ONS BLAD
O
De Berolina in eere hersteld
T
1
Ultimatum aan het Centrum
I
bedrijvende Nazi’s te verklaren?
j
Het nieuws van heden
HEILIGT HET NAZI-DOEL
DE MIDDELEN?
Goebbels valt het
Centrum
aan
Verhooging
van
disconto
BERL1JNS SYMBOOL
DE BAROMETER
JOH. LAUWERS
PAYGLOP 3
ALKMAAR
1
R
VEREEN IG DE KATHOLIEKE PERS
DE ENGELSCHE LUCHTSTRIJDKRACHTEN IN 'ACTIE
Hitler alleenheerscher?
Avond-Mi» in Lourdes
Nazi-razernij in de Palts
Tegen katholieke priesters
Roemenië wil samen
gaan met Italië:
Naar den Duitschen
eenheidsstaat
Oostenrijk lost af
4.202.050 Berlijners
Met leden der S. S.
SCHOEN MAKERSFEEST
Interview met het model
Visscherij-steunwet in
Engeland
„Wy dulden geen party natut on»;
wanneer zy zich niet zelf ont
binden, dan doen wy het"
De ontbinding der Duit*
sche Staatspartij
Grondwetswijziging in
Oostenrijk
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN
Nog meer scherpe maatregelen
tegen de Nazi’s
Geruchten rondom von
Neurath
Douane-personeel uit
gebreid
DONDERDAG 29 JUNI 1933
„Zy genoot ten minste evenveel
populariteit als de omvang-
rykb gouden engel op de
Siegessaule”
1
1
Elliott over het doel der wet
Voor wissels van 3*/2 tot 4l/2 en
voor promessen van 4 tot 5 pCt.
i
s
ADVERTENTIEPRIJZEN
Per lossen regel 20c., ingez. med. 40c.
p. regel; idem op pag- één 55c.p. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek - Telefoonnummer 433
Het schoenmakersgilde te Berlijn, een der
oudste gilden, vierde zijn sttchtingsfeest.
Onze foto toont den jeeststoet in de
Fischerstratze, waar zich het aildehuis
bevindt
Tegen een Oostenryk-Hongarye
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
Geruchten rondom Ven Neurath.
Dlscontoverhooging ran de Nederlandsche Bank.
De Waal wast.
o
*13
van
van
en
Vorige aland: 75*
I
>t 751
op
9.54.
op
courant.
DEELNEMING VAN DE KONINGIN MET DB
DOOK DB AARDBEVING GETROFFEN BE
VOLKING VAN ZUID-SUMATRA.
r). Duca. de leider
maal-liberale party.
Onderteekenlng van het Verdrag van Versallleu
te Berlijn herdacht.
De uit Zaandam verdwenen employé van de
Scheepvaartvereenlging „Noord” IB Partje niet
te vinden.
BOEKAREST. 28 Juni. (Reuter) Het Boeka-
rester blad „Adeacrul" publiceert een interview
met den Oostenrykschen bondskanselier DoU-
fuss, waarin deze nog meer scherpe maatrege
len aankondlgde tegen de natlonaal-soclallslen
en voorts een wijziging van de Oostenryksche
grondwet, omdat hel thans bestaande parle
ment niet opgewassen Is tegen zyn taak, ais
gevolg waarvan de regeertng dictatoriaal moest
gaan optreden.
BERLIJN. 28 Juni. (V. D.) De te Londen in
omloop zijnde geruchten, volgens welke Frei
herr von Neurath ontslag sou hebben genomen
als Ryksmlnlster van Bultenlandsche Zaken,
zijn, naar van bevoegde zijde wordt medege
deeld, uit de lucht gegrepen.
Ook is beweerd, dat von Neurath niet meer
leider zou zijn der Dultsche delegatie ter We
reldconferentie. Ook deze bewering is onjuist.
