De dood van keizer Napoleon
u&Aaal
uan
THE
MANCHESTER
GUARDIAN
SIMPI l IARPH kl I
net Erfdeel
commercial!
COTTON: FLAX: WOOL
ARTIFICIAL SILK
INDUSTRIES
ZIJN LAATSTE DAGEN OP
ST. HELENA
ROBINSON CRUSOE’S AVONTUREN
Als U toch schoenen
koopt,
vraag dan ROBINSON
Alleabonné’s
VRIJDAG 5 MEI
1
WATCH THE PROGRESS
OF THE BRITISH
and
Door verwaarloosde rheumatiek
through the columns ol
De ziel van
COMMERCIAL". Guardian Buil-
r
1
Ooievaars
Verbittering over de En-
gelsche behandeling
ALLE LEDEMATEN
VERSTIJFD
An annual subscription of 18
shillings, sent to the Publisher,
"MANCHESTER GUARDIAN
„De buitenland echo politiek tal in
Frankryk nog langen tyd ge
wichtiger xyn dan de
binnenlandache”
I
I
I
I
I
ooeaana, aie op een ouue icuipeizuu iu ueu
hoek stond. De steen in het voorhoofd van dien
Hm
I
I
Boeddah i
ding. Manchester, England, will
bring the paper to you every
Saturday morning. Write for a
specimen copy, free of charge.
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIE MAAL VIER EN TWINTÏG UUR NA HET ONGEVAL
I
II
K>
links ge.
a
If
11
t
3
Ivy had een moolen strik voor Pol-
I
ly’s nek gemaakt van de handen van
haar hosselaar en Potty
trotech op zün strik.
Ook Robbie en Topsy bewonderden
Polly, maar wen Polly voorbij
lepelaars ging,
Madge
grepen
Muriel.
beide einden van den strik en
trokken er, ieder op rijn beurt, aan.
met het gevolg, dat Polly's hals werd
dichtgeknepen en de arme kat hulp
kreten slaakte.
.Arme Polly”, schreeuwde Try, „ze
sullen haar doen stikken, Jaag de le
pelaars weg, Robbie.”
(Morgenavond vervtRg).
(Ingezonden Mededeellng)
vond je zijn bezoek onaange-
f
(Wordt vervolgd)
I
i
i
k
n
n
i
SIMPLEX RIJWIELEN loopen Hebt, z^n absoluut betrouwbaar. Prijzen vanal f. 49.50
SIMPLEX MOTORRIJWIELEN 1‘fc PK. f. 199.50 SIMPLEX MOTORRIJWIELEN 3 PK. f.265—
aan.
wat
In Turkije komen duizenden ooievaars aan,
tot verheugenis van de Turken, die de komst
der vogels als een goed voorteeken beschouwen.
Vele dezer vogels dragen alluminlum plaatjes
aan de pooten, waardoor te zien is, dat rij door
verschillende unlverriteiten in Europa zijn los
gelaten.
Zoo komen er vooral uit Nederland, Duitech-
land en de Baltlsche landen.
vonden
vriend
Uit hef Engelsch vss
Joseph Hocking
8,
t-
0.
F.
L
t.
I-
n
le
r,
n.
t,
n
l-
t,
n
breekt aan, de laatste morgen gloort. Woedend
steekt om vijf uur in den morgen een Zuld-
Oost-passaat met vernielende kracht op. Hoo
rnen worden uitgerukt. Aan de stervenssponde
van Napoleon staan twee Fransche generaals.
Montholon en Bertrand, de oude aristocraat
en de Jongen uit het volk. Een forsche ruk van
den wind, een rochelend geluld en bet is ge
beurd!
De sectie. nog denrelfden dag verricht, bracht
aan het licht, dat de maag was dóórvreten en
vergroeid met de lever. Het klimaat had Na
poleon vervroegd aan zijn levenseind gebracht.
hebt gelijk. We mogen de hoop niet opgeven,
het zal ons toch wel ééns gelukken.
Dienselfden avond teekende Nancy het con
tract en verbond zich om twee jaar lang uit
sluitend voor de firma Shawcross te werken.
HOOFDSTUK XVI
NANCY KHUOT ARGWAAN
Vier dagen later, toen Nancy van de fabriek
thuis kwam, vond ae miss Judson ontsteld en
senuwachtig. Maar de vrouw begroette haar
hartelijk als altijd en vroeg, ot haar werk haar
nog altijd beviel
Het bevalt mij uitstekend.
kun je goed ópschieten met de pa-
Je bent getrouwd, sinds Je van mijn vader
bent weggegaan, hè?
