De begrafenis
den Bisschop van Berlijn.
Society huwelijk te Arnhem
van
Het Zwolsche Dominicanerklooster
Plaats dan een „Omroeper”
voor 75.000 gezinnen.
I
Zoekt gij betrouwbaar
Personeel
MONUMENTALE GEBOUW
HERSTELD
4
Geen vondelingen meer
KATHOLIEKE ILLUSTRATIE
67*te jaargang No. 49
De Predikheeren keeren
terug
VALSCHE VARKENSMERKEN
EEN SLUWE CHINEES
HET STRAPERLO-SPEL
HET HERSTELDE DOMINICANERKLOOSTER, ZWOLLE
De brand
Bloemencorso Zaanstreek
Uit de asch herrezen
Geschiedenis der nederzetting
Opsporing verzocht
Van honderden per jaar tot geen
enkele meer
VRIJDAG 8 SEPTEMBER 1933
Mach
jniaten-examen
Het mislavabo in de kruisgang, waar de Paters voor het be
treden van den refter om den maaltijd te gebruiken eerst de
banden wasschen r
Dr. F. E. Posthuma
Op Dinsdagavond 3 Januari van
dit jaar woedde de groote
brand
Vele winkelier* opgelicht
F i
11
Jw!
4*
Can,
FOTOREPORTAGE
--w -- 1 1 V vw-aw w*aa uawvssw asOKe lJWMumigl|ZCUDIXlV3L|
dochter Tan den grootmeester van H. M. ds Koningin Moeder, en mr. F. K. J. Onaf van Randwijck,
aan de Parijsche hoogeschool
ACHTERUIT DAARII1 De politie te Amsterdam heeft druk werk om de nieuwsgierigen op een eerbiedi
gen afstand van het paleis op dan Dana Ss bonden.
md la tot president van
Algemeenen Duitschen
Katholiekendag.
Kloosterkerk met klooster gezien vanuit
de Assendorpstraat
DEN HAAG G
Stam. Dordrecht;
Men vervoekt ons nogmaals de aandacht erop
te vestigen, dat de berichten <Ue de laatste
dagen geregeld lp de bladen verschijnen, lui
dende dat Straperlo-spel Iri verschillende plaat
sen van net land al of niet voeden toege’aten.
In zooverre onjuist zijn, dat de naam „Stra-
perlo" gebruikt wordt voor allerlei spelen dia
met het eigen’Ijke spel van dien naam niets
uitstaande hebben.
Bet Straporlo-spel is dezen zomer alleen ge
speeld te Schevenlngen. Zandvoort en Noord-
wijk. Nergens anders zijn Straperlotafels door
de eigenaren van dit patent geplaatst
De spelen die In andere plaatsen gespeeld
worden zijn dus «óf van anderen aard, óf na
maak.
De kantonrechter te Amersfoort heeft Don-
derdag vrijgesproken een verdachte, die var
kens vervoerde zonder geldig oormerk. De ver-
dediger mr. Cremer oordeelde dat hier van
een schuldbewijs geen sprake zijn kan. omdat
de varkens-merken en In het bijzonder de dte-
tricts-merken, nooit bekend gemaakt zijn en
aldus vervalachlng ook nooit is te achterhalen.
TP^laagd voor dipl. A: E. A.
J. O. H. Groote, Rotterdam;
W. Sloof. Oostzaan en K. W. A. Wachholz,
Wormerveer.
1
1
1
1
1
J
i
c
t
i
c
c
r
F
v
d
e
t
s
b
d
K
fl
d
h
g
n
e<
fl
-la
d<
g<
lil
al
st
oi
b«
in
di
zi<
ee
la.
lei
ki
ge
be
ve
on
te
mi
lit
on
kv
sU
ml
XI
scl
be
de
1
aa
gb
gri
als
de
dig
Hu
we
vlo
pai
de
vai
zie
Hu
V8J
Uit
1M
nei
nai
50
taa
me
ba<
ges
Hu
dig
ovt
gei
wei
bet
te
zoc
zoo
de
sen
COC
tiel
vee
5
in
wiz
de
ml
DONDERDAGMIDDAG wend door de Koninklijke familie een bezoek gebracht aan de Kweekschool van bet Leger
x des Hells te Amstelveen. De aankomst van de vorstelijke bezoekers.
