Naar een uniformverbod?
Prikkeldraad
I
Van de Perstribune
c
Groei der R.K. arbeidersbeweging
SCHAEPMAN-ARIENS
DONDERDAG 22 JUNI
HET MOEDERHUIS DER JULIAANTJES TE HEILOO
Op oud-Germaansche paden
Een uitermate moeilijk
vraagstuk
R.K. Bakkerspatroons
DR. POSTHUMA
25 jaar centralisatie
Uit de landbouw-organisaties
TACTIEK DER S. D. A. P.
VOOROEFENINGSINSTITUUT
Mr. Duy* en de Arbeiderspers
De taak voor de toekomst
Centralisatie is de dood
Moord op agent Baas
Het vrijsprekend vonnis bevestigd
het
an
Verkorting van den eersten
oefentijd
Feestrede van kanunnik J. G. van
Schaik op de vergadering van
het R. K. Werklieden
verbond
De „bourgeois”
•Onderworpen aan
Kerkelijk Gezag
Herziêningscommiggie samen
gesteld
mr. Duys
vermeerderd worden. Deselfde straf
wordt aan
vooral voor
I
op
1
„De Fakkel”, het orgaan der' Onafhanke-
Ujk-SoclaUstlsche Partij, bespreekt als volgt
de brochure van den heer Duys:
te iljn, doordat aan den
feiteiyk een soort dlctal
Artikel 3
Deze wet wordt onmlddeliyk
Volgens de „Telegraaf” houdt men er ln zui
vel- en land bouw kringen ernstig rekening me
de, dat dr. Posthuma het voorzitterschap van
de PN.Z. (Algemeene Nederlandsche Zuivel-
bond), alsmede enkele andere functies in ver
schillende landbouworganisaties zal neerleggen.
Dr. Posthuma heeft een en ander bU navraag
niet ontkend. Intusschen kan hy op dit oogen-
blik nog geen nadere bijzonderheden omtrent
zijn voornemens mededeelen. daar hy deze aan
gelegenheid voorlooptg nog als van geheel in
temen aard beschouwd wil zien.
Dr. Posthuma zal zUn functie aan „Centraal
Beheer” echter blijven waarnemen.
Dr
Dr
Ho r_
Hrbod.
1893
heel
ver-
zich
Het stel witte dassen van mr. Duys (of
tewel de zeven stellingen, die hij In z’n
een dezer dagen gepubliceerde brochure
heeft tentoongesteld) Is vooral niet van
minder waarde voor de bourgeoisie, door
dat er, goed beschouwd, eigenlijk één bij
Is met Oranje-nopjes. terwijl de andere Xi
fraai patroontje In rood-wlt-blauw ver-
toonen. En de bourgeoisie begrijpt heel goed
dat de 8.D.AP. als ze zich in het vervolg
gaat tooien met de dassen van Duys. zich
zelf de das omdoet.”
I
s
Cenralisatle is de dood. RIJKSBIJDRAGE VAN ALMELO
INGETROKKEN?
Naar aanleiding van ons bericht, volgens het-
welke Minister Slotemaker de Bruine de Rljks-
bjjdrage voor de steunregeling te Almelo sou
hebben Ingetrokken, omdat deze gemeente zich
niet aan de wettelijke voorschriften heeft ge
houden, deelde de burgemeester van Alemelo
echter aan een onzer correspondenten mede, dat
de Minister in deus zaak nog geen beslissing
beeft genomen
Dit bewijs geeft volgens de Wet recht
een verkorting van den duur der eerste oefening
met vier maanden voor het wapen, waarvoor
het bewijs is behaald.
De vooroefeningen worden zooveel mogelijk
plaatselijk gehouden. De dagen en uren waar
op geoefend wordt, worden zooveel als met de
eischen der opleiding is overeen te brengen, in
overleg met belanghebbenden, werkgevers en
hoofden van scholen geregeld. De oefeningen
vangen aan op 2 October 1933 en duren onge
veer tot 8 October 1934.
In het tijdvak vrfi 1 Juni t. m. 31 Augustus
kunnen jongelieden, die later als dienstplichtige
In aanmerking komen voor de officiers- of on-
derofflclersopleidlng, bij den VrljwUllgen Land
storm tot sergeant worden opgeleid, indien zU
vóór 1 October van dit jaar 17 jaar oud zijn.
Ook zij, die in 1933 tenminste 20 en ten hoog-
leldlng te aanvaarden van het Kerkelijk Oezag
In Rome en in Nederland, zal ook in de toe
komst uw onverwoestbare levenskracht moeten
uitmaken en daarom betuigen wl), by het in
gaan van een nieuwe periode, vandaag onzen
dank en onze trouw aan het Episcopaat van
Nederland.
GO bezit het ongeschokt vertrouwen van het
Kerkelijk Oezag.
..Hij kocht zich een stel witte dassen.
