NAPOLEON EN GOETHE
H
I
uan den
Onderlinge waar-
deering
DE GULDEN
DE KLEINE ANNIE EN HET SPOOKHUIS
I
Angst!
Gelukkige onwetendheid
WOENSDAG 27 SEPTEMBER
Thana gestorven
Goethe
Postduiven en mis
dadigers
Nieuw record voor
zweefvliegtuigen
Moskou beveelt
DOOR ANNA K. GREEN
De productie van
Chartreuse
De scheepvaart in de
Noordelijke Ijszee
65 jaar geleden
gefusilleerd
HET GEVAL
LEAVENWORTH
$2,
i
1
In 5 jaar meer dan 7000 aar in
de lucht
De „Graf Zeppelin”
V
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIE MAAL VIER EN TWINTIG UUR NA HET ONGEVAL
Napoleon
'f
met
iiiiiiwiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiniiiiiiinniniiiniiiiii
der
▼an
René
binnensmonds.
f
17.
.Ook dat meisje kan my niet helpen.**
(Wordt vervolgd).
A
MARTIN BERDEN
(Nadruk verboden)
De laatste dagen is er veel
Gesproken over geld.
schok. De adem
Alweer een ro
I het
vanuit
uit-
ten.
let»
■CJ
het
ofd
bet
bet
ode
ter»
tien
nc.
bet
len
61e
x»
ach
f te
len
in-
be
tte,
xi-
ran
iinnuiiiHiiiniË
En de begrooting heeft hieraan
Den grooten stoot gegeven.
alle kranten stond het woord
geput? Ik weet het niet. Ik weet alleen, dat zy
een ander leek, ernstig en rustig; in één woord,
een vrouw die haar lot met waardigheid zou
dragen. Na eenige oogenblikken sprak zij:
„Vertel my precies, hoe ik er voor sta. Ver
berg mU niets en zeg mij alles wat ik te vreezen
heb. Ik ben werkelijk bang dat ik mijn toestand
te mooi heb ingezien.
Ik was blU dat zjj er zelf over begon en haast
te mij de heele zaak uiteen te zetten, zooals ik
het gedaan zou hebben voor iemand die er geen
belang by had. Ik overdreef de verdenkingen die
tegen haar gerezen waren en legde uit. dat din
gen die voor haar zelf misschien heel verklaar
baar waren, haar sterk bezwaarden. Ik eindig
de met het dringend verzoek: wilde zij mij niet
in haar vertrouwen nemen?"
„Ik dacht dat ik u volkomen overtuigd haul?"
vroeg zy angstig.
„Dat is zoo, maar ik wil, dat de heele wereld
u zal zien zooals ik."
„Ik vrees, dat dat wel noöit gebeuren zal.”
antwoordde zij droevig, „de verdenking is als
een wapen dat steeds verder doordringt in het
hart, dat het doorboord beeft. Mijn naam is voor
goed bezoedeld."
„En u wilt zich daaraan onderwerpen, terwijl
u met één woord....**
„Ik geloof dat het nu heel weinig verschil
maakt, wat ik ook zeg," zuchtte zij.
Ik wendde mijn blikken af; het gezicht van
Fobbs, half-verborgen achter een gordijn in t
huis aan de overzijde, kwam mij pijnlijk in het
geheugen.
„Als bet er voor mij zoo slecht ultxlet ata u
gegeven.
In alle kranten stond het
Millioen breed-uit gespeld,
En ‘t spreekt, dat over zoo’n bedrag
Ook heel wat kan geschreven!
Maar hoe dan ook, tenslotte sluit
Het zaakje als een bus!
De gouden standaard blijft bestaan
En daarvoor alle hulde!
Ook de conclusie, die men trekt,
Is goed gezien, aldus:
I
gorischen vorm, bewonderd wordt; hetgeen
nog vreemder wordt als men bedenkt, dat
Napoleon de „overwinnaar” was.
Dan is nog de ode'van Goethe aan Maria
Louise, de tweede gemalin van den Keizer;
Goethe hoopte en geloofde met de gansche
wereld, dat, nu de veroveraar huwde met
de dochter van Habsburg, vrede en eenheid
voor goed zouden heerschen.
