u D vak 1 zich 1 langr; volg antlps ging t Tot ging 1 de on gaan i ke wt Hierai kathol zien, c zijn, c van 1 naam Van adres geen van d tropoll deelte vorst wet, i gens Protes van F plaats Een kerker land f nemen zich a: er op zender versch geschs te^en de ve keerde platste spotbb naamc straat) De I ti-pap een n wacht) gen u cprich Stee de kal noemd zers a den. N laten’, een SI hebber Rooms zren; zi gunstii lleke d ken .waar en een Ujk at omgan hen nc verantwoordelijkheid Een zware Aankomst van Smith Zoekt gij betrouwbaar Personeel Wielerwedstrijden te Amsterdam -J Plaats dan een „Omroeper’’ voor 75.000 gezinnen. HET PERFIDE ALBION HlTiB DE GEDEH WERKT Britsche invloed in Irak verslapt BOEKBESPREKING ORANJE-DINSDAG GEORGANISEERD OVERLEG Geen eigen opleiding der K. L. M.-piloten IN HET NIEUWE RETRAITEHUIS op den Molenberg te Heerlen ts deze week een Eucharistisch Triduum voor zieken gehouden, waarvan hierboven een tweetal aardige cafreeltjes. VRIJDAG 15 SEPTEMBER 1933 „Engeland heeft een eereplicht te oervullen jegens de christelijke Assyriërs, die het in 1929 niet in den steek had mogen laten” J STAM en (Van onze Londenscben correspondent) zoo een eigen opleiding ter hand te nemen. TE DEUM orgel. d. BUL TH. M doch daar HERDRUKKEN STAM 1 die volmaakte anti-Engelsch, out OP DE GOLVEN. Nederlandsche Perskantoor, Ber lijn S. W. SI. By J. 3. Romen en Zonen te Roermond ver scheen de 3e druk (6e tot 10e duizendtal) van ..Onze Rijkdom In Christus." door M. Jennea- kens. Bij de Wereldbibliotheek verscheen de 3e druk (5e duizendtal) van ,Tat Tvaas Aai" door Nico van Suchtelen. SEX CANTICA SACRA, auctore: H Clemens SMM. Editeurs: Schott, Brussel. Heel eigenaardig is. dat we bier weer edA leerling voor ons hebben van den hoog gewajv deerden meester Cuypers; maar dat hier geen spoor van invloed te bemerken is. heelt 1* zyn kerkmuziek eeuigsa -j gestaaa ieerlmg de pontificale H. Mis ia de openlucht voorde kerk. tionalisme dri Assyriërs hacl Voor 4-st. mannenkoor met Ook hier geen uitgever. be- het HET EINDE van het wielereeizoen In het Ameterdamscht Stadion. Start van den wedstrijd tueschen v Esmond (linke) en Scheerena, Hoe sen ta derhed een ,jr bazen of onr, dreigin Zelfs hare i de Lar uur, oi oude r rijen r kinder) den Hj geene de niet schrjjvi den da deren zou ko zjjn er dat me pen zo rond e van kli het zii toon v stelling testant den br van Hi met ze ten do in alle of de l kenner brenge: Dat geloof wondei Tot ee moet 1 deze b vooral men o> stel de nen als veld - niet aa anti-pi de Hiei het tei Thor be geest i wen U tie all) groote die da „..derd. 1 bizondi zichtig gesteld pelijke Aartsb sche ki Mgr. zware providt hi stork vol ontslag als directeur der straf gevangenis te Amsterdam eervol ontslag verleend als lid-pl. verv.; benoemd tot lid-pL verv. F. J. Berkhout, air. strafgevangenis te Arnhem; aan R H. Hee- rema is in verband met het aan hem verleend eervol ontslag als hoofdcommies by het dep. van Justitie eervol ontsl. verleend als lid-pl. verv.; benoemd tot lid-pl. verv. Mr. J. Coninck Llef- sting, hoofdcommies Dep. van Justitie te ’s Gra- venhage. BANDOENG, 14 Sept. (Aneta) De vul kaan Gedeh vertoont een verhoogde werking. De Vulkanologlsche Dienst zond 'n niandri naar den vulkaan voor een observatie, welke een week zal duren. .Uit de Wereld," een tweetal leesboeken voor het 6e en 7e leerjaar voor R K. scholen, door O. Hof. hoofd eener R K Jongensschool te Rot terdam. Uitgave W. J. Thieme ee Cle, Zut- Steloefenlngen voor het Lager Onderwijs.' door C. E- Hot, deelen I, n. Ill, IV en V, voor het derde tot en met het achtste leerjaar. Uitgave W. J. Thieme en Cle, Zutphen. NIEUWE MUZIEK Atb. Thoe- ntes. Vier Skizaen voor piano. FOTOREPORTAGE Joh Wtnnubst MISSA IN BOfi. SANCTAE ANNAE. 