Karel V, Roomsch keizer
o
F
i
ucïfacd vwi den
7
I
D 8
i
Het uitgelezen middel
voor de verzorging van Uw gezin, Uw personeel. Uw eigen ouden dag is
een polis van
STERFDAG HERDACHT
DE KLEINE ANNIE EN HET SPOOKHUIS
Groote verwachtingen
FRUIT iiiiiiiiimiiiiiuiiiiiimiiic
ZATERDAG 23 SEPTEMBER
Heerscher over vele
landen
radio
De ooievaarstrek
4.
DOOR ANNA K. GREEN
Na moedigen etryd tegen Luther,
de Turken en de Frantchen in
een klooater overleden
7///
HET GEVAL
LEAVENWORTH
f
fWE CAMLET LIJKT WEL 0F^\
1“
Dc nieuwe
Levensverzekering, Pensioenverzekering of Lijfrente der
r» Tfc IZ levensverzekering-maatschappij
|4s|ZsK NASSAUSINGEL 3 TE NIJMEGEN
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIE MAAL VIER EN TWINTIG UUR NA HET ONGEVAL
II[L
DÈ MAONF/f
ZIJN VAN4
Ier opuitte I
TREKKEN EN l
Karel V
3
om
i
I
vrouw
de
i
i
i.
c
p
3,
i
I
c
i
1
I
1
1
i
4
I
c
t
B
I
c
AFSCHUWELIJKE MOORD
K
1<
Washington
op,
-
5
1
I
1
C
1
I
c
4
r
T
•n de dui-
zomen was,
3
I
3
1
I
f
3
1<
B
C
fc
r
t
c
c
1
I
s
l
2
i
f
t
1
J
c
8
1
k
f
F
HOOR JE
WAT DIE HEB
DAARni
zeggentJ
Sedert 1917 zUn 110 000 tot 120.000 ooievaar»
in Denemarken van ringen voorrieh. In Augus
tus J.l. zijn meer dan achthonderd ooievaars uit
Denemarken vertrokken en sindsdien is al be
richt ontvangen betreffende drie- of vierhon
derd. Deze rapporten maken het mogelijk na te
gaan waarheen deze ooievaars zijn getrokken.
Het schijnt dat zij van Denemarken uit naar
Dultschland vliegen via Brandenburg en van
daar naar 'lïjecho-SlowakUe. Hongarije en
Roemenië en over den Bosporus naar Kleln-
Arië. Het is nog niet mogelljk geweest definitief
na te gaan of zij naar Egypte vliegen over de
Middellandse!» Zee of dat zij over Palestina
vliegen.
Van Egypte zetten de ooievaars hun tocht
voort langs het dal van de Njjl over de groote
meren en zjj nestelen zich dan in hun winter
kwartieren in Natal of de Kaapkolonie. De af
stand is ongeveer 7500 mijlen en wordt afgelegd
binnen twee maanden. Gewoonlijk trekken de
ooievaars ongeveer 20 Augustus uit Denemar
ken en zU komen op hun bestemming aan on
geveer In midden October. Op hun trek naar
het Noorden leggen zU dezen afstand ongeveer
In de helft van den tijd af. Naar schatting bren
gen leder jaar tweeduizend ooievaars den zomer
door In Denemarken. Het aantal dat over
Deensch gebied trekt, Is evenwel aanzienlijk
grooter, sommige trekken verder en een groot
aantal wordt door electrlschen stroom gedood.
Nietemln bereiken de meeste ooievaars hooge
leeftijden. De bekende Deense!» vogelkenner
Peter Skovgaard verklaart dat hij een ooievaar
kent die leder jaar naar Jutland komt en nu
van 30 tot 40 jaar oud is.
p een derde bovenhuis Je In een der stilste
f 1 straten van onze hoofdstad woonde het
bejaarde echtpaar Vermeulen. De man en
vrouw/ leefden van een vrij klein pensioen,
maar konden zich toch best bedruipen. Veel
eischen stelden ze ook niet aan het leven. Hun
eenlge zoon was al enkele jaren getrouwd en
woonde als forens te Bussum. Enkele malen
per maand kwatn hij den oudjes een bezoek
brengen, informeerde naar hun gezondheids
toestand, sprak over zijn vrij drukke zaken om
dan tenslotte altijd op hetzelfde onderwerp
terug te komen: het eentonig bestaan van zijn
ouders. Hij begreep maar niet, waarom de
oude man niet wat meer leven In de woning
trachtte te brengen, waarom hij zich geen radio
aanschafte. Dan keek de bejaarde man zijn
vrouw eens aan. Alsof zjj daar nooit aan ge
dacht hadden, maar het was hun veel te duur!
