Nederl. openluchtmuseum
M
ir
HET MIRAKEL
4
NA VIJFTIEN JAREN
MAANDAG 4 SEPTEMBER
MOTORSPORT
MOTORSPORT TE HILVERSUM
G. J.
Buitenlandsch Varia
T
Crisis-wetgeving
ATHLETIEK
De oude Beatrijslegende
Gezanten by H. M. de Koningin
Nederlandsche Kunstzijde Fabriek
Nederland verliest met 4 punten
NEDERLAND—NOORD-
DUITSCHLAND
Te Enkhuiaen u Zondag met eenige feestelijkheid het nieuwe
voetbalterrein der E. V. C. geopend. De oud-pastoor van
Enkhuiaen» de Zeereertv. heer Van Baaren. verrichtte den -
nfaap
Een rijke belofte von het Groot Ne
derlandsch Tooneel voor een
eerbiedvolle vertooning
van Dijk en A. Hartman
winnen de bekers
Ladoumergu
NurmiPur je
De Zaansche zesstedenloop
Kesselmans
de
oor. dat hoe
was
Y. P. K.
de
U K. <L B.
GRONINGEN. 3 Sept. Op het athletiekterrein
Sportpark Groningen had onder begunstiging
Tilly PerinBouwmeester als de Madonna,
naar een foto van Godfried de Groot.
In de gehouden algemeene vergadering van
aandeelhouders van de NV. Gemeenschappe
lijk Bezit van Aandeelen Nederlandsche Kunst
zijde Fabriek is overeenkomstig het voorstel
van den raad van beheer met algemeene stem
men besloten de naamlooze vennootschap te
llquideeren. De liquidatie zal plaats vinden
door tegenover leder uitstaand aandeel Ge
meenschappelijk Bezit aan den houder een
aandeel Nederlandsche Kunstzijde N.V. uit te
reiken.
*t Is Italië een doom In het
breed men de voetbal-organisatle heeft ontwik
keld, ’t niet de spits kan voeren van het con
tinentale voetbal, en deze eer aan Oostenrijk
moet laten. Om ’t eenvoudig te zeggen, dat zit
de Italianen heel erg dwars. Nu de Oostenrjjk-
sche reputatie zoo niet tanende is, toch merk
baar terugloopt, meenen de Italianen dat hun
oogenblik Is gekomen om 'n aanval te onderne
men op de Europeesche superioriteit. Vandaar
de groote activiteit.
H.M. de Koningin heeft Zaterdagnamiddag
vijf uur ten paleize Noordelnde den heer
Wunsz King in gehoor ontvangen, ter over
handiging van zijn geloofsbrief als buitenge
woon gezant en gevolmachtigd minister van
China bjj Hr. Ms. Hof en vervolgens te kwart
over zes Sir Hubert Montgomery, ter overhan
diging van zijn geloofsbrief als buitengewoon
gezant en gevolmachtigd minister van Z.M. den
Koning van Groot-Brittannië bjj Hr. Ms. Hof.
Vogl. de populaire linksbuiten van Admira en
misschien wel de beste bezetter voor die plaats
van Europa, laboreert nog steeds aan z’n voet-
bal-knletje. Zelfs na zijn zomerrast is deze
prachtige speler nog niet hersteld, hetgeen voor
de Admira-lelders een welkomen oogenblik was
hem voor te schrijven zichoperatief Ie laten
behandelen. Vogl schijnt er niet veel zin in te
hebben, en is de verhouding zoodanig, dat ‘n
conflict te verwachten is.
De nieuwe Duitsche sport-organisatie is met
haar internationaal programma voor de e.k.
maanden gereed gekomen. Op 19 October ko
men in Hamburg de Belgen, Noorwegen speelt
op 5 November in Magdeburg, terwijl Duitsch-
land op 19 November naar ZUrich reist om daar
de wapens met Zwitserland te krtiisen.
Na veel moeite en zorgen, en ook teleurstellin
gen, heeft Duitschland thans zijn clubs in de
nieuwe competities ingedeeld gekregen. In te
genstelling rinet vroeger schijnt 't intusschen
hoe langer hoe meer, dat West-Dultschland
thans definitief het beste voetbal levert, en dat
het met de Zuid-Duitsche superioriteit gebeurd
is. Zoowel Fortuna (Dusseldorf), als Schalke
(Gelsenkirchen) zijn pas van ’n buitengewoon
succesvol tournooi door 't Zuiden teruggekeerd.
isschlen is het niet te boud gespro
ken, wanneer wij beweren, dat het
Nederlandsch Openluchtmuseum
nog niet die belangstelling geniet, welke het
zeker verdient. De weg van de dagjesmen-
schen voert nog steeds hoofdzakelijk naar
Sonsbeek en Rosendaal en voor het Open
luchtmuseum is er doorgaans geen tijd meer
over. Dat is zeer jammer. Ieder moest ei
genlijk eens gaan zien, wat er op initiatief
van de heeren Hoefer, v. d. Ven en an
deren. op den Waterberg buiten Arnhem
gewrocht is. Men zal dan ongetwijfeld be
wondering krijgen voor hun arbeid en het
Openluchtmuseum stellig overal propagee-
ren.
