HET GROOTE-STADSLEVEN
Vogels vliegen
Holland
over
Uniformverbod
De arrestatie van
ir. Soekamo
Paal en perk gesteld aan de
zuigkracht
NEDERLANDSCHE ROND
VLUCHT 1933
WOENSDAG 2 AUGUSTUS
DE EERETRIBUNE TE STUTTGART
Nog meer aanhoudingen
Bond van Katholieke
Ziekenfondsen
Eerste jaarvergadering te Utrecht
Het
Katholieke feestdagen
t
DE GRAAL IN „HAGEVELD”
V olks verwildering
Retraite en cursus voor de leidsters
KIND GESCALPEERD
Tragisch ongeluk te Eibergen
I
V er schillende wedstrijden
AUTO-ONGELUK TE NIJNSEL
LUNCHROOM AFGEBRAND
Langs lakens gered
Op 25 en 26 Augustus
HET SPHINX-CONFLICT
TEEKEN DES TIJDS
Geenszins met instemming van de
Regeering
Een huiszoeking leverde veel
materiaal op
Alle krachten op luchtvaartgebied
zyn ingeschakeld, zoodat een
,J.uchtkaravaan” van 24
vliegtuigen wordt
verwacht
K
„behendigheids
spel”
11
50.000
werd
het jaarverslag over 1932
lands-
Priester gewond
t
Het traject
Polsslagader doorgesneden
hecht werd.
I
bu
toerisme tot de luchtvaart uitgestrekt en zich
by de in den aanhef genoemde
25
dam.
Gistermiddag omstreeks vier uur viel de aa-
ven-Jarige Ida Stlenstra, wonende in de Nieu
we Oosterstraat te Leeuwarden, die by haar
oom. den heer K. Hoekstra te Flnkum logeer
de, bfj het spelen op een scherpen steen, waar
door de polsslagader werd doorgeaneden. Men
had onmlddellljk de tegenwoordigheid van geest
om den slagader boven de wonde af te binden.
Nadat een dokter ter plaatse de eerste hulp
had verleend, werd het meisje ter verdere be
handeling overgebracht naar het Diaconesse
de
len
ie).
Heden heeft te Tilburg een conferentie plaats
gehad tusschen de Hoofdbesturen van den R.K.
en Modernen Fabrieksarbeldersbond, betreffende
het bekende Sphinxconflict te Maastricht.
SEMARANG, 2 Aug. (Aneta). De arres
tatie van Ir. Soekamo werd hier reeds vooraf
gegaan door de aanhouding van den secretaris
der P. I.. zoomede van vier andere leden, die
artikel 153 bis overtraden.
Evenals elders op Java zal de moment-actie
van de P. I. heden niet doorgaan.
Door de welwillende goedheid van den Hoog-
eerw Regent M. W. A. wytenburg, mocht de
Graalbeweging dezen zomer weer gebruik ma
ken van het Seminarie „Hageveld." te Heem
stede, voor het houden van een Graalretraite
met daaraanvolgend een Graalcursus.
De Graalretraite werd geleid door Mgr. N
J. N. Taskin en den Hoogeerw. heer M. w. A.
Met ingang van 1 Sept. as. zal de bekende
manufacturenhandel van Möller en Schreuder
te ’s Hertogenbosch worden opgeheven.
Het voltallig personeel met ingang van
dien datum ontslag aangezegd.
De zaak behoorde tot de beste van de stad,
was gevestigd in het centrum van Den Bosch,
terwijl het fraai, pand nog kort geleden werd Ziekenhuis te Leeuwarden, waar de wonde ge-
gemoderniseerd.
Gisterennacht had by de WUdeveer op den
T,lershoutschendijk te Nijnsel een auto-ongelul^
plaats, dat betrekkelijk goed is afgeloopen.
Vermoedelijk tengevolge van het slippen van
den auto, waarin was gezeten de professor van
het Klein Seminarie te St: Mlchels-Oestel, de
Z.Eerw. heer Van Dinther, reed de wagen tegen
een naast den weg staanden boom, waardoor de
inzittende met zijn voorhoofd tegen de ruit is
geslagen. De professor liep verwondingen op
boven beide oogen en in het midden van zyn
voorhoofd, die zich echter niet ernstig lieten
aanzien. Na door dr. Alkemade ter plaatse ver
bonden te zijn, werd de getroffene naar zyn
woning in Son vervoerd. De professor kwam van
ten ziekenbezoek in Aarle-Rlxtel.
Maandagnacht is brand ontstaan in de
lunchroom van den heer Hopplnga te Balk. Een
zoon, die alleen thuis was, had het theelichtje
laten branden voor zijn broer, die later thuis
zou komen. Toen de jongen, die.boven sliep, den
brand bemerkte, stond het huls beneden reeds
in lichte laaie. Door een paar lakens aan elkaar
te knoopen. kon hij zich uit het raam laten zak
ken. Het perceel is geheel uitgebrand. Het huis
was verzekerd, de Inboedel slechts gedeeltelijk.