En ook de beroemde ode van Manzonl
„de Vijfde Mei” op Napoleon is later door
Goethe vertaald.
De Russische, regeering heeft besloten, dat
voor het einde van dit jaar 25 machtige tur
bines, welke 615.000 kilowatt energie leveren,
in gebruik worden gesteld.
Eleonore herstelde zich het eerst. Zij nam
weer haar koele houding aan en riep uit:
,Xr is iets, dat meer waarde heeft dan sym
pathie, dat is rechtvaardigheid.”
Toen wendde zjj zich tot my en zei:
Uk sou u graag even willen spreken In de
ontvangkamer.”
Buff beschreven had, met dit verschil, dat
Werther zelfmoord pleegde en de auteur
natuurlijk niet. Waarom natuurlijk? Om
dat hij het anders niet meer kon beschrij
ven, en dus geen auteur zou zijn. Daarom
pleegt de auteur natuurlijk geen zelfmoord.
Dit is ongeveer wat Willem Kloos zegt:
„De mensch moet sterven, eer de kunst’,
naar leeft.”
Maar het zeer merkwaardige is, wat Na
poleon over dit boek tot Goethe opmerkte.
De jonge Werther pleegt zelfmoord uit
wanhoop over het verlies zijner geliefde,
maar tevens uit gekrenkte eigenliefde. Na
poleon vond, dat dit getuigde van weinig
eerbied van den schrijver voor Werther.
En Goethe vond al deze opmerkingen zeer
juist. Immers Napoleon, de eenzame
mensch, en de hartstochtelijk verliefde en
bedrogene, hij moest wel begrijpen, wat er
in zulk een mensch als Werther omging.
Ook sprak Napoleon over het drama, en
hij stelde het Duitsche drama van toen
hooger dan het Fransche, dat te kunstma
tig was. HIJ sprak met volkomen kennis en
doorzicht, en Goethe was verrukt, niet al
leen over den man, maar ook daarover, dat
hij Goethe door een „Höheren”
zooveel vriendelijkheid op voet van
1 ij k h e Ld behandeld was.
Zoo was het beroemde onderhoud
twee groote mannen.
Het .Jégion d*honneur”, dat Goethe
Napoleon ontving is hem altijd dierbaar ge
bleven: maar wat meer is, hij heeft in zijn
gesprekken en in zijn gedichten een onuit-
wischbaar blijk gegeven van zijn bewonde
ring voor Napoleon.
Toen na den slag bij Jena de kroonprin
ses van Weimar in haar land terugkwam,
dichtte Goethe een „Vorspiel”. Men beden
ke echter voor het goed begrip, dat het na
tionalisme, zooals wij het nu kennen, in
dien tijd geheel nieuw was. Maar toch is
het merkwaardig op te merken, dat Napo
leon in dit „Vorspiel”, zij het ook in alle-
beweert, zal mynheer Gryce niet eens rekening
houden met myn verklaringen."
„Gryce zou byvoorbeeld heel biy zyn als u
hem wilde vertellen hoe u in het bezit is geko
men van dien sleutel."
zy antwoordde niet en weer voelde ik my ver
ontrust. Ik vervolgde:
„Het Is van veel belang, hem te overtuigen
en hoewel het misschien iemand die u wenscht
te beschermen, fn gevaar brengt....”
Zy stond op met een eigenaardig licht in de
oogen en sprak:
,Jk zal nooit aan iemand vertellen, hoe ik in
het bezit van dien sleutel ben gekomen."
Ik stond ook op en liep nerveus op en neer
door het vertrek, zy vervolgde:
„Zelfs als het ergste mocht gebeuren en allen
die my liefhebben my op de knieën zouden
smeeken, het te vertellen zou Ik zwijgen.”
