Naar een uniformverbod?
Prikkeldraad
Van de Perstribune
Groei der R.K. arbeidersbeweging
c
1
SCHAEPMAN-ARIENS
Een uitermate moeilijk
vraagstuk
Op oud-Germaansche paden
WOENSDAG 21 JUNI
HET MOEDERHUIS DER JULIAANTJES TE HEILOO
R.K. Bakkerspatroons
van
25 jaar centralisatie
HULP AAN WERKLOOZEN
Waar bleef het verzamelde geld?
DR. POSTHUMA
Uit de landbouw-organisatie*
z.
im
INDISCHE POSTVLUCHTEN
TACTIEK DER S. D. A. P.
Herzieningscommis»ie samen-
De taak voor de toekomst
Centralisatie is de daad
3J
I
De „bourgeois” mr. Days
VOOROEFENINGSINSTITUUT
het
*L
Werkman”. Rector Bult
Onderworpen aan
Kerkdijk Gezag
F eestrede van kanunnik J. G.
Schaik op de vergadering van
het R. K. Werklieden
verbond
Verkorting van den eersten
oefentijd
Mr. Duy> en de Arbeiderspers
Vertrek van de „Oehoe”
wil is geschied.
van kracht en
in
een
1893
Tusschen groote mannen
land, dat
J. G. VAN SCHAIK
het drte-
werki-
oa
4“
•erk
aaa
Eea
erk
„De Fakkel", het orgaan der Onafhanke-
HJk-Soclalistische Partij, bespreekt als volgt
de brochure van den heer Duys:
De „Ijsvogel" Is op de thuisreis In Athene
aangekomen. Het toestel wordt hedenavond op
Schiphol verwacht.
„Hij kocht zich een stel witte dassen,
En de wereld sprak ervan,
Hoe hij zich van een zondaar bekeerd had,
Tot een braaf, fatsoenlijk man.”
ver
ziet!
Zooals reeds gemeld heeft de Partijraad van
de S.D.A.P. besloten tot het instellen eener corn
er
Dr.
1
Het stel witte dassen van mr. Duys (of
tewel de zeven stellingen, die hij in z’n
een dezer dagen gepubliceerde brochure
heeft tentoongesteld) is vooral niet van
minder waarde voor de bourgeoisie, door
dat er, goed beschouwd, eigenlijk één bij
is met Ozanje-nopjes, terwijl de andere 'n
fraai patroontje in rood-wit-blauw ver-
toonen. En de bourgeoisie begrijpt heel goed
dat de SD.Af. als ze zich in het vervolg
gaat tooien met de dassen vah Duys. zich-
rumoer en kabaal, veeleer zelf de das omdoet.”
leden van
hooren.
Duidelijk is na al het gebeurde sinds 1890 ge
bleken, welk een weldaad de krachtige leiding
van het Kerkelijk Gezag voor onzen georga-
niseerden arbeidersstand is geweest. Zonder die
leiding en het soms krachtig ingrijpen, zou
thans het Werkliedenverbond met zijn 200.000
leden niet in ongebroken eenheid en in volle
krachtsontplooiing in Nederland bestaan.
Dat grondbeginsel van al uw <^oen en laten:
Donderdagmorgen as. vertrekt het K. L. M -
vllegtulg de „Oehoe” van Amsterdam naar
Batavia.
De bemanning van dit vliegtuig zal bestaan
uit de heeren L. Sillevte, gezagvoerder, F. van
Breemen, tweede bestuurder. C. den Blanken,
werktuigkundige en H. Dené, radio-telegrattet.
De post voor dit vliegtuig moet uiterlljk he
denavond te Amsterdam zijn.
De heer Albarda en „Het Volk” hebben het
mr. Duys euvel geduid, dat hij zijn brochure
„Ter Orienteering" bij een „burgerlijken” uitge
ver heeft doen verschijnen. De „N. Rott. Crt.”
kwam ter oore. dat dit hierin zjjn verklaring
vindt: Ofschoon het partijbestuur der 8.D.A.P.
liever zou hebben gezien, dat deze brochure ach
terwege zou zijn gebleven was men t toch hier
over met mr. Duys eens, dat casu quo zljr. ge
schrift bij de Arbeiderspers zou moeten verschij
nen. Toen echter de schrijver zich tot den di
recteur, den heer Van der Veen, wendde
weigerde deze, zijn medewerking te verleunen
Thieme te Zutphen was coulanter.
Voor-de 33 arbeiders uit de werkverschaffing
te Neede, die het werk hadden verlaten en des
wege werden geschorst, is te Zaandam door
middel van het verkoopen van steunbonnen een
geldinzameling gehouden.
Deze arbeiders werden gedurende den tijd dat
zij geschorst waren zij zijn inmiddels weder
te Neede te werk gesteld gesteund door het
Burgerlijk Armbestuur, doch alleen in nature.
Geld kregen zij dus niet.
