TUSSCHEN EED EN MEINEED
Nederlandsch wegencongres
t-
Rijk en Gemeenten
De opleiding tot
onderwijzer
EEN EXCURSIE VANUIT
ALKMAAR
ZATERDAG 8 JULI
LEEKEPREEKEN
SALZBURGER KINDEREN IN DUITSCHLAND
-
aan
Het kanaal door Zuid-
Beveland
-
Ernstige autobotsing
Twee dames zwaar gewond
OVER DEN AFSLUITDIJK
De weg officieel opengetteld
Een bezoek aan on* land
Vrijdag te Aalsmeer geopend
MINISTER COLIJN TERUG
ia
de VALSCHE RENTEZEGELS
Nog drie arrestanten
Naar een conflict
IN EEN AFGROND GESTORT
Vol lof
De bergbewoners waarschuwden
De Westdyk
Revolverheld in actie
AUDIËNTIE
MINISTER DE WILDE
TE ENSCHEDE
Propaganda voor den
betonweg
Circulaire van den Minister inzake
het opmaken der rekeningen
500 kinderen uit Salzburg, die een- vacan tier eis maakten naar Oost-Pruisen, bij
hun doorreis op het Anhalter station te Berlijn
DE „STELLA MARIS” NAAR
DU1TSCHLAND
Verbreeding en verhooging van de
spoorwegbrug
NATIONALE LATHYRUS
TENTOONSTELLING
Ernstige ontstemming onder de
arbeiders by de „Sphinx”
Alleen aan Kweekscholen met
driejarige opleiding zal ryks-
subsidie worden gegeven
PRINS NICOLAAS VAN
ROEMENIË
NOODLOTTIGE TWIST
I
UITVOER UIT BOLLEN VAN
HYACINTHEN ENZ.
r
1
Mulo-diploma geëischt
voor toelating
Bezoek aan enkele wegen van het
Provinciaal wegenplan van
Noord-H olland
I
leggen
de
den
ook
het
»eer
f
I
Een 200 deelnemers aan het Nederlandsche
Wegencongres kwamen gistermorgen voor het
Stationsemplacement te Alkmaar bijeen voor
het houden van een excursie naar de Schermeer,
Hensbroek, Obdam, Aartswoud. den Wleringer-
meerpolder, Den Oever en Zurich, om verschil
lende wegbehardlngen In oogenschouw te nemen.
Naar wij vernemen wordt de Minister-Presi
dent dr. H. Colljn Maandagavond uit Londen
te ’BOravenhage terugverwacht
Het Dultsche Jacht ..Stella Maris", dat
Ameland gestrand is, waarbij de kapitein
B
t
L
La-
ult
tie van den Wlerlngermeerpolder, Edo Bergs-
ma, voorzitter van den A. N. W. B„ verschil
lende consuls van den A. N. W. B„ ir. D. J.
van Leewen, hoofdingenieur Prov. Waterstaat
van Zeeland, mr. A. v. d. Deure, lid van Ged.
Staten van Gelderland. Jhr. mr. H. C. M. van
Nispen tot Pannerden, lid Oed. Staten van
Gelderland en de heer C. G. P. van Goor, se
cretaris ir. Wegencommissie A. N. W. B. en K.
N. A. C.
De tocht .werd gemaakt in een tiental tou
ringcars van de H. A. B. O. te Alkmaar; onder
leiding van den heer D. G. Margadant, direc
teur van Gemeentewerken te Alkmaar, werd In
deze stad in de Langestraat en de Laat een
verharding met asfaltblocs bezichtigd; mede
gedeeld werd, dat deze wegbehardlng in Alk
maar ten zeerste voldoet; gedurende 7 jaren
vorderde d'ze bqjiardlng in de druk-bezochte
Langestraat geen cent aan onderhoud.
Onder leiding van ir. C. Krijn werden enkele
jvegen van het Prov. Wegenplan van Noord-
Holland in oogenschouw genomen, en wel de
Westdyk 'een gedeelte van den nieuwen weg
Alkmaar— Purmerend), welke weg verbeterd en
verbreed wordt met grof dicht asfaltbeton. De
grond voor de verbreeding is evenals die voor
den weg langs de Noordervaart in de Scher
meer. waar een verbreeding tot stand is ge
bracht door deze vaart te versmallen, verkre
gen uit een gezogen vaargeul in het Alkmaar-
der Meer
De weg langs de Noordervaart, die een lengte
heeft van 10 K.M en een gedeelte vormt van
den nieuwen weg Alkmaar—Hoorn, mag een
Ideaalweg worden genoemd. De behardlng werd
daar tot st-rnd gebracht met dicht asfalt-beton.