Ja, ik heb twee kinderen. En daar moet
ik aan denken, aan ben en aan mijn vrouw. Ik
zeg niet, dat ik geen goed loon verdien op de
fabriek, maar ik wil iets beters dan mijn leven
slijten in een weverij. Ik wil mijn kinderen een
goede opvpeding geven en dat kan ik niet bol
werken van het loon dat ik verdien. Natuurlijk
kent u mij wel?
Mijn vader sprak dikwijls over Je.
Ja, dat is too. Uw vader deed meer voor
mij. dan alle professoren van Yorkshire Col
lege samen. Als hij was blijven leven, sou hij
iets groots hebben bereikt.
Hij wist, dat hjj verstandig deed op dezen
toon te spreken. Er was één zwakke plek in
Mary Judson: ae aanbad de nagedachtenis van
haar vader en vond bet heerlijk, over hem te
hooren spreken.
Bovendien bestaat er geen tweede labora
torium als het uwe. Ik sou u buitengewoon
dankbaar zijn, als ik er af en toe gebruik van
mocht maken. Ik kan u niets in geld vergoe
den, miss Judson, maar ik weet dat u rich ook
met scheikunde bezig houdt en misschien kan
ik u. zooals ik al gezegd heb. af en toe van
dienst zijn. Ik sou nacht en dag voor u werken,
miss Judson; het beteekent mijn heele toe
komst, waar ik nu mee bezig ben.
Je zult slagen, verzekerde Nancy haar,
al moest bet nog Jaren duren, maar slagen
■ul je.
Jaren! riep de oudere vrouw verschrikt
«üt Misschien leef ik dan al lang niet meer.
Ik ben niet sterk, Nancy, en ik denk er dik
wijls met schrik aan, dat ik te veel van mijn
krachten verg. Bovendien wil ik. dat je geld
krijgt om je huis terug te koopen. Hoe lang
duurt die optie nog?
We hebben allen tijd van de wereld. Meer
dan vier jaar..
Vier Jaar, herhaalde de vrouw langzaam
Ik vraag me el. ot dan
Ik moet nu naar Shawcross, zei Nancy.
Dien sou ik heelemaal vergeten.
Neem je zijn voorstel aan?
Ik moet wel. antwoordde het meisje.
Het beetje geld dat ik nog heb, vermindert
zienderoogen en ofschoon het salaris klein is,
bet la beter dan niets.
Ja, antwoordde Mary nadenkend. Je
De kleine dageiykaehe deals brengt redding.
De ervaring van dezen man bewijst weer eens,
hoe belangrijk het is om met Kruschen door
te zetten, wanneer het tegen rheumatiek gaat.
Hij schrijft: „ik was meer dan 7 Jaar buitens
lands, toen ik terugkwam kreeg ik last van
rheumatiek, vooral in voeten en armen. Drie
Jaar geleden werd mijn rheumatiek veel erger
en ik moest tenslotte in het ziekenhuis worden
opgenomen, niet meer in staat armen of beenen
te bewegen. Na twee maanden verliet ik het
ziekenhuis, tpen ik wat beter was. Men had mij
geraden Kruschen Salts te nemen en dat heb
Ik ook geregeld gebruikt. En sindsdien ben ik
langzamerhand mijn rheumatiek kwijt geraakt,
terwijl ik nu geheel van die verschrikkelijke
pijnen bevrijd ben. Voor niets ter wereld zou ik
mijn Kruschen willen missen.” M. B.
Geen middel kan blijvende verbetering bren
gen van rheumatiek, tenzij het drie verschillen
de werkingen verricht Deze zijn: a. neutrali-
seertng van het kwaadaardig urinezuur, dat de
pijn veroorzaakt; b. verdrijving van het urine
zuur uit.het lichaam; c. voorkoming van ver
dere ophooplng van urinezuur.
De. zes verschillende zouten In Kruschen nu
verrichten alle drie genoemde functies. Twee der
Ingrediënten In Kruschen vormen het meest
werkzame oplossingsmiddel van urinezuur, dat
de medische wetenschap kent. Andere zouten in
Kruschen hebben een aansporenden invloed op
de afvoerorganen en helpen zoodoende om het
opgeloste urinezuur langs den natuurlijken weg
te verwijderen. Weer andere zouten voorkomen,
dat Voedselresten in de Ingewanden zouden
gisten, en maken daardoor ónmogelijk dat er
weer een teveel aan kwaadaardig urinezuur kan
ontstaan. Dat is de oorzaak van de blijvende
verbetering door „de kleine, dagelijksche dosis”.
Kruschen Balts Is uitsluitend verkrijgbaar bij
alle apothekers en drogisten k 090 en 1.80
per flacon. Stralende gezondheid voor één cent
per dag. (Adv.)