HU zag geen kans zoo’n duur meubel te be
kostigen, hoe gaarne hU zUn vrouw, die even
als hU „dol” was op muziek, het genot van een
radio had gegund. Een enkele maal had de
zoon het voorstel gedaan, om het toestel op
afbetaling te koopen. Gelukkig, zoo meende hij.
was de toestand In de maatschappU nu zoo,
dat ook de minder goed gesitueerden zich de
weelde van een duurder meubel konden per-
mltteeren, al was het dan op zeer „gemakke-
lljke voorwaarden”. Maar de oude man had
een bUna bruuske beweging gemaakt en zUn
zoon verzocht, nooit meer met een dergelijk
voorstel te komen. HU had al zooveel ellende
gehoord over het koopen op termUn, dat hU er
niet aan dacht, zich ooit op/ zoo’n manier in
het bezit van het zoo vurig begeerde te stellen.
HU schrok bij de gedachte, een duur meubel
in huis te halen, zonder dat hU daar een cent
voor betaald had. Neen, dan zouden ze het zon
der radio ook wel bolwerken, maar schulden
maken, dat nooit.
Als dan de zoon weer vertrokken was. en de
oudjes alleen In de huiskamer zaten, werd het
gesprek over de radio de meeste keeren voort-
OM ER UP TIJD Tf ZIJN. ZE ZIjri
5TAAT A Lit 6 IN DAT OUDE HUh
HOOP TE HALEN.
8. De sleutel! Wat was daar van te zeggen?
Niets. De sleutel was gevonden in het bezit van
Eleonore, die geen uitleg wilde geven; dit wekte
verdenkingen tegen het meisje die zelfs ik niet
opzU kon schuiven hoe graag ik dat ook wilde.
Toen Ik zoo ver gekomen was stak ik het pa
pier in mUn zak en nam de Evening Express.
Dadelijk viel mU het volgend bericht op:
F ZEG, HES JE PAT CE WOORD 5ANDV^r
ZE VERTREKKEN VANAF Get POST
KANTOOR IN DEN LOOP VAN DEN
MORGEN. WE MOETEN W20EG OP,
- - I Irt
-r-”7.T r- J. DA 0UD^ OVER
vlak achter ons in een leunstoel, met een hand
In zUn zak en de andere op de leuning van den
stoel. HU glimlachte tegen ons, alsof hU ons
vergiffenis vroeg voor zijn tusschenkomst.
„Men zal overal voor zorgen,” zei hU. „gaat u
gerust weg.”
Ik verwachtte, dat Mary de tusschenkomst
van den detective niet goed zou opnemen, maar
het scheen haar Integendeel genoegen te doen,
toen zU hem bemerktex-ZU nam mU terzijde en
vroeg:
„Gelooft u, dat die Oryce een bekwaam man
is?"
„HU gaat er wel voor door. HU bezit het vol
komen vertrouwen van zUn chefs.”
ZU liep op Gryce toe. ging voor hem staan en
begon op smeekenden toon:
„MUnheer, Ik heb gehoord, dat u zeer be
kwaam bent, dat de meest onzekere aanwUrin-
gen u tot de ontdekking der schuldigen leiden
en dat niets aan uw doorzicht ontsnapt. Als dat
zoo Is, heb dan medelijden met twee weezen,
die plotseling beroofd zijn van hun steun, ge
bruik uw welbekende bekwaamheid om den
moordenaar te ontmaskeren. Het zou onge
rijmd zUn te willen verbergen, dat de verklaring
van mUn nicht verdenkingen tegen haar heeft
gewekt; maar Ik verklaar, dat Ik geloof, dat zU
even onschuldig is als ik zelf. Met zoo te spre
ken heb Ik maar één doel, en dat is, de gerech
tigheid op het Juiste spoor te brengen.”
Haar houding - was zoo roerend, dat Oryce
moeite had om zUn emotie te bedwingen, en
toch had hU vanaf het oogenblik dat Mary naar
/ZÖO.ZOO: ZEZJJTIDUS
VAM PLAN OM DAT W)DK-
HUI6TE DOORZOEKEN.
NU, DAN MOET IK ERIN
ZIJN ZONDER TE VERTEL^^^-
Wij leven nu weer
In den tijd
Van overvloed
- Aan fruit.
De volle takken
f Hangen zwaar,
De weelde spreekt
Zich uit!
En blozend zien de
Appels ons.
Want worden zij
'Geplukt,
Dan wordt zijn wang vol
Zaligheid
Aan onzen mond
Gedrukt!
En is de vorm der
Peren niet
Symbolisch goed
En knap?
Als groote druppels
Hangen zij
Tot teeken van
Haar sap!
Wanneer men thans de
Boomen vol
En kwaliteit
Beziet,
Dan is het u en
Hij en zij
En ik die weer
Geniet!
Maar daar de crisis
Als een worm
Den boomgaard ook
Niet spaart
Wordt van den arbeid
Wel de vrucht
Zoo even ruim
Vergaard?
