ONS BLAD
Meesterlijke massa-suggestie
Uitbarsting
van
H
I
I
1
s
in
I
nieuws van heden
OOGSTFEEST TE HAMELN
HEVIGE STEENENREGEN
JOH. LAU WERS
DE BAROMETER
Bloedige strijd in
Havana
Radio-prijsvraag N.C.C. I
VEREEN!GDE KATHOLIEKE PERS
f 2—
De
de
tsche methode
Officieren geven zich
over
voorwerpen
betering**
Twintig dooden
n
HINDENBURG’S VERJAARDAG
Gecapituleerd
Program der Seyoekei
Duitsche stap te Praag
Het incident van Zaterdag
BONDSKANSELIER Dr. DOLLFVSS TE GENèVE
AARDBEVING IN CALIFORNIË
ei
Berlijn sUn naar Moskou vertrokken.
lier
Na het gerommel een
gloedwolk
Habicht’s plannen
ontmaskerd
Duitsche journalisten
verlaten Moskou
Uit de bosschen stegen rookwolken
op, die op brand duidden
De Russische handel op
Duitschland
Resoluties op het jaarlyksche
partijcongres
DINSDAG 3 OCTOBER 1933
ZEVEN EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 1
tk-
99
Een gunstig rapport over den
economischen toestand
te Genève
Hitler persoonlijk naar zijn
landgoed te Nessdeck
Stand op Dinsdag «w vja.; 7«4
xVertce stand; 70
Bondskanselier. dr, Dolljuss tijdens zijn rede in de vergadering van den
k YoUaaabflnd
truly
idria
t ge
ar»
«e
ER
Hotel Nazional met artillerie- en
mitrailleurvuur beschoten;
twintig dooden
ADVERTENTIEPRIJZEN
Per lossen regel 20c, ingez. med. 40c.
p. regel; idem op peg. één 55 cp. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek Telefoonnummer 433
r’
I
i
BATAVIA, 2 October. (Aneta).
De Merapi werkt. Bijzonderheden
sün nog niet bekend-
„Toestand toont ver-
merikaansche en
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
KATH. ILLUSTRATIE-JAARG.
INBINDEN VANAF 1.75
(Handwerk)
Fa. Jan Kuhne, St. Jacobstraat
hoek Fnidsen Tdefwe 184
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
B
en
een
rd»
De
aan
jial
tak.
BABADAN, 2 Oei. <Aneta.> Een plotselinge
JAVA
ZEL
nd.
('p
zou
I
I
De vertegenwoord.gers der Russische pent te
i
TOKIO, 2 Oct. (VB.). De Seyoekei, de groot
ste politieke party van Japan, beeft Zondag in
de prefectuur van Tsoe haar jaariyksch partij
congres gehouden. Er werden eenige resoluties
aangenomen, waarin wordt geëisoht:
nd.
en
6
■ydag
Zon
eden.
BUREAUX: HOF 6. ALKMAAR
Ttlefoon Administratie 433, Redactie 633
ABONNEMENTSPRIJS.
Per kwartaal voor Alkmaar
Voor buiten Alkmaar f 2 85
Mat geïllustreerd Zondagsblad 10.60 booger
Dagblad uitgegeven door de
N.V. Drukkerij De Spaarnestad - Haarlem
Indisch*
OCtAAH
len
en.
hrt
de
UJ in
bril-
rbaar
erder
or de
i dat
sbben
ia,
het
der
re
et ir
velt
van
schledenis
LOS ANGELES, 2 Oct. Hedenmorgen om 1.10
uur plaatselyken tijd heeft er een hevige aard
beving plaats gehad te Loa Angeles en Pasa
dena in California.
Duizenden personen stroomden In paniek de
straten op.
Eén persoon is om het leven gekomen en vier
zijn er gewond. Twee hulzen stortten in. Vele
yerujftera zijn gcbrokfiDg
KAgfA
f
nat
nis
«n
het
t te
i des
half
st en
Zon-
ulken
i bo
lban
ikken
prijsvraag Nationaal Crisis-comité,
ongeveer 1700 prijzen.
I
ra-
Br.
I.
I oo-
I der
dat
n de
taken
«elen.
iim
ils.
cr-
141.