En de wereld sprak ervan,
Hoe hij zich van een zondaar bekeerd had,
Tot een braaf, fatsoenlijk man.”
De heer Albarda en „Het Volk” hebben het
mr. Duys euvel geduld, dat hü zijn brochure
.Ter Orienteering” by een „burgerlijken” uitge
ver heeft doen verschijnen. De .N. Rott. Crt.”
kwam ter oore, dat dit hierin zijn verklaring
vindt: Ofschoon het partijbestuur der S.D.A P.
liever zou hebben gezien, dat deze brochure ach
terwege zou zijn gebleven was men X toch hier
over met mr. Duys eens, dat casu quo zijn ge
schrift b(j de Arbeiderspers zou moeten verseny-
nen. Toen echter de schrijver zich tot den di
recteur. den heer Van der Veen, wendde
weigerde deze, zijn medewerking te verlecnen
Thieme te Zutphen was coulanter.
De wet te heel vaag, want het geheele ver
bod te uitsluitend vervat in de eerste twee zin
nen. In de praktijk blijkt ze echter zeer streng
n nélnteter van Justitie
itonale macht te gege
ven, We hebben zoo n stil vermoeden, dat
als deze Deensche socialistische Wet hier werd
voorgesteld de socialisten tot de felste be
strijders zouden behooren.
Het Haagsch Gerechtshof beeft gisteroch
tend arrest gewesen In de zaak tegen J. van
B die door de Haagsche Rechtbank te vrij
gesproken van den hem ten laste gelegden
moord op den agent Baas, gepleegd op 20 Sep
tember van het vorige jaar, doch tegen wien
in hooger beroep door den advocaat-generaad
twaalf Jaren gevangenisstraf te geëlscht.
Het Hof heeft, met overname van de gron
den van het vonnis der rechtbank, het vrij
sprekend vonnis bevestigd.
In Denemarken te zelfs tengevolge van deze
wet de padvinderij verboden. Men zegt daar:
socialisten zijn geen padvinders, dus behooren
deze laatsten tot andere politieke organisaties
en daarom mag de padvlndersuniform alleen
maar gedragen worden door kinderen beneden
de 14 jaar. Krachtens deze wet en de Deensche
toepassing zou hier de A. J. C. zelfs verboden
dienen te worden. De grootste verdienste van
de wet zit in de bepaling, dat niet alleen zij.
die uniformen dragen gestraft kunnen worden,
maar ook de bestuursleden van de organisa
ties, en dat niet slechts, als zy er toe hebben
aangezet, maar ook als zij er zich niet uit
drukkelijk tegen verklaard hebben. Dit sluit
dus in zich den eisch, dat de politieke organisa
ties unlformdracht afschaffen en dat te het o.L
ook, wat ons land noodlg heeft.
Reeds dadelijk heeft deze wet moeilijkheden
opgeleverd, want aan Lord Baden Powell, die
dezen zomer met 850 Engelsche padvinder# De
nemarken wenscht te bezoeken, te door den
minister van Justitie het dragen van de padvln-
ders-uniform op Deenschen bodem verboden.
Ten slotte vestigen we er de aandacht op. dat
In Denemarken ook alle onderscheldingsteeke-
nen van politieke partijen verboden zijn, zoo-
als speldjes en andere zaken, wat In andere
landen niet het geval te.
Artikel 2
Or «trading van dit verbod wordt met boete
»«r*ft In geval van herhaalde overtreding, of
-_,Pneer deie door verschillende personen in
•eniging ia begaan, kan de staaf met de helft
ueze wet wordt onmlddeUyk van kracht en
treedt aan het einde van 1934 bulten werking."
ste 30 jaar oud zijn en niet dienstplichtig zijn,
kunnen toetreden ten einde het bewijs van
voorgeoefendheid te behalen om, wanneer zij
eventueel van plan zijn in Ned.-Indlë een be
trekking te aanvaarden, daardoor aldaar een
aanmerkelijke verkorting van diensttijd te ver
krijgen; of door het hier aangaan van een vrij
willige verbintenis een broeder vrij te maken
van den dienstplicht.
Verdere inlichtingen warden op verzoek ver
strekt door de Landstorm-Verbandscomman-
danten.
r-
I de
Schouwend in de toekomst, wees spr. er op,
dat wl) als christen-mensch onze roeping en
onzen plicht hebben te verstaan.
Tracht meer contact te krijgen met de massa
der georganteeerden door uitbouw en doelmati
ger inrichting van de plaatselljke werklieden-
wereeniglngen, waar het noodlg mocht zijn. Spr.
zette dit nader uiteen.
Vervolgens: zet spoed achter uw voornemen
om het Bondsblad wekelijks in elk huis te doen
binnenkomen.