MARTIN BERDEN
(Nadruk verboden)
bon, die hem na ontwapening zUn eigen degen
gaf. Na deze nederlaag schreef Frans aan zUn
moeder de beroemde woorden: „Alles Is verlo
ren, behalve de eer”. Karei, die ziek in Madrid
was achtergebleven, vernam met groote vreug
de de overwinning. Frans werd naar Madrid
overgebracht en gevangen gehouden. De keizer
echter behandelde hem met groote edelmoedig
heid. Na een jaar lang geweigerd te hebben
het vredesveidrag van Karei te onderteekenen,
bezweek de Fransche koning ten slotte. Toen
hU op vrUe voeten gesteld was. weigerde hU
zUn belofte te houden en ook de Paus ontsloeg
hem van zUn eed. Dit alles was oorzaak, dat
binnen enkele maanden de tweede oorlog uit
brak. Tegelijk werd de z.g. Heilige Liga ge
sticht tusschen Frans, den Paus en enkele Ita-
llaansche staten. Onder de kelzerlUke troepen,
die Noord-Italië binnen trokken, was een op
roer uitgebroken, daar de soldaten In geen acht
maanden soldU hadden ontvangen. Onder hen
waren ook troepen uit Dultschland. protestan
ten dus. en deze trokken, de Spanjaarden mee-
sleepend, moordend de Itallaansche landen door
naar Rome, dat genomen en geplunderd werd.
De soldaten gingen zelfs »oo ver, dat,zU vóór
den Engelenburcht Luther tot Paus uitriepen.
Drie dagen lang werd de stad geplunderd op
verschrikkelijke wijze en Karei vernam dit
nieuws met voldoening, doch Het tegelijk open
bare kerkdiensten verrichten ter bevrljdlng van
den Paus. In 1528 moest het keizerlijk leger
Rome verlaten, omdat een Fransch leger naar
de stad was opgerukt. Tegelijkertijd was een
vloot onderweg. Leger en vloot sloten het kei
zerlijke leger, dat naar Napels getrokken was,
in, en het beleg duurde maanden, doch een
meenlngsverschll tusschen Frans en zijn vloot-
aanvoerder, alsmede de pest, die in het Fran
sche leger uitgebroken was, redde de keizerlij
ken. Het gevolg was een vrede tusschen Frank
rijk en Spanje en Karei liet zich In 1530 met
groote plechtigheid te Bologna door den Paus
tot keizer kronen. Frans trouwde met Karel's
zuster Eleonora en het scheen, dat alle^ pais,
en vree tusschen de vorsten was. Toen echter'
Karei op een doortocht door Frankrijk, naar
de Nederlanden, te Parijs zijn Intocht hield,
ontdekte hU, dat een minnares van Frans plan
nen had hem gevangen te doen nemen. Hij
ontweek den slag door een galante list en was
gered. Maar van Frans’ oprechtheid was hij
niet langer overtuigd. Dat hU zich niet ver-*1
giste bleek maar al te duidelijk, toen Frans
een bondgenootschap sloot met de Turken, die
eeuwenoude vijanden van 'het christendom,
hetgeen tot een nieuwen oorlog leidde, waaruit
Karei wederom ongeschonden te voorschijn
kwam.
Maar al deze oorlogen hebben Karei belet
het groote Europeesch rjjk te vestigen, dat voor
het christendom van groot nut had kunnen
zijn. Tevens vond de hervorming een goeden
voedingsbodem in alle onlusten, omdat de kei
zer te zeer in beslag genomen werd door zijn
oorlogen om de reformatie voldoende te kun
nen bestrtfden.
Met dat al was de gezondheid van den kei
zer geschokt. Hjj kreeg hevige Jicht en In 1555
deed hij afstand van den troon der Nederlan
den, Spanje en Napels. Hij trok zich terug In
een Spaansch klooster, van waaruit hij de
staatkundige gebeurtenissen bleef volgen. Zijn
broer Ferdinand I werd Duitsch keizer en Phi
lips, de zoon van Karel V, volgde hem op in
Spanje en de Nederlanden. Tot het laatst van
zijn leven spoorde de man, die eens Luther on
gehinderd uit Worms had laten verdwijnen,
zijn zoon aan, de ketterij te verdelgen.
2 Majeliastichting te Bussum, waar hun zoon,
g tengevolge van een auto-ongeluk, stervende ligt.
Ik herhaal.'T
De oude man werd lijkbleek en zocht steun
bjj zijn vrouw, die versuft naast hem stond.
Een van de kennissen schakelde het toestel uit,
terwijl de oudjes naar een stoel strompelden en
zaten te wachten op den auto, die hen naar het
sterfbed van den mllden gever zou voeren....
FRED.
minst de vergadering en zijn schuchtere ant
woorden verontwaardigden den keizer, die de
zitting ophief en den volgenden dag een ver
klaring aflegde, waarin besloten werd Luther
als een ketter te behandelen. Eenlge vorsten
gaven den keizer in overweging het vrijgeleide
van Luther in te trekken, maar dit weigerde
Karei beslist.
