De afsluitdijk
vriJgegeven
De V. A.R.A: tegen
Staking op school
den Staat
V erzeker ingsmaatschappi j opgelicht
hI
J
VERDACHTE ONTKENDE
OFFICIEELE OPENING VAN
DEN WEG
TRAGISCH EINDE VAN
EEN HOOGLEERAAR
DINSDAG 26 SEPTEMBER
van
De vader maakt kabaal
Onrechtmatige daad?
Marine-manoeuvres
Kustverdediging naby Den Helder
Onderscheidingen
R. K. MIDDENSTAND
In het bisdom Haarlem
Telders
Rede
mr.
EEN GOEDE VANGST
HET NAT. CRISIS-COMITE
DE SOCIALE WETGEVING
De groote prijsvraag
Het nieuwe Departement
Een beweerde afspraak
ONDER EEN TRACTOR
Rede ir. J. A. Kalft
Meisje spoedig overleden
AUTO TEGEN EEN BOOM
MERWEDEBRUG GEVAARLIJK
Opruiing door O. S. P.ers
t
„De levende kracht van
ons volk**
Suikeraankoop door
Rusland
Een paar kinderen uit een commu
nistisch gezin „leggen het
werk neer”
Wettelyke bescherming
kleinbedrijf
MIDDENSTANDSCONGRES
TE BREDA
Een toestelletje, dat ook den presi
dent van het Haagsche Hof
interesseert
Bestelling voor twee millioen
roebel in Ned.-lndië
Prof. Ehrenfest schiet zyn zoon
neer en doodt zich zelf
De afgebroken uitzending
1930 voor de civiele Kamer
van het Haagsche Hof
'Aanbieding van een monument op
de Vlieter en van twee bron
zen plaquettes
van het
Lydende aan geestelyke
depressie
Het Hof zal over veertien dagen arrest wUaen.
I
half één
*s Gravenhage,
Najaars-Centrale
contact -sleuteltje bevond
auto-
fabrikanten
radiotoestel
Ned.
den
stads-
T
l
e
Te 16.20 uur verklaarde de Minister den af-
sluitdük voor het verkeer geopend.
Van welingelichte zUde deelt men aan ..Het
Handelsblad" mede, dat de Russische Regee
ring een commissie, welke in Nederland werk
zaam is, opdracht heeft gegeven tot Het koo-
pen van suiker uit Ned.-Indië, voor een totaal
van twee mtllloen goudroebel.
v
leiding hebben gegeven, terwijl men tevena wil
de doen voorkomen, alsof meer kinderen aan
de staking hadden deelgenomen, doch uit het
werk dat allen gelijktijdig gereed hadden bleek
wel, dat dit niet het geval was.
Maandagmiddag was de zestlen-jarige jonge
dame K. van Lau, colportrice van den Noord-
Nederlandsche Zendlngsauto, wonende te Win
schoten aan het colporteeren te Buitenpoet.
Zij is op onverklaarbare wijze onder een zwa-
ren tractor geraakt. In ernstigen toestand Is zij
naar het ziekenhuis te Groningen overgebracht,
en Maandagmiddag om vier uur aldaar over
leden.
De dlrecteur-generaal der Zuiderzeewerken,
ir. V. J. P. de Blocq van Kuffeler, heeft aan
het einde eener rede die wU In een vorige
editie publiceerden den minister van Water
staat Ir. Kalff geadviseerd de afsluiting van
de Zuiderzee als gereed te beschouwen en Ver
zocht den weg voor het verkeer open te stellen.
Nader vernemen wjj, dat de oorzaak van dit
vreeseljjk drama is te zoeken in een geestelijke
depressie, waaraan de professor lijdende was als
gevolg van zijn ontevredenheid over eigen we
tenschappelijk werk In de laatste Jaren.
Maandagmiddag vervoegde prof. Ehrenfest zich
aan het Paedologlsch Instituut, om zijn zoon te
spreken. Hiertegen was natuurlijk niet het min
ste bezwaar. Wie schetst echter de ontsteltenis,
vooral van prof. Waterink, wiens werkkamer
naast de bewuste spreekkamer is gelegen, toen
plotseling schoten knalden.
Voor de spreekkamer, waarin zich het drama
had voltrokken, vond men onder de deur door
een brief geschoven waarin de laatste wenschen
van den ongelukkigen hoogieeraar waren neer
geschreven. Prof. Ehrenfest die nog twee doch
ters en een soon heeft, wilde Juist dezen knaap
in den dood meenemen, omdat hij den imbecie-
en Jongen niet zonder zijn vaderlijken steun
wilde achterlaten.
Tot de laatste wenschen, die professor Ehren
fest in den brief achterliet, behoorde ook het
nadrukkelijk verzoek van zijn einde zoo sober en
lakoniek mogelijk mededeelingen te doen.
Overeenkomstig hiermee bereikten ons des
betreffende verzoeken, waaraan wij aanvanke
lijk door een zoo eenvoudig mogelijk doodsbe
richt meenden gehoor te moeten «even. Nu ech
ter een groot Amsterdamsen blad door 't ver
melden van allerlei sensatloneele bijzonderheden
deze verzoeken genegeerd heeft, kunnen wij
niet anders doen dan ook onze lezers uitvoeri
ger over dit tragisch gebeuren in te lichten.