Thans is echter gebleken, dat zij het ingeza
melde geld niet hebben ontvangen en dit tegen
over het Armbestuur zelfs in een schriftelUke
verklaring erkend en met hun handteekenlng
bekrachtigd hebben.
Als zij het dus niet hebben ontvangen, rijst
de vraag wie dan wel mooi weer ervan heeft
gespeeld.
Een onderzoek wordt Ingesteld.
ot heden beschouwt men de unlform-
I ziekte van voorbijgaanden aard. Of dit
Juist te, willen we voor het oogenblik in
het midden laten, alhoewel wij er gezien
Italië en Duitschland niet veel van gelooven.
In ons land hebben de socialisten het eerst
en het hardst geroepen om een uniformver
bod, waar wij thans ook voorstanders van zijn,
maar daarbij hebben zij zooals altijd nagelaten
aan te geven hoe het moest. Zjj eischen
slechts om de uitvoering aan anderen
over te laten. 1
We meenen daarom goed te doen, bij onze
beschouwingen te beginnen met Denemarken,
waar socialistische ministers een wet hebben
gemaakt op het dragen van uniformen. De
Deensche wet, die aangehaald wordt als de wet
van 12 April 1933, luidt woordelijk:
De wet te heel vaag, want het geheele ver
bod te uitsluitend vervat In de eerste twee zin
nen. Ip de praktijk blijkt ze echter zeer streng
te zijn, doordat aan den minister van Justitie
feitelijk een soort dictatoriale macht te gege
ven. We hebben zoo’n stil vermoeden, dat
als deze Deensche socialistische wet hier werd
voorgesteld de socialisten tot de felste be
strijders zouden behooren.
heeft Schaepman echter
als zijn opvolger in de
wanneer dit niet kon of
mocht, dan Aalberse. Dat was in 1903 het tref
fend afscheid van beide grqote mannen.
Een tijd van harde beproeving voor Ariëns
was de tijd van het droevige Integralteme. Dat
men een voorultstrevenden en democrattechen
leider in zijn buitengewonen invloed, waarmee
men het niet eens was, wilde treffen in Ariëns,
te te begrijpen, aldus de HoogEerw. inleider,
maar dat men zijn doel trachtte te bereiken
met zoo minderwaardige middelen als destijds
gebezigd zijn, is een^ schandvlek, die op ons
rust. Zij is Goddank uitgewtecht door het alge
meen eerherstel, dat katholiek Nederland den
edelen priester na zjjfi dood bracht. Het te nu
al zoo ver. dat men hem een modernen heilige
noemt.
In bijzonderheden schetste kanunnik v.
Schalk, in 1916 benoemd tot Bondsadviseur en
adviseur van het Bureau voor de Vakorgani
satie, hoe Dr. Ariëns met de katholieke arbei
dersbeweging bleef meeleven en in verband
hiermede de oplossing van de -Unltas-kwestle in
Twente, daar het Kerkelijk gezag uitdruk
kelijk verlangde, dat de vakorganisatie katho
liek zou zijn met als enkele uitzondering den
Chlristelijken (thans Katholieken) MUnwerkers-
bond. Daarmede was voor Ariëns, den kinderlijk
gehoorzame. de zaak uit. In 1919 werd hU
Geheim Kamerheer van Z. H. den Paus.
Opnieuw leefde hij geheel mede, toen in 1924
het R. K. Werkliedenverbond ging gesticht wor
den. Hij moest alles tot in de puntjes weten
en wees «pr. tenslotte op de uitspraak van
Kardinaal Manning: Centralisatie te de daad.
HU heeft nog vier jaren geleefd, op 7 Augustus
1928 ging hU naar den hemel.
Katholiek te zUn van de daad en bUgevolg de
leiding te aanvaarden van het Kerkdijk Gezag
in Rome en in Nederland, zal ook in de toe
komst uw onverwoestbare levenskracht moeten
uitmaken en daarom betuigen wU. bU het in
gaan van een nieuwe periode, vandaag onzen
dank en onze trouw aan het Episcopaat van
Nederland.
GU bezit het ongeschokt vertrouwen van het
KerkelUk Gezag.
In het tijdvak van 1 Juni tm. 15 Augustus
kunnen jongelieden, geboren in 1915, zich ver
binden bU den Vrijwilllgen Landstorm om het
bewUs van voorgeoefendheid te behalen.
Dit bewUs geeft volgens de Wet recht op
een verkorting van den duur der eerste oefening
met vier maanden voor het wapen, waarvoor
het bewUs te behaald.
De vooroefeningen worden zooveel megelUk
plaatselük gehouden. De dagen en uren waar
op geoefend wordt, worden zooveel als met de
eischen der opleiding te overeen te brengen, in
overleg met belanghebbenden, werkgevers en
hoofden van scholen geregeld. De oefeningen
vangen aan op 2 October 1933 en duren onge
veer tot 8 October 1934.