Luther vertrok een week later naar Wltten-
bpK- doch werd onderweg overvallen door een
troep gewapende ruiters, die hem uit zijn wa
gen trokken en ontvoerden. Dit was het werk
van den Sakslschen keurvorst, die Luther wilde
I EU al ZOoflDE HEELE STAD MEE
f NU. TOT 1/<AH7L)OR61JEL-
NlOR.GEN-1 \kAAR, VAHOAAVX
°OATieri\
$0E LAAT?)
Leavenworth, de bekende millionnair,
thuis vermoord gevonden.
GEEN SPOOR VAN DEN DADEB
Er viel een pak van mijn hart; haar naam
werd zelfs niet genoemd! Maar wat zou er
morgei, gebeuren? „ZU is onschuldig.” herhaal
de ik onophoudelijk bjjmijzelf, „dat kan niet
anders!” Maar wat voor bewijzen had ik? Niets
dan haar aanbiddelijk gelaat. Ontmoedigd wierp
ik de krant weg en ging naar beneden, in de
hoop een telegram van mijnheer Veeley te vin
den. Beneden kwam ik den besteller tegen, ik
griste hem het telegram uit de hand en maakte
het direct open. Het was afgezonden door den
directeur van het hotel waar mijnheer Veeley
logeerde. Dit was de inhoud:
Mijn verbazing nam steeds meer toe. Ik
meende te begrijpen wat haar hinderde. Over
tuigd, dat zij ons het bewijs had geleverd voor
de schuld van haar nicht, vreesde zij, dat het
ongeluk, dat Eleonore boven het hoofd hing,
haar werk was. ZU was verdiept in haar eigen
gedachte en schonk geen aandacht aan mU-
Ik was blU, dat ik mU niet meer met haar moest
bezighouden en wilde mU Juist verwUderen, toen
zU het hoofd oprichtte.
„Het spUt mU heel erg, dat ik u moet verla
ten, zonder u te hebben kunnen troosten,” zei
Ik. „ik vraag niet anders dan u te mogen hel
pen. Kan ik iemand naar u toe sturen? Een
familielid of een vriendin? Het is zeer droevig
om u op zoo’n moment in dit huis alleen te
moeten laten.”
„U gelooft toch niet, dat ik hier wil blUven!
Ik zou het niet overleven. Hier blijven van
nacht!”
ZU rilde over heel haar lichaam.
„Dat hoeft ook niet," antwoordde een stem
achter ons.
Ik uitte een kreet van verrassing; Gryce zat
gezet. Tenslotte werd het idee geopperd,
van het wekelUksche huishoudgeld een klein
bedrag op zU te leggen en al zou het dan mis
schien wel lang duren, ze zagen beiden toch
de kans, In het bezit van een niet te duur
toestel te komen. Een eenvoudig drielampstoe-
stel, sterk genoeg om Huizen en Hilversum te
ontvangen, zou voor hen meer dan goed zUn.
Verrukt over het plan, klnderlUk blU om de
gevonden wUze van sparen, werd over de radio
niet verder gesproken, maar trouw werd het
gedeelte van het weekgeld, bestemd voor de
radio, in een bus gestopt, waarop de oude Ver
meulen met groote letters het doel en de be
stemming van den Inhoud had geschreven:
„Voor de Radio
Intusschen besprak de zoon met zUn
nitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiitiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiin
papier. Gelukkig kon Ik haar helpen en haastig
krabbelde zU een paar regels.
„Ik zou dit graag oogenblikkeUjk willen ver
zenden. Wilt u het rijtuig even laten stil hou
den?”
ZU vroeg nog een postzegel en sloot daarmee
het dubbel gevouwen papier, dat ik uit mUn
zakboekje had gescheurd.
„Het is wel een vreemde brief,” ging zU voort
en toonde mU den kant waar een adres op
stond.
„Waarom wacht u dan ook niet tot u bU uw
vriendin bent?” antwoordde ik.
„Omdat ik haast heb. Daar is een brievenbus,
wilt u den koetsier laten stoppen?”
„Wil ik het even voor u doen?” vroeg ik en
stak mUn hand uit.
Maar zU schudde het hoofd, opende het jx»r-
tier en sprong op het trottoir. Voordat zU het
briefje in de bus deed, keek zU schichtig* om
zich heen. Toen dit voorbU was, scheen zU aan
zienlijk opgelucht en toen ik eenige minuten
later afscheid van haar nam, zag zU er bijna
opgewekt uit.
Ik zal u niet verhelen, dat Ik den heelen avond
theorieën zat te bouwen, die er alle op gericht
waren Eleonore vrU te pleiten. Ik nam een stuk
papier en somde als volgt de voornaamste aan-
wUzingen op, die tegen haar zouden kunnen
pleiten
1. Haar ongenoegen met haar
delUke breuk die tusschen hen
zooals Harwell had vastgesteld.
UIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
beschermen tegen mogelUke plannen van zUn
vUanden.
Kort na deze voorvallen werd de Rijksdag
ontbonden en de meeste vrienden van Luther
waren reeds vertrokken. Toen vaardigde Karei
plotseling een edict uit, dat den rUksban over
Luther uitsprak, die reeds door de pauselU-
ke bul uit de kerkelUke samenleving was ver
dreven. HU verborg zich op den Wartburg,
waar hU als ridder vermomd leefde en werkte.
Toen echter zUn aanhangers zich te buiten
gingen aan beeldenstormen, wilde hij niet lan
ger in het verborgen blUven en zoo trok hU
naar Wittenberg om de orde onder zUn vol
gelingen te herstellen. Niemand deerde den vo
gelvrij verklaarden monnik, doch dit had hU
voornamelijk te danken aan het feit, dat Ka
rei door groote politieke zaken in beslag werd
genomen.
Intusschen werd de hervorming met groote
kracht doorgezet, vooral In de Noord-Dultsche
landen. Behalve door deze godsdienstige troebelen,
werd het Dultsche rijk ook verscheurd door
sociale twisten. De opstand der edelen in 1522,
het verzet der boeren daarna, de toevloed van
goud en zilver uit Amerika, dit alles leidde er
lAr. dat de levensmiddelen in waarde vermin-*
clFrden. dat de jxichten verhoogd werden, dat
de loonen te laag bleven, enz Een algemeene
ontevredenheid ontstond en meer en meer be
gon men te verlangen naar een sterke rijks-
eenheid. een krachtige regeering en men ver
wachtte die van Karei. Na eenige overwinning
gen en vele gruweldaden werden de boeren
tenslotte overwonnen, doch zU hadden niet
minder dan 100 000 man verloren. De overwin
naars waren de Dultsche vorsten en niet de
Dultsche keizer en hier begon de snelle groei
van de zelfstandigheid der individueele vor
sten van Dultschland. Luther ging over van de
boeren naar de vorsten, die zich beUverden de
Luthersche leer te verbreiden en Karei moest
ten slotte den RUksdag te Spiers in 1526 toe
staan, dat in kerkelUke aangelegenheden voort
aan de vorsten zelf zouden kunnen beslissen.
Drie Jaar later echter riep hU een nieuwen
Rijksdag büeen, waarin hU decreteerde, dat de
hervorming thans niet verder mocht verbreid
worden. Hiertegen protesteerden enkele vor
sten, die door dit protest den naam „protes
ten" in de wereld brachten. Toen trachtte Ka
rei de eenheld^te bewaren door voor te stellen
in de Katholieke Kerk een hervorming na te
streven. De keizer stond hierin niet alleen en
hU hoopte op deze wijze de grootste macht aan
de Kerk te kunnen laten. Ook de Paus scheen
hierin toe te stemmen maar op den RUksdag
van Augsburg in 1530 weigerden de protestan
ten op 's keizers voorstel in te gaan, omdat zU ’n
hinderlaag vreesden. Men las een door
Melanchton opgesteld schrijven voor, waarin
de z.g. „Augsburgsche Confessie” vervat was en
wenschte zich daaraan te houden. Toch wist
de keizer nog ’n meerderheid te krUgen en ver
kreeg het recht de kettersche vorsten te straf
fen en hereeniging met dc Katholieke Kerk te
eischen. Dat hU van dit recht geen gebruik
maakte, dankten de protestanten aan het feit,
dat Karei een nieuwen oorlog te voeren had
met de Turken. En zoo kregen de protestanten
VU ftien jaar lang gelegenheid ongestoord hun
leer te verspreiden.
Deze Turksche oorlog is een van de glans
punten In het leven van den keizer. In 1532
verliet Sultan Sollman Constatinopel aan het
hoofd van een leger van 200.00Q man. Het doel
was Weenen, waarvan de sultan juist twee ja
ren tevoren de belegering had moeten opge
ven. Karel V trok naar Weenen om persoonlUk
de verdediging te leiden. HU had het bevel over
80.000 man, niet alleen katholieken, maar ook
protestanten uit alle Dultsche landen. De sul
tan werd teruggedreven, echter niet door dit
groote leger, maar door een troepje van 30 rui
ters en 700 slecht gewapende boeren. Dit
troepje stond in het stadje OUnz in Hongarije
onder bevel van Nlcolaas Jurischlsch. Tever
geefs trachtten de Turken het stadje te nemen.
Dit ontmoedigde de Turken zoozeer, dat zU
aan ’n succesvollen tocht naar Weenen begon
nen te wanhopen. Toen zU bovendien verna
men, dat de keizer met een ontzaglUk leger
den vUand afwachtte, zonk hun de moed in de
schoenen en de eenige heldendaad, die zU op
hun fameuzën tocht konden verrichten was de
plundering en uitmoording van een deel van
Hongarije-
Maar ook op zee streed Karei tegen de Tur
ken. In 1533 veroverde hU Tunis. ZUn vloot
met 26 000 man landde in 1535 in de nabUheid
van de stad, nam deze in en bevrijdde 20.000
christenen, die tot slaven waren gedegradeerd.