Sedert Januari hebben de Zwolsche profes
soren en de frater-studenten een onderkomen
gevonden in het „Albertinum" te Nijmegen en
in het Booster te Huissen. Na acht maanden
in „ballingschap- te hebben vertoefd zullen
allen hedenavond In het „uit zijn asch verre
zen" klooster, waarvan we hierbij eenige af
beeldingen plaatsen, terugkeeren. Zij zullen
wederom gaan schrijven aan de geschiedenis
.gegeven ta «Ulo takten van wetenschap door [dor stad. Moge deae geschiedenis schoon zilnl
AAn dr. F. E. Posthuma te' *s Gravsnhage Is
met 18 Augustus oj5 zijn verzoek eervol ontslag
verleend als lid van den Economlschen Raad.
voor Vreemdelingenverkeer op Zondagmiddag
17 September as. een bloemencorso. De route
Is gekozen langs de hoofdwegen door de Zaan
streek met vertrek en eindpunt op de Burcht
te Zaandam. Aan het corso kan worden deel
genomen door luxe-auto's, vracht- en reclame-
auto's en motorfietsen.
Wjj, katholieken, van allen rang en
stand, van iedere streek en plaats, leven
met diepe belangstelling elk groot gebeu
ren mee, dat in Roomschen kring voorvalt.
Opnieuw gaat nu de belangstelling van
heel katholiek Nederland uK^naar de Do
minica ner-Orde, naar het oöde Zwolle,
welks geschiedenis nauw Is saamgeweven
met de historie der predikheeren In de Ne
derlanden. Hedenavond namelijk zullen de
monniken terugkeeren naar bet gewijde
oord in de Assendorpenstraat, waar den
3en Januari van dit jaar het vuur zijn ver
nielend werk verrichtte, van welke tragi
sche gebeurtenis een ieder destijds met
ontsteltenis kennis nam.
Tbr gelegenheid van bet in gebruik nemen’
van een groot deel der primaire wegen In da
Reeds In vervlogen eeuwen hebben de Doml-
canen mede de geschiedenis der stad Zwolle
geschreven.
In de tweede helft der 15e eeuw was voor
Zwolle een gouden tijd aangebroken. De bur
gerkrijg. die Jarenlang het Sticht had geteis
terd, was geëindigd. Zwolle was een brandpunt
van wetenschap geworden door de Zwolsche
school, de Broeders van het Gemeene Leven,
maar vooral door bet uitstekend onderricht.
In het Algemeen Politieblad verzoekt de bur
gemeester van Schaesberg namens de oudere
te woeden bekend gemaakt met de verblijf
plaats van Hübert Heussner. geboren te Aken
9 Maart 1912. Het signalement to: lengte lAO
M, voorhoofd breed, haar donkerblond, neus
Naast Vuurdood van den Krakatau”, bet
artikel. dat herinneringen aan 50 Jaar geleden
wakker roept, treffen we In dit nummer inte
ressante fotoseries aan. die met passende,
korte artikeltjer een en ander verduidelijken.
Het zjjn: „Een Zondag in bet Zwarte Woud”,
door P. 8. „Wilde dieren en hun meesters" ..De
Schupo als kindermeisje', en „Technische merk-
beden”.
..Een verregende vacantie, alleen voor ben,
die van kinderen houden", door O. T. „Roeping”,
door Guus Betie Jr. en „Het tweede begin”,
door Johan Peerdeman, bieden met den roman
„Het rechte spoor”, door Joh. V. d. Eist een
genoeglijk uurtje van geestelijke ontspanning.
Tusschen ernst en luim herbergt „De Witte
Raaf’ „Hun kind*, door Albert Voortman. „De
Ring Jan J. Hazewlnkel en .Avontuur", van
G. J. Wintering.
Te Semarang, Djocja en Solo heeft zich een
nieuw en wel heel listig geval van bedrog voor
gedaan, waarvan eenige apotheken en toko’s
de dupe zijn geworden. De truc gebeurde op
de volgende manier: Een Chinees- trad den
winkel binnen en vroeg om 5 tubes Gardan-
tabletten. welke gehaald en voor hem op de
toonbank gedeponeerd werden. Hierop wensch-
te de man nog tets anders. Terwijl dit gehaald
werd, ruilde de Chinees In een onbewaakt
oogenbllk de echte verpakkingen om In ver
pakkingen. welke In plaats van tubes Gardan
alleen steentjes In papier gewikkeld inhielden.
Intusschen kwam de winkelbediende weer te
rug om het tweede gevraagde artikel plus de
Gardans in te pakken, zoo vertelt het ..Bat
NwbL”.