3 st mannen, koor met orgel. UUg ka Rossum. Utrecht. De Minister van Justitie heeft betreffende de Bijzondere Commissie voor Georganiseerd overleg voor de ambtenaren, werkzaam by het gevangeniswezen, het rijkstucht- en opvoe dingswezen, het reclasseerlngswezen en de rjjks- asyls voor psychopathen op verzoek aan Mr. J. P. de Mejjere eervol ontslag verleend als voor- zitter en als zoodanig benoemd den heer J. Vis ser, hoofddlr. ryksopvoedlngsgesticht te Amers foort, thans lid. Voorts zijn benoemd tot lid Ir. J. L. M Wljers, ben. hoofddlr. rljkswerkinrlch- tingen te Veenhuizen en Mr. B. G. A. Smeets, dlr. tuchtschool te Nijmegen; aan J. J. de Rooy is in verband met het aan hem verleend eer- Het Haagsch Comité voor Volksfeesten vestigt er de aandacht op, dat de opgaven van bestu ren en deputaties van vereeniglngen, die H. M. de Koningin bij gelegenheid van de opening der Staten-Generaal hulde wenschen te bren gen door zich met de vaandels op te stellen langs den weg. waar de Koninklijke stoet voor bijtrekt, schriftelijk vóór 16 Sept. aa. moeten worden toegezonden aan den secretaris van het Comité, Koningin Emmakade 136. Hendrik Andriessen. PREMIER CHORAL POUR ORGUE Uitg. Van Rossum, Utrecht. DB BEKENDE WERELDVLIEGER Kingsford Smith is Donderdagmiddag met het K.L.M. vliegtuig .De Pelikaan** op Schiphol aangekomen, op zijn doorreis naar Engeland. Bij aankomst werd Kingsford Smit (midden) verwelkomd door de heer Plasman (directeur K.L.M.) en Evert van Dijk (Indievlieger). X Theo Ettema LAUDAMUS. O regeering en verliet zijn hoofdstad niet vóór sir Francis Humphrey daar aangekomen was en overleg met hem gepleegd had. Waarom was de ontmoeting met den Bnt- schen gezant van zoo groote beteekenis, dat koning Feisal er zijn leven voor in de waag schaal gesteld heeft? Omdat Irak’s positie onafhankelijke staat, en Engelands positie Winnubst F - u - - tgd onder den ban van Diepenbrock idle overigens geen enkelen directeu heeft gekend) doch in zijn later werk. Orato rium Jeruzalem, Sympbome. IIissmi ueeit ng het oor te luisteren gelegd bu de meer moder ne inrichtingen en in deze .Missa Anna' loont hjj geen enkele affiniteit meer met Diepenbrock of Cuypers. In zon aard is Winnubst ook auupoae vu zijn lyrischen meester; Winnubst u voor mies contrapuntist en gespeend van wat men noemt muzikale charme. Zie dezexdne mannenstemë men in over het algemeen diatonsch onge repte strenge melodieen zich onafhankelijk bewegen van de zelfstandige, soms zelfs eigen zinnige orgelparty. Ik denk bjj dit vinele werk aan Anton van Duinkerken en Kees MeekeL Wellicht zal men in de uitvoering aan den geest van deze muziek kunnen tegemoet komen, maat eenvoudig is dit niet. Trouwens; alleen zeer goede koren kunnen de verantwoording van een uitvoering op zich nemen, maar dan stel ik me van den voornamen, liturgischen indruk, welke* deze bijzondere compositie moet maken, veel voor. In een Prélude. Nocturne, Valse-Caprice Tango toont Albert Thoenies een bijzondere ga ve voor fijne harmonische wendingen en een groote liefde voor de schakeering der half-tin- ten in het pianospel; hier spreekt de geboren pianist. Muzikaal en melodisch het sterkst is de Valse-Cynice, waarin echter de terugkeer naar de herhaling wat meer uitgewerkt