Via Sch’-.merhorn Hensbroek. Obdam. Span
broek Aanswoud werd naar Aartawoud gere- -
den, waar gelegenheid werd gegeven, om bet
begin van den weg AartawoudLambertschaag
in oogenschouw te nemen. Op dezen weg wordt
bet systeem toegepast van porphyrprlstar, af
geteerd met bristar.
Van Aait swoud werd den Wlerlngermeerpol
der langs de daar voorlooplg aangebrachte
klinkerwegen Ingereden. Op desen bijzonder
mooien zomerdag viel het op dat men tn de
zen polder van oneindigheid met verschillende
landboawwerkzaamheden bezig is. Men zag er
hooienen maaien- en da drieduizend stuks
en de voorzitter
de Koninklijke
voor Tuinbouw
vereenlglng een
opende
Op den Viersprong bij Barneveld, waar de
Rijksweg en de Nljkerkerweg elkaar kruisen zijn
Vrijdagmiddag een auto van baron van Tuyll
van Serooskerken uit Njjkerk en een auto van
den heer Eikens uit Amsterdam met elkaar in
botsing gekomen.
Mevr. E. brak een sleutelbeen en bekwam nog
andere verwondingen terwijl een mede-lnzltten-
de dame uit Apeldoorn hoogst ernstig verwond
werd. Beide dames zijn naar het ziekenhuis te
Amersfoort vervoerd. Baron van Tuyll. die
alleen in den wagen zat en de heer Eikens
werden beide door glasscherven licht verwond.
AMSTERDAM, 7 Juli. De minister van
Onderwijs heeft den volgenden omzendbrief
gezonden aan de besturen der gesubsidieerde
kweekscholen voor onderwijzers en onderwij
zeressen:
De financieels toestand des lands maakt zeer
ingrijpende bezuinigingen op elk gebied onver
mijdelijk. Daarom zullen ook in zake de onder
wijzersopleiding veranderingen moeten worden
aangebracht, die tot belangrijke besparing zul
len leiden.
Zoo ligt het in mijn voornemen te bevorde
ren, dat alleen aan kweekscholen met 3-jari-
gen cursus rljkssubsldle zal worden verleend,
behoudens op grond van buitengewone om
standigheden in enkele door den minister goed
te keuren uitzonderingsgevallen.
Gisternacht is op de Varkensmarkt te Amers
foort een twist ontstaan tusschen eenlge per
sonen. Een hunner trok een revolver waar
mede hl) zijn tegenstander schotwonden toe
bracht in de rechterborst in de schouderbla
den en in den linkerbovenarm. Het slachtoffer,
wiens toestand niet ernstig is. is aan het poli
tiebureau verbonden Twee personen zijn ge
arresteerd.
Alle deskundige deelnemers waren vol lof over
den betonweg; wel mag geconstateerd worden,
dat dit betonnen wegdek ideaal kan worden ge
noemd. Nauwkeurige metingen hebben vastge
steld, dat er van inzinking geen sprake is; men
rijdt op dit wegdek met snelheden van 80 tot
100 KM. zonder dat men dit nauwelijks be
merkt. Van zeer deskundige zijde vernamen wy,
dat de ervaring heeft geleerd, dat de betonweg,
wanneer deze door arbeiders met pneumatische
stampers wordt bewerkt, nog te verkiezen is
boven den betonweg, die met machines tot stand
komen. Bovendien is door berekening vastge
steld, dat de kosten van belde werkmethodes
ongeveer gelijk zijn.
Om half vier vertrok men van Den Oever vla
den weg over WieringenEwyckslulsDe Kooy.
langs het Noordhollandsch kanaal (vla den Re-
kerdljk, waarvan de oppervlakte met shellspra
is behandeld) naar Alkmaar. Op het eiland
Wieringen, dat een lengte heeft van 15 KM.,
is men thans ook bezig een nieuwe betonweg,
waarvan het gedeelte Hypolitushoef tot aam
den afsluitdijk over het Amsteldiep thans gereed
is gekomen; ook is gereed de betonweg van
Ewljcksluls naar De Kooy langs het Balgzand-
kanaal; van Hypolltusweg naar Den Oever
moet nog gebruik gemaakt worden van den
ouden weg. die verbeterd en verbreed is en voor
een gedeelte bestaat uit een klinkerweg en een
gedeelte uit asfal-steenslag; het ligt in de be
doeling den betonweg van Hypolitushoef naar
Den Oever door te trekken, doch reeds thans
kan geconstateerd worden, dat men vanaf Alk
maar tot Zurich over een eerste-klas weg voor
snelverkeer kan beschikken.
Tijdens deze excursie kwam wel vast te staan,
dat men in Noord-Holland krachtig bezig is
volgens verschillende systemen de beschikking
te verkrijgen over een uitnemend wegennet, dat
aan de elschen van bet tegenwoordig verkeer
voldoet.
