Karel V, Roomsch keizer
wïAaal uan den daq
p een dhrde bovenhuisje in een der stilste
Het uitgelezen middel
voor de verzorging van Uw gezin, üw personeel, üw eigen ouden dag is
een polis van
Levensverzekering, Pensioenverzekering d Ujfrentn der
r» IZ LEVENSVERZEKERING MAATSCHAPPIJ
STERFDAG HERDACHT
DE KLEINE ANNIE EN HET SPOOKHUIS
Groette verwachtingen
ZATERDAG 23 SEPTEMBER
Heerscher over vele
landen
Karel V
i
De ooievaarstrek
morgeh-
DOOR ANNA K. GREEN
Na moedigen etryd tegen Luther,
de Turken en de Frantchen in
een klooster overleden
HET GEVAL
LEAVENWORTH
De nieuwe
/nÏT.ALS JE U/llf fMM, WAlZOU^X
rWlFGAAM
ER AL ton
mee, ol
FDUARD'l
Ahoqr
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERUJK DRIE MA AL VIER EN TWINTIG UUR NA HET ONGEVAL
NASSAUSINGEL 3 TE NIJMEGEN
1
9
vrouw
j
verzocht.
I
ruim min
AFSC'HUWELIJKE MOORD
GEEN 8POOR VAN DEN DADER
voor;
Washington
haar zouden kunnen
Den Heer Raymond
met haar oom er> de dul-
schen hen gekorat m was,
Leavenworth, de bekende millionnair,
thuis vermoord gevonden.
6. De sleutel! Wat was daar van te zeggen?
Niets. De sleutel was gevonden in het bezit van
Eleonore, die geen uitleg wilde geven; dit wekte
verdenkingen tegen het meisje die zelfs ik niet
opzij kon schuiven hoe graag ik dat ook wilde.
Toen ik zoo ver gekomen was stak ik het pa
pier in mijn zak en nam de Evening Express.
Dadelijk viel mij het volgend bericht op:
A
ba i
10 t
ond
doei
gere
des
aan
oefe
D
veld
van
Na
van
ien
voor
kunr
aast:
word
grooi
Oost
ook
gemt
De
bouw
vleuj
enz.
Va
vere<
een
ders
En
Ms
nog
clet
terde
zeggt
voorl
als 1
hebb
De
ben
ding
scha,
aanlt
geacl
objec
ƒ850
werk
werk
De
scha]
ook
hlem
het t
een i
stukk
klein
ling
durer
gever
Het 1
We
gepla
de cc
der d
natui
veree
leen
van
positi
D<
bane
park
van
bant
al w
ze r
stekt
jjsba
krijg
den
de
bei
tot
nis
uit
he<
en
aai
tut
Aa
bet
wai
voe
gev
vre
dee
de
der
teg,
ren
Z
te
in i
T
slat
ove
stei
me<
de
en
pun
T
wor
hee:
wor
nee:
t
HU.T07
3. De geheimzinnige verdwijning van een der
dienstmeisjes.
3. De verschrikkelijke beschuldiging van haar
nicht, toevallig gehoord door Gryce en mij.
4. De dubbelzinnige antwoorden omtrent haar
zakdoek die, bevlekt met revolvervull, op de
plaats der misdaad was gevonden.
5. De beschuldiging, een papier van mijnheer
Leavenworth’s schrijftafel te hebben genomen,
terwijl men het HJk vervoerde, en haar weige
ring zich daarover uit te laten.
6. De sleutel van de studeerkamer die in haar
bezit was.
Het is een bezwarend geheel, dacht ik bij mij
zelf, toen ik deze zes punten bekeek. Maar tege
lijkertijd schreef ik op de andere helft van bet
papier de volgende verzachtende opmerkingen:
1. Ongenoegen tusschen familieleden komt
vaak voor; zelden vloeit er een misdaad uit
voort.
3. De verdwijning van Hannah bewijst niets
tegen Eleonore.
3. De beschuldiging van Mary tegen haar
nicht klinkt weliswaar overtuigend, maar het
zelfde Is het geval met haar verklaring voor den
coroner, dat zij den dader niet kent. Zeker, de
beschuldiging is spontaan geult, maar Mary kan
dat ook In de opwinding van het oogenbllk heb
ben gedaan, zonder de gevolgen te overzien of
de feiten waarop zij berust na te gaan.
4. 5. Het is lang niet vreemd, dat onschuldi-
gen. onder Invloed van vrees, zichzelf tegenspra
ken wat betreft dingen die bezwarend voor hen
schijnen.
Sedert 1917 zijn 110 000 tot 120.000 ooievaars
Jn Denemarken van ringen voorzien. In Augus
tus j.l. zijn meer dan achthonderd ooievaars uit
Denemarken vertrokken en sindsdien is al be
richt ontvangen betreffende drie- of vierhon
derd. Deze rapporten maken het mogelijk na te
gaan waarheen deze ooievaars zijn getrokken.