En tenslotte: houdt geregeld uw retraite.
ot heden beschouwt men de uniform
ziekte van voorbljgaanden aard. Of dit
juist te, willen we voor het oogenbllk In
het midden laten, alhoewel wij er gezien
Italië en Dultschland niet veel van gelooven
In ons land hebben de socialisten het eerst
en het hardst geroepen om een uniformver
bod, waar wij thans ook voorstanders van zijn,
maar daarbij hebben zjj zooals altijd nagelaten
aan te geven hoe het moest. Zij eischen
slechts om de uitvoering aan anderen
over te laten.
We meenen daarom goed te doen, bjj onze
beschouwingen te beginnen met Denemarken,
waar socialistische ministers een wet hebben
gemaakt op het dragen van uniformen. De
Deensche wet, die aangehaald wordt als de wet
van 13 April 1933, luidt woordelijk:
,31) de candidaatstelllng voor de ver
kiezingen van 1929 werd er van zekere zijde
in de 8.D.A.P. bezwaar gemaakt tegen de
geldt I candidatuur-Duys. De argumenten van de
er en lieden die Duys uit de Kamer wilden heb
ben, waren niet van politleken aard, neen,
de ultra-reformlsten van een der Haar-
lemsche afdeelingen hadden eigenlijk geen
ander bezwaar tegen hun lijstaanvoerder,
dan dat hij te zelden In de Kamer aan
wezig was en te weinig aan het parlemen
taire werk deelnam.
Maar het aangevallen Kamerlid nam de
gelegenheid te baat om een politieke rede
voering te houden voor de afgevaardigden
van de kieskringen Haarlem en Den Hel
der. Hij gaf toe dat hij niet meer vaak in
de Kamer kwam, maar dat was de schuld
van de leiding der fractie. Die wilde liever
niet dat hij het woord voerde. Want als
Duys aan het woord was, dan werd er op
losgeslagen. En dat was niet meer in over
eenstemming met de politiek, die de lei
ding van de Kamerfractie, die maar steeds
aan minlster-zetels dacht, wilde voeren. Ja.
in die dagen behoorde Duys nog tot dien
vleugel in de SDA.P., die maling had aan
de burgerlui. Duys was opportunist en re
formist en hij was een voorstander van het
van ministerzetels, maar dat
gggen, dat hij daarom tot alles
Zooals reeds gemeld heeft de Partijraad van
de 8-D.A.P besloten tot het instellen eener com
missie, welke vóór den Isten October as. aan
het Partijbestuur verslag zal uitbrengen over
de vraag, of, en zoo ja welke veranderingen in
verband met de gewijzigde economische en po
litieke omstandigheden in binnen- en buitenland
in programs, besluiten en tactiek der Partij aan
beveling verdienen. Deze commissie zal op zeer
korten, termijn onder leiding van den heer Al
barda wórden geïnstalleerd en bestaat, naar in
het „Volk" wordt medegedeeld, uit de heeren:
J. W Albarda, voorzitter; J F. Ankersmlt. W.
Banning. E Boekman. 8. Groeneweg. E. Su
pers. J. W. MatthUsen. J. Oudegeest. J. E. Stok
vis, Jin t Veld, K. Vorrlnk. J. v. d. Wijk en
G. v. d. Bergh, Ud-secretarte.
Op oud-Germaansche paden.
Dr. Dietrich heeft gelijk: de rechter, die de
wet zoo vrij, zoo heldensch-barbaarsch inter
preteert als deze „Landesgerichtspriisldent", be
geeft zich op oud-Germaansche paden.
strooit kwteUglljk alle mogelijke vrijbrieven rond
voor mishandeling, gevangenneming, moord,
roof, diefstal en méér diergelijks.
1 Is echter voor ons nog niet zeker, of de
gecultiveerde Dultscher om niet te spreken
van het gecultiveerde buitenland dezen rech
ter op zijn oud-Germaansche paden zal willen
volgen.
Meer waarschijnlijk Hjkt het ons. dat de
Dultsche machthebbers dergelijke wildemannen
aan hun wilde haren van die oud-Germaansche
paden zullen dienen terug te trekken. willen
zjj het nieuwe Dultschland tenminste een kans
geven.... te slagen in de wereld.
-Het dragen van uniformen of kleedlng, die
hiermede te gelijk te stellen, te verboden. Even-
«ens te het dragen van deelen van een uniform
of onderscheidlngsteekens. welke aantoonen, dat
de drager tot een politieke organisatie behoort,
verboden Het verbod in de eerste alinea t,---
niet voor de personen behoorende tot Leger en
Vloot en voor de beambten van de staats-, ge
meentelijke en geconcessionneerde bedrijven voor
■at betreft de voor deze personen voorgeschre-
Hn uniformen of voor personen aangesteld in
Particuliere bedrijven, voor wat betreft de uni
form die hun verstrekt te voor gebruik bjj hun
7***- of voor leerlingen van kostscholen, on-
“*wljsinrlchtingen en dergelijke voor wat be-
irtft de hun voorgeschreven uniform.
leden van vrijwillige korpsen, die een over
eenkomst met den Minister van Defensie heb-
"•n gesloten overeenkomstig 91 van de Wet
Ho, 93 van 23 Maart 1932 op de Organisatie van
leger, kunnen bij de oefeningen de voor
"rt betrokken korps voorgeschreven uniform
wagen volgens nadere bepaling van den Mi-
“rter van Defensie.