Ik meen, een beroep op uw medewerking te
mogen doen, opdat, zoo eenlgszlns mogeiyk,
reeds te beginnen met schooljaar 1933/34 de
kweekschool zal worden omgezet in een kweek
school met. 3-jarigen cursus.
Onze briefschrijver nu vraagt onze meenlng
over het feit, „dat in een rechtszaal een hilari
teit ontstaat, en door den verslaggever wordt
beschreven zooals het verslag aangeeft
terwijl het gaat over zoo’n heilige zaak."
Wanneer wij ons alleen tot het gevraagde
zouden bepalen, kon ons antwoord kort zijn:
de hilariteit in de rechtszaal werd blijkbaar op
gewekt door het lachwekkende der situatie:
twee twistende vrouwen zich heftig opwindend
om niets; de een parmantig en vervaarlijk door
een
Bij de Tweede Kamer is Ingediend een wets
ontwerp verklaring van het algemeen nut der
onteigening van perceelen. erfdienstbaarheden
en andere zakelijke rechten, noodig voor ver
breeding van het kanaal door Zuld-Beveland
en verhooging van de spoorwegbrug over dat
kanaal bij Vlake met bijkomende werken.
Aan de Memorie van Toelichting wordt het
volgende ontleend:
Op het IXe hoofdstuk der Rljksbegrootlngen
voor 1931 en 1932 en op de ontwerp-begrooting
voor 1933 werden bedragen uitgetrokken van
500.000, 1.000.000 en 500.000 voor verhooging
en wijziging van de spoorwegbrug over het
kanaal door Zuid-Beveland te Vlake. terwijl
op die begroetingen bedragen werden uitge
trokken van f 500.000, 800.000 en 500.000
voor verbinding van dat kanaal In verband met
die verhooging en wijziging van die spoor
wegbrug.
De scheepvaart op het kanaal door Zuld-
Beveland is in den loop der Jaren zeer belang
rijk toegenomen. Het zal duidelijk zijn. dat.
zelfs Indien in volgende Jaren het verkeer niet
mocht opleven of zelfs een teruggang tot een
lager peil mocht optreden, ook dan nog het
scheepvaartverkeer op dit kanaal zóó belang
rijk zou blijven, dat aan verbetering niet zal
kunnen worden ontkomen.
De minister van Waterstaat heeft* de vol
gende wegen voor het openbaar verkeer open
gesteld: de weg De Kooy—van Ewljcksluls; van
den weg Haarlem Velsen —Alkmaar van
Ewljcksluls Wieringen Zurig Harlingen
Leeuwarden het wegvak gelegen tusschen de
brug over t.et Balgzandkanaal en den Lonje-
weg.
De minister van Waterstaat heeft voorts het
voor het algemeen rfjverkeer bestemde gedeelte
van den weg De Kooyvan Ewljcksluls voor
zooveel betreft het wegvak gelegen tusschen
de Kooyslifs en van Ewljcksluls, gesloten ver
klaard voo- bet berijden in belde richtingen
met rijwielen en andere voertuigen; het voor
het algemeen rtjverkeer bestemde gedeelte "an
den weg Haarlem Velsen Alkmaar van
Ewljcksluls Wieringen ZurigHarlingen
Leeuwarden, voor zooveel betreft het wegvak,
gelegen tusschen de brug over het Balgzand
kanaal en den Lonjeweg, gesloten verklaard
voor het berijden in beide richtingen met rij
wielen.
Het Wolffbureau bericht uit München, dat
Vrijdagochtend een Nederlander op den weg
Llsengrad-Baentls op den Meglls Alp in een
afgrond is gestort en op slag gedood.
Niettegenstaande hij door de bergbewoners
voor den dichten mist was gewaarschuwd, ging
hij toch met een ander op weg, met het boven
gemelde gevolg.
zijn metgezel waarschuwde de reddings-ko-
lonne, doch deze slaagde er slechts in zijn lijk
te bergen.
De Identiteit van het slachtoffer kon nog
niet worden vastgesteld.
Vriendin Marie moest natuurlijk een eed af
leggen. Ze weigerde. „Waarom?" vroeg de poli
tierechter, „uit godsdienstige overtuiging?”
„Ik doe niks," antwoordde ze, „wij 1
geen eed af."
„Wie zijn wij?" was de volgende vraag.
„Dat ben ik!" luidde het correcte, zelfbewuste
antwoord.
Groote vreugde heerschte er aan de groene
tafel; wl] hadden er niet minder plezier in. De
vreugde steeg ten top, toen de juffrouw tenslotte
toch haar twee vingers opstak en plechtig
daarbij de gebruikelijke woorden uitsprak.
Gisteren heeft de Minister van Blnnenl.
