De Koningin in de hoofdstad
EN NIEUW; PROBLEEM
Het Koningschap
RONDVAART VAN DE
PRINSES
LEEKEPREEKEN
SCHITTERENDE BLOEMENHULDE VOOR H. M. DE KONINGIN
I
R.K. BLINDEN RAAD
Beruchte smokkelaar
gepakt
Te Nymegen opgericht
Voor de derde maal gearresteerd,
Rondvaart Prinses
UITVOER VAN STEENKOLEN
Gaat België invoerrechten heffen
HET UNIFORMVERBOD
I
Verzet in universitaire kringen
CRISIS-BOTERMERK
WEER TERUG OP URK
Na de conferenties in Den Haag
Overwerk in confectiefabrieken
DOOR EEN AUTO GEDOOD
Bloemencorso
Wielrijder reed in
MIDDENSTANDSCONGRES
BELANGRIJKE OPDRACHT
Invoer van bananen
dg.
o
I
Kinderhulde op
den Dam
WERING VAN VREEMDE
STUDENTEN
PERMANENT HOF VAN
ARBITRAGE
1
H. M. bezoekt de tentoonstellingen
ten b'ate van het Crisis-comité
in het Stedelyk Museum
Ter eere van H. M. de Koningin werd Vrijdag te Amsterdam een bloemencorso gehouden door Aals
meerders vanwege de Vereeniging ter bevordering van Amsterdams belangen en van het Vreemde
lingenverkeer „’t Koggeschip,\ H. M. de Koningin en H. K. H. Prinses Juliana onderhouden zich
met de deelnemers aan het bloemencorso
Op 28 September te Breda
Prins naar Amstelbrouwery
Langs de oorlogsschepen
Wat aan de plaatselijke overheid
blijft overg'elaten
ZATERDAG 9 SEPTEMBER
1
nogal
ructie-
1) Staatkundige opstellen. 1904.
HOMO SAPIENS
In
Na langdurige nasporingen hebben Dultsche
van
t
>5
1
De Minister van Economische Zaken heeft
bepaald, dat het In rijn beschikking van 23
Augustus jJ. bepaalde bedrag, dat by den in
voer van bananen per K.G. netto zal worden
geheven niet te 0.06 per K.G., doch ƒ0.03 per
K.O. netto.
Heel den nacht was dcor vele Amsterdam-
sche bloemisten voortgewerkt om met behulp
der Aalsmeerder bloemen, door de Aalsmeer
der kweekers daarvoor beschikbaar gesteld, de
circa dertig luxe-auto's om te tooveren In reus-
Een nota van wijzigingen op het wetsont
werp Inzake het uniformverbod geeft een bjj-
zondeie-'^paling tot bevordering van een spoe
dige inwerkingtreding van het ontwerp. Een
nieuw art. 2 bepaalt namelijk: Deze wet treedt
in werking met Ingang van den dag na dien
harer afkondiging.
De minister zegt nsg In de memorie
antwoord
Het uitsteken van party vlaggen en andere
emblemen als bezems e.d. uit huizen valt niet
onder het voorgesteld artikel. De minister zou
deze materie, welke eenigszins anders ligt
van het motief van tegengaan van militaire
machtsontwikkeling van politieke organisaties
naast het wettig gezag is ten deze bijv, geen
sprake en ook als minder dringend is te be
schouwen, voorloopig aan de plaatselijke over
heden willen overlaten. Gelijk bekend is in Den
Haag b.v. op dit gebied ook reeds een plaatse
lijke verordening tot stand gekomen.
De Koningin dankte de heeren voor de zoo
.geslaagde hulde, Haar gebracht.
Na afloop trok de stoet langs Damrak. Prins
Hendrikkade. N. Z. Voorburgwal, Singel, Regu-
liersbreestraat, Utrechtschestraat, Stadhouders
kade.
Te Aalsmeer werden de organisatoren op het
gemeentehuis door B. en- W. ontvangen.
Na de bloemenhulde op den Dam vertrok de
Koninklijke Familie naar het Stedelijk Museum
ter bezichtiging van de zeldzame tentoonstellln»
welke aldaar door en ten bate van het Cnsls-
comité is Ingericht
De vorstelijke bezoekers werden allereerst be
groet door den directeur van het museum den
heer C.W.H. Baard en rondgeleid door prof. J.C.
van Eerde, voorzitter van het tentoonstelllngs-
comité, mevr. F. J. Vattier Kraane-Daendels
en Ir. Blocq van Kuffelen, leden van dit comité.
