Het geld
de politiek
en
f
s
De interpellatie-Thamrin
'fr
Bij het zwemmen
verdronken
GEZONDE DEMOCRA TIE
DISCONTO NED. BANK
Wederom verlaagd
AUTO TEGEN EEN BOOM
De baiten-parlementaire
actie in Daitschland
REGEERING ANTWOORDT
SCHRIFTELIJK
WOENSDAG 16 AUGUSTUS
DE STRALAUER V1SCH
4
Groote verslagenheid
R.K. MIDDENSTANDSBOND
Commercieel® afdeeling ingesteld
Snelheid was te groot
BENOEMINGEN
Het „Lutine”-weer voor by
Paters Redemptoristen
H
Geen proces
ERNSTIG AUTO-ONGEVAL
Wederom gestegen
Eén doodt; twee zwaar gewonden
Interneering is zeker
De Zuiderzeewerken
Crisis-Rundvee-Cenrtale
Burgemeestersbenoeming
Economisch urgentie-
program
Haar maatregelen worden door de
- tydelyke omstandigheden
gerechtvaart^ igd
Regeering kan vele voorstellen der
katholieke organisaties
onderschrijven
De drie inzittenden werden bewus
teloos uit de wrakken
gehaald
GOUDVOORRADEN DER NED.
BANK
NIEUWE GENEZING TE
BEAURAING
„DE RESIDENTIEBODE”
IN EIGEN EXPLOITATIE
Het jaarlijksche Berlijnsche volksfeest is weer begonnen met
den historischen Stralauer vischoptocht
Strafbare passage
Pater Norbertus en een priester
student van Rysenburg in
den Ryn by Eist
omgekomen
----- - - - - --
targerraad de centrale organisatie van de Werke en door Bechstein, den beroemden piano-
fabrikant, die blijkbaar van meening was, dat
er wel muziek zat in de nationaal-socialistische
beweging! Óok uit andere Duitsche landen
stroomde het geld vooral uit industrieele
kringen aan deze beweging toe, waaraan ook
vele edele vrouwen edelmoedig hare gaven
offerden.
Notarieel examen
Uitgifte van Schatkistpapier
Een Nederlandsche pelgrim krygt
zyn spraakvermogen terug
Nieuwe motie ingediend
CJ
-xJ
H. COLDN.
k
out-
s
O
1
■O
:n
blijft echter ter beschikking voor bet geval dat
de Regeering het weder noodig zal hebben.
Benoemd met 1 September tot burgemeester
van MUI en St. Hubert Jhr. mr. C. H. J. L.
M. van Nispen tot Sevenaer.
Op de achtste vraag (Waarom vond de arre
statie van den heer Ir. Soekarno te middernacht
plaats, terwijl de kans op herhaling van het
misdrijf miniem en de kans op ontsnapping van
den delinquent uitgesloten was. Waarom ging
het arrestatiebevel uit van den boofdcommls-
saris van politie te Bandoeng) antwoordt de
Regeering dat bet arrestatiebevel niet uitging
van den hoofdcommissaris van politie te Ban
doeng, doch, zooals voor de hand ligt, van den
procureur-generaal. Dat de arrestatie te mld-
Op de vierde vraag (Indien niet, welke zijn
dan de motieven der Regeering) antwoordt de
Regeering dat zij reeds bij de Algemeene Be
schouwingen In den Volksraad liet opmerken
dat zjj slechts die maatregelen wenscht te ne
men, die door de tijdelijke omstandigheden vol
komen gerechtvaardigd zijn.
Get. De Minister van Staat,
Voorzitter van den Raad van
Ministers,
j (Is de Regeering be
den heer Ir. Soekarno
De Minister van Economische Zaken heeft be
noemd in het Bestuur der Crlsls-Rundvee-Cen-
trale, gevestigd te ’s-Gravenhage, tot Hd H.
Ruijter, Ud van de Eerste Kamer der Staten-
Generaal, wonende te Arnhem.
Dinsdagochtend is te Schlefbahn (Dultsch-
land) een auto uit Slttard tegen een boom ge
reden en totaal vernield. Van de drie inzitten
den werd mevr. Wetsels uit Slttard op slag
gedood, terwijl de heeren Wetsels en Boesten,
eveneens uit Slttard, met deerlijke hoofdwon
den en inwendige kneuzingen naar het zieken
huis te Gladbach werden overgebracht.