-a ren kan gerust zeggen, dat er geen twee-
VI de sterveling in de Europeeeche geschle-
■l-’-*- denis verscheen, op wiens fantastische
leven zóó het gezegde van toepassing is, dat de
mensch wikt en God beschikt. Alles wat men-
schelijke fantasie kan bedenken wordt door de
werkelijkheid van Napoleons lotgevallen met
dubbele lengte geslagen. Een wieg en een doods
bed In de nederigste omstandigheden, daartus-
schen een leven tot barstens gevuld met de
felste emoties.
Meer dan een eeuw reeds is Napoleon van
het wereldtooneel verdwenen, hij houdt niet
op de verbeelding te boeien van kunst- en we-
tenschapbeoefenaar. De cineast onzer dagen
brengt Napoleon, en alsof hij pos In 1921 en
niet in 1821 stierf, stroomen de scharen naar
de film, om den legendarischen held van zoovele
legendarische veldslagen, van zoovele legenda
rische daden en hervormingen op het gebied
van staatkunde, van politiek, van wetgeving,
te bewonderen. En alles is toch zoo In en In
werkelijk aan dezen reus onder de menschen
geweest. Blograpbie op blographle verschijnt en
altijd weer is het de klacht, sells bij de knapste
standaardwerken, dat het niet de heele Napo
leon Is die wordt weergegeven.
Een eeuw bracht nog niet genoeg weten-
schappelijk-peychologlsche spankracht voort om
werkelijk dé geschiedenis van dezen mensch te
beschrijven. Hjj stierf op den 5den Mei 1821.
„In Moskou had ik moeten sterven. Tot op
dat oogenblik is m(jn roem niet verminderd
Had de hemel mü slechts in bet Kremlin een
kogel gezonden! Dan zou mijn dynastie thans
regeeren, de geschiedenis zou mij op één lun
stellen met Alexander en Caesar. In plaats dat
ik, zooals thans, zoo goed als niets ben.”
„Alles bij elkaar genomen: welk een ballade
was mijn leven.”
„Wat Ik ben en was. Ik dank alles aan mijn
moeder, sjj heeft mij baar grondbeginselen
Ingeprent, vooral de gewoonte om te werken.”
„Ik wensch dat mijn asch zal rusten aan de
oevers van de Seine, temidden van het Fran
sche volk, dat ik zoo heb liefgehad.”
,4k sterf te vroeg, vermoord door de Engel
sche oligarchie en haar gehuurde moordenaars,
het Engelsche volk aal mjj wreken.”
Mün zoon mag er niet aan denken, mijn
dood te wreken, hij moet er zijn voordeel mee
doen. Hij moet met inspanning van alle krach
ten ernaar streven door vrede te heerschen. Zoo
hij enkel uit lust tot navolgen en zonder drin
gende noodzaak, mijn oorlogen weder zou wil
len beginnen, zou hij slechts mijn aap zijn. Mijn
werk opnieuw te beginnen, zou beteekenen te
veronderstellen, dat Ik niets volbracht had.
Men kan niet tweemaal in één eeuw hetzelfde
doen. Ik was genoodzaakt Europa door de wa
penen te bedwingen; heden ten dage moet men
het overtuigen. Ik heb In Frankrijk en Europa
nieuwe Ideeën geplant, die niet meer uit te
roeien zijn. Moge mijn zoon tot rijpheid bren
gen. wat ik gezaaid heb.”
„Het is mogelijk, dat de Engelschen, om de
herinnering aan hun vervolgingen uit te wis-
schen, den terugkeer van mijn zoon naar
Frankrijk begunstigenmaar om met Enge
land in goede verstandhouding te leven moet
men tot eiken prijs zijn handelsbelangen be
vorderen. Deze noodzakelijkheid houdt twee
dingen in: of Engeland bestrijden of met hem
saam den wereldhandel deelen. Alleen *t tweede
is heden ten dage mogelijk: de bultenlandsche
politiek zal In Frankrijk nog langen tijd ge
wichtiger zün dan de binnenlandscbe. Ik laat
aan mijn zoon voldoende macht en sympathie
na, om mijn werk uitsluitend met bet wapen
eener faire en verzoeningsgezinde diplomatie
voort te zetten.
Moge mijn zoon nooit door buitenlandschen
invloed op den troon komen. Zijn doel mag niet
zijn, enkel te heerschen, doch moet rijn, rich
den M van bet nageslacht te verwerven. Moge
vader
had.
Dien avond, nadat de twee vriendinnen ge
geten hadden, diende Sarah Ellen den bezoe
ker aan. HU droeg een nieuw pak en zag er
heel wat beter uit dan den avond, dat Ben
Briggs hem had opgezocht.