Zaken, mr. de Wilde, een bezoek gebracht aan
de gemeenten Enschede en Lonneker in verband
met de annexatie-kwestie.
Zijne Excellentie, die met den trein van 11.18
uit Den Haag arriveerde, voerde allereerst op
het Gemeentehuis besprekingen met de leden
van het College van B. en W.
Hierna werd een langdurige rondrit onder
nomen, waarbij de Minister zich op de hoogte
stelde van de stituatle ter plaatse.
In den loop van dek middag heeft Minister
de Wilde eveneens een bezoek gebracht aan bet
Gemeentebestuur van Lonneker.
te
en
zijn vrouw om het leven kwamen en dat tot
beden op de Hollumer reede lag geankerd, is
heden naar Terschelling vertrokken. Nadat men
een sloepje van het Jacht heeft afgehaald, ging
het jacht verder via de Zuiderzee, Kampen,
Usel. Rijn naar Dultschland.
Zooals men weet, is het HJk van de vrouw, die
b(J het ongeluk is omgekomen, aangespoeld,
doch van den man heeft men tot beden niets
gevonden.
jong-vee van Noord-Hollandsche boeren, die
reeds in oearvoor geschikte weiden loopen te
grazen, gaven al eenlge kleur aan het overi
gens sobere landschap. dat een sterke tegen
stelling vormt Met het sappig-groene land
van boomrijk Noord-Holland
In de terp in den polder werd aan een open
buffet koffie en een broodje gebruikt en bet
viel op hoe ook hier reeds voor de bediening de
Dultsche Gretchens op het land van Holland,
dat nog nauwelijks droog ia zijn doorgedron
gen.
In het ontspannlngsgebouw aan Den Oever
werd het noenmaal gebruikt, aangeboden door
de Vereenlglng het Ned. Wegencongres, waar
na over den afsluitdijk naar Zurich werd ge
reden.
Naar wij vernemen heeft de Minister van
Binnenlandsche Zaken een schrijven gericht
tot de Gemeentebesturen, waarin Z. Exc. o m.
het volgenCe ter kennis brengt van die be
sturen Teneinde zich een Juist oordeel te kun
nen vormen omtrent de wijze, waarop de fi
nanciën der gemeenten den druk, door de bij
zondere tijdsomstandigheden op haar uitge
oefend. doorstaan, heeft de Regeering behoefte
aan meerdere gegevens dan haar thans ten
dienste staan. Bjj dit schrijven voegt de Mi
nister een tweetal modellen A en B. welke moe
ten worden Ingevuld. Model A heeft de strek
king het slot van de gemeente-rekenlng te
ontdoen van alle elementen welke verhinde
ren, dat daarin kan worden gezien het ver
schil tusschen het totaal der werkelijke ge
wone inkomsten en het totaal der werkelijke
gewone uitgaven. Voor de uitgaven Is In den
betrokken staat het bijzondere karakter door
slaggevend voor de opneming. Storingen en
bijdragen, die een normaal karakter dragen,
als bijdragen aan den kapltaaldlenst wegens
normale re<erveering tengevolge van afschrij
ving op kapltaalsobjecten. welke niet of niet*
geheel uit 'eenlngsgelden worden bestreden, dan
wel tengevolge van een afschrijving berekend
naar den rutsduur van het betrokken object,
die het bedrag van de aflossing op de daarvoor
gesloten ge'dleenlng overtreft, vallen hierbui
ten De verhaalbaar gestelde Inkomsten dienen
alleen te worden opgenomen tot het bedrag,
dat met zekerheid kan worden verwacht. Zoo
mogen voor de rfjksbljdrage In de uitgaven,
welke verba ty! houden met de crisiswerkloos
heid. alleen vermelding vinden de bedragen,
welke op grond van het toegekende of voor-
loopig toerekende percentage na het sluiten
van den dienst nog kunnen worden verwacht.
In bet algemeen, aldus de Minister, wordt prijs
gesteld op elke toelichting, welke tot een beter
Inzicht ir. de cijfers kan leiden. Uitvoerige toe
lichting voidert de post .Uitgaven", verband
houdende met de buitengewone tijdsomstan
digheden. welke naar hun aard op den gewo
nen dienst thuis behooren. doch verantwoord
zijn op de-i kapltaaldlenst, een crisisdienst.of
eenlge andere rekening, voorzoover deze uit
gaven niet door gewone middelen zijn gedekt.