Verschenen is een tweetal brochures over de
Zuiderzeewerken, samengesteld door de Veree-
nlging ..Nederland in den Vreemde” en uitge
geven In samenwerking met de A. N. V.
De Duitsche en Engelsche brochures bevatten
in het kort de geschiedenis van de tot nu toe
uitgevoerde Zuiderzeewerken.
Geslaagd: G. W. Fryline te Den Haag.
Toegelaten zijn
Op de zevende vraag (Waarom werd bet de
bet geconstateerd op 31 Juli 1933 terwijl de bro
chure Soekarno reeds in Maart was uitgegeven
en in Mei verspreid) antwoordt de Regeering
dat een nauwkeurig juridisch onderzoek als
waarop de beslissing is gebaseerd, uiteraard
eenigen tijd in beslag neemt. Tegen ir. Soekarno
zal worden opgetreden indien dit onvermijdelijk
blijkt.
■r»
de
1
BATAVIA, 14 Aug. (Aneta.) De voorzitter
van den Volksraad ontving van de Algemeene
Secretarie schriftelijke beantwoording van de
13 vraagpunten, welke door den heer Thamrin
bij de indiening van zijn interpellatie-verzoek
op 8 dezer waren ingeleverd. Hier volgt een zeer
verkort resumé der vragen en antwoorden:
Maandagmorgen omstreeks twaalf uur heeft
aan de Hulk onder de gemeente Berkhout, een
ernstig auto-ongeval plaats gehad. Daar ter
plaatse maakt de weg van Amsterdam naar
Hoorn een zeer scherpen bocht, welke overi
gens voldoend duidelijk is aangegeven.
Aan het Bureau van den Ned. R. K Midden
standsbond is thans verbonden een commer
cieele afdeeling. die speciaal ten dienste staat
van de bij deze centrale organisatie aangeslo
ten diocesane middenstandsbonden en natio
nale patroonsvakbonden en van hunne af-
deellngen en leden tot het adviseeren over
en uitvoeren van collectieve en individueele
reclamecampagnes voor middenstandszaken.
Het hoofdbestuur heeft met de leiding dezer
afdeeling belast den heer Ed. Worrner.
bet stembiljet te bewerken.
Wat ze in de plaats der parlementaire demo
cratie echter willen stellen, is in den regel zeer
vaag en onduidelijk. Ze meenen alleen, „dat het
zoo niet gaat”, dat nu maar „alles anders moet
eerden", en dat men, om bet doel te bereiken,
neer met de vuisten dan met stembiljetten moet
werken.
De leden dezer organisaties zijn in groote
meerderheid nog zeer jonge beden, nog niet oud
genoeg, om reeds kiezers te zijn. Meer het ge
lijke temperament dan de gelijke politieke ge
zindheid, of de gelijke economische belangen,
brengt ze tezamen. Ze streven niet naar stoffe
lijk voordeel.
Maar desniettegenstaande is deze wijze van
gezamenlijk optreden zeer kostbaar, omdat men
gewoonlijk in uniform optreedt en zeer druk
vergadert. Om die kosten te dekken, zijn de
contributies der leden geheel onvoldoende.
Daarom hebben deze organisaties, evengoed als
de partijen, den financieeler. steun van be
gunstigers hard noodig. Langs dezen weg zien
we andermaal het geld een zeer belangrijke rol
In de politiek spelen.
Onmiddellijk na de November-revolutie van
1918 traden er allerlei reactionnair gezinde,
antl-republikeinsche organisaties op. Zoo de
-burgerraden", opgericht als tegenweer tegen
de .Arbeidersraden”. Financieel werden ze ge
deund door de burgerij, en vooral door de
groote banken. Penningmeester van den Ruks-
Op de zesde vraag (Welke passages uit het
boek van den heer ir. Soekarno „Mentjapal In
donesia merdika” zijn bij artikel 153 bis van
het Wetboek van Strafrecht strafbaar gesteld)
meent de Regeering in verband met den stand
van het onderzoek zich vooralsnog van de be
antwoording van deze vraag te moeten onthou
den.