Dit is mijn vriendin miss Trevanion.
stelde miss Judson voor.
Nancy keek den man onderzoekend aan. Zijn
gezicht beviel haar niet en hij geleek meer op
een kleermakers-bedien de dan op een knap
chemicus. Zijn lichaam was slecht gebouwd:
smalle schouders, smalle borst, kromme bee
nen. Maar eenlge minuten later veranderde ze
van meaning: zijn hoofd was goed gevormd,
zijn breed voorhoofd getuigde van intelligen
tie, zijn oogen keken scherp-onderzoekend
rond. Deze man, wie en wat hij verder mocht
zjjn. was iemand van groote gaven.
Het is vriendelijk van u. mij nog eens te
willen ontvangen, miss Judson, begon hü.
et regende nu al eenlge weken onafgebro
ken en zóó hard, ais het alleen maar in de
tropen kan regenen. De omgeving zav vaal
en grauw, de wolken hingen laag. Als een spooa-
gestalte gleed af en toe een inlander voorbij, de
slip van z*n kleed over z’n hoofd De regen
kletste neder op het dak van de groote veran
da. waarin we mA z’n drieën zaten. Er is niets
eentonigere dan te luisteren naar het vallen
van den regen; het maakt iemand peinzend.
Willoos en schroomvallig.
Onze gastheer Mac Pharson lag in een bam
boestoel en rookte, in nadenken verzonken, uit
z’n korte Engelsche püp. Als men hem zoo. half
in den schemer zag zitten, maakte hjj nog den
Indruk van een jongen man. Maar z’n eene ver
woeste oog gaf hem een eenigszlns riekelijk
voorkomen. Aboe, de Indische dienstknecht,
dekte gerulschlooe de theetafel. M’n vriend Ha-
rison sloeg hem zwijgend en aandachtig gade
en toen Aboe het huls binnenging om de thee
te halen, bracht hij het gesprek op het vraag
stuk der Indische dienstboden.
Onze gastheer lachte: „Het eenlge onpret
tige ervan is. dat men zoo gauw aan hun uit
stekende bediening gewend raakt. Aboe is er
steeds en is er nooit. Waar of wanneer ik hem
noodig heb, is hij er; heb ik hem niet noodig.
dan is hij er niet en heb dus ook geen last
van hem.”
Harrison keek rond, zag Aboe in ’t aangren
zend vertrek en vroeg met gedempten toon:
„Maar is het niet gevaarlijk, dat die Indiër je
altijd beluistert? Je vertelde zooeven dat je
hem alleen maar om je heen hebt om je te
bedienen en nu vandaag
HU hield even op.' Mac Pharson haalde z’n
schouders op.
,,’t Geeft niets.” antwoordde hU- .Aboe ver
staat toch geen Engelsch; ik spreek alleen in
zijn taal tegen hem.”
HU leunde dieper terug in z’n stoel, en weer
viel het zwijgen als een sluier om ons heen. In
eens kreeg ik het kil. Ik stond huiverend op en
ging naar de aangrenzende kamer. Hier heersch-
te een vaal-grüze schemering. Dit vertrek was
eenvoudig IngerichL Het diende slechts als
wachtkamer voor de Inlandsche bedienden.
Juist wilde ik weer terugkomen naar de ve
randa, toen mijn blik viel op een groeten bronzen
Boeddha, die op een oude tempelzuil in den
En
troons?
Ze zün allebei alleraardigst voor me. IR
hoop toch zoo, dat ik succes zal hebben. Want
se hebben me verteld, dat ze hun heele kapi
taal in de nieuwe machines en installaties heb
ben gestoken, zoodat alles afhangt van bet
succes van- mUn teekenlngen.
Mary Judson antwoordde niet. Ze luisterde
nauwelUks naar wat Nancy haar zei.
Is er iets met je gebeurd?
Ik voel me een beetje vervelend.
Wat is er dan?
Ik weet niet wat ik doen moet, antwoord
de Mary langzaam
Waarom niet?
Ik wil Je niet lastig vallen met die ge
schiedenis Je hebt genoeg aan Je hoofd.
Je valt me heelemaal niet lastig Toe, ver
tel bet me maar, Mary.
hoorden het ge
kraak van takken
in het struikge
was en haastige
schreden. We Ue-
pen op het ge-
schreeuw toe en i
onzen
.Mijnheer de Gouverneur!
Keizer Napoleon Is den tengevolge
van een lange en pUnlUke riekte gestorven. Ik
heb de eer u dit te melden. Ik verzoek u, mU
te berichten, welke beschikkingen door uwe
regeering, betreffende de overbrenging van zün
IUk naar Europa, a'smede betreffende de per
sonen van zUn gevolg, zUn voorgeschreven."