De geruchten zijn klaarblijkelijk ontstaan,
omdat von Neurath voorlooplg niet naar Lon
den aal terugkeeren, daar zijn aanwezigheid
aldaar voorlooplg niet noodlg wordt geoordeeld
Dr. Schacht zal eveneens naar Berlijn terug
keeren. In verband hiermede wordt er op ge
wezen, dat kapltaalaamortlsatle niet in het
voornemen ligt.
Het lidmaatschap van bepaalde vereenigingen
voor landsdienaren en marinepersoneel In Ned.-
Indiè verboden.
ZES EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 232
.j
Werkloosensorg hl de eerste vijf maanden van
dit jaar.
Prof. Dr. C. ArHns Kappers onderscheiden.
na
bet
^iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiii
Op het vliegfeest nabij Londen werd ten aanschouwe van een reusachtige menigte
een „stad" uit de lucht gebombardeerd.
STUTTGART, 28 Juni. In het gebouw van
den Wtlrttembergschen Landdag ontving Ryks-
mlnister Goebbels In tegenwoordigheid van den
Wtlrttembergschen stadhouder en de regeertng.
de leiders der N.S.D^P. en de WUrttemberg-
sche pers.
In zijn rede ging dr. Goebbels uitvoerig in
op het doel en wezen der Dultsche revolutie.
haar
wyöe
en
BERLIJN. 28 Juni. (WH.) Het Ud der Cen
trums!ractle van den Rijksdag Farny heeft
Mjn mandaat neergelegd.
Men schrijft ons uit Berlijn:
Wie vóór den oorlog een bezoek aan Berlijn
heeft gebracht, die Is wis en zeker de wereld
beroemde Berolina op den Alexanderplatz te
gen 1 lijf geloopen. Zij was het troetelkind
der toenmalige bevolking en genoot minstens
evenveel populariteit, als de gouden engel, die
boven op de Siegessaule achter den thans
leeggebranden rijksdag glanst. Toen tijdens de
sera Boss de radicale verbouwing van den
Alex Inzette tijdens het regime van dezen
thans gearresteerden en veelgesmaden burger
vader zijn er ook wel goede dingen tot stand
gebracht! moest de pompeuse figuur van
Berolina voor de overmacht wijken, werd zij
zorgvuldig Ingepakt en naar Treptow vervoerd,
waar zij sedert dien In een schuur aan haar
tragisch lot bleef overgelaten. De verontwaar
diging der Berlijnsche bevolking was aanvan
kelijk enorm. Maandenlang stonden alle Ber
lijnsche kranten vol Ingezonden stukken over
het mee en bet tegen van Berolina. Men gaf
weliswaar toe, dat dit paradestuk van den
beeldhouwer Emll Hundrieser niet meer In elk
opzicht aan de elschen van onzen tijd beant
woordt maar men hield vast aan de tra
ditie van Oud-Berlijn en wenschte Berolina
op den Alex terug te zien. Anderen waren van
oordeel, dat zij bij wijze van proef best een
jaartje naar bulten kon en sloegen voor, haar
een plaats by de Gllenlcker Brilcke, dus dicht
bij Potsdam, toe te kennen. De toenmalige
magistraat nam van al deze protesten en voor
stellen kennis maar beperkte zich tot het
feit, dat de verbouwing van den Alex nog
wel een jaartje sou duren en tot zoolang moest
het mopperende Berlijn dan maar wachten.
De tegenwoordige burgemeester van Berlijn,
dr. Sahm, schynt voor de machtige figuur van
Berollne meer ysmpathte te koesteren dan zyn
voorganger: op zijn voorstel zal haar weereen
plaats worden toegekend op den gemodeml-
welke
Het katholieke blad, de JBaar-Pfalz”, meldt,
dat de priesters In de Palts bij dozijnen worden
gearresteerd. Alle namen der gearresteerde
priesters zjjn niet bekend. Vele wel: Pastoor
Martin var. Kónigsbach (tot onherkenbaar toe
mishandelo) pastoor Selther van Rockenhau
sen. pastoor Vogt van Imsbach, deken Schwalb
van GóUtclm. pastoor Wildanger van Hont-
hausen. pastoor Fath van Wolfstein, pastoor
Martin van Enkenbach. pastoor Lehnhart
van Kübe'.berg. pastoor Hasele van Birken
hördt.