In April van het jaar 1912 werd te Arnhem
opgericht de vereenlging: Het Nederlandsch
Openluchtmuseum, waarvan Prins Hendrik
beschermheer werd en de heer Hoefer voor
zitter. De bekende folklorist, de heer D. J.
v. d. Ven, nam naast anderen zitting in
het bestuur.
We richten onze schreden nu naar een
boerenwoning, waarheen al reeds van uit de
verte onze belangstelling is gegaan. Eerst
even op het bordje gelezen, wat voor soort
boerenhuis dit Is. Het is een oude Saksische
boerenwoning, afkomstig uit Harreveld, ge
meente Lichtenvoorde. Dit is nu een boe-
Tfadat wij de vorige "rfTKal In de gelegenheid
waren de Zwltsersche plannen te publlceeren
op het terrein van internationaal voetbal, blijkt
nu. dat ook de reserves, n.l. het B-elftal, niet
wordt verwaarloosd. Want op dit oogenblik sloot
men al vier wedstrijden af. en wel tegen Luxem
burg. Elsas. Frankrijk en Italië, terwijl 't in de
bedoeling ligt dit aantal nog uit te breiden.
De bellende Weensche vereenlging Admira
heeft in Weenen haar nieuw Stadion betrokken,
hetgeen werd geopend met een wedstrijd tegen
Rapid, welke Admira met 43 won. De stad
Weenen heeft hierdoor een up-to-date sport
park, hetgeen aan de nieuwste eischen beant
woordt, slechts wordt 't betreurd, dat men er
geen internationaal milieu van heeft gemaakt,
omdat er slechts plaats is voor circa 25.000 toe
schouwers.
Als doel stelde de vereenlging zich: het be
vorderen van de studie der beschaving van
de plattelandsbevolking In Nederland, zoo-
als die zich uit in woningbouw, dorpsaan
leg, kleederdracht, huisraad, werktuigen,
enz. Om dit doel te bereiken zou er gesticht
en onderhouden worden een verzameling
van gebouwen en van alles, wat voor bo
vengenoemde studie van belang is.
Nu, nadat het vijftien jaar geleden is,
dat het museum geopend werd, staan er op
het museumterrein al heel wat gebouwen.
Het museum kan nu gerust voor den dag
komen. Dezelfde meening was de journalist
toegedaan, die in de Hannoversche Kurier
van November 1927 een waardeerend artikel
over het Nederlandsch Openluchtmuseum
schreef, ’t Is waar, het is daar aan den
Schelmschen weg nog wel geen Skansen bij
Stockholm, of Bygdo bij Oslo, maar de ver
zameling is toch in ieder geval al belang
wekkend. En veel grooter zou de verzame
ling ongetwijfeld reeds geweest zijn, als de
kas maar niet steeds ontoereikend was ge
weest. Had het Nederlandsch Openlucht
museum maar eens zulke groote legaten en
giften gekregen, zooals het openluchtmu
seum te Skansen. Dan zou een boerderij te
Voorburg, die het museumbestuur voor de
verzameling wilde bezitten, niet voor af
braak zijn verkocht.
Het boschterreln, genaamd de Waterberg,
drie kwartier gaans buiten Arnhem gelegen,
achtte men voor de stichting van een open
luchtmuseum zeer geschikt. Immers, daar
was hoog opgaand geboomte en een zeer
groote welde; daar waren beken en vij-
De gemeente Arnhem gaf daar 30
van aan de vereenlging in erfpacht
van prachtig zomerweer
dames-athletiekwedstrUd
Duitschland plaats.
dan eens omstreden, omdat de geestelijke be-
teekenis van Maria’s genade en van den inkeer
der zondaresse zou ondergaan in de uiterlijk
heid van al het wereldscbe gedoe dat aan het
tooneel-wonder voorafgaat.
Johan de Meester, die de regie thans voor
deze Nederlandsche heropvoering voert, transpo
neert het spel evenwel weer meer op de aloude
eigende en den vromen zin der middeleeuwen,
zooals hjj dien zin in Vlaanderenland als too-
neelleider heeft aangevoelda En wanneer de
voorteekenen en beloften niet bedriegen, zullen
de uitvoeringen van ..Het Mirakel” een oogen-
iust, een ooren-verblijding, maar óók een gees
telijke winst brengen.
Ik kan onzen lezerskring hierbij een nog niet
gepubliceerde reproductie toonen van een fraaie
foto deer Madonna, door den fotograaf Godfried
de Groot vervaardigd. Mevrouw Tilly Perrin-
Bouwmeester beeldt deze rol uit.
Hierbij moge, zeer beknopt, de inhoud van ’t
spel volgen.