Het schijnt dat zij van Denemarken uit naar
Duitschland vliegen via Brandenburg en van
daar naar Tkjecho-Slowakije, Hongarije en
Roemenië en over den Bosporus naar Klein-
Azië. Het is nog niet mogelijk geweest definitief
na te gaan of zij naar Egypte vliegen over de
Middellandsche Zee of dat zij over Palestina
vliegen
Van Egypte zetten de ooievaars hun tocht
voort langs het dal van de Nljl over de groote
meren en zjj nestelen zich dan in hun winter
kwartieren in Natal of de Kaapkolonie. De af
stand is ongeveer 7500 mijlen en wordt afgelegd
binnen twee maanden. Gewoonlijk trekken de
ooievaars ongeveer 20 Augustus uit Denemar
ken en zij komen op hun bestemming aan on
geveer in midden October. Op hun trek naar
het Noorden leggen zij dezen afstand ongeveer
in de helft van den tijd af. Naar schatting bren
gén leder jaar tweeduizend ooievaars den zomer
door in Denemarken. Het aantal dat over
Deensch gebied trekt, is evenwel aanzienlijk
grooter, sommige trekken verder en een groot
aantal wordt door electrischen stroom gedood.
Nietemin bereiken de meeste ooievaars hooge
leeftijden. De bekende Deensche vogelkenner
Peter Skovgaard verklaart dat hij een ooievaar
kent die leder jaar naar Jutland komt en nu
van 30 tot 40 jaar oud is.
DE MADHf
ZIJH VAUPLAli
'EROPunjE
TREKKEN Ehl
DAT OUDE TPüOè
buis TE DnOR7a
WAT WE MEll
>E5 DAARnl
ZFGGENjJ
Mijnheer Veeley ziek te bed. Durfde uw tele
gram niet geven; zal het doen zoodra gevaar
geweken. Thomas Loworthy-
(Wordt vervolgd)
3^ ZEG, HEB JE DAT GEHOOW SAMDY?
r ZE VERTREKKBr-t VANAF MET P05T
kCAMTOOP. IN DEN LOOP l/AN DEN
MORGEN. WE MOETIn VROEG OP.
C’M FROPTnD te Z11N.ZE Zijn IN
STAAT ALLE 6 IN DAT OUDE HUIS OVER
beschermen tegen mogelijke plannen van zijn
vijanden.
Kort na deze voorvallen werd de Rijksdag
ontbonden en de meeste vrienden van Luther
waren reeds vertrokken. Toen vaardigde Karei
plotseling een edict uit, dat den rtjksban over
Luther uitsprak, die reeds door de pauselij
ke bul uit de kerkeljjke samenleving was ver
dreven. Hij verborg zich op den Wartburg,
waar hij als ridder vermomd leefde en werkte.
Toen echter zijn aanhangers zich te buiten
gingen aan beeldenstormen, wilde hl) niet lan
ger in het verborgen blijven en zoo trok hij
naar Wittenberg om de orde onder zijn vol
gelingen te herstellen. Niemand deerde den vo
gelvrij verklaarden monnik, doch dit had hij
voornamelijk te danken aan het feit, dat Ka
rei door groote politieke zaken in beslag werd
genomen.
Intusschen werd de hervorming met groote
kracht doorgezet, vooral in de Noord-Dultsche
landen. Behalve door deze godsdienstige troebelen,
werd het Duitsche rijk ook verscheurd door
sociale twisten. De opstand der edelen in 1522,
het verzet der boeren daarna, de toevloed van
goud en zilver uit Amerika, dit alles leidde -er
toe, dat de levensmiddelen in waarde vermin
derden, dat de pachten verhoogd werden, dat
de loonen te laag bleven, enz. Een algemeene
ontevredenheid ontstond en meer en meer be
gon men te verlangen naar een sterke rijks-
eenheid, een krachtige regeering en men ver
wachtte die van Karei Na eenige overwinning
gen en vele gruweldaden werden de boeren
tenslotte overwonnen, doch zij hadden niet
minder dan 100.000 man verloren. De overwin
naars waren de Duitsche vorsten en niet de
Duitsche keizer en hier begon de snelle groei
van de zelfstandigheid der indivldueele vor
sten van Duitschland. Luther ging over van de
boeren naar de vorsten, die zich beijverden de
Luthersche leer te verbreiden en Karei moest
ten slotte den Rijksdag te Spiers in 1526 toe
staan. dat in kerkelijke aangelegenheden voort
aan de vorsten zelf zouden kunnen beslissen.
