De Koningin-moeder 75 Herinneringen van een vorstin. jaar De grootmoeder Groot voorbeeld I 1858 - 2 AUGUSTUS-1933 DE JARIGE BRUID Grootsche feesten Liefde voor misdeelden Het eer at e „officieele” bezoek Catharina van Rennes HERHAALDE WENSCH dochter leerde Het huwelyk Koningin Emma op Dekkerswald in 1928 De hoogate titel van Koningin Emma waa en bleef „Koningin- Moeder” De verloving Bij de zangles van een prinaeaje Toen de Kleindochter van Koningin Emma geboren werd Wat een moeder aan haar Verloving, huwelyk en eerate officieel optreden o •r Koninklijke geschenken j***!"!1 P'ÜFil TTii! il: T liptin vUf Aardig om waar te oog dat ml| passeerden. Allen namen plaats achter de kleine Hollandsche stoeltjes en tafeltjes (expres van van van da le* aej. be* „Het groote voorbeeld” Is ter gelegenheid van haar gouden jubileum koningin Emma genoemd en Wij willen dezen eere-titel thans herhalen. Koningin Emma was een .«root voorbeeld” voor velen in den lande I Een deel van den'zomer bracht men in Bad- Pyrmont door, en hier was 1 1878. dat Koning Willem III der Nederlanden voor t eerst de Jonge prinses Emma leerde kennen. Door haar charmante verschoning en haar intelligent op treden scheen de Jonge prinses indruk te maken want een paai weken later reeds kwam de scheen de Konlngln-Moeder als de Regentesae met tiaar dochter onder het volk Later ver gezelde zU zeer dlkwyls Koningin Wilhelmina en Prins Hendrik. Weer later kon de Koninklijke Grootmoeder zich over Prinses Juliana verheu gen. Immer was het de hartelUke vrouwe, die aller sympathie won. die nu een* eigenhandig een volkskind tot zich ophiel, dan wfer een bloemen aanbiedende kleine spontaan ben kus gaf Haar glimlach bemoedigde en verblijdde ieder. Ze wist zoo wonderlijk allen, die met ze kere vreeze tot de ..Koningin" in haar opzagen, tot zichzelf te brengen. En als ze dan zoo op ging als t ware in haar taak om .wat zon te verspreiden in een omgeving van treurnis of om te deelen in de opgewektheid en het leven van anderen, dan vergat zij den lijd die voortsnelde, dan lette zij niet op regelen van protocol, dan vergat zij zelfs de indeellng van het program ma. We hebben bet eens bij de Rembrandtfeee- ten te Lelden meegemaakt dat bet vertrek van haar trein werd afgezegd, otndst de Konlngln- --_i 15 buiginkjes in ontvangst had te nemen, als ze Toen werd het: vriendelijk H. M. bedanken en liedjes zingen! Samen en alléén! En alles Interesseerde H. M. levendig, was duidelijk te merken. Een gezaghebbende pen schreef van haar, dat ons volk aan de belangeloosheid, aan het zelf- vergeten van de Konlngln-Moeder alles ver schuldigd is. Zij heeft den Koning niet alleen een gelukkigen levensavond bezorgd, maar wat meer is. zij heeft gezorgd dat een goede herin nering is overgebleven aan de laatste jaren van zijn regeerlng ZU heeft hem een troonopvolger geschonken en aan het volk een nieuw Vorsten huis, waarin de Oranjes zouden voortleven. ZU heeft in hoogste wijsheid daarop voor de Ko ningin geregeerd, den steun, dien zij. jong nog. daarbij noodlg had. vindend bü God, in bet bewustzijn, dat zij het deeo voor haar dochter, in haar naam en voor haar volk, en dat het dus van haar regentschap zou afhangen, hoe de Koningin straks haar land en haar volk zou vinden en hoe deze het in het belang van beide, zou regeeren Het regeeren zou deze toch leeren van haar, de moeder die zoo bij uitstek