Op de vijfde vraag (Wat zijn de motieven der
Regeering, welke hebben geleld tot beperking
van het vergaderrecht) antwoordt de Regee
ring dat deze vraag reeds meermalen in den
Volksraad, en laatstelijk op 1 Augustus ter ge
legenheid van de beperking van het recht tot
vergaderen, omstandig is beantwoord.
De N.V. „De Residentiebode" te 'S-Graven-
hage geeft aldaar reeds sedert 40 jaren het
dagblad „De Residentiebode” uit. De courant
werd tot op heden gedrukt bij de N. V. Ten
Hagens Drukkerij en Uitgevers Maatschappij.
Reeds verschillende jaren werd overwogen
tot eigen exploitatie over te gaan, waartoe dit
jaar werd besloten.
Het nieuwe bedrijf zal gevestigd worden in
een eigen gebouw, op een gunstig gelegen ter
rein in het centrum der stad.
De N V. .De Residentiebode" verkeert in een
zeer bloelenden toestand en heeft geen enkele
obligatieleening te haren laste. Alhoewel zij de
beschikking heeft over zeer ruime middelen,
zijn deze niet voldoende om bet geheele plan te
financieren, in verband waarmede tot de uit
gifte eener obligatieleening wordt overgegaan.
Te ongeveer twaalf uur kwam uit de rich
ting Amsterdam een auto, waarin een drietal
personen gezeten waren, vermoedelijk bloemen-
handelaren. De auto reed met zeer groote snel
heid, met het gevolg, dat de wagen.in de
bocht niet op den Weg kon blijven en tegen
een langs den weg staand hekje reed. Hierna
botste de auto in volle vaart tegen een boom.
De wagen werd totaal versplinterd. De drie In
zittenden werden bewusteloos uit de 'wrakstuk
ken van den auto gehaald. Twee der gewonden
verkeerden In zeer zorgwekkenden toestand. Zij
werden naar het Stadsziekenhuis te Hoorn over
gebracht. waar zij ter verpleging zijn opge
nomen. De derde inzittende werd minder ern
stig gewond. Daar de slachtoffers nog steeds
bulten bewustzijn waren, kon hun identiteit niet
direct worden vastgesteld.
Uit gevonden papieren bleek, dat een der
zwaargewonden de heer D. Engere, woonachti'
aan het Waterloopleln te Amsterdam, was.
BATAVIA, 15 Aug. (Aneta). De heer Tham
rin diende in den Volksraad een motie in
waarin de afwijzing door de regeering van zijn
Interpellatie werd betreurd en het politiek en
politioneel bejeid van de regeering werd afge
keurd.
Hierop diende de heer Fruln een motie in
strekkende, om de motie van den heer Tham
rin niet In behandeling te nemen.
Het lichaam van den heer Hoogveld werd
spoedig gevonden. Twee doktoren hebben nog
gepoogd de levensfeesten op te wekken, doch
te vergeefs. Het lijk van Pater Norbertus is
afgedreven en nog niet gevonden. Op de plaats
van het ongeluk is een gevaarlijke stroom in
den Rijn. Op deze geïmproviseerde zwem
plaats bood het baden dan ook geen enkele
veiligheid. Belde slachtoffers moeten niet vol
doende hebben kunnen zwemmen. De versla
genheid In het dorp is groot. De heer Hoog
veld zou in het volgend Jaar priester worden
gewijd.
Het lijk van pater Norbertus is Dinsdag on
der Opheusden opgehaald.
Zooals uit den laatst verschenen weekstaat
van de Nederlandsche Bank blijkt, is opnieuw
goud naar de centrale credietinstelllng gevloeid
en wel tot een bedrag van circa f 18 millioen.
waardoor de totale edelmetaalvoorraad tot
f 828 millioen is geklommen. De bankbiljetten
zijn thans voor 88.8 pet. door goud gedekt te
gen 85.8 pet. verleden week.
Op een gegeven moment is de heer
Hoogveld tusschen de kribben blijkbaar
onwel geworden met het gevolg, dat hij in
een gevaarlijken stroom terecht kwam. Pa
ter Norbertus sprong het slachtoffer na,
doch diens moedige pogingen zijn vriend
te redden mislukte Belden werden door
den stroom gegrepen en verdronken jam
merlijk.
