f 50.
f 75.665.
I
Massa-mensch of christen-mensch
keerden wij heden uil
N G
252e U I T K E E RI
ONZE
Geen rook zonder vuur
HET SPOOKHUIS.
DE KLEINE ANNIE EN
SOCIALE RETRAITE TE
BERGEN
Alle a bonne's ongevallen verzekerd
WOENSDAG 11 OCTOBER
niiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiinnniiiiiiiiniiiiiH
•n
na
DE TWEEDE DAG
BEAURAING EN BANNEUX:
Persoonlijkheidsbesef
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIM
DE DERDE DAG
de kunst
het
Ernstige waarschuwing
ongeval. Dit is
VAN
TOTAAL
BEDRAG
EEN
THANS
WAARMEDE
De mensch los van God
DOOR ANNA K. GREEN
geldende
den heer
Nog geen maand
het verschijnen van den eersten druk
Ziet thans EEN DERDE DRUK het licht
HET GEVAL
LEAVENWORTH
££Z/ PfiAP PAuFN urr
VI5GLHEN GEGAAN HL
/SEEN &EETJE ZON j
\DEPUNG 7WALSJEJ
Wy katholieken willen een staat
kundige democratie en passen
voor dictatuur,M aldus pa
ter dr. D. Beaufort
De massa-mensch van commu
nistische, nationalistische
fascistische stelsels
I
DIRECTIE VEREEN. KATH. PERS
en de Staat
De mensch en
Christendom
huileen schuil- -
De mensch en
„Terug naar den mensch”
De mensch en de economie
ingevolge de voor onze abonné's
gratis-ongevaIIen-verzekering aan
BEERIS te Amersfoort, wegens een aan hem over
komen
(Mr.) N(ijhoff) schrijft in DE GIDS van October 1933
over ASSELBERGS'
„Wel stof voor tien romans, de een al boeiender dan de ander"
aan onze verzekerde abonne s is uitgekeerd.
^MNGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIE MAAL VIER EN TWINTIG UUR NA HET ONGEVAL
maakt of uitgedacht;
be
de
Mensch en machine
Henri Hermans
maken met een massa-
BEAUFORT O. F M.
De mensch
on»
An toon
toor W. NOLET uit Amsterdam
Spr. beschreef de cultuur als
gevolg
een
Rede rector Bots
weging.
waaraan nog veel te weinig gedaan
BROWN
denkt u daarvoor noodlg te
UJd
(Wordt vervolgd).
A
Het is de hoogste tijd, aldas besloot «pre
ker, dat wij alle pogingen en wenschen om
trent socialisatie en corporatieven staat op-
De derde Inleider ara» Maandag het Tweede
Kamerlid HENRI HERMANS, die sprak over
ervan
uit
onse organisatie alleen,
tot mensch moeten are
de liefde die alles over-
De laatste inleider was Maandag
van Duinkerken, die sprak over:
Reactie tegen den
massamensch
vangen en in de banen leiden aangewesen
door de encycliek „Quadrageslmo Anno".
Willen wfj niet eitgeschakeld worden, dan
mogen we thans geen oogenbllk meer ver
benen.
Zijn de juiste verhoudingen tusschen mensch
en machine in onzen tjjd in acht genomen? al-
Niet de liefde voor
de liefde van mensch
bezitten en beoefenen;
wint, die alles vermag.
De cultuur van de begeerte en de cultuur van
de liefde vechten om den voorrang; de eerste is
die van liberalisme, communisme en socialisme;
de andere is die van het Christendom. Daartus-
schen moeten we kiexen; vooral nu deze cultu
ren Ikander dreigen te verpletteren en alles wat
daar tusschen ligt Ineen zullen doen stoiten.
Onze organisaties nebben een kracht, die de
wereld niet bezit, de liefde
Naarmate de naastenliefde groeit, naar die
mate groeit in ons de persoonlijkheid. Door ons
te offeren voor de gemeenschap komt onse per
soonlijkheid tot bloei; wie s'n ziel verliest, sei
Christus, zal xe vinden
Ik hield het papier wat dichter bij het licht
en las het volgende:
Maandagmorgen was MAX VAN POLL de eer
ste spreker, die een Inleiding hield over de ac-
tueele kwestie
„Nog een vraag: hoe laat keek hl) dan vol
genden dag de krant in?”