Volgens hetzelfde katholieke blad werden do
pastorieën dezer herders grootendeels verwoest.
Tevens meldt het blad, dat de gouwleider der
N8DAP te de Palts bevolen heeft. <tat alle Om-
trums-ambtenaren te den lande moeten «ordes
weggejaagd Wie zich verzet, moet gearresteerd
worden.
ndlen Hitler werkelijk onbeperkt heerscher
Is, hoe Is dan het ongedisciplineerde en
tuchtelooze optreden van zoovele excessen
De verant
woordelijkheid, welke de „Führer” met de
macht In Dultschland op zich genomen heeft,
vereischt de kracht van een Atlas en de capa
citeiten van een genie. Mocht het Hltlerbe-
wlnd het op den duur niet kunnen houden,
dan zal Dultschland prysgegeven worden aan
de afschuwelijkste reactie, welke men zich
denken kan en dan zal de verantwoordeiyk-
heid voor deze reactie niet neerkomen op hen.
die haar leiden, maar op hen, die haar hebben
gewekt door hun actie.
BERLIJN. 28 Juni (VX).). De Rijksleldtag der
Dultsche staatsparty publiceert de volgende
verklaring: De Dultsche Staatsparty wordt hier-
by ontbonden. Alle landeiyke afdeelingen. or
ganisaties in de kieskringen en plaatseiyke groe
pen, zoomede alle nevenorganlsaties hebben
hiermede opgehouden te hratsen,
verwaenting: zwaaxe tot ma-
tigen, Noordeiyke tot Westeiyken wind,
zwaar bewolkt met tiJdeltJke opklaring,
Iets
Debémoag is natuurUjk slechts van zuiver theo
retisch belang, want na het overloopen van den
Stahlhekn-leider Seldte en de „Glelchschaltung”
der door hem bestuurde organisatie en na de
gedwongen capitulatie van het Dultsch-natlo-
nale front kunnen de aanvankeiyk in de min
derheid verkeerende Nazi's zich met recht de
vertegenwoordigers noemen van de meerderheid
des volks, vooral nu de marxistische partyen niet
geiyk- maar uitgeschakeld zyn. De ratten, die
de touwen, waarmee de Nazl-leeuw in bedwang
werd gehouden, hebben doorgeknaagd, zyn uit
konlnkiyke dankbaarheid met huid en
verslonden en mogen zich binnen de
leeuwenmaag verbeelden, dat zy hun eer
leven gered hebben.
BERLIJN, 28 Juni. (W B.) Om den smok
kelhandel tegen te gaan zal vanaf 1 Juli
het grenspersoneel worden uitgebreid met leden
der 88. die als hulp-douanen dienst zullen
doen, zy zullen te herkennen zyn aan een
groenen band om den arm met een koperen
ryksschildje.
onder 9.24. Licht
Eerste Kwartier 30 Juni.
Met groote scherpte keerde dr. Goebbels
zich tegen het Centrum, dat als eenlge
grootere party nog over is. Wanneer hA
Centrum zich goed wil laten raden, dan
sluit het zelf zyn winkel. In ieder geval zal
de nationaal-socialistische leiding niet lan
ger meer met over elkaar geslagen armen
toezien. Het Centrum Is, aldus verklaarde
dr. Goebbels met nadruk, tamelyk over
bodig en heeft geen recht van bestaan
meer. Wat het Katholicisme dienstig is
weten we zelf, we weten echter ook, wat
de Dultsche natie dienstig is. Wanneer wy
het Centrum uit de wereld der politieke
werkelykheden verwyderen. dan bewyzen
wy de Kerk een dienst, waarvoor Zy ons
dankbaar zyn zal.