.Juffrouw Leavenworth.” hernam ik, „dat u
iemand beschermt ten koste van uw eigen repu
tatie. is zonder twyfel een daad van groote edel
moedigheid. maar uw vrienden en zy. die de
waarheid willen kennen, kunnen zulk een offer
niet aanvaarden. Als u ons niet helpen wilt, zul
len wy het zonder u moeten stellen. Alleen reeds
het feit, dat u de aangenomen dochter bent van
den oudsten vriend van mynheer Veeley, zou
my er toe gedreven hebben, u te zuiveren van
de verdenking die op u rust; maar na het too-
neel. dat ik in de sterfkamer heb bygewoond
en vooral na de besliste bevestiging van uw on
schuld en van uw hevlgen afkeer van de mis
daad en haar gevolgen, zou ik myzelf schamen,
al» Ik niet al het mogeiyke deed om u te be-
UCU UiC»3JC N»u 1U4J luvt
..Kan iemand of iets dat dan?" vroeg ik. Zy
zweeg en ik gtng voort:
„Juffrouw Leavenworth, u hebt geen broer
om u by te staan en geen moeder om u te lei
den. Stel by gebrek aan nadere bloedverwanten
et is heel moeilijk te beslissen, welke
van deze twee namen men op de
eerste plaats moet zetten, maar In
elk geval hebben Napoleon en Goethe, de
twee grootste mannen van hun tijd, el
kander zeer hooggeschat. Dit kunnen zelfs
de Duitsche beschrijvers van Goethe’s le-
De wereld heeft, met ons incluis,
Vertrouwen in den gulden!
De gulden blUft op pariteit,
Wij plegen geen bedrog,
De honderd centen, die hij telt
Zijn honderd échte centen.
En zoo bespaart men ons het leed,
Dat op de beurzen toch
De makelaars, voor lagen koers,
Den gulden uit gaan venten!
Belasting, heffing en accijns....
Het klinkt niet amusant.
Maar prettig is het niet altoos
Op onze moeder Aarde!
Docht troostvol is het, voelt u zelf
Een gulden aan den tand.
Dat u kunt zeggen :‘kijk. dat stuk
(JA MDHHEER MACK HEEFT CE-\
WjjK. !K HAD HIER TH ET MOE-
Jtem komeh. maar ik heb zoon
l/DEE DAT DAAR !H- OF BH DAT
I OUDE HU/B IETS THE T PLUIS tS
Lu KOH DIE TROEP MEnSCHETI
IDAH OOK Hl ETS ViriDEH, IK Li ET
Ivahdaac gaudy thuis: HIJ
\L00PT AELiJD HEEP EH WEERALS
ER /ETS ME T in DEH HA A K 'S, DAH
ZOUDEH ZE HEM LICHT CA UW ZJEH
[MAAR /K BEU Te SUM. MU KUHHEU ze
H/ET HE MEM. IK ZOU DIEMAHOERE
V^iE T EERST !H DE CAT EH HEBBER
iW
„Het is pyniyk voor een vrouw als Eleonore,
je gewend is aan de vleiery van de wereld,
haar' onschuld te moeten bewyzen. Eleonore
heeft al myn sympathie.”
Zy trok haar mantel uit en voor het eerst
keek zy naar haar nicht. Oogenblikkelyk deed
Eleonore een stap naar Mary toe. Ik voelde, dat
dit oogenblik van overwegend belang zou zyn.
Het is de moeite waard, dat ik er even by stilsta.
Het schouwspel van deze twee vrouwen beide
even mooi die tegenover elkaar stonden In een
uitdagende houding, was iets buitengewoons. De
meest hartatochtelyke gevoelens van de men-
acnehjke zieL stootten hier tegen elkaar; het
was de schok van twee verschillende stroonun-
gen, waarvan ik noch de diepte, noch de kracht
kon bevroeden.
De Duitsche luchtvaart vierde 1» September
den dag, waarop vyf jaar geleden het lucht
schip „Graf Zeppelin” voor zyn eersten tocht
opsteeg. Intusschen heeft byna de gebeele we
reld het majestueuse schip in oogenschouw
kunnen nemen en de „Graf Zeppelin” heeft
zoo goed mogelyk het bewijs geleverd voor zyn
bruikbaarheid en veiligheid. By het doorkrui
sen van byna het geheele wereldrond was het
schip meer dan 7000 uur In de lucht 48 keer
is het den Oceaan overgestoken, het maakte
een succesvolle reis om de wereld en een tocht
naar de Noordpool en alles by elkaar heeft het
meer dan 300 reizen, metende 690.000 K.M.. af
gelegd. Ongeveer 20.000 kilo post werd tot nu
toe vervoerd en 17.500 geestdriftige passagiers
kunnen getuigen van de veiligheid en de ge
noegens eener reis met de „Graf Zeppelin”.
