L
van
Lord Protector Oliver Cromwell
O
M DE APOTHEEK
DE WITTE ZWAAN
r~-7-
HEESCH
ZIJN STERFDA G HER-
DACHT
ROBINSON CRUSOE’S AVONTUREN
verkoopt
Uw eigen winkelier
ROBINSONschoenen
WOENSDAG 6 SEPTEMBER
s
El Debate in nieuw
formaat
De Weensche Jaarbeurs
Ongelukken in huis
De blauwe wimpel
Censuur in Finland
Hoe de bladen protesteeren
HIÜ NAAR HÉT DUITSCH
VAN RUDOLF HERZOC Hl
Bestrijder def Katho
lieken
De goudschat van de
•♦Egypt”
I Niet tot liegen
in staat!
Na zich heesch geschreeuwd te
De fanatieke leider der Engelsche
puriteinen, staatsman en
soldaat
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIE MAAL VIER EN TWINTIG UUR NA HET ONGEVAL
niiliiiiiiiiiiiiniiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiflllllllHliiiliiiiiliiiiiiinilliiiNiii
i
„Willen jullie een»
de
slangen kunnen wandelen?” vroeg de
zeeman aan Robbie en Topsy.
>1 i^rn
zeeman
weer.
„Slangen
„ze hebben immers geen beenen.”
■eeman.
Freddy strengelde de twee slangen
Ineen en zelde hun toen, dat ze langs
het strand moesten wandelen.
de Topsy.
„Ja," aeide Robbie, „en een van hen
rookt uit de pijp van den aeeman."
(Morgenavond vervolg.)
35
ors
zich met
(Slot volgt).
7
A „Mijn gedresseerde slangen kunnen
loopen zonder beenen”, verklaarde de
„Kijk Robbie, Creepy en Crawley
kunnen loopen net als JU en Ik," zel-
„WeL zouden jullie niet eens willen
zien, dat Crawley en Creepy loopen
t
zooals JU en ik?" vroeg de
„Ik weet niet wat je bedoelt," zelde
Robbie.
nationale
geopend.
Er zjjn geen Duitsche exposanten, maar de
organisatoren hebben naar Weenen een groot
aantal oude en nieuwe exposanten getrokken
Het aantal koopers dat uit het buitenland af
komstig is, Is naar duidelijk blijkt, groot.
rd? Ver-
iljjk mee
(Ingezonden Mededeeling)
kwam
dorp
Het
President Mlklas heeft Zondag de 25ste Inter-
Industrleele Jaarbeurs van Weenen
kunnen niet loopen.
kunnen alleen kruipen,” zelde Robbie,
BU gelegenheid van de inzegening zijner nieu
we rotatiepersen heeft het katholieke dagblad
El Debate te Madrid een „pxtra nummer uitge
geven. waaraan wU het navolgende ontleenen:
De oplage van het blad bedraagt thans 200.000
exemplaren per uur. In 10 uur tijd wordt 140
ton papier verwerkt, of tweemaal zooveel als
de grootste Spaansche papierfabriek In een dag.
produceert. De totale lengte van deze papier
strook bedraagt 427 Kilometer.
I JJ 1 fop dit blad zijn Ingevolge de verzekeringsi
flOO/l/K? S ongevallen verzekerd voor een der volg'
Volgens een statistiek van een Amerikaan-
sche verzekeringsmaatschappij, gebeuren 7 van
de 8 ongelukken bij de verzekerden thuis.
i, ,Een 'onderzoek van de 117.477 gevallen, waar
in een verzoek om schadevergoeding was in
gediend. bracht aan het licht, dat slechts een
van elke acht verzekerden een ongeval had ge
kregen in treinen, booten, vliegtuigen en an
dere openbare middelen van vervoer
De meeste verzekerden bleken verwondin
gen te hebben opgeloopen bU het vallen over
haardkleedjes, het struikelen over drempels en
gladgewreven vloeren, terwijl er ook een aan
tal personen was, die bij het uit bet bed vallen
ongelukkig waren neergekomen.
Ze vroeg Schoner om even binnen te komen
en de graaf nam tegenover haar plaats.
Heeft Juffrouw Friedrich deze kamers al
gehuurd? vroeg hij.
Ze wil beslist blijven, antwoordde Vilma
moedeloos. Voorloopig heeft ze de drie kamers
van deze étage voor drie maanden gehuurd.
Dan is die huur weggegooid geld, zei Schö-
ner droog.
Vilma zuchtte.
Dacht u van niet, juffrouw Mei
telt u me dan eens hoe het er eii
staat!