In de hooge gothische kathedraal van een
groot nonnen-klooster aan den Rijn staat een
beroemd Maria-beeld, dat vele pelgrims trekt
In het 'eerste bedrijf heeft de oude kosteresse
en portierster haar taak aan de jonge Beatrijs
overgedragen en deze wordt temidden van den
toevloed der pelgrims bekoord door den dans
der jeugd en het lokken van een jonkman
Zwaar is haar strijd. Zjj zoekt hulp bjj Maria’s
beeltenis, doch haar hart behoort reeds aan de
wereld. Aan de voeten van Maria legt zij man
tel en sleutelbos neer. Nauwelijks is Beatrijs
verdwenen of langzaam stijgt het Madonna
beeld omlaag: Maria zelf wil Beatrijs’ taak
overnemen. Als des ochtends de zusters komen,
vinden zij wel een vermeende Beatrijs doch
geen beeld meer....
In zes tafereelen rolt nu Beatrijs’ wereldsch
leven ons voorbij in haar opgang, haar bloei,
haar bittere ontgoocheling, haar inkeer en be
rouw, haar weer-opgaan tot God en Zijne
Moeder
En als ten slotte Beatrijs weerkeert, vindt zij
mantel en sleutelbos als op den avond van haar
vlucht.... en ze herneemt heur taak, zoo lang
door Maria vervuld. Het beeld is weer op het
voetstukEn als des ochtends de nonnen
komen bidden vinden zij o mirakel het
Wonderbeeld terug. Maar Gods genade weet van
het eigenlijke wonder tusschen Maria en Bea
trijs.
Moge de uitvoering beantwoorden aan
rijke verwachtingen.
Zaterdag, den 2en September 1933, zijn af
gek ondigd:
Stbl. No. 465. Besluit van den len September
1933, tot bepaling van den aanvang van het In
artikel 1 van het Crisls-Tulnbouwbeslult 1933
I bedoelde tijdvak ten aanzien van aardappelen.
Stbl. No. 466. Besluit van den len Septem
ber 1933, tot toepassing van de artikelen 9 en
13 der Landbouw-Crlsiswet 1933 op aardappe
len.
We hopen, dat er bij een bezoek aan Arn
hem ook eens rekening gehouden wordt met
dit, ons nationale museum van volkskunst.
Het gevolg hiervan zal dan zün, dat de be
zoekers een beteren kijk krijgen op de leef
wijze, woninginrichting en werktuigen on
zer voorouders. En het bestuur wordt dan
In staat gesteld, de vele plannen te verwe
zenlijken, die het nog heeft
sec.
volgorde
4.13 2/5,
Wegens
hadden, won den len prijs P. H J. Kessel-
mans (F. N.) te Lutterade, de 2de prijs ge
werd J. F. W. Merkelóach (B. 8. A.) te Bul
ten veldert.
D. Seniores 500 c.M.3 3 manches met pun
tentelling, 6 deelnemers. In de le manche was 2e
J. C. Houtop (Eysink) in 3.312/5, het eerst
kwam aan G. J. v. Dijk (Lady) in 3.27 2/5. In
de 2e manche won deze in 3 28 2 5, tweede werd
A. van Wingerden (Motosacoche) in 3 46 2 5.
In de 3e manche won G. J. v. Dijk in 3.33 4 5.
2e was A. Hartman Royal Enfield) in 3.35 4 5.
Volgens de puntentelling won de le prijs G.
J. van D(jk (Lady) te Amsterdam met 3 pun-
ten: 2e was A. Hartman (Royal Enfield) te
Amsterdam met 8 punten.
E. Juniores 350 c.M.3, 2 manches met pun
tentelling. 6 deelnemers. In de le manche won
L. Reehorst in 3.51 1/5 (Royal Enfield). 2e was
O. van Ekris (Eysink) in 3.51 3 5. In de 2e man
che won weer Reehorst in 4 min. 4/5 sec.; 2e
werd J. A. M. van Hoogstraten (Royal Enfield)
in 4.012/5. Volgens de puntentelling won den
len prijs L. Reehorst (R. E.) te Den Haag met
2 punten; den 2en prijs met 5 punten deelden
O. van Ekris (Eysink) te Breukelen en J. A.
M v. Hoogstraten (R. E.) te Blerik.
F. Nieuwelingen 500 c.M 3 Twee manches met
puntentelling, 5 deelnemers. In de le manche
Won J. H. lesbertA (Ariel) in 3.47 2,5, 2e was H.
Buys (Royal) in 3.47 3/5. In de 2e manche was
n.o 1 H. Buys in 3.44, op hem voigde lesberts
in 3.52 2/5. Volgens de puntentelling, de beide
vlugsten hadden beiden 3 punten, won wegens
beteren tijd (8 sec.) len prjjs H. Buys (Douglas)
te Rotterdam, 2e prijs J. H. lesbe'ts (Ariel)
te Huizen.