ver stond zich als moeder te doen liefhebben ep uit liefde te doen gehoorzamen door haar dochter maar die daarbij niet alleen predikte door haar woord, maar predikte door haar daad; X regeeren dat zjj zelf deed. Eens haar uur geko men. beeft de dochter geregeerd, naar moeders voorbeeld, in hoogste wijsheid thans aan haar zelve overgelaten door die moeder, wel wetend als deze deed, dat haar kind voor haar taak rijp was, dat deze aan haar met vol vertrouwen kon worden overgelaten niet op grond van de doode wet en den leeftijd, maar van de levende wet van het weten en kennen. y y eden wordt H. M. Koningin Emma I—I en zeventig Jaar. A Koningin Emm*.... Ons volk noemt baar bij voorkeur de Konin- gin-Moeder. De Konlngln-Moeder.... Dat bleef haar hoogste titel. Zij beeft met moederlijke zorgen haar kina opgevoed. ZU beeft haar omringd met die toe wijding. welke de ware moeder kenmerkt en met dat gevoel van diepe verantwoordelijkheid en noogen ernst, welke de taak meebracht, die reeds bu heet bereiken van den achttlenjangen leeftijd in de handen van Koningin WUhelmlns werd gelegd. Haar spontane hartelijkheid en meeleven met hetgeen anderen betrof namen onmiddellUk bu haar talruke bezoeken overal in den lande het volk voor haar in. Zij werd bemind om haar bef karakter, zij werd geéerd om haar wijs be leid. Haar hart trok naar misdeelden, weeaen. zie ken. Haar hart zette baar aan tot goeddoen Oranje-Nassau-oord. het sanatorium voor long lijders, Is er een der bewijzen van In de hoofd stad kennen we bovendien het Emma-Kinderen Ziekenhuis Hoe dikwijls hebben hare banden aan de kinderen speelgoed uitgedeeld, aah de steken bloemen gebracht, hoe bemoedigend klonk baar woord tot ben die leden. Toen onze Koningin nog „prinsesje" was. ver- Het eerste ..officieele’* bezoek gold natuurlijk de hoofdstad des Rijks. Gedurende den hofrouw had het Koninklijk Echtpaar op X Loo verblijf gehouden. Tegen den middag kwam de Koninklijke trein aan. De toebereidselen voor de luisterrijke ont vangst waren vele. Aan het hoofd van de uit gebreide feestcbmmlssk met den burgemeester als eere-voorzltter. stonden als bestuurders de heeren ny. Hetman J van Lenne'p. voorzitter; Jhr. G^A.’nodal. onder-voorzitter. jhr. C. J. den Tex en A. J. de Buil, secretarissen. Th. A. van den Broeke. penningmeester; A. Caratnelll. P. J H Cuypers. N. Wafef^pkker en A. O. Wert heim Koningin Emma moet toenmaals een wit sa tijnen kleed n et oranjestrlkken gedragen heb ben, waarover een witte mantel. Acht Jonge meisjes stonden voor een tijdelijk ontvangst- paviljoen en strooiden bloemen toen de Konin gin met den Koning naderde. In de ontvangst zaal. waar talrijke autoriteiten aanwezig waren, hield de Commissaris des Konings. toenmaals mr. H H. baron Röell, een welkortistrede. waar na de burgemeester, jhr. mr. c. J. A. den Tex. namens Amsterdam de Jonge Koninglnne be groette Er had zich ook uit dp burgerij zelf een com missie gevormd, wier woordvoerder mr. Herman J van Lennep was. Deze zinspeelde er op dat hij gelukkig was tot deze koninklijke vrouwe zijn moedertaa' te mogen en te kunnen gebrui ken. wetend virstaan te worden, De "Koning beantwoordde de woordvoerders. Grootseh wr - Je ontvangst; dé feestelijk heden duurden een kleine week. dlgheid, de verschillende maatsoorten. 