Op 11 Augustus is naar aanleiding daarvan
het onderstaande antwoord binnengekomen.
In antwoord .op Uw schrijven houdend
verzoek tot hei nemen van verschillende
maatregelen van economiscben aard heb
ik de eer U te berichten dat dit schrijven de
voile aandacht der Regeering heeft en dat
meer dan een der daarin uitgedrukte wen-
schen met de inzichten der Regeering aal
blijken te strooken.
zware industrie,
Thyssens, de
Slemensen".
't Is natuurlijk alleen puur toeval, dat hier
de namen genoemd worden van groot-lndu-
strieelen, die de Hltler-beweging krachtig fi
nancieel gesteund hebben!
Zoo zouden we kunnen doorgaan.
Maar het reeds vermelde is wel voldoende,
om de tuigen te openen van hen, die meenen,
dat men het parlementaire stelsel moet bestrij
den, omdat daardoor het geld zulk een Invloed
op de politiek zou uitoefenen. Neen, juist bij de
tegenstander», van dit democratisch stelsel is
de invloed van het geld op hun politieke actie
nog heel wat grooter, en wat nog erger is
veel moellijker te controleeren.
Op de tweede vraag („Zoo ja, waaruit te
dan gebleken dat die beïnvloeding ten kwade
gevolgen heeft gehad voor de openbare rust
en orde) antwoordt de Regeering dat een kwa
de beïnvloeding dient te worden gekeerd, ook
voordat de openbare orde er door wordt ver
stoord.
Op de derde vraag (Is de Regeering met den
Interpellant niet van oordeel dat ontbinding
van genoemde vereenlgingen langs processuee-
len weg een meer aangewezen oplossing ware
geweest) antwoordt de Regeering dat bet
rvchj tot ontbinding van vereenlgingen verder
gaat dsn de thans genomen maatregelen. Het
Door de verandering van windrichting is het
Dinsdag niet mogen gelukken den tweeden
cylinder boven het „Lutlne"-wrak te plaatsen.
Op de eerste vraag (Welke concrete be
wijzen heeft de Regeering voor het feit dat de
P. I„ P. N. I„ P. 8. L I- P. M. I. „onmiskenbare
beïnvloeding van de massa ten kwade hebben
uitgeoefend) antwoordt de Regeering:
Reeds herhaaldelijk te zonneklaar gebleken
dat de hier genoemde vereenlgingen een on-
miskenbaren Invloed ten kwade op de massa
uitoefenen. Concrete feiten zijn reeds dikwijls,
ook in den Volksraad, ter sprake gekomen.
Wij moeten de democratie gezond houden,
zeide prof, pater Kors O. P. in zijn 'verhan
deling over .Democratie en Dictatuur", te Rol-
duc, en dit vermaan te in dezen fel-bewogen
en onzekeren tijd wel van een bijzondere ac
tualiteit en beteekente.
En tevens staat vast, dat de katholieken
daarbij een voorname taak hebben te vervul
len.
Hier te lande niet minder dan elders.
Er te een tijd geweest hij ligt nog niet
zoo heel ver achter ons dat er omtrent het
wezen der democratie groot misverstand on
der ons heerschte en dat velen daarin slechts
een gevaar konden zien.
Zelfs het gebruik van het woord achtte men
uit den booze.
In den loop der jaren te dit anders en beter
geworden; maar dit wil niet seggen. dat alle
argwaan verdween en alle afkeer zich onnette
in sympathie.
Geenszins.
Zelfs komt thans het gevoelen tot uiting,
dat de democratie zich heeft overleefd en dat
zij dus plaats moet maken voor een ander
regime.
Al weder een misvatting.
Het misbruik, dat* men van de democratie
gemaakt heeft en de vateche theorieën, met
de daaraan geëvenredlgdë practijken. welke
men in haren naam heeft verkondigd, geven
ook hiervan de verklaring.
Maar dit is dan een reden te meer, om
aandacht te schenken aan het waarschuwende
woord van prof. Kors.
Men boude de democratie gezond en hoede
zich voor de klippen door den Nijmeegschen
hoogleeraar gesignaleerd waarop zij zou
kunnen en zelfs zou moeten stranden.