G. Juniores 500 M3. Twee manches met pun
tentelling Vijf deelnemers. In le le manche*
won C. Haring (B. 8. A.) in 3.44 2 5, 2e was
H Hamers (Royal Enfield) in 3.47 3/5. In de 2e
manche won C. Haring in 3.49, tweede werd H.
Hamers in 3.51 2/5. Volgens de puntc..Ulling won
den len prijs C. Haring (B. 8. A.) te Amsterda
met 3 punten; de 2e prijs behaalde H. Hamers
<R. E.) te Heerlen.
H. Langebaan-race voor seniores 350 c.M.3, 8
baanronden. Voor den winnaar werd in uitzicht
gesteld eenm groote zilveren beker met inscrip
tie, alsmede de titel: Kampioen grasbaan Hil
versum 1933. Van de 7 ingeschreven rijders moes
ten er 3 uitvallen wegens ongeval of machine
defect, le prijs won G. J. van Dijk (Lady) te
Amsterdam in 5 49. 2e werd Jac. Al (Royal En
field) in 5.591/5, 3e A. Hartman (Motosacoche)
te Amsterdam in 5.59 2,5, 4e J. Westerop (Velo-
Cette) Den Haag in 6 min. 1/5 sec.
K. Langebaan-race voor seniores 500 c.M.3
8 baanronden. Voor den len prijswinnaar was
beschikbaar een groote zilveren beker met in
scriptie. waaraan verbonden de titel: kampioen
grasbaan Hilversum 1933. Het aantal deelnemers
slonk door machinedefecten van 6 tot 3. De
le prijs won A. Hartman (Royal Enfield) te
Amsterdam in 5.41 4/5; de 2e prjjs A. van Win
gerden (Motosacoche) te Dordrecht in 5.50 2 5.
De burgemeester, de heer J. H. J. H. Lam-
booy, overhandigde de beide bekers resp. aan de
heeren Van Dijk en Hartman met eenige toe
passelijke bewoordingen, inbegrepen een geluk-
wensch van het bestuur wegens de succesvolle
wedstrijden.
Italië ontwaakt uit den zomerdommel.
Allerwege zet men de training in, d wz.
spelers hebben hun trainingskampen betrokken,
terwijl in wedstrijden tegen provinciale clubs
de spieren weer worden soepel gemaakt. Een
van de voornaamste punten echter, waarop de
leiders het oog gericht hebben, is een zoo sterk
mogeljjk Italiaansch elftal voor te bereiden. De
gewoonste zaak van de wereld, zult u zeggen,
omdat per slot van rekening elk land er buiten-
gew’oon prijs op stelt succesvol te strijden. In
dit geval zit er echter een addertje onder het
gras.
Naar verluidt staat het thans vast, dat
Ladoumegue. Einar Purje en Paavo Nurmi oen
strijd met elkaar zullen aanbinden. Purje zal
reeds op 9 September a s. op de 1000 meter te
Parijs uitkomen tegen Ladoumegue. Op 10
September zou opnieuw een ontmoeting plaats
vinden, en wel te Lyon, doch deze datum is
nog niet definitief. Op 16 September komen
beide loopers dan weer uit in het Buffalo-
Stadion te Parijs, terwijl op 24 September de
groote sensatie zal plaats hebben; de ontmoeting
tusschen Ladoumegue, Nurml ep Purje, waar
schijnlijk over 1000 meter.
was de
won in
4.17 1/5
vers.
HA.
tegen een geringe som.
Natuurlijk was het inrichten van een
openluchtmuseum, dat een monument voor
nationale volkskunst zou moeten worden,
niet zoo’n gemakkelljke taak. De heer Hoe
fer had de Scandinavische openluchtmusea
bezocht. Nu ging de heer v. d. Ven een
lange studiereis naar de openluchtmusea in
Noorwegen en Zweden ondernemen, om zich
van de inrichting daarvan eens op de hoog
te te stellen. In Buiten, jaargang 1913 pu
bliceerde hij, wat hij in de Zweedsche en
Noorsche openluchtmusea gezien had. Toen
brak de oorlog uit en kon alles vanzelf-
sprel^nd maar langzaam voorwaarts gaan.
Zoo werd het 13 Juli 1918 vóór de eerste
bezoekers op de terreinen van het museum
werden toegelaten.
In dien tijd viel er nog niet zooveel te
zien. Het geheel wa» dusdanig klein, dat
de bezoeker nog geen catalogus behoefde.
Maar door aankoop en schenking is er veel
verworven en nu is de verzameling zoo
groot, dat men er zeker een middag aan
renhuis van een soort, dat bijna reeds ge
heel verdwenen Is. In Ootmarsum staat er
nog een, dat ook bezichtigd kan worden.
Dit is een z.g. „los hoes”. Bij deze boer
derijen leefden mensch en dier In één groo
te ruimte tezamen. Een afscheiding tus
schen de kamers en de stallen bestond er
niet. Het voorhuis is gemeubileerd met
haard, kasten, stoelen, tafels, enz., juist,
zooals het in Harreveld was. Het kruisbeeld
heeft men niet vergeten.