had kun nen zijn. Hoewel er geen uitgever vermeld is, zal men in de bekende muziekhandels dezen bundel toch wel kunnen bestellen. Reeds eerder schreven wjj enkele woorden over het Klavarskribo, een nieuw muziek-nota- tie-schrift. geconstrueerd door onzen landge noot den heer C. Pot. Men dient deze consciën tieus overwogen en tot in détails uitgewerkte methode ter vereenvoudiging van het heden ten dage gebruikelijke muziekschrift (dat onge twijfeld zeei gecompliceerd is) niet zonder meer ter zjide te leggen. In tegenstelling met andere moderne systemen, welke eer meer ver warring den vergemakkelijking stichten, berust dat van den heer Pot op logische oasis. Wij ge- looven te mogen beweren, dat de dilettant oy deze schryiwyze baat zal vinden; ook hiervoor gelden zeket sommige bezwaren, tegenover staat, dat eerstens de notatie met behulp van kruizen eiy mollen geheel komt te vervallen, wat een zeer belangrijke vereenvou diging beteekent. Daarnaast is het voor het pianospel (waarvoor het by zonder goed ge ëigend ls> sterk beeldend als gevolg van een schrift dat op papier de noten op d i e plaats aangeeft, daar zy ot 't klavier moeten worden aangeslagen. Voor vakstudie meenen wy tegen het Klavarscrlbo vooralsnog eenig scepticisme te moeten bewaren (uitvoerige beoordeling zou ons op deze plaats te ver voeren). Van de band van den heer Pot heeft thans een beknopt boekje het licht gezien, waarin de schryver op theoretische basis de voordeelen van zyn muziekschrift bepleit en het „oude” schrift, als resultaat van ernstige en diepgaan de studie, sterk aanvalt. Dit ops’el. dat den titel draagt: -Het Krui zen en Mollen Dogma en de natuuriyke bas» van ons toonstelsel", is voor by de muziek ge in teresseenlen zeer lezen»waardig; voor den leek of middelmatigtn dilettant is de stof te technisdi.' TACHTIG MOTORRIJ TUIGEN en bij wagen» der Amsterdamsche gemeente tram zijn omgebouwd ea va* dwarsbanken voorzlew A In Hendrik Andriessen hebben we weder een ander type van Nederlandsch kerkmusicus voor ons. Andriessen Inspireerde zich vooral op de Pransche kunst en toont een even groote voor liefde voor Franck als voor Caplet om twee uitersten te noemen van denzelfden stam. Waar hy in zijn vocale werken vooral verwantschap toont met den laatste, daar treffen we in dit „Premier Chonel" den geest aan van den groo ten César Franck; het pompeuze gebaar, dz statige melodievorming zyn sieraden van dem soort goed geschreven orgelmuziek, doch I* plaats van Francks typisch-inharmorusche so- coordvormlng treffen we by Andriessen mear moderne wendingen aan; het Is echter duidehjk. dat dit in 1913 geschreven werk de moderne ont wikkeling zich nog slechts laat vermoeden. Het is een dankbaar stuk, onzen organisten van har te aanbevolen I I de Engelse he mandaatsoverheden gediend had- I den als polltletroepen. Van het oogenblik af, dat de Engelschen zich uit Irak terugtrokken, waren de Assyriërs hun leven niet langer zeker. Kortom: Engeland had het mandaat niet mo gen opgeven, tenzij het afdoende waarborgen ten bate van de Christeiyke Assyriërs geëischt had. Het elgeniyke land dier Assyriërs is Hakklarl, dat evenwel aan de Turken afgestaan is. Zy hadden zich, niet medewerking van Engeland en dén Volkenbond daar kunnen vestigen, indien Genève in dat gebied commissarissen aangesteld had om over de belangen der minderheden te waken. Beweerd wordt evenwel, dat Engeland ook hiervan niets heeft willen weten. De leider der Assyriërs is de nog jonge Mar Shimun, die hun