In het tUdvak van 1 Juni t. m. 31 Augustus
"kunnen jongelieden, die later als dienstplichtige
in aanmerking komen voor de officiers- of on-
derofficiersopleidlng, bU den VrUwilllgen Land
storm tot sergeant worden opgeleid, indien zU
vóór 1 October van dit jaar 17 jaar oud zUn.
Ook zU. die in 1933 tenminste 20 en ten hoog
ste 30 jaar oud zUn en niet dienstplichtig zUn,
kunnen toetreden ten einde het bewUs van
voorgeoefendheid te behalen om. wanneer «U
eventueel van plan zUn in Ned.-Indlë een be
trekking te aanvaarden, daardoor aldaar een
aanmerkelUke verkorting van diensttUd te ver
krijgen; ot door het hier aangaan van een vrij
willige verblntqpte een broeder vrU te maken
van den dienstplicht.
Verdere inlichtingen worden op verzoek ver
strekt door da Landstorm-Verbandscomman-
danfon-
Artlkel 3
Deze wet wordt onmlddellUk k...
treedt aan het einde van 1934 buiten wei
de voor de betrokken vereenigmg vastgestelde
Weeding dragen; deze kan eveneens door den
«der der vereenlging worden gedragen.
TwUfelachtlge gevallen wat betreft het ver
bod in de eerste alinea en de uitzonderingen
ta de alinea’s 2 tot en met 4 worden "beslist
door den Minister van Justitie. De Minister
v*n Justitie kan vrijstelling verleenen van het
verbod.
In Denemarken te zelfs tengevolge van deze
wet de padvinderij verboden. Men zegt daar:
socialisten zUn geen padvinders, dus behooren
deze laatsten tot andere politieke organisaties
en daarom mag de padvindersunlform alleen
maar gedragen worden door kinderen beneden
de 14 jaar. Krachtens deze wet en de Deensche
toepassing zou hier de A J. C. zelfs verboden
dienen te worden. De grootste verdienste van
de wet zit in de bepaling, dat niet alleen zU,
die uniformen dragen gestraft kunnen worden,
maar ook de bestuursleden van de organisa
ties. en dat niet slechte, als zU er toe hebben
aangezet, maar ook als zU er zich niet ult-
drukkelUk tegen verklaard hebben. Dit sluit
dus in zich den etech, dat de politieke organisa
ties uniformdracht afschaffen en dat te het o.l.
ook, wat ons land noodlg heeft.
Reeds dadehjk heeft deze wet moeilUkheden
opgeleverd, want aan Lord Baden Powell, die
dezen zomer met 650 Engelsche padvinders De
nemarken wenscht te bezoeken, te door den
minister van Justitie het dragen van de padvln-
ders-uniform op Deenschen bodem verboden.
Ten slotte vestigen we er de aandacht op. dat
In Denemarken ook alle onderscheidlngsteeke-
nen van politieke partijen verboden zUn. zoo
als speldjes en andere zaken, wat In andere
landen niet het geval te.
Artikel 2
Overtreding van dit verbod wordt met boete
•«straft. In geval van herhaalde overtreding, of
wanneer deze door verschillende personen in
’“eenlging is begaan, kan de straf met de helft
Uitvoerig ging spr. vervolgens in op de vraag
hoe het mogelUk was. dat bU zoo gelUke denk-
wUze in sociale en staatkundige richting als
tusschen Schaepman en Ariëns bestond, er toch
een persoonlijke verwijdering tusschen beiden
kon ontstaan, althans van den kant van
Schaepman ten opzichte van Ariëns. Rector
Colsen bespreekt deze vraag ook in zUn
brochure. Nóch met hetgeen hierin staat, nóch
met hetgeen Gerard Brom in een Beiaardarti-
kel hieromtrent schreef, evenmin met wat Dr.
Gisbert Brom hieromtrent heeft geschreven,
kan spr zich vereenigen. Als hoofdredacteur
van het oude Schaepmanblad „Het Centrum"
lag Dr. Gisbert Brom in scherp conflict met
Dr. Schaepman. vooral ook naar aanleiding van
vragen van kunst en letteren in „Het Centrum"
door jongeren behandeld.
Dit conflict deed Schaepman besluiten zich
van „Het Centrum" openlUk terug te trekken
en heel alleen een tUdschrift uit te geven:
Chronica op 1 gebied van Staatkunde en Lette
ren. Naar spr.'s meening zal men bij het lezen
van bovengenoemde omstandigheid zielkundige
verklaringen in 't oog moeten houden. Schaep
man en Ariëns waren twee persoonlijkheden,
twee geheel verechillende karakters, ook in
uiterlijk optreden, gelijk spr. nader uiteenzette.
Ook zakelijk ziet men het conflict geleidelijk
toenemen. Ariëns was bevriend met Willem
Passtoors, die ook in 1 Utrechteche den Volks
bond propageerde. In Twente ging het Ariëns
niet vlug genoeg met de arbeidersbeweging. Hl)
wilde, buiten Enschedé, en vooral op kleinere
plaatsen. den Volksbond-vorm wel invoeren.