1 maat- raden en maat slaan wat bij den 5-slagsmaat nog al eens moeilijkheden gaf in dat eerste jaar!) en de marschoefeningen met accenten interesseerden Haar bijzonder Toen de kinderen weer rustig zaten, vroeg H. M mi) zachtjes „of t mij dérangeeren zou, als ZU de kinderen eens tracteerde?" „Dat vond Ik Juist héél aardig voor zet” Een wenk van de hofdame naar 'n zUzaaitje en binnen traden: twee groote, statige la keien met bladen vol glazen limonade en ge bakjes, die statig gepresenteerd werden en - nét als bU Alle kinderen in n minimum van tUd verdwenen waren I van professor de Bonnavllle hen al wachtten; en vlUtlg gingen wy aan het werk! En nu gin gen de vleugeldeuren nogmaals open en daar was H.‘ M. de Konlngln-Moeder met een Harer hofdames De eerste spontane neiging van Jullaantje was om op te springen en naar haar lieve groot moeder toe te loopen. Maar zU bedwong zich, kranig! Ze was nü op lèsl nemen. Hare Majesteit begon direct met mU aller- vriendeiykst te vragen „of het mU niet genee- ren zou dat ZU de les' héélemaal kwam bU- wonen?" wgt ik met volle overtuiging ontken de. „Het tegendeel was waar!" Toen verzocht ZU mU „de les toch vooral precies zóó te geven, als ik gewend was; en géén extra dingen met de klas te doen omdat ZU er bU was!” „Majesteit, ik geef mUn les zooals altijd, ik zou 't niet anders kunnen, geloof Ik.” De staatscourant van 18 Dec. 1878 had aan- gekondlgd. dat het KonlnklUke Echtpaar van 20 tot 25 Januari te Amsterdam en van 27 Jan. Zooals wU reeds opmerkten, het hart der Ko nlngln-Moeder trok naar mi&eelden. weeaen. zieken Haar hart zette haar aan lot goeddoen Oranje-Nassauoord. het sanatorium voor long, lyders, is daar een van de vele voorbeelden van; in Amsterdam kennen we X Emma-Kin- derenzlekenhuis In die hulzen dragen haar ar men naar de zieken bloemen Haar handen dee len aan de ouderen versnaperingen, aan de jongeren speelgoed uit. Maar bovenal verkwik ken haar glimlach, haar meevoelende sympa thie. haar vrlendelUk opwekkend, belangstel lend woord En als zU dan zoo opgaat als X wa re In haar taak om wat zon te verspreiden In een omgeving van treurnis, of om te deeien in de opgewektheid en het leven van anderen, dan vergeet zy den tyd die voortsnelt, dan let zy niet op regelen van protocol, dan vergeet zy zelfs de indeellng van het programma En ziehier wat wU schreven op haar zeven- tlgsten verjaardag: „God heeft haar vele jaren voor ons land en voor de KonlnklUke Familie gespaard ZU heeft mogen beleven hoe rUke vruchten haai levenstaak heeft afgeworpen gedurende de nu meer dan 25-Jange regeerlng harer Dochter. Op 2 Augustus 1858 als vierde dochter van den regeerenden vorst van Waldeck-Pyrmont Georg Victor en diens gemalin Helene prinses van Nassau, geboren, voltooide Koningin Emma dus heux zeventigste levensjaar. Nog een harer vyi zusters is thans in het leven en woont op het slot Schönberg In het Oderwald Haar eenlgste broeder Prlfednch zu Waldeck und Pyrmont leeft ook nog met zUn echtgenogte op het residentie slot Arolsen. Moge aan de KonlnklUke Vrouwe, aan wie ons Nederlandsche volk zóóveel verplicht is. nog een lange, gelukkige levensavond worden geschon ken; moge ZU vele jaren nog gespaard blUven voor de haren en voor ons volk!" WU herhalen heden dezen wensch! 