erfelyke Patriarch is. Deze heeft zoowel te Londen als te Genève herhaal- delyk, doch vruchteloos, de belangen van zyn klein, doch in menig opzicht bewonderenswaar- dig volk bepleit. Naarmate het Arabische na tter werd, moest de positie der iiyker worden. Tegen de plan nen der regeering hen over het land te ver strooien, heeft Mar Shimun zich met hand en tand verzet. Hy heeft geweigerd een verklaring van loyautelt aan koning Feisal te onderteeke- nen volkomen terecht, want loyaal kan men slechts zyn jegens hen op wier rechtvaardig heid men rekenen mag. Groepen Assyriërs schijnen tot openlyke re bellie hun toevlucht genomen te hebben; ver zou het nooit gekomen zyn Indien Engeland zichzelf en de wereld niet wysgemaakt had dat de toekomst der Assyriërs verzekerd was, en in dien de Mandaten- en andere commissies te Genève het oor geleend hadden aan de recht matige eischen van den Patriarch. Deze is drie maanden lang feiteiyk de ge vangene van de regeering te Baghdad geweest; ten slotte werd hy mln of meer vry willig ..ge deporteerd” met zynerzyds het voornemen een nieuw beroep op Genève te doen. Door den plotselingen dood van koning Feisal is de toch reeds kritieke toestand in Irak nog onzekerder geworden. Het is twyfelachtig of Engeland zyn toch reeds getaanden invloed als „adviseur” behouden zal, ofschoon de te Harrow opgevoede nieuwe koning pro-Engelsch is. De massa van het volk evenwel staat vyandig tegenover het land, dat het mandaat gevoerd heeft. Wy erkennen dat hierdoor Engelands positie moeiiyker wordt. Maar het heeft een eereplicht te vervullen jegens de Chrlsteiyke Assyriërs, die het in 1923 niet in oen steek had mogen laten. Ons werden enkele exemplaren toegezonden van bovengenoemde brochure. Bedoeld worde* de golven van antl-Duitsche gezindheid, welke de schryver in Nederland meent te constate»- ren. Daar bet geschrift te Beriyn is uitgegeven, ademt het uiteraard een Nat. Soc. geest. Dit neemt niet weg. dat de wyze van betoogen een objectieven indruk maakt, temeer waar de schryver volgens zyn verklaring uitslui tend gebruik heeft gemaakt van statistlscb materiaal, dateerend van voor den tijd der Hit- lerregeerlng. Doel der brochure is, den Nederlander duide- Ujk te maken, dat het antl-semietisme in Dultachland noodzakelyk moest ontstaan uit de .-Joodsche overheersching" op vele gebieden van het openbare leven en om meer waardeering I* wekken voor Hitler’s optreden. De cyfers. die worden gegeven, lyken ons bet overwegen ae< zeker waard. By de lezing hinderde het ons, dal de stéevast vervangen is door de y. HET KRUIZEN EN MOLLEN DOGMA EN DE NATUURLIJKE BASIS VAN ONS TOONSTELSEL door C. Pot. Uitg.: Instituut Klavarskribo, Slikkerveer. •rr onlng Feisal, de heerscher van Irak, is te Bern gestorven op het oogenblik dat A A- zyn land een ernstige crisis doormaakte, zyn dood is misschien indirect het gevolg dier erista geweest. De aderverkalking, waaraan hy leed, maakte de verzengende zomerhitte van Irag voor hem levensgevaariyk. Herhaaldelyk bezocht hy dus Zwitserland, niet voor zyn ge noegen, maar om er in een gezond bergklimaat een kuur te volgen. Daar bevond hy zich ook de vorige maand, toen de Assyrische troebelen haar hoogtepunt bereikten. Hy onderbrak zyn kuur en keerde naar Bagdad terug. Sir Francis Humphrey, de Britsche gezant, had zich naar Londen begeven om rapport uit te brengen over de gruweiyke slachting, onder de Assyrische Christenen aangericht. Zoo spoedig mogeiyk keerde hy weer naar zyn standplaats terug. Koning