Kinderen beneden de 14 jaar die lid zijn van
JOrtvereenlgingen of dergelijke bonden, kunnen
V00r de betrokken vereenlging vastgestelde
“*ding dragen; deze kan eveneens door den
der vereenlging worden gedragen.
TwUfelachtlge gevallen wat betreft het ver-
ln de eerste alinea en de uitzonderingen
~de alinea's 2 tot en met 4 worden beslist
den Minister van Justitie. De Minister
Justitie; kan vrijstelling verleenen van het
Bond, die door Schaepman
met Ariëns, Dr. Schrëder en anderen in
werd opgericht, had dan ook in beginsel
weinig zeggenschap over de plaatselijke
eenlgingen. Later, zoo sprak Schaepman
reeds in 1893 uit. zou er een Federatie moeten
komen van vijf diocesane Bonden.
Tussehen groote mannen
Uitvoerig ging spr. vervolgens in op de vraag
hoe het mogelijk was. dat bjj zoo gelijke denk
wijze in sociale en staatkundige richting als
tussehen Schaepman en Arlëns bestond, er toch
een persoonlijke verwijdering tussehen belden
kon ontstaan, althans van den kant van
Schaepman ten opzichte van Arlëns. Rector
Colsen bespreekt deze vraag ook in zijn
brochure. Nóch met hetgeen hierin staat, nóch
met hetgeen Gerard Brom in een Beiaardartl-
kel hieromtrent schreef, evenmin met wat Dr.
Gisbert Brom hieromtrent heeft geschreven,
kan spr. zich vereenfgen. Als hoofdredacteur
van het oude Schaepmanblad „Het Centrum"
lag Dr. Gisbert Brom in scherp conflict met
Dr. Schaepman, vooral ook naar aanleiding van
vragen van kunst en letteren in ..Het Centrum”
door jongeren behandeld.
Dit conflict deed Schaepman besluiten zich
van „Het Centrum” openlijk terug te trekken
en heel alleen een tijdschrift uit te geven:
Chronica op 1 gebied van Staatkunde en Lette
ren. Naar spr.’s meenlng zal men bij het lezen
van bovengenoemde omstandigheid zielkundige
verklaringen in X oog moeten houden. Schaep
man en Arlëns waren twee persoonlijkheden,
twee geheel verschillende karakters, ook ln
ulterlljk optreden, gelijk spr. nader uiteenzette.
Ook zakelijk ziet men het conflict geleidelijk
toenemen. Arlëns was bevriend met Willem
Passtoors, die ook in X Utrechtsche den Volks
bond propageerde. In Twente ging het Arlëns
niet vlug genoeg met de arbeidersbeweging. HU
wilde, bulten Enschedé, en vooral op kleinere
plaatsen. den Volksbond-vorm wel invoeren.
Schaepman weigerde. Elk spoor van den Volks
bond moest verdwijnen ln X Utrechtsche.
Verder streefde Arlëns in Twente tegenover
de socialistische massa-actie. naar een massa-
tegenwlcht en begon aan een soort vakorgani
satie. den Twentschen R. K. Fabrieksarbelders-
bond. die zich over heel Twente uitstrekte in
1891, waaruit in 1894 de Twentsche Katoenbe-
werkersbond groeide, toen reeds een volkomen
moderne Vakbond. In 1895 ontstond het Twent
sche Vakverbond Unites, bestaande uit afzon-
dergeiyk vergaderende katholieke en protes-
tantsche afdeelingen met verder doorgevoerde
centralisatie en Internationale verbindingen ln
België en Dultschland. Alles ging vrijwel buiten
de medewerking en goedkeuring van Schaepman
om.
De verhouding tot Schaepman werd er niet
beter op. In 1897 had een nieuw scherp con
flict met den Bondsadviseur plaats, wat er toe
leidde, dat Arlëns ontslag nam als redacteur
van „De Katholieke Werkman". Rector Bult
werd zjjn opvolger.
Op zUn sterfbed heeft Schaepman echter
Arlëns aanbevolen als zijn opvolger ln de
Tweede Kamer eh wanneer dit niet kon of
mocht, dan Aalberse. Dat was in 1903 het tref
fend afscheid van beide groote mannen.
Een tUd van harde beproeving voor Arlëns
was de tijd van het droevige Integrallsme. Dat
men een voorultstrevenden en democrattechen
leider ln zUn buitengewonen invloed, waarmee
men het niet eens was, wilde treffen ln Arlëns.
te te begrijpen, aldus de HoogEerw Inleider,
maar dat men zjjn doel trachtte t«r bereiken
met zoo minderwaardige middelen als destijds
gebezigd zUn, te een schandvlek, die op ons
rust. ZU te Goddank uitgewtecht door het alge
meen eerherstel, dat katholiek Nederland den
edelen priester na zijn dood bracht. Het te nu
al zoo ver, dat men hem een modernen heilige
noemt.