Deze prestaties eischen byzondere vermel
ding. omdat alle pogingen van andere naties,
om zich op het gebied der luchtvaart, althans
wat betreft de luchtschepen, verdiensteiyk te
maken, mislukten. De „Graf Zeppelin” is een
onmiskenbaar bewys voor de soliditeit van den
Duitschen arbeid, des te meer als men nagaat,
dat ook na 5 jaren dienst de constructie, ma
chines enz. zich in uitstekenden toestand be
vinden. Vooral echter is het luchtachip een
bewys voor het kunnen van den gewaardeer-
den bestuurder van het heeriyke luchtschip.
Vroeger met groote spanning verwachte Oceaan-
vluchten zyn thans alledaagsch geworden, zoo-
dat men besloot een regelmatigen veertlen-
daagschen dienst naar Zutd-Amerika in te rich
ten, welke zich verheugt in een grooten toe
loop van passagiers, niet alleen uit Duitsch-
land. maar ook uit alle andere naties. Naar
verluidt, zal de „Graf Zeppelin” zyn tochten
dit jaar afsluiten met een vlucht naar de we
reldtentoonstelling te Chicago.
zy begaf zich naar de deur maar Mary hield
haar met krachtige hand tegen.
„Eerst zul je met my praten. Eleonore Lea
venworth. ik moet je spreken."
Ik keek Eleonore aan; ik zag dat myn tegen
woordigheid misplaatst zou zyn en ging vlug
weg. Tien minuten lang liep ik in de ontvang
kamer heen en weer. Welk geheim verborg dit
huls? Wat had deze vreeselyke vyandlgheid tus
schen de beide nichten teweeg gebracht? Het
was niet iets van den vorlgen dag. Geen plot
seling opgekomen tweedracht zou zoo’n pyniyke
scène hebben kunnen veroorzaken als die
waarvan ik onvrywilig getuige was geweest.
Deze vyandelykheld moest lang vóór den moord
hebben bestaan. De stemmen In het salon wer
den luider en ik hoorde Mary zeggen:
„wy kunnen niet langer In hetzelfde huis wo
nen. Morgen zal één van ons tweeën het moe
ten verlaten.”
Rood van woede kwam zy naar buiten, maar
toen zy my zag. kwam er een groote verandering
Over haar; haar trots scheen haar in den steek'
te laten; zy stak haar hand uit. alsof zy my
wilde verbieden haar aan te kyken en weenend
liep zy snel de trap op. Ik was nog onder den
indruk van dit tooneeltje toen Eleonore op haar
beurt binnen kwam. Zy was bleek maar kalm
en toonde niet de minste opwinding. Alleen haar
oogen verrieden haar geestelyke en lichameiyke
vermoeidheid. Ik bewonderde haar om de in
spanning waarmee zy zich vermande. Had de
zekerheid, dat Iemand haar geloofde, haar
kracht gegeven, of had zy uit het bezoek by het
lyk van haar oom nieuwe berusting en geduld
De sneltrein ParijsStraatsburg denderde de
aangroeiende duisternis tegemoet. Het land-
schap, dat steeds grilliger vormen begon aan
te nemen, stoof voorby als een voortdurend
bliksemflitsen, boomen, huizen, telefoonpalen
zonder tal. Hier en daar gloeide een licht op.
De vonken vlogen van de locomotief, waar nu
en dan, wanneer de vuren opgestookt werden,
de beweegiyke zwarte silhouetten van den ma
chinist en den stoker zich scherp afteekenden
tegen den gloeiend-witten vuurgloed. u
René Welters had het zich In zyn tweede
klasse coupé zoo gemakkeiyk mogelyk gemaakt.
Hy had het compartiment voor zich alleen, ge
lukkig. zoodat hy kon doen en laten wat hy
wilde, zonder zich te moeten storen aan even-
tueele mede-reizigers. By het witte schijnsel
van het electrische lampje las hy de middag-
bladen. Hy had er verscheidene gekocht. Nu en
dan kon je er wel eens iets Interessants In vin
den. al waren de Parjjsche bladen over het al
gemeen detectlve-verhalen in krantenformaat.