Schaepman weigerde. Elk spoor van den Volks
bond moest verdwijnen in ’t Utrechtsche.
Verder streefde Ariëns in Twente tegenover
de socialistische massa-actie, naar een massa-
tegenwicht en begon aan een soort vakorgani
satie. den Twentschen R. K. Fabrieksarbeiders-
bond. die zich over heel Twente ultetrekte in
1891. waaruit in 1894 de Twentsche Katoenbe-
werkersbond groeide, toen reeds een volkomen
moderne Vakbond. In 1895 ontstond het Twent
sche Vakverbond Unitas, bestaande uit afzon-
dergelijk vergaderende katholieke en protes-
tantsche afdeelingen met verder doorgevoerde
centralisatie en Internationale verbindingen in
België en Duitschland. Alles ging vrijwel bulten
de medewerking en goedkeuring van Schaepman
om.
De verhouding tqt Schaepman werd er niet
beter op. In 1897 had een nieuw scherp con
flict met den Bondsadviseur plaats, wat er toe
leidde, dat Ariëns onts^g nam als redacteur
van „De Katholieke
werd zijn opvolger.
Op zijn sterfbed
Ariëns aanbevolen
Tweede Kamer en
Op oud-Germaansche paden.
Dr. Dietrich heeft gelijk: de rechter, dlè de
wet zoo vrij, zoo heidensch-barbaarsch inter
preteert als deze „Landesgerlchteprisldent”. be
geeft zich op oud-Germaansche paden,
strooit kwlstiglljk alle mogelijke vrijbrieven rond
voor mishandeling, gevangenneming, moord,
roof, diefstal en méér diergelijks.
t Is echter voor ons nog niet zeker, of de
gecultiveerde Duitecher om niet te spreken
van het gecultiveerde buitenland dezen rech
ten op zjjn oud-Germaansche paden zal willen
volgen.
Meer waarschijnlijk lijkt het ons, dat de
Duitsche machthebbers dergelUke wildemannen
aan hun wilde haren van die oud-Germaansche
ter op zijn oud-Germaansche paden zal willen
zjj het nieuwe Duitschland tenminste een kans
gevente slagen in de wereld.
Volgens de „Telegraaf” houdt men er in zui
vel- en landbouwkringen ernstig rekening me
de, dat dr. Posthuma het voorzitterschap van
de P.NZ (Algemeene Nederlandsche Zulvel-
bond), alsmede enkele andere functies in ver
schillende landbouworganisaties zal neerleggen.
Dr. Posthuma heeft een en ander bij navraag
niet ontkend. Intusschen kan hjj op dit oogen
blik nog geen nadere bijzonderheden omtrent
zijn voornemens mededeelen, daar hU deze aan
gelegenheid voorloopig nog als van geheel in
temen aard beschouwd wil zien.
Dr. Posthuma zal zijn functie aan „Centraal
Beheer” echter blijven waarnemen.
Bond, die door Schaepman
met Ariëns. Dr. Schrader en anderen In
werd opgericht, had dan ook in beginsel heel
weinig zeggenschap over de plaatselijke
eenigingen. Later, zoo sprak Schaepman
reeds in 1893 uit, zou er een Federatie moeten
komen van vijf diocesane Bonden.
De Ned. R.K. Bakkerspatroonsbond hield op
Dinsdag en Woensdag in „lohengrin" te Den
Bosch een zeer druk bezocht congres onder
leiding van den bondsvoorzitter den heer P.
van der Post te Rotterdam.
Aan de bonds-jaarvergadering ging een be-
stuursbljeenkomst in „Central" vooraf.
De heer J. Maas, voorzitter van de Bossche
afdeeling verwelkomde de leden. In zijn ope
ningsrede wees de bondsvoorzitter op den voor
uitgang van den bond, al ontbreken er. jammer
genoeg, ook nog tal van katholieke collega’s als
de organisatie, waarin zij thuis
Spr. memoreerde eenlge belangrijke
punten van actie, maar betreurde het adres
der gezellen aan de regeering. In het afge-
loopen jaar werd het fonds tot stichting van
een eigen bondshute aanmerkelijk versterkt.
Op 31 Dec. 1932 bedroeg het voordeelig saldo,
na aflossing van een schuld van f 1500, nog
f 1232.51, waarvan een bedrag van f 200 werd
gestort in het ondersteuningsfonds. Op het
spaarbankboekje te een bedrag ingeschreven van
f 575. Met de financiën staat het dus gunstig.
De begrooting 1933 werd In ontvangsten en
uitgaven vastgesteld op f 13.780.
Hierna werden de vele bondsbelangen vol
gens de agenda behandeld-
Dinsdag werd na het bondsdiner een tocht
gemaakt naar den ..Ijzeren Man" en de eerste
congresdag besloten met een gezellig samenzijn
in hotel „Central”.
Woensdag werd de tweede dag Ingezet door
het bljwonen der H. Mts. door den geestelijk
adviseur der Bossche afdeeling opgedragen In
de St. Antonluskerk. De bondsleden zongen de
gewjjde gezangen.