Vanwege het ministerie van Binnenlapdsche
Zaken is d.d. 1 Augustus het volgende schrijven
aan de burgemeesters gericht:
..Het is u bekend, dat-het zgn. Streperlospel.
met name in onze badplaatsen, in toenemende
mate wordt beoefend.
Het heet, dat dit spel niet zou vallen onder
de verbodsbepalingen van de wet en dus, mits
met vergunning van den burgemeester, zou mo
gen worden beoefend en geëxploiteerd.
Vooropstellende, dat nog geenszins vaststaat,
dat het karakter van behendigheidsspel eens en
vooral zou moeten worden aanvaard een on
derzoek ter zake is nog gaande moge ik erop
wijzen, dat de regeering geenszins met instem
ming het toenemen van het aantal gelegen
heden tot beoefening daarvan aanziet.
ZU acht het haar plicht, te wijzen op de
groote moreele gevaren, verbonden aan het
aanwakkeren van de speelzucht onder het pu
bliek. waarbij vooral het gevaar voor de jeugd
niet mag worden over het hoofd gezien.
Het zou haar dan ook aangenaam zijn. Indien
door u ernstig wordt nagegaan, of net houden
van deze speelbanken zich wel verdraagt met
hetgeen ten deze in ons land als maatstaf wordt
genomen, en wordt overwogen, of de olaatse-
Hjke overheid mag bijdragen ter bevordering
van een moreel afkeurenswaardig ve'rschynsél.”
1
Ten einde in breeden kring de reeds be
staande belangstelling voor luchttoerisme in
Nederland aan te wakkeren en de mogelijkhe
den op dat gebied daadwerkelijk te demon-
streeren. heeft de Commissie voor Luchttoeris
me van de Kon. Ned. Vereenlging voor Lucht
vaart, met medewerking van de K. L. M de
Rotterdamsche Aero Club, de Nationale Lucht-
vaartschool en de A. N. V. V. op 29 en 30
April van het vorige jaar de Nederlandsche
rondvlucht 1932 georganiseerd. F
was een doorslaand succes en
van
voor
Toen het 9-jarige dochtertje van den land
bouwer M. lp de buurtschap Rekken. onder
Eibergen. by het spelen te dicht by de In wer
king zijnde electrlsche hakselmachine kwam,
werden haar lange haren door een draaiende
as gegrepen waarbij het kind ten slotte met
den schedel tegen deze as werd getrokken.
Eenmaal sloeg het kind met de beweging van
de as mee rond toen het noodlottige gebeurde.
De ruk aan de haren was te sterk, zoodat van
het voorhoofd tot in den nek het haar van het
hoofd werd gescheurd tegelijk met de huid
waarin de haren waren geworteld. Het kind,
dat een geweldig bloedverlies had. is terstond
per ziekenauto naar het R. K. Ziekenhuis te
Enschede vervoerd De toestand van het slacht
offer Is zeer bedenkelijk.
Eelde 18.00. 2e dag: Twente 8.30, Eindhoven
11.30, Vllssingen 15.30. Haamstede 17.00.
Den eersten dag wordt gevlogen 541 KM.,
den tweeden dag 472 K.M.
Aan de rondvlucht worden weder eenlge
wedstrijden verbonden, waarvoor reeds een
groot aantal prijzen is beschikbaar gesteld.
Gezien het succ« van den fotowedstrijd van
verleden jaar zal deze ook ditmaal op de lan
dingsterreinen gehouden worden.
Voorts zal voor deelnemende vliegers weder
een belangwekkende wedstrijd georganiseerd
worden. Op verschillende plaatsen zullen op de
routes witte kruisen worden uitgelegd Aan de
bemanningen, die de plaats van de waargeno
men kruisen het meest nauwkeurig op hun
kaarten hebben ingeschetst, vallen de prijzen
te beurt.
Als derde wedstrijd zal het uitwerpen uit
één der vliegtuigen met kleine papieren para
chutes met genummerde kaarten boven Hoorn.
Medembllk, Den Burg, Dokkum, Zutfen,
Breda, Bergen op Zoom en Axel georganiseerd
worden. De vinders van de drie laagste num
mers kfljgen een prijs.
Teneinde de deelneming aan den tocht ook
voor belangstellenden mogeiyk te maken,
neemt de K. L. M er aan deel met 4 vliegtui
gen, plaats biedende aan ongeveer 40 passa
giers.
Ten opzichte van verleden Jaar zijn de pas-
sageprljzen aanmerkelijk verlaagd, terwijl de
K. L M. bovendien de koffiemaaltijden te
Eelde en te Vllssingen en aan deelnemers aan
de geheele tweedaagsche rondvlucht ook het
logies in Twente aanbiedt.