Ik wou dat het avontuur maar afgeloopen
was, zet ze moedeloos. Dat comedie-spelen is
niets voor mij.
Nog vier en twintig uur geduld, juffrouw
Meinard!
Juffrouw Friedrich heeft nog bijna geen
woord over thuis gesproken. In haar extase ge
looft ze dat ook ik na mijn bekrompen levens
omstandigheden een vrijer en ruimer arbeids
veld wil zoeken.
Dus juffrouw Friedrich is nog steeds in
een toestand van op’vinding?
Ze is zoo opgewonden dat om hAAr de
voorstelling een dag moest worden uitgesteld.
Vanavond gaat het nu gebeuren. Hoe dat moet
gaan in de neiveuze snanning waarin ze ver
keert. mag de hemel weten. Ze treedt op onder
den nnarn Walter.
Zou ik haar vanmidag nog kunnen spre
ken?
Neen, zei Vilma bedrukt. Ze heeft uitdruk-
by verlies van *n
anderen vinger
kelijk gezegd dat ze vanmidag alleen wil blij
ven.
Ze heeft er toch geen flauw vermoeden
van dat ik hier ben?
Absoluut niet. Ze heeft er niets van ge
merkt. dat ik een telegram verzonden heb.
U denkt dus dat het geen zin heeft dat ik
terugkom?
Neen, meneer Schöner.
HIJ stond op. Dan moet ik er wat anders
op zien te vinden. Tot ziens, juffrouw Meinard
Hopelijk gebeurt dat vanavond al.
Hjj ging heen. Op straat vroeg hij den weg
naar den schouwburg. Daar ging hjj naar bet
loket en huurde een heele loge. Het verdere deel
van den dag bracht hij zoo goed en zoo kwaad
als het ging in een café door met een paar
oude jaargangen van humoristische tijdschrif
ten. Toen het avond was geworden ging hjj op
weg naar den schouwburg.
De voorstelling was al begonnen. De graai
zette zich, met hoed en jas onder zijn onmld-
delljjk bereik, achter in zijn loge. Hij verveelde
zich voorloopig. Tegen het slot van de eerste
scène werd zjjn aandacht grooter. De oude jon
gejuffrouw Irmentraut had haar arietta, waar
in ze haar ongenoegen over de mannen van
haar tijd ten beste geeft, ten einde gebracht.
Door een zijdeur kwam Lisa Friedrich op in de
rol van Marie om een brandende lamp op tafel
te zetten; de lamp beefde en nnkelde in haar
hand. Het publiek keek met critlsche aandacht
naar de debutante.
Toen het mankement hersteld en de oploop
verdwenen was. bekwamen Sonja en Hans
eenlgszlns van hun verbazing. „Dat is nog eens
liegen.” zei Hans, „de Jongen was misschien nog
wel vjjf kilometer ver weg. En jij achtte hem
niet tot liegen in staat!"
Het gepubliceerde voornemen van een fusie
tusschen de White Star Line en de Cunard
Ling opent de mogelijkheid dat de „Leviathan*
wederom in zee zal worden gestoken om zijn
superioriteit ter zee te bewijzen om de blauwe
wimpel, die onlangs in bet bezit van het Itali-
aansche stoomschip „Rex" was gekomen, te
heroveren.
Op het oogenbllk is de .Leviathan” opgelegd
in de Hudsonrtvier en is er voor de Noord-At-
lantlsche route geen snel Amerikaanse!) stoom
schip in dienst.
Op dgl United States Lines, aan wie de .Le
viathan" toebehoort, is scherpe kritiek uitge
oefend, in verband met het opleggen nn dit
schip, doch zij beweerde, dat de exploitatie
kosten zóó hoog waren, dat deze slechts voor 'n
zeer klein deel door de inkomsten worden ge
dekt. Onder deze omstandigheden beeft de
Shipping Board oplegging goedgekeurd.
De werkzaamheden bij het gezonken schip
..Egypt” zijn door het bergingsvaartülg ..Ar
tlglio" gestaakt in verband met de weersom
standigheden. Van 11 Augustus tot 2 Septem
ber waren de omstandigheden slechts nu cn dan
gunstig, zoodat gedurende 56 uren kon worden
gewerkt.
Gemeld wordt dat de „Artlglio” in Ply
mouth is aangekomen en daar 27 staven goud
van verschillende grootte, ongeveer 8400 sove
reigns en 214 staven zilver, in het geheel ter
WaArde van ongeveer 57 000 Pond Sterling heeft
aan land gebracht. Tot nu toe zijn 73 pCt. van
de sovereigns, 78 pCt. van de goudstaven en
94)4 pCt. van het zilver van de „Egypt” ge
borgen.