3
rin-
bro-
n en
child
larde
door
oor
134.
srs-
38
HAVANNA. 3 Oct- (Reuter). Een twintigtal
verdedigers van het National Hotel zUn gedood.
In de muren van het Hotel zijn vele bressen ge
schoten, terwijl door «n granaat brand werd
gesticht, welke gebluscht werd. Op bevel van
kolonel Batista Hero Is het gebouw drie kwar
tier door artillerie gebombardeerd, waaraan door
een kanonneerboot werd deelgenomen.
Amerlkaansche ambassadeur heeft de
vrouwen en officieren In het belegerde hotel
medegedeeld, dat slechts Roosevelt machtiging
kan geven tot een interventie, waarom zij ver
zocht hadden.
Te Havanna is een wapenstilstand van een
uur afgekondigd, om Amerikanen en Engelschen
tijd te geven de gevaarlijke zóne te ontruimen.
De president der partij, Soezlkl, eischte In
zijn redevoering de revisie der vlootverdragen
van Washington en van Londen en voorts de
instelling van een verdedigingslinie in en op de
eilanden van bet Zuidelijke deel van den Stil
len Oceaan.
de sterkte der politie en troepen aan de grens.
Als leider van dezen inlichtingendienst sou de
oud-majoor Hodny optreden en hij zou geholpen
warden door een gepensionneerd generaal en *n
journalist.
Met het organlseeren van het Inlichtingenbu
reau werd de N. S. brigade-lelder Hans Gillek
belast, die reeds *n lijst had opgesteld met na
men van natlonaal-soclalisten, die in staat wa
ren deze Inlichtingen te verstrekken.
GENèVE, 20 Oct. (VB). In de zitting der
Assem blée werd het Nederlandsche voorstel ter
behandeling van de Duitsche vluchtelingen
kwestie, bij stemonthouding van Duitschland,
zonder debat verwezen naar de Tweede Com
missie, die voor economische kwesties.
Von Hindenburg's koelbloedigheid wordt aar
dig weergegeven door de volgende anecdotes:
Een bultenlandsch journalist stelde Hinden
burg de vraag, of hij met zijn vele werk niet
zenuwachtig werd. Lachend antwoordde Hin
denburg: „Wanneer ik eens een beetje zenuw
achtig word, dan fluit ik een deuntje!" Daarop
vroeg de journalist, of hij dikwijls floot, waar
op Hindenburg lachend antwoordde: Jk heb
het nog nooit gedzan".
Eens werd Hindenburg door zijn perschef me
degedeeld, dat een voorstander van de doodstraf
In de commissie ter voorbereiding van een
nieuw wetboek voor strafrecht tegenstander ge
worden was, omdat hij een executie had bijge
woond. Hierop antwoordde Hindenburg: „Laat
die man ook eens een roofmoord bijwonen".
HELSINGFORS, 3 Oct. (Reuter). wtpai be
richten uit Moskou zijn drie vcnrsanstzshrii
Russische ambtenaren gearresteerd, ia verband
met het verdwijnen van twee prachtige hals
snoeren. die eens het eigendom zfjn geweest van
Catharina de Groots van Rusland, en van een
waardevolle Rubens.
Deze kunstvoorwerpen werden met andere
juweelen, schilderijen en beeldhouwwerk uit de
musea van Leningrad en Moskou per trein ver
voerd naar het buitenland, om daar verkocht
te worden.
Aan de Poolache grens werd de collectie door
de Russ toe he autoriteiten gtmatrstosrd die lot
hun ontzetting bemerkten dat de beide hals
snoeren en de Rubens verdwenen warsa
Men heeft vastgesteld. dat de dtefztal moet
hebben plaats gehad in Moskou.
explosie van de Merapi werd Zondagmiddag
door den opzichter van den Vulcanologischen
Dienst gemeld.
De Merapi stootte toen grauwzwarte rook uit,
hetgeen gepaard ging met zeer zwaar gerom
mel.
Na het gerommel werd een gloedwolk waar
genomen in de Westelijke richting, die de
stroom van de lava in 1931 volgde en aan den
voet daarvan eindigde.