Voor Inlichtingen en boekingen wordt ver
wezen naar de kantoren der K. L. M. te Am
sterdam. Rotterdam en ’s-Oravenhage. naar
haar agentschappen en de reisbureaux. Er kan
ook voor de tusschengelegen trajecten geboekt
worden.
De organisatoren hopen dit Jaar een „lucht
karavaan” van 24 vliegtuigen te kunnen uit
brengen en daarmede hier te lande nieuwe
belangstelling voor het luchttoerisme op te
wekken.
Aan de rondvlucht zijn verschillende demon
straties en ontvangsten verbonden. Er worden
80—100 deelnemers verwacht.
De noodzakelijkheid van handelend optre
den tegen ontaarding van volkszeden en ge
woonten heeft een aantal katholieke ingezete
nen uit het Gooi bijeen doen komen, teneinde
te beraadslagen welke maatregelen hiertegen
genomen kunnen worden. Na ampele bespre
kingen meende de vergadering, dat. niet lan
ger lijdelijk mocht worden toegezien, doch dat
ernstige en krachtige stappen moeten worden
ondernomen, teneinde op korten termijn tot
resultaten te geraken. De aangewezen weg hier
toe is allereerst een beroep op de gemeente
besturen in deze vlugger nog dan de
regeering tot ingrijpen in staat zijn.
Uit de aanwezigen vormden zich de Gooische
Actiegroep tegen volksverwlldering. Het voor
zitterschap van deze groep werd aanvaard door
mr. M. de Kort te Bussum. Als leden traden
tot het comité toe de heeren: K. van der Erve,
W. van der Erve, belden te Bussum; A. W M
Heslenfeld. te Naarden; E. P. C. Slagbek, te
Bussum. terwijl de heer C. M. J^Aleven te
Hilversum zich met het secretariaat belastte.
Vastgesteld werd een program van werk
zaamheden voor de te ondernemen actie.
waarbij zij nog moesten
stappen óók. Zelfs nu nog werken 30
onder dezelfde omstandigheden.
Werkten In de gunstiger tijden
van deze arbeiders in Frankfurt, de tegen
woordige depressie heeft vanzelfsprekend
ook dit cijfer omlaag gedrukt; toch is hun
aantal ook nu nog 25.000. Deze geheele wij
ze van arbeiden heeft echter een dubbel
voordeel; eenerzljds voor de industrie zelf,
anderszijds voor de arbeiders. Men blijkt
hier namelijk te kunnen beschikken over
een aantal reservekrachten, die in tijden
van hoogconjunctuur de tekorten aan ar
beidskracht kunnen aanvullen, terwijl in
tijden van algemeene depressie de ontsla
genen niet onmlddellljk ten laste komen
van de ondersteuningskassen. De „reser-
ve”-arbelders zelf vinden een welkome bron
van extra-inkomstenworden zij ontslagen,
dan vallen zij niet ten offer aan den demo
raliseerenden Invloed van de stempelmachi-
ne: in hun ouden kring teruggekeerd
waarvan zij eigenlijk nooit geheel zijn los
gemaakt vinden zij toch voldoenden, zij
het harderen, arbeid.
En boven dit alles gaat, dat aldus paal
en perk wordt gesteld aan de verbijsteren
de zuigkracht van het groote-stadsleven.
Want is niet reeds véél te véél groen ver
dord tot de grijze droefenis van een asfalt-
woestijn?
Er namen 178 leidsters aan deel. De confe-
ferenties en meditaties werden gegeven in de
grootsche kapel van het Seminarie.
De retraite werd gesloten met een plechtig
Lof met te Deum, dat gecelebreerd werd door
Monseigneur Taskin.
Na afloop der retraite begon Dinsdagmid
dag om 5 uur de cursus voor Graalleidsters te
Hageveld. Allen, die aan de retraite deelnamen
blijven ook bij dezen cursus.
Werden de conferenties en meditaties gehou
den in de grootsche kapel van het Seminarie,
de cursus wordt gegeven in de feestelijk ver
sierde aula.
De cursus gaat over verschillende onderwee-
J. v. d. Akker. Den Haag, terwijl de heeren
J. A. Schutte en Jos. Veldman als vertegen
woordigers van het Werkliedenverbond in het
bestuur werden opgenomen.
De heer Hendriks werd uit het voltallige be
stuur opnieuw als voorzitter gekozen.
Na bespreking van eenlge voorstellen, betrek
king hebbende op het contact met de Katho
lieke Artsenvereeniglng en de financiën, werd
deze goedgeslaagde jaarvergadering, die zal
nalaten van invloed te zijn op de actie van de
katholieke ziekenfondsen, met den chrlstelljken
groet gesloten.
held van Mannheim trekken weer velen
naar Worms. Bij Opel in Rüffelsheim werk
ten 120 arbeiders, die dagelijks vier uren
moesten reizen om hun werkplaatsen te
over-
ervan
Derde van links naar rechts: dc Minister van Buitenlandsche Zaken freiherr Von
Neurath, Vice-kanselier Von Papen, Rijkskanselier Adolf Hitler, Rijksminister Dr.