Drie jaar later echter riep hjj een nieuwen
Rijksdag bijeen, waarin hjj decreteerde, dat de
hervorming thans niet verder mocht verbreid
worden. Hiertegen protesteerden enkele vor
sten, die door dit protest den naam „protes
ten” in de wereld brachten. Toen trachtte Ka
rei de eenheid te bewaren door voor te stellen
in de Katholieke Kerk een hervorming na te
streven. De keizer stond hierin niet alleen en
hjj hoopte op deze wijze de grootste macht aan
de Kerk te kunnen laten. Ook de Paus scheen
hierin toe te stemmen maar op den Rijksdag
van Augsburg in 1530 weigerden de protestan
ten op ’s keizers voorstel in te gaan, omdat zij ’n
hinderlaag vreesden. Men las een door
vlak achter ons in een leunstoel, met een hand
in zijn zak en de andere op de leuning van den
stoel. Hij glimlachte tegen ons, alsof hij ons
vergiffenis vroeg voor zijn tusschenkomst.
,Men zal overal voor zorgen,” zei hij, „gaat u
gerust weg.”
Ik verwachtte, dat Mary de tusschenkomst
van den detective niet goed zou opnemen, maar
het scheen haar integendeel genoegen te doen,
toen zij hem bemerkte. Zij nam mij terzijde en
vroeg:
„Gelooft u, dat die Gryce een bekwaam man
is?”
„HU gaat er wel voor door. HU bezit het vol
komen vertrouwen van zUn chefs.”
Zü liep op Gryce toe, ging voor hem staan en
begon op smeekenden toon:
„Münheer, ik heb gehoord, dat u zeer be
kwaam bent, dat de meest onzekere aanwUzin-
gen u tot de ontdekking der schuldigen lelden
en dat niets aan uw doorzicht ontsnapt. Als dat
zoo is, heb dan medelUden met twee weezen,
die plotseling beroofd zijn van hun steun, ge
bruik uw welbekende bekwaamheid om den
moordenaar te ontmaskeren. Het zou onge
rijmd zijn te willen verbergen, dat de verklaring
van mUn nicht verdenkingen tegen haar heeft
gewekt; maar ik verklaar, dat ik geloof, dat zU
even onschuldig is als ik zelf. Met zoo te spre
ken heb ik maar één doel, en dat is, de gerech
tigheid op het luiste spoor te brengen.”
Haar houding was zoo roerend, dat Gryce
moeite had om zün emotie te bedwingen, en
toch had hij vanaf het oogenblik dat Mary naar
j If I f op dit blad zfln Ingevolge de verzekerlngsvoorwaarden tegen f Dfl/lfl bij levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door f bij een ongeval met f
AdlC UDOTITIC S ongevallen verzekerd voor een der volgende ultkeerlngen f verlies van belde armen, belde beenen at belde oogen «/(/•- doodelljken afloop Arsztr»
--- -- 1 -
Melanchton opgesteld schreven voor, waarin
de z.g. „Augsburgsche Confessie” vervat was en
wenschte zich daaraan te houden. Toch wist
de keizer nog ‘n meerderheid te krUgen en ver
kreeg het recht de kettersche vorsten te straf
fen en hereeniging met de Katholieke Kerk te
eischen. Dat hl) van dit recht geen gebruik
maakte, dankten de protestanten aan het feit,
dat Karei een nieuwen oorlog te voeren had
met de Turken. En zoo kregen de protestanten
vUftien jaar lang gelegenheid ongestoord hun
leer te verspreiden.
Deze Turksche oorlog is een vair de glans
punten in het leven van den keizer. In 1532
verliet Sultan Soliman Constatinopel a*an het
hoofd van een leger van 200.000 man. Het doel
was Weenen, waarvan de sultan juist twee ja-
ren tevoren de belegering had moeten opge
ven. Karel V trok naar Weenen om persoonlUk
de verdediging te leiden. HU had bet bevel over
80000 man. niet alleen katholieken, maar ook
protestanten uit alle Duitsche landen. De sul
tan werd teruggedreven, echter niet door dit
groote leger, maar door een troepje van 30 rui
ters en 700 slecht gewapende boeren. Dit
troepje stond in het stadje Günz in Hongarije
onder bevel van Nico laas Jurischisch Tever
geefs trachtten de Turken het stadje te neknen.
Dit ontmoedigde de Turken zoozeer, dat zü
aan ’n succesvollen tocht naar Weenen begon
nen te wanhopen. Toen zü bovendien verna
men, dat de keizer met een ontzaglijk leger
den vUand afwachtte, zonk hun de moed in de
schoenen en de eenige heldendaad, die zü op
hun fameuzen tocht konden verrichten was de
plundering en uitmoording van een deel van
Hongarije.
Maar ook op zee streed Karei tegen de Tur
ken. In 1533 veroverde hü Tunis. Zijn vloot
met 26.000 man landde in 1535 in de nabijheid
van de stad, nam deze in en bevrUdde 20 000
christenen, die tot slaven waren gedegradeerd.
Dit alles geschiedde in minder dan een maand
en als een triumfator werd Karei op 5 April
1536 in Rome binnengehaald, VU< jaar later
trok d^. keizer weder naar Afrika en wel naar
Algiers. Door storm en regen werd hU echter
gedwongen onverrichterzake terug te keeren.