1869 Jaar. Haar tweede geboren 19 October 1855, met den vorst Benthelm-Stelnfurt. ZU leed in 1925. H. M.'s derde zuster. tot 1 Febr. in de residentie zou verblUven. Maar een onverwachte gebeurtenis bracht verande ring De eenige broeder van den Koning. Prins Hendrik, die stadhouder in Luxemburg was Koning Willem was immers groothertog van Luxemburg - zou bU het huwelUk tegenwoor dig zUn. maar had telegrafisch doen weten, dat h’j door een lichte ongesteldheid verhinderd was. Die ongesteldheid bleek van emstlgen aard te zUn en kort voor den oorspronkelUken datum van het koninkiyk bezoek aan Amsterdam stierf Prins Hendrik op 13 Januari op het kasteel Wolferdanye. 28 Januari had te Delft in de koninklUke grafkeldirr de begrafenis plaats. Hierdoor moest de ontvangst te Amsterdam tot 21 April worden 'tgesteld. De bekende muzlekpaedagoge en componiste wyien Catharina van Rennes heeft bU het gou den jubileum der Konlngln-Moeder volgend alleraardigst tafereeltje geschetst vso een zang les in het KonlnklUk Paleis uit de Jaren toen zU de „Jullana-klasse" zangles gaf Eiken Maan dag. vüf jaar lang, werd eertyds die zangles* gegeven. Eens op n keer kwam vóór de les. in de boek zaal die tot garderobe der 15 kinderen diende, een deftige lakei gerulschloos op mU af. wenkte mU omzichtig op zUde en. mU strak aanziende, onthulde hU mU fluisterend: ..Mevrouw! ik ge loof dat H. M. de Konlngln-Moeder het voor nemen heeft de zangklasse van de Prinses te komen bUwonen!” „O!” riep ik in eens uit, met overtuiging, „wat gezellig dat d i e wil komen luisteren! want dAt vind ik toch zoon lieve vrouw!" De lakei keek mU aan in stomme verbazing! „Ik dacht dat U 1 prettig zou vinden om dat vooruit te wete n." zei hU toén. beteekenend. „O! Hare Majesteit zou net zoo dlkwyis kun nen komen als t H M belieft! Ik zou het Al- tUd heerlUk vinden!” De bode keek mU bevreemd aan, zweeg veel- beteekenend en verdween. Toen voelde ik, dat het mUn plicht zou zijn geweest, hem verrukt te hebben aangestaard; gevolgd door een dankbare-reddlngs-bllk. Maar dat bedacht ik te laat Daar kwamen de kinderen de breede trap al op springen: 7 jongens en 8 meisjes. Uitkleeden; en in een lange rU gaan staan; om straks bu t sein, als naar gewoonte, op te marcheeren naar de muziekzaal; precies vol gens de grootte: X Prinsesje was nummer 9. Ik ging vooruit naar de Balconkamer, die geheel voor de les tngericht was; de deuren gingen open, ik nam plaats aan den vleugel, en daar weerklonken de eerste accoorden van hun „Entréemarsch" dien ik altUd bU hun Intocht speelde. Precies In de maat stapte de klas over de breede galerU de zaal binnen; waarby Ik Moeder de tentoonstelling In de Lakenhal nog niet naar wensch had bezichtigd Deze vrouwe leeft waarlyk in het hart van haar volk. Een bezoek aan de Amsterdamsche toenmalige achterbuurten als Willemstraat. Zandhoek enz. was Immer karakteristiek door dat overspringen der sympathie van hart tot hart. Een melsje^lat haar bloemen kwam aan bieden in stuf gereken jurkje met oranjelint wist ze dadelyk op haar gemak te zetten door een vrlendelUk wpord, en vertrouwelUk gebaar, vóóral door- haar goedlg-lachende oogen ach ter de brllleglazen. De vrouw uit het volk durf-t de haar te naderen By haar bezoek aan scho len en weeshuizen, aan ziekeninrichtingen en gestichten konden de autoriteiten nimmer pre cies rekenen op gemaakte Indeellngen van het bezoek. Want als de KonlnklUke Vrouwe haar belangstelling op iets gevestigd had. stoorde zy zich niet immer aan de klok en vroeg meer malen verder te mogen zien, óók wat niet voor haar komst was gereed