Dit alles geschiedde in minder dan een maand
en als een triumfator werd Karei op 5 April
1536 In Rome binnengehaald. VUf Jaar later
trok de keizer weder naar Afrika en wel naar
Algiers. Door storm en regen werd hü echter
gedwongen onverrichterzake terug te keeren.
Een van de voornaamste tegenstanders van
Karel V was Frans I van Frankrijk, die aan
de regeering kwam In hetzelfde jaar dat Karei
voor zUn groote taak geroepen werd. Allereerst
ontstond vUandschap tusschen deze twee mo
narchen, doordat Karel V en niet Frans I tot
Duitsch keizer was gekroond. Verder hadden
de vorsten meenlngsverschll over enkele lan
den, met name het hertogdom Bourgondlë en
Napels. In 1521 kwam het tot een oorlog tus
schen FrankrUk en Spanje. De Fransche troe
pen trokken Spanje binnen, waar Frans trachtte
samen te spannen met de oproerige steden,
die zich tegen de macht van den adel verzetten.
De oorlog duin de vUf jaar, maar Karei bleef
regelmatig de meerdere van zUn tegenstander»,
hoewel hU zUn aandacht te verdeelen had tusschen
dezen strUd en 't geharrewar In Dultschland. Karei
van Bourbon, die door zUn koning onrechtvaar
dig was behandeld, trad in dienst van den kei
zer en werd een van zUn beste veldheeren.
Toen Frans I met zUn leger naau Italië trok
en daar enkele vaste punten wist te veroveren,
ontmoetten de strUdenden elkaar vóór Pavla,
dat door de Franschen werd belegerd. Het leger
van Frans was ver In de meerderheid, maar te
gen de Spaansche kwadraten van voetvolk was
het niet opgewassen en na een hevig verzet
werd het leger op de vlucht gedreven. Frans
zelf vocht tot het uiterste, doch moest zich
ten slotte overgeven aan den hertog van Bour-
te Bussum
mogelijkheid, om
zUn ouders in het
bezit van een
toestel te stellen.
De vrouw had
heel wat voor
haar schoon-
s.os. De heer en
Amsterdam worden
hem toe was gekomen, aan één stuk door naar
een theepot gekexen.
„U moet den schuldige vinden u kunt het,”
vervolgde zU- „Hannah is verdwenen, heeft er
biukbaar iets mee te maken. Zoek haar, beweeg
hemel en aarde. Ik stel mUn geheele vermogen
tot uw beschikking. Voor de aanhouding van
den misdadiger beloof ik u een prachtige be-
loonlng.”
Gryce stond langzaam op en zei:
„Juffrouw Leavenworth, ik had uw aanspo
ring niet noodig om mUn Uver te prikkelen,
eerzucht is voldoende, maar nu ’u mU m uw
vertrouwen hebt willen nemen, wil Ik u niet
verhelen, dat deze zaak mU een buitengewone
belangstelling Inboezemt. Alles wat een mensch
kan doen, zal ik probeeren en als vandaag over
een maand Ebennezer Gryce zUn belooning niet
komt halen, is hU de oude niet meer.”
Eenige minuten later verliet ik het huis in
gezelschap van Mary Leavenworth. Ik bege
leidde haar naar een van haar vriendinnen, Mrs.
Gilbert,, waar zU een toevlucht wilde zoeken.
Toen het riituig, dat Gryce voor ons besteld
had, wegreed, wierp Mary een blik vol spUt ach
ter zich; het leek wel of zU rich schaamde, dat
zU haar nicht zoo In den steek Het. Dadelijk
daarop keek zU angstig om rich heen, als
iemand die bang is onverwachts een zeker per
soon te zullen tegenkomen; zU beefde wanneer
een voorbUganger bleef staan. ZU scheen pas
weer verHcht adem te halen, toen wU de Fifth
Avenue verlieten en de 37ste straat Inreden. ZU
werd toen kalmer en vroeg mij om potlood en
p 21 September 1558 stierf Karel V,
Duitsch keizer en, onder den naam
Karel I, ook koning van Spanje. Drie-
honderd-rijf-en-zeventig jaar na zUn dood
moge deze Roomsche keizer herdacht worden
als een vorst, die ook voor het Nederlandse!»
volk een belangrUke figuur is geweest. HU werd
als Nederlander geboren In 1500 te Gent en
omgaf zich zUn geheele leven met Nederland
se!» raadgevers. Reeds op zestien-Jarigen leef-
tUd werd hU meerderjarig verklaard en werd
heerscher over verschillende Europeesche lan
den. waaronder ook het groote Spaansche rijk.