Den éden Mei komt de geestelUke ongeroepen
bU den keizer. Lang blUft hU alleen, het Heilig
Oliesel wordt toegediend. De maag kan geen
H. Sacrament meer verdragen. De laatste nacht
schappen brengen. HU zocht naar een breek.
Uzer. vond er echter geen en herinnerde zich,
dat er een was in het kastje van den auto,
dien de regeering ons ter beschikking had ge
steld. Aboe was de kamer uitgevlucht. Vol ijver
liep Harrison door den tuin, die in den sche
mer van den nacht voor ons lag, om het breek
ijzer te halen. De regen had opgehouden. Mac
Pharson was met mU naar de veranda gegaan.
hU in nadenken verzonken, ik geërgerd over
het Indiscrete optreden van mUn vriend. Het
was koel in de natuur. Heel In de verte, schril
en eentonig, klonk het geroep van een krekel
Plotseling werd de stilte verbroken door een
toomlgen. luiden schreeuw van Harrison. We
MSsseessseeaseeMsssssssssass eeMMsseoegëëteeeeseees
met opgewonden gericht en woedend.
HU drukte z’n zakdoek tegen z’n arm, waar het
bloed afdroop.
„Vervl....!” riep hU. toornig; ..heb Je hier
strulkroovers? Die kereld hing als een klit aan
mUn bgls, en die steek is zeker bU vergissing
een paar centimeter te veel naar links ge.
gaan!"
Onze gastheer was bleek geworden en trok
den gewonde in het helle lamplicht van de
veranda. We zagen dat het een diepe vleesch-
wond was en Mac Pharson zei: .Ken steek'var.
een mes van een inlander. Hoe la het mogelUk”
Je hebt hier toch geen vUanden?”
Harrison lachte. .Keen, hoogstens Boeddl -
daar.”
De niet gevaarlijke wond werd volgens d;
regels der kunst verbonden en een paar uu.
later lag het heele huis in rust. Ik was juist
Ingeslapen toen Ik een gerulsch hoorde. Harri
son was opgestaan en ik zag hem in z’n koffer
naar z’n electrische zaklantaarn zoeken. Ik
vroeg hem of ik hem behulpzaam kon zUn. HU
Raadde me aan me om te draaien en te gaan
slapen; hU wilde nog eens naar z’n Boeddha
kijken. Ik hoorde z’n voetstappen wegsterven,
toen was ’het weer stil. Van slapen was natuur
lijk geen sprake meer en ik was niet weinig
verstoord op mijn vriend. Daar moest die gekke
Harrison de mü roo noodlge en lang verlangde
rust, ter wille van z’n dwazen inval, ontstelen
Maar misschien had hü de wondkoorts. Die
gedachte deed me opspringen. Ik liep de kame-
door, zag een klein lichtje en vond mUn vriend
in een hoek voor het beeld staan. HU keek me
lachend aan en zei:
,Jk wist wel. dat het je ook interesseerm
ouwe jongen.”
Ik trachtte hem over te halen, weer naar
bed te gaan, maar er was niets met hem te
beginneh. Harrison greep met z’n hand achter
om den schouder van Boeddha, zette zich
schrap en verzocht me van voren Jllnk te
trekken. We slaakten een kreet van vêrbaring,
want de plooien van den mantel op de schou
ders van het beeld lieten los; het werd als t
ware in tweeën verdeeld en we keken in de
holle ruimte van het inwendige.
Harrison bekeek het bovenstuk opmerkzaam
en zei: „Hier aan den schouder rit een kleine
stalen veer, die het er uit deed springen.”
Voorzichtig greep hü in het gat en haalde
er eerr saamgevouwen stuk papier uit, dat hü
mü gaf. Het was met Indisch schrift geschre
ven en ik las het woordelük bericht van Mac
Pharson’s gesprek met ons van dien morgen
over den politleken toestand van het oogenblik
in Britsch.lndlë.
We zagen elkander verbaasd aan.
„Wie is er nog meer bU dat gesprek geweest?”
vroeg ik.
„Alleen Aboe.”
..Die zoogenaamd geen woord Engelsch ver
staat.”
Maar wat doet die brief in het beeld?”
,Jk dacht een oogenblik na: Met vertrek
hier is de wachtkamer der Indische bedienden.”