Na de behandeling der bondsagenda bleef er
nog tijd over voor tal van verpoozlngen.
De bondsleden en genoodigden werden offi
cie ten stadhuize door het gemeentebestuur
ontvangen. De kathedrale basiliek van St. Jan
werd bezichtigd en autotochten gemaakt naar
merkwaardigheden in den om‘rek. In den raads-
kelder werd geluncht.
De tweede dag wordt besloten met een bonds
diner in het Oranjehotel. waarna het gemeen
tebestuur een concert aanbiedt op de Markt.
't Waren drukke, nuttige, maar ook gezellige
dagen! Er is .stevig deeg gekneed en „gezonde
voedzame mik”, maar ook ..zoete broodjes ge
bakken”, met dus tot besluit „de Bossche koek”
en ,4e moppen!”
nationaal was vooral voor
Schaepman hier de daad. Ook Ariëns was van
deze richting.
De Utrechtsche
vermeerderd worden. Dezelfde straf wordt
de bestuursleden
den deze wet overtreden.
Schaepman hield onvoorwaardelljk als Bonds
adviseur hij bleef dit tot zijn dood In 1903
vast aan de autonomie van de plaateeltjke
werkliedenvereeniging binnen het raam van
diocesaan goedgekeurde statuten.
Centralisatie nationaal was
ben in het droomenland hunner oud-Germaan-
sche phantasleën en zich steeds vóórgesteld
i hebben, met een boomstam in de hand als knup-
Schouwend in de toekomst, wees spr. er op,
dat wij als christen-menach onze roeping en
onzen plicht hebben te verstaan.
Tracht meer contact te krijgen met de massa
der georganlseerden door uitbouw en doelmati
ger inrichting van de plaatselljke werklieden-
vereenlglngen, waar het noodlg mocht zijn. Spr.
zette dit nader uiteen.
Vervolgens: zet spoed achter uw voornemen
om het Bondsblad wekelijks in elk huis te doen
binnenkomen.
En tenslotte: houdt geregeld uw retraite.
„Bij de candidaatstelllng voor de ver
kiezingen van 1929 werd er van zekere zijde
in de S.DAP. bezwaar gemaakt tegen de
candldatuur-Duys. De argumenten van de
lieden die Duys uit de Kamer wilden heb
ben, waren niet van politleken aard, neen,
de ultra-reformisten van een der Haar-
lemsche afdeelingen hadden eigenlijk geen
ander bezwaar tegen hun lijstaanvoerder,
dan dat hij te zelden In de Kamer aan
wezig was en te weinig aan het parlemen
taire werk deelnam.
Maar het aangevallen Kamerlid nam de
gelegenheid te baat om een politieke rede
voering te houden voor de afgevaardigden
van de kieskringen Haarlem en Den Hel
der. Hij gaf toe 4at hij niet meer vaak in
de Kamer kwam, maar dat was de^schuld
van de leiding der fractie. Die wilde liever
niet dat hij het woord voerde. Want als
Duys aan het woord was. dan werd er op
losgeslagen. En dat was niet meer in over
eenstemming met de politiek, die de lei
ding van de Kamerfractie, die maar steeds
aan mlnister-zetels dacht, wilde voeren. Ja,
In die dagen behoorde Duys nog tot dien
vleugel in de S D.A P., die maling had aan
de burgerlui. Duys was opportunist en re
formist en hij was een voorstander van het
aanvaarden van ministerzetels, maar dat
Wilde niet zegggen, dat hij daarom tot alles
bereid was. V-
Wij herinneren ons nog hoe hU op een
van de groots meetings der 8.D.A.P. de
Duitsche pantserkruiser-minlsters aanviel
en hoe geweldig het applaus was toen hij
uitriep dat, gelukkig, de Duitsche partij
dan ook In opstand was gekomen tegen die
pantserkrulser-polltlek. Zoo was le toen,
niet bang voor -
bang dat de S.D.AP. te netjes en te fat
soenlijk zou worden, een „dooje-vlschjes-
vreters-boel”, zooals hij het zelf noemde,
In een taal die niét erg veel gemeen had
met de plechtigheid van den fractie-lelder
Albarda. En in die dagen was er bij de
bourgeoisie niet veel waardeering te vin
den voor den gewezen Zaandamschen wet
houder, die steeds getoond had, dat hij
hard vechten kon en dat hij zich niets
aantrok van de regels, die de bourgeoisie
bij het politieke spel in acht genomen
wenschte te zien.
Sinds eenlgen tijd echter mag mr. Duys
zich In een groeiende belangstelling en
een toenemende waardeering van den kant
der bourgeoisie verheugen. Men bemerkt
nu dat hij wel héél, héél veel tijd heeft
noodlg gehad om z’n wilde haren kwijt te
raken, maar dat hij nu eindelijk, door den
nood der tijden, tot den gepasten ernst en
bezadigdheid Is gerijpt. En als dit mogelijk
Is met den wildsten zoon van de S.D.A.P.,
dan behoeft men niet bang te Zijn dat die
partij door de gebeurtenissen van de laat
ste jaren op het slechte pad zou geraken.