Feisal, die ernaar verlangde we der naar Zwitserland te vertrekken, aangezien t klimaat van Baghdad zyn gezondheid onder mijnde. zwichtte voor den aandrang der Britsche regeering en verliet zyn hoofdstad niet ',AA' als in bet Oosten, voor een niet gering deel steunen op het bondgenootschap tusschen Londen en Baghdad. Voor de bloedige gebeurtenissen, welke zich in Irak afgespeeld hebben, draagt Engeland een moreels verantwoordeiykheid, welke het te Genève niet van zich zal kunnen afschuiven, en waaraan het. naar wy gelooven, ook niet poogt zich te onttrekken. Die verantwoordeiykbeid deelt het overigens met den Volkenbond. Er zyn vele hónderden Assyrische Christenen op harhaarKche wyze afgeslacht geworden. Dui zenden zyn uit hun dorpen verjaagd. Klaarbiykeiyk hebben Assyriërs zelf de eerste aanleiding gegeven tot deze gruwelen. Een aan tal hunner, die den Tigris overgestoken waren naar Syrië, dat onder Fransch mandaat staat, keerden terug onder voorwendsel hun wapenen te willen uitleveren, zy overvielen de Irak- grenswachten en maakten hen naar de over heden te Baghdad beweren op beestachtige wtf ze af. Dat zich onder de Assyrische Christenen zVtH- elementen bevinden, nemen wy grif -.n Maar zy vormen een der oudste christelyke gemeenschappen en hebben in een moeliyk en veelbewogen bestaan blyken gegeven van prach- tiga kar» y terei genschappen. Desondanks hebben Ettema heeft dit werk opgedragen aan zyn leeraar Hubert Cuypers en in tegenstelling met zyn drie-stemmige mis, toont hy in dit Te Deum ook zeer duideiyk den Invloed van zyn meester. Melodievorming, harmoniewendingen disso- nantooplosslngen kenmerken Cuypers' onderwys en daarmede is tevens gezegd, dat het werk uit muntend klinkt en goed voor zangstemmen en orgel geschreven is. Maar zooals Cuypers achryft kan hy 1 alleen en my was in Ettwma's mis de persoonlyke noot liever. In dit Te Deum, dat met een Meistersinger-ouverture-stemmlng aan vangt, mis ik opbouw en climax, zoodat de to taalindruk niet steeds boeiend blijft. Dit neemt niet weg, dat Ettema’s talent zich in vele dé tails openbaart en ook dit Te Deum naast ve le andere zich een plaats kan veroveren en be houden. Naar Aneta-Holland by informatie ter voegder plaatse biykt, is het bericht van A. I. D. „De Preagcrbode" als zou de directie van de K. L. M. het plan koesteren om een eigen piloten-opleiding ter hand te nemen, vol komen onjuist. De Directie van de K. L. M. is overtuigd van de voortreffelijkheid van de Ryksopleiding en gevoelt niet de minste behoefte om daarnaast Van de ,Bex Cantica Sacra", bundel vier der Latynsche Lofzangen van Pater Henri Cle mens SMM., is heden oe tweede druk ver schenen, wel een bewijs, dat de composities van dezen Montforiaan geleideiyk veld begin nen te winnen. Zulks stemt tot verheuging, want, we zeiden het reeds eerder: er spreekt uit deze muziek een geest van eerlyke en zui vere devotie, welke weldadig aan doet. Buiten dien getuigt wyien Pater Clemens’ werk van smaak voor coloriet. door sobere en veelal ijeei gevoelige melodlek. Zoo kunnen wy de ,JBex Cantica Sacra" (rooi twee gelyke stemmen en orgel of harmonium) dus warm aanbevelen. Zy zyn voor Nederlano te verkrygen by de Paters Montfortanen. Hoensbroek (L.). geen vaste, eigen woonplaats gevonden. Zy heb ben veel onrecht geleden, en veel moet ver ontschuldigd «-orden. Dat de verraderiyke aanvallers achtervolgd en gestraft werden, spreekt vanzelf. Maar de achtervolging werd door de regeering opgedra gen aan Bekir Sidgi