Goebbels tijdens de feestelijkheden bij de tumdemonstratie te Stuttgart.
1
BANDOENG, 2 Aug. (Aneta). De by den
heer Ir. Soekamo gehouden huiszoeking lever
de veel materiaal op.
Vooralsnog is niet te zeggen wat daarbij van
waarde zal blijken.
Ook de papieren in de clubhuizen werden
in beslag genomen, voorts 3000 exemplaren van
de bekende brochure van den heer Soekamo.
Augustus: Vliegveld Waalhaven, Rotter-
Delft, ’s-Gravenhage, Schevenlngen,
langs de kust naar Noordwljk, Haarlem, vlieg
veld Schiphol (le landing). Amsterdam.
Zaanstreek. Hoorn, Medembllk, Wlerlngen,
vliegveld De Kooy (2e landing)Den Helder.
Texel, Vlieland, Terschelling, Ameland, Dok
kum, Groningen, Eelde (3e landing); Assen.
Meppel. Zwolle. Deventer, vliegveld Twente (4e
landing en einde van het eerste dagparcours).
26 Augustus: vliegveld Twente. Zutfen.
Arnhem, Nijmegen. Venlo, Helmond. Eindhoven
(5e landing); *s-Hertogenbosch, Breda, Ber
gen op Zoom, Zeeuwsch-Vlaanderen, vliegveld
Vllssingen (6e landing); Middelburg, Haam
stede (7e landing); Waalhaven (8e landing);
8chiphoK(9e landing en einde van het tweede
dagparcours)
De vertrekuren zijn als volgt: eerste dag:
Waalhaven 9.00, Schiphol 10J0, De Kooy 12.00,
6724 verzekerden-
Het huishoudelijk reglement werd goedge
keurd, eveneens de begrooting.
De contributie werd voorlooplg bepaald op
K cent per lid over het ledental van de
Diocesane Volks- en Werkliedenbonden, echter
behoudens goedkeuring van het Verbondsbe-
stuur.
Tot bestuursleden werden definitief gekozen
de heeren J. Hendriks. Tilburg; E. v. d. Zande,
Utrecht; C. Norbart. Breda; M. v. Root], Venlo
Op Zaterdag 29 Juli j.l. had te Utrecht de
eerste jaarvergadering plaats van den bond van
R. K. Ziekenfondsen in Nederland.
De vergadering, die onder leiding stond van
den heer J. Hendriks uit Tilburg, was druk
bezocht.
In zijn openingsrede wees de voorzitter op het
vele en moeilijke werk, dat in het eerste be
staansjaar van den bond was verricht.
Als zijn dus de resultaten voor buitenstaan
ders niet direct zichtbaar, met vreugde mag
worden geconstateerd, dat naast den groei van
het aantal afdeelingen en verzekerden, ook de
bond toenam aan Invloed en beteekenis.
Spreker ging vervolgens na de positie van
den bond ten opzichte van de Maatschappij tot
Bevordering der Geneeskunst, de verhouding tot
den Algemeenen Raad en de Landelijke Federa
tie en de verhouding ook tot de nog niet In
centraal verband georganiseerde plaatselijke
ziekenfondsen en het Wlt-Gele Kruis.
De samenwerking met den Algemeenen Raad
en met de Federatie van Ziekenfondsen bleek
van den meest aangenomen aard te zijn. De
verhouding tusschen de Mij. tot Bev. der
Geneeskunst en den bond zijn ongetwijfeld zeer
sterk In gunstigen zin gewijzigd en er is reden
te mogen veronderstellen, dat binnen afzlen-
baren tijd daarvan de eerste goede resultaten
kunnen worden verwacht.
Had de bond met groote moeilijkheden te
kampen, niet minder waren de moeilijkheden
voor de aangesloten fondsen en hunne bestuur
ders. Op tal van plaatsen kon slechts op het
laatste moment door een of andere schikking
tusschen het fondsbestuur en de betrokken ge-
neesheeren een openlijk conflict worden voor
komen. Moeilijkheden deden zich voor zoowel
in het Utrechtsche als in het Haarlemsche
Diocees, eveneens ook in de Bisdommen Breda
en Den Bosch.
Tal van nieuwe afdeelingen werden opgericht,
terwijl een regelmatige groei in de bestaande
afdeelingen mocht worden geconstateerd. Ver
heugend is bovendien, dat meerdere plaatselijke
fondsen zich In de diocesane fondsen lieten
opgaan, waardoor de eenheid in actie, zoowel als
de belangen der fondsen en verzekerden, onge
twijfeld in hooge mate worden gediend.
Ten opzichte van het Wlt-Gele Kruis werd
het werkterrein afgebakend.
