ONS BLAD
De Koningin
Roosevelt
Pruisische machtigingswet
aan
I
Het nieuws van heden
Thans de daden!
Kabinetsformatie
Revolutie op Cuba
VEREENIGDE KATHOLIEKE PÉRS
GOEDGEKEURD DOOR
DEN LANDDAG
Praag protesteert
VUURRAMP IN MEXICO
DE BAROMETER
INSTEMMING MET ZIJN
BOODSCHAP
JOH. LA4JWERS
PAYGLOP 3
ALKMAAR
Broodmessen en Broodzagen
te regeeren
tegen
Goering
H. M. Koningin Wilhelmina
Valsche berichten
Reeds meer dan honderd
dooden
40 menschen omgekomen
OP EEN IJSBERG GESTOOTEN
Een directorium gevormd
Zy zal nog 11 dagen duren
EEN HISTORISCHE ZITTING VAN DEN RIJKSDAG
Roosevelt’s program
VERDEDIGERS VAN TIENTSIN
(United Press)
Nederland is bereid de
vier stappen te doen
Vérgaande ontwapening ie thans
voor de geheele wereld ge
biedende noodzaak
Monument ter eere van
den Duitschen arbeider
Bouwkosten op een millioen mark
geraamd
Wet op de religieuze
congregaties
Hevige onlusten in
Wisconsin
Goering verklaart vooral als „pala
dijn van Hitler" over Pruisen
Medewerking tegen moeilijkheden
des tyds
Doorstaat Gandhi zijn
voedselstaking
VEREENIGING DER DU1TSCHE
LUTH. KERKEN
Geruststelling door
Japan
Twaalfhonderd opstandelingen
zyn aan de Zuidkust
geland
Socialisten stemden
Boeren nemen steeds dreigender
houding aan
Verwachtingen te
Londen
Te Berlyn'^rlarjpi mten een ont-
wapeningsresultaat voor
12 Juni
Hindenburg antwoordt
Roosevelt
ADVERTENTIEPRIJZEN
Per lossen regel 20g, ingez. med. 40c.
p. regel; idem op pag. één 55 c. p. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
"Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek - Telefoonnummer 433
Rijkskanselier Adolf Hitler houdt in de Kr oil-opera de groote rede, waarnaar de
geheele wereld met spanning uitzag. Op den presidentszetelminister-president Goe.
ring, In de ministersbankvice-kanselier Von Papen en Von Neurath, daarachter
Pr. Hugenberg en Seldte.
Nadolny naar Genève
Tegen Hitler’s uitlating omtrent
het proces te Brunn
Geen bezetting van Peking
Waartoe de katholieke fractie niet
bereid is en waartoe wel
(w. g.) WILHELMINA
R.
Per kwartaal voor Alkmaar f 2>—
Voor buiten Alkmaar f 2.85
a
ZES EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 200
NOORD-HOLLANDSGH DAGBLAD
41
Cub*. Reeds meer dan honderd
op
i
IÉ
/er-
O O
(United Press)
1
i
De ontslagbrieven der K.L.M.-vliegers nog niet
ingetrokken.
Machtigingswet door den Pruisischen
aangenomen.
De Dultsche Evangelisch Lotheraansche
kerken hebben rich vereenigd.
Revolutie
dooden.
Boeren in Wisconsin nemen steeds dreigender
houding aan.
TELEGRAM VAN H. M. DE KONINGIN AAN
PRESIDENT ROOSEVELT.
Hoogste stand op Vrtfdag nr vun.: 781
Vorige stand: 781
TOKIO, 18 Mei (Eigen bericht) Twintigdui
zend ongeregelde Chlneesche troepen) zich noe
mende het „Chlneesche stablliseeringsleger”, be
vindt zich op marsch naar Tientsin, om daar
als verdediging te dienen.
ST. JOHNS (New Foundland) 18 Mei (Eigen
bericht) Het 6633 ton metende ss. „Sierstadt"
is na een aanvaring met een ijsberg gezonken.
De 18 koppen tellende bemanning werd door
een in de nabijheid varend schip aan boord ge
nomen.