De bedrieger doet dan voorkomen, alsof hij
geen geld b(j zich heeft en verdwijnt met de
opmerking, dat hjj direct terugkomt om te be
talen. Aangezien de steentJesverpakking pre
cies op de echte Gardan-verpakking lijkt wer
den de op de toonbank zijnde verpakkingen
zonder eenige verdenking «eer in de kast te
ruggelegd. v
Zoo kon bet gebeuren, dat werkelijke klanten
later een Gardanverpekking met steentjes
kochten, zonder dat de winkelier tets ervan af
w’st en natuurlijk zeer verwonderd waren, als
zij de tubes openmaakten.
De recherche ontdekte dat de bedrieger een
Chinees moet zijn van ongeveer 35 Jaar. die
soms een Europeesche jas draagt. Men is er
nog niet In geslaagd den bedrieger op te spo
ren.
leeraars,
gegradue
De 8t. Michaëlskerk werd vergroot en ver
fraaid. En buiten op den Nemelerberg in het
vredige Sint Agnietenklooster leefde Thomas k
Kempis. In die dagen van vernieuwde welvaart
en opgewekt godsdienstig leven kwamen de Do
minicanen naar Zwolle. Ze werden „Predlck-
brueren" of „Predickheren” geheeten en had
den van den Paus toestemming bekomen zich
te Zwolle te vestigen.
Aan den vicaris-generaal der Hollandsche
Congregatie schonk Paulus II den 7en Juni
1465 onder vleiende bewoordingen toestemming,
door in het Utrechtsche Bisdom een klooster te
stichten.
Van uit Zwolle Is In den loop der jaren een
groote geestelijke kracht uitgegaan. In ver
schillende kloosters te Bremen, Maagdenburg,
Rostock, Wismar. Riga zelfs bekleedden Zwol
sche Dominicanen de gewichtigste posten.
En reeds 31 September 1468 besloot het Ka
pittel der Hollandsche Congregatie te Rotter
dam bijeen, de nieuwe stichting tot studiehuis
voor de Jeugdige ordeleden of fraters te be
stemmen.
Bij de derde uitbreiding der jjtad omstreeks
1500 kwam de plek van het ..Broerenklooster”,
het Eiland, de Smeden, binnen de stadsmuren.
Onder prior Lambertus Falvi werden In 1511
de grondslagen gelegd voor de gothische kerk,
die thans nog bestaat.
Zeventig jaar na de stichting In 1538 ver
wierf het klooster door aanbouw tusschen de
Vischpoort en het Eiland zijn laatste uitbrei
ding.
Bij den aanvang der 16e eeuw had Zwolle het
zwaar te verantwoorden. Munstersche movers,
plunderzieke Gelderschen, verbeten Kampe
naars belaagden de stad. Met groote moeite
wist de burgerij Zwolle voor den ondergang
te hoeden. Maar jaren lang stond de handel
stlL En het eens zoo rijke Fraterhuis zag ge
stadig het aantal zijner scholieren slinken. Des
ondanks toch kon de nieuwe kerk verrijzen.
Inmiddels begon het zaad der nieuwe leer
binnen Zwolle dieper wortel te schieten. De
vroedschap weifelde bjj de hagepreken. Het ge
peupel brak de St. Michaëlskerk open en stelde
den predikant op den kansel. Maar Alva her
stelde tijdelijk den ouden toestand. In 1572
gaf de burgerij de stad al te snel aan de Geu
zen over. De Dominicanen waren daags te vo
ren gevlucht.
In 1673 konden de Dominicanen terugkeeren,
doch In 1674 moesten zijde sta& weer prijs
geven.
Het duurde nu tot 187» alvorens het Domini-
caansche habijt zich weer in Zwolle vertoonde.
In de Meimaand van 1879 kwamen acht Domi
nicanen de missie prediken. Omstreeks 1890
verspreidde zich het gerucht, dat de Dominica
nen een nieuwe stichting te Zwolle zouden ves
tigen en in 189» bleek dat een aanzienlijk ter
rein te Assendorp bulten de Sassenpoort was
aangekocht. 14 December 1899 had de aanbe
steding van kerk en klooster plaats en 3 Mei
1900 legde pater L. Theissllng den eersten
jSteen voor het kloostercomplex, dat In Januari
JX werd verwoest.
Dien avond Mep vrijwel geheel Zwolle uit
om iets van het. machtige vlammenspel te kun
nen aanschouwen. Overweldigend vooral was
de vuurgloed, gezien door de gebrandschilderde
ramen van de kerk, die eveneens ernstig ge
vaar liep door het vuur te worden aangestoken.
Toen dan ook de vlammen oversloegen naar
een van de kerktorentjes en het kerkdak, werd
bijna geheel het blusschlngsmateriaal geconcen
treerd op het behoud van de kerk. Om elf uur
woedde de brand van alle kanten nog fel,
doch de brandweer was toen het vuur In zoo
verre meester, dat m?r zekerheid gezegd kon
worden, dat de kerk behouden «teef.