Een van de voornaamste tegenstanders van
Karel V was Frans I van Frankrijk, die aan
de regeering kwam in hetzelfde jaar dat Karei
voor zün groote taak geroepen werd. Allereerst
ontstond vijandschap tusschen deze twee mo
narchen, doordat Karel V en niet Frans I tot
Duitsch keizer was gekroond. Verder hadden
de vorsten meeningsverschil over enkele lan
den, met name het hertogdom Bourgondië en
Napels. In 1521 kwam het tot een oorlog tus
schen Frankrijk en Spanje. De Fransche troe
pen trokken Spanje binnen, waar Frans trachtte
samen te spannen met de oproerige steden,
die zich tegen de macht van den adel verzetten.
De oorlog duuide rijf jaar, maar Karei bleef
regelmatig de meerdere van zün tegenstanders,
hoewel hU zijn aandacht te verdeelen had tusschen
dezen strijd en ’t geharrewar in Duitschland. Karei
van Bourbon, die door zün koning onrechtvaar
dig was behandeld, trad in dienst van den kei
zer en werd een van zijn beste veldheeren.
Toen Frans I met zijn leger naar Italië trok
en daar enkele vaste punten wist te veroveren,
ontmoetten de strijdenden elkaar vóór Pavia,
dat door de Franschen werd belegerd. Het leger
van Frans was ver in de meerderheid, maar te
gen de Spaanse he kwadraten van voetvolk was
het niet opgewassen en na een hevig verzet
werd het leger op de vlucht gedreven. Frans
zelf vocht tot het uiterste, doch moest zich
ten slotte overgeven aan den hertog van Bour
bon, die hem na ontwapening zijn eigen degen
gaf. Na. deze nederlaag schreef Frans aan zijn
moeder de beroemde woorden: „Alles is verlo
ren. behalve de eer”. KarelfTSié ziek in Madrid
was achtergebleven, vernam met groote vreug
de de overwinning. Frans werd naar Madrid
overgebracht en gevangen gehouden. De keizer
echter behandelde hem met groote edelmoedig
heid. Na een jaar lang geweigerd te hebban
het vredesverdrag van Karei te onderteekenen.
bezweek de Fransche koning ten slotte. Toen
hü op vrije voeten gesteld was, weigerde hü
zün belofte te houden en ook de Paus ontsloeg
hem van zijn eed. Dit alles was oorzaak, dat
binnen enkele maanden de twee dé oorlog uit
brak. Tegelijk werd de z.g. Heilige Liga ge
sticht tusschen Frans, den Pans en enkele Ita-
liaansche staten. Onder de keizerlüke troepen,
die Noord-Italië binnen trokken^ was een op
roer uitgebroken. daar de soldaten in geen acht
maanden soldij hadden ontvangen Onder hen
waren ook troepen uit Duitschland. protestan
ten dus. en deze trokken, de Spanjaarden mee-
sleepend moordend de Itaüaansche landen 'door
naar Rome, dat genomen en geplunderd werd.
De soldaten gingen zelfs soo ver. dat zU vóór
den Engelenburcht Luther tot Paus uitriepen.
Drie dagen lang atad de stad geplunderd op
verschrikkelUke wijze en Karei vernam dit
nieuws met voldoening, doch liet tegelijk open
bare kerkdiensten verrichten ter bevrUding van
den Paus. In 1528 moest het keizerlijk leger
Rome verlaten, omdat een Fransch leger naar
de stad was opgerukt. Tegelijkertijd was een
vloot onderweg. Leger en vloot sloten het kei
zerlijke leger, dat naar Napels getrokken was,
in. en het beleg duurde maanden, doch een
meeningsverschil tusschen Frans en zUn vloot-
aanvoerder, alsmede de pest, die in het Fran
sche leger uitgebroken was. redde de keiaertif-
ken. Het gevolg was een vrede tusschen Frank-
rUk en Spanje en Karei Het Rch in 1530 met
groote plechtigheid te Bologna door den Paus
tot keizer kronen. Frans trouwde met Kareis
zuster Eleonora en het scheen, dat alles i>ais
en vree tusschen de vorsten was. Toen echter
Karei op een doortocht door FrankrUk, naar
de Nederlanden, te Parijs zijn intochf hield,
ontdekte hU, dat een minnares van Frans plan
nen had hem gevangen te doen nemen. HU
ontweek den slag door een galante list en was
gered. Maar van Frans’ oprechtheid was hu
niet langer overtuigd. Dat hU zich niet ver
giste bleek maar al te duidelijk, toen Frans
een bondgenootschap sloot met de Tinken, die
eeuwenoude vUanden van het christendom,
hetgeen tot een nieuwen oorlog leidde, waaruit
Karei wederom ongeschonden te voorschijn
kwam.