Ons standpunt is: wy dulden geen party
naast ons. Krachtens onze macht vernie
tigen wy de andere partyen. Wanneer zy
zich niet zelf ontbinden, dan doen wy bet.
socialisten volkomen vrij en die van het Cen
trum zwaar geboeid zyn, mag dit waar zyn. Maar
wat gaan de vrye en harde handen van de
Nazi's met de Katholieke belangen doen? Het
Dultsche natlonaal-sociallsme duldt geen party
naast zich. 5
Het wil den totalen eenheidsstaat, en ge
doogt geen andere wereldbeschouwing dan de
zijne. Het is In Dultschland aardig op weg dit
ideaal met geweld te verwezeniyken. Maar
wanneer Goebbels uitroept, dat Hitler thans
onbeperkt heerscher Is in Dultschland, dan
vragen wy hem of Hitler dan ook verant-
woordeiyk moet geacht worden voor het schan
daal van München en het even ergeriyke als
onrechtvaardige optreden van nationaal-socla-
llsten tegenover katholieken en geestelüken,
waaronder zich personen bevinden van het
superieure gehalte van prelaat Leicht!
I
seerden Alex, In de buurt van den Wolken-
kratzer Alexander, dus tegenover de plaats,
welke zy eertyds innam.
Niemand heeft zich stellig zoozeer verheugd
over deze gunstige wending In het leven van
Berolina als Anna Fellglebel, de vrouw, die
ruim vyftig jaar geleden by Hundrieser mo
del heeft gestaan. Deze oude dame woont in
blakende gezondheid nog steeds te de stad,
waait mlllloenen menschen haar slechts als
Berolina kenden, waardeerden, soms ook met
Ingezonden stukken of spotgedichten belache-
lyk maakten. In haar bescheiden woning In
de Kulmer strasse stortte zy tegenover een
persmuskiet als volgt haar gulle hart uit:
„Voor my was Berolina altyd een oudere zuster
en u kunt begrypen. dat Ik biy ben, nu ze
elndeiyk uit de gevangenis te Treptow weer
naar my terugkeert. Aan den staatscommis-
sarls heb Ik direct geschreven, dat ik erby te
genwoordig wil zyn. wanneer ze haar nieuwe
plaats aan den Alex gaat innemen.’*
„Interesseert u zich voor de geboorte van
Berolina? Ongelooflyk snel is dat In zyn werk
gegaan. Hundrieser kreeg de owjracht, het
ontwerp in gips gereed te maken en moest
hiermede klaar zyn. wanneer konlng Humbert
van Italië 1881 te Beriyn zou arrlveeren. Hy
heeft zooals we tegenwoordig zeggen met
accoord moeten werken. Hy had my op het
atelier van een zyner vrienden ontmoet en en
gageerde my direct, „urn mlr die Berolina aus
dem Gesicht zu meisseln**. Ik behoorde toen
reeds tot de meest begeerde modellen van Ber
iyn en vond dat dus niets byaonders. Ik ver
diende uitstekend het ging me toen heel
wat beter dan thans en ik beleefde een vroo-
lyken, zorgenloozen tyd. Ik stond model voor
Menzel. Hugo Vogel, Meyerheim. Begas. Knaus
en Thumann. Mühlenbruch. heeft my als Bero
lina voor het oude stadhuis geschilderd en ik
was dus als 't ware de „Symbol-Spezlallstln”
der rykshoofdstad!
„Later heb ik reproducties op kunsttentoon
stellingen ten verkoop aangeboden en ik deed
de beste zakenmet myn eigen portret!