Laten we nu eens op de bank gaan zit
ten bij den ouden, karakteristieken put, die
ook uit Harreveld is meegekomen. Hebben
we daar voor ons nu geen prachtig ge
zicht? Hoe vredig grazen de koeien daar
op de groote tfeide, die van achter wordt
afgesloten door hooge boomen. -Ver weg in
den hoek staat een hooge, steenen koren
molen. Wat staat hij daar mooi in het
landschap!
Er is nog een boerenhuis uit Beuningen,
ook van het Saksische type, doch dit huis
dateert uit een vroegere periode dan het
huis van Harreveld.
De oude Saksische boerenhoeven hadden
verscheidene bijgebouwen. Zulk een bijge
bouw was bijv, het bakhuis (bakspiker). Hier
is een achttiènde-eeuwsch Twentsch bak
huis, afkomstig uit Denekamp. Onder een
afdak staan naast het bakhuis op een lage
bank een rij bijenkorven.
Als een welkome afwisseling na al deze
gebouwen, beklimmen we de trap van een
houten houtzaagmolen, om eens een blik
te werpen in het binnenste van den molen.
Deze molen, een z.g. paltrokmolen, stond te
Numansdorp. Van zijn soort waren er nog
maar acht in Nederland aanwezig. We kun
nen ohs dus verheugen, dat er één voor het
nageslacht bewaard zal blijven.
Een andere houten molen, ter bezichtiging
opgesteld, is de kleine spinkop windwater
molen uit Gorredijk. Hij steekt erg af bij
zijn grooten broer, den korenmolen uit
Delft. Met steun der Firma Calvé werd deze
molen hier opgebouwd. Komaan, laten we
eens naar boven klimmen, om te zien, hoe
zoo’n molen werkt. De trappen zijn welis
waar zeer steil en bij het afdalen zelfs ge
vaarlijk, maar daar is de stelling reeds en
tot belooning mogen we genieten van een
fraai vergezicht.
We gaan weer naar binnen en klimmen
hooger, tot op den zolder, waar zich de
vier stel molensteenen bevinden. We zijn
nu nog niet bevredigd; we willen het hoog
ste punt van den molen zien.
Ook de laatste trap beklimmen we, maar
niet verder dan halverwege. We zien de
dikke, zware as, die de vier roeden draagt, museum, als hij dit nu zou bezichtigen,
kijken nog wat op den zolder rond en dalen
dan voorzichtig, heel voorzichtig af. Buiten
gekomen zijn onze kleederen erg stoffig,
maar we voelen toch geen spijt van onze
klimpartij.
Als de zon schijnt, wat is het hier dan
mooi! Alleen het vertoeven te midden van
zulk een prachtige natuur, is al een en
tree waard.
Verder wandelend worden wij uitgenoo-
digd een bezoek te brengen aan de Hinde-
looper kamer, aan zoo’n pronkkamer, waar
de oogen van elkeen te gast gaan/De ei
kenhouten betimmering is overvloedig ver
sierd met snijwerk. Onze bewondering gaat
eveneens uit naar de zilveren voorwerpen
en naar het Chineesche en Japansche por-
celein.
„Naar den geneeskruiden trein”,‘staat er
op een bordje. Daar ook maar even heen!
Wat een schat van bloemen en planten be
vat hij. En ’t is zoo aardig, hier blijkt, dat
verschillende planten, die zoo maar gewoon
langs den weg groeien, geneeskracht be
zitten.
Wat zal ons wachten achter gindsche ge-
opende deur? Een Zaansche grutterij; een
grutterij, afkomstig van Worrherveer. In het
schemerige vertrek merken we op een groot
horizontaal rad, dat door twee paarden m
beweging kan worden gesteld. Met dit rad
staat in verbinding een mechanisme, dat
door het heele vertrek loopt. De maalstee
nen, andere werktuigen, bakken en lepels
zijn naar hier overgebracht en tevens nam
men nog mee, een papieren meelzakje, dat
aan een balk is gepunaisd en waarop ge
drukt staat: G. van Dillewijn, grutter, Wor-
merveer.
De aandoenlijke oude legende van zuster Bea
trijs is op haar schoonst in de oude simpele
eenvoudige vertelling van den middeleeuwer.
Zoo rustig en zonder onnoodige verfraaiing van
haar wereldsch leven komt sterk de goedertie
renheid uit van Onze Lieve Vrouwe, die de
plaats van de zondige portierster uit het Kloos
ter jarenlang inneemt en naar ten slotte terug
voert tot God en diens barmhartigheid.