Het zal dan overtuigend blijken. dat de vrij
heid in haar een waarborg vindt, het gezag een
betrouwbaren steun, en dat zij, in den dienst
van bet algemeen welzijn, nog een groote toe
komst heeft.
Maar volgens Richard Lewingsohn kwam er
ook geld uit het buitenland. Uit Zwitserland
bijv. 330.000 Zw. frs., ook uit Nederland (door
prof. Freiherr von Bissing daar ingezameld),
en ook uit de Vereenigde Staten door Duitsch-
Amerikanen. Uit Tsjecho-Slowakije zonden
wapen-industrieelen hun gaven (de Skoda-
Werke). Alleen.... van Joden wilde Hitler geen
cent aannemen. Dat hij ook geld ontving van
de Itallaansche fascisten te wel beweerd, maar
niet bewezen.
demacht plaats vond te toe te schrijven aan
toevallige omstandigheden.
Vooral na 1927 neemt de natlonaal-soclalte-
tlsche beweging in omvang toe. De Dultach-
nationalen (Hugenberg!) moesten in de Rljks-
regeering veel doen, wat se als oppositiepartij
vroeger heftig bestreden hadden. De ontevrede
nen hierover liepen naar Hitler's kamp.
Maar geleidelijk begint de industrie toch oog
te krijgen voor het socialistische in deze natio
nale beweging, en trekken de industrieelen zich
financieel terug, maar ze keeren weer, als
na 1928 Hugenberg zich met Hitler gaat ver
binden.
De natlonaal-socialteten deden dan ook wel
dra concessies aan hun geldgevers. Stond in
hun program o.a. opgenomen: „uitvaardiging
van een wet tot onteigening van den grond
zonder schadevergoeding ten alge-
meenen nutte," 13 April 1928 zag zich Hitler
gedrongen een verklaring af te geven, dat de
woorden ..zonder schadevergoeding" alleen be
trekking hadden op grond, die op onrechtmatige
wijze verworven was. of niet ten nutte van het
volk gebruikt werd; dit was dus allereerst ge
richt tegen de Joodsche grondspeculatle-maat-
schappijen.
Ook de officieele commentator van het partij
program, Gottfried Feder, gaf een verklaring,
wie door de natlonaal-socialteten als onder
nemers moesten worden erkend en van de so-
clallseering uitgesloten. Dat zijn op de eerste
plaats „de werkelijk groote scheppers onzer
de Krupps, de Klrdorfs, de
Abbes, de Mannesmanns, de
Maandagmiddag ongeveer half vijf waren tn
den Rjjn onder Elden. gemeente Eist, even
voor de Drlelsche spoorbrug aan het zwemmen
de vljf-en-twlntlgjarige priesterstudent de
heer P. H. J. Hoogveld, studeerend aan het
Seminarie te Rjjsenburg en Pater Norbertus
van de Orde der Capucljnen uit Babberich, die
assistent te in de parochie aan de Verlengde
Hoflaan te Arnhem.
Zooals reeds werd medegedeeld heeft on
langs een delegatie uit den Raad van Overleg
van de R-K. Sociale Organisaties (de werkge
vers, boeren, middenstanders en arbeiders) een
aantal wenschen, vervat in een economische
urgentie-program aan de betrokken Mlnisteis
aangeboden.
Nederlandsche Bank te 's-Gravenhage. de in-
schrijvlng opengesteld op schatklstpromessen en
4 pet. schatkistbiljetten tot een totaal bedrag
van ten hoogste f 80 mill.
De promessen, groot f 10.000, f 50.000 en
f 100.000, hebben een looptijd van drie of zes
maanden en zijn op 1 Dec. 1933, resp. 1 Maart
1934, betaalbaar.
De biljetten van f 1000, f 5000 en f 25000 heb
ben een looptijd van één jaar en zullen op 1
Sept. 1934 worden afgelost.
De storting moet geschieden op 1 September
1933.
Op de negende vraag (Is de Regeering
met den interpellant niet van oordeel dat
een gerechteljjk proces de voorkeur ver
diende boven interneering) antwoordt de
Regeering, dat zij meent deze vraag, mede
in verband met de voorgeschiedenis,
kennend te moeten beantwoorden.