„Juist. En Boeddha de geheime postiljon van
hun spionnage
Harrison was nadenkend geworden. .JSoo.
zei hü. „nu wordt me alles duldelük. De
van Aboe. als z’n meester het beeld naderde;
z’n vrees, toen hü er mü mee bezig zag, en....
die messteek, die mü wat ongeschikter maakte
om iets te doen
Den volgenden morgen deelden we onzen
gastheer alles mede. HU was zoo verbaasd, als
een Engelschman maar zün kan. die dertig
Jaar in dit land geleefd heeft. Voor de goede
orde gaf hü kennis van t geval aan de politic,
maar verdere aanwüzingen gaf hü haar niet
Hü wenschte zoo weinig mogelük met die aan
gelegenheid te maken te hebben.
Toen we na een week Harrison’s wonde
was na dien tüd vrijwel genezen afscheid
van Mac Pharson namen, viel mijn blik nog
eenmaal op den Boeddha, met op zün gericht
de uitdrukking van verheven rust. De steen op
z’n voorhoofd lichtte met een matten glans.
afgod lichtte met een matten glans. In het
vage licht van het late uur leek het, alsof het
lachje-van-zelf-overwinning leefde op het ove
rigens rustig gelaat; verheven, zonder wenschen.
de handen gevouwen in den schoot, zat hü
daar. Zachtjes streek ik met mün hand over
het koele brons, dat aanvoq^ty als het lichaam
van een doode. Toen herinnerde ik mü. dat deze
oude afgodsbeelden dikwüls hol zün en dat
vrome zielen soms edelgesteenten en parelen
als een „riel” van Boeddah erin doen, eer ze
het beeld onderaan sluiten.
In de veranda teruggekeerd, uitte ik tegen
Mac Phardon m’n voldoening over het mooie
kunstwerk. HU knikte en ik zag een eigenaar
diger: glans in z’n eene oog. Onder het thee
drinken vroeg ik onzen gastheer: „Denk je dat
ook deze Boeddha een ziel heeft?”
HU keek me vluchtig aan, zweeg een oogen
blik en antwoordde toen: „Wat zal ik je zeg
gen? We hadden het zooeven over de myste
riën van dit land. Deze Boeddha heeft meer
dan Iemand anders in mün leven Ingegrepen.
Luister. Ook Ik had vroeger dikwüls hooren
praten over de riel van Boedha en ik dacht er
weer aan, toen ik jaren geleden dit beeld in
Bonares kocht. De oude handelaar, die m’n ge
dachten scheen te raden, bezwoer me bü hoog
en laag het beeld nooit te openen.
Het was nog nooit voorgekomen, dat zoo
iemand niet nog den «elfden dag door een
vreeaelük onheil werd getroffen. De heftigheid
waarmee de man mü waarschuwde, versterkte
mü In m’n nieuwsgierigheid. Nauwelüks had
ik dan ook het beeld hier m huis, of ik be
klopte en schudde het. Ik dacht daarbü een
zacht gekletter te hooren. Ongeduldig nam ik
het eerste het beste wat in mün bereik was
mün zalrmes, en probeerde het lemmet in de
groef van den bodem van het beeld te steken.
Het metaal was zacht en het kwam me voor,
alsof het langzaam meegaf. Ik drukte harder
hoorde een luid geknap en voelde een pün in
m’n oog, die me büna waanzinnig maakte. Qe
punt van m*n mes was er af gesprongen cn
had m’n oog vernield.
HU zweeg even, haalde diep adem en ver
volgde: „Laten we er verder niet over uitwei
den. Het is gebeurd, mün ééne oog toont bet
duldelUk.
Ik vertelde niets van ’t geval aan m’n Indi
sche bedienden; Ik vond het niet goed, dat ze
dachten, dat Ik met hun god op een gespan
nen voet stond. Alleen Aboe wist er van; die
heeft me dan ook in de dagen dat ik met zware
koorts te bed lag, trouw verpleegd. HU was zóó
door m’n ongeluk aangegrepen, dat hü me*,
smeekte, den Boeddha uit m’n kamer te mogen
nemen, en hem in de wachtkamer te zetten,
waar hü niemand kwaad kon doen. Aboe wordt
al ongerust, als ik toevallig dicht bü het beeld
kom.”
Harrison, die aandachtig had toegeluisterd,
zat met z’n handen in z’n zakken voorover ge
bogen en keek met glinsterende oogen naar het
Boeddha-beeld.
Eensklaps riep hü opgewonden uit: „Heb je
er Iets tegen Mac Pharson, dat Ik dien Boeddha
open maak?”
Ik zag dat deze vraag onzen gastheer onaan
genaam aandeed maar hü bedwong zich en
antwoordde, hoffelük: .Als mün gast, staat al
het müne tot je beschikking."