„Dat
dat hU
Deze inleider merkte op, dat wat het spraak
gebruik onder „economie" verstaat geenszins
Identiek Is met de economische wetenschap. Eco
nomie is slechts betrekkelljk autonoom, zU staat
in een hiërarchische verhouding tot de moraal.
Een economische wetmatigheid leert ons wat In
de volkshuishouding kan of niet kan, terwijl de
wetten van de moraal zeggen of Iets behoorlijk
Is of niet.
Van dit standpunt uit belichtte spr. verschil
lende practische punten. Juist door de opkomst
van de economische wetenschap in een periode
waarin het liberalisme en individualisme hoogtij
vierden, heeft deze wetenschap een llberaai ca
chet verkregen, welke haar geheel van de wer
king der moraal heeft losgemaakt.
maar dat het de
aanvaardde is zÜ->
In de middagvergadering sprak als laatste
Inleider
applaus
over de
welke wezen op het gevaar, waar de mensch In
verkeert, temidden van deze wereld.
Deze lessen hebben geboeid en we zijn aan
gegrepen door den nood dezer tijden. Het SO S.
van den zeeman Is de noodkreet van heel de
menschheid geworden.
DaarbU komen we tot de vraag; Meester wat
moeten we doen? En het antwoord daarop zegt,
dat we edelmoedig moeten zijn en offers moeten
brengen.
Henry Ritchie Clavering is 43 jaar oud. Hij
is geboren te Hertfordshire, Engeland. Zoon
van wijlen Charles Claverlng, oud-offlcler, en
van Helen Ritchie uit Dumfriesshire, Schot
land nog in leven. ZU wonen samen te Lon
den, Portland Place. H. R. C. Is vrijgezel; 6
voet lang, breedgeschouderd. Donkere gelaats
kleur, regelmatige trekken, bruine oogen,
rechte neus. Loopt vlug en rechtop. Is zeer
gezien, vooral bij de dames. Zijn Inkomen
wordt geschat op 3000 pond 's jaars. In 1846
verliet hij t huls van zjjn oom en ging naar
Eton; van Eton naar Oxford, waar hij In ’56
atstudeerde. In ’55 stierf zijn oom; het ver
mogen van den overledene kwam aan zijn
vader, die in ’57 stierf tengevolge van ’n val
van zijn paard. Korten tijd later gingen H. R.
O. en zijn moeder te Londen wonen. Heeft veel
gereisd, vooral In ’60 met een familie Vander-
vort uit New-York. In '75 ging hij alleen naar
Amerika, maar na drie maanden werd hij
naar Engeland teruggeroepen door ’n ziekte
van zijn moeder. Men weet niet wat hij ge
durende dat verblijf In Amerika gedaan heeft.
De bedienden beweren, dat hU al In zijn
Jeugd bijzonder populair was. Sedert eenl-
gen tijd Is hij zwijgzaam geworden. Hij
wachtte ongeduldig op de postbestellingen uit
het buitenland. Men heeft In zijn papiermand
een enveloppe gevonden, die den naam Amy
Belden droeg, zonder adres. HU schrijft veel
naar vrienden te Boston en New-York. Na-
Over dit onderwerp sprak de Weleerw. pater
Dr. G. Vrijmoed OF.M. uit Delft, die betoogde,
dat het liberalisme zich zelf overleefd heeft
zonder de persoonlUkheid van den mensch te
redden. De bestaande organisaties alleen hebben
de persoonlijkheid van den mensch ook niet
veilig kunnen stellen. De klassestrUd werd ge-
De mensch los van God bestaat feitelUk niet,
aldus spr„ wel bestaat de mensch die zich
verbeeldt los van God te zUn, eigen heer en mees
ter te wezen. De mensch los van God is een
armzalige fictie.
Toch doet helaas de groote massa, alsof ze
met God niets te maken heeft.
Het moet echter een fatale mislukking zUn
en blUven als de mensch zich poogt los te ma
ken van God.
Er is geen giooter dwaling geweest dan die.
welke de vermindering der menschelUke per
soonlijkheid aandeed en den mensch als den
van God vrijen mensch predikte. De straf
voor die dwaling is geweldig geweest.
Het Individualisme is de groote oorzaak van
onze ellende.
