Het spook der werkloosheid
Vreeselijk drama
Een gebed in steen
Kleine scholen moeten verdwijnen
Bezuiniging op
Defensie
I
Voor alles: economisch
herstel
MINISTER MARCHANT TE
JUBBEGA
MAANDAG 2 OCTOBER
WASH1NGTON-GEDENKTEEKEN IN DE ROTSEN
een be
Nieuwe plannen
De Abdij van Egmond
Verkeerd begrepen
Dicht bij het goud
AUTO TEGEN EEN BOOM
DE MIDDENSTAND
En extremistische invloeden
Een drama te Gestel
Geval na geval wordt
overwogen
OVERVAL TE MIJDRECHT
WERKELIJK KARAKTER
DER O.S.P.
Dader slaat de hand
aan zichzelf
Waarom geen eigen radio-
uitzending?
In koelen bloede gepleegd
Hij bekommerde zich niet om zijn
slachtoffers
TIJDENS EEN UITVOERING
DOODGEBLEVEN
GEVAARLIJKE AUTOMOBI
LIST GEARRESTEERD
Kogelt uit de „Lutine”y
Vele gewonden bij een autobotsing
te Etten
Onze tijd heeft meer dan ooit het
gebed van vrome mannen
noodig
Meer kleine tchooltjet by het open
baar dan bij het bijzonder
onderwijs
21-jarig meisje tydens een wande
ling doodgeschoten. Haar
j zuster ernstig gewond
Inleiding pastoor Nolet
Behandeling in hooger beroep
Kippen- en eendenhouderü
er
de
hetgeen de regeering
een
i
her- Mr. H. F. Marchant
Door deze maatregelen werd de werkelijke
SITTARD, 1 October. Omtrent het liefdes
drama, dat zich vanmiddag te Nieuwstad heeft
afgespeeld vernemen wü nog de volgende bij
zonderheden.
Wü moeten met ons allen, eendrachtig, eens
gezind en dadelijk, zonder eenlg verwijt, alle
krachten Inspannen om althans elke beperking
die mogelijk is, zonder bepaald onheil te bren
gen, te verwezenlijken. Wie weigert mede te
werken, vergeet zijn plicht. Wie draalt, schaadt
het landsbelang.
Men roept mij toet OU schendt de wettelUke
gelijkstelling van openbaar en bUzonder on
derwijs.
De zandzuigers van de firma Doeksen en Dros
hebben Zondag den geheelen dag gewerkt. Zü
zjjn er in geslaagd ^le munltielaag van de ^Lu-
tine" te bereiken. Opgezogen werden 60 kogels,
waartusschen een zilveren kaaemat (muntstuk)
was geborgen. Naar men weet, moet de goudlaag
van de .JLutlne” zich onder de munltielaag be
vinden.
Namens den Minister van Economische Zaken
maakt de regeeringscommlssarte voor de uitvoe
ring van de Garantieregeling 1933 ten behoeve
van de kippen- en eendenhouderü bekend, dat
de ultkeerlng volgens de garantieregeling voor
de week van 3 t m. 7 October n is vastgesteld
op 30 ct. per 100 stuks uit te voeren versche
kippeneieren, tot een gewicht van maximum 50
KG. per 1000 stuks en op 30 cent per 100 stuks
uit te voeren versche eendeneieren.
Onlangs namen we uit ..De Fakkel” het be
richt over, dat de O. 8. P. radio-vereenlging
geen toestemming had gekregen tot uitzending,
daar de statuten dezer organisatie niet konink-
lUk zUn goedgekeurd.
Thans meldt het blad dat deze erkenning van
de vereenlging als rechtspersoon afgewezen is.
op grond, dat den minister van Justitie „niet is
kunnen bUjken, dat de overgelegde statuten der
vereenlging in overeenstemming zün te achten
met haar werkelUk karakter."
Onder Ede is Zondagmiddag om twaalf uur
een Amsterdamsche auto, tengevolge van de
gladheid van den weg geslipt en tegen een boom
gereden. De wagen werd geheel vernield. De in
zittenden, de heer W. Ziggelaar en Mej. J Scho-
ningsberg. beiden uit Amsterdam, kwamen er
met lichte verwondingen af. Na zich onder ge
neeskundige behandeling te hebben gesteld, zUn
zü per trein huiswaarts gekeerd.
Deze bewerin» vloeit voort uit volslagen on
verstand van de wettelUke en feitelUke ver
houding van openbaar en bUzonder onderwijs.
Als men de voorgedragen stellingen leest,
komt men onder den indruk alsof het euvel
der kleine schooltjes bij uitstek een euvel is
van het bUzonder onderwijs. Toch is het tegen
deel waar.