Voordat deze hiertoe ovdrging, sprak eerst
de heer mr. J. H. Telders als presldent-
commlssaris van de Maatschappij tot Uitvoe
ring der Zuiderzeewerken. Hjj zag het afslui
ten en droogmaken van de Zuiderzee als een
voortzetting van het werk, dat onze voorvade
ren hebben verricht toen zij tal van polders
In ons land drooglegden en als een bewijs van
de levende kracht van ons volk. Dit heeft de
M.U.Z. ook tot uiting willen laten komen In
het moment, dat spr. op dit oogenblik aan de
regeering aanbood. De opdracht aan den ont
werper, architect Dudok, was, dat het monu
ment eenvoudig zou zijn, dat het niet mocht
herinneren aan de crisisneerslachtigheid, doch
aan het werk van een krachtig volk. Spr. ge
loofde, dat de ontwerper daarin alleszins ge
slaagd wa Van denzelfden geest getuigt de
reliefplaat, die zal worden aangebracht onder
een aan den toren, die het monument vormt,
gebouwde luifel, ontworpen door den beeld
houwer Hildo Krop, en waarop de uitbreiding
van zijn grondgebied symbolisch is weerge
geven door drie steenzetters, waarboven als
spreuk is geplaatst „Een volk dat leeft, bouwt
aan zijn toekomst”.
De voorzitter van het Comité tot oprichting
van een gedenkteeken op den afsluitdijk, jhr.
mr. J. M. van B e y m a uit Leeuwarden, ver
zocht den minister namens het comité te wil
len aanvaarden twee bronzen plaquettes ter
plaatsing in de heitorens van de uitwaterings
sluizen in het Westen bij Den Oever en in het
Oosten op het Kornwerderzand. „De wereld
vergeet zoo snel en wij willen volgende gene
raties bij het lezen van het opschrift, zU het
misschien maar voor een oogenblik, hun ge
dachten doen concentreeren op en doen terug
denken aan den tjjd, toen het werk in de
groote belangstelling van lederen toen leven
den Nederlander stond” aldus Jhr. Beyma.
De belde plaquettes vermelden als opschrift:
«Tijdens de regeering van Koningin Wilhel
mina is deze afsluitdijk, hoofdwerk van de
gedeeltelijke droogmaking der Zuiderzee, recht-
streeksche verbinding van Noord-Holland naar
Friesland, in 5 jaren tijd tot stand gebracht
door het vernuft en den arbeid van Neder
landsche ingenieurs, aannemers en werklieden.
Ter herinnering hieraan is deze plaat door
tjjdgenooten aangebracht.”
Jhr. Beyma bood den minister een bUbehoo-
rend album met de namen der schenkers ter
plaatsing in het archief der Zuiderzeewerken
aan.
Onder hen bevonden zich tal van autoritei
ten, de vroegere ministers van Waterstaat
König, Bongaerts én Reymer, tal van
leden van de Eerste en Tweede Kamer, de Com
missarissen van de Koningin in de provincie
Noord-Holland Jhr. R e 1 1 en Friesland Jhr.
Harlnxma thoe Slooten, familie van
wijlen Ir. C. L e 1 y, leden van den Zuiderzeeraad
met diens voorzitter ir. A. W o r t m a n, leden
van de Commlssie-Lorentz, leden van de Zul-
derzeecommlssle voor Defensiebelangen, mr. G.
Vissering en leden van de naar hem ge
noemde commissie, vertegenwoordigers van*de
Generale Commissie Zulderzeesteunwet, de
meeste ingenieurs van den dienst der Zuiderzee
werken, de directie van de Nederlandsche
Spoorwegen, burgemeesters van tal van gemeen
ten uit Friesland en Noord-Holland en tal van
andere vooraanstaande personen van vele dien
sten, die direct of Indirect in verband stonden
met de Zuiderzeewerken.
Op 23 Januari van dit jaar was de weg over
den afsluitdijk weliswaar vry gegeven voor een
beperkt verkeer tegen betaling van tol ten bate
van het Nationaal Crlsis-Comlté meer dan
een ton heeft deze tolheffing opgebracht I
doch de slechte toestand van de toegangswegen
maakten het noodzakelijk deze eerst te verbe
teren voordat die weg geheel voor het verkeer
kon worden opengesteld. Ondanks dit beperkte
verkeer reden gemiddeld in de maand Juni 450
auto’s per dag over den dijk.
De eerste zaak waarvoor aan verdachte een
Jaar gevangenisstraf was opgelegd, betrof een
poging tot oplichting ten nadeele van The Al
lied Insurance Cy en de Imperial Assurance
Cy. bij welke instellingen G een Chandler auto
voor een bedrag van 3000 had doen verze
keren. Nadat de koopsom in termijnen door G.
geheel was afbetaald en de auto hem derhalve
in eigendom toebehoorde maakte hij volgens
het getuigenverhoor, een afspraak met een drie
tal personen, om dezen auto naar Amsterdam
te brengen en te parkeeren bU het R. A. I.
gebouw. Even laten moesten zij den auto we
der van die plaats wegrijden en naar Rotter
dam in een garage brengen.
