ONS BLAD
Het nieuwe kabinet
Spanje
H
Ill
Beauraing, Banneux
Prijs 35 cents
I
r
Het nieuws van heden
in
Verdere inflatie in
Amerika?
Opbouw van een nieuw Amerika
EEN NOODOPLOSSING
LINDBERGH NAAR
AMSTERDAM?
JOH. LAU WERS
DE BAROMETER
1
DE „PROSPERITY” ZAL
TERUGKEEREN
w-
W
i
VRIJDAG 15 SEPTEMBER 1933
VEREEN IG DE KATHOLIEKE PERS
ZES EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 300
f z—
BEGRAFENIS VAN KAPITEIN KöNIG
De 'onvermijdelijke ver
kiezingen
Het blijft gisten op
Cuba
Geen valuta-inflatie
o
De Rijksdagbrand
Nieuwe belastingen te
New York
De H. Stoel en Estland
30
Grieksch—Turksch ver-
drag geteekend
3
Vrouwelijke minister vol
goeden moed
Mijnwerkersstaking in
Pennsylvanie
Krijgt Oostenrijk een
raadszetel te Genève?
Het Intern. Arbeids
bureau
Op zyn vlucht
hij hier
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
AAN ONZE BUREAUX
VERKRIJGBAAR:
Door 300 politie-agenten en
bloedhonden achtervolgd
„Te Londen wordt geen proces
gehouden”
ADVERTENTIEPRIJZEN
Per lossen regel 20c., ingez. med. 40c.
p. regel; idem op pag één 55c.p. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek - Telefoonnummer 433
HET boek over Beauraing
-- Ook verkrijgbaar in den boekhandel
De ontsnapte gevange
nen te Angola
S3
x:
s?
X
I
NOORD-HOLLANDSCB DAGBLAD
Lindbergh naar Amsterdam?
Verdere inflatie in Amerika?
Onlusten in Pennsylvanië.
maatregelen
Sir Kingsford Smith op Schiphol geland.
Muit try tegen het nieuwe bewind
i
Noodtoestand in de dessa’s in onze Oost.
8
26 pettonen by onlusten verwond
(United Press)
De
wordt
ontsnapt
der
In de in-
(United Press Nadruk verboden)
!S
Stand op Vrydag 1 uur nju.: 769
Vorige stand 768
FRANCES PERKINS
Minister van Arbeid.
s
5
5
0
15
0
0
0
PARIJS. 14 Sept. CW. B.) Volgens nog niet
bevestigde geruchten uit Londen zou Oosten
rijk In Londen, Parijs en Rome den wensch
te kennen hebben gegeven een der niet per
manente raadszetels te bezetten, die bij gele
genheid van de as. Volkenbondsvergadering
opnieuw zullen worden toegewezen.
teekenen bet officieel begin
kersstaking.
Nader wordt gemeld, dat het college van wet
houders met 47 tegen 7 stemmen het wetsont
werp heeft goedgekeurd.
Gandhi verplicht zich tot Augustus 1934 geen
burgerlijk verzet meer te voeren.
Vreeselijk auto-ongcluk bij Leeuwarden; vrouw
levend verbrand.
BUREAUX: HOF 6, ALKMAAR
Tdldfoon Administratie 433, Redactie 633
ABONNEMENTSPRIJS
Per kwartaal voor Alkmaar
Voor buiten Alkmaarf 2.85
Met geïllustreerd Zondagsblad f 0.60 hooger
Dagblad uitgegeven door de
N V. Drukkerij, De Spaarnestad - Haarlem
Het Engelsche ministerie van
heeft aan de Duitsche regeering
Miss Frances Perkins
Minister van Arbeid der Vereenigde Staten
verslechtering intreedt, zal het bedrag dat door
de Industrie in totaal aan arbeidsloon wordt
uitgekeerd, dit jaar met 390 miljoen dollars
omhoog gaan. De verwachting Is intusschen
niet ongewettigd dat onder den invloed der
„Codes", door de toenemende koopkracht, de
industrie in de komende weken een groote op
leving zal doormaken welke ten gevolge beeft
dat de som der arbeidsloonen nog hooger stij
gen zal.