gemaakt. Zy weet Nederland onder de regeerlng harer dochter gelukkig bestuurd. ZU wéét ons volk ontkomen aan den wereldkrUg en temidden van de huidige wereldcrisis nog wils- en daadkrach tig om alle moellUkheden het hoofd te bieden. Het verleden, waarop zu terugziet, was een tyd- perk van zegen, de toekomst die zy mede heeft voorbereid, blüft hoopvol Op 2 Augustus 1858 als vierde dochter van den regeerenden vorst van Waldeck-Pyrmont, Georg Victor en diens gemalin Helene, prinses van Nassau, geboren, voltooit Koningin Emma thans haar vUfenzeventigste levensjaar. Meermalen, o.a. bU haar gouden jubileum in 1929. is duideluk uitgekomen hoe groot de aan- hankeiykheid van ons volk jegens de Koningin Moeder is. Sedert 26 Oct. 1878 de KonlnklUke Boodschap verscheen welke het huwelyk van Koning Willem III met Koningin Emma aan- kondigde is het wtoord Aewaarhéid geworden door den Koning tot haar gesproken by haar komst: „dat geen Koningin ter aarde.... ryker was dan zy. ryk aan liefde, vereering en ove rige harteiykheld van een roemruk, eerlijk trouw volk.” God heeft haar vele jaren voor ons land en voor de KonlnklUke Familie gespaard. Lief en leed neeft zu met velen nieegemaak'. ZU heeft mogen zien welke rijke vruchten haai levenstaak heeft afgeworpen Moge haar levens avond bestraald bluven door den voorspoed van haar volk. 30 September 1878 had een buitengewone uit gave der „Staatscourant” de bekendmaking o<*- vat der verloving van Koning Willem III en Prinses Adelheid Emma Wilhelmina Theresia van Waldeck en Pyrmont. derde dochter den regeerenden vorst George Victor en hare doorluchtigheid Helena. Prinses Nassau. BU wet van 19 October 1878 was de toestem ming verleend voor het huwelUk dat 7 Januari 1879 te Arolsen gesloten werd Aldus waren na vier eeuwen de beide hoofdstukken uit het Huis van Nassau opnieuw vereenigd In het slot der resident!» Arolsen was Prinses Emma den 2den Augustus 1858 geboren, als de vierde dochter van den regeerenden vorst Victor en diens gemalin Helene, geboren prinses van Nassau. De Konlngln-Moeder had vUf zusters en een broer. Haar oudste zuster, prinses Sophie, ptierf reeds in 1869 als meisje van vUftien Haar tweede zi ster prinses Pauline, huwde 7 Mei 1831 over- prinses Marie, was de eerste echtgenoote van koning Wilhelm van WUritemberg en overleed reeds <n 1882. Haar vierde zuster, prinses Helene, ge boren 17 Februari 1861. huwde In 1882 met den hertog van Albany en overleed in 1922. Haar vyfde zuster, prinses Elisabeth, geboren 6 Sept. 1873. trad in 1 huwelUk met den vorst van Erbach-Schönberg en bleef op het slot Schön berg In Oderwald wonen. H M.’s eenlgste broeder, vorst Friedrich zu Waldeck und Pyrmont. bleef achter in het slot der residentie Arolsen met zUn echtgenoote, vorstin Bathllda prinses zu Schaumburg-Llppe. geb. 22 Januari 1865. Vorstin Helene moet een hoogstaande begaaf de vrouwe geweest zün die met haar man aan haar kinderen een uitnemende opvoeding gaf. Elk der kleine prinsesjes kreeg op haar tyd een opdracht, om met eigen handen geschenken aan zieken, gaven ter ondersteuning aan armen te brengen. Voor behoeftige kinderen hadden zy kleedingstukken te naaien en dlkwUls brach ten zy een offer, om met den zelfbeheerden spaarpot anderen, die zooveel minder hadden, te helpen. Haar sterken zin voor X leven der een- voudigen. haar enorme belangstelling voor zie ken en noodlUdenden