Maar al deze oorlogen hebben Karei belet
het groote Europeesch rijk te vestigen, dat voor
het christendom van groot nut had kunnen
ZUn. Tevens vond de hervorming een goeden
voedingsbodem in alle onlusten, omdat de kei
zer te zeer in beslag genomen werd door zijn
oorlogen om de reformatie voldoende te kun
nen bestrijden
Met dat al was de gezondheid van den kei
zer geschokt. HU kreeg hevige jicht en in 1555
deed hU afstand van den troon der Nederlan
den, Spanje en Napels. Hjj trok zleh terug in S
een Spaansch klooster, van waaruit hU de
staatkundige gebeurtenissen bleef volgen. ZUn
broer Ferdinand I werd Duitsch keizer en Phi
lips. de zoon van Karel V, volgde hem op in
Spanje en de Nederlanden. Tot bet laatst van
zUn leven spoorde de man. die eens Luther on
gehinderd uit Worms had laten verdwijnen,
zUn zoon aan, de ketterij te verdelgen.
14
Mijn verbazing nam steeds meer toe. Ik
meende te begrijpen wat haar hinderde. Over
tuigd, dat zU ons het bewUs had geleverd voor
de schuld van haar nicht, vreesde zU. dat het
ongeluk, dat Eleonore boven het hoofd hing,
haar werk was. ZU was verdiept in haar eigen
gedachte en schonk geen aandacht aan mU-
Ik was blU, dat ik mU niet meer met haar moest
bezighouden en wilde mU Juist verwUderen, toen
zU het hoofd oprichtte.
„Het spUt mU heel erg, dat ik u moet verla
ten, zonder u te hebben kunnen troosten,” zei
ik. Jk vraag niet anders dan u te mogen hel
pen. Kan ik iemand naar u toe sturen? Een
familielid of een vriendin? Het te zeer droevig
om u op aoo*n moment in dit huis alleen te
moeten laten.’’
„U gelooft toch niet, dat ik hier wil bUJven!
Ik zou het niet overleven. Hier blUven van
nacht!”
ZU rilde over hee! haar lichaam.
„Dat hoeft ook niet,'’ antwoordde een stem
achter ons.
**- uitte een kreet van verrassirig; Gryce zat
Wij leven, nu weer
In ien tgd
Van overvloed
Aan fruit.
De volle bakken
Hangen zwaar,
De weelde spreekt
Zich uit'
Rn blozend zien de
Appels ons.
Want worden zij
Geplukt,
Dan wordt zijn wang vol
Zaligheid
Aan onzen mond
Gedrukt!
Zn is de norm der
Peren niet
Symbolisch, goed
En knap?
Als groote druppels
Hangen 'zfj
Tot teeken van
Haar sap!
Wtinneer men thans de
Boomen voi
En kwaliteit
Beziet,
Dan is het u en
HU en zij
En ik die weer
Geniet!
Maar daar de crisis
Als een worm
Den boomgaard ook
Niet spaart.
Wordt van den arbeid
Wel de vrucht
Zoo even ruim
Vergaard?
MARTIN BERDEN
(Nadruk verboden)
I 1 straten van onze hoofdstad woonde het
bejaarde echtpaar Vermeulen. De man en
vrouw leefde® i van een vrij klein pensioen,
maar konden, zich toch best bedruipen. Veel
eischen stelde 1.1 ze ook niet aan het leven. Hun
eenige zoon Tas al enkele jaren getrouwd en
woonde als ikirens te Bussum. Enkele malen
per maand k-wam hU den oudjes een bezoek
brengen, informeerde naar hun gezondheids
toestand, spraj'c over zUn.vrU drukke zaken om
dan tenslotte altUd op hetzelfde onderwerp
terug t<> komen: het eentonig bestaan van zUn
ouders. HU begreep maar niet, waarom de
oude num nieC wat meer leven in de woning
trachtte te brengen, waarom hU zich geen radio
aanschn lie. De n keek de bejaarde man zUn
vrouw e«3ife aan. Alsof zU daar nooit aan ge
dacht hryiden, 'maar het was hun veel te duur!
HU zag geen kans zoo Ti duur meubel te be
kostigen,, hoe gaarne hU zUn vrouw, die even-
ah hij JÉtri” was op muziek, het genot van een
radio hall gegund. Een enkele maal had de
zoon hot voorstel gedaan, om het toestel op
afbetaliiij: te knopen. Gelukkig, zoo meende hU.
was de 'toestand in de maatschappU nu zoo.
dat ook de minder goed gesitueerden zich de
weelde uin een duurder meubel konden per-
mitteere ial was het dan op zeer „gemakke-
Ujke vo> jrwaarden”. Maar de oude man had
een bfhsp bruuAe beweging gemaakt en zUn
zoon veri’ocht, nooit meer met een dergeUjk
voorstel ije komen. HU al zooveel ellende
gehoord over het koopen^jp termUn, dat hU er
niet aan dacht, zich ooit op zoo’n manier in
het beat van het zoo vurig begeerde te stellen.
HU sch rok bU de gedachte, een duur meubel
in huis ie halen, zonder dat hü daar een cent
voor be zg aid had. Neen, dan zouden ze het zon
der rat lit* ook wei bolwerken, maar schulden
maken, «lat nooit.