In 1931 waren er 110 openbare scholen met
minder dan 24 kinderen. BUzondere scholen
met minder dan 24 kinderen waren er in het
geheel niet. Met minder dan 40 kinderen waren
er 328 openbare scholen en 66 bijzondere.
De waarheid is derhalve precies het omge
keerde.
Indien het euvel der kleine schooltjes
euvel moet worden genoemd óf van het bU-
zon<jer onderwijs, óf van het openbare, is het
het euvel varj het openbare en niet van het
Voor mU is die school de beste, waar le
ven is en doorstrooming, waar volbezette
klassen zUn en voor elke klasse een leer
kracht. die er zich geheel aan kan geven.
Vroeger werd dit algemeen als het Ideaal
beschouwd.
In de Zwarte Bergen van Zuid-Dakota, verheft zich een geweldige granietrots,
waarin de Amerikaansche beeldhouwer Gutzon Borglum het hoofd van den
eersten President der Ver Staten, George Washington* gebeiteld heeft. Langs
de draden kreeg de beeldhouwer dagelijks zijn voedsel omhooggebracht
Er wordt nog te weinig, in de breede kringen
van ons geloovig volk, waarde gehecht aan de
groote, de eigenlUke beteekenls van den her
bouw der BenedlctUner Abdij van Egmond. Te
veel wordt die herbouw nog vereenzelvigd met
de historische en aesthetische vooringenomen
heid van enkelen. Te weinig wordt hij be
schouwd in het licht van onzen tüd: de nood
zaak voor een wereld in-nood van het gebed:
het gebed eener beschouwende orde die in het
heiligdom van het klooster het tekort in gebed
van zoovelen, zoovelen onder ons aanvullen
voor het blanke Geheim der Altaren: de maat
schappij van heden heeft méér dan in welke
eeuw ook de mannen Gods noodig om in het
licht eener hoogere geschiedbeschouwing de
wereldgeschiedenis in goede banen te lelden.
Juist nu, juist in dezen tijd van crisis, van
teruggang, van waardevermindering en waarde
verlies moet alles, letterlUk alles in het werk ge
steld worden om de hoogste waarde des levens
te behouden en te vermeerderen.
Waarlijk, de herbouw van een klooster o
neen, niet in de breede kostbare lUnen van
Kropholler’s elndproject. maar in den eenvou-
dlgen beglnschemer van" zUn aanvangsplan
is een noodzaak voor het katholieke volk om
op de geheiligde plek van Sin Adalbert Gods
genade af te bidden voor een maatschappU in
ellende.
Deze gedachten lagen ten grondslag aan de
beraadslagingen, welke Zaterdag werden gehou
den in Den Haag op een vergadering in Hotel
De Witte Brug, die belegd was door het comi
té tot inzameling van gelden voor den her
bouw. De voorzitter mr. L. Kortenhorst leidde
de bijeenkomst, welke o.a. werd bUgewoond door
Z. Exc. Jhr. mr. Ruys de Beerenbrouck en een
breede schare vooraanstaande personen uit het
katholieke leven.
In een gelukkige uitwisseling van gedachten,
door oud-professor pastoor Nolet in juiste banen
geleid, zUn plannen besproken en gevormd die
heel Ons Nederlandsche volk zullen mobillsee-
ren voor een campagne om in den kortst moge-
Ujken tijd de benoodlgde zestigduizend gulden
bUeen te krUgen voor den eersten bouw
noodbouw zouden we misschien kunnen schrü-
ven van een klooster waaruit later zal oprij
zen de groote abdij, waarnaar historie en heden
verlangend uitzien.
Pastoor Nolet heeft allereerst belangstelling
voor de geschiedenis gevraagd om ons té doen
beseffen dat alreeds krachtens een roem-
rUk katholiek verleden ons katholieke volk
aan zich zelf verplicht is de regale abdij van
Egmond te doen herleven En in zUn levendige,
beeldrijke schildering herleefde, dat verleden
door onzen geest: een verleden'van vroomheid,
een verleden van éénheid van het vrome volk
met zUn priesterseen verleden helaas ook
van ontwUding, van afval. van verloochening
welk verleden moet worden goed gemaakt door
een toekomst van herstel in Christus Eucharls-
ticus.