Op de tiende vraag (Is de Regeering met den
inSpellant niet van oordeel dat U>epasring van
het interneeringsrecht na een «^te'i^e ten
laste legging als een dubbele straf voor een
J^aa! gepleegd delict kan worden aange
merkt) antwoordt de Regeering. dat. rij rich
gerechtigd acht van alle haar d°°r
^gekende bevoegdheden op zoodanige wi)
gebruik te maken, dat zij doel treffen.
O^de elfde vraag (Is het bericht in de pers
juist, dat tegen den heer Soekarno geen ri
proces zal worden afgewacht, en dat recht
rixeeksche interneertng zal worden 2oeBeP*^'
en zoo ja. waarom) antwoordt de Re«®«rtnB’
dat de beantwoording van deze vraag reeds in
het vorenstaande besloten ligt.
Op de twaalfde vraag (Is de Regeering be
reid. indien tot intemeerlng wordt
den Volksraad gelegenheid te geven zich uit te
,^ken ov« de overwegingen, welke tot dezen
maatregel hebben geleld, zoo niet. waart>™)
antwoordt de Regeering, dat zij hiertoe niet be
reid is. wijl de materie uitsluitend te barer be
oordeeling staat.
Op de dertiende vraag
reld de berechting van L-
loowel als van alle andere vervolgden op grond
van artikel 153 bis en ter en 1--
opdragen aan
Dinsdag vertrok vanuit Bergen op Zoom een
gezelschap van 23 personen naar Beauralng.
Onder hen bevond zich Frans van Loon, wo
nende te Bergen op Zoom, gehuwd en vader
van zes kinderen.
Deze man had voor drie jaren zijn spraak
vermogen geheel verloren, tengevolge van een
hem overkomen ongeval In een fabriek.
Tot groote verbazing van allen kreeg ge
noemde van Loon tijdens den terugtocht op
den weg tusschen Namen en Brussel zijn
spraakvermogen terug.
Dinsdagavond had onze correspondent te
Bergen op Zoom een onderhoud met den heer
van Loon, waarbij hit constateerde, dat diens
spraakvermogen geheel te zooals vroeger.
locale burgerraden was de Berlijnsche ban
kier Salomon Marx. Deze organisatie trad
vooral op tegen het bolsjewisme en de sociali
satie, later tegen het Vredesverdrag van Ver-
MlUes. In een brochure werd gezegd: „Meerdan
anderhalf jaar reeds te het geleden, dat zekere
gewetenlooze en volkvergeten mannen het over
rich kregen, den smadeltfken vrede van Ver
sailles te onderteekenen." Aangeraden werd
daarin, geld voor de actie te vragen aan groote
industrieele ondernemingen, kooplieden, rijke
particulieren en oude dames, bestuursleden van
werkgeversvereeniglngen en Kamers van Koop
handel, groote en kleine banken, bierbrouwe
rijen, personen uit den hoogen adel „voorzoo-
ver ze gemakkelyk te bereiken zijn", wordt er
bijgevoegd!
De voorzitter van den Rijksburgerraad, de
vroegere minister van Binnenlandsche Zaken
onder Wilhelm II, Von Loebell. vormde het ver-
kiezingscomité der rechterzijde voor de candi-
datuur van Hindenburg voor het Rijkspresi-
dentschap.
Voorts was er het „Alldeutsche Verband", dat
al uit den vooroorlogschen tijd dateerde, toen
men vond, dat keizer Wilhelm II een veel te
slappe buitenlandsche politiek voerde. Geldzor-
gen had dit Aldultsche Verbond niet, daar het
vooral gefinancierd werd door de wapenindustrie
sn de metaalindustrie. Het verbond verlegde
échter na den oorlog zijn actie steeds meer naar
het verkiezlngsveld, om in het Parlement tegen
het Parlement te kunnen ageeren. Ze zaten op
•ten rechtervleugel der Duitsch-nationalen, en
vsren de wegbereiders voor Hugenberg.