Als dan de zoon weer vertrokken was. en de
oudjes a 'leen in de huiskamer zaten, werd het
gesprek', over de radio de meeste keeren voort-
papier. Gelukkig kon ik haar helpen en baai Rïg
krabbelde zü een paar regels.
„Ik zou dit graag oogenblikkelijk willen Mar
senden. Wilt u het rijtuig even laten stil kjau-
den?”
Zij vroeg nog een postzegel en sloot daurm ee
het dubbel gevouwen papier, dat ik uit mdn
zakboekje bad gescheurd.
„Het te wel een vreemde brief,” ging zij «varrt
en toonde mü den kant waar een adres op
stond.
„Waarom wacht u dan ook niet tot u b% uw
vriendin bent?” antwoordde ik.
„Omdat ik haast heb. Daar is een brieve nbus,
wilt u den koetsier laten stoppen?”
„Wil ik het even voor u doen?” vroeg Sk en
stak mijn hand uit.
Maar zü schudde het hoofd, opende h« t por
tier en sprong op het trottoir. Voordat nj het
briefje in de bus deed, keek zü schich IUg om
zich heen. Toen dit voorbü was, scheen zd aan-
zlenlük opgelucht en toen ik eenige mkouten
later afscheid van haar nam, sag zü er’ büna
opgewekt uit.
Ik zal u niet verhelen, dat Ik den hsslwcz avond
theorieën zat te bouwen, die er alle op i gericht
waren Eleonore vrij te pleiten. Ik nam >ms stuk
papier en somde als^rolgt de voornaam gle aan
wijzingen op, die
pleiten
1. Haar ongenoege
delüke breuk die tl
zooals Harwell had I
iniiunu.' jaiiiiuniiimni jFjff UIT iiiiitiiiniiiiiiininimiirtg
I
te Bussum
mogelükheid. om
zün ouders in het
bezit van een
toestel te stellen
De vrouw had
heel wat voor
haar schoon-
p 31 September 1558 stierf Karel V,
f I Duitsch keizer en. onder den naam
Karel I, ook koning van Sfianje. Drle-
honderd-vüf-en-zeventlg jaar na zün dood
moge deze Roomsche keizer herdacht worden
als een vorst, die ook voor het Nederlandsche
volk een belangrijke figuur is geweest. Hü werd
als Nederlander geboren in 1500 te Gent en
omgaf zich zün geheele leven met Nederland-
- sche raadgevers. Reeds op zestien-Jarigen leef-
tüd werd hü meerderjarig verklaard en werd
heerscher over verschillende Europeesche lan
den, waaronder ook het groote Spaansche rük.
In 1519 werd Karei Duitsch Keizer, als hoe
danig hü in 1520 te Aken gekroond werd. De
Paus verleende hem zelfs den titel van
Roomsch keizer, naar aanleiding van zün vele
en groote verdiensten jegens den Katholieken
godsdienst.
Behalve de rüke Bourgondische erflanden
werd, zoonls wij zeiden, ook Spanje een züner
landen. Dit gëschiédde bü den dood van Fer
dinand van Arragon, wiens gemalin reeds vroe
ger overleden was en wiens dochter Johanna
door haar geestelijke onmacht niet in staat
was de regeering te dragen. Toen Karei in
1517, dus als jongeman van zeventien jaar, op
de Noordkust van Spanje landde, nam hü on-
middellük persoonlUk de macht in handen. HU
ontsloeg den regeerenden kardinaal Ximenez,
legde zware belastingen op, zonder den adel om
advies te vragen en wekte aldus het misnoegen
van de Spanjaarden, die hem bovendien vüan-
dig gezind waren, omdat Karei uitsluitend Ne
derlandsche raadgevers had. Blükbaar had de
koning niet gerekend op de groote macht der
edelen, die hem spoedig wisten te dwingen den
eed op de Spaansche grondwet af te leggen.
Temidden van deze moellükheden kreeg Karei
bericht, dat zün grootvader, keizer Maximillaan
I van Oostenrijk, overleden was, waardoor hü
in het bezit kwam van nieuwe landen en vrij
wel onmiddellijk daarna kwam het bericht van
zün verkiezing tot Duitsch keizer. Ook de
Fransche koning, Frans I, had naar den titel
van Duitsch keizer gestreefd evenals Frederik
de Wüze, keurvorst van Saksen, die zelfs den
steun van den Paus genoot.
Karei vertrok toen naar Duitschland om den
Rüksdag van Worms büéen te roepen. De re
geering van Spanje liet hü aan kardinaal
-Adriaan van Utrecht, die later Paus Adriaan
zou worden, terwül hü alle hooge ambten door
Nederlanders liet bezetten. Dat deze maatre
gelen groote verbittering wekten bü de zelf
standige Spanjaarden, spreekt van zelf. Na een
bezoek aan de Nederlanden vertrok de vorst
naar Worms, de vrüe stad aan den Rün, waar
vertegenwoordigers van alle Europeesche vor
sten aanwezig waren. Een raad van 22 raads-
heeren werd ingesteld, die voor de regeering
der Duitsche landen verantwoordelük zou zün
tüdens de afwezigheid van den keizer. De zetel
van dezen raad zou zün de stad Neurenberg.