Een Jaar van hard werken ligt achter ons.
Moeilijkheden werden ons niet bespaard. Dat
ontmoedigt ons evenwel niet. Doch laten vooral
zij, dien ipeenen, dat een en ander op dit terrein
in een vlugger tempo moest geschieden beden
ken, dat onze geheele arbeidersbeweging, zoowel
als al hare instellingen, Jaren hebben noodig
gehad om te komen op de hoogte, die ze thans
Innemen.
In dat
tevreden
taten.
Met een dringenden oproep aan alle katho
lieke arbeiders In het land, meer speciaal aan
allen die op eenigerlel wijze leiding hebben te
geven in onze katholieke arbeidersbeweging,
om zich als één man te scharen achteiWhunne
eigen diocesane ziekenfondsen, verklaarde
spreker deze eerste jaarvergadering voor ge
opend.
BIJ de mededeelingen werd breedvoerig be
sproken het antwoord, dat de bond zal hebben
te geven op het voorstel van den Directeur-
Generaal voor de Volksgezondheid, om in de
ziekenfondsen de paritetlsche bestuursfonnatle
De Hoofdbesturen van den Nederl. R. K
Middenstandsbond, gevestigd te Utrecht en den
Nederl. R. K. Bond van Handels., Kantoor- en
Winkelbedienden .J8t. Franclscus van Asslsië"
te Amsterdam doen opnieuw een gezamenlijk
beroep op de winkeliers, om. voor zoover ze
katholiek zijn, hun zaken overeenkomstig de
wenschen hunner Kerkelijke Overheid op 15
Augustus, feestdag van O. L. Vrouw ten He
melopneming en 1 November, Allerheiligen,
welke als Zondag zijn te vieren, te sluiten, en
de niet-katholleke winkeliers om het Katholieke
personeel die dagen in de gelegenheid te stellen
hun plicht te kunnen nakomen om die dagen
als Zondag te vieren.
Genoemde besturen doen daartoe eveneens
een dringend beroep op de Roomsche mannen,
maar vooral ock op de vrouwen, om dien dag
niet „extra” te besteden aan het doen van 1-n
koopen. doch zich als Katholieken daarvan te
onthouden.
Waar de R, K. winkeliers het offer weten te
brengen, om aan het verlangen van. de Kerke
lijke Overheid te voldoen, spreken genoemde
besturen het vertrouwen uit, dat zulks dooi
hun geloofsgenooten ook op prijs wordt ge
steld, wat niet het geval is. wanneer ze dien
dag de gesloten zaken voorbijgaan en de ge
opende winkels Ingaan om hun inkoopen te
doen.
door te voeren. Hoewel dit vraagstuk allereerst
in de besturen der Diocesane Centrale Zieken
fondsen dient te worden besproken en beslist,
gingen de besprekingen reeds in deze richting:
1. Dat er geen princlpieele bezwaren be
staan tegen een paritetlsche samenstelling van
de besturen der Diocesane Centrale Zieken
fondsen, echter alleen op de volgende voor
waarden
2. dat de vertegenwoordiging der deelnemers
(medici, enz.) voor het meerendeel uit katho
lieken zal bestaan;
3. dat de katholiekeziekenfondsen vrijen
baan krijgen en dus de beletselen worden weg
genomen, die de oprichting van katholieke
ziekenfondsen tegenhouden;
4. dat overal contract-afsluiting voor de
katholieke ziekenfondsen mogelijk wordt ge
maakt:
5. dat de leidende functies blijven in handen
van de verzekerden.
Ook de geweldige moeilijkheden, welke In het
Zuiden des lands bestaan, met name In het
Bredasche Bisdom, werden besproken.
Besloten werd om voorzitter en secretaris te
machtigen met de Hulsartsencommissie der My.
tot bev der Geneeskunst besprekingen te voeren,
die kunnen lelden tot een spoedige oplossing der
moeilijkheden.
Vervolgens
vastgesteld.
Uit het verslag bleek, dat bij den bond zijn*
aangesloten de Diocesane Centrale Zieken
fondsen In het Aartsbisdom en in de Bisdom
men Roermond. Den Bosch en Breda, terwijl in
het Bisdom Haarlem de stichting van een cen
traal ziekenfonds in een vergevorderd stadium
is. Deze 4 centrale ziekenfondsen tellen 163
afdeelingen (vorig jaar 150). met 35838 ver
zekerde gezinnen en alleenstaande personen
(vorig jaar 29114). In 1932 viel dus een voor
uitgang te boeken van 13 nieuwe afdeelingen en
se rondvlucht
een doorslaand succes en net hoofddoel
de onderneming; hernieuwde propaganda
het luchttoerisme in Nederland, werd ten
volle bereikt.
Geen wonder dus, dat de Commissie voor
Luchttoerisme zich gesterkt voelde in haar
meenlng met het instellen van de Nederland
sche Rondvlucht een nieuw doeltreffend pro
pagandamiddel gevonden te hebben. De rond
vlucht 1933 werd dan ook terstond op stapel
gezet.