Hierna werd gestemd. Als de S.PX>. als eenlge
fractie blijft zitten, roepen nationaal-socialls-
ten: Opstaan!
President Kerrl constateert, dat de machti
gingswet met de vereischte tweederde meerder
heid door den Landdag is aangenomen en sluit
de zitting.
i
BERLIJN, 18 Mel (WB.). Ambassadeur Na-
dolny is voornemens Vrijdagochtend om zes uur
per vliegtuig van Tempelhof naar Genève te
vertrekken, om reeds aan de middagbesprekin-
gen deel te nemen.
MEXICO, 18 Mei (Reuter). Bij een zwarcn
brand in een houtzaagtabriek nabij de stad
Cuyuaco kwamen 41 personen om het leven.
Hartverscheurende tooneelen speelden zich op
de plaats des onheils af.
De besprekingen met den RtJksbemiddelaar in
zake het conflict te IJmuiden zijn zonder re
sultaat geëindigd.
Collectief contract bouwbedrijven door den Pa
troonsbond opgezegd.
Oude vrouw op onbewaakten overweg bij Dieren
doodgereden.
De Rotterdamsche Raad besloot in beginsel tot
den aanleg van een tunnel onder de Maas.
Bjj een zwaren brand in Mexico
menschen om het leven.
Verklaring van de R. K. Staatspartij over ge
ruchten rondom de kabinetsformatie.
BOMBAY. 18 Mei (V.D.) De artsen zijn
er thans van overtuigd, dat Gandhi zijn
voedselstaking van drje weken zal door
staan. HU zal thans nog 11 dagen zonder
voedsel blijven. Indien zich geen moeilijk
heden voordoen neemt men aan, dat Gandhi
binnen twee maanden zal herstellen.
BERLIJN, 8 Mel. (W. B.) De stad BerlUn heeft
in haar laatste raadszitting besloten een reus
achtig monument op te richten ter eere van
het Dultsche volk en In het bUzonder van den
Duitschen arbeider. Het monument zal onge
veer 15 meter hoog zUn en worden gemaakt
van steen en brons. De voet van het monument
beslaat een oppervlakte van 25 meter in bet
vierkant. Het gedenkteeken zelf stelt een ar
beider voor, waaromheen zjjn gegroepeerd een
geleerde, een boer, een soldaat, een ambachts
man, een kunstenaar, een zakenman, een moe
der, een kind en een grijsaard. Men raamt de
bouwkosten op ongeveer een millioen mark,
welk bedrag door vrijwillige gaven bijeenge
bracht zal worden.
H. M. de Koningin beeft, onder
dagteekening van 17 Mei het vol
gende regeeringstelegram gericht
tot den President van de Vereenig-
de Staten te Washington:
MILWAUKEE, 18 Mel. (V.D.). De melkstaking
der boeren in Wisconsin neemt steeds drei
gender vormen aan. Nadat 3500 boeren gedreigd
hadden eenlge groote kaasfabrleken te Shawano
in de lucht te laten vliegen, en deze fabrieken
gesloten werden, zijn zU gisteren op bevel -van J
Wjj zUn gemachtigd het navolgende mede te
deelen:
Waar is. dat de formatie van een parlemen
tair Kabinet, voortgekomen uit en steunende
op de fracties der Liberalen, Vrjjzinnig-Demo-
craten, Anti-Revolutionnairen, ChristelUk-His-
torischen en Roomsch Katholieken is mislukt,
omdat de R. K. Kamerfractie, gelijk te- voren
bekend was, om zoowel principleele als practl-
sche redenen niet bereid bleek daaraan hare
medewerking te verleenen.
Deze vooral ook de pcactische bezwaren
tegen de vorming van een parlementair Kabi
net op zoo breede, weinig samenhang vertoo-
nende basis, bleken ook na het bekend worden
van den uitslag der verkiezing onverzwakt te
gelden.
Onwaar is. dat de heeren Aolberse en van
Schalk zouden verklaard hebben, dat zU, in
dien daartoe aangezocht, niet bereid zouden
zijn te pogen een parlementair Kabinet op min
der breede basis te vormen.