In beknopten vorm behooren de ontvangsten
en uitgaven, op een dergelijke speciale reke
ning gebracht, te worden gespecificeerd. De
kosten van werkverschaffing, op den kapitaal-
dlenst verantwoord, kunnen hierbij buiten ne-
senouwing blijven, doch alleen voor dat doei
dier koster., waartegenover een gelUkwaardlge
vermeerde Ing van het gemeentelijk bezit kan
geacht worden te staan. In het model B, dat
een beeld tracht te geven van de beschikbare
reserves, gelieve U eveneens de invulling ver
gezeld te doen gaan van de voor een juist in
zicht noodige toelichtingen. e
De Minister stelt toezending van een en an
der voor 15 Juli tegemoet, en roept de mede
werking In om binnen de gestelde termijnen
de stukken in te zenden.
De besprekingen ten stadhulze te Maastricht
betreffende het dreigend conflict aan de
..Sphinx" Donderdag gehouden, hebben tot
geen overeenstemming geleid De directie hand
haafde de voorgestelde tot 38 pet. klimmende
loonsverlagingen. De R. K. en Moderne arbei
dersbonden bleken tot aanvaarding niet be
reid. Prof J. Jitta deed een bemiddelings
voorstel. waaromtrent partijen wenschten te
overleggen by hunne bestuurslnstantles. Het
conflict omvat ongeveer 1700 arbeiders, die by
het vernemen van het resultaat der besprekin
gen in staking wilden gaan. De leiders hebben
dit voorlmplg weten te verhinderen. De ont
stemming onder de arbeiders is echter
groot.
In verband met het valsche rentezegelscom-
plot te Rotterdam zyn aldaar hedenmorgen
drie mannen aangehouden, die valsche zegels
In hun bezit hadden en trachtten deze te ver
knopen. In totaal zyn er dus twaalf arrestan
ten. Van de 50.000 zegels die gedrukt zyn,
heeft de politie er thans 38.000 in beslag weten
te nemen.
en belangstellend lezer van deze rubriek
zendt ons een krantenuitknipsel, waarin
eenlge regels zyn onderstreept en vraagt
daarover ons oordeel. Het krantenknipsel be
vat een rechtbankverslag. We worden verplaatst
tn een rechtszaal, waarin drie Zaandamschen
van het zw'akke geslacht verschynen. Deze ge-
bruikeiyke aanduiding van ieder lid, dat tot hét
vrouweiyk deel der menschheid behoort, is hier
minder op haar plaats. Een der dames nJ. en
wel de beklaagde, biykt van het geslacht der
Kenau Hasselaers te zyn. De verslaggever noemt
haar van „het militaire soort". En ze was zelf
zoo overtuigd van haar lichamelyken welstand,
dat ze In een burenruzie tegenover een collega
op haar stevige beenen had gepocht en de on
derdanen van de andere party als „In sthat van
ontbinding” had verklaard. Vandaar de ver-
schljrüng voor de rechtbank. De beleedlgde deed
beklag by den rechter en had als getuige een
vriendin meegebracht. Het verslag vertelt dan
verder:
Naar „De Telegraaf" verneemt, is er ernstig
sprake van dat prins Nico laas van Roemenië
van 12 tot 14 Juli as. ons land zal bezoeken.
Intusschen schynt een definitieve beslissing
nog niet genomen te zyn. Het moet In het
Voornemen van den prins liggen om te iGrs-
venhage verbiyf te houden en om. Schiphol te
beaoeken.
Biykens een in de Staatscourant van Vrijdag
opgenomen K. B. is de uitvoer van bollen van
hyacinthen, tulpen en narcissen met ingang
van 8 dezer tot 31 Juli a.s. (gedurende den tyd
van voorbereiding van het bloembollensanee-
rlngsplan 1933) verboden. De minister van Eco
nomische Zaken kan in byaondere gevallen ont
heffing van dit uitvoerverbod verleenen. na ad
vies te hebben ingewonnen van bet bestuur der
Nederlandsche Bloembolllenexporteurscentrale,
te Haarlem.
Heemstede den talrijke aanwezigen een woord
van welkom had toegeroepen
der afdeellng Aalsmeer van
Nederlandsche Maatschappy
en Plantkunde namens deze
begroetingswoord gesproken had, opende dé
burgemeester van Aalsmeer, de heer K. Kaste
lein de tentoonstelling met een korte rede,
waarin hy er zyn blydschap over ultsprak.dat
deze belangryke gebeurtenis, die zoo groote
verscheidenheid van inzendingen vertoont, en
zoo byzonder geslaagd mag heeten. ditmaal In
Aalsmeer gehouden wordt. Er zyn vele inzen
dingen niet alleen lathyrus maar ook orchi
deeën en andere exotische planten, terwyi ook
schitterende Inzendingen op het gebied van
bloemslerkunst te bewonderen vallen. De ten
toonstelling waarvoor alle leden van het Ko
ninklijk Huls medailles beschikbaar hebben
gesteld, Is heden geopend van 10 uur *s mor
gens tot 10 uur ’s avonds en ’s Zondags van
12 tot 10 uur.