Het programma voor den Zondag was niet
zoo uitgebreid, zoodat dien dag alleen nog aan
het woord kwam mr. M. M. G. Th. DE KORT uit
Bussum, die zich tot taak had gesteld te spreken
over
IN ELK Ge KAL HU (XL
y DAGEN WEG. HE~r LAA7i7 H HLj\
7OEN N/J GING OUOEP
NZOEKEN WAT OATLKHTBETEEKEL
dDE /N DAT SPOOKHUIS. IK BEN EP
Ë>E NIEUWE) fiAAP, OF HU IE TS ONE
11 DEKT GEEFT.
(U N0ET WETEN>
'HJNHEEQFUraNE-
LE MENSCHEN DEN
KEN DAT OIL BANK
DOOVERSti tttfOUDB oUPE SAN VOOS
PLAATS GEVONDEN
HEBBEN UHEBT
ZE KEK OOK GEHOUtti
NEEN MOtiKEEJO SANPV, IK BLUE Bij 1
N'nMEENING, DATE# IETS NIET IN PEN
HAAK /5. MENGENEN ZOQALS DE OUDE
SAM GAAN NIET UIT ENK OMEN NIET HEB
THUIS, ZONDE# DA T HUN IETS D OVEEKONEC
IK WED, DAT. ALS HU NIET ZOOCIIEUWSGIE-
DKj GEWEEST V/AS ON TE WETEN WAT OM
LKHT BE TE EKEN DEER NIETS MET HEM 1
ZOU ZUM GEBEÜPO
OCH. IKZOUNIET^
VEEL WAADDE HE(H
TEN AAN AL DAIGE-
PpAAT WAAPSCHUNLUl
weet Ik niet; maar men vertelde mjj.
haastig de eetkamer verliet met een
Morning Post In de hand en naar boven ging,
■onder zjjn eten aan te raken.”
„Zoo, zoo! mompelde ik, „dat lUkt alsof....”
Gryce viel mU in de rede:
Als Claverlng iets met den moord te maken
volgorde. De taak was moellUker dan Ik ge
dacht had. De langste reep, die het beste be
waard was en waarop stond.... Heer Hor....
vormde blijkbaar den linkerkant van den brief,
daarin kon men zich niet vergissen; terwUl de
rand van de volgende reep, die netjes met een
machine was afgesneden, den rechterkant
vormde. Ik plakte ze dus op een karton, op zoo’n
afstand van elkaar, als er tusschen geweest zou
zijn, wanneer het papier waarvan men ze had
afgescheurd, de afmeting had gehad van nor
maal schrijfpapier. Ik bemerkte dadelijk, dat er
ten eerste nog twee reepen van dezelfde breed
te noodlg zouden zijn om de ledige ruimte te
vullen; en ten tweede, dat de brief niet onder
aan de bladzij ophield en dat men dus op een
tweede vel had moeten schrijven. Toen bekeek
Ik de derde reep; de bovenkant was ook machi
naal afgesneden en de plaats van de woorden
wees er op. dat ze tot het tweede blad behoor
de. Ook desë reep plakte Ik op. De vierde was
bovenaan ook machinaal afgsneden, maar niet
aan den zijkant. Ik legde ze naast de derde; de
woorden sloten niet aan. Toen legde Ik ze mid
denin en plakte ze daar op.
„Heel goed!" riep Gryce. „dat is werk.”
Ik legde het karton voor hem. maar hij zei:
„Laat het mij nog niet zien. Bekijk het vrst
zelf eens goed en vertel mjj dan, wat u er van
denkt.”
Van Zaterdag tot en met Dinsdag zijn in
het Retraitehuis te Bergen de Studiedagen van
den Ned. R. K. Volksbond gehouden. De be
langstelling voor deze sociale retraite was zoo
groot, dat voor velen van de bijna 150 deelne
mer» voor den nacht bulten het Retraitehuis
onderdak moest worden gezocht.
Na deze Inleiding volgde een levendige dis
cussie. waarbij pater van Gestel de gestelde
vragen uitvoerig beantwoordde.
van het redelUk bedwang, dat de mensch
oplegt aan de natuur, die hem vijandig ia ge
worden sedert de verdrUving uit het para
dijs. Niet alleen de aarde, de elementen, de
gewassen en de dieren moet de mensch door
zijn cultuurvermogen aan zich onderwerpen,
doch ook de hartstochten en strevingen, wel
ke behooren tot zUn eigen aard, dient hu door
de rede te beheerschen Dit is een elsch der
natuurwet, die ook voor de heidenen geldt.