G„ die zich inmiddels ook naar Amsterdam
had begeven, deed alsof de auto hem ontstolen
was en hij liet zich onverwijld naar een nabij
gelegen polltleposthuis rijden waar hjj aan
gifte van diefstal deed. Tegelijkertijd stelde hij
zich met den vertegenwoordiger van de hier
boven genoemde maatschappij in verbinding,
die na taxatie van gebruik, slijtage enz. vast
stelden dat de schade f 700 bedroeg. Intus-
schen was de politie achter het complot ge.
komen, de auto werd gevonden en een drietal
medeplichtigen werd met G gearresteerd.
Eerstgenoemden werden door de Rotterdajn-
sche Rechtbank ter zake veroordeeld en tra
den als getuigen op.
Verdachte betwistte hun verklaringen door te
beweren, dat zij na hun arrestatie een af
spraak zouden hebben gemaakt, doch door den
advocaat generaal mr. de Visser werd gecon
stateerd, dat zulks onmogelijk was, dat zU niet
bij elkander waren geweest. Ook werden eenlge
getuigen A décharge gehoord, onder wie een
17-jarig monteur, die een toestelletje had me.
degebracht, waarvan hU de werking demon
streerde en dat zou moeten dienen om auto’s
Dat de toestand bij de nieuwe Merwedebrug
te Mulden nog niet volmaakt is. voornamelijk
omdat de rijwielpaden nog niet zijn door ge trok
ken en een goede verlichting ontbreekt, is
Zondagavond duidelijk gebleken.
Een boerenknecht uit Mulden, die den weg ter
plaatse wilde oversteken, werd plotseling gegre
pen door een personenauto. Bjj zijn val had de
man het ongeluk zjjn schouder te ontwrichten,
terwijl er van zijn flets niet veel meer over
was. Dé man verklaarde duidelijk een teeken te
hebben gegeven, dat hU wilde oversteken, doch
dit is. gezien de slechte wegverllchtlng, blijk
baar niet tijdig bemerkt.
n.l. het
thuis i
dit jaar in Den Haag
Woensdag 8 November.
Voordien organiseert de Bond nog een tweetal
bestuurdersdagen, waar aan de orde zal worden
gesteld het Urgentie-, Beginsel, en Werkpro
gram van den Ned. R. K. Middenstandsbond.
Tot deze bestuurdersdagen zullen worden uit-
genoodlgd de dagelUksche bestuursleden (of hun
plaatsvervangers) en de geestelijke adviseurs
der afdeelingen van den Bond.
Voor de afdeelingen In Noord-Holland zal de
bestuurdersdag worden gehouden op Donderdag
19 Oct. as. in het Retraltenhuls te Bergen;
voor de afdeelingen In Zuld-Holland en Zee.
land op Dinsdag 24 October in het Retralten-
huls te NoordwUkerhout.
Maandagmiddag is een auto, bestuurd door
den heer A. Goekoop, wonende op het kasteel
Essenburg bjj Harderwijk, die naar Groningen
reed, waar hU studeerde, nabij Diemerbrug in
volle vaart door onbekende oorzaak tegen een
boom gereden.
De bestuurder werd binnengedragen in een
boerderij ter plaatse. Dr. Van Nooten consta
teerde een zware hersenschudding en schedel-
fractuur.
De auto ia zwaar beschadigd.
BU het verder onderzoek bleek, dat het hoofd
der school aan deze kwestie niet de minste
schuld heeft. Daarentegen is algemeen het oor-*
deel. <6t de ouders de kinderen tot deze daad,
waarvan de bedoeling was *n algeheele school
staking uit te lokken, hebben aangezet. Dat Is
op een mislukking ultgeloopen en iedereen was
zeer ontstemd over de eigenaardige opvatting
van den arbeider v. d. B., die nog wel
secretarls-Ud is van de oudercommlssle, een
commissie, welke tot taak beeft een betere ver
standhouding tusschen leeraren en leerlingen
en ouders te bevorderen.
Maandag had de eerste der tactische oefenin
gen op kleine schaal voor de Marine plaats.
De veronderstelling was. dat een divisie van
drie onderzeebooten de kust moest dekken tus
schen Callantsoog en Zand voort; deze divisie
bevond zich bU den aanvang oer oefening ter
hoogte van den Pettemerpolder en had bericht
ontvangen, dat een vljandelUke scheepsmacht
vanuit zee op de Nederlandsche kust aanstoom
de. Deze vUand, bestaande uit Hr. Ms. „Heems-
kerek", „Gelderland”, „Banckert’ en de „Z.
5”, stond bU den aanvang der oefening onge
veer 40 mjjl uit de kust, ter hoogte van Den
Helder en had de opdracht zoo spoedig mogelUk
een gefingeerde beschieting van de Nederland
sche kust nabU IJmuiden uit te voeren. Met
het oog op onderzeebootgevaar besloot de com
mandant van dit smaldeel eerst gedurende
eenlge uren een koers te sturen, die den schUn
zou wekken, dat het doel Hoek van Holland
was, om dan dwars van IJmuiden plotseling
snel den wal in te sturen en de beschieting uit
te voeren. Aldus geschiedde, maar bU de ondei-
zeebooten Ingedeelde vliegtuigen verkenden den
vijand en gaven draadloos verkennlngsberichten
af, waai door de onderzeebooten zich op zUn
opmarschweg konden plaatsen en aanvullen.