De abdU, door Dirk II gesticht in het land,
door St. Willbrord geheiligd, door den H. Adel-
bert gewonnen voor God. was eens het glansrUk
middelpunt van een hilig geloofsleven. Het Zui
den van St. Bavo had uit Vlaanderen door Dirk's
echtgenoote Hildegard het vrome kloosterleven
van het Noorden bevorderd en verrukt. Er is
immer een wisselwerking in geloofsleven ge
bleven. Ook in onze dagefi van de kathedraal-
feesten. Brabant heeft de BenedictUnen blüde
Ingehaald, Wier groei in getal in elk geval uit
breiding noodig maakt zoodat de hoop nu groot
is dat hun geestelUke uitgroei samen zal val
len met den opbouw van Egmonds abdU Zoo
als de oude abdU één band sloeg tusschen Noord
en Zuid, zoo moet de nieuwe opbouw uiting zUn
van de eenheid van ons volk in één gebed om
uitredding voor gansch het volk. Neen, dit is
geen geschiedkundig belang, dit is een nood,
zaak voor het beden. Het gebed heeft ons volk
noodig. en ons volk moet dit begrijpen!
Het was de inleider pastoor Nolet die hierop
groeten nadruk legde en herinnerde aan een
uitspraak van Mgr. Gallier, toen de Zusters
Carmelitessen hem kwamen vragen een kloos
ter te mogen openen ter eeuwigdurende aan
bidding van God. „Gaarne" zei de Bisschop op
haar vraag: „MUn priesters hebben helaas veel
te weinig tUd om voldoende te kunnen bidden".
Wat hier voor de priesters werd gezegd geldt
in nog veel grootere mate voor den leek. We
hebben heiligdommen noodig waar God-gewjjde
stervelingen voor ons, voor heel de wereld Gods
erbarming en verzoening, Gods genade en zegen
afsmeken.
Naar wü vernemen, zal op Vrijdag 13 Oct.
as. voor het gerechtshof te Amsterdam in hoo
ger beroep worden behandeld de zaak tegen
H. R. te Zaandam en J. B K. uit Amsterdam,
die in den nacht van 13 op 13 Maart ja. een
„In den tüd. nu wü midden In een econo
mische, sociale en politieke revolutie verkeeren.
heeft ons volk aan twee dingen behoefte: voor
eerst moeten wü de naakte en harde werke
lijkheid koelbloedig onder het oog zien.
die in den nacht van 12 op 13 Maart j
overval hebben gepleegd op de 57-jaiige
wonende caféhoudster mej. Kaatje Hak te*MÜ-
drecht en deswege door de Utrechtsche recht
bank werden veroordeeld tot drie jaar gevan
genisstraf ieder, tegen welk vonnis zij beroep
aanteekenden.
In den afgeloopen nacht heeft de Geldersche
politie de hand gelegd op een automobilist, ze
kere v. d. V„ uit Helmond, die niet minder dan
drie aanrijdingen op zUn geweten had, waarvan
één met doodelUken afloop, zonder zich om deze
slachtoffer^, welke hij in enkele uren tUds
maakte te bekommeren.
Een en ander had zich als volgt toegedragen.
NabU de Poeüerschestraat onder Eindhoven liep
in den afgeloopen nacht omstreeks half één de
35-jarige gehuwde v. D. in zelschap van een
vrouw over den Gedropschenweg. Het tweetal
begaf zich in de richting Enschede, toen het
plotseling door eep hun achterop rUdenden auto
werd gegrepen en tegen den grond geworpen. De
vrouw bleek er slechts met een lichte hoofd
wonde te zjjn afgekotnen, doch haar metgezel
bleef roerloos liggen. Ijlings liep zü naar eenige
omwonenden die dr. v. d. Putt waarschuwden.
Toen deze kwam kon hü slechts den dood van
v. D. constateeren. Het lük van den ongelukkige
is naar het lükenhuisje op het bureau van politie
te Eindhoven overgebracht.
De politie, die inmiddels gewaarschuwd was,
deed overal in den omtrek nasporlngen en kreeg
eenige uren later uit Geldrop bericht, dat daar
een automobilist was aangehouden, omdat
slechts één van zün koplampen brandde. On-
middelluk ging de Eindhovensche politie naar
Geldrop. waar zü tot de bevinding kwam, dat
De heer Salden, gepensionneerd spoorwegar
beider te Nieuwstad, tevens lid van den Raad
dier gemeente, was met zün zes kinderen aan
het wandelen. Toen zü op den Hlllenderweg
liepen, zagen ze in de verte l’E. naderen,
die op hen kwam toeloopen. Toen hü dicht bü
liet gezelschap was gekomen, haalde hU plotse
ling, zonder een woord te zeggen, een revolver
te voorschün. waarmede hü een aantal schoten
loste. Het wandelend groepje vloog ontzet naar
allen kanten gillend uiteen. Zooals gemeld, werd
Maria Salden door een kogel in het hoofd ge
troffen. waardoor zü op slag werd gedood. De
zeventlen-jarlge Lena Salden kreeg een kogel
in den rug en een in de hand.