Onwaar is ook, dat de formatie van een
Rechtsch Parlementair Kabinet zou zijn afge
stuit op gebrek aan voldoende medewerking van
de zijde der Chrlstelijk-Historische of Roomsch
Katholieke Kamerfractie.
NEW YORK, 18 Mei (V?D.) Volgens be
richten uit Havanna, is op Cuba een nieuwe
revolutie uitgebroken. Twaalfhonderd op
standelingen zUn, komende van Trinidad,
geheel onverwachts geland aan de Zuidkust
in de provincie Santa Clara. De opstande
lingen werden gesteund door de bevolking
der steden Sanctus Spiritus, Moron en Ela-
cuepagos. Het is tot bloedige botsingen ge
komen met regeeringstroepen. De verliezen
aan belde zijden worden geschat op 100
dooden.
President Machado heeft versterkingen
gezonden naar de Zuidelijke provincies. Dit
is de ergste opstand welke sinds het begin
der regeeringsperiode van Machado heeft
plaats gehad.
WASHINGTON, 18 Mei (Reuter). De Japan-
ache ambassadeur Debuchi verklaarde tegenover
Journalisten, dat Japan van plan is China te
ontruimen, zoodra het waarborgen heeft, niet
door China ten Zuiden van den Grooten Muur
te worden lastig gevallen. Japanis niet van
plan Peking en Tientsin te bezetten, wanneer
althans China niet provoceerend optreedt.
Debuchi verklaarde tevens, dat Japan over
weegt den Yen te stabillseeren.
PRaAg, 18 Mel. (W. B.) In de parlementaire
grondwetcommlssie verklaarde de minister van
Justitie Meissner, dat de uitlating van rijks-
kanselier Hitler in diens jongste RUksdagrede,
betreffende de veroordeeling van leden der
nat.-soc. volkssportorganlsatie in Tsjecho-Slo-
wakije, van internationaal standpunt gezien,
moest worden aangezien als een ongerechtvaar
digde inmenging in de Tsjecho-SlowakUsche
rechtsprak. Namens de regeerlng verklaarde
de minister verder, dat op grond van het inter
nationaal recht en der internationale gewoon
ten, .besloten was, bü de BerlUnsche regeerlng
te protesteeren.
Benoemd tot lid van de Eerste Kamer (vac.-
IJsselmulden) de heer W. J- Anckriessen te
Utrecht.
WASHINGTON, 18 Mei (Reuter) Het pro
gramma van publieke werken van Roosevelt
omvat ook de versterking der marine en lucht
vloot benevens de mechanisatie van militaire
formaties.
De president kan dit echter schrappen. Indien
een internationale overeenkomst tot verminde
ring van de bewapening tot stand komt.
den gouverneur van Wisconsin weer geopend en
onder bewaking van sterke afdeelingen der
nationale garde gesteld.
Tusschen de nationale garde en een duizend
tal boeren ontstond een hevig gevecht, waarbij
de garde met de blanke sabel en traangas tegen
de boeren optrad. Aan beide zUden werd een
honderdtal personen gewond. Bjj Racine werd
een 19-jarige boerenjongen door een kogel in
den rug getroffen. Hier slaagden de troepen erin
de boeren uiteen te drijven en honderd vUftlg
man te arresteeren.
De boeren hebben alle toegangswegen tot de
steden bezet, om elk melkvervoer te verhin
deren. Groote hoeveelheden melk laat men weg-
loopen, of worden onbruikbaar gemaakt. Naar
schatting nemen 15Ó00 boeren aan deze actie
deel. De gouverneur van Wisconsin heeft de
mobilisatie van nog veertien compagnieën der
nationale garde bevolen.
In groote vrachtauto’s patrouilleeren soldaten
langs de wegen.