Kort daarna viel een regen van zand en klei
ne steenen te Babadan. zeer spoedig gevolgd
door den gewonen bekenden erupUeregen. ter
wijl een storm opstak, die deuren en ramen
deed rinkelen. De bovenloop van de Kali Trte-
stng. ten Noorden van Babadan, werd bedekt
met een witte laag eruptle-materiaal, waaruit
zeer spoedig rookwolken opstegen, hetgeen een
aanduiding vormde, dat boschbranden waren
uitgebroken.
Weldra kon niets worden waargenomen door
dat de Merapi spoedig was omgeven door pik
zwarte rookwolken.
De neerslag langs de Kali Trieslng duldde op
uitbreiding in een richting Noordelyk van de
gevaarzone, welke niet is voorzien in het be
kende rapport van den Vulcanologischen
Dienst.
De Resident en de Regent maakten een tocht
naar Toekoeng en gaven last zoo spoedig moge-
l(jk een vijftal dessa's langs de Kali Trieslng te
ontruimen; de andere dessa's in de gevaar-
zone's waren Zondagmiddag reeds ontruimd.
Tot heden zyn nog geen berichten van per-
sooniyke ongelukken in bedoelde dessa's inge
komen.
I
I
roei van den troep is by lederen
lat 'n factor van groote, soms zelfs
loorslaggevende beteekenis. De ge-
:ent verbazingwekkende verhalen
van heldhaftige Gldeonsbenden en onversaagde
Leonidascorpsen, welke meer door hun moed
en hun élan dan door hun bewapening een on-
sterfelyken roem verwierven. Men moet erken
nen, dat de machthebbers in Duitschland het
belang van het zoo hoog mogeiyk opvoeren van
het vertrouwen, den strydlust en de offervaar
digheid der massa als een der sterkste wapenen
tegen de crisis en als den psychologlschen hoek
steen van den economischen wederopbouw zeker
niet onderschatten. De onuitputtelijke vinding
rijkheid. waarmee zij steeds opnieuw overweldi
gende nationale volksfeesten en imponeerende
massabetoogingen weten te arrangeeren, be
wijst dit op overtuigende wijze. Na het Natio
naal feest van den arbeid, na den kolossalen
partijdag te Neurenberg hebben de Nazi's door
het uiteriyk volkomen geslaagde feest van den
oogst, dat zoo Juist op den Bückeberg by Ha-
meln is gevierd, hun vorige prestaties op het
gebied van massa-regie en massa-suggestie
weer overtroffen.
Wat de ensceneering van dergeiyke demon
straties kosten moet, laat zich moeiiyk becijfe
ren. maar zeker is dat daarmee bedragen ge
moeid zyn, welke zelfs in minder crltieke ty-
den dan de tegenwoordige den economischen re
kenmeesters gryze haren zouden bezorgen Ver
geefs worden deze bedragen echter niet uitge
geven, want zy moeten beschouwd worden als
de wel rulmgeraamde, maar geenszins totaal
overbodige bestrydlngskosten van de volks
kracht verlammende moedeloosheid, vertwyfe-
ling, twyfelzucht en geest van crltiek. De Duit
sche landbouwers, die door de leiders zyn uit
geroepen tot de kern en het fundament der
Duitsche natie, tot het eerbied en achting ver
dienend volksdeel, zonder hetwelk geen terug
keer van de verloren welvaart mogeiyk is. heb
ben in de nabyheld van het kleine plaatsje,
waar eens, volgens de legende, de rattenvanger
■set zyn suggestief gefluit mDlioenen ongedier
te ten verderve voerde, hun zwarte zorgen voor
een oogenbllk vergeten en nieuwen moed en
geestdrift opgedaan voor de toekomst. Of zy
zal nawerken, tot het einde der crisis in zicht
komt, is en biyft een vraag. Noodig Is dat ech
ter niet, want by elke gelegenheid, welke ge
vonden kan worden, zullen de meesteriyke mas-
sa-psychologen hun 'n nieuwen prik met zwaar
dere dosissen geven om hun moreel weerstands
vermogen op peil te houden. Het gevaar, dat
sy voor deze kunstbehandeling immuun zullen
worden biyft voorshands nog niet acuut. Het
geen echter niet zeggen wil, dat dit gevaar zich
op den duur niet zal kunnen voordoen. Hoe
sterker de opwinding is, hoe sterker de inzinking
zal zCn. Alleen wanneer inzinkingen voorkomen
kunnen worden, zal men op dezen weg kunnen
voortgaan.