Er wordt geen algemeene slachting aange
richt; er wordt geval voor geval overwogen,
wat er moet worden veranderd. Met alle be
zwaren wordt rekening gehouden. Als wü ge
reed zullen Zün. zal de paedagoog die de zaken
objectief bekükt, moeten toegeven, dat het
openbaar onderwijs In zün geheel er beter van
■al zün geworden.
Tot zotjver het anti-revolutlonnaire hoofd
orgaan.
De moeilijkheid zit In de vraag, wat men
verstaat, of verstaan wil onder den eisch,
dat de weermacht te land en ter zee voor
haar tegenwoordige taak berekend zij.
Daarover wordt, ook onder deskundigen,
verschillend gedacht.
Het Is een vraag van meer of minder, en
dus ook van hooger of lager uitgaven.
Niemand minder dan de leider der antl-
revolutionnairen pleitte IndertUd, toen de
schatkist er heel wat beter voorstond, dan
thans, voor een besparing op die uitgaven
met 30 millloen.
Maar waar de flnancieele nood nUpt, de
belastingschroef zeer gevoelig wordt aan
gedraald, korting en bezuiniging op allerlei
gebied niet van de lucht zijn en onver-
müdelijk en onmisbaar heeten, Is een be
snoeiing der militaire uitgaven met het bo
venvermelde bedrag zeker niet overdreven,
zelfs niet wanneer men er de woorden ..ten
minste” by neemt.
Zondagavond voerde de tooneelclub van het
Gestelsche zangkoor in het gebouw van den R.
K. Volksbond bet dramatische volksstuk „Als ’t
verleden spreekt" van den arbeider-schrüver
Jos. Smit op. De zaal was overvol en als steeds
kon men den rook wel snüden. zoodat 't vooral
op het balcon vreeselük benauwd was.
Bü het begin van het derde bedrüf bleek de
18-jarige mej. v. d. E. uit Stratum, die op het
balcon gezeten was, het bcwustzün te hebben
verloren. Men droeg haar naar buiten en het gearresteerdjwas.
spel werd voortgezet. Op de gang speelde zich
inmiddels een waar drama af. Het bleek niet
mogelük het meisje bü kennis te brengen en
UUngs ontbood men dan ook geestelUke en ge
neeskundige hulp.
Haar toestand bleek zoo ernstig dat kapelaan
de Louw haar de laatste H.H. Sacramenten
moest toedienen.
Inmiddels was geneeskundige hulp versche
nen, doch dokter van DUck kon slechts den dood
constateeren.
Bü de opening van de ambachtsschool te
Jubbega heeft de Minister van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen, Z. Exc. Mr. H. P.
Marchant, naar aanleiding van de actie tegen
het opheffen van eenige openbare scholen o.m.
verklaard:
roemen en
toestand van het ernstig gewonde meisje,
dat tüdstlp zeer zorgwekkend.
Zondagmorgen heeft op den weg Breda
Etten nabü de kom van het dorp Etten een
ernstige autobotsing plaats gehad. De bestuur
der van een personenauto, komende uit de
lichting Breda, zag een luxe-auto komen van
achter een voertuig met paard, dat voor hem
reed. De naderende auto trok zich plotseling
achter paard en kar terug, terwül daardoor de
chauffeur van den anderen auto den Indruk
kreeg door hem gezien te zün. HU wilde met
een normale vaart paard en wagen passeeren,
doch geheel onverwachts kwam de andere auto
weer van achter het voertuig te voorschün. De
belde auto's kwamen met een flinke vaart met
elkaar in botsing.
De auto, komende uit de lichting Breda, waar,
in gezeten was de heer L. uit Oosterhout, die
op weg was naar Oudenbosch om zün kinde
ren te halen, werd van voren aanzlenlük beW
schadlgd. Zün naast hem zittende zoontje en
dochterte werden door den schok uit den auto
geslingerd. De jongen werd ernstig aan het aan
gezicht, vooral aan voorhoofd en neus gewond,
terwül het meisje een hersenschudding opliep.
De beide kinderen zün naar het St. Elisabeth
Ziekenhuis te Etten overgebracht.
De vüf inzittenden van den anderen auto, af
komstig uit Zeeland, liepen allen min of meer
ernstige verwondingen en ontvellingen op. doch
zü konden na door een dokter verbonden te zün,
de reis voortzetten. Ook de laatstgenoemde auto
was ernstig beschadigd. De auto was gekocht
door een paar werkloozen, die door het vervoe
ren van vrachtjes iets trachtten te verdienen.