Alle drie der booten slaagden er in een gun
stige aanvalspositie te bereiken, waarbU alleen
de derde boot ontUdlg ontdekt werd en in
werkelUkheld waarschijnlijk vernietigd zou zUn.
voordat zU een torpedo had kunnen afvoeren.
Voor vuurleiding-oefenlng werd daarna de be
volen beschieting door de gezamenlUke scheeps
macht uitgevoerd.
Op den Oranje-Dlnsdag hebben enkele meis
jes van den werklooeen bouwvakarbeider H. V.
d. B. te Beets, behoorende tot de communis
tische partU, getracht een schoolstaking te pro-
clameeren.
De belde meisjes zUn dien dag van school
gezonden, doch eiken morgen werden zU weer
door hun ouders naar school gestuurd. Hier
werden zU echter niet toegelaten. Omtrent de
toedracht dezer zaak deelde de heer U. J. Hu
ber, hoofd van de openbare lagere school te
Beets, in wiens klasse het gebeurde voorviel,
aan de „Telegraaf” het volgende mede:
De Marlnekapel onder leiding van den
heer L. H. F. Leistlkow. speelde het Wilhelmus,
de eere-wUn werd rondgediend en de plechtig
heid was ten einde.
De genoodigden bezichten vervolgens het mo
nument en vertrokken langs den thans vrijen
weg, aan beide uiteinden, waarvan reeds vele
tientallen auto’s stonden te wachten.
Mooi nazomerweer begunstigde de plechtig
heid en vele Inwoners van Den Oever hadden
door het uitsteken van de vlag uiting gegeven
aan hun vreugde over het totstandkomen van
de nieuwe verbinding met Friesland.
Nadat ir. de Blocq van Kuffeler
Maandagmiddag de beteekenis van
het grootsche werk van den afsluit
dijk had geschetst gaf de Minister
van Waterstaat om 16.20 uur den
dijk voor het verkeer vrij.
Meer dan driehonderd genoodigden uit alle dee-
len van het land hadden zich na de zeer
scherpe contróle van de marechaussee aan de
belde kanten van den afsluitdük te hebben ge
passeerd Maandagmiddag tegen drie uur
verzameld op de plaats, waar op 28 Mei van
het vorige Jaar des middags te 13.02 uur het
laatste sluitgat van den afsluitdijk in den Vlle-
ter was gedicht.
Voor de civiele Kamer van het Gerechtshof
te 's-Gravenhage zijn Maandag pleidooien ge
houden in de door de Vara tegen den Staat
aanhangig gemaakte procedure, naar aanlei
ding van het afbreken van de rede van den
heer Zwertbroek, secretaris der VARA, welke
8 October 1930 te Lelden voor de microfoon
werd uitgesproken, in welk afbreken de VARA
een onrechtmatige daad zag.
sc he AJdeellng van het Bureau van den N. R.
K. M.
Het Congres wordt des middags gesloten na
een toespraak van den Bondsadvlseur, waar
na de gemeente Breda aan de congressisten
nog een concert op de Groote Markt aan
biedt.
De Najaars-Oentrale Raad van den R. K.
Middenstandsbod In het Bisdom Haarlem zal
worden gehouden op
Het afdeelingsonderzoek der Eerste Kamer
van het wetsontwerp tot instelling van een De
partement van Sociale Zaken, gaf sommigen
leden aanleiding bezwaar te maken tegen de
vermeerdering van het aantal Departementen.
Eenlge van deze leden hadden in het bUzonder
bezwaar tegen het feit, dat de sociale wetge
ving voortaan onttrokken zal zUn aan de be
moeiingen van den minister van Economische
Zaken. Enkele andere ltden, die ook bezwaar
hadden tegen de Instelling van een nieuw De
partement, meenden het juist te moeten toe-
jutchen, dat de minister van Economische
Zaken, die In dezen crisistijd reeds overbelast
te, van de zorg voor de sociale wetgeving, wordt
ontheven. Onder het eerste ministerschap van
den heer Verschuur is, volgens deze leden, de
sociale wetgeving reeds in het gedrang gekomen
en heeft deze Minister wegens gebrek aan tijd
de technische herziening hiervan niet ter hand
kunnen nemen. Juist deze technische herziening
zou zonder de belangen der verzekerden aan te
tasten tot bezuiniging hebben geleld en deze
leden betreurden dus, dat zulks tót nu toe niet
Is geschied.
BU K B. Is met ingang van 1 October 1933
de Ingenieur der Zuiderzeewerken Ir. F. J. B.
G. Geers te Harlingen bevorderd tot eerst-
aanwezend-lngenieur bU den Dienst der Zuider
zeewerken.