Onder de aanwezigen merkten wy op den
voorzitter van het Wegencongres, ir. J. J. Stiel
tjes, den secretaris H W. O. de Bruin, lr. W.
v. d. Vegte, dlr. Gemeentewerken ’s-Graven-
hage, ir. J, M. H. Kersemaekers, hoofdingenieur
Prov. Waterstaat Noord-Brabont, lr. J. G. v. d.
Broek, vertegenwoordiger van den Minister
van Waterstaat, Majoor O. W. van Dooden, ver
tegenwoordiger van den Minister van Defensie,
ir. P. J. Ott De Vries, vertegenwoordiger van
de Ned. Indische Wegenvereenlging, ir. W.
Kamp, vertegenwoordiger van de directie der
Zuiderzeewerken mr. dr. A. D. G. M. van Rljc-
kevorsel. Commissaris der Koningin in Noord-
Brabant en voorzitter van de Commissie van
Overleg voor de Wegen, dr. N. Lunslngh Tonc-
kens, secr. dier Commissie, ir. J. Lely, direc
teur hoofduitvoerder van de M. U. Z„ ir. P. J.
Poppens, ingenieur van het Hoogheemraad
schap Noord Holl. Noorderkwartier, verschil
lende bestuursleden van dat Hoogheemraad
schap, de heer O. Kramer Glynls, dykgraaf van
de Schermeer. A D. van Eek. namens de dlrec-
rakter waren, waarheidslievend, oprecht, getrouw
aan een afgelegde belofte.
In ander opzicht, maar in dezelfde mate
geldt dit voor personen, met voorname amb-
teiyke functies bekleed, aan wie onder ambts
eed groote financieels belangen zyn toever
trouwd. Wanneer zulke menschen fraude ple
gen, wanneer zy biyken jarenlang boeken te
hebben vervalscht, dan staan zy veel meer
schuldig dan een gewone dief, zy schokken
het vertrouwen van duizenden en ondermanen
de samenleving. Hun slecht voorbeeld brengt
vele zwakke broeders aan t wankelen.
Tusschen eed en meineed ligt een breed veld
Terecht wVrdt de meineed als een groote mis
daad beschouwd: wetens en willens een valsche
verklaring afleggen met God tot getuige is
groot kwaad. Maar men is er niet mee af te
zeggen dat, wanneer men op het oogenbllk van
een eedsaflegging maar meent, wat men zegt,
men verder vry uit gaat. Een eed, die een be
lofte inhoudt, bindt voor de toekomst. Het
wordt maar al te licht vergeten dat, wie een
maal door een eed gebonden is en zyn belofte
breekt, evengoed schuldig staat als een mein-
eedlge. Wanneer een kind gedoopt wordt, leg»,
een volwassene in zyn naam gewichtige be
loften af. Later echter kan het zeggen, dat het
zich van niets bewust is. Daarom is het in de
Kerk gebruik om de kinderen na de lagere
schooljaren de doopbeloften plechtig te laten
.vernieuwen. Het zou geen kwaad kunnen, wan
neer er voor den mensch gelegenheid was dlk-
wyis aan zyn eed van trouw* aan geloof en Kerk
herinnerd te worden.
De meesten leggen in hun leven nog een an
dere zeer gewichtige belofte af, een eed van
trouw, welke helaas ook dlkwyis gebroken wordt
De beroemde Engelsche bekeerling Chesterton
heeft in zyn wérk „Het bygeloof der echtschei
ding" prachtige bladzyden geschreven over do
trouwbelofte. Het ware gewenscht, dat in dezen
tyd, nu het huweiyk zoo wankel staat, een leder,
die over een echtverbintenis denkt, dit boekje
las en herlas. Hy zou daaruit de waarde en de
kracht eener belofte leeren!
Dit is het, waarin onze tyd tegenover
middeleeuwen ten achter staat, wy voelen niet
meer de kracht van een af gelegde belofte; wy
voelen niet meer hoe een eenmaal gegeven
wbord bindt. Dit komt, omdat het diepe geloof
geen algemeene bezit meer Is onzer samenleving
Ook de middeleeuwer zondigde; ook toen was
er zedenverwildering en misdaad. Maar zyn
woord was hem heilig en hy voelde hoe 6611
plechtige belofte een verbintenis was, die in
den hemel gesloten werd. Vandaar de zware
boete en de strenge boetvaardigheid by
zondigen tegen een eed. Onze tyd Is in dit op
zicht te lichtzinnig. God is uit het openbare
leven uitgeschakeld, vandaar dat ook in het
private leven minder met zyn invloed rekening
wordt gehouden. Wanneer de Jonge menschen
by het zweren van een eed van trouw voor het
geheele leven op de trappen van het altaar,
zich ten volle bewust waren van de consequen
ties van hun daad, van de verplichtingen van
hun belofte, dan zouden vele lichtzinnige hu-
weiyken niet gesloten wordén en anderszins
eenmaal aangegane echtverbintenissen trouwer
worden beleefd. De moderne mensch gaat naar
het stadhuis en laat zich daar zoogenaamd „voor
het leven” in den echt verbinden. Maar de
tegenwVxjrdige huwelijksmoraal zegt hem, dat.