Vice-admlraal E. J. A. Fullerton heeft een
bezoek gebracht aan de „Artlglio". waar hU
den chef-dulker Marrio Raffaeü gecomplimen
teerd heeft met zijn prestaties.
wijs voor zijn felle religieuze overtuiging,
maar allerminst als een teeken van verdraag
zaamheid Zoo was o.a de opvatting ook van
Vondel, die een fel hekeldicht aan Cromwell
wijdde onder den titel .Protector-weerwolf en
die in andere hekeldichten herhaaldelijk Crom
well's naam heeft genoemd
De graaf vertelde hem hun plan en wist alles
zoo voor te stellen, dat er geen mogelijkheid
van mislukking scheen te bestaan. HU legde er
den nadruk op dat hU zelf naar H. zou gaan,
om de zaak in orde te maken.
Niemand zal ooit weten waar Lisa gewees'
is en waarvoor ze op reis was en als ik jou de
vluchtelinge niet overlever en JU niet zult moe
ten erkennen dat ik deze zaak voed heb Inge
pikt, is mUn naam geen Schöner meer.
Het was den graaf tenslotte gelukt op het
sombere gezicht van zUn vriend een glimlach
te voorschUn te tooveren en zij- stapten het ho
tel binnen om met een goed glas wUn het laat
ste restje pessimisme dat nog in nem was ach
tergebleven, weg te spoelen.
Konrad B&renfeld begon zUn werkzaamheden
den volg" den dag met in zUn kwaliteit van
opvolger en aanstaand eigenaar van de zaak,
drich zoo goed is geweest mU met de beharti
ging van haar belangen te belasten. Weest u
zoo goed even Inzage van dit stuk te nemen!
De provisor keek naar de akte, beet zich op
de dunne lippen en draalde hem den rug toe.
Barenfeld ging naar zUn kantoor, riep Hein
rich, den bediende, die tUdens zijn afwezigheid
was aangesteld. Dores en Hannes en verzocht
hun ook in de toekomst, als de zaak in Zijn
handen was overgegaan, hun beste krachten
aan de „Witte Zwaan” te willen bhjveu wUden.
HU gaf him allemaal salansverhooging en
Het hen weer aan het werk gaan. Alleen Dores
bleef achter om „meneer" even alleen te spre
ken. De oude jongen kon van verlegenheid
haast geen woord uitbrengen, zoodat Barenfeld
ten slotte moeite had den noodlgen ernst te be
waren.
Je wilt dus trouwen, zei hU. toen de huis
knecht zUn verlangen zoo goed en aoo kwaad
als t ging, had kenbaar gemaakt. Maar
daarom hoef Je toch geen ontslag te krUgen!
Dat Jette, als ze getrouwd Is. niet bU mevrouw
Friedrich in dienst kan blUven. begrUp ik. Maar
we zullen op den duur wel behoefte hebben aan
iemand, die voor het schoonhouden van de ge
bouwen van de zaak zorgt.
Bovendien vind ik het zeer noodzakelUk
met het oog op brandgevaar dat er op de
binnenplaats een permanente bewaker woont
en daarom stel ik voor met je vrouw het ge
deelte van het gebo iw te betrekken waar tot
nu toe de heeren hun kamers hebben. Die zal
ik In overweging geven om in het voorgedeelte
blik
stoppel
en reed den vrachtauto snel voorbU-
„t Zal hem wel spUten,” zei Sonja, „dat hU
op dien langzamen vrachtauto zit. Ik geloof
dat hU wat graag bij ons- was Ingestapt. Ove
rigena ik twUfel er nog aan of de jongen de
kleedjtes werkelijk gestolen heeft."
Hans zei niets, maar een vUf minuten tater
begon Sonja opnieuw over het geval.
„Geloof JU nu heusch. dat die jongen tot
volksvertegenwoordiging werd samengesteld uit
12 lords en 68 leden. Naar den zin van Crom
well was deze zuivering nog niet radicaal ge
noeg. maar hU moest buigen voor het leger en
legde er zich bU neer.
Toen de Ieren Karei n tot konlng uitliepen
Het Cromwell zich benoemen tot onderkoning
en oppereommandant over Ierland. HU trok
Dublin binnen, nam na een hevig bombarde
ment Drogheda In en Het 23 tegenstanders,
waaronder ook monniken, ter dood brengen.