Aanwezig waren mede de heeren Vattier Kraane
mevr. Westendorp Osieck en de schilders de
heeren Mastenbroek en Dooyewaard.
ropd-wlt-
leifers en
HM. de Koningin is gistermorgen wederom
ten paleize gebleven, terwijl de Prins en Prin
ses ieder afzonderlijk uitreden, om zich met
enkele personen uit het Amsterdamsche leven
te onderhouden. Dezen keer waren daarvoor
genoodlgd de heeren J. Stroeve, voorzitter van
de Vereeniging voor den Effectenhandel en 8.
P. van Eeghen, oud-voorzitter van de Kamer
van Koophandel der hoofdstad.
achtige rijdende bloemstukken. Er waren pracht
stukken by duizenden bloemen waren ver
werkt.
Groot was de belangstelling voor deze bloe
menweelde toen de stoet rond twee uur de
garage van Vueren naby den Amstelveenschen
weg verliet om langs den Overtoom naar de
binnenstad te gaan en vla de Leidsche straten.
Spui, Rokln, te omstreeks 3 uur den Dam te
bereiken.
Daar waren vanzelfsprekend weer ultgebrel-
de politiemaatregelen genomen. Het betrof hier
een hulde der Aalsmeerder kweekers, wier co
mité voor een jaariyksch bloemencorso aanwe
zig was: o.a. de bestuursleden de heeren Oud,
voorz. Menslng secr., en Bol en Jongkind, be-
stuurderen.
Vóór het paleis waren een tweehonderdtal
schoolkinderen uit Aalsmeer opgesteld. De mu
ziek van de Burgerwacht was aanwezig om
te drie uur by de aankomst van den bloemen-
stoet het Wilhelmus in te zetten. De Konink
lijke Familie verscheen om het feest der bloe
men te aanschouwen. Door bovengenoemde hee
ren werd ’n schitterend bloemstuk van 500 ro
zen H. M. aangeboden.
De Konmkiyke Familie was eerst op het bal-
con verschenen, maar kwam vervolgens naar
beneden om daar de bloemenhulde in ontvangst
te nemen en langs de voor het paleis in drie
ryen opgestelde prachtige auto’s te schryden
en vervolgens langs de juichende kinderen.
Vervolgens schreden de kinderen langs H. M.
en legde elk een bloemenruiker aan haar voe
ten. Dit was een zeer aangrijpend moment.
rechercheurs in een woning aan de Dultsche
grens by Venlo den lang gezochten bestuurder
van den gepantserden smokkelauto A. O. gear
resteerd, die gedurende ruim 2 jaren Noord-
Ltenburg zoowel als de Dultsche grensstreek
onveilig maakte met zyn pantserauto, waarin
regelmatig groote hoeveelheden tabak en
koffie werden vervoerd.
O. is voordien reeds tweemaal gearresteerd,
doch w.st telkens op verbluffend brutale wyze
te ontkomen. Zyn compagnon H. Schommer
vluchtte naar Nederland, doch te Venlo werd
1 gegrepen en als ongewenschte vreemdeling
op last van den inspecteur van den vreemde
lingendienst in Den Haag uit het land ver
wijderd. O., die zich na zyn laatste ontsnap
ping in de Dultsche grensstreek had schuil
gehouden, werd ontdekt door een patrouille,
die onverwijld den naastbygelegen douane
post waarschuwde, waarna een inval gedaan
werd in de woning. Daar werd de beruchte
smokkelaar gearresteerd. Hy is in de strafge
vangenis opgesloten.
Ruim twee Jaar geleden, op 13 Juni 1931,
heeft H. K. H. Prinses Juliana het eerste in
Nederland gebouwde schoolschlp, dat haar naam
zou dragen, op de werf „Gideon" van den heer
J. Koster Hzn. te Groningen gedoopt en te wa
ter gelaten. In de maand September van het
zelfde Jaar werd het Instructievaartuig „Prin
ses Juliana” officieel in dienst gesteld, doch
tot dusver had zich geen gelegenheid voorge
daan. dat H. K. H. Prinses Juliana een bezoek
aan het schip kon brengen.