BERLIJN, 18 Mei (WB.). Van gezaghebbende
zUde wordt omtrent den indruk dien de rede
van Hitler heeft gemaakt, het volgende
klaard: De regeerlng van het nationaal-socla-
llstlsche Duitschland stelt met diepe voldoening
vast, welk een geweldigen indruk de rede van
den RUkskanseher op het buitenland heeft ge
maakt. Het jonge nationaal-soclalistische
Duitschland is zulk een hechte eenheid en zoo
zelfbewust, maar tevens zoo vervuld van krach
tige liefde voor den vrede, dat het ook de
levensrechten van andere volken, zooals Polen
en Tsjechen, erkennen kan.
Wat betreft de uitwerking, welke de ver
klaringen van den Rjjkskanselier zullen hebben
op den verderen gang van zaken te Genève,
wordt er van welingelichte zijde op gewezen,
dat bet er thans bij de besprekingen* te Genève
om gaat, vóór 12 Juni, den aanvangsdatum .'Ier
economische conferentie, tot een resultaat te
komen. Dit resultaat mag niet weer een étappe
zijn, maar een werkelijke beëindiging der ont-
wapenings-discussles, waarbij het er volstrekt
niets toe doet of bijzakelijke kwesties later nog
uitvoeriger worden besproken in de permanente
commissie.
PARIJS. 18 Mei. (VJD.) De Fransche Minis
ter van Bultenlandsche Zaken, Paul Boncour,
heeft besloten Zondag naar Genève te vertrek
ken om daar ulterlijk Maandag as. aan te
komen. Norman Davis vertrekt reeds hedenavond
uit Parijs naar Genève.
MADRID, 18 Mei (Reuter) De Kamer heeft
artikel 32 van de Wet op de religieuze Congre
gaties aangenomen. Daarmede heeft zij thans
de geheele wet goedgekeurd.
Volgens art. 32 is het den religieuzen congre
gaties, die nauw omschreven industrieën uit
oefenen, toegestaan, nog een Jaar hun werk
voort' te zetten. Ook de congregaties, die onder
wijs geven, mogen hiermee nog een jaar voort
gaan.
LONDEN. 18 Mei (W.B.). Goed-lngelichte
kringen weigeren commentaar te leveren op de
rede van RUkskanseher Hitler in de verwach
ting, dat zUn woorden zich te Genève in daden
zullen omzetten. Men spreekt van een wUzigmg
in de houding der Dultsche regeerlng en is
van meenlng, dat deze waarschijnlijk tot on-
middellUke overwinning der te Genève bestaan
de moeilijkheden zal leiden.
BERLIJN. 18 Mei (VD.) Als antwoord op de
boodschap van den president der Vereenigde
Staten, Roosevelt, heeft RUkspresident von
Hindenburg het volgend telegram aan Roose
velt gezonden:
„Met oprechten dank bevestig ik de ontvangst
van Uw mjj telegrafisch toegezonden bood
schap. Dese manifestatie, waarin U de wereld
den weg wUst voor de opheffing van de inter
nationale crisis, heeft in geheel Duitschland
sterken weerklank gevonden De verklaringen,
welke de Dultsche RUkskanseher gisteren met
Instemming van den geheelen Duitschen RUks-
dag heeft ^gelegd, bewUzen, dat Duitschland
bereid is onbaatzuchtig mede te werken aan de
overwinning van de politieke en economische
moeilUkheden van den tegenwoordigen tUd."
BERLIJN, 18 Mel. (W.B.) Naar de Evangeli
sche persdienst mededeelt, hebben alle Dult
sche Evangelische landskerken tot vereeniging
besloten, teneinde een Luthërsche tak te vor
men in d^. worjtende Dultsche Evangelische
Kerk. Er zal een directorium worden gevormd,
waarin twee vertegenwoordigers van de Zuid-
duitsche, twee van de Middelduitsche en twee
van de Nederdultsche Luthersche landskerken1
zitting zullen krUgen. Tot voorzitter werd be-
noezhd landsbisschop dr. Metser te München.
Kamer keurt de wet op de religieuze congrega
ties in Spanje goed.
Tsjecho-Slowakije zal te Berlijn protesteeren te
gen Hitler’s uitlating omtrent het proces te
Brunn.