Intusschen heeft ook de A. N. W. B. zjjn
zorgen voor alle takken van toerisme door de
stichting van een eisen Commissie voor Lucht
pen, maar hoofdzaak Is wel een vergelijk te
trekken, tusschen de taak van de vrouw in het
apostolaat vroeger en nu.
Veel practlsch werk zal er ook gedaan wor
den, hierbij mag o.a. genoemd worden dat
Jn«elsche Graalleidsters, die aan onze
Hollandsche leidsters de Engelsche volksdan
sen komen leeren.
Hoofdzaak zal wel zijn, evenals in den vo-
ngen cursus te Hageveld, een werkprogram
voor de leidsters op te maken, dat binnen eenl
ge maanden uitgevoerd moet worden.
Daar de vorige maal de opzet In bijna alle
punten goed geslaagd is. gelooven en hopen
we, dat ook deze cursus niet alleen geestelijk
maar ook op cultureel-maatschappelljk gebied
zijn vruchten zal vóórtbrengen.
aangesloten
organisaties.
Doordat zich hiermede alle krachten op
luchtvaartgebied om de rondvlucht gegroepeerd
hebben en uit hoofde van haar werkingssfeer
en streven elkaar aanvullen, kan het voortbe
staan van de Nederlandsche rondvlucht als
jaarlijks terugkeerende avlatlsche gebeurtenis
verzekerd worden geacht. Dank zij de goedkeu
ring vin den Minister van Defensie valt dit
jaar ook op militaire deelneming te rekenen,
waardoor alle elementen van de Nederlandsche
luchtvaart In de rondvlucht vereenlgd zullen
zijn.
Voor 1933 zijn als data voor de tweedaagsche
rondvlucht Vrijdag 25 en Zaterdag 26 Augus
tus gekozen.
Ten opzichte van verleden jaar is de uitvoe
ring in dien zin gewijzigd, dat op het einde
van den eersten dag de deelnemers niet op
Schiphol en Waalhaven zullen terugkeeren.
doch in Twente overnachten. De route is als
volgt samengesteld:
z-^tel u de verbazing voor van den een-
zamen wandelaar, die, midden in het
kz Fransche dorp Aubépine aangeland,
de aan een boom gespijkerde mededeeling
leest, dat hij het volkomen verlaten dorp
voor een zacht prijsje in zijn bezit kan
krijgen. Daar de huizen volmaakt intact
gjjn, en men er zóó zijn intrek in kan ne
men, doemen voor hem op schrikbeelden
van de doodelijke plagen der vorige eeu
wen pest, hongersnoodal de gruwel-
tooneelen. die het leesboekje over de ge-
gchledenis hem in zijn jonge Jaren met
grille kleuren hebben afgemaaid. En toch
vergist hij zich schromelijk, want met de
tijden en zeden zijn ook de epidemieën
van thema veranderd. Ontevreden over het
harde leven, dat zij in de dorpen moesten
leiden, zijn de Inwoners van Aubépine, een
voor een, tot de laatste toe vertrokken naar
de stad. Aubépine ligt verlaten in dit
jaar het derde slachtoffer van den roep der
asfaltwoestijnen.
Ook rondom de Duitsche industriecentra
heeft de koorts van den loopenden band om
zich heen gegrepen. Industrialisatie dreef
de grondprijzen in de onmiddellijke omge
ving van de steden omhoog: steeds meer
gingen de dorpsbewoners akkerbouw als
een soort bijverdienste beschouwen; oorlog
en inflatie maakten hen los van den grond,
icodat zij, arbeider geworden, zich zelfs in
deze tijden van werkloosheid te goed ach
ten voor boerenwerk. In vele gemeenten
ligt bouwgrond braak; rond één enkele stad
schat men het niet- of slecht-bebouwde ter
rein op 10.000 morgen land.
De basis, waarop deze dorpsbewoners
rondom Frankfurt. Rüffelsheim. Mannheim-
Ludwigshafen en zooveel kleinere fa
brieksplaatsen hun noodzakelijke inkom
sten grondvestten en nog bouwen, is de
landbouw. Daarbij houden zij er een ruil
en arbeidsverdeelingsysteem op na, die doet
terugdenken aan een „Wirtschaft” zoaals
die bestond in de allereerste tijden.
De producten van het kleine bezit
.groote” boeren komen er sporadisch voor
worden vrijwel alléén gebruikt voor eigen
gebruik; slechts de opbrengst van een spe
ciale cultuur (melk, varkens en ook ta
bak) wordt verkocht.