Nu het instructievaartuig, dat deze week een
oefentocht maakt met leerlingen van de Zee
vaartschool te Delfzyi te Amsterdam is, Juist
nu ook de Konlnkiyke Familie de hoofdstad
bezoekt, heeft H. K. H. Prinses Juliana gevolg
gegeven aan het reeds lang gekoesterde voorne
men, het door haar gedoopte schoolschlp in de
vaart te bezichtigen.
Gistermorgen te half elf had het bezoek
plaats. De „Prinses Juliana", gepavoiseerd, lag
aan den steiger van de firma Van Es van
Ommeren aan de De Ruyterkade te Amsterdam
met daarachter het andere Instructievaartuig
van het Onderwysfonds voor de Scheepvaart, de
„Prins Hendrik eveneens in vlaggentool.
Op den met groen en tapyten versierden stei
ger werd de Prinses, die vergezeld was van klem
gevolg, begroet door den heer G. de Jong, di
recteur van het Onderwysfonds voor de Scheep
vaart en de heeren G. J. Graichen. directeur
van de firma Van Es van Ommeren en W.
N. v. d. Poll, havenmeester van Amsterdam.
De Prinses was gekleed in een blauwe man
tel en aroeg een witten stroohoed.
Begeleid door den heer G. de Jong begaf
Prinses Juliana zich onder luide toejuichingen
van de genoodigden op de beide Instructiescne-
pen en de belangstellenden by den steiger aan
booed van de .prinses Juliana", waar zy be
groet werd door den heer M. J. van Alphen
de Veer, inspecteur van het Nyverheldsonder-
wys en voorzitter van het bestuur van het On
derwysfonds Voor de Scheepvaart. Deze stelde
verscheidene bestuursleden van het Onderwys
fonds en autoriteiten, die by het bezoek aan
wezig waren aan H. K. H. Prinses Juliana voor.
o.a. de heeren C. Fock, Inspecteur-Generaal
voor de Scheepvaart, T. L. Meliema en A. C. G.
v. d. Boom, respectieveiyk inspecteur voor de
Scheepvaart te Groningen en te Amsterdam, D.
Bakker, adjunct-uispecteur voor de Scheepvaart
te IJmuiden, kolonel Van Reede en J. G. Hen-
driksen, secretaris van het Matrozen-instituut
.Pollux", P. Haverkamp, directeur van de Zee
vaartschool te Amsterdam, L. Binnendyk en Dr.
M. J. A. de Vrijer en het Tweede Kamerlid
mej. mr. C. Frida Katz.
ije leerlingen van de Zeevaartschool „Ubel
Tasman" te Delfzyi vormden de eerewacht, ter-
wyl de bootsman, commandant H. Buist, de
gebruikeiyke begroetings-flultsignalen gaf.
Een dochter van den directeur van het On
derwysfonds. mej. J. de Jong, bood de Prinses
bloemen aan. Onder leiding van de heeren Van
Alphen de Veer en De Jong bezichtigde Hare
Konlnkiyke Hoogheid het Instructievaartuig.
Om elf uur ving een rondvaart door de ha
ven aan. Voor de Hooge Gasten waren stoelen
geplaatst voor de brug, maar de Prinses verkoos
het hoogste dek boven de stuurhut, vanwaar zy
een ruim uitzicht had over de omgeving. Vooraf
gegaan door een boot van de havenpolitie en
gevolgd door bet oude instructievaartuig .Prins
Hendrik" voer de „Prinses Juliana” met den
oranje-blauwe standaard.in top langzaam van
den steiger.