Zulke hoedjes, zulke struisveeren. zulke ele
gante coetuumpjes heb ik later nooit meer
gedragen. Overal werd ik uitgenooclgd en on
telbare malen moest ik medewerken aan le
vende beelden. Zoo Is net helaas niet ge
bleven. De vrooiyke jaren gingen voorby en
een tyd vol zorg brak aan, niet slechts voor
my. Ik ben toen maar gaan trouwen en heb
't best gehad. Myn man is een paar jaar ge
leden gestorven. Ik leef van een kleine rente
en mijn groote herinneringen. En nu weer van
myn standbeeeld. Dat kan lang met Iedereen
zeggen I Van de vele groote kunstenaars, op
wier atelier ik model heb gestaan, zyn lang
niet allen door een standbeeld vereeuwigd. Dat
noemt men tegenwoordig een paradoxl’
PARIJS. 28 Juni. (Rei
van de Roemeensche na
heeft in een Interview met een vertegenwoor
diger van de „Tempo" verklaard, dat Roemenië
Frankrijk er dankbaar voor Is. dat het al zfjn
Invloed heeft gebruikt om te voorkomen, dat in
het pact van Vier eenigerlel bepaling werd op
genomen. die indruischt tegen de belangen
van Roemenië. Roemenië zou een toenadering
tusschen Frankrijk. Italië en Roemenië, welke
In sterke mate zou bydragen tot handhaving
van den vrede in Eurppa. toejuichen, doch is
tegenstander van een politieke toenadering tus-
schen Oostenrijk en Hongarije, zoowel met als
zonder de Habsburgers. Het is echter wél be
reid, een plan tot een economische entente met
belde landen In overweging te nemen.
LONDEN, 27 Juni. (Reuter). In het Lager
huis heeft minister Elliott het woord gevoerd
by de tw-eJe lezing over de door de regeertng
ingediende wet tot steun aan de Brltsche vls-
schery. De beperking van den Import van bul-'
tenlandsche vlsch moet geschieden In overeen
stemming met de Invoerende mogendheden en
verder zoodanig, dat de beperking geen nadee-
llgen Invloed voor den verbruiker zal hebben.
De voorgestelde verboden zullen op Brltsche
en bultenlandsche schepen toegepast worden.
De wet stelt verder voor, dat een verminde
ring van 10 pet. wordt aangebracht op het ge
middelde van den jaariykschen Ischlmport
van elk land gedurende de laatste drie jaren.
De verminderde Import zou in totaal ongeveer
I
200.000 cwt. (1 cwt. is plm. 50.8 K.G.) per jaar
op het gemiddelde van de laatste drie jaar be
dragen. Volgens minister Elliott is de wet in
geen enkel opzicht In stryd met de politiek
welke op de economische conferentie wordt
aanbevolen. Het doel van de regeerlngspolitiek
is een prtjsstyging tot stand te brengen en de
kwaliteit van vlsch op de Brltsche markt te
verbeteren, en de buitenlanders zullen ook van
dit verhoofde prijsniveau kunnen proflteeren.
I
PARIJS. 28 Juni. (Reuter). De Senaat heeft
de bepalingen goedgekeurd van het wetsvoor
stel der regeertng tot bescherming van de
graanmarkt, welke behelzen, dat gedurende de
periode van 15 JuU-1933 tot 15 Juli 1934 de aan
koopprijs van een centenaar koren wordt vast
gesteld op minstens 115 francs, welke prüs elke
maand zal stygen met anderhalven franc.
BUREAUX: HOF 6. ALKMAAR
Telefoon Administratie 433, Redactie 633
ABONNEMENTSPRIJS,
Per kwartaal voor Alkmaar f 2
Voor buiten Alkmaar f 2.85
geïllustreerd Zondagsblad f 0.60 hooger
Dagblad uitgegeven door de
N.V. Drukkerij De Spaarnestad - Haarlem
BERLIJN, 28 Juni. (V. D.) Het stedeiyke
bureau voor statistiek deelt mede dat het voor
looplg resultaat der volkstelling van 16 Juni is,
dat te Beriyn wonen 1936 860 mannen en
2.265.190 vrouwen, totaal 4.202.050 personen.
GrondwetswUzigiiig In Oostenrijk.
De conferentie te Londen; rede
Nederbragt.
In een zeer scherpe rede valt Dr. Goebbels het
Centrum aan.