BU K.B. zUn benoemd tot:
Ridder In de Orde van den Nederlandschen
Leeuw: ir. W. Kamp te 'sGravenhage, hoofd
ingenieur bU den Dienst der Zuiderzeewerken;
ir. J. H. Telders te BeverwUk, voorzitter
van den raad van bestuur van de MaatschappU
tot Uitvoering van Zuiderzeewerken;
ir. N. de Ronde Bresser te Wassenaar,
secretaris van den raad van bestuur van de
MaatschappU tot Uitvoering van Zuiderzee
werken
Officier in de Orde van Oranje-Nassau:
ir. J. Lely te Wierlngen, directeur-hoofdult-
voerder van de MaatschappU tot Uitvoering van
Zuiderzeewerken
ir. J. C. Pannekoek te
eerstaanwezend-ingenleur en ir. J. F. R. van
de Wall te 's Gravenhage, eerstaanwezend-
ingenleur bU den Dienst der Zuiderzeewerken;
Ridder in de Orde van Oranje-Nassau:
B. van Renswoude te Harlingen, tech
nisch ambtenaar bU den Dienst der Zuiderzee
werken;
M. A. van der Mark te Hippolytushoef,
hoofd van de administratie bU de MaatschappU
tot Uitvoering van Zuiderzeewerken;
mr. K. Jansma te Amsterdam en mr. W.
J. Vogel te 's Gravenhage, belden secretaris
van den Zuiderzeeraad;
en Is toegekend de Eeremedaille, verbonden
aan de Orde van Oranje-Nassau:
In goud aan: J. L. van Oosterhout te
ZUrich, onderbaas van het droge werk; J. H.
Visser te Alkmaar, onderbaas bU de kunst
werken; D. ten Veen te Haarlem, hoofd
machinist, allen in dienst bU de MaatschappU
tot Uitvoering van Zuiderzeewerken;
in zilver aanM. K o o y te Den Oever Wie
lingen), waker; K. Redelijkheid te Slie-
drecht, zuig baas; J. Dekker te Slledrecht,
schipper op transporteur I; C. M. Visser te
Slledrecht, onderbaas van het natte werk,
allen in dienst bü de MaatschappU tot Uitvoe
ring van Zuiderzeewerken;
in brons aan: W. Kooy te Hippolytushoef,
kraandrijverA. Visser te Slledrecht, molen -
baas; G. van Asperen te Slledrecht, sleep-
bootkapltelnN. Lont te Den Oever (Wie
rlngen), stortbaas; A. van Heteren te Slle
drecht, putbaas van rUswerkers; K. van
WUngaarden te Den Oever (Wierlngen),
putbaas van steenzetters; A. Klein te Ter
Apelkanaal (gem. Vlagtwedde), putbaas van
grondwerkers, allen in dienst bU de Maat
schappU tot Uitvoering van Zuiderzeewerken.
Op 5 October zal de heer de Kadt, secre
taris van de O.8.P., voor de Vijfde Kamer der
Amsterdamsche Rechtbank wegens opruiing bij
geschrifte terecht staan.
De zaak tegen den voorzitter der O£.P„ den
heer P. J. Schmidt, die door den politierechter
te Dordrecht wegens opruiing tot twee maan
den gevangenisstraf was veroordeeld, al op 11
October in hooger beroep voor het Hof te Den
Haag worden behandeld.
Onder aeer tragische omstandigheden is giste
rennamiddag prof. P. Ehrenfest uit Lelden te
Amsterdam overleden. HU kwam zUn zoon, een
15-jarlgen knaap opzoeken in het paedalogisch
Instituut dat in het voormalige Blindeninsti
tuut Vosslusstraat 56 is gevestigd en waar zUn
zoon onder toezicht van prof dr. J. Waterink
wordt verpleegd.
De vader was met den zoon in de spreekkamer
gegaan. Plotseling hoorde het personeel schoten
en toesnellend vonden zU den hoogieeraar dood
met een kogel in 't hoofd getroffen en zUn zoon,
eveneens aan 1 hoofd gewond, in ernstigen toe
stand. De knaap werd naar het Tesselschade-
zlekenhuls met een auto van den Geneeskundi
gen dienst overgebracht. terwUl het lUk van den
vader naar het lUkenhuis van het Wilhelmina
Gasthuis is vervoerd. Diepe verslagenheid heeft
dit geval in het gesticht, maar vooral in Leld-
sche hoogleeraarskringen veroorzaakt.
Prof. Ehrenfest was een Dultsch-Oostenrijker
van geboorte die. na o.a. te Petersburg vóór den
oorlog geruimen tijd te hebben gewerkt, te Lel
den prof. Lorentz in 1912 opvolgde, toen deze
zUn hoogleeraarsambt te Leiden neerlegde en
optrad als curator van het Teyler Museum te
Haarlem.
Prof. Ehrenfest was In 1880 te Weenen gebo
ren; studeerde aan verschillende universiteiten.
OA. te Göttingen. HU werkte ook eenlgen tijd op
het laboratorium van prof. Kamerllngh Onnes
te Lelden en volgde toen de colleges van
Lorentz. Na in Weenen gepromoveerd te zijn
werkte1 hU te Petersburg en deed onderzoekingen
op het gebied van thermo-dynamlca stralings
theorie en electriclteitsleer. 4 December 1912
aanvaardde hU te Lelden zUn hoogleeraars
ambt.
waarop zich geen
toch te laten rUden.