Na twee maanden keerde hU naar Londen te
rug. terwUl een aantal troepen achterbleven
om Ierland deerlUk te plunderen gedurende
meer dan twee volle jaren. waarna het land
door pest en hongersnood totaal was verwoest.
Een half milHoen inwoners was omgekomen
vrUwel allen kaXhoHek. De overige kathoUe-
ken. in wie Cromwell de oorzaak van alle el
lende zag, werden gedwongen te verhuizen naar
de onvruchtbare landstreek Connaught in het
Noord-Westen van het land, terwUl iedere
achterblUver met den dood werd gestraft. In
deze jaren werd de haat tegen Engeland in het
lersche volk Ingeworteld met een felheid die
zich nog een paar eeuwen zou doen gelden.
Na de terechtstelling van den konlng, op
30 Januari 1649, die door Cromwell's drUven
gevallen was, werd ook de breuk tusschen Crom
well en de Schotten grooter en na eenlge aar
zeling werd Karel II -tot konlng uitgeroepen.
Met een leger van 26.000 man stond de veld
heer Leslie gereed Engeland binnen te vallen
op het oogenbHk dat Cromwell met 16.00J man
Schotland binnen trok. In de worsteling die
bU Dunbar volgde bleef de Engelschman over
winnaar. Daarna trok hU naar het Noorden,
liet Karei in Engeland binnen vallen, verdeelde
zUn leger in tweeën, waarvan een deel in
Schotland achterbleef en het andere Karel's
leger bU Worcester versloeg. De konlng kon in
de duisternis ontkomen en vluchtte naar
Frankrijk, het geheele terrein overlatend aan
OUver Cromwell, die zich haastte de orde in
Schotland en Ierland te herstellen en droomde
van één groote unie tusschen deze twee lan
den en Engeland. HU regeerde thans over drie
groote rUken. Een oneenigheid tusschen leger
en parlement leidde er toe. dat Cromwell het
Lagerhuis binnenviel en dit ontbonden ver
klaarde. PersoonlUk greep hU de leden stuk
voor stuk bU den kraag en Het hen door zU»
soldaten de straat op smijten, nam de paperas
sen van den voorzitter in beslag, ver Het de
zaal, deed de deur op slot en stak den sleutel
in zjjn zak.
Cromwell wUdde zich vanaf dat oogenbllk
voornamelUk aan de verbreiding van het pro-
riep. betoonde dit parlement zich hevig anti- testantisme, waarmee natuurlUk gepaard ging
katholiek, maar ook hevig antl-Koningsgezlnd,
zoodat het opnieuw ontbonden werd en gedu
rende elf Jaar bleef. Meer en meer verzette men
zich tegen de hooge belastingen, die de konlng
uitschreef en toen na jaren van strUd de ko
nlng tenslotte tegenover het parlement de ne
derlaag leed, had niet het minst OHver Crom-
well hieraan medegewerkt. HU was steeds een
vurig voorstander van ëen sterk leger in dienst
van *t parlement en toen de konlng llch uit Lon
den en de poHtiek had teruggetrokken, werd
Cromwell benoemd tot overste van een rulter-
corps. Met groote snelheid wist hU een leger te
vormen, waarin tucht. vrUheidsliefde en puri-
teinsche godsdienstigheid de voornaamste deug
den waren. In 1642 en 1643 versloeg hU de ko
ningsgezinden en veroverde eenlge provincies.
Het parlement gaf hem een meerderheid en sa
men met Thomas Fairfax werd hij tot opper
bevelhebber van het leger benoemd Een nieuwe
strUd met de koningsgezinden volgde, die hU
in 1645 bU Noseby definitief versloeg, zoodat de
konlng naar Schotland vluchtte, dat hem even
wel aan het Engelsche parlement uitleverde.
Daarna legde CromweH den grondslag voor
het Hooger Huis en het Lager Huis, belegerde
Londen en stelde den Konlng onder toezicht van
het parlement, terwUl de helft van het konink-
lUk leger in gevangenschap leefde. TerwUl hU
onderhandelde met den konlng bleek hem, dat
deze ook in verstandhouding stond met de
Schotten en eveneens met het parlement Toen
besloot Gromwell een einde aan het geharrewar
te maken. De konlng vluchtte naar Wight, de
Schotten werden verslagen en CromweH trok als
overwinnaar Edinburg binnen.
Intusschen was er een ernstige wrUvlng tus
schen den bevelhebber en het parlement ont
staan, die zich met groote snelheid onwlkkel-
de en uitliep op een beschuldiging van hoog
verraad aan CromweH. ZUn coUega Fairfax trok
onmiddellUk Londen binnen en op 6 December
1648 werd het parlement onderhanden genomen.