In bUzonderheden schetste kanunnik v.
Schalk, in 1916 benoemd tot Bondsadviseur en
adviseur van het Bureau voor de Vakorgani
satie, hoe Dr. Arlëns met de katholieke arbei
dersbeweging bleef meeleven en in verband
hiermede de oplossing van de Unitas-kwestie in
Twente, daar het Kerkelijk gezag uitdruk
kelijk verlangde, dat de vakorganisatie katho
liek zou zjjn met als enkele uitzondering den
Chlrtetelljken «thans Katholieken) MUnwerkers-
bond Daarmede was voor Arlëns, den klnderlUk
gehoorzame, de zaak uit. In 1919 werd hU
Geheim Kamerheer van Z. H. den Paus.
Opnieuw leefde hj) geheel mede, toen ln 1924
het R. K. Werkliedenverbond ging gesticht wor
den. HU moest alles tot ln de puntjes weten
en wees spr. tenslotte op de uitspraak van
Kardinaal Manning:
HU heeft nog vier jaren geleefd, op 7 Augustus
1928 ging hU jjpar den hemel.
DuidelUk te na al het gebeurde sinds 1890 ge
bleken. welk een weldaad de krachtige leiding
van het KerkelUk Gezag voor onzen georga-
nlseerden arbeidersstand te geweest. Zonder die
leiding en het soms krachtig ingrijpen, zou
thans het Werkliedenverbond met zUn 200.000
leden niet ln ongebroken eenheid en in volle
krachtsontplooiing In Nederland bestaan.
Dat grondbeginsel van al uw doen en laten
Katholiek te zUn van de daad en bUgevolg de
De Ned. R.K. Bakkerspatroonsbond hield op
Dinsdag en Woensdag ln „I ohengrin” te Den
Bosch een zeer druk bezocht congres onder
leiding van den bondsvoorzitter den heer P.
van der Post te Rotterdam.
Aan de bonds-jaarvergadering ging een be-
stuursbUeenkomst in „Centkal" vooraf.
De heer J. Maas, voorzitter van de Bossche
afdeellng verwelkomde de leden. In zUn ope
ningsrede wees de bondsvoorzitter op den voor
uitgang van den bond, al ontbreken er, jammer
genoeg, ook nog tal van katholieke collega’s als
leden van de organisatie, waarin zU thuis
hooren. Spr. memoreerde eenlge belangrUke
punten van actie, maar betreurde het adres
der gezellen aan de regeerlng. In het afge-
loopen jaa werd het 'onds tot stichting van
een eigen bondshuls aenmerkelUk versterkt.
Op 31 Dec. 1932 bedroeg het voordeellg saldo,
na aflossing van een schuld van 11500, nog
f 1232.51, waarvan een bedrag van f 200 werd
gestort In het ondersteuningsfonds. Op het
spaarbankboekje is een bedrag Ingeschreven van
f575. Met de financiën staat het dus gunstig.
De begroeting 1933 werd ln ontvangsten en
uitgaven vastgesteld op f13.780.
Hierna werden de vele bondsbelangen vol
gens de agenda behandeld.
Dinsdag werd na het bondsdlner een tocht
gemaakt naar den „Ijzeren Man" en de eerste
congresdag besloten met een gezellig samenzUn
in hotel „Central”.
Woensdag werd de tweede dag ingezet door
het bUwonen der H. MIs, door den geesteiyk
adviseur der Bossche afdeellng opgedragen in
de 8t. Antoniuskerk. De bondsleden zongen de
gewUde gezangen.
Na de behandeling der bondsagenda bleef er
nog tUd over voor tal van verpoozingen.
De bondsleden en genoodlgden werden offi
cie ten stadhulze door het gemeentebestuur
ontvangen. De kathedrale basiliek van St. Jan
werd bezichtigd en autotochten gemaakt naaf
merkwaardigheden ln den otr‘-ek. In den raads-
kelder werd geluncht.
De tweede dag wordt besloten met een bonds
dlner ln het Oranjehotel. waarna het gemeen
tebestuur een concert aanbiedt op de Markt.
Waren drukke, nuttige, maar, ook gezellige
dagen 1 Er te .stevig deeg gekneed en „gezonde
voedzame mik”, maar ook „zoete broodjes ge
bakken”, met dus tot besluit „de Bossche koek"
en „de moppen!”
bang dat de 8DAP. te netjes en te fat
soenlijk zou worden, een „dooje-vlschjes-
vreters-boel”, zooals hij het zelf noemde,
ln een taal die piet erg veel gemeen had
met de plechtigheid van den fractle-lelder
Albarda. En ln die dagen was er bij de
bourgeoisie niet veel waardeering te vin
den voor den gewezen Zaandamschen wet
houder, die steeds getoond had, dat hij
hard vechten kon en dat hij zich niets
aantrok van de regels, die de bourgeoisie
bij het politieke sjjel ln acht genomen
wenschte te zien.