Met ingang van 29 Juni heeft de
Directie der Nederlandsche Bank
het wisseldisconto verhoogd
3M tot 4H pCt.
Het promessendisconto werd
verhoogd van 4 tot 5 pCt., evenals
het disconto op beleening
effecten, op beleening van goederen
voorschotten in rekening-
waarochyniyk weinig of geen regen,
zachter overdag.
Hoogste stand: 765.6 La Coruna.
Laagste stand: 749.9 Helsingfors.
Zon op 4.42,
op
fso
BAZEL. 29 JiML/Reuter). De B. I. B. deelt
als trustee van vie internationale Oostenryk-
sche leenlng van 1930 mede, dat de Oostenryk-
sche regeertng heeft bericht, bereid te zyn de
voor de coupons per 1 Juli benoodigde bulten
landsche betaalmiddelen te storterf.
- Het betreft hier ook de Nederlandsche
tranche.
p gevaar af van vervelend en eentonig
te worden, moeten wy ook vandaag weer
schryven over den toestand in Dultsdh-
land. De in razend-snel tempo zich daar vol
trekkende ontwikkeling Is zóó belangrijk, dat
wy onze aandacht eraan moeten blyven wyden.
of het ons lust of niet. De „vrijwillige" ontbin
ding van het Duitsch-nationale front en de
„vrijwillige” ontslagaanvrage van ryksmlnlster
Hugenberg hebben wederom duideiyk bewezen,
dat een bondgenootschap met de Nazi's In de
practyk neerkomt op een algeheele overgave aan
hen en dat op hun meest stellige en plechtige
beloften geen staat valt te maken. De Duitsch-
natlonalen, onder wie ook Herr von Papen, moet
worden gerekend, hebben de overwinning van
Hitler aan de stembus bevorderd en het wan
trouwen van den Rykspresident von Hindenburg
In Hitler’s persoon en systeem weggepraat. Het
dient hier uitdrukkeiyk te worden gememoreerd,
dat de Dultsche volkswil, voor zoover die by de
jongste Ryksdagverkiezingen tot uiting kon ko
men. zich niet voor Hitler alléén heeft uitge
sproken, maar voor een Óomblnatle der Hitleria-
nen met de Duitsch-natlonalen en de Stahlhelm,
en dat de veldmaarschalk Paul von Beckendorff
und Hindenburg alleen dan Hitler als Rykskan-
selier wenschte te accepteeren, wanneer zyn
vertrouwden geestverwanten Von Papen en
Hugenberg als volkomen geiykgerechtlgde mede-
bouwers aan het nieuwe Dultsche Ryk en als
controleurs en eventueele remmers van de Nazi's
in de Ryksregeerlng volledige medezeggingschap
zou worden gegeven en gewaarborgd. Hebben de
Duitsch-natlonalen en de Rykspresident te veel
vertrouwen gehad In de eeriykheid van Hitler's
beloften en woorden? Van de geiykgerechtigd-
held voor de Duitsch-natlonalen is in Werke-
lykheld niets terechtgekomen. Zoodra het ryks-
kanselierschap was veroverd, werden de mede-
bevechters van deze overwinning door de Hlt-
lerlanen min of meer als „quantltés négllgeables"
beschouwd. By de verdeellng v*n alle eere- en
tnachtsambten werden zy stelselmatig voorby-
gegaan. Hitler Isoleerde zyn bondgenooten om
hun positie te ondergraven. Ook de machtigings
wet, waarop het gezag der Naal-regeering Legaal
steunt, was geen alleen aan Hitler persooniyk
geadresseerde vrijbrief, ook al deed hy onmiddel-
lyk alsof dit wel het geval was. Men zou zich
derhalve thans kunnen afvragen, of de natlo-
naal-socialistlsche gelykschakelaars nu nog wel
het recht hebben zich op de stembusuitspraak
en de machtigingswet te beroepen voor hun
nagenoeg volkomen geworden alleenheerschappy.
De jongste foto van Dr. Jaeger, Staatscom-
missaris voor, de Evangelische kerken in
Pruisen.