PausclUke gelukwensch aan dr. Dollfuss.
De bijeenkomst der Enquête-commissie te Lon
den voor ondersoek naar den Rijksdagbrand;
het verhoor der getuigen.
Diplomatieke betrekkingen tusschen den H. Stoel
en Estland.
De moordaanslag te Veldhoven: verdachte aan
gehouden.
De gearresteerde fotograaf te Malden; poging
tot vergiftiging zijner familie?
Geval van gas verstikking te Venlo.
Mislukte moordaanslag te Scheemda.
Echtelijk drama Voor hei Arnhemsche Gerechts
hof.
S
5
10
5
0
0
O
0
0
0
o
5
e
d
J
s
5
ar-
die
STOCKHOLM, 14 Sept. (Eigen tel.). Naar
verluidt is de beroemde Amerlkaansche
Oceaanvlieger Lindbergh van plan binnen
kort met een tusschenlandlng te Amsterdam,
naar Schotland te vliegen om aldaar langs
de kust gunstige landingplaatsen te zoeken.
HAVANA. 14 Sept. Volgens een der officie
ren. die in hotel National is opgesloten, en die
beweert deze inlichtingen van betrouwbare
zijde te hebben vernomen, is een escaaron ca
valerie In Matanzas in opstand gekomen tegen
president San Martin en een detachement in
fanterie ontwapend. Dergelfke incidenten zou
den volgens den officier ook zjjn voorgekomen
in de provincie Santa Clara; deze mededeelln-
gen zijn echter niet bevestigd. Wel wordt aan
genomen, dat de president om dictatoriale vol
machten zal vragen, ten einde opstanden te
kunnen onderdrukken. Hotel National moet
nog steeds streng bewaakt worden.
WASHINGTON, 14 Sept. (Reuter) Roosevelt
heeft den procureur-generaal, den minister
van arbeid en den gouverneur van Pennsylva
nie by zien geroepen teneinde de crisis in de
steenkool-.ndustrie te bespreken.
In bet Z.W. van Pennsylvanië hebben m
drie steenkolenmijnen onlusten plaats gehad
waarbij 6 personen door schoten en 30 door
knuppels werden gewond. Deze onlusten be-
van de mijnwer-
Na dr. Hertz werd Greszlnski, vroeger politie-
president te Berlijn, verhoord. HU deed uitvoe
rige mededeelingen ove? den Prulsischen pers
dienst, van welken het eerste offlcieele bericht
over den brand afkomstig was.
dat de commlssiezlttlng In het geheel geen
officieel karakter draagt.
Te Gnadau bij Maagdenburg werd onder groote belangstelling kapitein P. L. König
begraven. Deze kapitein is tijdens den wereldoorlog beroemd geworden, doordat hl)
de zeeblokkade der geallieerden met zijn handelsonderzeeboot Deutschland” verbrak
en behouden in New York aankwam. De kist is bedekt met de vlag van den Noord-
Duitschen Lloyd.
Het Weeriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
i
I
Heel het Ministerie van Arbeid met al zUn
afdeelingen en onderafdeelingen en vooral de
commissie van overleg In arbeidskwestles en de
commissie van den natlonalen arbeid welke in
gevallen van staking of loongeschll bemidde
lend optreedt, zUn voortdurend ter beschik
king der hoogste leiding van den natlonalen
wederopbouw.
WASHINGTON, 14 Sept,
velt zal spoedig handelend
goederenprUzen omhoog te dragen, verklaarde
Harrison, de voorzitter van de senatoriale fi
nancieels commissie. HU voegde hieraan toe
dat indien Rooaeveit het niet uit eigen be
weging deed, bet Congres hem In de zitting
van begin 1934 zou dwingen.
naar Schotland
een tusschenlanding
maken
Zoodra en naar mate deze ommekeer zich
voltrekt, zullen de industrie en het algemeen
belang even groote voordeelen genieten van de
wet op den natlonalen wederopbouw als de
arbeiders. Het nationaal inkomen bestaat voor
verreweg het grootste deel uit de loonen der
arbeiders en de verdiensten der farmers. Zoo
dra het geheele volk weer in staat zal zUn om
alles te koopen waaraan het een redelijke be
hoefte heeft, zullen wU de lange periode van
oeconomische inzinking achter den rug heb
ben. Ons wacht dan de taak, langs weten-
schappelUken weg tot een systeem te komen
hetwelk het evenwicht tusschan productie en
consumptie herstelt en In stand houdt.