heeft H.M. de Konlngln- Moeder stellig voor een - goed deel aan deze voortreffelyke opvoeding te danken. Oud- - -voor hen gemaakt!) ik gaf een klapje In de han den en floep! daar zaten ze allen paraat aan hun kleine tafeltjes, waar de „notendoosjes" Ik voelde zoo. dat de Konlngln-Moeder ge-1 koning naar Waldeck terug, vertoefde met zUn gevolg gerulmen tUd in Arolsen en liet niets ongedaan, om de gunst van zUn bruid te win nen Om prinses Emma in staat te stellen de Nederlandsche taal vlug te leeren, kwam pro fessor Beynen uit Den Haag naar Arolsen over en gaf onderlicht. ZU leerde, begaafd als zU speciaal op taalkundig gebied was, .onze lastige taal, die juist door punten van overeenstem ming maar niet minder van sterk uiteenloo- pend verschil, ongek de moellUkheden biedt, verrassend snel. De belangstelling was daarby van de gansche familie niet gering. Onze laat ste koning stond op een goeden morgen niet weinig verbaasd, toen prinses Emma Schiller’s ..Lied von der Glocke” hem in X.... Neder- landsch declameerde! HU haalde er kennissen bU. om ook hun te laten hooren, welk een snel len vooruitgang zUn bruid op taalkundig gebied maakte. HerhaaMeiyk keerde de koning tn Arolsen terug, totdat 7 Januari 1879 in de slotkapel te Arolsen het huwelUk tusschen Koning Willem III der Nederlanden en Prinses Emma van Waldeck-Pyrmont werd voltrokken. wend was; meestal alles ..geprepareerd te vin den op haar komst”, terwyi het toch ook Haar wensch moest wezen, de dingen ie zien zooals ze werkelUk z U n I En zelden heb Ik Iemand zóó if.tens de les zien „meeleven” als by dat éérste Konlnk lUk Bezoek, dal tusschen twee haakjes menigmaal herhaald is!! Alles Interesseerde Hare Majesteit. Zy vroeg telkens uitlegging van de leermiddelen, en Zy leefde heelemaal méé. De gehooroefeningen en de trefpefenlngen op de zangladder, de oefeningen in’ tongvaar- 1 •i nu als Toen de klas elndelUk wéér op n vrooiyk marschje Aftrok, wéér met buiginkjes, voor de Konlngln-Moeder. en wat dieper gewooniyk, bleef Hare Majesteit nog even na praten en vertelde zU mU, dat het .Kindje" zoo dol was op de zangklas ..met Al die kinde ren”! en dat W vooral zooveel hield van de marschoefeningen, snel en langzaam. Ten oe- wUze waarvan H. M. mU vertelde, dat het Prin sesje, wanneer zU met Grootmoeder in het Park was, somtuds op een bank ging zitten en dan mlieLia non zlsz Ixxa’* Kn mc - op en neer en dan Maar allerlei wijsjes zong van „de les’ vrouw! dan moet 1 k voor haar stappen In de laan, in de maat; kryg ik straf als ik het niet goed doe. het .Kindjen" zingt soms zóó gauw! en dan in ééns weer zoo langzaam!....” Maar de waardeering „van de Andere zUde” bleef óók niet uit! Hoor maar! Na een poos, toen de verjaardag van één der jongens op de klas door de Koningin ge vierd werd, en er óók gebakjes en limonade waren. zeide Jullaantje vertrouwelUk tegen mU: „Vind u óók niet mevrouw? de limonade van grootmoeder smaakt toch altyd lekkerder dan die van thuis! Die is soms zoo zuur, vindt u óók niet?” Gelukkig kind, geiyk onze Prinses, die nog zoo n lieve, meelevende, meevoelende Groot moeder heeft. Wat die Grootmoeder voor haar in haar jeugd heeft beteekend, heb ik meer malen kunnen peilen. Moge die innemende, waardige Vrouwe nog lang gespaard blüven. voor ons. én voor baar lieve kleindochter!

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1933 | | pagina 5