wanneer partyen biyken niet overeen te komen
leder weer zyn weg dient te gaan. Samenleving
van niet geiykgezinden immers heet onzede-
lyk! Is het wonder, dat by zulk een zoutelooze
„belofte voor het leven” het getal der echtschei
dingen schrikbarend stygt? De eed van trouw
met het onwrikbare voornemen om tot den dood
toe te volharden, is Juist een onultputteiyke
bron van kracht om moeliykheden te overwin
nen, te oefenen in geduld, elkanders gebreken
te verdragen, te streven naar aanpassing en
alles te vermyden wat verwyderlng kan bren
gen. Als de ridder, die zyn eed zwoer op het
kruis en den ridderslag ontving en die alles
deed en vermeed om ridderiyk te zyn, zoo moet
de mensch zich gevoelen, die aan den ingang
van het huwelijksleven staat. Dan zal de eed
van trouw van groote moreele beteekenls bHJ-
ken te zyn.
Ziedaar de waarde van den eed. Wanneer
men ons vraagt, of by den eed niet steeds eer
bied past, dan zeggen wy volmondig: ja, altyd.
Een eed is een ernstige zaak en dient na rtjp
beraad, met volle kennis en vrijen wil alleen
voor een gewichtige aangelegenheid te worden
afgelegd. En wanneer de waarde van een eed
als groote moreele kracht In ons moderne
leven voor een aanmerkeiyjt deel is verloren
gegaan, komt dit, omdat het geloof in God, den
onbedriegeiyke, den almachtige en den hater
van alle leugen, In Wiens naam wy onze ge
tuigenis of belofte afleggen, zoo zeer Is verzwakt
of geheel Is verloren gegaan.
HOMO SAPIENS
Tot de voorgenomen wt'zlgingen behoort
o. m. mede, dat ook In die gevallen, waarin de
parallelklassen de voortzetting zyn van een
splitsing als in artikel 33. onder a. van net
K. B. van 11 September 1923, Staatsblad nr.
440 bedoeld, vooraf zyn goedkeuring behoort te
zyn verkregen.
Wanneer het plan bestaat, in de onder uw
bestuur staande kweekschool met het begin van
het schooljaar 1933/34 een of meer parallel-
klassen ts vormen, waarvoor krachtens de
vigeerende bepalingen automatisch aanspraak
op rykssuhsidie zou bestaan, dan verdient het
toch aanbeveling, vóór 15 Augustus 1933 een
verzoek in te dienen om de parallelklassen '-oor
rykssubsidie te doen mederekenen met opgave
van het aantal leerlingen van het leerjaar, dat
men zou willen splitsen.”
Naar de „Telegraaf" verneemt, ligt het In
de bedoeling voor de rykskweekscholen dezelfde
maatregelen te treffen. Voor de toelating >ot
de kweekscholen zal voortaan bezit van het
mulo- of een daarmede geiykwaardlg te stellen
diploma gevraagd worden. Geiyk men weet
geeft dit diploma thans recht op toelating tot
de tweede klasse kweekscholen. Vermoede’yk
zal dus de omzetting van de thans vier-jarige
In drie-jarlge kweekscholen neerkomen op het
uitschakelen van de eerste kweekschoolklas. De
elschen voor het onderwyzersexamen onder
gaan hiermede geen wyzlging.
Uit het ministerieel schryven blijkt nog, dat
de subsidie voor de bestaande parallelklassen.
welke subsidie eenlge jaren geleden onder be
paalde voorwaarden (o. a. minstens tweederde
van het aantal leerlingen van de te splitsen
klas moest uit Jongens bestaan) verleend werd,
gevaar loopt Reeds in Mei 1932 was bepaald,
dat voor de vorming van nieuwe parallelklas
sen geen subsidie zou worden verleend
Z H. Exe. de Bisachop van Haarlem zal de
volgende week Maandag geen audiëntie ver
leenen.
Vrydagmiddag werd In tegenwoordigheid
van vele belangstellenden in gebouw „De Oude
Veiling” te Aalsmeer de zesde Nationale
thyrus Tentoonstellnlg geopend.