Sinds eenlgen tijd echter mag mr. Duys
zich In een groeiende belangstelling en
een toenemende waardeering van den kant
der bourgeoisie verheugen. Men bemerkt
nu dat hij wel héél, héél veel tijd heeft
noodlg gehad om z’n wilde haren kwijt te
raken, maar dat hij nu eindelijk, door den
nood der tijden, tot den gepasten ernst en
bezadigdheid is gerijpt. En als dit mogelijk
te met den wildsten zoon van de 8.D.A.P.,
dan behoeft men niet bang te zijn dat die
partij door de gebeurtenissen van de laat
ste jaren op het slechte pad zou geraken,
De verhouding tussehen mr. Duys en de
Nederlandsche bourgeoisie kan men mis
schien het best aangeven met de woorden
van den dichter:
tand vormt een deel van het herstel der
Dultsche eer. Hieraan kan de Dultsche straf
rechter door vrUe interpretatie van het straf
wetboek deelnemen. BU de aanstaande her
ziening van het strafrecht zal ongetwUfeld
ook het hier besproken vraagstuk wettelUk
geregeld worden. Dit Is toe te Juichen, omdat
hierdoor aan veel onzekerheid een einde
wordt gemaakt en vreesachtige gemoederen
ontheven worden van den plicht tot vrUe
interpretatie van de wet.”
De werkliedenvereenlging moest over het
heele land en in alle plaatsen verspreid de
katholieke opleidingsschool voor onzen werk
liedenstand worden.
Opvoeding, scholing veronderstelt persoonlUk
lidmaatschap, persoonlUk mééleven, persgonlUke
zeggenschap. In zUn eigen vereenlging met een
zeer belangrUke taak voor een eigen, door den
Blsschop aangestelden, geestelUk adviseur.
BU Schaepman heeft ongetwyfelo tot dezen
opzet ook bijgedragen een staatkundige bedoe
ling. Zonder het trouwe katholieke volk echter
den kiezers het stemrecht te geven, zonder prac-
tlsch stemrecht vooral ook voor onze arbeiders,
kon hU zUn groot doelwit: een chrtetelUke
meerderheid en een christelUke regeerlng niet
bereiken. Schaepman wilde ook met het oog
op den komenden democrattechen tUd bUtUds
zün arbeiders opvoeden en scholen.
Emancipatie van den arbeidersstand door micT-
del van de eigen werkliedenvereenlging, ziedaar
de opzet van Schaepman en Arlëns beiden en
hieraan zUn belden tot hun dood trouw ge
bleven.
J. G. VAN SCHAIK
grondleggers en uitbouwers van onze arbeiders
organisatie. Als derde en nog levende katholieke
grootmacht noemde spr. Mgr. Poels.
Schaepman-Ariëns-Poels, z.edaar het drie
manschap, dat in onze katholieke arbeiders
beweging zal voortleven als een éénheid bU alle
verschil van persoonlUke geaardheid.
Foto, genomen na de inwijding van het Moederhuis der Juliaantjes te Heiloo.
1. Z. H. Exc. Mgr. J. D. J. Aengenent, Blsschop van Haarlem; 2. Pastoor Jorna
SJ., 3. de burgemeester van Heiloo, 4. Moeder Overste. Voorts ziet men op de foto
nog den Hoogeerw. heer Wlftenburg, regent van het Klein-Seminarie te Heemstede,
de wethouders Obdam en Maas Geesteranus en den gemeentesecretaris van Heiloo, den
heer Bruul
-nviut cacsu
de bestuursleden van de organisatie, welker le
den deze wet overtreden, opgelegd. Indien het
niet kan worden bewezen, dat dit tegen hun
wil te geschied.
Schaepman hield onvoorwaardelUk als Bonds
adviseur hU bleef dit tot zUn dood in 1903
vast aan de autonomie van de plaatselUke
werkliedenvereenlging binnen het raam van
diocesaan goedgekeurde statuten.
Centralisatie nationaal was
Schaepman hier de dood. Ook Arlëns was van
deze richting.
De Utrechtsche
-W Y een, de nieuwe regeerders in Dultech-
|^k| tand zUn nog niet heelemaal geaccli-
•A. v matteeerd. X Is ook eigenlUk géën groot
wonder: de revolutie toch te nog maar heel
Jong, en ‘n mensch moet aan alles eerst wen
nen, óók aan regeeren met verantwoordelUk-
helds-gevoel en -bewustzUn.
Men mag niet vergeten, dat er zich onder de
nieuw-bakken regeerders velen bevinden, die
tot voor korten tüd voortdurend geleefd heb
ben in het droomenland hunner oud-CJermaan-
sche phantasleën en zich steeds vóXrgesfêld
hebben, met een boomstam in de hand als knup
pel Dultschland, ja de heele wereld in een
ommezientje te kunnen saneeren.