MOSKOU, 30 Sept. (VB.). Da vertegenwoor
digers der Duitsche pers zyn heden uit Moskou
vertrokken. De vertegenwoordiger van bet
Wolf-bureau, Baum, heeft zyn functie neerge
legd en biyft als particulier te Moskou.
GENÈVE. 2 Oct. In de politieke commissie
van de Volkenbondsvergadering is Maandag ook
beraadslaagd over de Joodsche emigratie naar
Palestina. De kwestie werd door alle staten
slechts behandeld als een internationaal, niet
als een zuiver Dultsch probleem. Men was het
er algemeen over eens, dat de Immigratie in
Palestina ook verder moet worden bevorderd.
De Engelsche vertegenwoordiger wees er op.
dat de ruimte in Voor-Azië beperkt was. Ove
rigens werd ook van Duitsche zyde de geregelde
samenwerking met de Joodsche immlgratie-
autorlteiten voortgezet. De Fransche senator
Beranger beval eveneens een voorzichtige be-
GENEVE, 2 Oct. De economische commissie
der Volkenbondsvergadering beraadslaagde he
denmorgen over het door den Estlandschen ver
tegenwoordiger Schmitt uitgebrachte rapport,
waarin geconstateerd wordt, dat de economische
toestand in verschillende landen sedert eenige
maanden verbetering topnt en dat de werkloos
heid dalende is.
Volgens mededeelingen van de flnancieele af-
deellng van den Volkenbond is de industrieele
productie tegenover het vorig jaar toegenomen,
en wel in de V. S. met 70 pCt., in Frankryk 22
pCt., Duitschland 18 pCt., Canada 11 pCt. en
Japan 8 pCt. Voor de eerste maal sedert de cri
sis is de omvang van den wereldhandel toege
nomen, en wel met 10 pCt. tegenover het vo
rig jaar.
Ten einde de mogelykheld te scheppen voor
een hervatting der Economische Wereldconfe
rentie werd besloten, op de begrootlng een cre-
diet hiervoor te plaatsen.
a SO sa» KA QTA
1. Een program voor de tot stand brenging
van vriendschappeiyke betrekkingen met de na-
buurstaten;
3. Vervolmaking der maatregelen voor de
landsverdediging ten einde den internationalen
toestand het hoofd te kunnen bieden;
3. Industrieele organisaties in verband met den
internationalen economischen oorlog;
4. Aanvaarding van een geheel nieuw systeem
voor de credletverschaffing;
5. Hoogere pryzen voor de producten;
6. Grondige reorganisatie van het bestuurs
apparaat en van het onderwys.
WEENEN, 3 Oct. (Reuter) Door de on
voorzichtigheid van 'n nationaal-soclallstachen
koerier, is een aantal Oostenryksche nationaal-
soclallstlsten gearresteerd, terwyi een aanklacht
wegens hoogverraad is Ingediend tegen een oud-
generaal en een Journalist.
De Naz-koerer, belast met bet overbrengen
van een aantal belangryke documenten aan de
Nazi-lelders in de grensstreek, ging zonder er
verder by na te denken een café binnen, waar
zeer veel Helmwehr-leden byeenzaten. Hy werd
als nationaal-socialist herkend en gearresteerd,
terwyi zyn documenten in beslag genomen wer
den.
Onder deze papieren bevond zich een plan van
Herr Habrcht, den uitgewezen Nazl-lelder voor
Oostenryk. om *n inlichtingendienst op te rich-
BERLUN, 3 Oct. (V. D.) Het bedrag der
door de Sovjet-Unle in Duitschland g»y?laatste
bestellingen is in de maanden Januari tot en
met September 1933 tot een vierde gedaald ten
opzichte van de overeenkomstige periode in
193Z Het bedraagt thans ongeveer 100.000 M
handeling van dit Joodsche probleem aan.