Als strijdgroep dezer Al-dultschers fungeerde
•te O.C„ d wz. de „Organisation Consul”, onder
ssnvoerlng van den gepensionneerden marine-
kaplteln Ehrhardt, die zich verborg achter den
schuilnaam Consul Eichmann”. Aanvankelijk
betaalde de Staat de kosten van zijn troepen,
dte in München, Brunswijk en Berlijn streden
tegen de communisten, en in Opper-Sllezië te-
•“i de Polen. Later leidde Ehrhardt zijn troepen
■•ar Berlijn, om de regeering te verjagen. Hjj
richtte er, na den Kapp-putsch, de militaire dic
tatuur op. Na deze mislukking trok hij naar
Weenen. Om hem voor verdere actie aan geld
te helpen, werd te Budapest de „Ungarische
'rreuhand-Aktiengesellschaft Flducia" opgericht.
Naast den president, Bela von Gabor, kwamen
allerlei hoogadelltfke heeren In het bestuur zlt-
nemen. Ze was bedoeld als een Duitach-
Hongaarsche grootbank, met *®n filiaal te
München, terwijl ze te Berlijn met de kleine
bankzaak Müller Co. samenwerkte. De zaak
bloeide, tot een harer directeuren in Zwitser-
tend wegens voortgezet bedrog tot tuchthuls-
•teaf veroordeeld werd. De zaak stortte in elkaar
ri) de keizerlijke kapitein Ehrhardt moest zon
der eigen grootbank zijn heldenloopbaan voort-
■etten.
tei den herfst van 1923 beraamde hij, van
dranken uit, een opmarsch naar Berlijn, om de
teliksregeering ten val te brengen, waarvoor de
Noord-Beiersche imjustrie groote bedragen ter
beschikking stelde. Alleen uit Neurenberg ont-
ring hij 20.000 Dollar. Maar zijn groote „völ-
kteche" concurrent, Adolf Hitler, was hem met
•Dn overigens mislukten putsch voor.
te*ar de Belerache regeering bekostigde de
troepen (700 man) van Ehrhardt, onder den
onachuldigen naam van .JBayrteche Notpollzel".
De overige manschappen van Ehrhardt moesten
uit particuliere middelen bezoldigd worden. Na
den mislukten Hitler-putsch nam de vrijgevigheid
der Belersche geldgevers af. en moest Ehrhardt
elders naar nieuwe middelen ultzlen om zijn
organisatie „Consul", omgedoopt in ,,Wlking-
bund" te financieren. Zoo ontving hij, hoewel
de Wiklngbond van Berlijn uit als onwettig
verboden was, nog toezegging van steun door
den Duitsch-nationalen president van Würt
temberg.
In Noord-Dultschland zijn het vooral de lei
ders van den agrarischen Landbond, die aan
deze strijdorganisaties in natura en geld steun
verleenen, zoo os. aan de „Zwarte Rijksweer”,
onder leiding staande van den eersten luitenant
Piwi Schulz.
Maar ook de industrie bleef financieelen steun
verleenen, zoo os. de firma Hugo Stlnnes „om
dat men in het Oosten een inval van de Polen
duchtte".
Naast „Wlklngbund”, „Werwolf”, ..Bund Ober
land”. of hoe die dozijnen putsch-organisaties
ook mochten heeten, had het meeste succes de
„Stahlhelm kort na den oorlog opgericht als
een bond van frontsoldaten, om den frontgeest
levendig te houden. Ook in deze organisatie
speelde Ehrhardt tot in 1927 een groote rol. Na
de leuze: .herstel der Monarchie”, kwam deze:
„fascistische dictatuur", en ten slotte „Hinein
in den Staat". Onder heftig schimpen op het
parlementair regeersysteem stortte de Stahl-
uit zijn, de beslissing alleen door middel van helm zich in den verkiezingsstrijd, en behaalde
in 1928 niet minder dan 42 RUksdagzetete en
40 Pruisische Landdagzetels.
Financleele steun werd vooral uit groot-
industrieele en landbouwkringen ontvangen. De
Stahlhelm had toen 350.000 ingeschreven leden.
Men trad op „tegen de Marxistische staats
theorie", „tegen het roode vakbewegingsmono-
polle” en „tegen de werkstaking". Begrijpelijk,
dat de grootlndustrieelen bereid waren voor zulk
een nuttige organisatie groote geldsommen ter
beschikking te stellen. Als dét niet pakt, pakt
niemendal!