Door deze persoonlljkhetalacultuur ontstaat
de InnerlUke harmonie van het individu, en
deze is grondslag van de InnerlUke harmonie
der samenleving (maatschappU).
men onbekend, men veronderstelt dat het
bankiers zUn. HU heeft het huis in laten
richten als om een vrouw te huisvesten. Dit
deel van het huis Is nu gesloten. HU is twee
maanden geleden weer naar Amerika vertrok
ken. Bericht zUn vrienden heel weinig. On
langs zUn er brieven van hem gekomen, die
in New-York gepost waren. Een brief was af-
gestempel te F., N. Y.
BU het gecoquetteer In ons land, waar
zoo lang gestreden is voor vrUheld, ook In
onze kringen met den sterken man. mogen
zU zich wel eens bedenken op welke be
ginselen die sterkte steunt en waar zU
heendrUft. Het zUn sterke beenen, die de
alleenheerschappU kunnen dragen. Wu ka
tholieken willen In ons vaderland daarom
een gezonden volksinvloed, wU willen een
staatkundige democratie en passen voor
dictatuur en tyrannie.
WU kunnen instemmen met den roep
om een sterk gezag, mits het de natuurlUke
rechten en de peraoonlUkheldswaarden
waarborgt, gecontroleerd door een deskun
dige onpartijdige volksvertegenwoordiging.
Rector Bots ilt Amsterdam, die met
werd begroet Spr gaf een terugbllk
verschillende gehouden inleidingen.
ye WEET NOG wEjDA TDE OUDE
GAM ONS WAAPsafuwDE niette
DKNT e>U NE T SPOOKHUIS TE KO-
I MEN, NET WA 5 GEVAAPUJK, ZE! HU
\lK DACUT DAT HU DAT maap I
IVODH DE oPAP ZEI. MAA#M!S -
K6y/£V M/45 NU ZELF WEL OKU TEE I
^U DE WAARHE/O DAN NU DAZU71
daarin zou vinden. Snel deed Ik wat hU mU
vroeg, en legde drie of vier stukjes papier voor
hem op de tafel.
,XHt is nog iets, dat Fobbs onder de kolen
heeft gevonden,” legde Gryce uit. „U dacht, dat
hU alleen maar den sleutel gevonden had. Neen
hoor! BU een nader onderzoek ontdekte hU dit.”
Gretig boog Ik mU over de verkleurde en ver
scheurde stukjes papier. Het waren er vier; het
was gewoon schrUfpapier dat in reepjes was
gescheurd. Bij een nauwkeuriger beschouwing
bleken ze beschreven te zUn en, wat nog be
langijker was, bespat met bloed. Deze laatste
ontdekking deed mU «>o schrikken, dat Ik de
stukjes papier neerlegde, en aan Gryce vroeg:
„Wat denkt u hier van?"
„Dat wilde Ik u nu juist vragen.”
Ik overwon mUn afkeer en nam ze weer op.
„Men zou zeggen, dat het stukjes zUn van een
ouden brief.” zei Ik.
„Inderdaad."
„En van een brief die te oordeelen naar de
bloedspatten, vdör mUnheer Leavenworth op de
schrijftafel lag, toen hU vermoord werd.”
JZeer juist.”
„Het schrift, voor zoover ik t kan zien. Is dat
van een beschaafd man; het is echter niet het
handschrift van mUnheer Leavenworth, dat ik
den laatsten tijd vaak onder oogen gehad heb
en dus goed Aan. Wacht eens!" riep ik plotse
ling uit. „Hebl'u lUm?"
„Die kunt u op de schrijftafel vinden.”
Ik was van plan, de stukjes naast elkaar op
te plakken en daarom keek ik er nog eens
aocgvuldlg naar, om mU niet te vergissen In hun
8pr. gaf een juiste uiteenzetting van de
grippen ..massa" en .gemeenschap".
In de georganiseerde massa verliest
mensch zUn waardigheid De massa-mensch Is
het tegendeel van den socialen mensch. hu
gelukt meer op den gesoclallseerden mensch.