Maar wij menschen van een zoo gansch’ an
deren tijd willen dit ziele-verhaal van God en
zondaresse voor onze oogen uitgesponnen zien
tot een vergeestelijkt zinnenspel en vele too-
neelschrjjvers hebben het verhaal van 't eeuwig-
heidsbegrlp in enkele minuten uitgewerkt tol ’n
spel van uren. Ten onzent heeft dr. Felix
Rutten zün „Beatrijs” geschreven dat honder
den opvoeringen beleefde met mevr. Alida
Tartaud -Klein in de titelrol. Dr. Rooyaards
heeft meesterlijk op gansch andere wijze Telr-
linck’s „Ik Dien” geregisseerd tot een moderne
Beatrijs-vermaning en Carl Vollmöller heeft
.Het Mirakel” in scène gezet voor een panto
mime, die met Engelbert Humperdinck’s muziek
en oa. onder regie van den grooten Max Rein
hardt een triumf tocht sedert 1911 maakte door
de oude en nieuwe wereld. Geweldig als een op
zet voor de latere film-openbaringen was des
tijds al Reinhardts regie.
Thans brengt ons het Groot-Nederlandsch
Tooneel (directie Hans van Meerten. Paul Huf,
Joh. de Meester en F. van Dijk) „Het Mirakel
als hoor-kijkspel met vele medewerkenden on
der wie Katholieke dilettanten. In Rotterdam
heeft zich een aanbevelingscomité gevormd, oa
met den Katholieken wethouder aldaar en te
Amsterdam beveelt „Katholiek Amsterdam” al
reeds de vertooning aan, waarbij veel Katho
lieke dilettanten zullen meewerken.
De opvoeringen van 1911 zün indertijd meer
Zondagmiddag hield de Hilversumsche gras-
saan-motorenvereeniging goedgeslaagde wed
strijden op de grasbaan van het sportpark.
Voor de veiligheid van het talrijk opgekomen
publiek was de baan een 50 M' ingekort bij de
bochten, zoodat nu bij lederen wedstrijd de vijf
ronden een lengte hadden van ruim 4% K.M
De tuimelingen waren eeq paar maal van
meer ernst igen aard, daar twee rijders het
sleutelbeen braken.
De uitslagen zijn als volgt:
A. Nieuwelingen 250 c.M.3 Twee manches met
puntentelling. In de le manche wint J. v. d.
Berg (A. J. 8.) in 4 min. 5 3'5 sec, 2e was
J. A. Roos (Ariel) in 4 07 3 5. In de 2e man-
ehe won Roos in 4.15, 2e was v. d. Berg in
4.18, zoodat de le prijs moest toegekend wor
den wegens het gelijke puntental aan J. A
Roos (Arlet) te Hoorn die promoveerde tot de
juniores en de 2e prijs aan J. van den Berg
(A. J. 8.) te De Lier, beiden met 3 punten,
doch met een verschil van één seconde in
tijdduur. Van de 3 andere deelnemers kwam
er slechts één bij de finish.
B. Seniores 350 c M 3 Drie manches met pun
tentelling. Zes deenemers. In de le manche
wint G. J. van Dijk (Lady) in 3 27 1 5. tevens
met de snelste ronde In 39 3 5 sec.. 2c werd Fr.
P. van Latum (Lady) In 3.32 3 5; 3c was A.
Hartman (Motosacoche) in 3.36 2 5.
In de 2e manche was no. 1 Th. P. van La
tum in 3.313/5. tweede werd G. J. v.gn Dijk
in 3.35 2, 5. In de 3e manche won G. J. v. Dijk
(Lady) in 3.312/5, tweede werd Jac. Al (En
field) In 3.45 1/5. Met 4 punten won den len prijs
G. J. van Djjk te Amsterdam, met 10 punten
behaalde den 2en prijs A. Hartman (Motosa
coche) te Amsterdam Twee der deelnemers.
Th. P. van Latum en C. A. van Dalsum moes
ten uitvallen wegens lichaamskwetsuur.
C. Nieuwelingen 350 c M.3 Twee manches met
puntentelling. Vijf deelnemers. De belde snel-
sten reden ’n spannenden wedstrijd. In de le
manche won J. F. W. Merkelbach in 4 12. de
2e aankomende P. H. J. Kesselmans, had 2 5
meer noodig. In de 2e manche
omgekeerd.
Merkelbach werd tweede met
korteren tijd, waar beiden 3 punten
Hlden. Oostenrijk's vroegere internationale
doelwachter, is in z’n niéuwe vaderland. Frank
rijk, gearriveerd, doch nu reeds na z’n kort ver
blijf getuigen zijn brieven van spijt en ’n onbe
zonnen daad!
Het is een merkwaardig gebouw, dat daar
zoo laag aan den vijver staat. We treden
binnen en na eenige oogenbliken zien wij
het. We bevinden ons In een ouden Veluw-
schen papiermolen, die door waterkracht
van een beek in beweging werd gebracht.
Nu kunnen we eens gaan zien, hoe het
oud-Hollandsche, handgeschepte papier ge
maakt werd.