BERLIJN. 18 Mei. (V. D.) Vanmiddag is de
Pruisische Landdag in zUn tweede zitting büeen
gekomen, waarin minister-president Goering
zUn regeeringsverklaring uitsprak. HU wees er
op, dat de regeeringsverklaring van RUkskan
seher Hitler in groote trekken reeds alles in-
houdt, wat voor alle landen en voor alle regee-
ringsvcrklat ingen toonaangevend moet zun.
Door de wet op de parallelschakeling en door
de benoeming van RUksstadhouders werd een
eeuwenlange ontwikkeling in den zin van con
solidatie en unificatie der Dultsche stammen en
van het Dultsche RUk op gelukkige wUze afge
sloten. Het dualisme PruisenRUk, dat sedert
1918 mede heeft bUgedragen tot de verscheuring
van Duitschland, is overal en definitief terzUde
gesteld. Pruisen is teruggebracht tot zUn oude
missie en zUn roemrUke traditie, grond- en
hoekpUler te zUn van Duitschland. Slechts uit
de concentratie van Pruisen en het RUk kan
iets groots ontstaan.
Door het vertrouwen van den Kanselier als
RUksstadhouder voor Pruisen, ben ik ais minis
ter-president geplaatst aan het hoofd der re-
geering. Door zUn vertrouwen zün mU. met uit
zondering van de benoeming van ministers, de
bevoegdheden overgedragen van een RUksslad-
houder. Ik zelf sta meer dan een decennium in
onverbrekelUke trouw als volgeling achter mUn
leider. Het was mU in dezen tUd gegund, te
leeren van dezen man. wiens wil mU belend is,
en wiens wil ook mUn wil geworden is Zoo
neem ik de Pruisische Staatsregeering op mU
in de eerste plaats als meest getrouwe paladUn
van mUn leider Adolf Hitler. Hieruit volgt, dat
Pruisen in de toekomst zUn politiek in nauwe
samenwerking met het Rijk en volgens de
richtlUnen Van zUn kanselier zal voeren, waar-
bU volgens den vasten wil van den Kanselier
de gerechte en belangrUke belangen van Prui
sen in vollen omvang gewaarborgd zullen blu-
ven. Onder geen enkele omstandigheid zal ik
daarom kunnen toegeven, dat Pruisisch bezit
van Pruisen zal worden gescheiden. De onder
vinding van Pruisen zal voor het RUk de basta
vormen van zUn wetgeving.
De nationale revolutie, in de eerste plaats de
nationaal-soclalistische beweging als vertegen
woordigster dezer revolutie, heeft ook in Prui
sen alle be.angrUke functies veroverd. Dat was
de onontbeerlUke voorwaarde voor den weder
opbouw van Pruisen in Duitschland. Het was
voorwaarde om een werkzaamheid te kunnen
ontplooien, welke in overeenstemming is met de
nationale en in het bUzonder de natlonaal-so-
cialistische doeleinden. De Pruisische staats
regeering zal deze macht weten te gebruiken.
ZU kent de grootte der vet antwoordelUkheid,
welke met hAar machtspositie is verbonden, en
zal iedere verantwoordelUkheid op zich nemen
in het belang van den Staat en op ieder oogen-
bllk.
Hierna volgde de beraadslaging over de nat.-
soc. machtigingswet.
De sociaal-democraat Zillat verklaarde, dat
de soc.-democraten, zoolang hun rechtsgelUk-
heid wordt ontzegd, niet voor de machtigings
wet kunnen stemmen en deze in het bizonder
ook moeten verwerpen met het oog op de on
dervinding, welke zU hebben opgedaan met de
machtigingswet in het RUk.
De voorzitter der D.-N.-fractie v. Winterfeldt
legde namens zUn fractie de volgende verkla
ring af:
Het Duitsch-Natlonale front staat ook in
Pruisen achter den in de RUksregeering beslo
ten bond van het nationale Duitschland en
wenscht een zelfstandige leiding van Pruisen in
den geest van dezen bond Hiertoe biedt de
machtigingswet de mogelUkheid. ZU verwacht
door de aaneengeslotenheld van onze leiders en
hun volgelingen de snelste versterking van den
Pruisischen staat, zooals deze eens door de Ho-
henzollern werd geschapen.