In 1519 werd Karei Duitsch Keizer, als hoe
danig hU in 1520 te Aken gekroond werd. De
Paus verleende hem zelfs den titel van
Roomsch keizer, naar aanleiding van zUn vele
groote verdiensten jegens den Katholieken
en
godsdienst.
Behalve de rijke Bourgondische erflanden
werd, zooals wij zeiden, ook Spanje een zUner
landen. Dit geschiedde bU den dood van Fer
dinand van Arragon, wiens gemalin reeds vroe
ger overleden was en wiens dochter Johanna
door haar geestelijke onmacht niet in staat
was de regeering te dragen. Toen Karei in
1517, dus als jongeman vari zeventien jaar, op
de Noordkust van Spanje landde, nam hU on-
middellUk persoonlUk de macht in handen. HU
ontsloeg den regeerenden kardinaal Xlmenez,
legde zware belastingen op, zonder den adel om
advies te vragen en wekte aldus het misnoegen
van de Spanjaarden, die hem bovendien vijan
dig gezind waren, omdat Karei uitsluitend Ne
derlandse!» raadgevers had. BlUkbaar had de
koning niet gerekend op de grdöte macht der
edelen, die hem spoedig wisten te dwingen den
eed op de Spaansche grondwet af te leggen.
Temidden van deze moeilUkheden kreeg Karei
bericht, dat zUn grootvader, keizer Maxlmlliaan
I van Oostenrijk, overleden was, waardoor hU
in het bezit kwam van nieuwe landen en vrij
wel ontniddellUk daarna kwam het bericht van
zjjn verkiezing tot Duitsch keizer. Ook de
Fransche koning, Frans L had naar den titel
van Duitsch keizer gestreefd evenals Frederlk
de WUze, keurvorst van Saksen, die zelfs den
steun van den Paus genoot.
Karei vertrok toen naar Dultschland om den
RUksdag van Worms bUeen te roepen. De re
geering van Spanje liet hü aan kardinaal
Adriaan van Utrecht, die later Paus Adriaan
zou worden, terwUl hU alle hooge ambten door
Nederlanders Het bezetten. Dat deze maatre
gelen groote verbittering wekten bU de zelf
standige Spanjaarden, spreekt van zelf. Na een
bezoek aan de Nederlanden vertrok de vorst
naar Worms, de vrUe stad aan den RUn, waar
vertegenwoordigers van aUe Europeesche vor
sten aanwezig waren. Een raad van 22 raads-
Neeren werd ingesteld, die voor de regeerlhg
der Dultsche landen verantwoordelijk zou »Un
tUdens de afwezigheid van den keizer. De zetel
van dezen raad zou zUn de stad Neurenberg.
Op dezen gedenkwaardigen RUksdag was het,
dat Luther zUn befaamde stellingen verdedig
de. Paus Leo X, hoewel zelf weinig godsdien
stig. meende niettemin streng tegen Luther te
moeten optreden en Karei meende aanvanke-
lUk den monnik te moeten uitleveren. Maar de
keurvofst van Saksen elschte, dat Luther voor
den RUksdag zou worden gedaagd. Aldus werd
besloten, doch toen korten tijd daarna Luther
de pauselijke bul openlijk verbrandde, wei
gerde de keizer nog verder met zoo’n
ketter te onderhandelen. Karei echter moest
zoowel den Paus als de Dultsche vorsten ont
zien, onder welke laatsten Luther vrU veel
aanhangers had. Ten slotte werd dan besloten,
dat Luther toch maar voor den RUksdag zou
verschUnen om zUn leer te verdedigen. Een r
heraut werd naar Wittenberg gezonden met een
brief van den keizer en een vrijgeleide naar
Worms en terug. Luther ging en zUn reis werd
een ware triomftocht. De menigte omstuwde
onderweg zUn wagen, doch van alle kanten
waarschuwde men hem niet naar Worms te
gaan, uit vrees, dat hem daar de brandstapel
zou wachten. Toch besloot Luther door te rei
zen en op 16 April kwam hU te Worms aan,
waar zijn komst door hoomsignalen werd aan-
gekondlgd. Den volgenden dag werd hu In den
Rijksdag ontboden. Duizenden omstuwden hem
toen hU het bisschoppelUk paleis binnen ging.
De houding van den monnik bevredigde aller-
A W Bijkantoor- Juliana van Stolberglaan 42, den Haag
Correspondente voor UTRECHT: Mejuffr. NELLY RUYS. Boothstraat 19
Den Heer Raymond
MUnheer Veeley ziek te bed. Durfde uw tele
gram niet geven; zal het doen zoodra gevaar
geweken. Thomas Lowortny.
(Wordt vervolgd)
2. De geheimzinnige verdwUnlng van een der
dienstmeisjes.
3. De verschrlkkelUke beschuldiging van haar
nicht, toevallig gehoord door Oryce en mij.