Zeven en veertig leden werden gearresteerd en
zes en negentig andere leden werden wegge
jaagd en door nieuwe leden vervangen. De
I i hebben
En uit verder kibbel-vrees.
Staaft met meerderheid van
stemmen
De gemeenteraad van Heesch!
Wat daar ook maar aan de orde
Voor de léden werd gesteld.
Ging gewoonlijk met een woelig
Bij-programma vergezeld!
Eind’lijk schijdt men wijs geworden,
Maar toch buiten d'orde om.
En nu houdt, o contradictie!
De gemeenteraad zich stam!
De presentielijst vewneldt nu
Door haar blanco een absent.
Want een rij van incidenten
Schiep dit laatste incident.
‘t Is opmerk’lijk dat een plaatsje.
Met zoo'n schreeuw’rig bijgeluid,
Thans in omgekeerde orde.
Zich nu zoo niets-zeggend uit!
MARTIN BERDEN
(Nadruk verboden k
ch, kUk eens. Hans,” ael Sonja van Heuvel
tot haar man, terwUl ze op het kleine
terrasje zaten voor een herberg aan
den rand van de groote stad. „KUk.eens wat
een aardig schooiertje!”
Hans van Heuvel keek in de aangeduide
richting en ontwaarde een boefje van een jaar
of twaalf. armelUk gekleed, maar met een gui-
tig-sluw gezicht onder een veel te groote vet
tige pet.
De jongen kwam naar hun tafeltje en tikte
aan zUn hoofddeksel.
.Mógge, mevrouw, meneer, wil mevrouw een
mooi kanten kleedje knopen? Voor niet te
duur?”
HU haalde een drietal kleine kanten kleedjes
te voorschUn en etaleerde ze op het tafeltje.
...Echt kant,"-mevrouw.” Uchtte hU nog In.
terwUl Sonja nieuwsgierig de mooie dingetjes
betastte.
Hans van Heuvel wilde
houden, maar Sonja hield hem
kleedjes voor.
„WerkelUk Hans.’* zei se. „t Is echt kant!
En mooi ook!” En tot den jongen, die met het
air van een zakenman er bU stond:
„Wat moeten ze kosten?"
„Alle drie’”
„Goed! alle drie!”
„Nou, ik zal het goed met u maken. Ik wil
ze kwUt; geef me twee gulden voor de drie!”
■- Sonja kon haar ooren niet gelooven en Hans
begon opeens ook meer belangstelling te too-
nen.
..Dat is niet duur,” zei hU. „weet je wel. dat
die kleedjes veel meer waard zUn?"
„Och.’ antwoordde het koopmannetje, .als ik
er meer moeite voor doe krijg ik wel een goe
den prUs, maar de kwestie is: ik wil naar huls.
Neem ze maar gerust voor twee gulden. Het is
echt kant. U kunt mU vertrouwen, want ik lieg
nooit."
Sonja knikte.
„Goed” zei ze dan. „We nemen ze. Is t goed,
Hans?" v
Van Heuvel had er niets tegen. Het was niet
duur en het koopmannetje had een aardlgen
snuit. HU haalde zUn portemonnaie voor den
dag en betaalde. Weer een tik aan de vettige
pet.
..Dank u wel. meneer. Goeden morgen, me
vrouw, meneer!"
En hU wandelde het terrasje af.
Glimlachend keken ze hem na. Een echt
type! Maar een half uurtje later kreeg hun
goed vertrouwen een geweldigen schok. De her
bergier kwam het terrasje opgeloopen, naast
hem een gezette man die druk gebarend Uep te
redeneeren.
„U heeft zooeven kanten kleedjes gekocht,
meneer?" vroeg de gezette man. „Ja, ah! de
schelm. Net te'voren had hU ze uit mijn win
kel gestolen. Ja, meneer, gestolen! *t Is een
schande I"
.Maar dat kan toch haast niet!” trachtte
Sonja het schooiertje te verdedigen, maar Hans
dacht opeens aan den zeer lagen prUs, dien hU
er voor had moeten betalen.
„Daar zUn we ingevlogen!” zei hU dan. „En
fin. wU kunnen er niets aan doen. WU wisten
niet dat ze gestolen waren. Maar vindt u het
goed de kleedjes over te nemen voor denzelf-
den prins, die ik er voor heb betaald? U be-
grUpt, wU konden niet controleeren of het ge
stolen goed was. Trouwens, ik heb er geen
oogenbllk aan gedacht. Het zou mUn recht zUn
ze te behouden, maar als Ik ze teruggeef, wil
Ik er tenminste geen cent op verliezen."