Voor het sociale ontbreekt hem de vrUheld
InnerlUk en uiterUjk.
persoonlUkheid. HU draagt zUn bezit en zUn
waarde in de eerste
plaats in zich zelf. HU
zou ook voor zichzelf
alleen kunnen bestaan.
De moderne dwalin
gen, het moderne hei
dendom. zUn een
kweekbodem van den
massa-mensch. Geen
gemeenschap is moge-
lUk zonder de bezie
ling van het christen
dom.
De massa-mensch is
overigens geen ver-
schUnsel van den hul-
ilgen tUd alleen.
Thans hebben we te
verschUnsel: het proletariaat, waarvan zekere
partijen profUt willen trekken.
Tegen het persoonlUkheldsldeaal van het
christendom wordt in Rusland gecultiveerd een
mensch. die collectief leeft en denkt, gevoelt
en streeft. Elk overblUfsel van persoonlUk
leven moet verdwUnen. Economie is de hoofd
zaak.
Tegenover deze heidensche, materialistische
wereld, kon het christendom niet de sterkste
reactie worden. De sterkste reactie was het fas
cisme. welks leiders een beweging deden ont
staan. welke het tegendeel was van democratie
Dit systeem brengt onderdrukking van rechten
en vrUheden, en wat de leer van het fascisme
bedenkt als persoonlUkheldscultuur, Is reeds
aanstonds ontaard In de oude dwaling van het
Individualisme.
Ja! HU ging dien avond uit en toen men
hem den volgenden ochtend zUn ontbUt bracht,
lag hU nog in bed. Verder ben Ik niets te weten
gekomen.”
„Tenslotte hebt u niets ontdekt, dat hem In
verband sou kunnen brengen met den moord,
dan zUn opwinding en Ifet feit, dat hü een brief
van juffrouw Mary heeft ontvangen?”
hJuIsL”
Het natuurbedwang komt tot bloei door de
vormkracht, die ten grondslag ligt aan de
schoone kunsten. ZU vormen als het ware den
bovenbouw der natuurlUke cultuur.
Wat Is echter bet doel der cultuur, zooals
de katholiek het beziet? De natuurlUke cul
tuur is een veredeling van het natuurlUke le
ven tot den hoogsten natuurlUken graad.
Deze spreker wees op de groote grondwaar
heid. dat bet levensdoel van alle menscl^ki
en van leder afzonderlUk is God te verheer-
Ujken. Wil er In de maatschappelUke orde Iets
nieuws komen en Iedereen wil vandaag .Jets
nieuws" dan zal dat nieuwe, om goed te
zUn, toch noott met deze grondwet In tegen
spraak mogen zUn.
De wetten van God zUn geen beperking van
de menschelUke vrUheld. Integendeel zU vor
men voor den mensch een practisch hulpmid
del bU het bereiken van zUn levensdoel In het
bereiken van dat doel bestaat er een gemeen
schap in Christus, hetgeen niet wegneemt, dat
we leder onze persoonhjke verhouding tot God
hebben.
Dit is een der onvervreemdbare rechten van
den mensch, waaraan geen enkele staatsvorm
raken mag.
Geheel aansluitend aan deze inleiding, was
de rede, die prof. P. J. M. HESKES van War
mond Zondagochtend heeft gehouden over
had. zou hU niet eerst zUn diner besteld heb
ben. en dan pas de krant zUn gaan lezen, of hU
zou rustig door gegeten hebben.”
,Dus u gelooft niet dat hU schuldig Is?”
Gryce draalde en keek naar de kranten, die
uit mUn jas-zak staken. ElndelUk zei hU:
„Het is niet onmogehjk. dat wU nog overtui
gende bewUzen van zUn schuld krijgen."
Dit gezegde herinnerde mij er aan. waarvoor
Ik bU hem gekomen was. Ik zei dus:
.Hoe bent u er achter gekomen, dat Clave
rlng het vorig Jaar ook In New-York was? Ook
door navraag in het Hoffman Hotel?”
„Neen, dat vernam Ik door een bericht uit
Londen.”
„Uit Londen?”
„Ja, Ik heb er een correspondent, die mU zUn
hulp verleent wanneer dat noodlg is.”
„Hebt u hem dan den naam van Claverlng
geseind?"