Het IJ voor Amsterdam bood een feestelyken
aanblik. Tal van schepen waren gepavoiseerd
by u bedelen, wy vragen slechts uw aller aan
dacht voor een byzonderen noodtoestand, waar
in de allerarmsten onzer geloofsgenooten zyn
komen te verkeeren, een nood die meer gees
telijk dan stoffelyk is en waarvoor nog geen
oplossing is gevonden, wy vragen de aandacht
van allen, van hoog tot laag, van Bisschop tot
kapelaan, van kapitalist tot eenvoudlgen arbei
der, die nog het geluk heeft in eigen onderhoud
te kunnen voorzien. De nood, welken wy bedoe
len, is de volgende. In de kleine en groote ste
den en op vele flinke dorpen bestond de k>f-
feiyke gewoonte, dat de bedeelden van Sint Vln-
centius door bemiddeling van dit liefdewerk een
gratis abonnement op een katholiek plaatseiyk
dagblad ontvingen. Naar onze Informatie» lul
den, leverden de directies van de dagbladen deze
couranten tegen verminderden prijs. De lang
durige economische crisis heeft nu echter in
heel wat parochies reeds een einde aan dit
mooie liefdewerk gemaakt en dreigt in de naas
te toekomst op nog veel meer plaatsen hetzelfde
te doen. Het aantal bedeelden neemt nm. tóe,
de inkomsten verminderen sterk. Dus moet er
bezuinigd worden? Waarop zal Sint Vincentlus
bezuinigen? Haar eenlge „luxe” was het abon
nement op een Roomsche krant! Waarde lezer
bedenk, wat dit beteekent, vooral in onze groote
steden. Daar waren vele honderden arme ge
loofsgenooten, die door de hulp van St. Vin-
By K. 3. is aangewezen als lid vanwege Ne
derland van het Permanente Hof van Arbitrage
mr. A. Anima, hoogleeraar aan de Vrije Unl-
versiteit te Amsterdam, lid van de Eerste Ka
mer der Staten-Generaal.
Het wetsontwerp-Marchant tot wering van
buitenlandsche studenten heeft, naar „Het
Volk »e?»ieemt. in universitaire kringen groo
te verontwaardiging gewekt.
Onder de professoren aan de unlversltelten
bereidt men een adres voor, dat aan de Staten
Generaal zal worden gezonden. Men wil zich
op het standpunt stellen, dat beperkende
bepalingen in enkele speciale gevallen, in ver
band met gebrek aan plaatsruimte, noodzake-
iyk kunnen zyn, doch dat de algemeene be
voegdheid tot wering van buitenlandsche stu
deerenden, die de minister vraagt, als in stryd
met de hoogste belangen der wetenschap moet
worden afgewezen.
De Minister van Sociale Zaken beeft onder
bepaalde voorwaarden ingewilligd het verzoek
van de Vereeniging van Confectiefabrikanten
te Amsterdam, den Nederlandschen Bond van'
Mannelyke en VrouweUjke Arbeiders in de
Kleedingindustrie en aanverwante Vakken te
Amsterdam, den Nederlandschen Bond van
Chr. Arbeioerslsters) in de Kleedingindustrie
te Rotterdam, den Ned. Roomsch-Katholieken
Naaisters- en Kleermakers Bond „St. Gerardus
Majella” te Utrecht en den Landelyken Fede-
ratleven Bond van Arbeiders (sters) in de Klee
dingindustrie te Amsterdam, daartoe strekken
de, dat in de confectiefabrieken van werk
gevers, Ud van genoemde Vereenlging, door ar
beiders van 16 Jaar of ouder arbeid wordt ver
richt in afwyking van het bepaalde by artikel
24 der Arbeidswet 1919.
De Ned. R.K. Middenstandsbond zal Don^1
derdag 28 September te Breda zyn tiende con
gres houden.
Het congres zal één dag duren, ‘s Avonds te
voren worden de deelnemers verwacht op een
reunie van de ontvangende vereeniging.
Op het congres zal aan de orde worden ge
steld het in deze dagen zoo allerbelangrykste
en aller-actueelste onderwerp van de „Wette-
lyke bescherming van het Klelnbedryf." dat zal
worden ingeleid door twee schriftelyke prae-
adviezen. van de hand der heeren prof. dr. W.
J. M. Koenraadt, hoogleeraar aan het Groot
seminarie te Hoeven en dr. H. L. Jansen, lei
der van de Economische afdeeling van het
f. aeau van den Ned. R. E_ Middenstandsbond.
Waarde lezer, ge zult vermoedeiyk ditmaal
niet begrypen, waar wy heen willen? Een vrU
overbodige preek houden over de waarde van de
katholieke dagbladpers? Neen, maar een bedel
preek, doch dan een van geheel byzondere soort
Nog nooit hebben wy een beroep op uw mild
dadigheid gedaan; er zyn er anderen, die u beter
dan wy van uw geld kunnen afhelpen. In den
strikten zin des avords komen wy dan ook n r
Vrijdag is de deputatie van de Urker vls-
schers uit Den Haag op het eiland weerge
keerd. Na een onderhoud met de A. R. Kamer
fractie zyn besprekingen gevoerd allereerst met
minister Coiyn en vervolgens met minister
Oud, die belden een spoedig grondig onder
zoek van de zaak hebben toegezegd.
ontspanning een katholiek dagblad in huis kre
gen. Neen, als eenige lectuur mogen we niet
zeggen. In de groote steden weten communisten
en andere ondergravers van de zedeiyke en
maatschappeiyke orde by voorkeur de huizen
der armen te vinden voor hun pamfletten. Daar
tegen bood de katholieke krant tenminste nog
tegenweer. En met de bedeelden van Sint Vin
centlus staan in dit opzicht gelyk de duizenden
werkloozen, die nog voor kdrt van him karig
loon trouw iedere week een kwartje afzonderden
voor hun Roomsche krant. Maar ook dat mo
gen zy thans niet meer doen.