Aan de uitvoering van het bouwprogramma
der centrale regeering zal In overeenstemming
met de bepalingen welke de wet op den weder
opbouw omtrent de openbare werken bevat, ten
spoedigste begonnen worden. Duizenden ge
schoolde en ook ongeschoolde arbeiders zullen
uit deze bron een loon ontvangen hetwelk hen
in staat stelt een redelUk leven te leiden. Het
stUgen van de aigemeene koopkracht ten ge
volge dezer loonen zal er toe bUdragen dat de
oeconomische opbloei bestendigd wordt en een
nieuwe periode van „prosperity” beginnen kan.
Het streven van het Ministerie van Arbeid
is er op gericht, den oeconomischen toestand
van den werkenden stand te verbeteren en de
belangen der arbeiders aan de hand van de
wet op den wederopbouw naar best vermogen
te dienen.
De commissie van overleg in arbeidskwesties
wordt door generaal Johnson bU het afsluiten
van elke nieuwe „Code” evengoed geraadpleegd
als de commissies van overleg der werkgevers
en der verbruikers.
Huil verklaarde dat de berichten, welke op
het ministerie .van bultenlandscbe zaken uit
Cuba binnenkomen, verre van geruststellend
zUn. In de provincie Santa Clara strijden twee
eouverneurs om de macht.
(Reuter) Rooee-
optreden. om de
WASHINGTON, 14 Sept. (V. D.) De gou
verneur van de Federal Reserve Board. Eugene
R. Black, en andere financiers hebben na be
sprekingen met Roosevelt verklaard, dat de
Amerlkaansche regeering in het begin van
October in een of anderen vorm een verdere
inflatie zal inielden.
De democratische senator Harrison (Missis
sippi), die voorzitter ia van de tinancieele com
missie van den Senaat, verklaarde, dat hier
waanchUnlUk 'geen sprake zal zijn van een
directe valuta-inflatie door middel van de bil
jettenpers, maar dat naast grootere aankoopen
van de Federal Reserve Banken op de open
markt verdere maatregelen worden overwogen
In tinancieele kringen wordt aangenomen,
dat hiermede hoofdzakelUk een verruiming van
het crediet tot het doen stUgen van de grond-
stoffenprUzen wordt bedoeld. In verband met
het meer en meer naderen van den openings
datum van het Congres oefenen vooral Con
gresafgevaardigden uit landbouwkringen een
sterken druk op Roosevelt uit. om hem te be
wegen tot nieuwe Inflatlemaatregelen.
Het evenwicht tusschen productie
en consumptie moet hersteld
en in stand gehouden
worden
LONDEN, 14 Sept. (Reuter) De attorney-
general tijdens de Labourregeerlng verklaarde
in zUn rede bU de opening der internationale
juristencommissie. dat de commissie geenszins
een proces kon ensceneeren. ZU wil slechts de
buiten Dultschland beschikbare getuigenissen
verzamelen, om den RUksdagbrand voor de
wereld op te helderen. De commissie onder
neemt deze taak „wegens de klaarblUkelUke
moeilijkheden, waaronder de beklaagden m
Dultschland lUden".
De commissieleden Nitti. Moro Glafferi en
Auber waren verhinderd de zitting bU te wo
nen. De te Leipzig voor de verdediging der ge
vangenen benoemde advocaat is op weg naar
Londen.