Nadat de voorzitter der Nederlandsche
thyrus Vereenlglng, de heer H. Carlée
kolossalen lichaamsbouw en een grooten
mond; de ander mager en nydig en in haar
onmacht den rechter te hulp roepend. Zoo iets
wekt den lachlust op. Iets anders dan een
komische scène moet men in het geheele ge
val niet zien; en de lachers zullen dan
maar alleen om de koddigheid van het geval
plezier hebben gehad.
Vraagt men nu, of er naar aanleiding van
dit rechtbank-schetsje niet iets valt op te mer
ken over de lichtzinnigheid, «darmee met een
zoo heilig iets als den eed wordt omgesprongen,
dan willen wy dit gaarne toegeven. En dan
willen wy allereerst iets zeggen over den eed
in de rechtszaal.
Onder de groote massa, by de onontwikkelde
menigte, heerscht een afschrik van alles wat
naar politie en justitie zweemt. Ook zy. die in
het geheel geen neiging hebben om strafbare
feiten te "Tflegen, schuwen politiebureau en
rechtszaal. In hun onderbewustzyn sluimert
vaag de meenlng, dat iemand, ook al is hy nog
zoo onschuldig, door verkeerd begrijpen of door
gebrek aan wetskennis gemakkelyk een prooi
van den cipier kan worden. Onder de gevrees
de aanrakingen met Vrouwe Justitia behoort
de eed. Er leeft onder het volk een idee, dat
het heel gemakkelyk is iemand op grond van
een verklaring voor de rechtbank van meineed
te beschuldigen. Vandaar dat velen uit louter
vrees tegen een eed voor den rechter opzien.
Er is in beginsel alles voor het afleggen van
een eed by rechtszaken te zeggen. Immers, ge
tuigenverklaringen voor den rechter beslissen
vaak over Iemands al of niet veroordeellng tot
gevangenisstraf, maanden, zelfs jaren lang. Wie
de beteekenis van celstraf begrijpt zal toegeven,
dat de waarachtigheid van getuigenverklaringen
met niet voldoende sancties kan worden ont
geven. Voor een geloovig mensch nu gaat er
niets boven het aanroepen van Gods naam; men
kan de waarachtigheid van zyn getuigenis niet
beter staven dan door God zelf tot getuige te
roepen. De Kerk heeft ten allen tyde aldus
geleerd en zelfs verboden lichtvaardig een eed
te doen. Alleen in gewichtige zaken mag men
Boteren.
Hadden wy dus alleen met geloovlge menschen
te maken, dan zou de eed voor de rechtbank in
zich zelf groote waarde hebben. By bet was
send aantal ongeloovigen echter is de formule:
„zoo waarlyk helpe my God almachtig” voor
duizenden tot een loutere formaliteit geworden
en behoudt ze alleen nog waarde, doordat de
wereldiyke rechter op het doen van meineed
zulke zware straffen heeft gesteld.
Wie veel rechtszaken heeft meegemaakt,
vraagt zich wtel eens af, of de waarde van den
eed door het veelvuldig gebruik, dat er van
wordt gemaakt, ook daardoor niet afslyt. Het
is nu eenmaal gewoonte, dat alle getuigenver
klaringen onder eede worden afgelegd. Het zou
veel meer Indruk maken, wanneer de rechter
hy iedere rechtszaak afzonderUjk beoordeelde,
welke verklaringen en welke getuigen belangrijk
genoeg waren om onder eede te worden afge
legd. De practyk leidt nu tot sleur en verzwak
king van een in het waarheidslievend verkeer
der menschen onderling zoo belangrijken factor
els de eed.
Ook buiten de rechtszaal en zelfs vooral daar
buiten kan de eed en de plechtige belofte van
zeer groote beteekenls zyn en gaan door het
lichtzinnig gebruik daarvan groote geesteiyke
waarden verloren. Hoe zeer wordt er byvoorbeeld
de laatste Jaren niet geklaagd over afneming
van het gezag van openbare bestuurscolleges
en corruptie onder ambtenaren. Wat te zeggen
van communistische afgevaardigden, die trouw
zweren aan een grondwet, welke zy verfoeien?
Wanneer al degenen, die, uit duizenden geko
zen, op de stoelen van 's lands vergaderzalen
en op die van stad en gewest_j>laats nemen, er
eens voortdurend op bedacht «teren, dat zy
plechtig beloofden het algemeen belang te be
hartigen, wat zou de samenleving en het gezag
dan minder te lijden hebben door het dienen
van groepsbelangen en het najagen van per
soonlijk voordeel I Van een crisis In het parle
mentaire stelsel, waarover nu voortdurend
wordt geklaagd en die al zooveel droevige ge
volgen heeft gehad, zou nauweiyks sprake zyn.
wanneer alle vertegenwoordigers in openbare
bestuurscolleges mannen en vrouwen van ka-