De Burgemeester van Etten was op de plaats
van het ongeval aanwezig. De politie stelt een
onderzoek in.
Men verzoekt ons plaatsing van het vol
gende:
Het Algemeen Bestuur van den Koninkl. Ne
der!. Middenstandsbond wenscht ter voorko
ming yan misverstand ter algemeene kennis
te brengen, dat van zekere züde volkomen ten
onrechte uit het gesprokene ter Demonstratie
ve vergadering van den Bond, gehouden op
Woensdag 20 September JL In den Dierentuin
te 's-Gravenhage, de gevolgtrekking is gemaakt,
dat het Bondsbestuur de ontwikkeling van fas
cistische, natlonaal-soclallstlsche of dergelUke
invloeden In den Bond In de band zou willen
Werken of toelaten.
Het Bondsbestuur wenscht zulks met den
meesten nadruk tegen te spreken en verklaart,
dat het de neutraliteit van den Bond op poli-
godsdienstig terrein in elk opzicht
inzinking als het ware gecamoufleerd. Onder
de werking van allerlei steunmaatregelen voor
allerlei bedrüven en groepen zien wü den rnaat-
schappehjken toestand anders dan hü in wer-
kelljkheid is. Wü houden den schün voor het
wezen.
Thans zün wü aan een keerpunt gekomen.
Zóó. als het tot dusver ging kan het niet blü-
ven gaan. De^breedte van de klove, die moet
worden overbrugd, is belangrük grooter dan
zü werd geschat. Het werken met reusachtige
tekorten is niet langer mogelük. Evenmin is
mogelük voortdurende verzwaring van lasten
en voortdurende aanwas van schuld. Nu wü
alleen voor het consolldeeren van onze vlot
tende schuld 750 millloen moeten leenen. nu
dit bedrag veel hooger zal worden door het
financieren van productieve werken en om In-
dië op de been te houden, worden aan ons cre-
diet zoo hooge eischen gesteld, dat het voort
duren van tekorten een volstrekte onmogelük-
heid is.
Inperking van uitgaven is in hooge mate ur
gent. Wil men zich overtuigen, waar wü zul
len belanden. Indien wü hier niet de zaken
in de hand houden, dan moet men eerst letten
op wat in Indië gebeurt. Hier komt uit de mid
delen niet eens het bedrag, dat noodig is voor
betaling van rente en aflossing van leeningen
en voor jaarwedden en pensioenen. Voor den
geheelen dienst van onderwijs, publieke wer
ken, gezondheid enz. is geen cent uit de mid
delen te putten.
En hier in Nederland? Laat ik, buiten land
bouw en veeteelt, alleen maar wüzen op de
Twentsche Industrie, die stil ligt, met 20.000
arbeiders en de tallooze anderen, die ervan le
ven. Vanochtend las ik: „Zuid-Limburg-mUnen
met ondergang bedreigd." Hier is maar één
conclusie mogelük.
De man was na het ongeval doorgereden naar
Eindhoven, om daarna weer naar Geldrop terug
te rüden. Onderweg moet hü daarbü nog een
derde voorbüganger hebben aangereden, waar
omtrent echter niets verder bekend is.
v. d. V. is in arrest gesteld en de auto in be
slag genomen.
tiek en
Wenscht te handhaven.
Uit de omstandigheid, dat een der woord
voerders in genoemde vergadering met nadruk
gewezen heeft op het fett, dat de bedoelde
staatkundige stroomlngen. als gevolg van de
veronachtzaming der mlddenstandsbelangen
door Regeering en Volksvertegenwoordiging. In
middenstandskringen steeds krachtiger worden,
Waaraan een ernstige waarschuwing aan het
adres der voor orde en gezag verantwoordelüke
instanties werd verbonden, mag niet worden
afgeleid, dat daarmede eenige propaganda, be
dreiging of eenige andere met de politieke on-
■üdigheid of gezagsgetrouwheid strUdlge han
deling zou zün gepleegd.
Het constateeren van voomoemd, voor alle
ingewijden waarneembaar feit, beoogde slechts
opnieuw de aandacht te vestigen op de ern
stige gevolgen, welke kunnen voortvloeien uit
het tekortschietende middenstandsbeleid der
Regeering,
Zondagavond te omstreeks zes uur heeft te
Nieuwstad bü Sittard een verschrikkelük
drama plaats gevonden, dat twee personen het
leven heeft gekost en waarbü een meisje van
zeventien jaren levensgevaarlük werd gewond.