Het was Dinsdagmiddag 19 September J.L
nadat de heer Huber een les over natuurlUke
historie mondeling had behandeld en hierover
een résumé zou geven, dat het 12-jarig doch
tertje van den arbeider v. d. B., tUdens
het dictée uitriep: „Ik protesteer tegen de ver
slechtering van het onderwUs en staak daarom
tien minuten.” ZU legde haar pen neer, welk
voorbeeld door haar 13-Jarig zusje, Klaasje, werd
gevolgd.
De 12-jarige Janny werd onmlddeUUk uit
de school gezonden en toen de heer Huber aan
Klaasje vroeg waarom zU niet schreef, ant
woordde deze: „De tien minuten zUn nog niet
om Ook dit meisje werd direct weggezonden.
Woensdagmorgen zonden de ouders de klnde-'
ren weer naar school, waar zU ook werden toe
gelaten; om kwart over twaalf moesten zU ech
ter school blUven om het werk, dat Dinsdag
verzaakt was. af te maken. Met die twee meis
jes waren dien middag nog andere kinderen op
school, die om andere redenen moesten nablU-
ven.
Om halféén kwam v. d. B. op school en
begon kabaal te maken. De heer HUber gelastte
hem de school te verlaten, doch v. d. B.
vatte post in de deuropening en riep: „Het is
hier een fascistische school en ik eisch dat de
kinderen onmlddeUUk mee gaan om te eten.”
HU nam hlerbU een eenigszlns dreigende hou
ding aan en onder pressie heeft de heer Huber
de kinderen laten gaan. HU deelde aan v. d.
B. mede, dat de kinderen nu in drie dagen
niet op school mochten komen.
Maandag stond voor het Haagsche Gerechts
hof terecht de 36.Jarlge motorhandelaar en
garagehouder H. G. G., uit Rotterdam, thans
gedetineerd, appellant van een tweetal vonnis
sen van de Rotterdamsche Rechtbank-
Door den president mr. Jellinghaus werden
getuige verschillende vragen gesteld. Z. E. A.
wilde om. weten of deze toestellen in den
handel waren. Neen antwoordde de ver
dachte, maar zU rijn wel te krUgen.
Pres.: „Dus clandestien. aUeen voor
dieven. Dan is het wenscheUjk dat de politie
die apparaten maar zoo spoedig mogelUk in
beslag neemt. „Wat kost zoo'n dingetje** in
formeerde de president vervolgens.
Get.: Vier en twintig gulden.
Pres.; Oh juist, voordat ze er op uitgaan om
een auto te stelen, maken ze even vier en
twintig gulden onkosten. Voorts vroeg de pre
sident hoe lang die apparaten al bestonden.
Get.: Een paar jaar.
Adv. Gen.: Ik heb zoo'n Idee dat dit toe
stelletje pas na de zitting van de rechtbank
is gemaakt.
Aan den getuige die den auto naar Amster
dam had gereden werd gevraagd of hU wel
eens een soortgelUk toestel had gezien. Deze
antwoordde ontkennend en zelde, dat hU erg
benieuwd was te weten hoe het werkte.
„Dat kan ik me voorsteUen". antwoordde de
president, ,Jk ook”.
Woensdagmorgen werden zU echter weer
naar school gezonden maar zU werden nu ge
weigerd. Daar men vreesde, dat de communis
ten iets in het schild voerden, waren des mor
gens eenlge politiemannen bU de school aanwe
zig, doch alles verliep rustig- VrUdagmorgen za
ten de kinderen reeds in de bank, doch ook
thans werden zU weer uit school gezonden gn
Vrijdagmiddag vroeg een ander zusje of haar
beide zusjes nu weer op school mochten komen.
De heer Huber voegde haar toe: „Daar heb JU
niets mee te maken," waarop het antwoord
luidde: „Dan staak ik ook.” Ook dit meisje
werd dus uit school gezonden en voor straf
moest zU Zaterdagmorgen op school komen. Dit
meisje had n.l. het privilege, dat zU Zater
dagsmorgens thuis mocht blUven om haar
grootvader te helpen. Het bedoelde kind was
Zaterdagmorgen op tud aanwezig. Maandag
morgen zUn alle drie kinderen weer op de
school toegelaten, waarmede dit Incident voor-
looplg als afgedaan wordt beschouwd.
Volgens de moeder zou deze daad uit de kin
deren zelf zUn voortgekomen en hadden de
ouders de meisjes hiertoe niet aangezet. De
verbittering bU de kinderen zou zUn ontstaan
omdat nu vanwege de school geen klompen en
schweisel meer worden verstrekt, hetgeen vroe
ger wel het geval was.