Ze kwamen tot een accoord en de winkeHer
Vertrok. Maar door het heele geval was de
stemming toch een beetje bedorven.
Hans betaalde de vertering en ze stapten
weer in hun auto. Weldra lag de herberg met
het terrasje achter hen en rolden zU langs
den mooien straatweg.
Het was niet buitengewoon druk op den weg.
Hans had de handen licht om het stuurwiel
geslagen. VoorbU een bocht haalde de auto een
zwaren vrachtwagen in.
„Wel aUemach' riep Hans uit.
Sonja drukte haar gezicht tegen het glas.
Achter op den vrachtauto zat het schooiertje,
zUn pet scheef, een sigaret in zUn breed-
lachenden mond. HU herkende zUn koopers (of
slachtoffers!) dadelijk, zwaaide met zUn hand
en was één en al vriendelUkheid. Eén oogen-
dacht Hans van Heuvel er over om te
en, maar dan haalde hU de schouders op
P September 1658, dus 275 Jaar geleden,
f 1 overleed te Londen de Lord-Protector
van Engeland, OHver CromweH. ons al
len bekend uit onze eigen vaderlandsche ge
schiedenis. waarin Engeland juist onder zUn ré-
geering zoo'n rol hedlt gespeeld.
AanvankelUk studeerde de Jonge CromweH. die
op 25 Mei 1599 te Huntingdon) uit een oud-
adellUk geslacht werd geboren, voor geestelUke.
HU gaf deze studie echter op en ging naar de
universlteit van Cambridge, waarna hU in Lon
den een leven leidde, dat schril afstak met zUn
eerste aspiraties naar den geesteUjken stand.
Maar ook dit leven kwam hU te boven na zUn
huwelük met Elisabeth Bourgier in 1621. dat
hem spoedig in gezelschap bracht van de Puri
teinen. In 1625 werd hU ParlementsHd en begon
actief deel te nemed aan de rumoerige politiek
dier dagen. De religieuze en politieke vraagstuk
ken. die geheel Europa beroerden Heten ook En
geland niet met rust. De katholieken en de epis
copaten waren van meening, dat het konlngs-
gezag uit absolutlstischen zin moest verstaan
worden, terwUl de presbyterianen den konlng
als een gevolmachtigde des volks beschouwden
Deze laatste partij wenschte elgenlUk een be
perkte monarchie. Alleen de independenten de
onafhankelUken dus. wilden absolute gods-
dienstvrUheid en CromweH. die aan hun zUde
stond, formuleerde hun streven ongeveer als
volgt: „Ik zou Hever willen, dat het Mohameda-
nisme werd toegelaten dan dat een kind van
God terwlUe van zUn geloof zou worden veroor
deeld." Onder godsdienst verstonden deze inde
pendenten echter in werkelijkheid het puritanis
me en zeker niet het KathoHctsme, noch de epis
copaten. noch de vrUdenkers.
Toen Karel I de alleenheerschappij over En
geland voerde en het parlement, dat gerulmen
tUd ontbonden was geweest, weder bU elkaar
zooiets in staat is. Hans? Ik kan het me niet
indenken. Zoo’n schattig schooiertje!"
„Och wat!" antwoordde Has bruusk en tege
lijkertijd liet hU den auto, zonder het te willen,
zwenken.
Een ge kraakt De auto atfKkte. Vlug remde
Hans.
Door zUn zwenkende beweging vas jen ach-
tcroprtjdende auto, die passeeren wilde, tegen
het achterspatbord opgereden. Ook het llnker-
achterwiel was beschadigd.
„Dat komt er nou van,” bromde Hans. terwUl
hU uit den wagen sprong.
Uit den anderen auto waren inmiddels twee
mannen gekomen, die hevig begonnen te dispu-
teeren en te
schelden. Een
troepje mensclien
uit l et
naderbU. j
werd een j
oploopje. Na een 5
poosje arriveerde
de dorpsveldwachter, die zUn borst vooruit stak
en zijn boekje te voorschUn haalde.
Zoo gemakkelijk als hU gedacht had kon hjj
de zaak echter niet uit elkaar pluizen. Na een
kwartiertje had hU echter de meeste gegevens.
„Is er nog iemand, die het gezien heeft’”
vroeg hlf.