Maria Salden, een meisje van 21 jaren, wan
delde met haar vader en eenige familieleden,
toen onverwachts de 21-Jarige H. l’E. op
hen toetrad, plotseling een revolver te voor
schün haalde en daaruit eenige schoten af
vuurde. Maria Salden werd door een kogel in
het hoofd getroffen. Zü was op slag dood. Haar
zeventien-Jarlg zusje kreeg één schot in den
rug en één In de hand. ZIJ werd in levens-
gevaarlUken toestand naar het ziekenhuis
overgebrachtr
De dader sloeg de hand aan zich zelf. Hü
schoot zich een kogel door het hoofd en was
op slag dood.
Maria Salden heeft een verhouding gehad
met l'E. De vader van het meisje was hier
evenwel tegen.
Zooals te begrüpen Is, heeft dit drama In
het anders zoo rustige Nieuwstad groote beroe
ring gewekt. Op de plaats, waar het drama zich
heeft afgespeeld, staan groepjes personen het
vreeselük gebeuren te bespreken.
Er werden bezwaren geopperd uit hoofde van
den malalsetüd. Maar Jhr. Rujjs de Beeren
brouck kon die bezwaren absoluut ontzenuwen
door een beroep op het vertrouwen in hoogere
hulp. De voorzitter verklaarde dat Jhr. Ruys
de Beerenbrouck pas in de hoofdstad op één
dag 2000 gezameld had voor den bouw.
Een denkbeeld van mr. Hendrix, voorzitter
van Kath. Amsterdam, vond aller büval: het
denkbeeld om niet alléén de intellectueelen
maar gansch de breede katholieke massa bü dit
werk te betrekken. De geregelde kleine büdra-
gen van de gewone geloovigen zün van groote
beteekenls zoowel materieel als geestelijk In
dit verband gaf de heer L. Weterings beharti-
genswaardige wenken voor de parochie en beval
de heer Collette een propaganda-vignet aan,
te plaatsen In de kath. bladen. Nog vele perso
nen namen aan de gedachtenwisseling deel
welke het gevolg had dat de reeds opgezette
actie van plaatselüke comité's nader wordt uit
gewerkt, totdat overal plaatselüke kernen wor
den gvormd die in samenwerking met de plaat
selüke pers ons volk mobiel zullen maken om
binnen korten tüd het gebed in steen op te
trekken op de beroemde plaats der aloude Ab-
dü. welke van zoo groote beteekenls is voor ons
volksbestaan, opdat in dit gebed van steen het
levende gebed van heilige mannen zal opstügen
tot God voor een menschdom In ellende.
Wie werkt mede? Elk bedrag is welkom. Het
Gironummer vermelden we nog eens:
Gironummer 28485
(Firma Theodoor Giüsaen, Amsterdam)
T T et kan niet worden ontkend, dat zoo-
I—I wel In de Troonrede als in de mülloenen-
■*- nota voor alles de nadruk Is gelegd op
het sluitende budget, als zünde dit de eerste
en voornaamste taak van de Regeering. De
crisis heeft Invloed op den toestand van de pu
blieke geldmiddelen en heeft het evenwicht
tusschen uitgaven en Inkomsten op onrustba
rende wüze verstoord. De regeering zal daarom
voor alles aandacht vragen voor een reeks van
maatregelen, die onmisbaar zün voor het finan
cieel herstel. Voor alles zal het streven er op
gericht zün dit herstel te bereiken door aan
zien lüke beperking der uitgaven. Niemand zal
ontkennen, dat dit vraagstuk en de oplossing
daarvan zeer voornaam zün en van de aller
grootste beteekenls voor ons land. Toch meenen
we dat de Regeering hierop niet aUe aandacht
mag concentreeren. want zeker even belangrük,
als dat van een sluitend budget, is dat van hei
angstwekkende spook der werkeloosheid, waar
onder een groot deel van ons volk gebukt gaat.
Als we er niet in slagen om het aantal werk
loozen hier te lande beduidend te verminderen,
want het te 'n onmogelükheid in deze tüden van
algemeene verdwazing op economisch gebied de
werkloosheid geheel te overwinnen, dan zal het
ons niets baten of we er al In slagen het bud
get eenige Jaren sluitend te maken, want dan
gaan we er toch onder. De harde maatregelen
en zware belastingheffingen kunnen niet blü-
vend zün. waarbü nog komt, dat, als de arbeid
niet toeneemt, de opbrengst steeds geringer zal
worden.