Dat nog tang niet alle Dultsche „hooge”
heeren uit dezen droom ontwaakt zUn, wordt
nu en dan weer eens duldelUk.
Zoo hebben wU opgemerkt, dat b.v. dr.
Dietrich, Landesgerichtspriisldent te Hechingen
ln Pruisen. zUn oer-Germaanschen droom in
het jongste nummer van het in Dultschland
overigens goed gerenommeerde tijdschrift
„Deutsche Juristenzeltung” als volgt voortzet:
Cenralisatle is de dood, citaat van kardinaal
Manning, was het opschrift met duidelUke
letters geschilderd bU de scheiding tussehen
twee kamers in Arlëns’ pastorie te Maarssen. Dat
opschrift te in eere gehouden.
In 1889/90 richtte de jonge kapelaan Dr.
Arlëns te Enschedé de eerste werklieden
vereenlging op. Samen met Scha pman stelde hU
de statuten op. Hiermede legden zU den grond
slag van onze tegenwoordige machtige arbeiders
organisatie. Deze vorm van organisatie ver
kreeg de goedkeuring van den Aartsbisschop
Mgr. Snickers. Rerum-Novarum was wél op
komst, maar nog niet verschenen en deze vorm
vond ln PrankrUk en België en ook ln het
Bisdom Haarlem felle bestrijders. Men wilde ln
ultgebrelden kring den Volksbond-vorm. Prin-
dpiëel, volgens het katholiek beginsel van
samenwerking tussehen patroons en arbeiders
was deze vorm juist gezien, zooals Schaepman
onvoorwaardelUk toegaf. Maar Schaepman mikte
heel wat hooger. Men kan dat lezen m de voor
dien tUd bewonderenswaardige Inleiding van
Schaepman op de statuten van den Utrecht-
schen Dlocesanen Bond.
De practische toenadering en samenwerking
met de patroons moest tater kom door mid
del van de wederzljdsche vakorganisatie, een of
andere bedrUfsorganlsatle. waarin, volgens een
latere uitspraak van Arlëns, de volkerenslag zou
geleverd worden tussehen de christelUke opvat
ting van samenwerking aller groepen ln het
ééne volkslichaam en de Marxistische opvatting
van den klassenstrijd, ultloopend op de dicta
tuur van het proletariaat.
werkliedenvereenlging
land
In het tUdvak van 1 Juni tJn. 15 Augustus
kunnen jongelieden, geboren in 1915, zich ver
binden bU den VrUwilllgen Landstorm om het
bewijs van voorgeoefendheid te behalen.
aanvaarden
wilde niet1*
bereid was.
Wij herinneren ons nog hoe hU op een
van de groote meetings der 8.D.A.P. de
Dultsche pantserkruteer-minteters aanviel
en hoe geweldig het applaus was toen hU
uitriep dat. gelukkig, de Dultsche partU
dan ook in opstand was gekomen tegen die
pantserkruteer-politlek. Zoo was ie toen,
niet bang voor rumoer en kabaal, veeleer
„Het nationale doel rechtvaardigt bepaalde
daden, die van buitenaf gezien zich als straf
bare handelingen voordoen; het kan een
heele serie van handelingen als zoodanig er
kennen: toebrenging van UchamelUk letsel,
vrUheldsberooving, moord, die als strUdmid-
delen het eerst hiertoe gerekend moeten
wordenWat voor den vUand in den
vreemde geldt, moet ook op den vUand ln
eigen tand worden toegepast. Zoo kan de
rechter, die den moed heeft de wet vrU te
interpreteeren, reeds nu den juteten weg in
dit belangrUke vraagstuk vinden. HU begeeft
zich hlerbü ook op oud-germaansche paden.
De vUand in eigen tand werd bU onze voor
vaderen aan de verachting prUsgegeven; hU
werd eerloos, rechteloos, vogelvrU Het stond
lederen volksgenoot vrU hem dood te staan,
mits hU zich niet op gewyden grond bevond.
Het volledig uitroeien van den vUand in eigen
n de rede door minister ColUn ln de Twee
de Kamer der Staten-Generaal gehouder
naar aanleiding van en als antwoord op d<
alfemeene beschouwingen over de regeerings-
verklaring, lezen we dat het kabinet de moge-
Xjkbeld van een uniformverbod overweegt, om
dat bet van oordeel te, dat de ervaring In het
buitenland geleerd heeft, dat het dragen van
uniformen tot steeds scherpere tegenstellingen
tussehen verschillende volksgroepen voert en
wanorde uitlokt.
Zonder dat wU, bU de ontwikkeling van zaken
te dezen tUd, de noodzakelUkheld van een der-
leljjk verbod ook maar eenlgermate willen be
twisten. meenen we er toch de aandacht op te
mogen vestigen, dat we hier nu te doen hebben
met iets, dat zoo eenvoudig lykt, algemeen ver
langd wordt, maar waarvan de Inwilliging en
uitvoering niet mee zullen vallen.