1 De heer D. Wijnkoop te Tiel gearresteerd.
j De gebroeders Bannat moeten 22 Mei Neder
land verlaten.
Te BerlUn zal een reusachtig monument wor
den opgericht ter eere van den Duitschen ar
beider.
Het W. B vermoedt, dat te BerlUn zal worden
geantwoord, dat van een inmenging geen spra
ke is en dat Hitler er slechts op gewezen heeft,
dat bU het Brunner-proces volslagen onkunde
der feitelUke toestanden in het RUk aan het
licht is gekomen.
(TUdens het proces in 1932 gevoerd
werd beweerd, dat S.S. en S.A. in cóntact ston
den met de RUksweer. Red.)
„Het is. Mijnheer de President, een
groote voldoening voor mij, dat het ant
woord van Nederland op Uw telegrafi-
schen oproep terstond en zonder voor
behoud kan worden gegeven. Dit volk,
uit naam waarvan ik spreek, verafschuwt
denoorlog, hoewel het natuurlijk een
aanval zou weerstaan. .Evenzeer als het
uittarten en aanvallen tusschen burgers
veroordeelt, veroordeelt het uittarten en
aanvallen tusschen volken. Het meent,
dat de tijden zijn aangebroken voor de
volkengemeenschap om door daden te
toonen, dat zij vast besloten is, te breken
met het recht van den sterkste als haar
hoogste norm. Vreedzame regeling is de
uitsluitende methode om nationale ge
schillen te beslechten. Mij is geen reden
bekend, waarom vreedzame regelingen
niet de uitsluitende methode zouden zijn
om ook internationale geschillen op te
{ossen.
Mijn land is diep overtuigd dat, wil
dit doel bereikt worden, ver-gaande ont
wapening thans gebiedende noodzaak is.
immers, voortgezette bewapening leidt
tot wedloop in bewapening en, gelijk
pijnlijke doch al te spoedig vergeten on
dervinding bewijst, tot onvermijdelijke?
oorlog.
Nederland is bereid om met de andere
Volken der wereld de vier stappen te
doen, welke Gij Voorstelt als eerste eu
belangrijke bijdrage tot daadwerkelijke
ontwapening. Het maakt geenerlei voor
behoud by deze verklaring. Wat een
non-agressie verdrag betreft, ben ik het
met U eens, dat het onder de tegen
woordige omstandigheden wellicht goed
is, dat bestaande en geldige* non-agressie-
verdragen en geldende verplichtingen
om te ontwapenen, plechtig worden be
vestigd, ten einde hun bindende kracht
opnieuw aan het geweten der wereld
voor te houden.
De a.s. economische conferentie kan
verzekerd zijn van den actieven en van
ganscher harte gegeven steun van mijn
regeering. De economische en financieel-
toestand vraagt onmiddellijke en doel
treffende maatregelen. Nationaal komt
dit land op voor een gezond en geor
dend economisch en financieel leven.
Internationaal komt het op voor onbe
lemmerd handelsverkeer, stabiele valuta
en betere prijzen. Nederland hoopt, dat
de Londensche conferentie een daadwer
kelijke en duurzame verlichting ten ge
volge zal hebben.
Tevens vertrouwt het, dat deze con
ferentie en de daarin vertegenwoordig
de regeeringen zich zullen laten leiden
door de onveranderlijke wet van econo
mische waarheid en geen acht zullen
slaan op hetgeen oppervlakkige en kórt-
zichtige meeningen en individueele be
langen gaarne zouden zien aanvaard. Het
algemeen belang moet hier, zoo ooit,
overheerschen.
Met mijn regeering en volk deel ik ten
volle in de hoop, dat de verwachtingen,
waaraan Gij uitdrukking hebt gegeven,
in vervulling zullen gaan.”
BUREAUX: HOF 6. ALKMAAR
Telefoon Administratie 433, Redactie 633
ABONNEMENTSPRIJS
Met geillustr<er3>Zondagsblad f 0.60 hooger
Dagblad uitgegeven door de
N.V. Drukkerij De Spaamestad Haarlem
I
n
r—J