Aan het einde der ontbinding van de partyen
staat de Dultsche eenheidsstaat en deze zal
het natlonaal-soclallstlsche stempel dragen.
Binnen twintig jaren mag er geen andere we
reldbeschouwing meer bestaan dan de onze, wy
willen de uniforme krachtsontplooiing der
Dultsche natie en dat Is tegelykertyd een pro
bleem der bultenlandsche politiek. Eén moet In
naam van Dultschland kunnen spreken en in
naam van laatsten boer en proletariër
Adolf Hitler Is thans de onbestreden heerscher
In Dultschland. Maar hy is zich van de ver-
antwoordeiykheld bewust. Zeker, wy zyn een
minderheid en wy regeeren als minderheid
maar wy regeeren In opdracht van het volk
Zoo behartigen wy de veredelde democratie, is
deze vorm van regeeren, deze hiërarchie van
leiding doorgevoerd, dan aal ook op het gebied
der bultenlandsche politiek alles In orde komen.
By gelegenheid van den 75sten verjaardag
van de laatste verschyning van O. L. Vrouw
te Lourdes zal aldaar op 16 Juli as. een plech
tige Hoogmis worden opgedragen om 6 uur des
avonds.
Den 16den Juli 1858, den feestdag van O.
Vrouw van den Berg Carmel verscheen de H.
Maagd op dit uur voor de laatste maal by dé
Grot, .schooner en vrlendeiyker dan ooit”,
zooals Bernadette later verklaarde.
•w-^y e eenlge politieke party, welke thans nog
I bulten de natlonaal-soclallstlsche in
Dultschland is overgebleven Is het Cen
trum en haar dagen, ja, haar uren zyn geteld.
Het Centrum, dat onder leiding van Dr. Brü-
nlng. slechts door de socialisten geduld werd en
dus volkomen ten onrechte door de Nazi’s ge-
quallflceerd is geworden als een heuler met de
marxisten, heeft zich by herhaling loyaal vóór
medewerking aan den nationalen opbouw ver
klaard, mits door dezen opbouw de rechten van
God en Kerk niet zouden worden geschaad.
Vertrouwend op Hitlers regeeringsverklartng
stemde het vóór de machtigingswet, aldus, biyk
gevend van zyn goeden wil. Deze goede wil is
echter door de Hltlerlanen, wier machtshonger
geen enkele restrictie duldt, niet aanvaard, zy
behoefden, die niet te aanvaarden, omdat Herr
von Papen door zyn uittreden uit het Centrum
en zyn onvoorwaardeiyken steun aan de Nazi's
velen Centrum-lieden de overtuiging by bracht,
dat het Centrum niet meer beschouwd kon wor
den als de eenlge politieke formatie, waarin de
katholieke belangen veilig waren. Het voorbeeld
van Von Papen, dat In steeds sterkere mate
volging vond, heeft de machteloosheid van
Centrum mede bewerkt.
Had het Centrum indertyd met de Nazi's een
bondgenootschap gesloten evenals de Duitsch-
natlonalen. het had hetzelfde lot moeten onder
gaan als dezen. Ook nu ontkomt het niét aan dit
lot, maar als X thans zwicht, zwicht het louter
en alleen uit overmacht, zooals ook de grijze
von Hindenburg, het Idool der Dultsche natie,
daarvoor Is moeten zwichten. Het ultimatum, dat
ryksmlnlster Goebbels In zyn rede In het gebouw
van den Würtembergachen landdag aan de Cen
trumparty heeft gesteld, laat niet den minsten
twyfel meer over wat deze party te wachten
•laat. Wanneer zy zich niet zelve ontbindt, zal
■y worden ontbonden. Een derde mogeiykheld
bestaat niet meer. „De belangen van het katho-
Mciame zijn by ons”, aldus beweerde Goebbels
„waarschyniyk in betere handen dan by het
centrum.” In sooverro de handen der Nationaal-
I