Beg, den Arabischen bevel hebber te Simei, in het Noorden des lands, en deze maakte hierby gebruik van zyn grooten- deels uit Koerden bestaande „hulppolitie”. De Koerden, die de ongeliktste en wreedste bewo ners van het Oosten zyn, ondernamen een on- barmhartigen roof en plundertocht. Bekir Sid gi Beg zelf gaf het voorbeeld tot den massa moord Er is geen reden om aan te nemen dat zoo iets gruwelijks in de bedoeling van de regeering te Baghdad bad gelegen. De eerste Minister van koning Feisal heeft verklaard het gebeur de te betreuren; maatregelen zyn genomen in het belang der geteisterde bevolking. Vermoe- delyk zyn Engelsche vertoogen niet zonder uit werking gebleven. Maar de geregelde troepen die aan de moordcampagne deelgenomen had den, werden toch te Baghdad ingehaald t^et grooten jubel, en het Arabische nationalisme laaide hemelhoog op. De troebelen, waarvan zoovele honderden As syrische Christenen ook vrouwen en kinde ren de slachtoffers geworden zyn. zyn het gevolg hiervan dat deze minderheid geen woon plaats heeft, en door de Arabische meerderheid in haar bestaan bedreigd wordt. De regeering wil ben over verschillende deelen des lands ver spreiden, hetgeen misschien een fatsoenlyke manier is om hen moreel en physiek uit te roeien, maar de Assyriërs, die de stormen der eeuwen getart hebben en steeds trouw geble ven zyn aan hun gelóóf en hun nationaliteit, zyn moedig en weerbaar. Zy eischen recht, en dit is hun tot nu toe nóch door Londen, noch door Genève verschaft geworden. Engeland beeft tot voor weinige jaren Irak als Volkenbonds-mandator bestuurd. Het heeft voor dat land veel gedaan en groote sommen uitgegeven. Met koning Feisal, die de bond genoot der Britten tegen de Turken geweest was, stond de Hooge Commissaris op voortref- feiyken voet. De koning had trouwens redenen zich de Engelschen tot vriend te houden; an ders zou het hem gegaan zyn geiyk eenige ja ren vroeger in Syrië, waar hy, na een kortston dig koningschap bekleed te hebben, door de Franschen beleefd over de grens gezet was. De Arabische bevolking evenwel, onafhankelykheid elschte, was en onder den drang der openbare meenlng gaf koning Feisal in 1929 aan den Hoogen Commis saris, sir Gilbert Clayton, te kennen, dat zyn volk nu ryp was om zichzelf te regeeren. Sir Gilbert verzekerde op zyn beurt aan de Labour- regeering te Londen, dat er verdraagzaanmheid op godsdienstig en nationaal gebied heerschte en dat bygevolg de positie der minderheden verzekerd was. Het Britsche kabinet was gaar ne bereid het kostbare mandaat op te geven, zyn eigenbelang waarborgde het ondertusschen afdoende door met koning Feisal een bondsver- drag te sluiten, waarby Engeland niet alleen bondgenoot doch ook de adviseur van Irak werd en bovendien het recht kreeg zekere stryd- machten in het land te handhaven ter bescher ming van zyn verbindingen met Idlë. Wy kunnen in dit bestek geen overzicht ge ven van de gradueele ontwikkeling van Irak, van mandaatland tot souverelnen staat, of schoon bekendheid met de gevolgde procedure het begrip van den toestand vergemakkelykt. Engeland laadde een groote vefkntwoordeiyk- held op zich door voor de mandatencommissie te Genève te verzekeren dat de positie der min derheden in Irak gewaarborgd was. Te Londen moest men weten dat juist de Christelyke As- syriërs vrywel rechteloos waren; zy werden to4~op den dag van beden geen rust en bovendien door de Arabieren gebaat omdat zjj

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1933 | | pagina 16