De verhouding tusschen mr. Duys en de
Nederlandsche bourgeoisie kan men mis
schien het best aangeven met de woorden
van den dichter:
aan
van de organisatie, welker le-
----opgelegd. Indien het
«o .kan *orden bewezen, dat dit tegen hun
De werkliedenvereeniging moest over het
heele land en In alle plaatsen verspreid de
katholieke opleidingsschool voor onzen
liedenstand worden.
Opvoeding, scholing veronderstelt jjersoonlljk
lidmaatschap, persoonlijk mééleven, persoonlijke
zeggenschap. In zijn eigen vereenlging met een
zeer belangrijke taak voor een eigen, door den
Blsschop aangestelden. geestelijk adviseur.
BIJ Schaepman heeft ongetwijfeld tot dezen
opzet ook bijgedragen een staatkundige bedoe
ling. Zonder het trouwe katholieke volk echter
den kiezers het stemrecht te geven, zonder prac-
tlsch stemrecht vooral ook voor onze arbeiders,
kon hij zijn groot doelwit: een christelijke
meerderheid en een christelijke regeering niet
bereiken. Schaepman wilde ook met het oog
op den komenden democrattechen tijd bijtijds
zijn arbeiders opvoeden en scholen.
Emancipatie van den arbeidersstand door mid- 1
del van de eigen werkliedenvereeniging, ziedaar i
de opzet van Schaepman en Ariëns belden en 1
hieraan zijn belden tot hun dood trouw ge- I
bleven.
missie, welke vóór den Isten October ate. aan
het Partijbestuur verslag zal uitbrengen over
de vraag, of, en zoo ja welke veranderingen in
verband met de gewijzigde economische en po
litieke omstandigheden in binnen- en buitenland
in programs, besluiten en tactlék der Partij aan
beveling verdienen. Deze commissie zal op seer
korten termijn onder leiding van den heer Al
barda worden geïnstalleerd en bestaat, naar in
het „Volk" wordt medegedeeld, uit de heeren:
J. W. Albarda, voorzitter*J F. Ankersmlt. W.
Banning, E. Boekman, 8. Groeneweg. E. Ru
pees. J. W. Matthljsen, J. Oudegeest, J. E. Stok
vis. J. in t Veld, K. Vorrink. J. v. d. W(jk en
G. v. d. Bergh, lit^-secretarte.
-W -»• een, de nieuwe regeerders in Duitech-
land zijn nog niet heelemaal geaccli-
■L matteeerd. t Is ook eigenlijk geen groot
wonder: de revolutie toch is nog maar heel
jong, en ’n mensch moet aan alles eerst wen
nen, óók aan regeeren met verantwoordelljk-
heids-gevoel en -bewustzijn.
Men mag niet vergeten, dat er zich onder de
nieuw-bakken regeerders velen bevinden, die
tot voor korten tijd voortdurend geleefd heb-
Foto, genomen na de inwijding van het Moederhuis der Juliaantjes te Heiloo.
1. Z. H. Exc. Mgr. J. D. J. Aengenent, Bisschap van Haarlem; 2. Pastoor Jorna
S.J., 3. de burgemeester van Heiloo, 4. Moeder Overste. Voorts ziet men op de foto
nog den Hoogeerw. heer Wijtenburg, regent van het Klein-Seminarie te Heemstede,
de wethouders Obdam en Maas Geesteranus en den gemeentesecretaris van Heiloo, den
heer Bruul
Centralisatie is de daad, citaat van kardinaal
Manning. was het opschrift met duidelijke
letters geschilderd bij de scheiding tusschen
twee kamers in Ariëns’ pastorie te Maarssen’. Dat
opschrift te in eere gehouden.
In 1889 90 richtte de jonge kapelaan Dr.
Ariëns te Enschedé de eerste werklieden-
vereeniglng op. Samen met Schaapman stelde hij
de statuten op. Hiermede legden zij den grond
slag van onze tegenwoordige machtige arbeiders
organisatie. Deze vorm van organisatie ver
kreeg de goedkeuring van den Aartsbisschop
Mgr. Snickers. Rerum-Novarum was wél op
komst, maar nog niet verschenen en deze vorm
vond in Frankrijk en België en ook in het
Bisdom Haarlem felle bestrijders. Men wilde in
uitgebrelden kring den Volksbond-vorm. Prin-
ciplëel, volgens het katholiek beginsel van
samenwerking tusschen patroons en arbeiders
was deze vorm juist gezien, zooals Schaepman
onvoorwaardelljk toegaf. Maar Schaepman mikte
heel wat hooger. Men kan dat lezen in de voor
dien tijd bewonderenswaardlge Inleiding van
Schaepman op de statuten van den Utrecht-
schen Diocesanen Bqnd.