Ze hingen samen van schandaaltjes en dood
slagen. die tot in het oneindige werden uitge
sponnen.
Wacht! Hier was iets Interessants. Roofover
val In een trein.
René drukte zich behaagiyk In den hoek van
den coupé om het heele verhaal eens oo zyn ge
mak te lezen. Het ging over een meneer, die met
een mede-reiziger In een coupé zat. De „me
neer" was een zakenman, die vry veel geld op
zak had.
De mede-reiziger zag er zeer onschuldig uit,
maar was ondanks dat een berucht misdadiger.
Uren lang reisden de twee mannen, zonder
dat er Iets gebeurde. Opeens, by het naderen
van een station, sprong de mede-relzlger op,
revolver In de hand. *n schot, dat In het ge
donder van den trein en het geknars der rem
men niet gehoord wordt. De zakenman zakt
ineen, gewond, terwyi de misdadiger zich van
zyn geld meester maakt en onopgemerkt uit den
trein stapt en verdwynt.
„Infaam!" mompelde
„wat een ellendeling!"
Opeens kreeg hy een onaangenaam gevoel. De
overval was gebeurd In den avond-sneltreln
tusschen Parijs en Straatsburg. In dezen trein!
Het was niet bepaald plezierig!
Onwillekeurig keek René den coupé eens rond,
gluurde op de gang. Er was niemand. Maar In
de gang, die de compartimenten verbond, was
het griezelig vol schaduwen.
Hy glimlachte tegen zyn spiegelbeeld in de
portierruit om zichzelf te bewijaen, dat hy niet
bang was en greep naar een andere krant. By
het opslaan van de eerste pagina kreeg hy een
stokte hem in de keel
ifoverval in een trein. Het was
toch wel onveilig! Nerveus liet hy zijn oogen
langs de regels dwalen. Het handelde weer over
een koopman, die door een mede-reiziger onver
hoeds was aangevallen. Precies dezelfde me
thode als by het vorige geval! Hoe was het
mogelyk, dat zooiets zich tweemaal kon her
halen?
En weer.... in denzelfden trein! Maar dat
was
Opeens schoot René in een zenuwachtigen
lach. Nee, het was niet ongeloofeiyk. Het was
hetzelfde geval, dat hy in twee verschillende
kranten las.
Gek. dat hy daar nog was ingeloopen! *t
Kwam natuuriyk, doordat zyn zenuwen ge
spannen waren. Met een ruk wierp hy de dag
bladen naast zich op de bank. Niet meer lezen.
Dat was beter.
De schaduwen In de gang werden donkerder
en geheimzinniger. Het geratel van den trein
dreunde dof.
Wat was dat? Ging daar niet een man voor
by? En had hy zich niet vergist? Kéék de man
werkeiyk speurend naar binnen?
Gespannen richtte René zyn aandacht op de
gang, maar er was niets te zien. Juist wilde hy
zich evenwel weer In de kranten verdiepen,
toen de deur werd opengeschoven. Een donkere
man kwam binnen met den hoed diep in zyn
oogen getrokken en zette zich schuin tegen
over René neer.
Er werd geen woord gesproken. René nam de
krant en vouwde het blad heelemaal open. Over
den rand glurend kon hy zyn mede-relzlger on
gezien opnemen.
De zweefvlieger O'Meara uit New-York heeft
een record gevestigd door met zyn toestel ty-
dens een vlucht, die 31 minuten duurde, 43
loopings te verrichten.
O’Meara, die reeds het Amerikaansche af-
stands- en hoogterecord voor zweefvliegtuigen
bezat, heeft zich van het vliegveld Barrett door
een ander vliegtuig laten sleepen tot een hoog
te van byna 2500 Meter.
Een merkwaardig verhaal meldt „United
Press'- uit Kingston (Missouri). Een veteraan
uit den Amerikaanschen burgeroorlog van 1861
65. die vyf en zetig jaar geleden „gefusil
leerd" werd, is dezer dagen vreedzaam In het
iSkls van zyn dochter gestorven. Deze veteraan.