En tot groote verbazing van Sonja en Hans
jtlonk er een heldere Jongensstem:
„Ja. ik heb het gezien. Ik stond langs den
weg toen het gebeurde
Het was bet stelende schooiertje I
„Die meneer", en hU wees op Hans, „gaat
heelmaal vrU uit maar die twee anderen pas
seerden tegen alle regelen van het verkeer in.
Die twee hebben het gedaan!"
regee-
op te
Het la merkwaardig te sien boe een 'man
als CromweH. die een algemeene ontwikkeling
vohtrekt miste, niettemin een knap staats
man en groot militair was Van de studie bad
hU trouwens een grondlgen afkeer, zoodat hU na
een paar jaar in Cambridge gestudeerd te heb
ben, de universlteit verliet zonder examens te
hebben gedaan. ZUn aanzien beeft hU aller
eerst verworven door zUn huwelUk met een
rUk meisje, aan bet begin van deze beschou
wing genoemd. Htf-leefde sober, zoowel in zUn
Jeugd als op tateren leeftUd en was steeds een
voudig gekleed. ZUn gestalte was forsch en
zUn krakende stem contrasteerde sterk mei zUn
ongehoorde welsjirekendheld. ZUn sterkste wa
pen Jn den strijd was zUn godsdienstige over
tuiging. die hem In zUn latere levensjaren vaak
wroeging bezorgde over de onbezonnenheid van
zUn jeugd. Dit-maakte hem soms neerslachtig,
hetgeen nog verergerd werd door den dooc van
zUn Hevelingsdochter. die dlkwuis tegenover
haar vader de koningsgezinden in bescherming
had genomen
De dag waarop CromweH stierf was de ver
jaardag van den slag bU Dunbar en het hevig
onweer, dat op dien dag boven Engeland woed
de. gaf den volksmond de legende in. dat de
storm veroorzaakt werd door het leger van
Satan, die gekomen was om wraak te nemen
op den tyran.
De directe opvolger van CromweH was
Karel n. die eertUds naar FrankrUk was ge
vlucht en thans weer in triomf werd binnen
gehaald. Met zUn komst waren de roerige en
revolutionnalre jaren voorbU
De houding, die CromweH tegenover de Ka-
thoUeken aannam en die tot in bet fanatieke
ging, was een gevolg van zUn dweperig purita
nisme. dat hem deed gelooven een werktuig in
Gods hand te zUn, waaraan bU blUkbaar het
recht meende te mogen ontleenen de meest
radicale practUken te volgen. In zulke gevallen
ontzag hU niets of niemand en beging daar
door vaak grove onrechtvaardigheden. Dat zUn
fanatieke soldaten psalmen zongen vóór tU
dens en na den strUd. mag gelden als een be-
zUn voorganger rekening en verantwoording te
vragen.
HU had met dit heerschap een warm gesprek
onder vier oogen. waarvan het eind was, dat
de Jonge man in alerUl zUn koffer ging pakken
en ofschoon hU zUn opzeggingstermUn erbU in
schoot, was bU blU dat hü aan den onverbidde-
Uken rechter ontkwam.
Toen had de ontmoeting met meneer Rose
plaats, die Bdrenfeld met de handen diep in de
broekzakken en de pince-nez cp oen neus, op
wachtte als een vorst die audiëntie verleent.
Barenfeld negeerde zUn brutale onverschH-
Hgheid.
Ik dank u. zei hU kalm, dat u de famUle
Friedrich in deze zware dagen trouw bent ge
bleven.
Konrad wist overigens best, dat de angst voor
eenlge duizend Thaler schadevergoeding wegens
-ontractbreuk de oorzaak van 's heeren Rose's
trouw" was geweest!
Het zal u. bU de groote belangstelling die
u voor de apotheek koestert, ging Barenfeld za-
kelUk verder. waarschijnlUk aangenaam zUn om
te hooren, dat het mü gelukt is een ouderen
vriend van mU bereid te vinden om dit ge
deelte van de zaak te koopen. Die meneer zal
dezer dagen komen bezoeken. U zult dan
wel zoo vriendelUk willen zUn hem wat op de
hoogte te brengen.
Sinds wanneer, vroeg de provisor uit de
hoogte, hebt u zich met de apotheek te be
moeien?
Sinds het oogenbHk, dat mevrouw Frie-
-jvoorwaarden tegen f bij levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door f 7^/1 onK«val met f OZT/1 bij verlies van een hand Z OC oM verlies van een f Cfï by ^en breuk van f jffï
jende uitkeerIrgen verlies van beide armen, belde beenen cd beide oogen f f doodeiyken afloop een voet of een oog f 1 duim of wysvinger ^(/•“been of arm f
een strUd tegen de katholieke Btuarts om hen
te beletten nog ooit aan het bewind te komen.