Het vraagstuk te uitermate moellük, wil men
tenminste in een Nederlandsche wet onder bren
gen datgene, wat precies met het verbod be
oogd wordt, n.L het bestrUden van de steeds
scherpere tegenstellingen. Onze wetgeving daalt
ln den regel veel meer ln details af dan ln an
dere tanden, wasu- meer aan de Kroon of aan
de ministers wordt overgelaten, die dan ge
machtigd zUn te handelen naar omstandighe
den ln den geest van een bepaalde wet.
B|j een wet, waarbij het dragen van unifor
men verboden wordt, zal het ook hier moeliyk
anders kunnen, want het te onmogelyk alles te
voren te verbieden.
Het te hier gewoonte, dat In een wet een om-
■chrUvlng wordt gegeven van wat onder een be
paald woord, waarover het in de wet gaat, ver-
ataan moet worden. Hier staat de wetgever al
dadeiyk voor de moeliykheld.
Uniform zal in den meest ultgebrelden zin
moeten worden opgevat, want hetgeen men be-
«trljden wil en wat tot scherpere tegenstellin
gen tussehen volksgroepen en tot wanorde aan
leiding geven kan, zit niet enkel en alleen' ln het
dragen van een bepaald eenigszins militair uit-
alend pak, zooals sommigen meenen, maar ook
in het dragen van enkele geiykvormlge of gelyk
gekleurde kleedingstukken, vlaggetjes, Insignes,
banden enz.
Het dragen van gelUkvormige kleedlng of
hoofddeksel te een epidemie, een besmettelUke
ziekte, die vooral de Jeugd heeft aangetast, maar
die voor de rust van een tand zeer gevaariyk
kan zUn.
De mode heeft thans gekleurde hemden, das
sen en blouses gebracht, die, we geven het da-
delUk toe, op zichzelf niet het minste bezwaar
opleveren, maar die morgen een uniform kun
nen zUn als een politieke groep, of een organi
satie besluit om haar leden te advteeeren alle
maal dezelfde kleur te dragen.
Als een wet komt, moet de regeerlng daarom
ook de macht krUgen, telkens een verbod uit te
vaardigen als dat noodlg te, want het is niet
Bogeiuk, een algemeen verbod te formuleeren,
waaronder nu reeds zou vallen het dragen van
roode, blauwe, zwarte, groene of welke andere
kleur van hemden, blouses of dassen.
WU zUn natuurlUk niet het eenlge tand, dat
met de uniformkwestle zit. Deze ziekte te In
ternationaal en waar men in andere landen
reeds maatregelen genomen heeft ter bestrUding
meenen we goed te doen eens na te gaan hoe
men elders het dragen van uniformen tegen
te gegaan.
Uit de wUze waarop daar de verboden zUn
uitgevaardigd en uit de moeilUkheden, die men
ondervindt bü de toepassing kan door ons dan
leering worden getrokken.
Reeds dadeiyk valt het op, dat de wetsont
werpen. waarby het dragen van uniformen ver
boden wordt, In de verschillende landen tUde-
lUk zyn, want men gaat uit van de gedachte,
dat de wet over eenlgen tUd vervallen kan.
In de gisteren te Utrecht voortgezette Ver-
bondsvergadering van het R. K. Werklieden
verbond in Nederland hield de geesteiyk
adviseur, de Hoogeerw. Heer J. G. VAN
SCHAIK. Proost van het Metropolitaan Kapit
tel, een hoogst belangwekkende Inleiding ter
herdenking van het 25-jarig bestaan der
centralisatie In onze R. K. Arbeidersbeweging.
Aan deze inleiding ontleenen wy het volgende:
De Hoogeerw. Inleider begon niet er op te
wUzen. dat de nationale centralisatie van onze
R. K Arbeidersbeweging drie data omvat: 1906.
1909 en 1924.
Voor een historisch overzicht verwees spr.
naar de Gedenkboeken van Veltman en Kuiper.
De veischynlng van de brochure: „Dr. Arlëns”,
een levensschets door rector J. Colsen Is voor
kanunnik v. Schalk aanleiding In zyn toespraak
eveneens Dr. Arlëns in het midden van de be
langstelling zUner toehoorders te plaatsen en
om hem heen als middelpunt eenlge beschou
wing te geven.
Het gaat met Arlëns
zooals het met Schaep
man gegaan is. Na
den dood gaat men
opeens de volle groot
heid van iemand in
zien. Men heeft nu
reeds een Arlëns-
archief aangelegd aan
de üniversltelt van
NUmegen. HU is on-
getwyfeld een der
groot-machten van
katholiek Nederland
8pr. noemde
Schaepman en
Arlëns, grootmach
ten nationaal en In
ternationaal. de
ter*
»«<e
i of