E. Wallace, Is 93 jaar geworden. Toen de bur
geroorlog uit blak, was hy nog een jongeman
en sloot zich by de armee der Zuideiyke Staten
aan. Wallace werd op een patroullledlenst ge
vangen genomen. Tegeiyk met zyn kameraden
zou Wallace doodgeschoten worden. De soldaat,
die op hem moest scKTeten. vergiste zich en
schoot op een ander. Wallace had de tegen
woordigheid van geest om als dood neer te val
len. Maar daarmede was het nog niet uit. Een
officier onderzocht de gevallenen, om den nog
stervenden bet genadeschot te geven. Hy schoot
ook op Wallace, maar de kogel ging door diens
hoed, zonder hem te treffen. Toen de soldaten
zich verwijderden, kon Wallace ontvluchten.
(„United Press")
en intiemere vrienden meer vertrouwen in my,
en vertel my één ding.”
„Wat dan?”
Alen heeft u er van beschuldigd, dat u een
papier van de achryftafel hebt genomen; is dat
waar?”
Zy antwoordde niet onmlddeliyk. doch keek
strak voor zich uit. Overwoog zy haar antwoord?
Tenslotte sprak zy:
„Ik zal in volkomen vertrouwen tot u spreken
mynheer Raymond; ja. ik heb het weggeno
men."
Ik onderdrukte met moeite den wanhoops
kreet die op myn lippen kwam en Ik vervolgde:
Jk sa! u niet vragen, wat voor papier het
was. Hebt u het vernietigd?"
zy keek my strak aan.
.Ja."
Ik kon myn teleurstelling moeilijk verber
gen. doch vervolgde:
.Juffrouw Leavenworth, het sou wreed zyn,
om u nog langer te ondervragen, hoewel ik al
leen gedreven word door myn verlangen om het
gevaar, dat u bedreigt, af te wenden. Maar toch
wilde ik nog graag een antwoord van u hebben.
Wilt u my vertellen, wat u hoorde, toen u op
uw kamer was op den avond van den moord,
tusschen het moment dat u mynheer Harwell
naar boven boorde gaan en dat^jgaarop u de
deur van de studeerkamer hoorde sluiten?”
Ik bemerkte direct dat ik te ver gegaan was.
zy antwoordde:
De vreemde had een roman te voorschyn ge
haald en scheen in zyn lectuur verdiept.
Scheen! René voelde, dat de man in werk"Ujk-
heid niet met aandacht las. Las hy wel? Nu en
dan dwaalden zyn oogen van bet boek af !n de
richting van René, die zich daarop haastig ver
school achter zyn krant. Het was alsof hy voel
de, dat de vreemde hem van onder tot boven
bekeek. Zonder het te willen trilden René's han
den. De stilte, die slechts door het gerommel
van den trein onderbroken werd, b<-gon ener-
veerend te werken. Opeens begon de trein vaart
te minderen. De remmen werden aangezet. Men
naderde het eindstation. Als het nu een mis
dadiger is. die tegenover mé zit, dacht René,
dan moet hy nu....
Het hart klopte
hem plotseling in
de keel.
De man had
zyn roman neer- j
gelegd, loerde j
even naar René
en tastte dan In
zyn broekzak.
„Moord!” gilde René eensklaps, terwy; hy zich
met zyn volle lichaamsgewicht op den man
wierp. Hy greep de band, die de revolver wilde
te voorschyn halen. Het werd een verwoed ge
vecht. Koffers en kranten tuimelden dooreen.
Toen de trein tot stilstand was gekomen, rol
den er twee vechtende menschen uit, die op bet
perron een geweldige consternatie verwekten.
Dadeiyk schoten van alle kanten helpers aan
om de twee mannén te scheiden.
Toen ze wat tot bedaren gekomen waren, haal
de een van de twee een politiepenning uit zyn
zak. Rechercheur! Oogenblikkelyk liet men hem
los en Ieders aandacht concentreerde zich op
René. die zich haastte de zaak te verklaren.
„Maar waarom keek u my zoo geheimzinnig
aan?” vroeg hy aan het einde van zyn verhaal
aan den politieman.
„Omdat u sprekend geleek op een Internatio
nalen oplichter, wiens spoor Ik zoek." luidde het
antwoord. y
En hateiyk voegde de rechercheur er nog aan
toe: .Jammer, dat u het niet bent. Nu moet
ik weer opnieuw gaan zoeken.'*
ven niet wegwerken, maar men moet er
kennen, dat zy jl^artoe al hun best doen.