Harrison ging naar het beeld en beklopte
het. Daarna liet hü zich door Aboe die bleek
van angst tegen den muur stond gereed-
op dlt blsd sun Ingevolge de veroekerinnvoorwsarden tegen f bü levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door 7C/1 bU een ongeval met t OCft bü verlies van een hand f 1 OC oU verUes van een f C/i bü een breuk van J El bU verUes van *n
ongevallen verzekerd voor een der volgende ultkeerlngen f verlies van belde armen, belde beenen of belde oogen tüVt' doodelüken afloop f een voet o< een oog f A duim ot wijsvinger T «JV«"been of armf TVe* andoren vinger
hü, zoo spoedig hü kan. rich met mün familie
in verbinding ttellen; mün moeder is een vrouw
van antiek karakter.
Van alle naties is de Fransche het gemak-
kelükste te regeeren, zoo men het niet ver
keerd aanlegt; niets evenaart haar vermogen,
om snel en gemakkelük de dingen te begrijpen;
zü onderscheidt onmlddellük wie voor haar en
wie tegen haar werkt; maar men moet ook
steeds haar zinnen aanspreken; als men dat
niet doet, wordt haar onrustige geest wakker,
zü begint te gisten, brulscht op.”
„Ik wensch dat hü allen partgeest veracht;
dat hü niets anders zal rien dan de massa;
met uitzondering van hen, die het vaderland
hebben verraden, moet hü het verleden van
alle anderen vergeten, hü moet, waar hU talent
en verdienste vindt, die beloonen.”
„Frankrijk Is het land waar de voornaamste
personen den gerlngsten Invloed hebben; wie
op hen vertrouwt, heeft op zand gebouwd. In
Frankrijk zün groote dingen slechts dan te
volbrengen, wanneer men op de massa steunt.”
„Ik heb steun gezocht bü de massa zonder
uitzonderingen te maken; ik heb het eerste
voorbeeld gegeven eener regeering. die voor de
belangen van allen opkwam. Wie de belangen
eener „natie scheidt, verwekt den burgeroorlog,
men scheidt niet, wat naar zün wezen onscheid
baar is. men verminkt het. Ik hecht niet aan
de constutltie. Doch de voornaamste grondslag
moet algemeen kiesrecht zün.”
.MUn dictatuur was onvermüdelUk, bet be-
wijs daarvoor is, dat men mü steeds meer
macht aanbood, dan Ik verlangde. Voor mün
zoon zal het niet zoo zün; men zal hem de
mécht betwisten, hü moet alle verlangen naar
vrüheld voorkomen. De taak van een aouverein
is niet alleen te heerschen, doch onderwijs, mo
raal, welvaart, te bevorderen. Alles, wat niet
deugdelük is, is ook een slechte hulp.”
,Koo Ik in 1812 in Rusland overwinnaar ware
geb'even, sou het probleem van een honderd
jarigen vrede zün opgelost, ik had den Gor-
dlaanschen knoop van den volkerenstrüd door
gehakt.”
Dit zün eenlge zinnen uit Napoleons testa
ment, dat op zich zelf alweer met het cachet
van een gemalen geest is gestempeld. Ieder weet
dat Engeland aan „generaal Bonaparte een on
waardig strenge en met voorbedachten rade on
gezonde gevangenschap heeft opgelegd. In een
draaglük klimaat had iemand van zün uithou
dingsvermogen het hoogstwaarschünlük naar
de verklaring van veel deskundigen, nog lange
jaren kunnen uithouden. Fel is dan ook in zün
laatste levensdagen de verbittering over de
Engelsche behandeling. Als eindelük een En
gelsche dokter toegang tot hem heeft gekregen,
zegt Napoleon tegen Bertrand: „Kom hier.
Bertrand, en vertaal voor dezen heer letterlük.
alles wat ik zeggen zal. Mün dood is het gevolg
van beleedlglngen, de hand waardig, die zü mü
toediende. Ik gaf mü over aan het Brltsche
volk, om aan zün naard een onderkomen te
vinden. In strijd met leder volkenrecht sloeg
men mü in boelen. Enge'and oveneedde de
vorsten, zoodat de wereld het ongehoorde
schouwspel zag, dat vier grootemogendheden
zich wierpen op één enkelen man. Hoe hebt gü
mü op deze rots behandeld! Zoo on waardig was
iets niet, of gü hebt getracht mü er mee te
krenken! Met koude berekening hebt gü mü
langzaam vermoord! De onwaardige gouverneur
was de beulsknecht uwer ministers! Ik eindig,
zooals de fiere republiek Venetië! Ik vermaak
de schande van mün dood aan de regeerende
konlnklüke familie van Engeland.”
lederen Zondag laat Napoleon de Mis lezen,
die hü dan self eerbiedig büwoont. Hü weet dat
zün einde nadert, hü vraagt dan den Corsi-
kaanschen priester: „Weet u, wat een chapelle
ardente is? Hebt u er reeds een bediend? Niet?