Vlak bij de deur staat een hakblok, waar
op de lompen werden fijngehakt. In de
groote kuip, waarin de schoepen rondwen
telden, werden de fijn-verdeelde lompen,
met water, tot pap vermalen. Met een em
mertje aan een langeft stok schepten de
arbeiders de papierpap uit de kuipen op de
zeven. Het water liep er nu uit en na eeni-
gen tijd gingen de bladen onder de pers.
Dan verdween er uit de bladen weer veel
vocht. Geheel droog werden ze op den
droogzolder, waar ze achter elkaar, in lange
rijen, op touwen werden opgehangen. Daar
na moesten ze weer onder de pers, om goed
vlak te worden.
We kijken eens op den droogzolder. Wat
*n aardig gezicht, die bladen papier, die
daar te drogen hangen. Dan nemen we eehs
zoo’n vel papier in onze hand en we zeg
gen: „Dit is nu precies het papier, waar
van de boeken in de vorige eeuwen werden
gemaakt.”
Deze papiermojen is een prachtige aan
winst voor het museum. Het gebouw met in
stallatie werd aan het museumbestuur aan
geboden door een groep papierfabrikanten.
Eveneens interessant vinden wij een olie
molen uit Zieuwent. De rechtopstaande
maalsteenen werden door een paard in een
ronddraaiende beweging gebracht. Dit
paard had in een hoek van den molen zijn
stal. De knecht verbleef ook in den molen,
hij had daar een kamertje met bedstede.
Langs het openlucht-theater, waar wel
voorstellingen worden gegeven, komen we
dicht bij den uitgang.
Een pijl wijst nog naar links. We volgen
de aangegeven richting en staan weldra
voor een Zuid-Limburgsche boerenhoeve
met twee toegangspoorten. Deze hoeve, af
komstig van Oeleen, werd op den Water
berg opgebouwd met steun van colleges en
particulieren.
Het leven op zoo’n Frankische boerderij is
geheel naar binnen gekeerd. Om de beide
plaatsen groepeeren zich het woonhuis, de
stallen en de schuren. De mestvaalt ligt uit
gestrekt over een deel van de plaats. On
regelmatige, zware keien, niet vast aaneen
gesloten, vormen het plaveisel, waarover de
wagens naar de schuren worden getrokken.
Worden de toegangspoorten gesloten, dan
ligt de hoeve met erf daar geheel afgeslo
ten.
Hier op de terreinen van het openlucht
museum staat alles open. We kunnen het
huis binnengaan, we kunnen de stallen be
zichtigen, we kunnen in het bakhok kijken,
kortom, we kunnen alles op ons gemak in
oogenschouw nemen.
Gelukkig zwerven er geen venters rond,
die de harmonie in dit schoone oord zeker
zouden verstoren.
Het loopt naar half zes en we zullen ons
naar den uitgang begeven. We hebben de
zen middag veel gezien, waarvoor wij ons
dankbaar gestemd voelen.
Echter vonden wij op onzen tocht over de
terreinen van den Waterberg geen oud
kerkje met toren, of een oud bidkapelletje.
Dit vormt een tegenstelling met het open
luchtmuseum te Bygdo, waar de beroemde
Stave-kirche van Gol staat opgesteld. Het
Ost Preussisches Heimatmuseum in Königs
berg, het eerste Duitsche openluchtmuseum,
heeft in zijn verzameling een Oost-Prui-
sische dorpskerk met kerkhof. Niettemin ge-
looven we, dat Hazelius, de vader der open-
luchmusea, tevreden zou zijn over de in
richting van het Nederlandsch Openlucht-
de internationale
NederlandNoord-
De Nederlandsche ploeg,
waarin eenige der beste krachten verhinderd
waren uit te komen, kon het tegen haar Dult-
schc tegenstandsters niet bolwerken en verloor
met 4 punten verschil. De Duitschers behaalden
51% punt, Nederland 47% punt.
Mej. Schuurman liep de 100 M in het wereld
record van 119 sec., terwijl de Nederlandsche
estafetteploeg, bestaande uit de dames Schuur
man. Martin, Aalte* en Dalmolen het Neder-
landscji record 4 maal 100 M. estafette met
3 «10 sec. verbeterde en bracht op 49 1 sec. In
het loopnummer waren de Nederlandsche dames
verreweg het sterkste. Deze voorsprong werd
evenwel door minder betere prestaties in werp
en spnngnummers teniet gedaan.
Deze wedstrijd werd vooraf gegaan door
internationaal dualmeet tusschen de dames van
Brunhllde (Groningen) en de dames van de
Bremer 8 po rtf resin de. die eveneens door de
Duitsche dames werd gewonnen; zij behaalden
52 punten, de Groningsche dames 47 punten.
De Brunhilde-estafetteploeg verbeterde tijdens
dezen wedstrijd het Nederlandsch record 4 maal
80 M extafette met 9/10 sec. en bracht dit op
415 sec. Ook de tweede ploeg der Groningers
bleef beneden het oude record.
kan besteden en als men dat wil, ook wel
een heelen dag.