De Poolache vertegenwoordiger wees op het
byzondere belang van Polen by de Joodsche
emigratie naar Palestina; de Poolsche regee-
ring wenscht een verregaande bevordering van
Joodsche emigratie door den Volkenbond
door de Engelsche mandaatsregeerlng.
De Duitsche gezant Von Keiler legde
korte verklaring af, waarin hy er o.a. op wees,
dat de kwestie in hoeverre de Volkenbond be
voegd is de aangelegenheid der Joodsche vluch
telingen te behandelen, eerst in de economische
commissie van de Volkenbondsvergadering in
behandeling zal worden genomen op grond van
het Nederlandsche voorstel.
NbUDECK, 3 Oct. (W. B.) Ter gelegenheid van
Hindenburg's 86en verjaardag, heeft Adolf Hit
ler zich heden naar bet landgoed van den pre
sident te Neudeck begeven, om hem persoonlyk
geluk te wenschen. Het feest draagt volkomen
een famlUe-karakter.
Goering heeft telegrafisch de gelukwenseben
doen toekomen van de Pruilssche staatsregee-
ring, terwyi hy verder een persoonlyk schrij
ven tot den Rljkspresldent beeft gericht.
In bet gelukwensch-telegram van Stahlhelm-
leider Seldte heet het o.a.:
Moget gy. heer veldmaarschalk, als ons sol
datenvoorbeeld u nog lang kunnen verheugen
over de nieuwe versterking van den Dultschen
verdedlgingswll in den geest van het oude
soldatendom.
HAVANA, 3 Oct. Hedenmorgen om 8 uur be
gonnen ernstige gevechten tusschen de in Ho
tel Nazional Ingesloten officieren en de solda
ten, die het hotel bewaken. De gevechten breid
den zich ook over andere deelen der stad uit.
Communistische agitatoren organiseerden giste
ren onlusten en kondigden de staking af tot ver
gelding van den „Bloedlgen V^jdag". Te Santia
go is vandaag de algemeene staking begonnen
voor onbepaalden tyd.
In het geheel zyn by de gevechten rond Ho
tel Nazional drie officieren, vyf soldaten en een
Amerikaan gedood. De pogingen, om de officie
ren uit het hotel te verdryven, zyn mislukt.
De kazernes zyn aangevallen. Voor het regee-
ringspalels la een sterke, met mitrailleurs uit
geruste wacht geplaatst. Het gerucht loopt dat
president Martin door kolonel Battista vervan
gen is. die aan den jongsten opstand deelnam.
Amerlkaansche matrozen houden zich in klei
ne booten langs de kust paraat, om zoo noodig
aan land te gaan.
Z
den K. R? O. (1825 Meter) Radi<^
MASrULAMA
welke hy In de maanden daarna op energieke
wyze tot een meerderheid heeft weten uit te
bouwen. Roosevelt dep de kans, zy het ook een
geringe, dat hy niet gekozen zou worden, Hitler
liep die kans niet, omdat die van te voren
practlach was uitgesloten. Roosevelt's succes
kwam, volgens de meest gangbare opvattingen,
dus meer „democratisch" tot stand dan dat van
Hitler. Dit verschil, dat in het begin van bei
der bewind viel waar te nemen, heeft ook een
verschillend stempel gedrukt op beider regeer-
methoden en op de massa-demonstratles, welke
beiden hebben weten te ontketenen. Roosevelt
kreeg vry willig zyn volmacht van het congres.
Hitler vroeg aan den weerloos gemaakten Ryks-
dag slechts pro forma bevestiging van de
macht, die hy zich had toegeëigend. Terwyi
Hitler eenvoudig het Duitsche volk opcomman
deert om te feesten en te betoogen een com
mando, waaraan het in steeds sterkere mate en
met diepere inneriyke overtuiging gehoorzaamt
breekt het enthousiasme der op Roosevelt ver
trouwende massa’s zich spontaner baan. Maar
welk enthousiasme op den duur langer stand
zal houden, dat der Amerikanen voor Roosevelt
of dat der Dultschers voor Hitler, is niet met
zekerheid te zeggen. In de Vereenlgde Staten be
gint naast de instemming met Roosevelt’s denk
beelden en maatregelen ook de oppositie weer
den kop op te steken, zoodat de president zich
waarschynlljk binnen afzienbaren tijd voor de
keuze zal zien gesteld, of wel te zwichten of
wel autocratisch zyn wil door te voeren. Het
lijdt geen twyfel, dat hy aan dit laatste de
voorkeur geeft. De wyze, waarop hy de niet
vry<illlg aanvaarde arbeidscodes voor verschil
lende industrieën verplichtend heeft gesteld,
wijst duldelyk in deze richting. Zoowel voor Roo
sevelt als voor Hitler komt het er echter in
laatste Instantie op aan niet enkel geestdrift
te wekken, maar werkelyk verbetering te bren
gen in de onhoudbaar geworden toestanden.