Ziedaar een noodtoestand, die nog niet pu
bliek is opengelegd. Er is heel veel ellende in
onzen tyd, er wordt ontzaglyk veel geleden; er
wordt ook wel geofferd en geholpen; er zyn
comlté’s voor alles en nog wat. Eén voornaam
ding is vergeten: aan den bedeelde en werk-
looze is door de crisis zyn Roomsch dagblad
ontnomen.
Denkt hier eens over na! wy ontvangen ge
regeld tientallen brieven van scherpzinnige
lezers met behartigenswaardige opmerkingen
Velen meenen zelfs de geheele economische cri
sis te kunnen oplossen. Scherpt uw verstand
eens op deze Eenvoudige maar o zoo gewichtige
vraag: hoe helpen wy de minst bedeelden onzer
geloofsgenooten aan zoo iets broodnoodigs als
de katholieke krant?
Een onzer correspondenten verneemt uit de
kringen van onze myndlrectles, dat België het
voornemen heeft^ om Invoerrechten te gaan
heffen van steenkolen.
Oistermogen om 11 uur bracht Z. K. H. Prins
Hendrik een bezoek aan de Amstelbrouwery,
waar hy ontvangen werd door den President-
Commissaris, den heer Jhr. Hooft van Wouden
berg van Geeresteln, terwyi van de Directie
mede ter ontvangst aanwezig waren de Heeren
M .van Marwyk Kooy en Jhr. Six van Hllle-
gom
Na afloop van het bezoek keerde de Prins
naar het Paleis terug.
Donderdagavond heeft op den RUksweg, na
by Maastricht een doodeiyk ongeluk plaats
gehad.
De 33-jarige werkman J. Heymans, uit
Maastricht, keerde per flets van zijn werk te
rug en werd aangereden door een auto, be
stuurd door Ir. 8. De wielrijder reed In zlgzag-
iyn over den weg. Het is nog niet vastgesteld
of de man dronken was. De bestu’irder van den
auto treft geen schuld. Het slachtoffer was op
slag dood.
De machinefabriek Gebr. Stork en Co. te
Hengelo heeft van de afdeeling Tilburg van
den Noord-Brabantschen Christeiyken Boeren
bond opdracht gekregen tot den bouw van een
destructor voor afgekeurd vee.
De firma heeft de hand weten te leggen op
het s.g. systeem „Hassel", waarby genoemde
cadavers en het afval worden gesteriliseerd
door middel van benzine-extractie.
De installatie wordt geheel in de fabrieken
van Stork vervaardigd.
een Donderdag te Nymegen gehouden
vergadering is opgericht de RK. Blindenraad,
als orgaan van de geheele R.K. Blindenbewe
ging. In dezen raad hebben zitting genomen
lector van de Heuvel voor het Instituut van
Blinden te Frave „De wynberg”, frater Josef
voor de Le Sage ten Broek-bibllotheekvereenl-
glng, de heer J. G. van den Berg voor den RK.
Blindenbond, terwyi de in Nederland bestaande
R.K. Blindenzorgcommlssle zyn vertegenwoor
digd door kapelaan Brandehof te Amsterdam,
mej. Hulsman te Den Bosch en de heeren dr.
Hoefnagels te Nymegen. A. Bar te Bentveld by
Haarlem en A. C. J: Moonen te Maastricht.
Als dageiyksch bestuur werd aangewezen: dr.
Hoefnagels, voorzitter, rector van de Heuvel,
vlce-voorzitter en A. C. J. Moonen, secretaris
penningmeester, Parkweg 5, Maastricht.
Een fraalen aanblik bood de gepavolseerde .Ja- 1
cob van Heemskerk". Op het dek van den
..greyhound", in de sloepen, op den uithóider
in de kraaiennesten tot in de toppen der mas
ten, overal stonden de Jantjes in keurig gelid.