„Ja, in cUferschrlft.”
„En hebt u antwoord gekregen?”
„Ja, vanochtend.”
Ik keek naar zUn bureau.
„Daar is het niet,” zei hU- ..Maar, als u even
In den binnenzak van mUn jas wilt küken, dan
zult u er het bericht vinden.”
Voordat hU «Un zin had kunnen afmaken,
had Ik het al in mUn hand.
jleem mU niet kwahjk,” zei Ik, „maar ik ben
zoo ongeduldig.”
HU lachte toegeeflUk.
maar eens. wat mUn vriend Brown ons
te vertellen heeft over Henry Ritchie Clave
rlng, van Portland Place, Londen.”
„En Ik bleek van niet veel nut te zUn!”
Gryce glimlachte zuinig, maar zei niets. Ik
ging voort:
„Hebt u nagegaan, hoe Claverlng den avond
waarop de moord is gepleegd, heeft doorge
bracht?”
Ua! HU
"p v^^vo^rdVn'^rlvX ff 750.-f250.- ”n f 125.-f50.-^n f40.-
een onderwerp, dat. zooals spreker zelde. op
deze studiedagen bUzonder op zUn plaats is.
Na duldelUk te hebben uiteengezet, wat de
staat is en welk doel hU moet nastreven, ver
volgde spr Thans bestaat er groot gevaar dat
de staat gaat misdoen tegen de subsidiaire
werkzaamheid; de burgers noch de gezinnen mo
gen geheel opgaan in den staat, wat de Indi
viduen door eigen initiatief kunnen tot stand
brengen en wat kleinere instellingen (organen)
kunnen doen, mag niet aan hoogere lichamen
worden overgedragen.
Mits aan de elschen van rechtvaardigheid en
algemeen belang voldaan wordt, behoeft het
katholicisme tegen geen enkelen staalsvorm
afwUzend te staan.
Zoowel bU het fascisme In Italië als bU het
Nationaal-Sociallsme in Duitschland is de
juiste verhouding van Individu tot staat zoek.
De Weleerw. pater C. van Gestel O. P. uit
Leuven wees er op, hoe de reactie tegen de
miskenning van de menschenwaarde uitbreekt,
niet slechts binnen het Christendom, maar ook
daarbuiten en wel in eer markante verschUnse-
len als b v. jeugdbeweging religieus socialisme.
Spr geeft voorts een beschouwing over het
socialisme, dat volgens Marx komen moest en
groeten moest In de kapitalistische orde. Het
uitblüven van de voorspelde soc.alistische toe
komst heeft echter de geesten verslapt en ge
leld tot het steeds meer Instellen van de socia
listische daad.
Door de krachten van den persoon te misken
nen en den mensch slechts te beschouwen als
een element In het productieproces, heeft het
socialisme de diepste bronnen van energie en
levensvernieuwing dicht gestopt.
Het huidige socialisme moet daarvoor boeten
en zün edelste geesten roepen om herstel van
de waardigheid van den mensch. om de vor
ming en de krachten van de persoonlUkheid
Spr. doelt op de z.g. cultuur- en religieus-socia
listen. Uitvoerig gaat spr. deze beweging na.
waarbU hU bU de verschillende hoofdfiguren
even stilstaat.
Het gevaarlUke van deze bewegingen is. dat
het den weg om tot ons te komen verlengt; zU
die deze beweging volgen, rijn als de verloren
zoon, die pas tot het vaderhuis terugkeert, als
hU niets meer» bezit en verhongert.
BUzondere 'aandacht schenkt spr. voorts aan
de Jeugdbeweging der socialisten; zoolang het
Marxisme overheerschend was In het socialis
me. had het geen of weinig belangstelling voor
de jeugd en het onderwUs; tenzU in eng-partU-
polltleken zin. Thans is dit anders en hebben
de socialisten de noodzakeiUkheid der persoon-
lUkheidsvormlng ingzlen; niet zagen zU de sou-
vereine waarde van den persoon, die aan de ge
meenschap wordt geofferd of wlen hoogstens
een zekere zelfstandige waarde kan beloofd
worden In de toekomstige sociale gemeenschap.
Nergëns vinden we in hun Jeugdbeweging een
bewuste behoefte aan of aansluiting bU Gods
dienstige waarde.