4. De dubbelzinnige antwoorden omtrent haar
zakdoek die, bevlekt met revolvervull, op de
plaats der misdaad was gevonden.
5. De beschuldiging, een papier van mUnheer
Leavenworth’s schrijftafel te hebben genomen,
terwUl men het Hjk vervoerde, en haar weige
ring zich daarover uit te laten.
6. De sleutel van de studeerkamer die in haar
bezit was.
Het is een bezwarend geheel, dacht ik bU mU-
zelf, toen ik deze zes punten bekeek. Maar tege-
lUkertUd schreef ik op de andere helft van het
papier de volgende verzachtende opmerkingen:
1. Ongenoegen tusschen familieleden komt
vaak voor; zelden vloeit er een misdaad uit
voort.
2. De verdwUnlng van Hannah bewUst niets
tegen Eleonore.
3. De beschuldiging van Mary tegen haar
nicht klinkt weliswaar overtuigend, maar het
zelfde is het geval met haar verklaring voor den
coroner, dat zU den dader niet kent. Zeker, de
beschuldiging is spontaan geuit, maar Mary kan
dat ook in de opwinding van het oogenblik heb
ben gedaan, zonder de gevolgen te overrien of
de feiten waarop zU berust na te gaan.
4. 5. Het is lang niet vreemd, dat oncchuldi-
gen, onder Invloed van vrees, zichzelf tegenspre
ken wat betreft dingen die bezwarend voor hen
sc hUnen.
de K. R. O.
ik moet eerst uw aandacht
mevrouw
verzocht,
J Ao dit blad ztln Ingevolge de verzekerlngsvoorwaarden tegen f ObU levenetange geheele ongeschiktheid tot werken door f ’7^(1 bU een ongeval met f OCfl bU verlies van een hand f 1 QC oU verlies van een f Cfi bU een breuk van f Afl bjj verlies vsn H
Alle abonne on^fevallen verzekerd voor een der volgende ultkeerlngen verUes van belde armen, belde beenen of belde oo^en f r doodelljken afloop f een voet of een oog f luim ol wyavlnger f «Jtr.“been ol arm f 7r(Z.~ anderen vinger
ouders over, de zaken gingen goed en zoo kwa
men ze overeen, om den ouden menschen, over
een paar maanden, als vader Vermeulen jarig
was, een toestel cadeau te doen. Voor het reed»
bespaarde geld konden de oudjes dan zelf een
luidspreker bekostigen en den aanleg betalen.
Den Zondag voor den verjaardag van den
ouden Vermeulen hield een auto stil voor zUn
deur. ZUn schoondochter stapte eerst uit, ge
volgd door haar man. die het toestel onder den
arm droeg. En terwUl de vrouw de oudjes aan
den praat hield, plaatste haar man het toestel
op een tafel in de voorkamer. Dan trad hU de
huiskamer binnen, begroette zün ouders en
voerde ze mee de voorkamer in, waar ze beiden
sprakeloos naar het toestel en dan weer naar
hun zoon keken. Was dat voor hen? Ze konden
het niet gelooven, maar de zoon zei. dat het
heusch hun eigendom was, dat hij en zijn
vrouw dit als verjaringscadeau gaven en dat
hU hoopte, dat ze er nog jaren plezier van zou
den hebben.
Woorden van dankbaarheid konden ze geen
van beiden vinden, maar uit den hartelUken
handdruk en den warmen blik sprak niets dan
dankbaarheid.
Op den verjaardag van den ouden Vermeulen
was het toes .el geheel gereed. Een monteur
was in den vooravond nog gekomen om de
laatste aansluiting te maken en enkele wenken
voor het bedienen van het toestel te geven. Nu
zaten de oudjes te wachten op de gasten, die
komen zouden om te feHclteeren en die zeker
vol verwondering ook zouden luisteren naar de
heerlUke muziek uit h n luidspreker. Hun
zoon kon niet komen, die had juist een ge
wichtige zaak af te wikkelen Langzamerhand
kwamen de gasten opdagen. Vol trots zette de
oude zich «raast het toestel neer en terwUl het
doodstil was in de kamer, schakelde hU in. De
vroolljke tonen van een sleependen wals ruisch-
ten weldra door de huiskamer en vol enthou
siasme staarden man en vrouw naar den luid
spreker.
De wals was uit. „Stil nou. anders kunnen wij
niet hooren, wat le zegt.” zei de vrouw, bang
iets van het gesprokene te moeten missen. Even
bleef het stil, dan klonk de stem van den om
roeper door de kamer.
„Hallo, hallo, hier is Huizen,
Daines en heeren
vragen voor een
Vermeulen te
zich zoo spoedig mogelijk te begeven naar de
I DAT OUDE
'NÏAALS )E fjT?i VVAT200=\
WETEH HOE l DEN ZE DAAR WW
lIK EROVERDENK_)\mF&NEN TE-
1