De practlsche toenadering en samenwerking
met de patroons moest later kom i door mid
del van de wederzljdsche vakorganisatie, een of
andere bedrijfsorganisatie, waarin, volgens een
latere uitspraak van Ariëns, de volkerenslag zou
geleverd worden tusschen de christelijke opvat
ting van samenwerking aller groepen in het
ééne volksllchaam en de Marxistische opvatting
van den klassenstrijd, uitloopend op de dicta
tuur van het proletariaat.
werkliedenvereeniging
land
pel Duitschland, ja de heele wereld
ommezientje te kunnen saneeren.
Dat nog lang niet alle Duitsche .Jiooge”
heeren uit dezen droom ontwaakt zijn, wordt
nu en dan weer eens duidelijk.
Zoo hebben wij opgemerkt, dat b.v. dr.
Dietrich, Lsmdesgerichtspriteident te Hechingen
In Pruisen, zjjn oer-Germaanschen droom in
het jongste nummer van het in Duitschland
overigens goed gerenommeerde tijdschrift
„Deutsche Jurlstenzettung” als volgt voorteet:
I y n de rede door minister Coljjn in de Twee-
I de Kamer der Staten-Generaal gehouden
X naar aanleiding van en als antwoord op de
algemeene beschouwingen over de regeerlngs-
eerklaring, lezen we dat het kabinet de moge-
lijkheld van een uniformverbod overweegt, om
dat het van oordeel te, dat de ervaring in het
buitenland geleerd heeft, dat het dragen van
uniformen tot steeds scherpere tegenstellingen
tusschen verschillende volksgroepen voert en
wanorde uitlokt.
Zander dat wij, bjj de ontwikkeling van zaken
te dezen tijd, de noodzakelijkheid van een der-
gelük verbod ook maar eenigermate willen be
twisten, meenen we er toch de aandacht op te
mogen vestigen, dat we hier nu te doen hebben
net iets, dat zoo eenvoudig UJkt, algemeen ver
langd wordt, maar waarvan de inwilliging en
uitvoering niet mee zullen vallen.
Bet vraagstuk te uitermate moeilijk, wil men
tenminste In een Nederlandsche wet onder bren
gen datgene, wat precies met het verbod be
oogd wordt, n.L het bestrijden van de steeds
scherpere tegenstellingen. Onze wetgeving daalt
In den regel veel meer In details af dan in an
dere landen, waar meer aan de Kroon of aan
de ministers wordt overgelaten, die dan ge
machtigd zijn te handelen naar omstandighe
den in den geest van een bepaalde wet.
BU een wet, waarbij het dragen van unifor
men verboden wordt, zal het ook hier moeilijk
anders kunnen, want het is ónmogelijk alles te
voren te verbieden.
Het is hier gewoonte, dat in een wet een om
schrijving wordt gegeven van wat onder een be
paald woord, waarover het in de wet gaat, ver
staan moet worden. Hier staat de wetgever al
dadelijk voor de moeilijkheid.
Uniform zal in den meest uitgebrelden zin
moeten worden opgévat, want hetgeen men be
strijden wil en wat tot scherpere tegenstellin
gen tusschen volksgroepen en tot wanorde aan
leiding geven kan, zit niet enkel en alleen In het
dragen van een bepaald eenlgszins militair uit
ziend pak, zooals sommigen meenen, maar ook
in het dragen van enkele gelijkvormige of gelijk
gekleurde kleedingstukken. vlaggetjes, insignes,
banden enz.
Het dragen van gelijkvormige kleeding of
hoofddeksel te een epidemie, een besmettelUke
ziekte, die vooral de jeugd heeft aangetast, maar
die voor de rust van een land zeer gevaarlijk
kan zjjn.
De mode heeft thans gekleurde hemden, das
sen en blouses gebracht, die, we geven het da
delijk toe, op zichzelf niet het minste bezwaar
opleveren, maar die morgen een uniform kun
nen zjjn als een politieke groep, of een organi
satie besluit om haar leden te adviseeren alle
maal dezelfde kleur te dragen.
Als een wet komt, moet de regeering daarom
ook de macht krijgen, telkens een verbod uit te
vaardigen als dat noodlg te, want het is met
mogelijk, een algemeen verbod te formuleeren.
waaronder nu reeds zou vallen het dragen van
roode, blauwe, zwarte, groene of welke andere
kleur van hemden, blouses of dassen.
WU zijn natuurlUk niet het eet
met de unlformkwestie zit. Deze riekte te in
ternationaal en waar men in andere landen
reeds maatregelen genomen heeft ter bestrijding,
meenen we goed te doen eens na te gaan hoe
men elders het dragen van uniformen tegen
is gegaan.
- Uit de wijze waarop daar de verboden zUn
uitgevaardigd en uit de moeilUkheden, die men
ondervindt bU de toepassing kan door ons dan
leering worden getrokken.