Daartegenover staat de katholieke jeugdbe-
gedragen door een machtig idealisme
en geleid en gediend door een scherpe werke-
hjkheldszin
De volmaaktheid treedt eerst in. wanneer
dit natuurlUke cultuurleven wordt geadeld tot
bovennatuurlUk leven door de genade. Cul
tuur is voorbereiding, doch onmisbare voorbe
reiding.
Verschillende aanwezigen maakten gebruik
van de gelegenheid tot gedachtenwiseellng.
waarbu het vraagstuk van kunstenaar en sa
menleving ter sprake kwam en in het UUson-
der de practische vraag werd bezien: Hoe
brengen wU de kunst nader tot de arbeiders!
Ik het het bericht uit mUn handen vallen. F.
was een kleine plaats In de buurt van R.
„Uw vriend is een reddende engel!” riep ik
uit. „HU vertelt mU precies wat Ik zoo graag
zou willen weten."
Ik nam mUn notitieboekje uit mUn zak en
noteerde wat mU het meest was opgevallen.
„Hiermee,” riep ik uit, ..heb Ik binnen een
week het geheim van Henry Claverlng opge-
lost!”
„En wanneer zal ik nu eens de handen uit de
mouwen kunnen steken?”
„Zoodra Ik zeker weet, dat Ik op het goede
spoor ben."
„Hoeveel
hebben?"
„Niet lang; als ik van een ding zeker ben..”
„Wacht eens," viel de detective mU in de
rede, .misschien kan ik u nog wel van dienst
zUn.”
Gryce wees naar het bureau dat In een hoek
van de kamer stond en vroeg mU. of Ik de bo
venste la wilde open maken en hem de half
‘verbrande stukjes papier wilde brengen, die ik
predikt, een strijd waarover een Christen slechts
met weerzin deuken kan. Veel kunnen «re van
het socialisme verdragen,
klasaestrUd predikte en
grootste zonde.
Het socialisme heeft den klassestrijd niet ge-
het heeft dezen strijd
aanvaard, nadat hU er reeds In feit en beginsel
was; klasaestrUd ligt op den bodem van elke
liberale volkshuishouding. Het liberalisme is
daarom de oorzaak van den klasaestrUd.
Ook onze organisaties zUn georiënteerd naar
het recht van den sterkste.
De massa-organisatle schakelt de persoonlijk
heid uit; de macht van een organisatie is niet
te oordeelen naar ledental of contributie op
brengst. Zonder organisaties zou er van per-
sconlUkheidscultuur nog veel minder terecht
zUn gekomen; niet zoo zeer organisaties,
maar de leden ervan zelf hebben de per-
soonlUkheldscuItuur utt het oog verloren. ZU
beschouwden de organisaties meer als een vei
lige kazemat dan als een ultküktoren. van waar
uit de persoonlUkheldscultuur overzien wordt.
We moeten onze organisaties op- en ombou
wen tot lichamen, waarin de persoonlUkheid van
den arbeider meer tot haar recht komt; voorts
moeten we meer op ons self gaan letten.
We moeten komen tot zelfkennis en zelfbe
wustzijn, die onzen geest hooger opvoeren. Per
soonlUkheid is bewuste zelfkennis en bewuste
zelfbestemming Onze maatschappij vraagt om
persoonlUkheden in den ChrlstelUken zin van
het woord; de leekenapcstelen en sociale wer
kers. die zich zelf zUn. worden alleen en uitslui
tend geboren, als ze verwekt worden door den.
geest van het Evangelie. Dat is de geest van
liefde, van liefde tot elkander, die ds hoogste
bloei is van persoonlUkheldscultuur Ook 8t.
Paulus hamert herhaaldelUk op dit aambeeld;
het is de les waar het Evangelie van vol is. 8t.
Paulus verwerpt alle andere cultuur, die niet ie
van de liefde.
M. J. M. van Poll
dus vroeg spr. Wordt
de machine dienst
baar gemaakt aan den
mensch. of omgekeerd?
Kan de hedendaag-
sche ratlonaliaatle-me-
thode in overeenstem
ming gebracht worden
met de juiste veriiou-
dlng tusschen mensch
en machine?