Op dezen gedenk waard! gen Rüksdag was'het,
dat Luther zün befaamde stellingen verdedig
de. Paus Leo X, hoewel zelf weinig godsdien
stig, meende niettemin streng tegen Luther te
moeten optreden en Karei meende aanvanke-
lük den monnik te moeten uitleveren. Maar de
keurvorst van Saksen eischte, dat Luther voor
den Rüksdag zou worden gedaagd. Aldus werd
besloten, doch toen korten tüd daarna Luther
de pauselüke bui openlük verbrandde, wei
gerde de keizer nog verder met zoo’n
ketter te onderhandelen. Karei echter moest
zoowel den Paus als de Duitsche vorsten ont
zien, onder welke laatsten Luther vrü veel
aanhangers had. Ten slotte werd dan besloten,
dat Luther toch maar voor den Rijksdag zou
verschijnen ®m zün leer te verdedigen. Een
heraut werd naar Wittenberg gezonden met een
brief van den keizer en een vrijgeleide naar
Worms en terug. Luther ging en zün reis werd
een ware triomftocht. De menigte omstuwde
onderweg zjjn wagen, doch van alle kanten
waarschuwde men hem niet naar Worms te
gaan, uit vrees, dat hem daar de brandstapel
zou wachten. Toch besloot Luther door te rei
zen en op 16 April kwam hü Te Worms aan,
waar zün komst door hoomsignalen werd aan-
gekondigd. Den volgenden dag werd hü in den
Rüksdag ontboden. Duizenden omstuwden hem
toen hü het bisschoppelük paleis binnen ging.
De houding van den monnik bevredigde aller
minst de vergadering en zün schuchtere ant
woorden’ verontwaardigden den keizer, die de
zitting ophief en den volgenden dag een ver
klaring aflegde, waarin besloten werd Luther
als een ketter te behandelen. Eenige vorsten
gaven den keizer in overweging het vrijgeleide
van Luther in te trekken, maar dit weigerde
Karei beslist.
Luther vertrok een week later naar Witten
berg, doch werd onderweg overvallen door een
troep gewapende ruiters, die hem uit zün wa
gen trokken en ontvoerden. Dit was het werk
van den Saksischen keurvorst, die Luther wilde
gezet. Tenslotte werd het idee geopperd, otn
van het wekelüksche huishoudgeld een klein
-zou het dan
agen beiden toch
^en niet te duur
drielampstoe-
1 Hilversum te
dan goed zün.
hem toe was gekomen, aan één stuk door naar
een theepot gekeken.
„U moet den schuldige vinden u kunt het,”
vervolgde zü. .Hannah is verdwenen, heeft er
blükbaar iets mee te maken. Zoek haar, beweeg
hemel en aarde. Ik stel mün geheele vermogen
tot uw beschikking. Voor de aanhouding van
den misdadiger beloof ik u een prachtige be-
loonlng.”
Gryce stond langzaam op en zei:
„Juffrouw Leavenworth, ik had uw aanspo
ring niet noodig om mün Over te prikkelen,
eerzucht is voldoende, maar nu u mü in uw
vertrouwen hebt willen nemen, wil ik u niet
verhelen, dat deze zaak mü een buitengewone
belangstelling Inboezemt. Alles wat een mensch
kan doen, zal ik probeeren en als vandaag over
een maand Ebennezer Gryce zün belooning niet
komt halen, is hü de oude niet meer.”
Eenige minuten later verliet ik het huls in
gezelschap van Mary Leavenworth. Ik bege
leidde haar naar een van haar vriendinnen, Mrs.
Gilbert, waar zü een toevlucht wilde zoeken.