Ook de sterkste en meest-beteekenende strijd
groep, die der Natlonaal-sociallsten, trad aller
eerst onder de leuze „tegen het Bolsjewisme" in
het krijt, maar met de prikkelende bijvoeging,
dat het Bolsjewisme een uitvinding «kus van de
Joden; daarmee wilde het Joodsche wereld-
kapitaal de volkeren ten verderxe voeren. Dat
klonk toch eigenlijk meer antl-semitisch dan
anti-kapitalistisch. En zoo kwam het, dat het
Duitsche industrie-kapitaal Jarenlang Hitler’s
beweging flnarfcieel steunde, hoezeer hij zei te
strijden voor het nationaal-s o c 1 a 1 s m e.
Ook Hitler's beweging girjg zich na den mis
lukten Münchener putsch met de verkiezingen
bemoeien, maar.... om In het parlement het
parlementarisme te bestrijden. Aanvankelijk zijn
Belerache Industrieelen zijn voornaamste geld
gevers, waaronder echter ook behoorden eenlge
Russische monarchisten! Maar van Berlijn uit
vond hij ook ondersteuning door de Borsig-
y adden, gelijk wij gezien hebben, de ver-
I—I schillende partijen groote sommen gelds
A A noodig, vooral om haar actie b(j de
verkiexlngen te voeren, hetzelfde is ook waar
voor die andere in Dultschland, vooral na 1918
welig ópschietende politieke organisaties, welke
een buiten-parlementalre actie in het land
voerden. Slechts enkele voorbeelden, maar voor
af een meer algemeene opmerking.
De strijd om de macht speelde zich in de
Duitsche Republiek slechts ten deele af binnen
<ie parlementaire zóne. Daarnaast liep ook een
massa-beweging, die buiten het parlement en
bet partijen-systeem beslissingen wilde afdwin-
rA Soms uitstaat er tenslotte toch eenig ver
band tusschen deze organisaties en de partij-
machine. Ook trachten parlementaire partijen
deze organisaties voor haar karretje te span
nen en rich van haar buitenparlementaire
etrijd- en propaganda-troepen te bedienen
Zelfs waar zulke strijdtroepen nog niet be
staan, worden ze, zooals bijv, de .Jteichsbonne
Bcbwarz-Rot-Gold", door parlementaire par
tijen opgericht en begunstigd: een tegenzet
tegen de reeds bestaande groepen van tegenj-
overgestelde richting.
Maar dit hebben al deze strijd- en propa-
ganda-organisaties gemeen, dat zjj er niet op
- -- -i 161 bis te doen
rechtbanken in plaats van aan
Landraden, wijl de rechtbanken een
rechtsbedeeüng waarborgen) antwoordt de Re-
geering. dat deze vraag geen beantwoording
behoeft in verband met het onder vraag negen
gereleveerde.
De Rentestand is met ingang van 15
Augustus door de directie van De Neder
landsche Bank N.V. als volgt vastgesteld:
Wisseldisconto verlaagd tot 3 procent, pro
messendisconto verlaagd tot 3>/2 procent,
beleening van effecten verlaagd tot 3J4
procent, beleening van goederen verlaagd
tot 3j4 procent en voorschotten in reke-
ning-courant verlaagd tot 3>/2 procent.
Op 22 Augustus wordt ten kantore van den
Agent van het Ministerie van Financiën te
Amsterdam, de Bijbank van De Nederlandsche
Bank te Rotterdam en het Agentschap van de
Naar Nijmegen verplaatst de Weleerw. Paters
G. Helnink (thans te Amsterdam), L. Smeets
(thans te Rotterdam), F. de Witte, G. v. Nlm-
wegen (belden thans te Wittem).
Naar Amsterdam de WelEerw. Paters A. A.
earlier en G. Sentenl. (beiden thans te Wittem).
Naar Den Bosch de Weleerw. Paters M. MeO-
nen en G. Deltjjk .beiden thans te Wittem).
Naar Roermond de JVeleerw. Paters J. Gills
(thans te Roosendaal) en C. Hillenaar (thans
te Wittem).
Naar Roosendaal de Weleerw. Pater W. v.
Liempr (thans te Nijmegen).
Naar Rotterdam de Weleerw. Paters G. Sen-
gers en J. Vredeveldt (beiden thans te Wittem).
Naar Wittem de Weleerw. Paler J. v. Emstede
(was thans ook al daar).
TT/