Midscheeps waren de adelborsten opgesteld, op
het achterdek stond de wacht in het geweer en
eindeiyk waren de officieren aangetreden.
Hoornblazers bliezen de Wachtparade, schel
klonk het fluitje van den bootsman, toen de roep
van den commandant „Leve de Koningin", hoe
ra's, ge wulf en gejoel.
Hetzelfde herhaalde zich eenige oogenblikken 1
later by t passeeren van den Jager Hr. Ms. .Kan-
ckert” en de onderzeebooten. Ook hier waren
officieren en bemanning aangetreden, roffelden
de trommen en weerklonk de fluit van den
bootsman, juichten en wuifden de mannen.
Ter hoogte van de Houthaven keerde de
..Prinses Juliana”. Hier bracht het Italiaan-
sche vrachtschip „Aequitas” het vlaggesaluut.
Bijgedraaid passeert de „Prinses" opnieuw de
oorlogsschepen en loste de „Heemskerk" 33 sa
luutschoten.
Langzaam voer het Instructievaartuig terug
naar de plaats van afvaart. Overal waar men
voorby kwam groetten de schepen met fluit of
vlag. De Prinses had thans plaats genomen op
het voordek, waar koffie werd geserveerd, zy
onderhield zich hier met den bouwmeester van i
het schip, den heer J. Koster Hzn.
Om twaalf uur meerde de „Prinses Juliana” I
weer aan den steiger van Van Es en van Om
meren. Uitgeleide gedaan door de heeren de
Jong, Graichen en v. d. PoU, verliet de Prinses i
langs de eerewacht der Zeevaartscholleren het
schip en nam op de kade in den gereedsfaanden
auto plaats, waarmee naar het paleis werd te-
ruggereden.
De Crisis Zuivelcentrale deelt mede dat voor
de week un 10 tot en met 16 September de
Prijs van het crisis-botermerk op 1.en die
van de vervoervergunning voor buitenlandsche
boter op ƒ1.10 per K.G. is vastgesteld.
e anti-monarchale stroomingen. die zich
I J tusschen 1830 en 1850 door geheel Euro-
L' pa deden gevoelen en die in 1848 een
oogenbiik dreigden te zegevieren, hebben in Ne
derland weinig kracht uitgeoefend," schreef mr
W. H. de Beaufort een dertigtal Jaren geleden.
„Ook thans zyn er hier te linde tegenstanders
van het monarchale beginsel, maar zoo zy van
de volkomen vrijheid om hunne meenlng open-
lyk uit te spreken weinig gebruik maken dan
ligt dit cvgetwyfeld daarin, dat zy voelen, hoe
een dergeiyke uitspraak met den grondtoon der
volksovertuiging in schellen weerklank is" 1).
Deze woorden hebben in den loop der jaren
niets van hun juistheid en actualiteit verloren.
Zelfs kan men zeggen dat zy hun bevesti
ging hebben gevonden in de feiten.
De gebeurtenissen, wélke vóór vyftien jaren
in een groot deel van Europa de kronen deden
vallen, hébben* geen weerklank gevonden in
ons land.
Veeleer werd de band tusschen Volk en Mo
narchie verstevigd, zooals de radicale misluk
king van den socialistischen greep naar de
macht in 1918 op overtuigende wyze aan
toonde.
En thans, by de herdenking van Wilhelmi
na's vyf en dertlg-jarige regeering, biykt op
nieuw, hoe groot het aanzien is, dat de Ko
ningin en in haar het Koningschap by ons
volk geniet.
Zelfs by de sociaal-democraten zyn in den
laatsten tyd teekenen waar te nemen van een
zekere kentering in hun houding tegenover de
Kroon, al biyft hun party dan ook over t
geheel tegen den monarchalen regeeringsvorm
gekant.
Maar de ervaring, welke men in verschillen
de landen met de Invoering der republiek heeft
opgedaan, is niet bepaald van dien aard, om
geestdrift te wekken en tot navolging aan te
sporen.
Tegen het einde der vorige en in het begin
der tegenwoordige eeuw placht men
eens de Franschen na te zeggen: „les roi 's
s'en vaut”, vrij vertaald: ..het Koningschap
heeft zyn tyd gehad,” en het schokkende na
spel van den wereld-oorlog scheen op dras
tische wyze de juistheid van dat woord te be
vestigen.