In zUn buitenlandse he politiek Zöcht hu uiter
aard aansluiting met protestantsche tanden als
Holland, maar een verbond tusschen ons tand
en Denemarken, waardoor de Engelsche han
delsschepen uit de Oostzee werden geweerd,
maakte een toenadering niet gemakkelUk. Een
gevolg daarvan was de befaamde „acte van
navigatie”, die de Hollandsche schepen uit de
Engelsche havens moest houden. De Engelsche
oorlog van 1652 tot 1654 verUep voor belde tan
den schitterend wat de wapenfeiten betreft,
maar voor ons land was het in zooverre een
nederlaag, dat het de acte van navigatie moest
erkennen. De oorlog, die tusschen Engeland
en Spanje uitbrak leidde tot een verdrag, dat
CromweH sloot met FrankrUk, waarbU hU be
toogde de Hugenoten niet lastig te zullen
vaHen en de Stuarts niet te zullen helpen.
ZUn Uver voor het protestantisme ging zoover,
dat CromweH zelfs den Paus dreigde en een
bombardement van Sint Angelo In het voor
uitzicht stelde.
Op den duur was Cromwell door zUn mili
taire manoeuvres gedwongen zwdre belastingen
uit te schrUven evenals zün vroegere tegen
stander Karel I had gedaan en zoo ontstond
tenslotte ook tusschen hem en het leger een
scheuring. Ook de republikeinen traden togen
hem op en begonnen zelfs samen t« zweren.
Het kwam zoover dat het volk in een der
tegenstanders van CromweÜ, n.l. Karel Stuart,
een redder begon te zien.
Toch wist hU zich nog gerulmen tüd te
handhaven als Lord-Protector, dank zU zUn
bUzondere miUtaire gaven, die hem zelden in
den steek lieten. Maar in 1658 werd hU ziek en
ftlert op 3 September, in de hoop, dat zun
zoon Richard hem zou opvolgen. HU stierf in
derdaad op het oogenbllk. dat zjjn macht ging
tanen, maar tot het uiterste wist hU die macht
te doen gelden temidden van samenzweringen,
agitaties en haat, welke hU bestreed met spe
ciale rechtbanken en gevangenissen voor ko
ningsgezinden en republikeinen
zien, hoe
zich wat afzUdlg
een van de
De Finlandsche regeering is voornemens een
verordening af te kopdtgen, waarbU de bladen
“ySedwongen zullen worden de door het
rlngspersbureau verstrekte berichten
nemen.
De reden van dezen maatregel is dat een aan
tal bladen het offlcieele nieuws niet gepubli
ceerd hebben, daar de redjactle geen berichten
over nieuwe wetten en verordeningen willen
pubHceeren, daar zU in verband met de cen
suur er geen commentaar bU mogen plaatsen.
Dien Woensdag kreeg Heinrich een telegram
van Vilma. dat de opvoering Van den „Wapen
smid" Donderdag zou plaats hebben, zoodat
Heinrich hils over kop naar Graaf Schöner
moe«t om hem het bericht te brengen.
Schöner raadpleegde direct een spoorboekje
en maakte zich gereed om met den nachttrein
naar H. te gaan.
Het was een trieste, natte en kille morgen,
toen de graaf door het stille stadje liep. Het
telegram van Viln\a. dat hun adres bevatte, had
hU in de hand en hU vroeg overal naar den
weg. Een poosje later stond hU tegenover Vilma
Meinard. die hem mededeelde aat Lisa Frie
drich naar de generale repetitie was. Ze zal
wel niet voor éinen terugkomen, eindigde se
haar mededeeling.
te-gaan wonen of in de stad kamers te nemen.
Ik heb er al met mevrouw over gesproken, om
dat ik toch van plan was binnenkort het perso
neel uit te breiden. Ben je tevreden met mun
voorstel. Dores?
Dores was nauwelijks in staat een paar woor
den van dank te stamelen.
Maak nu dat je in het magazUn komt. Er
moet nog een hoop ingepakt worden.
In een oogenbHk was Dores buiten. Voordat
hij echter aan zUn taak in het magazijn begon,
ging hU naar Jette, kneep haar liefkoozend in
haar wang en ti achtte haar want hU was
nog steeds sprakeloos met een soort panto
mime duldelUk te maken wat meneer Bkren-
feld hem beloofd had.