Toen het rijtuig, dat Gryce voor ons besteld
had, wegreed, wierp Mary een blik vol spüt ach
ter zich; het leek wel of zü zich schaamde, dat
zü haar nicht zoo in den steek liet. Dadelük
daarop keek zü angstig om zich heen, als
iemand die bang is onverwachts een zeker per
soon te zullen tegenkomen; zij beefde wanneer
een vcorbüganger bleef staan. Zü scheen pas
weer verlicht adem te halen, toen wü de Fifth
Avenue verlieten en de 37ste straat inreden. Zü
werd toen kalmer en vroeg mü om potlood en
Bijkantoor- Juliana van Stolberglaan 42. den Haag
Correspondente voor UTRECHT: Mejuffr. NELLY RUYS, Boothstraat 19
Er viel een pak van mün hart; haar naam
werd zelfs niet genoemd! Maar wat zou er
morgei, gebeuren? „Zü is onschuldig,” herhaal
de ik onophoudelük bü mUzelf, „dat kan niet
anders!” Maar wat voor bewüzen had ik? Niets
dan haar aanbiddelük gelaat. Ontmoedigd wierp
ik de krant weg en ging naar beneden, in de
hoop een telegram van münheer Veeley te vin
den. Beneden kwam ik den besteller tegen. Ik
griste hem het telegram uit de hand en maakte
het direct open. Het was afgezonden door den
directeur van het hotel waar münheer Veeley
logeerde. Dit was de Inhoud:
bedrag op zü te leggen en al
schien wel lang duren, lzè\z£
de kans, in het bezit va«r\
toestel te komen. Een eenwUi
stel, sterk genoeg om Huizen
ontvangen, zou voor henSnej
Verrukt over het plan, klnderlük bïü om 'de
gevonden wü»e van sparen, werd over de radio
niet verder gesproken, maar trouw werd het
gedeelte van het weekgeld, bestemd voor de
radio, in een bus gestopt, waarop de oude Ver
meulen met groote letters het doel en de be
stemming van den inhoud had geschreven:
„Voor de Radio
Intusschen besprak de zoon met zün
de
I
radio
ouders over, de zaken gingen goed en zoo kwa
men ze overeen, om den ouden menschen, over
een paar maanden, als vader Vermeulen jarig
was, een toestel cadeau te doen. Voor het reeds
bespaarde geld konden de oudjes dan zelf een
luidspreker bekostigen en den aanleg betalen.
Den Zondag voor den verjaardag van den
ouden Vermeulen hield een auto stil voor zün
deur. Zün schoondochter stapte eerst tilt, ge
volgd door haar man. die het toestel onder den
arm droeg. En terwül de vrouw de oudjes aan
den praat hield, plaatste haar man het toestel
op een tafel in de voorkamer. Dan trad hü de
hdiskamer binnen, begroette zün ouders en
voerde ze mee de voorkamer in. waar ze beiden
sprakeloos naar het toestel en dan weer naar
hun zoon keken. Was dat voor hen? Ze konden
het niet gelooven, maar de zoon zei, dat het
heusch hun eigendom was, dat hij en zün
vrouw dit als verjaringscadeau gaven en dat
hü hoopte, dat ze er nog jaren plezier van zou
den hebben.
Woorden van dankbaarheid konden ze geen
van beldelt vinden, maar uit den hartelüken
handdruk en den warmen blik sprak niets dan
dankbaarheid.
Op den verjaardag van den ouden Vermeulen
was het toesnel geheel gereed. Een monteur
was in den vooravond nog gekomen om de
laatste aansluiting te maken en enkele wenken
voor bet bedienen van het toestel te geven. Nu
zaten de oudjes te wachten op de gasten, die
komen zouden om te feliciteeren en die zeket
vol verwondering ook zouden luisteren' naar de
heerlüke muziek uit h n luidspreker. Hun
zoon kon niet komen, die had juist een ge
wichtige zaak af te wikkelen Langzamerhand
kwamen de gasten opdagen. Vol trots zette de
oude zich naast het toestel neer en terwül het
doodstil was in de kamer, schakelde hü in. De
vroolüke tonen van een sleependen wals ruisch-
ten weldra door de huiskamer en vol enthau-
siasme staarden man en vrouw naar den luid
spreker.
De wals was uit. „Stil nou, anders kunnen wü
niet hooren. wat ie zegt.” zei de vrouw, bang
iets van het gesprokene te moeten missen. Even
bleef het stil, dan klonk de stem van den om
roeper door ge kamer.
„Hallo, hallo, hier is
Dames en heeren
vragen voor een s.oa, De heer en mevrouw
Vermeulen te Amsterdam worden
zich zoo spoedig mogelljk te begeven naar de
Majellastichtlng te Bussum. waar hun zoon,
tengevolge van een auto-ongeluk. stervende ligt.
Ik herhaal...."
De oude man werd lükbleek en zocht steun
bü zün vrouw, die versuft naast hem stond.
Een van de kennissen schakelde het toestel uit,
terwül de oudjes naar een stoel strompelden en
zaten te wachten op den auto, die hen naar het
sterfbed van den mllden gever zou voeren
FRED.
Hulzen, de K R. O.
ik moet eerst uw aandacht
s.oj, De heer
bQ v arlles van een hand f 1 oU verlies van een f Cfl bij een breuk van f Afl bü verilea van *n
•en. voet of een oog 1 v» duim of wijsvinger f vl/s been of arm f anderen vinger
fHETLIjKT WEL OF
DE HEELE STAD MEE
lGAAT. (2.E LZOMEDAUlh
VQOR HET PCHT-
.KArnODR EL-
rUAn PLATi OM DAT iPOOK-
HUI6TE DOORZOEKEN,
nu, OAHMOET ik ÉR IN
Zijn ZOHDERTE VERTEL-/
LEN, WAT ER DAH ZAL A.
üEBEURErt^^l
OOntnw
OAlt. q
hoeiaat^