Theoretisch is dit
zeker mogelUk. doch
uit verschillende on
derzoekingen van de
rationalisatie is dulde
lUk gebleken, dat in
vele gevallen de juiste verhouding tusschen
mensch en machine werd verloren en de eerste
feitelUk tot slaaf, tot aanhangsel van de laat
ste werd gemaakt.
Wat we nu zien is de orde der dingen op
haar kop. Practisch gaan millioenen menschen
in den eeredlenst van de machine op.
De eenige conclusie hieruit is, dat een op
lossing van de huidige sociale en economische
problemen ander» dan op ChrlstelUken grond
slag niet denkbaar is.
Aan pater dr. D.
was hierna de taak te spreken over
Zaterdagmiddag heeft de voorzitter van den
Ned. R. K. Volksbond, de heer v. d. Akker,
deze zoo belangrijke dagen voor de plaatselUke
leiders der katholieke arbeidersbeweging ge
opend met een korte rede, waarin hU wees op
de groote belangrUkheid van het te behandelen
onderwerp.
Naar menschelUk Inzicht staan we thans in
een tUdperk der Ineenstorting van een vre-
reldotde. De mensch meende, in z’n groot
heidswaan van de volmaakte techniek, het we
reldgebeuren te kunnen lelden alleen met eco
nomische berekeningen en technisch vernuft.
Doch menschen zijn geen machines en een
samenleving zonder liefde Is geen woonplaats
meer voor menschen.
In de maatschappU is de mensch doel en
middelpunt. Willen wU de van haar elgenlUke
doel los gerukte maatschappU gaan hervormen,
dan moet de groote beteekenis en de Juiste
plaats die den mensch daarin toekomt,
duidelUk voor oogen staan.
Als eerste inleider sprak dien middag pas-
over
Juist in dezen tUd van groote wereldhervor-
inlngen toont het socialisme, de consequentie
van het liberalisme zUn groote machteloosheid.
Met den Kleinen Dolfus zegt spr dat het thana
gaat om de toepassing van de ChristelUke be
ginselen in cie maatschappU; maar met Dolfuas
doet spr. dan ook op leder een beroep, om rijn
katholicisme waarlUk te beleven. Daarin ligt de
kern van onse persoonlijkheid. WIJ men de we
reld hervormen aldus sei Tolstoi waarschu
wend dan zal men eerst z’n eigen geestelUk
leven moeten opvoeren tot 't hoogst bereikbars.
Met Dr. Sonnenscheln wUst spr. erop dat ‘n or
ganisatie iets anders moet zUn dan manifestatie
naar bulten; op de eerste plaats ordening door
zlelekracht. De organisatie moet worden opge
bouwd uit leden, die kder voor zich strijders zUn
voor Christus.
Hoe komen we aan zulke strijders? Op deze
vraag geeft Q. A. het antwoord; daarin wordt
gezegd, dat aan de ordening van het maat-
schappelUk leven de individueele ordening en
hervorming moet voorafgaan. De weg hiertoe is
de kernvorming; dit sluit In da vorming van den
geest en de ontwikkeling van het nart. Voor
het eerstgenoemde is er gelegenheid genoeg, als
er maar gebruik van gemaakt wordt; bU kern
vorming wil spr. de vorming van den geest dan
ook met het zwaartepunt doen zUn; dit wil
spr. leggen In: de vorming van het hart.
Het Initiatief voor de kernvorming moet ge
nomen worden door den plaatselUken Geeate-
lUken Adviseur. Deze kernvorming pest in het
raam der organisatie. De arbeid van de kern
moet gericht zUn op de sociale groepsgenooten.
De vorming van de kern moet voorafgegaan
worden door de vorming van de leden zelf. Voor
alles moet dat zUn een Oodsdienstig-zedelUke
vorming,
wordt.
Na die vorming zal er in de ziel iets gerUpt
zijn, dat hem voor zUn taak gereed heeft ge
maakt. Die taak moet niet zUn het groote op
zienbarende werk, maar het nederige en alle-
daagsche werk, waar overal en altUd gelegen
heid voor is. Dit werk zal de organisatie doen
kennen als een levend organisme. Als deze kern
vorming in onze rijen aldus tot stand kwam,
zou er een groote stap bereikt zUn op den weg,
die leidt tot den beteren mensch, tot een betere
maatschappU (applaus).
Hierna volgde sluiting.