Op de eerste plaats echter worden aard
appelen verbouwd, die voor de bevolking het
boofdvoedsel uitmaken. In een dorp onder
den rook van Mannheim, ingewrongen tus
schen drie nauw erop aansluitende ge
meenten én een landgoed, leven aldus 114
families, waarvan er slechts één ruim 50
morgen land bezit; de overigen moeten zich
tevreden stellen met 5 tot 25 morgen, waar
van nog gemiddeld één derde gepacht is.
Dank zij een speciale benutting (dage-
lijks worden 1200 L. melk geproduceerd)
weten zij soms van een halve morgen land 1
300 Mk. te trekken; alles bij elkaar echter
is dit voor het levensonderhoud der vaak
talrijke gezinnen niet voldoende; de krach-
tigsten uit de families zijn dan gedwongen
een bijverdienste te zoeken. Oudere man
nen, vrouwen en ook kinderen nemen het
landbouwbedrijf over; de jongeren trachten
in het dorp als bakker, smid of metselaar
het tekort aan graan aan te vullen. Waar
dit aanbod in zulk een kleinen kring spoe- i
dig te groot, moet worden, komen velen er
spoedig toe, als daglooner bij de grootere
boeren het noodige te verdienen. Het merk- 1
waardige is hier, dat over het algemeen
daarbij ruilmiddelen geen dienst doen: wie ,wijtenburg
twee a drie dagen als daglooner werkt
krijgt een stuk land, groot genoeg voor
25 K.G. pootaardappelen; wie kleinvee kan
houden krijgt zooveel land als hij kan be
mesten. Op deze wijze wordt de opbrengst
van een dorp, dat 41 gezinnen omvat, waar
van elf boerenfamilies met 40 tot 150 mor
gen bezit, in bijna letterlijken zin „ver
deeld”. In geldswaarde omgerekend is deze
ruilwijze voor den arbeider niét zoo heel
voordeelig: alleen kan hij nu waarden, die
anders vrijwel verloren zouden zijn: ar
beidskracht, afvalproducten, in de noodi
ge levensmiddelen omzetten. De arbeider
helpt den boer bij den oogst met maaien en
dorschen, en deze „betaalt” met melk of
aardappelen.
Maar ondanks deze verdeeling blijven
nog veel arbeidskrachten over, die tenslotte
een afzetgebied moeten zoeken in de in
dustrie: wanneer in een gemeente van 1500
huishoudingen zich nog slechts 109 alleen
met den landbouw bezighouden, is het wel
duidelijk, dat er niets anders op zit.
Toch doen ook dezen van hun landbou-
Wer-zjjn geen afstand: de vader, de vrou
wen blijven het land bewerken; de jongere
loons en vooral de kinderen gaan verdienen
In de stad. In normale tijden brengt de
boerenzoon zooveel geld in huis, dat better
aanvulling van eigen opbrengst niet alleen
Voldoende is, maar hij kan daarvan nog
aooveel besparen, dat hij na eenigen tijd
voldoende overhoudt om een eigen gezin
In dien geest te stichten. Een vader ver
diende als lederwerker 25 Mk. per week,
ïen inwonende gehuwde zoon bracht als
arbeider 60 Mk. in; twee jongere zoons sa
men eveneens 60 Mk. De zeven morgen
land, die men gezamenlijk bewerkte, wat
kleinvee en hoenderen verschaften de tien
leden van het gezin voldoenden mondvoor
raad, brood uitgzonderd. Op deze wijze
bereiken deze kleine boeren nog een zekeren
welstand door het tweeledig karakter van
hun werk. Langzaamaan verdwijnt echter
het volkomen boerenbedrijf: een dorp, dat
in 1884 373 gezinnen telde, waarvan 239
alch uitsluitend bezighielden met landbouw,
kit in dit Jaar 688 famines, waaronder
alechts 31 uitsluitend boeren.
De .sllngerarbelders” „Pendelarbelter”
hoemt men ze in het Rijn-Maln-gebled
trekken niet, zooals te verwachten was naar
de naaste werkgelegenheden: Integendeel.
Uit een dorp bij Gemsheim trekken vrijwel
alle arbeiders naar Mannheim, hoewel
Worms veel dichterbij ligt; uit de nablj-
-w-v eeds meermalen hebben wij aangedrongen
op een uniformverbod, omdat dit naar
onze meenlng noodzakelijk is, wil orde
en rust gehandhaafd kunnen worden, in het
bijzonder in de groote steden en in bepaalde
grensstreken. Thans heeft de regeering by de
Tweede Kamer een ontwerp van wet ingediend,
waarby het in het openbaar dragen of voeren
van kleedlngstukken, of opzichtige onderzchei-
dlngsteekenen, welke uitdrukking zyn van een
bepaald staatkundig streven strafbaar wordt ge
steld. wy verheugen ons ten zeerste over de
Indiening van dit ontwerp, want een uniform
verbod is noodzakeiyk. Wie er anders over om-
‘deelt, zooals de Mlddelburgsche Courant, die
meent dat dit verbod veel te ver gaat, dat het
een stevlgen grond ontbeert en dat het zyn oor
zaak slechts vindt In het gebrek aan zelfbcheer-
achlng van den polltleken tegenstander, geeft
slechts biyk niets te weten van hetgeen zich
elders afspealt.