Nu valt het op dat In de Troonrede het slui
tend budget eerst geëischt wordt, want zoodra
't evenwicht In de Rüksbegrooting zal zün ver-
zekerd, zullen er voorstellen komen die werk
verruiming in het leven moeten roepen, teneinde
de ellende der werkloosheid te bestrüden. Hier
wordt dus het vraagstuk van de bestrüding der
werkloosheid niet op een lün gesteld met het
budgetaire. maar daar achter. Het heeft den
achjjn, dat het budget primair te, de werkver
ruiming secondair.
Weliswaar laat de millioenennota ’n anderen
klank hooren, want daar wordt erkend, dat het
de plicht van de overheid te. het hare te doen
ten bate van hen, die gebukt gaan onder den
■toffelüken en moreelen druk, dien de werk
loosheid veroorzaakt. Zü geeft er zich reken
schap van, dat de beste oplossing, die aan het
vraagstuk kan worden gegeven, te, het ver
schaffen van werkgelegenheid in het normale
bedrüfsleven. Het klinkt echter naar onze op
vatting veel te nuchter, als er alleen maar ver
klaard wordt, dat de regeeringspolltiek er
daarom vooral op gericht zal zün, dat normale
bedrüfsleven weer in beweging te brengen. Het
ondernemen van openbare werken te een mid
del, zü het ook van geen overwegende beteeke-
nte. want zelfs een brug die mlllioenen kost,
geeft maar aan een naar evenredigheid klein
aantal personen werk, evenals het geval te. als
men weer een deel van het IJselmeer gaat
droogleggen. Arbeid, dus op groote schaal, ver
mindering van de werkeloosheid kan er alleen
komen, als het economisch leven zich herstelt.
Industrie en handel moeten weer tot grooten
bloei worden gebracht.
Helaas te er omtrent
daarvoor wil doen, zoo goed als niets bekend
en dat achten we toch noodzakelük. teneinde
ook weer hoop te geven aan hen, die door het
noodlot getroffen zün.
Wel zegt de Troonrede, dat er maatregelen
genomen zullen worden In het belang van den
afzet onzer producten binnen de eigen grenzen,
maar er bestaan reeds van die maatregelen,
zonder dat van eenlg succes, dus van herstel
van het economische leven gesproken kan
worden. Het komt er maar op aan. dat de
maatregelen ook werkelUk steun en bescher
ming geven aan eigen industrie. Wanneer we
in de statistische gegevens zien, welk een
overmatige Invoer er nog is van tal van pro
ducten, die wü hier te lande uitstekend fabri-
ceeren, dan is het büna onbegrüpelük dat men
onze arbeiders zoolang werkloos laat rond loe
pen ten bate van het buitenland, dat ons met
alle denkbare middelen daar van de markt
houdt. Een sluitend budget te mooi als het
bereikt kan worden, maar Van meer beteeke-
nis achten we de werkverruiming, want als
deze slaagt, zal het budget door de vermeer-
Deze voorwaarde te nog lang niet algemeen
vervuld. Zelfs het feit, dat wü staan voor een
ongekend tekort van büna
200 millloen. te niet vol
doende gebleken voor het
wakker roepen van nuch
ter inzicht.
WU hebben allerlei
maatregelen genomen
om, met opoffering van
de voorhanden reserves
en Interen van kapitaal,
door het ergste heen te
komen, in de hoop, dat
na het intreden van ver
betering de schade wel
weer zou worden
steld.
Op de defensie-uitgaven sal 12 mjlU-
oen worden bezuinigd.
Minister Oud heeft het nog pas verze
kerd in zijn Radlo-rede, en het werd reeds
meegedeeld In de Mlllioenen-nota, waar
zelfs sprake was van „ten minste'
drag van 12 millloen.
Tevens werd In die Nota mededeellng ge
daan van de Instelling eener commissie,
welke de Regeering op korten termijn zal
hebben te advlseeren over de vraag, op wel
ke wijze met handhaving van de tegenwoor
dige doelstelling van de weermacht te land
en ter zee in Nederland en In Nederl.-
Indlë, aanzienlijke besparingen zullen kun
nen worden verkregen.
Deze commissie Is Inmiddels onder leiding
van den heer Idenburg aan het werk ge
togen.
Naar het oordeel van de Standaard
heeft zij „een niet jaenljdenswaardige taak”.
„Op de defensieultgaven is in den loop
der jaren reeds sterk bezuinigd, zoodat
het ontwerpen van een reorganisatie,
welke „met handhaving van de tegen
woordige doelstelling van de weermacht
te land en ter zee” een besparing van
12 millloen tot resultaat heeft, bijkans
onmogelük schijnt.