Ook zou het hoofd der school hiertoe aan-
De Minister van Waterstaat, ir. J. A. Kalff,
die gaarne namens de regeering het monument
en de beide plaquettes aanvaardde, deelde mede,
dat dr. ColUn. oud-voorzltter van den Zuider
zeeraad tot zUn spUt verhinderd was. Het ver
heugd hem echter, dat zoovelen aan de uit-
noodlging gehoor hadden gegeven. HU zag
daarin een wenscl^om tezamen op één oogen-
hlik in grooten getale te doorleven, dat Ne
derland heeft tot Stand gebracht een werk van
zoo groote beteekenis voor zUn bestaan, dat
wU kunnen verklaren, dat wU ons bevinddn op
hlstorischen grond. Spr. herdacht in de eerste
plaats op dit oogenblik den grooten ont
werper, Lely, die alle plannen voor het afslui
ten van de Zuiderzee, die in den loop der tUden
rijn ontstaan, tot een werkeUJk uitvoerbaar
plan heeft gemaakt. *De beslissing voor de re
geering of met de werken al dan niet moet
worden voortgegaan, was moellUk. Doch de
regeering was van oordeel, t wU mogen en
moeten voortgaan en trachten te bereiken wat
mogelUk is, in het vertrouwen, dat betere rijden
spoedig zullen volgen. Spreker somde de voor-
deelen van de Zuiderzeewerken op, al vergat bjj
de nadeelen voor de visschersbevolklng niet.
Ten slotte deed sprekgr melding van de on
derscheidingen, die de regeering van haar kant
heeft gemeend aan da Koningin te moeten
toorstellen.
Voor den Staat trad op mr. J. H. Telders,
voor de VARA mr. H. van der Goes van Ma
ters uit Heerlen.
Ter aanvulling van zUn schriftelUke conclu
sie zelde mr. Telders, dat de radlo-omroep-
contrölecommissie moest aannemen, dat er
geen bespreking zou zUn over besluit der Re
geering. Ware dit wel het geval -geweest, dan
zou Immers de volledige tekst moeten zUn in
gezonden, krachtens schrUven van de Com
missie van 11 Augustus 1930. Pleiter betoogde
voorts, dat wanneer een orgaan belast is met
de uitvoering van een besluit, het tevens be
voegd is polltiedwang uit te oefenen.
Dit behoeft niet uitdrukkeiUk in de wet te
zUn neergelegd. Pleiter verwees ten deze naar
het op 1 November 1932 uitgekomen werk van
mr. dr. H. Vos te Lelden, genaamd: Het Ne
derlandsen Bestuursrecht. Wanneer in éen wet
deze bevoegdheid speciaal wordt genoemd, is
dit alleen om vast te stellen, dat de kosten
dezer uitvoering van polltiedwang ten laste
komen van een bepaald individu. De rechtbank
zegt, dat er geen sprake is van afwUking van
een toegelaten tekst, omdat die tekst niet is in
gezonden. Pleiter betoogde hiertegenover, dat
zonder de overlegging van den* tekst het onder
werp rrlft behoorde tot het toegelaten program
ma. De Vara wist dus, dat een rede als deze
niet zonder meer kon worden uitgezonden. Hier
had plaats afwUking van het toegelaten pro
gramma. De afbreking is dus niet onrechtma
tig geweest. Ten slotte wees pleiter op eenlge
passages in het verslag van de Staatscommls-
sie-Koolen inzake de administratieve recht
spraak, ten betooge, dat alleen de Staat be
paalt, wat er verstaan moest worden onder
vage begrippen als openbare orde enz.
Mr. Goes van der Naters, wees er op,
dat hU reeds in zUn schriftelUke conclusie uit
voerige beschouwingen gaf over de kwestie van
den polltiedwang. Pleiter deelt ten deze het
oordeel van mr. Vos niet. HU geloofde ook, dat
dit niet ter zake dienende is en ging uit van de
omroepmachtlglng van den Minister van Wa
terstaat, die ook Inhoudt uitzendingen van po
litieker! aard. De uitgezonden rede lag op dit
gebied. In 1930 werden als regel alle teksten
van redevoeringen voor de VARA gehouden
(H)8) opgevraagd tegen 49 van alle andere
groote omroepvereenigingen te zamen. De Com
missie vroeg de onderhavige rede niet te voren
aan, hoewel wetende, dat de heer Zwertbroek
in Leiden op een vergadering zou spreken. En
natuurlUk zou hU spreken over omroepaange-
legenheden.
Pleiter betoogde, dat de Staat onderscheid
maakt tusschen het Ingezonden programma en
het onderwerp waarover gesproken wordt. Ar
tikel 8 spreekt echter alleen van programma’s.
Op Regeerlngsbesluiten heeft de heer Zwert
broek geen crltiek uitgeoefend. HU sprak al
leen over de wenschelUkheid een nieuwen zen
der te bouwen Men heeft echter ruwweg de uit
zending verbroken, toen men iets hoorde van
„Regeering” en .Minister”.
Pleiter wees er voorts op, dat begrippen als
in artikel genoemd nl. veiligheid van den Staat,
openbare orde en goede zeden niet in het ge
ding zUn. Het betoog van mr. Telders Inzake de
beschouwingen van de Commissie-Kooien be
streed pleiter. Wanneer men het oordeel over
de genoemde vage begrippen aan den Staat
overlaat, staat de weg open voor alle mogelUke
detoumement de pouvoir en vervalt iedere idee
van den rechtsstaat.
De president bepaalde na re- en dupliek de
uitspraak op 30 Oct.
IR. J. A. KALFF, Ministcc va»
Waterstaat.