Het is echter zeer de vraag of velen van ben.
die vroeger zoo dachten, er op dit oogenbiik
nog zoo over denken.
En wanneer het bewijs nog moest geleverd
worden, dat de rechten en vryheden des volks
onder een constitutionfeele Monarchie minstens
even veilig, even goed gewaarborgd kunnen
zyn, als onder een republiek, dan zou daartoe
zeer blzonder naar ons land kunnen worden
verwezen waar Koningschap en Democratie
op harmonische wijze samengaan.
overal wuifden de vlaggen: oranje, r
blauw en oranje-wit-blauw. Op de stel_
langs de De Ruyterkade groepten de belangstel
lenden samen.
Met matig tempo bewoog zich het Iristi
vaartuig in Westelyke richting. Op het Dultsche
vrachtschip „Astarte”, dat bevlagd en gepavoi
seerd was, bracht de bemanning op correcte
wyze het saluut. By den vischafslag lagen de
ürkerbotters met de driekleur in top en even
verder in de Burgemeester de Vlugthaven, we
melden de vlaggen boven het mastbosch der
daar gemeerde tjalken. Kort nadat de „Prin
ses Juliana” haar rondvaart was begonnen,
kraakte van Hr. Ms. Pantserschip „Jacob van
Heemskerk” het eerste saluutschot met narom
melende echo's over de stad. Met tusschenpoozen
van vyf seconden donderden de schoten drie en
dertig maal achtereen,, telkens met driftige blan
ke wolkploffen aan de flanken van het grys-
grauwe gevaarte.
Midden op het IJ wachtten twee sloepen van
het bekende opleldlngsvaartulg „Pollux", de
jonge matroosjes aan de riemen. Enkele minu
ten voeren de sloepen met de ..Prinses Juliana"
op. toen draalden zy by. de jeugdige roeiers ver
hieven zich van hun zitplaatsen en met de rie
men hopg brachten zy het saluut.
I«w y et laatst verworven bezit heeft altyd de
1.1—I bekoring van het nieuwe. Zoo gaat het
|<*- -*■ met groote en kleine zaken, met particu-
■Ber en gemeenschappelyk eigendom. Ook wy.
■groote menschen, bhjven in dat opzicht als kln-
Keren. Geef een kind met St. Nlcolaas een kost-
J^aren spoortrein met rails en bruggen en via-
■kucten, een stuk speelgoed van tientallen gul
dens, het zal er eenige dagen verrukt mee zyn.
Kleef het met Kerstmis een ding van enkele
kwartjes, alle kans, dat de spoortrein vergeten
■rordt.
I Gaat het zoo ook niet met ons, met ons.
[groote menschen individueel, maar ook geza-
I menlijk als gemeenschap? Er zyn eeuwen gele
iden wonderbaariyke uitvindingen gedaan, welke
Keen omkeer in de maatschappy brachten en de
Knenscitheld tot grooten zegen werden. Wy pro-
■Xlteeren er nog lederen dag van. Maar we heb-
■ben de weldaad als een vanzelf sprekend iets
Itot ons genomen en hebben slechts oog en be-
Ewondering voor nieuwe vindingen, waarvan de
■glans van het pas ontdekte afstraalt en welke
F in haar onvoldragenheid nog nieuwe mogeiyk-
heden, nieuwe toepassingen, beloven.
Zoo bewonderen wy nog dagelijks de geheim-
•Zinnige radio en volgen met intense belangstel-
f ling de vorderingen van de vliegtechniek. Maar
-Wie heeft er nog een woord van waardeermg
[laat staan van dank over voor de uitvinding van
l de boekdrukkunst? En toch is er zelden of nooit "centlus als eenige lectuur, als eenige geesteiyke
[iets door toeval aan bet licht gekomen of door
[menscheiyk vernuft uitgedacht, wat zóó diep
■in de menscheiyke samenleving heeft ingegre-
I pen. Om de beteekenis van de boekdrukkunst
t met een enkele gedachte te omvatten doen wy
[bet best ons de wereld van heden zonder de
drukpers in te denken. Zy zou onbestaanbaar
I zyn. omdat zy zonder de drukkunst nooit zoo
[zou zyn geworden, als zy thans is. Immers, alle
[groote uitvindingen van deze en de vorige eeuw.