Nu. dan zult u de müne bedienen!"
Allerlei büsonderheden regelt hü dan zelf.
In den aanvang van zün testament verklaart
hü ultdrukkelük te behooren tot den Roomsch-
Katholieken godsdienst.
„Na mün dood moet u bet altaar bü mün
bed zetten en de mis bedienen met alle daarbü
beboerende ceremoniën, totdat Ik ouder de
aarde rit.”
Lang blüft de keizer met den geestelUke alleen
hü maakt zich reisvaardig voor zün laatsten
tocht. Zelf dicteert hü zün doodsbericht aan
den gehaten gouverneur Hudson Lowe.
Is dat geen vreemd aanbod?
Misschien wel. Ik heb er niet bü gedacht.
Ik herinner me wel, dat mün vader zei, dat
Langham een aangeboren talent had voor
chemie.
Heeft hü er eenig idee van, wat JU aan t
ontdekken bent? vroeg Nancy.
Niet het minst. Ik heb hem voorzichtig
ondervraagd, maar ik ben er zeker van, dat
hü er niets van af weet. Het is een stroohalm,
waar ik mü aan vastklem, Nancy. Misschien
kan hü mü van dienst rijn. Ik weet zeker, dat
er geen bezwaar tegen zou hebben ge-
Waarom
naam?
Hü vroeg of hü bet laboratorium mocht
gebruiken en ik voel er veel voor, het hem toe
te staan. Vader zei altüd, dat hü na een ge
sprek met Langham geïnspireerd scheen en
dat hü hem aanvuurde om te werken, mis
schien heeft hü op mü dezelfde uitwerking.
Ik heb misschien niet lang meer te le
ven, ging ze voort en ik wil mün doel bereiken
voor ik sterf. Misschien kan hü mü helpen, en
het is ook in Jouw belang.
Praat niet over sterven. Mary. Je zult
Zien, dat je honderd jaar wordt! En om mü
behoef je je niet bezorgd te maken.
Maar Ik heb je beloofd het huls terug te
koopen en ik wil mün belofte nakomen. Nancy.
HU kan mü misschien helpen; vanavond komt
bU terug.
Vanavond?
Ja. ik wilde jou eerst vragen welke beslis
sing ik moest nemen.
Ze vertelde Nancy in korte woorden Lang
ham’s betrekking tot baar vader, vertelde het
een en ander uit zün leven, hoe hü scheikunde
gestudeerd had en dat erl groote verwachtin
gen van hem werden gekoesterd
Hü heeft een laboratorium noodig, zei
Mary. Hü zegt dat hü ejn belangrijk experi
ment wil doen en dat niemand In Leeds zoo’n
goed Ingericht laboratorium heeft als mün
vader. In ruil daarvoor zal hü mü bü alles
assisteeren waarbü ik hem noodig mocht heb
ben.
Maar Mary sprak nog steeds niet. Plotseling
begon ze:
Ja, Ik heb het opnieuw geprobeerd, Nancy,
sinds dien dag. Je weet wel....
En je had me beloofd eerst eens flink uit
te rusten.
Ik kon er niets aan doen. Maar ik heb
geen resultaat gehad. Nog altüd ontbreekt een
kleinigheid, maar wat is het? Wat is bet?
Als Je me de formule maar eens wilde la
ten zien, zou ik bet misschien kunnen vinden.
Ik zal je geheim niet verraden, Mary....
Ik vertrouw je alles, alles toe, Nancy, dat
weet je wel. Maar ik beloofde mün vader voor
zün dood dat Ik het nooit iemand zou toonen,
voor ik rubber kon maken. Daarom kan ik het
niet laten zien. Ik zou het graag willen, maar
Ik durf niet! Ik ben mün vader bü zün leven
nooit ongehoorzaam geweest, en ik wil hem
niet ongehoorzaam zün nu hü gestorven is.
Daarom, daarom....
Welnu? vroeg het meisje.
Ik heb vandaag bezoek gehad van iemand,
zei Mary. En ik weet niet wat ik hem moet
antwoorden.
Bezoek gehad? Ken ik hem?
De vrouw schudde het hoofd.
Neen, bü is hier nog nooit geweest, zoo
lang JU hier bent. Hü heet Langham en mün
vader zei altüd. dat hü een genie was. Hü
werkte als assistent bü mün vader en kort
voor zün dood is hü weggestuurd ik weet
niet waarom.