En het toeval is” hun gunstig, want toen
na den slag van Leipzig de vqrst van Wei
mar weer terugkeerde, vroeg men Goethe
om een tooneelspel te maken, om de we
derkomst van den vorst en de terugkomst
van den vrede te vieren. Eerst wilde hjj
niet, maar daarop kreeg hij een ingeving
en schreef op 20 Mei 1814 dat hy het aan
nam. 22 Mei was het ontwerp klaar.
Welnu, in dit stuk zou hy de overwin
ning en het wederopstaan van Pruisen vie
ren. Waarom heeft Goethe deze taak op
zich genomen. Heeft hy dit gedaan als
hoveling (hertog van den minister) of heeft
hy gemeend, dat het den grootsten Duit-
achen dichter paste, by deze gelegenheid
voor het voetlicht te treden en aldus niet
de schoone gelegenheid van nog grooter
roem voorby te laten gaan? Moet men niet
veeleer veronderstellen, dat hy het werk
ondernam, om zyn visie te geven op de
groote lotgevallen van de menschheid in
het Napoleontisch tijdvak? Dit moet men
principieel als de juiste oplossing aanvaar
den. Want men mag Goethe als mensch
al te veel voorzichtigheid aanwryven, in
zyn dichterswerk mag men hem niet van
valschheid beschuldigen, want het dichter
schap ligt juist daarin, dat men alles op
offert terwille van de poëtische schoonheid
en waarheid. Men mag daarom van den
dichter gerust gelooven dat hy steelt of
liegt, maar niet dat hy in zyn gedichten
steelt of liegt.
In elk geval is het toengemaakt drama
„Epimenides Erwachen" een allegorische
voorstelling, waarin de daemonen van den
oorlog, van den list en de onderdrukking
voorkomen.
Het is wel merkwaardig, dat niemand
zóó de geestdrift der soldaten van Napo
leon, en de gehechtheid en trouw, en ver
heffing boven alles heeft gezongen als
Harry Heine, de Jood. Maar Napoleon was
het die den Joden vry heid en burgerrecht
gegeven had!
Goethe heeft tweemaal met Napoleon ge
sproken; en wel in Erfurt, waar in 1808 de
groote byeenkomst was van alle vorsten.
Toen de keizer vernam, dat Goethe daar
was, ontbood hy hem; en de dichter is
door niets zoo vereerd en verheerlijkt ge
weest, als door dit gesprek. Want Napo
leon was een kenner en groot minnaar van
de literatuur, en had, naar het schynt, niet
minder dan zeven malen „Die Leiden des
jungen Werthers” gelezen, waarin Goethe
zyn eigen ongelukkige liefde tot Charlotte
waren voor die afschuwelyke beschuldiging.”
„Wat bent u van plan te doen?"
„Den werkeiyken dader te vinden en zoodoen
de de verdenkingen die op u rusten af te wen
den.”
Ik verwachtte dat zy zou schrikken, zoo ze
ker was ik er op dat moment van. dat ik den
werkeiyken dader kende. In plaats daarvan ant
woordde zy rustig:
„Ik betwijfel of het u lukken zal mynheer
Raymond.”
„Waarom niet? Omdat ik niet In staat ben
om de hand op hem te leggen, of omdat ik hem
niet aan de justitie zal kunnen overleveren?”
„Omdat ik denk, dat men nooit te weten zal
komen, wie het is.”
„Iemand weet het in leder geval," zei ik.
„Wie dan?"
..Hannah weet wat er dien nacht is gebeurd.
ALs wy Hannah vinden, hebben wy iemand die
ons den moordenaar van uw oom kan aanwy-
aen
J3at is een ongegrond vermoeden."
„Uw nicht heeft een groote beloonlng uitge
looft voor dengene. die inlichtingen over dat
meisje kan verstrekken. Het heele land is op
zyn hoede. Binnen een week hebben wy baar
wel hier.’