Zooals gemeld, zullen op Woensdag 27 Sep
tember en Donderdag 28 September as. te
Breda worden gehouden de algemeene verga
dering en het tiende congres van den
R. K. Middenstandsbond.
De algemeene vergadering, waartoe alleen
zUn ultgenoodlgd de hoofdbesturen der Dioce
sane Middenstandsbonden en der Nationale
Vakbonden van den N. R. K. M. met de
voorzitters (of hun plaatsvervangers) van
alle plaatselUke middenstandsvereenlgingen
begint op Woensdag 27 Sept, des ochtends te
elf uur In de groote zaal van den St. Josephs-
kring in de Waterstraat.
Deze algemeene vergadering, waar aan de
orde komt het nieuwe Beginsel- en Werkpro
gram van den N. R. K. M, aan de hand van
het prae-advles van dr. J. van Beurden te
HeeswUk, zal worden vereerd giet een bezoek
van Z. H. Exc. Mgr. P. Hopmans, Bisschop
van Breda.
Xn aansluiting aan de algemeene ver
gadering vindt op Donderdag 28 September t
tiende Congres van den N. R. K. M. plaats,
waarvan de deelnemers echter reeds Woens
dagavond In de Baroniestad worden verwacht.
Op Woensdagavond te acht uur zullen na
melijk het hoofdbestuur en de Congressisten
ten Stadhuize worden ontvangen door B. en
W. van Breda, onder de tonen van een bel-
aardconcert, te geven door den
beiaardier, den heer Jacques Maassen.
Om half negen biedt de ontvangende ver-
eeniglng aan de congressisten een gezellig
samenzUn aan In de groote zaal van het Ge
bouw Concordia, aan het Van Coothpleln.
Des Donderdags zal te half tien in de kathe
drale kerk van de H. Barbara door pastoor
L. J. van der HeUden te Utrecht, geestelUk ad
viseur van den N. R. K. M., een H Mis tot
intentie van de Ned. R. K. Mlddenstandsbe-
weglng worden opgedragen.
Om half elf begint in Concordia de ochtend
zitting van bet Congres, waar, na de aanbie
ding van het verslag oveer de werkzaamheden
van den N. R. K. M. sinds het vorige Congres,
aan de orde zal worden gesteld het vraagstuk
der WettelUke Bescherming van het Klein
bedrijf, waarover prae-adviezen zUn uitge
bracht door prof. dr. W. J. M. Koenraadt,
hoogieeraar aan het Groot-Seminarie te Hoe
ven. en dra. H, I*. Jansen, leider der Economl-
Het Nationaal Crisis Comité deelt ons het
volgende mede:
Voor de groote prijsvraag, die gehouden
wordt op den radio-avond van Dinsdag 3 Octo
ber zUn reeds meer dan duizend prijzen door
verschillende firma’s beschikbaar gesteld. De
hoofdprUs is een Ford luxe auto, geheel over
eenkomstig den wensch van den winnaar, te
kiezen uit een der Standaard Ford-modellen,
4 of 8 cylinder.
Voorts zUn de volgende prijzen en hoofdprij
zen beschikbaar gesteld door de
der betreffende artikelen:
6 Juncker rijwielen, 1 Philips
834 A super Inductie. 1 zilveren theeservies
Gerritsen en Kempen, 7 staande Halklok Pan
der, 1 complete keukeninrichting 21 deellg
Emalllefabriek de IJsel. 1 stofzuiger, 1 strUk-
Uzer, 7 straalkachel en verwarmlngskussen, al
les fabrikaat A. E. G., 100 garnituren onder-
kleedlng merk „Novana". 100 doozen Arabes-
que-slgaretten A vUftlg stuks, 25 luxe flacons
Klaverblad’s eau de cologne.
De andere beschikbaar gestelde iwUzen wor-
blnnenkort bekend gemaakt.
In zijn requisitoir betoogde mr. de Visser,
dat blUkens de opnieuw afgelegde verklaringen
het vonnis der rechtbank Juist moest worden
geacht. Immers van een beweerde afspraak
tusschen de gedetineerde getuigen is geen
sprake geweest en op deze zitting hebben zU
opnieuw verklaringen afgelegd die op alle pun
ten met elkander In overeenstemming zUn.
Spreker vroeg dan ook bevestiging van het
vonnis.
In de tweede zaak waarin eveneens bevesti
ging van de opgelegde straf van 6 maanden
werd gerequlreerd, had G volgens de getuigen
verklaringen een Ford Truck welke van diefstal
afkomstig was gekocht voor f 350.HU liet
evenwel een kwitantie opmaken voor 650.
Naar de reden gevraagd waarom hU zulks deed
beweerde verd. dat hU tegelUkertUd een reke
ning van f 300.zou hebben vereffend.
In beide zaken trad als verdedigster op inej.
mr. J. N. C. RomeUn, dia vrijspraak pleitte,
op grond dat de getuigen A charge op wier
verklaringen G. was veroordeeld, zelf verdach
ten waren en hun getuigenis niet als vaststaand
kon worden aangemerkt.
Met de aanhouding van S. te NUswiller-Wlt-
tem, verdacht van het schrijven van brand
brieven, heeft de politie blUkbaar een goede
vangst gedaan.
Vermoed wordt, dat het ook de persoon is,
die onlangs een bejaarden man heeft aange
vallen en beroofd.