WU hojjen, gelet op den toestand van
’s lands financiën, dat de Commissie zal
slagen In haar arbeid, en dat de Regee
ring straks vrüheid vinden kan haar voor
stellen te aanvaarden. Tegen tieperking
van de defensieultgaven rUst bü ons geen
bezwaar, mits behouden wordt een voor
haar tegenwoordige taak berekende weer
macht te land en ter zee. Daarop leggen
wU allen nadruk, ook, Ja juist in dezen
tüd.”
büzondere onderwijs.
Hieruit volgt reeds, dat de eisch: tegen op
heffing van elke openbare school moet ook een
büzondere school worden opgeheven, volmaakt
onredelük te. De etech houdt geen rekening met
de feiten.
De wet geeft niets anders dan de flnancieele
gelükstelling; gelükheid te er tusschen de beide
takken van onderwijs geenszins. De flnancieele
gelükstelling beteekent dit: het bedrag, dat uit
de publieke kas vloeit voor de bekostiging van
het openbaar onderwijs, wordt op denzelfden
voet uit de phblieke kas betaald, aan het bU
zonder onderwijs. Met het aantal scholen, dat
er voor belde takken moet zün. heeft dit niets
te maken; het aantal scholen wordt bepaald
naar de behoefte. Voor het openbare onderwijs
wordt het aantal bepaald door de overheid.
Hier komt in overweging:
le. door welke regeling het beste onderwijs
wordt verzekerd;
2e. of door verbeterde middelen van verkeer
concentratie mogelük Is.
Vervolgens sloeg de Jongeman de hand aan
zichzelf.
Dit alles speelde zich in enkele oogenbllkken
af. Cfimiddellük schoten van alle kanten om
wonenden en voorbügangers toe. De gemeente
veldwachters en de burgemeester van Nieuw
stad. alsmede de pastoor waren vrü spoedig
na het gebeurde, dat groote verslagenheid had
gewekt, ter plaatse. Dr. Joosten uit Sittard
verleende de eerste hulp. Het zwaar gewonde
meisje werd onmiddellük met een voorbü ko
menden auto naar het ziekenhuis te Sittard
vervoerd, waar men tot operatief ingrüpen
moest overgaan. De twee lüken heeft men nog
gerulmen tüd op den weg laten liggen, alvo
rens ze naar het hospitaal over te brengen. Het
drama had te kwart voor vüf ’s middags plaats.
Omtrent de aanleiding tot het gebeurde kan
nog worden gemeld, dat de dader, münwerker
van beroep, en gewoond hebbende te Nieuw
stad. reeds een viertal jaren verkeerlng had
met Maria Salden. Hü was tien jaar geleden
naar Nieuwstad een boerendorp van 1500
zielen. 6 7 K.M. ten Noorden van Sittard ge
legen gekomen, na te Maastricht te hebben
gewoond. De verhouding tusschen den jongen
man en het meisje, alsook met de familie Sal
den was den eersten tüd uitstekend. Later te
er wrüvlng ontstaan met de vader en de zus
ters van het meisje. Deze schünen l'E.
reeds lang te hebben gesard en getreiterd,
vooral in den laatsten tüd. De verhouding tus
schen den jongen en het meisje was echter uit
muntend.
l’E. had de familie Salden nooit of te
nimmer tWireigd. ook heeft er geen ruzie
plaats gehad, wel hadden er, zooals gezegd, pla-
gerüen plaats gehad van den kant van de Bal
dens.
De jongeman heeft de daad dus in koelen
bloede gepleegd.
Naar wJJ 2k>ndagavond laat vernamen, was
de
op
derde belastingopbrengst vanzelf In evenwicht
komen.
Juist in deze tüden. nu nk den zomer de
werkloosheid weer sterk toeneemt, zün maat
regelen van de regeering tot herstel van het
normale bedrüfsleven urgent Hier is een taak
voor de regeering. die dankbaar te, wat zeker
niet van al haar werk gezegd kan worden. Als
het haar zou gelukken om op 1 Januari het
aantal werkloozen beduidend verminderd te
doen zün. dan zal ieder haar
zich niet over bekommeren of er aan de be
groetingen nog enkele millioenen te kort
komen.
Er te een roep naar daden, naar tastbare
resultaten van de nieuwe regeering. maar
daarbü moge zü bedenken dat werkverruiming
de schoonste daad te, waarmede zü ons volk
kan helpen. De Kamer zal niet nalaten in de
komende weken de regeering te vragen om
haar maatregelen ter bestrijding van de werk
loosheid, de grootste ramp van dezen tüd. We
vertrouwen dat het kabinet ons volk daarin
niet zal teleurstellen.