Reeds dacjelUk valt het op. dat de wetsont
werpen, waarbU het dragen van uniformen ver
boden wordt, in de verschillende landen tUde-
lUk zijn, want men gaat uit van de gedachte,
dat de wet over eenlgen tUd vervallen kan.
In de heden te Utrecht voortgezette Ver-
bondsvergadering van het R. K. Werklieden
verbond in Nederland hield de geestelUk
adviseur, de Hoogeerw. Heer J. G. VAN
SCHAIK. Proost van het Metropolltaan Kapit
tel. een hoogst belangwekkende Inleiding ter
herdenking van het 25-jarig bestaan der
centralisatie in onze R. K. Arbeidersbeweging.
Aan deze inleiding ontleemen wij het volgende:
De Hoogeerw. Inleider begon met er op te
wUzen. dat de nationale centralisatie van onze
R. K. Arbeidersbeweging drie data omvat: 1906,
1909 en 1924.
Voor een historisch overzicht verwees spr.
naar de Gedenkboeken van Veltman en Kuiper.
De verschijning van de brochure: „Dr. Ariëns".
een levensschets door rector J. Colsen is voor
kanunnik v. Schaik aanleiding in zUn toespraak
eveneens Dr. Ariëns in het midden van de be
langstelling zijner toehoorders te plaatsen en
om hem heen als middelpunt eenlge beschou
wing te geven.
„Het dragen van uniformen of kleeding, die
hiermede te gelUk te stellen, te verboden. Even
eens te het dragen van deelen van een uniform
ot onderacheidingsteekens, welke aantoonen, dat
de drager tot een politieke organisatie behoort,
verboden. Het verbod in de eerste alinea geldt
niet voor de personen beboerende tot Leger en
Vloot en voor de beambten van de staags-. 8®-
meentelUke en geconcesslonneerde bedrijven voor
vat betreft de voor deze personen voorgeschre
ven uniformen of voor personen aangesteld in
Particuliere bedreven, voor wat betreft de uni
form die hun verstrekt te voor gebruik bU hun
verk, of voor leerlingen van kostscholen, on-
dorwUslnrichtlngen en dergelljke voor *wat be
treft de hun voorgeschreven uniform.
Leden van vrUwilllge korpsen, die een over
eenkomst met den Minister van Defensie heb
ben gesloten overeenkomstig 91 van de Wet
No. 93 van 23 Maart 1932 op de Organisatie van
het Leger, kunnen b(j de oefeningen de voor
het betrokken korps voorgeschreven uniform
dragen volgens nadere bepaling van den Mi
nister van Defensie.
Kinderen beneden de 14 jaar die lid zUn van
•Pdrtvereenlgingen of dergelUke bonden, kunnen
..Het nationale doel rechtvaardigt bepaalde
daden, die van buitenaf gezien zich als straf- 4
bare handelingen voordoen; het kan een
heele serie van handelingen als zoodanig er
kennen: toebrenging van lichamelijk letsel,
vrUheidsberooving. moord, die als strijdmid
delen het eerst hiertoe gerekend moeten
worden.... Wat voor den vUand in den
vreemde geldt, moet ook op den vijand in
eigen land worden toegepast. Zoo kan de
rechter, die den moed heeft de wet vrU te
Interpre teer en, reeds nu den juteten weg in
djt belangrijke vraagstuk vinden. HU begeeft
zich hlerbU ook op oud-germaansche paden.
De vUand in eigen land werd bU onze voor
vaderen aan de verachting prUsgegeven; hij
werd eerloos, rechteloos, vogelvrU- Het stond
lederen volksgenoot vrU hem dood te slaan,
mits hU zich niet op gewUden grond bevond.
Het volledig uitroeien van den vUand in eigen
land vormt een deel van het herstel <fer
Duitsche eer. Hieraan kan de Duitsche straf
rechter door vrUe interpretatie van het straf
wetboek deelnemen. Bij de aanstaande her
ziening van het strafrecht zal ongetwüfeld
ook het hier besproken vraagstuk wettelUk
geregeld worden. Dit te toe te juichen, omdat
hierdoor aan veel onzekerheid een einde
wordt gemaakt en vreesachtige gemoederen
ontheven worden van den plicht tot vrije
interpretatie van de wet."
Het gaat met Ariëns
zooals het met Schaep
man gegaan te. Na
den dood gaat men
opeens de volle groot
heid van iemand in
zien. Men heeft nu
reeds een Ariëns -
archief aangelegd aan
de Unlversitelt van
NUmegen. HU te on-
getwUfeld een der
groot-machten van
katholiek Nederland.
Spr. noemde
Schaepman en
Ariëns, grootmach
ten nationaal en in
ternationaal. de
grondleggers en uitbouwers van onze arbeiders
organisatie. Als derde en nog levende katholieke
grootmacht noemde spr. Mgr. Poete.
Schaepman-Ariëns-Poels, ziedaar
manschap, dat in onze katholieke arbeiders
beweging zal voortleven als een éénheid bU alle
verschil van persoonlUke geaardheid.
S3