■w—e Spaansche regeeringscrlsls is althans
I 1 formeel en voor het oogenbllk .opgelost”
Of de door den leider der gematigd repu-
blikeinsche Radicale PartU, Lerroux. gevonden
„oplossing" een duurzame zal blUken, staat ech
ter nog te bezien. Toen de taaie en mln of meer
dictatoriale premier Azana, die hoofdzakelUk op
de meest invloedrijke partU in de Cortes nJ. de
socialisten steunde. eindelUk besloot te zwichten
voor het z.l. onvoldoende vertrouwen, hetwelk
de president der republiek Zamora en ook het
volk in hem bleek te stellen, hebben wU ge
schreven, dat de tUd In Spanje rijp Was voor
een grondige wijziging in de regeerlngspolitiek
De uitslag van de In April gehouden gemeente
raadsverkiezingen en van de onlangs gehouden
verkiezing voor het staatsgereqhtshof. dat tot
taak heeft de handhaving van de grondwet te
waarborgen, heeft bewezen, hoe sterk de onte
vredenheid en de teleurstelling over Azana’s
bewind onder het Spaansche volk zUn gegroeid
en hoezeer de steeds krachtiger wordende oppo
sitie In het parlement de sympathie had van
de kiezers, wien men de kans onthield om zich
opnieuw aan de stembus uit te spreken De felste
opposant van Azana was Maura, de leider van
de conservatief-republikeinen, die sinds eenlgen
tud een krachtige obstructie voerde en met zUn
partUgenooten weigerde aan het parlementaire
werk deel te nemen. HU eischte en eischt nóg
de onmiddellUke uitschrijving van nieuwe ver
kiezingen. Dezen eisch baseert hU op het volko
men juiste argument, dat de huidige Cortes,
welke alleen gekozen zijn voor het maken van
een republikeinsche grondwet, dienen heen te
gaan, nu dit werk voltooid is. Dit argument
klemt te meer, nu bet overduidelijk is geworden,
dat de samenstelling dezer Cortes niet meer
beantwoordt aan de politieke gezindheid van de
meerderheid des volks. Het onbekookte enthou
slasme der revolutle-dagen voor bet socialisme
is danig bekoeld en gevolgd door een reactie
ten gunste van een meer gematigd republl-
keinsch bewind. Het spreekt vanzelf, dat Maura
groote verwachtingen voor zUn partU koestert
van eventueele verkiezingen. En dat die ver
wachtingen allerminst ongegrond «Un. bewUaer.
zUn tegenstanders door alles in het werk te stel
len om aan zulke verkiezingen zoo lang mogeijj*
te ontkomen. Op den duur zullen zU dit echter
toch niet kunnen volhouden.
Congres-afgevaardigden oefenen
een eter ken druk op president
Roosevelt uit
Bult. Zaken
geantwoord.
groot deel afhangen van de houding, welke de
socialisten in de Cortes tegenover Lerroux zul
len aannemen. Maken zU het hem te lastig, dan
zullen zU daardoor de zoozeer door hen gevreesde
verkiezingen provoceeren. Bepalen zU zich ter
voorkoming van erger voor hen tot een dul-
dingspolttiek, dan krUgt Lerroux misschien de
kans om langs Ujnen van geleldelUkheid de
nieuwe verkiezingen voor te bereiden, totdat
zij niet zooveel gevaar meer opleveren voor bet
door de voorgaande rtgeering ernstig verzwakte
leven van de jonge republiek. De belangwek
kende vraag, die ook na de noodoplossing van
Lerroux bHJft openstaan, betreft dan ook niet
de quaestle óf.er nieuwe Cortesverkiezingen in
Spanje zullen worden gehouden, maar wanneer
deze zullen worden gehouden.
ANKARA. 14 Sept. (V.D.) Het Orieksch-
Turksche verdrag is Donderdagmiddag te An
kara geteekend. In politieke kringen wordt
verklaard, dat het een militaire overeenkomst
betreft. Griekenland en TurkUe garandeeren
wederzUdsche vei’igheld tegen lederen aanval
en zullen ook op toekomstige international
conferenties gemeenschappelijke vertegenwoor
digers hebben.
Documentair versla;, uitge-
bracht door W. Atselbergs
(Anton van Duinkerken)
56 Bladzijden draks,
16 bladzijden illustraties
op kunstdrukpapier
lining
Verwachting: Zwakke, ver-
snderiUke wind, half tot zwaar bewolkt,
weinig of geen regen, iet» warmer.
Hoogste stand: 7714 te Le Harre.
Laagste stand: 764.5 te Isafjord.
Zon op 6.35. onder 7.15. Licht j
op 7.45. 19 September Nieuwe Maan.