Op het terrein bevinden zich twee mu-
seumgebouwen. Direct als men zijn toe-
gangsbiljet heeft gekocht, treedt men het
eerste museumgebouw binnen. Hierin be
vinden zich hoofdzakelljk wagens, onder
deden van wagens, sleden en tuigen.
De wagens zijn dezulke, die de boeren
alleen bij feestelijke gelegenheden gebrui
ken; het zijn de z.g. speelwagens. Deze
wagens zijn mooi beschilderd en van keu
rig houtsnijwerk voorzien. sFriesche en
Zeeuwsche speelwagens staan daar, met
zeer hooge achterwielen en kleinere voor
wielen. Op de banken, voorzien van groene
kussens, kunnen zeker wel een dozijn men
schen zitten.
Prachtige arren trekken onze aandacht,
evenals een klein, gesloten wagentje, dat
gebruikt werd, om gebrekkigen, of ouden
van dagen te vervoeren, over een niet te
grooten afstand. Zulk een wagentje, veel
gelijkend op een toeslede, kon met de
hand, of door middel van een paard, qf
ezel voortbewogen worden.
Is
Die open loods ook maar eens binnen-
gewandeld. Hier staan karntonnen, een
honden-karnmolen, een wanmolen, hand-
wannen, dorschvlegels en een oude koren
maat, de schepel. Deze werktuigen van den
boer, die we vroeger op school op platen
zagen, zien wij nu hier in werkelijkheid
voor ons. We bereiken een vijver. Veel wa
ter staat er niet in, want het is langen tijd
droog geweest. Toch komen de vijvers op
den Waterberg nooit geheel droog te liggen.
Zondag 24 September zal de 5e Zaansche Zes
stedenloop. welke weer door de Zaansche Ver
een Voor Vreemdelingenverkeer georganiseerd
wordt, plaats vinden De start vindt plaats te
Assendelft en via de gemeenten Krommenie,
Wormerveer. Zaandijk, Koog a. d. Zaan is de
finish te Zaandam.
Deze wedstrijd mag zich in een steeds stij
gende belangstelling verheugen en men ver
wacht voor dezen Jubileumloop een groot aantal
inschrijvingen.
men dit gebouw uit, dan doet men
wijs, de pijltjes te volgen. Men komt dan
overal en slaat niets over. Wij willen niet
alles opnoemen; dan zouden we licht te
veel van de aandacht der lezers vorderen.
Daar staat een zeer klein visschershutje,
afkomstig uit Volendam. Het huisje bevat
geen schoorsteen. De rook verdwijnt door
een openslaand luik in het dak. De slaap
plaats is in hooge mate bekrompen en on
der het armoedige, weinige meubilair,
neemt het olielampje aan den wand nog een
voorname plaats in.
Tot onze groote verwondering zien we ver
der een half schip op het droge staan. Dit
schip werd gebouwd in 1880 te Deventer.
Toen het te oud werd, om nog langer vrach
ten te vervoeren, kocht het museumbe
stuur het aan. Men zaagde het op een werf
midden door. Per as werd de achterhelft,
naar den Waterberg vervoerd, waar men
deze tentoon ging stellen. Ieder gaat na
tuurlijk de kajuit binnen, al is ’t'daar dan
ook erg laag, om nu eens goed te zien,
hoe de schippers toch eigenlijk wonen.
Via een plaggenhut uit Onstwedde, die
eigenlijk nog beter bewoonbaar is dan de
Volendamsche visschershut, bereiken we het
tweede museumgebouw.
Dit ruime, lichte gebouw bevat kleecfflk
drachten uit Zeeland, N - en Z.-Holland,
Gelderland, enz. Ze zijn veilig weggeborgen
in groote vitrines.
„Da’s een mooie schaaf,” zeggen we on
willekeurig, als we een groote schaaf aan
den wand zien hangen, die van kunstig snij
werk is voorzien. Mes- en vorkscheeden be
vinden zich hier, dateerend uit het eind van
de zestiende en het begin van de zeventien
de eeuw, eveneens rijk met snijwerk ver
sierd. Mooi besneden klompen zijn er ook.
Eigenaardig, die dooden- of lijkborden daar,
die dienden, om een sterfhuis aan te dul
den. Er zijn antieke bid- en devotieprent
jes en beeldjes van de H. Maagd, gemaakt
van was, in een houten doos met glazen
deksel. O, er Is In dit gebouw zooveel be-
zlenswaardigs Onder meer merken we op:
zilveren sier- en gebruiksvoorwerpen, een
oude Friesche staartklok, tabaksdoozen en
brillekokers, koekvormen en palmpaschens
en op den zolder een weefgetouw en ten
kaaspers.
Dit gebouw zal nog verder uitgebreid
worden. Een toren zal er tevens verrijzen,
zoodra de financiën deze uitgaven veroorlo
ven.