De scheepvaart in de Noordeiyke wateren
wordt op bet oogenblik sterk belemmerd door
den buitengewonen zwaren ijsgang. Niettemin
zyn de schepen der .Xens Expeditie” die. ge
leid door den ijsbreker .Krassin” langs den
Noordelyken zeeweg vanuit Archangel naar de
monding van de Lena voeren, na enorme moei-
lykheden er in geslaagd veilig hun bestemming
te bereiken.
Een moeliyken tocht heeft ook gehad
vrachtschip „Leutnant Schmidt”, dat i
Wladiwostock gevaren Is naar de Noordkaap
en het Beren-eiland.
De „Leutnant Schmidt" had, met ongeveer
2600 ton vracht aan boord, tot taak tien over
winteraars van het Poolstation naar de Noord
kaap te brengen en een Poolstation in te rich
ten op het Beren-eiland.
Behalve voedingsmiddelen had het schip
hulzen aan boord voor de Noordkaap en het
Beren-eiland, alsmede dienstgebouwen en een
draadloos station.
In het zware ijs kreeg het schip een breuk
aan den schroef, doch dit euvel werd tydens
de vaart hersteld en de goederen zyn behouden
aan de Noordkaap en het Beren-eiland uitge
laden.
Voor afpersers biyft het altyd een probleem
het bedrag, waarop zy hun zinnen hebben ge
zet. in handen te krygen zonder dat een arres
tatie onmlddeliyk volgt. Amerikaansch geboefte
heeft een truc bedacht, die hen dikwijls uit de
moeliykheid helpt, maar die ook met zelden
hun noodlot wordt, zy laten zich nl. door post
duiven aaslsteeren.
Zoo kreeg een ryk burger te Monrovia In Ca-
lifornlè dézer dagen een postduif op bezoek, die
hem een dreigbrief overbracht, waarin onder
meer stond te lezen, dat geadresseerde zyn
spoedig overlijden door het afschuiven van
10.000 kon voorkomen. Het slachtoffer stelde
de politie van deze omstandigheid in kennis en
met twee kleine vUpgfnachlnes volgde men de
duif op de thuisreis. Aldus slaagde men er In
de daders te grypen. Maar heel vaak past de
politie dit middel tevergeefs toe. want een aero-
plaan is nu eenmaal geen flets, die men leder
oogenblik kan stopzetten en desnoods zoolaag
tegen een muur kan laten staan. Ook veinzen
dikwyis degenen, die de duiven opvangen van
niets te weten. In het geval met den man ta
Monrovia hadden rechercheurs de postduif hel
oranje laten verven, teneinde hem niet uit het
oog ta verliezen.
De correspondent van de „Times" te Barce
lona meldt, dat de Karthuizer monniken, die
dertig jaren lang te Tarragona Chartreuse-
llkeuren hebben vervaardigd, welke zy hebben
uitgevonden, verder deze productie niet kunnen
voortzetten in verband met de wet op de ker-
keiyke gemeenschappen, welke religieuzen orden
verbiedt deel te nemen in handel of industrie
De monniken hebben het land verlaten, eenl-
gen naar Frankryk, anderen naar Italië. De
productie van likeuren zal evenwel worden
voortgezet door een maatschappy. De Kart hul-
zers maakten hun likeur in t klooster Le Grande
Chartreuse in de Fransche Alpen, doch toen
zy uit Frankryk werden verbannen, trokken zy
naar Spanje, waar zy hun bedryf voortzetten.
SIS t ‘f op dit blad zijn Ingevolge de verzekeiingsvoorwaarden tegen f by levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door f TCfl by een ongeval met f OCfl by verlies van een hand f 1 oy verlies van een f Cfl by een breuk van f Afl by verlies van *n
Alle QDOTITIR S "ng-vellen verzekerd voor een der volgende ultkeeringen J ej verlies van belde armen, beide beenen of belde oogen f t doodeiyken afloop 1 een voet of een oog Jf^aJe- duim of wyavlnger f «JU. “been of arm f anderen vinger
gehoheh z hij KOH dah RU/KEH of
ER IETS VERDACHTS !HDEH OMTREK
HIAS. VRAT BASEL !K TOCH. ERKAH
M/EMAHD m DEH OMSTREEfZZÜD
!K GELOOF, OAT/K VAHOAAC EEH
BEETje zehuwacht/gbeh.
[Je f
EZ//