STORMWAARSCHUWINGSDIENST
Geseind te De Bilt, 15 September te
9.05 uur aan de posten van IJmulden tot
Nieuwerslnls„Attentiesein neer",
s
iïiiiiiniiininiiiiinniiniiiiiniiiniiiniiiiiiiiiiiinHininnnnnniiniiiifH
ROME. 14 Sept. (Reuter). De H. Stoel en
de Estlandsche regeering zUn overeengekomen
diplomatieke betrekkingen te herstellen. Te
dien einde zal de Apostolische delegatie, die
thans in Estland bestaat, worden veranderd in
een nuntiatuur.terwUl Estland een diploma-
tieken vertegenwoordiger naar het Vaticaan zal
zenden.
Verzoek om gegevens over
den arbeidstijd
Krachtige
excessief optreden.
Het conflict bU de K. L. M.; Evert van DUk
uit de advies-commissie getreden.
GENEVE, 14 Sept. Het internationaal
beldsbureau heeft aan alle regeertngen.
lid tUn van het oureau, vragenlijsten over de
verkorting van den arbeidstUd gezonden. Meer
in het bijzonder wordt opgave verlangd van
het aantal arbeiders, het aantal werkloozen.
den wekehjkschen arbeidstUd, reeds ingestelde
verkorting van den arbeidstUd, en de gevolgen
der beperking tot veertig uur per week.
Verder heeft het bureau den regeertngen
verzocht mede te willen deelen, of zU het slui
ten van een internationale conventie In zake
verkorting van den arbeidstUd, door een in
ternationale arbeidsconferentle. aanbevelens-
waardig achten.
Verdere vragen hebben betrekking op bet
handhaven van het loonpeil, den vast te stel
len duur van den arbeidstUd, en de mogelU<-
heid van afwUking van de bepalingen voor
bepaalde industrieën.
NadrukkeiUk wordt gevraagd, of de arbeids
tUd door de conventie op gemiddeld 42 uur
per week bU onafgebroken arbeid moet wor
den vastgesteld.
Chisisheffing op oliën, vetten en suiker in voor
bereiding.
Benoemingen in het bisdom Breda en bU de
Priesters van bet H. Hart.
Bescherming van de arbeidsmarkt; een wets
ontwerp in voorbereiding.
De laatste dag der manoeuvres van de Lichte
Brigade.
ROME, 14 Sept. (V.D.) Op vlleghaven van
Llttorio is heden aangekomen de OostenrUk-
sche minister van financiën Buresch. HU werd
begroet door den Italiaanschen minister van
financiën Jung en leden van het Ooster.rUk-
sebe gezantschap. Nog heden heeft in het Pa
lazzo Chigl de eerste zitting plaats gevonden
van de internationale commissie van advies
voor de OostenrUksche leening. Naar verluidt
zal Buresch dezer dagen door Mussolini wor
den ontvangen.
De regeertngen van Engeland. FrankrUk en
Italië zouden momenteel deze kwestie behan
delen.
van regeering tegen
De aansluiting van „8t. Christoffel” bjj het
R.K. Werkliedenverbond.
venals aan den thans heengeganen Azana
beeft Maura aan de door Lerroux ge
vormde nieuwe regeering den oorlog
verklaard. HU is van meening, dat de kabinets
formateur zich onvoldoende van zUn taak beeft
gekweten. Wel zijn de socialisten uit de regee
ring geze^ en door vrienden van Lerroux en
meer gematigde republikeinen vervangen, maar
daardoor is de toestand maar weinig beter
geworden. Immers zoo lang de huidige Cortes
worden gehandhaafd, zullen de socialisten met
hun 114 zetels daarin de sterkste fractie blUven
vormen en de Ietwat meer naar rechts ge
oriënteerde regeering bet werken lastig maken.
Lerroux schünt persoonlek dan ook wel wat
voor nieuwe verkiezingen te hebben gevoeld,
maar op aandrang van president Zamora op
zich genomen te hebben het eerst nog met de
tegenwoordige Cortes te willen probeeren. De
vrees, dat bU nieuwe verkiezingen zoo hevig
naar rechts gerukt kan worden, dat zelfs de
republiek misschien moeilUk haar evenwicht
zal kunnen behouden, zit er blUkbaar diep in.