alle weldaden van snelverkeer en hygiëne, zyn
I mede door het bestaan van de boekdrukkunst
I in zulk een snel tempo en in zulk een omvang
I over de wereld verspreid. Het boek en het tyd-,
I schrift, de krant en de brochure vormden de
middelen van geestelijk verkeer, waardoor ge-
I leerden onder elkaar ideeën konden uitwisse-
len en waardoor het publiek kon worden voor-
I gelicht. Er mogen intusschen allerlei andere
middelen zyn gevonden om het gesproken ot
geschreven woord te vermenigvuldigen en aan
I de massa bekend te maken; behalve, dat geen
enkel middel zoo volmaakt en onbegrensd is als
de boekdrukkunst, zou ook geen van alle, zondei
deze zelfde drukkunst ais groote schakel, ont-
I staan zyn. En wat de vinding van Gutenberg
en Koster boven alle andere als voordeel heeft,
is, dat zy de bezonken, weloverwogen gedachte
I van kunstenaar en geleerde zwart op w4t vast
legt, welke men op leder oogenbiik en zoo dlk-
wyls men wil voor het grypen heeft en dat eeu
wen lang.
De vraag is dlkwyls gesteld, of die geweldige
uitvinding van de boekdrukkunst niet eer ten
verderf dan tot zegen van de menschheld is ge
weest en nog is, een vraag, die moeliyk te be-
i antwoorden is, wanneer men er mee bedoelt af
te meten of er meer zielen tot God mee zyn
[gevoerd of verloren zyn gegaan. Zóó gesteld is
de kwestie voor geen mensch te beantwoorden
Wy kunnen er slechts dit van zeggen, dat de
boekdrukkunst, mede in haar veelzydlge en ver
nuftige toepassingen, een bewonderenswaardige
uiting van het menscheiyk kunnen is en dat.
voor zoover zy verderf brengt, dit alleen komt,
omdat een in zichzelf goede zaak verkeerd wordt
aangewend.
Inmiddels is de verzuchting van menigeen
verklaarbaar: was die drukduivel maar nooit op
aarde gekomen! Inderdaad, wanneer men de
geestelyke verwoesting aanschouwt door de
producten van de drukpers aangericht, kan
men tot zulk een ontboezeming komen. Want,
film en radio mogen mede een groot aandeel in
het geesteiyk verkeer hebben veroverd, de pers
is nog altyd het machtigste wapen, omdat haai
producten het gemakkelykst te vervaardigen en
te vervoeren zyn. Een krant, een boek, een
brochure steekt men in zyn zak en leest ze waar
en zoolang men wil; men leest met sprongen,
slaat over, waarin men geen belangstelling heef’,
of herleest, wel drie malen, wat byzonder in
den smaak valt. Op film en radio kan de over
heid gemakkelyk beslag leggen; de stryd tegen
de pers is veel moeiiyker. En hoezeer haar
macht gevreesd wordt bewyzen de bewindslie
den in de landen met een nieuwen regeerings
vorm, waar eerst met de producten der druk
pers een papieren oorlog tusschen de burgers
werd gevoerd, waar partyen elkander met dag-
bladen, brochures en pamfletten op het heftigst
bestookten, totdat de bovendryvende macht de
teugels in handen had. Een van de eerste daden
is dan altyd de vrijheid Van drukpers opheffen
Een regeering, welke zich niet stevig in bet
zadel voelt, weet dat de dagbladpers de publie
ke opinie beteekent. Vandaar dat zy zich aller
eerst van haar meester maakt.
De ontzagiyke beteekenis van de dagbladpers
is door de katholieken en de geloovige christe
nen in de meeste landen van de wtereld laat, in
vele zelfs veel te laat begrepen. Met het tydig
opwerpen van een dam tegen de onchristelyke
pers zou een zee van ongeloof en zedeloosheid
zyn tegengehouden. Een uiteriyk katholiek land
als Spanje is een recent bewys, hoe een anti-
clericale pers in staat is om het nationale leven
van een godsdienstig volk zóó uit te hollen, dat
één stoot voldoende is om het ineen te doen
storten. In ons land is wel laat maar toch nog
tydig de waarde van een katholieke dagblad
pers begrepen. En al wordt dit onwaardeerbaar
bezit, waarvoor een vorig geslacht zware offers
beeft gebracht, door de jeugd van thans niet
op waarde geschat en al is ook deze rijkdom
al reeds als iets noodzakeiyks en vanzelfspre
kends aanvcuud. de beteekenis is er niet min
der om.