Hoewel bij dezen brand groote schade gele
den werd, en een aantal zaken verloren ging,
waarvan de schade moeilijk te schatten Is, wer
den uit het zeer belangrijke archief gelukkig
de voornaamste stukken gered, terwijl ook de
bibliotheek Intact bleef.
Het vuur bleef in hoofdzaak beperkt tot de
bovenverdieping, daar de betonnen vloer ge
lukkig stand hield en verder doorbranden
daardoor onmogelijk werd. Wel richtte het
bluschwater schade in de benedenvertrekken
aan, doch veel kostbaar studiemateriaal, boe
ken, enz., bleef behouden.
HU ijlde In de richting van waar een sterke
brandlucht hem tegemoet kwam, nX naar den
rechterachtervleugel van het klooster, waar
zich de cellen der paters bevinden.
Het bleek hem. dat op den boven de cellen
belegen zolder brand was uitgebroken, die zich
met een angstwekkende snelheid uitbeeldde
De pater snelde terug naar het huls; bet
gebed werd terstond gestaakt, brandweer en
politie waarschuwen was het werk van een
oogenbllk. Aanvankelijk poogden de paters, fra
ters en broeders met vereende krachten het
vuur te beperken, doch met een ongelooflijke
snelheid breidde dit zich uit over den zolder.
Reeds te 7 uur 10 sloegen de vlammen uit
bet dak. De pohtle-brandspult was omstreeks
dienzelfden tijd aanwezig en tastte met twee
■langen bet vuur aan.
Tegen 7J0 uur arriveerde de autozpult der
Zwolsche brandweer en even later nog een
wwvtmvpuit
Met alle beschikbare materiaal werd nu ge
werkt en de brandweer meende aanvankelijk
bet vuur nog meester te worden.
Zoodoende werd niet terstond hulp gere-
gulreerd van de brandweer te ZwollerkerspeL
doch kort daarop, toen dit gebeurde, va* het
^tooster ntot meer te reddeo.
Te zeven uur bevond zich het geheele Con-
bent in het koor voor het bidden der Com
pleten, toen een broeder door een der ramen
van de kerk een elgenaardigen lichtschijn zag.
HU maakte hierop een der paters, pater Ha
geman, attent, die zich terstond uit bet koor
verwijderde.
Over het aantal vondelingen In Amsterdam
geeft bevolking van Amsterdam" de vol
gende cijfers:
In 1726 bëdroeg het aantal vondelingen
slechts 25. In de jaren die daarop volgden
schommelde het om dit getal heen tot 1770 toe.
Daarna steeg het op 41 In 1771; 119 In 1780
en nog altijd door steeds sneller tot 349 u>
1790 (toen kwam men midden In de veelbewo
gen revolutiejaren, in den Franschen tijd!)
tot 488 in 1800 steeg het cijfer het bereikte
in 1810 135 en In 1817 bet hoogtepunt: 855.
Daarna daalde het weer geleidelijk tot 451 m
1820; 151 In 1830 63 In 1840 óm In 1845 weer
op het peil van 1726 te belanden bo een aantal
van 25 vondelingen. De eenmaal Ihgezette da
ling ging voort tot 14 in 1850, 4 In 1860 er
Jarenlang bleef het omstreexs dit cijfer staan,
slechts heel langzaam verminderend tot voo'
het eerst in 1873 geen enkel kind meer te
vondeling wero gelegd.
In de 20e eeuw na 1900 waren er 16
jaren, waarin geen enkele vondeling meer werd
neergelegd. Van 1901 tot en met 1930 werden
er slechts 22 kinderen gevonden.
TB ARNHEM heeft Donderdag de huwelijksvoltrekking plaats gehad van (reals B. M. Schimmelpcnsinek.
d/wvkkMl s--- a-- - - - ga O Vtna we aa w -- -
reserve 1ste luitenant der Veldartillerie. Het bruidspaar.
DE BEGRAFENIS van wfl-
r Jen Z. H. Exc. Mgr. Schrei
ber, Biaschop van Berlijn,
heeft met groote plechtig
heid plaats gehad. Rechtss
de kist met bet stoffelijk
overschot wordt uit de St.
Hedwig-kathedraal gedra
gen i linksde vertegen
woordigers der regeering
in den stoet. - V.l.n.r. t -de
ministersRust, von Eltz-
Rübenach en Gürtner.
PROF. DR. CLEMENS
HOI-ZMBISTER, die be-
- ',<f. v