Het wil ons dan ook voorkomen, dat de thans
gevormde regeering-Lerroux hoofdzakelUk ten
doel heeft, de ontstemming over het beleid der
geëlimineerde socialistische ministers eerst wat
te laten luwen en daardoor de al te rechtsche
reactie af te zwakken, alvorens men zich aan
nieuwe verkiezingen zal wagen. ZU zou dus een
geleldelUken overgang moeten vormen naar een
nieuwe politieke orienteering der Spaansche
republiek. Of dit zal gelukken, zal voor een
et is het doel van de wet op den natlo
nalen wederopbouw, de koopkracht van
het volk te verhoogen en het aantal
der werkgelegenheden, alsmede de loonen te
verhoogen. Slaagt men er in dit doel te ver-
wezenlU^en. dan zullen de werkloozen en de
arbeiders met verkorten werktud weer werk
vinden en een loon ontvangen dat hen in staat
stelt een voldoenden levenstandaard op te
houden.
De voordeelen welke uit de nieuwe wet voor
de arbeiders voortvloeien, vallen reeds thans
op velerlei gebied waar te nemen. In de „Co
des" der verschillende industrieën zUn de ml-
nlmum-loonen en de werktijden vastgesteld.
Bovendien heeft men den werknemers bet recht
toegekend van gemeenschappelUk in overleg te
kunnen treden met de werkgevers voor alles
wat het loonvraagstuk betreft. De kinderarbeid
wordt afgeschaft.
Zonder eenlgen twUfel beteekent dit alles
voor de werknemers een groote stap vooruit op
den weg die voert naar een betere aanpassing
van ons oeconomisch leven aan de elschen van
den nieuwen tUd.
De tewerkstelling en de som der
lustrie uitbetaalde loonen zün in de maand
[juli vooruitgegaan. Wanneer geen onverwachte
ANGOLA (Louisiana) 14 Sept. (Reuter)
13 gedetineerden, waarop loor 300 polltle-be-
ambten en 30 bloedhonden jacht wordt ge
maakt. nadat sU Zondag uit de gevangenis te
Angola waren ontsnapt bevinden jdch nog
op zee. «6
Naar verluidt heeft de vrouw van een
gedetineerden bekend, een revolver In de cel
van haar echtgenoot te hebben gesmokkeld-
Twee der vluchtelingen zUn gewond, toen de
cipiers hen beschoten, en zU trachtten de te-
lefoon-leiding te verbreker. Him metgezellen
sleepten hen echter In een auto, die op het
binnenplein van de gevangenis stond en wisten
hen in veiligheid te brengen.
Men gelooft dat de vluchtelingen de Missis
sippi hebben overgezwommen of in gestolen
booten ajjn overgestoken.
Dr. Hertz, een der leiders van de vroegere
8. D. P., die sedert 1920 lid van den RUksdag
is geweest, was de eerste getuige. Aan de hand
van foto's gaf hU een uiteenzetting van de
wUze. waqjop de bewaking in het RUksdag-
gebouw geregeld. De getuige werd niet
beëedlgd.
Dr. Hertz zette uiteen, dat onder het RUks-
daggebouw onderaardsebe gangen waren aan
gelegd, waarvan een naar het paleis van Co
ring leidt.
NEW YORK, 14 Sept. (Reuter) Ondanks de
krachtige oppositie van Wall Street heeft de
begrootingscommlssle van de stad New York
vier nieuwe belastingen goedgekeurd, welke
echter nog goedgekeurd moeten warden door
het college van wethouders, alvorens van
kracht te worden.
De nieuwe maatregelen omvatten o.a. een
belasting van 5 pet. op de winsten van obllga-
tle-makelaars en een, belasting van 4 pet. bu
overdracht van aandeelen. De voorzitter van
de New Yorksche beurs. Richard Whitney,
heeft een krachtige waarschuwing gericht tot
het gemeentebestuur, om de belastingen met
in te voeren. HU zeide, dat anders de effecten
handel uit New York zou kunnen verdwUner.
en dat de beurs, met de groote inkomsten, die
daaruit voor de stad voortvloeien, zou kunnen
ophouden te bestaan.