Het gaat niet alleen om het dragen van een
bepaalde uniform, het voeren van een vlag, of
onderscheidingsteeken, wat op zichzelf een on
schuldige Uefhebbery zou kunnen zyn, maar om
het feit, dat deze kleedlngstukken en onder-
scheldingsteekenen gebruikt worden, als uit
gangspunt om provoceerend te kunnen optre
den, om biyvend te manlfesteeren en anderen
te overbluffen. Men is in ons land nuchter ge
noeg om niet dadeiyk op te vliegen als een par
ty eens wil manlfesteeren. maar het wordt Iets
anders, als deze manifestaties permanent wor*
den en een uitdagend karakter aannemen, waar
door contrabetooglngen worden uitgelokt, die
onherroepelijk ordeverstoringen veroorzaken.
Hiertegen richt zich de verbodsbepaling door
de regeering voorgesteld, en niet tegen een be
paalde richting of politieke meenlng. In ons
land bestaat op dit gebied gelukkig nog een
groote vrijheid, maar deze mag niet zoover gaan,
dat men door machtsvertoon zyn denkbeelden
aan anderen op tracht te dringen, die zich daar
tegen dan met gelijk machtsvertoon gaan ver
zetten. zooals al eenlge malen is voorgekomen.
Het is. gean vraagstuk, dat zich hier te lande
alléén-voordoet, want bijna alle landen hebben
met geiyke moeilijkheden te kampen. Het schynt
.zelfs, dat politiek zonder uniform byna niet
denkbaar Is. zoodat het eerste, waarmede nieu
we partijtjes beginnen een.... uniform is. Hoe
grooter de verscheidenheid is (en daarover valt,
gezien het aantal partijen, hier en in andere
lar.den, werkelijk niet te klagen) hoe grooter
het gevaar. Zwitserland, Denemarken. Zweden
en Noorwegen zyn ons reeds voorgegaan met een
uniformverbod, zonder dat in een van deze lan
den evenmin als op het oogenbllk hier, gespro
ken kan worden van een bescherming van par
tyen door een dergelyk verbod in een eeriyken
politleken strijd.
De door den minister van Justitie voorgestel
de redactie van het verbod, hetwelk hy wenscht
als een artikel in ons Wetboek van Strafrecht,
munt uit door groeten eenvoud in vergeiyking
met die van de gelegenheldswetjes van de
andere hierboven reeds genoemde landen In
hoeverre onder deze strafbepaling alles zal val
len wat de minister alch voorstelt, zooals ^bor
hem wordt uiteengezet in de memorie van toe
lichting by het wetsontwerp, zal later de justi
tie wel uitmaken. Er bestaat eenlge twyfel of de
minister het gestelde doel zal bereiken. Betreu
ren we aan den eenen kant,- dat dit eenvoudig
ontwerpje niet een veertien dagen eerder is in
gediend. opdat het dan vermoedeiyk in de eer
ste helft van Augustus 1A het Staatsblad had
kunnen staan aan den anderen kant heeft
de latere indiening het voordeel, (als er In
tusschen geen ongelukken gebeuren) dat de Ka
mer een maand tyd h^ft om het rustig te be-
studeeren.
Voorlooplg willen wy slechte wyzen op het
bezwaar, dat alleen hy strafbaar Is. die de klee-
dlngstukken en onderscheidingsteek^pen draagt
en dat de leiders. dus zy, die de verantwoor
de lijk he ld'dragen voor het Instellen of het voor
schrijven van de uniform vrij uit gaan. De
jonge mannen, die zy aanzetten tot het ple
ten van de strafbare handeling, worden het
slachtoffer, terwyi de aanstichters bulten schot
blijven. In Denemarken zyn de bestuursleden
strafbaar, als de leden van de organisatie de
voorgeschreven uniform dragen. Een strafbepa
ling voor de bestuurders werkt dus preventief.
We geven dadelyk toe. dat het niet gemakke-
lyk is om alles onder de wet te brengen, maar
toch missen we er ook een bepaling in, dat de
kleedlngstukken en onderacheldingsteekenen, die
onwettig gedragen zyn en waarvoor de drager
gestraft is. verbeurd worden verklaard. De wet
gever zou dan tenminste ook een maatregel ge
nomen hebben, om herhaling te voorkomen. Ten
slotte achten wy de straf voor degenen, die ten
sput van veroordeelingen volharden in het dra
gen van uniformen, te gering.
Als er maatregelen getroffen worden, moe
ten deze afdoende zyn en daarvan zyn wy by
het regeerlngsontwerp niet ten volle overtuigd.
licht bezien mogen we zeer zeker
zyn over de reeds bereikte resul-