PRAAG, 2 Oct. CV. D.) De Duitsche gezant,
dr. Koch, heeft Maandag een onderhoud ge
had met den chef van het kabinet van minister
BenesJ, dr. Krofta, over het incident van Za
terdag JJ„ waarby Freiherr v. Blbrach van de
Duitsche legatie werd gemolesteerd.
Dr. Krofta heeft verklaard, dat de bestraf
fing van den schuldige, hetgeen door dr. Koen
geëischt werd, tot de competentie van de recht
bank behoort.
BUITENZORG, 2 Oct. (Ais»ta).
Vermoedelijk is als gevolg van de
uitbarsting van de Merapi een deel
van de Noord-Westeljjlte bergwand
ingestort. De gevaarloopende dessa’s
zijn ontruimd.
n de Vereenlgde Staten beproeven Roosevelt
en de dictator van de National Recovery Ad
ministration generaal Johnson, zy het ook
met andere middelen, een zelfde methode van
massa-suggestie toe te passen. De opmarsch der
honderdduizenden door dé straten van New-
York, overschaduwd door de vleugels van het
embleem van den blauwen adelaar en bezield
van de leuze: „We do our part", was een gran
dioze betooging van goeden wil, welke overeen
komst vertoont met die, welke het Duitsche volk
by herhaling aflegt. Maar naast alle overeen
komst zyn er toch ook wezeniyke verschillen.
Roosevelt is door een volkomen vrije keuze van
geheel het Amerlkaansche volk aan het bewind
gekomen, terwyi Hitler op een mln of meer
geforceerde manier (men herinnere zich slechts
de maatregelen en gebeurtenissen in de dagen,
onmiddeliyk voorafgaande aan de beslissende
ryksdagverkiezlngen) de overwinning behaalde.
Roosevelt trok onmiddeliyk een overgroote
meerderheid van stemmen op zich, Hitler won
•anvankeiyk slechts een belangryke minderheid.
llUlMtHIlHflMIIIIIUIMaiiaMNIltHItlttlItlIMItlUllltltlMIIIIMItltlMailllllC
Hedenavond 9.45 uur Huizen op
GENEVE 2 Oct. (W. B.) De Assemblée koos
vanmiddag in plaats van de aftredende leden
van den Volkenbondsraad Guatemala, Noorwe
gen en Ierland de landen: Argentinië, Dene
marken en Australië.
HAVANA, 3 Oct. (Reuter). Na afloop
van den wapenstilstand werd het bombar
dement op Hotel Nazional hervat. Enkele
minuten later werd de witte vlag ge-
heschen. Even tevoren hadden de officieren
een boodschap gezonden, waarin zy ver
klaarden niet te zullen capituleeren. Men
hun lyken onder de pulnhoopen van
het hotel vinden. Ondanks het hyschen van
de witte vlag duurt het bombardement,
ofschoon in minder hevige mate, voort.
treedt heden ia werking.
Weteontwerpen betreffende tydeltjke staking
van de niUeeringen aan Indische peneie»a-
endsen.
Een beeld van het Merapi-land-
schap gehuld in een veratikkenden
damp na de uitbarsting in Dec. 1930
ZIE DEN REDUCTIE-BON IN DIT BLAD
-J'
Ben nitbarottag van den MsrapIT
Oostenrijkse he Nazi’s gearresteerd.
Vep Hindenburg M Jaar.
Gunstig economisch rapport te Genève.
Twintig dooden te Havana bU een vergeefseha
belegering van Hotel Nssiesial,
De gemeente Gendringen In flnannieele aeeet-
lijkheden.
