Prikkeldraad
I
i
Massa-mensch of chrisfen-mensch
Schadevergoeding, géén aalmoes
VOLENDAM ADRESSEERT
SOCIALE RETRAITE TE
BERGEN
1
I
I
J
Nieuwe tandjes
WOENSDAG 11 OCTOBER
DE DERDE DAG
'EEN SLAGER TROUWT
T
Persoonlijkheidsbesef
De dader gegrepen
het
Rede rector Bots
De mensch los van Cod
Het Kamerlid Wendelaar
Het omslaan van de
De geldelyke normen
Niet 1918, maar 1925
DE TWEEDE DAG
Mensch en machine
WOONHUIS AFGEBRAND
Hooibergen in brand
gestoken
Wijziging der steunwet
gevraagd
Het groote gezin be
dreigd
Reactie tegen den
massamensch
De Marine-commandant komt voor
het Hoog Militair Gerechtshof
De kinderen sprongen uit het
zolderraam
R.K. Bond voor Groote Gezinnen
adresseert inzake tarieven en
kindertoeslag
Dan maar geen versch
cadet je
Rechtmatige wenschen der Zui-
derzee-gedupeerden aan den
Minister voorgelegd
„Krakatau”
„Wy katholieken willen een staat
kundige democratie en passen
voor dictatuur,” aldus pa
ter dr. D. Beaufort
De mensch en
C hr is tend om
De massa-mensch van commu
nistische, nationalistische
fascistische stelsels
„Terug naar den mensch”
De mensch en de economie
De mensch en de Staat
Ernstige waarschuwing
Tegen vervroeging van het aan
vang suur in broodbakkerijen
I
4
X
op
ons
toor W. NOLET uit, Amsterdam
en
be-
de
Henri Hermans
J
M. J. M. van PoU
Een Schotsche slager, die deser dagen in het huwelijk trad, werd door zijn collega’s
op deze origineels manier gehuldigd
laatste
zijn
De afsluitdijk voltooid
De visscherman berooid?
I is tot lid van de
it gezonden dat hij
Maandagmorgen was MAX VAN POLL de eer-
ste spreker, die, een inleiding hield over de ac-
tueele kwestie
Op
desti
Bet is de hoogste tijd. aldus besloot spre
ker, dat wij alle pogingen en wenschen om
trent socialisatie en corporatieven staat op
vangen en in de banen leiden aangewezen
door de encycliek „Quadragesimo Anno”.
Willen wij niet uitgeschakeld worden, dan
■■ogen we thans geen oogenblik meer ver-
Hemn.
Van Zaterdag tot en met Dinsdag zijn in
het Retraitehuis te Bergen de Studiedagen van
den Ned. R.K. Volksbond gehouden. De be
langstelling voor deze sociale retraite was zoo
groot, dat voor velen van de'bijna 150 deelne
mers voor den nacht buiten het Retraitehuis
onderdak moest worden gezocht.
Na deze inleiding^ volgde een levendige dis
cussie, waarbij pater van Géstel de gestelde
vragen uitvoerig beantwoordde.
Gisternacht omstreeks één uur werd In den
hooiberg bjj de boerderij van den heer F. Klap
wijk aan den Rotterdamschenweg te Delft brand
ontdekt. Onmlddelljjk werd de politie-brand-
weer gealarmeerd, die met de spuit uitrukte.
Daar aan den overkant van den hooiberg een
kistenfabriek staat, vreesde men voor uitbrei
ding van den brand.
Een der bewoners van den Rotterdamschen
weg waarschuwde den commissaris W. van der
Zee, dat een twintig-jarige jongeman. Flip L.,
hem had verteld, dat hij van plan was alle
hooibergen in de omgeving in brand te steken.
Inderdaad zag men op eenigen afstand nog
een hooiberg In brand staan. De commissaris
volgde onmiddellljk den dader mét een auto.
Nadat nog meer blusschingsmateriaa! was ge
alarmeerd, werd de vervolging voortgezet.
De dader had den hooiberg van de boerderij,
bewoond door de weduwe v. d. Berg met zeven
kinderen, ook in brand gestoken.
Het gelukte spoedig hem te pakken. HIJ was
reeds weer bezig een boerderij te verkennen.
Om vier uur waren de branden gebluscht en
begon men met het nablusschingswerk.
De dader is een jongen, die bij verschillende
boeren in de buurt heeft gewerkt. Den laatsten
tjjd is hij echter werkloos.
wenschen zoo kracht!
vorderen. In de overt:
grondslagen een
gevonden, die re<
groepen, welke d<
wordt
jderen als ge
il niet In staat
rderhoud te voorzien.
:ken den Minister met
Naar wij vernemen is thans ook de zaak van
den kapitein ter zee J. van R., destijds com
mandant der Marine te Soerabaja. in verband
met het op 11 October 1932 plaats gehad heb
bende ongeval met H. M. ..Krakatau”, verwezen
naar het Hoog Militair Gerechtshof te sGra-
venhage.
maar dat het de
aanvaardde is zijn
wordt.
Na die vorming zal er in de ziel iets gerijpt
zijn, dat hem voor zijn taak gereed heeft ge
maakt. Die taak moet niet zijn het groote op
zienbarende werk, maar het nederige en alle-
daagsche werk, waar overal en altijd gelegen
heid voor is. Dit werk zal de organisatie doen
kennen als een levend organisme. Als deze kern
vorming in onze rijen aldus tot stand kwam,
zou er een groote stap bereikt zijn op den weg,
die leidt tot den beteren mensch, tot een betere
maatschappij (applaus).
Hierna volgde sluiting.
Mr. Wendelaar, die benoemd
Tweede Kamer, heeft bericht
zijn benoeming aanneemt-
De R.K. Bond voor groote gezinnen afd. Am
sterdam heeft aan de desbetreffende autori
teiten het verzoek gericht cm bij alle besluiten
van fiscalen aard zoodanige bepalingen op te
nemen, dat het groote gezin niet zwaarder
wdkdt getroffen dan nu reeds het geval Is-
In vele gezinnen dreigt, bjj de vermindering
van Inkomsten en duurder zijn en worden der
noodzakelijke levensbehoeften, een catastrophe
te ontstaan.
Het vaststellen van tarieven naar draag
kracht en verschaffen van kindertoeslag kan
eenigermate tegemoet komen aan de zware zor
gen der kinderrijke gezinnen.
De mensch los van God bestaat feitelijk niet,
aldus spr„ wel bestaat de mensch die zich
verbeeldt los van God te zijn, eigen heer en mees
ter te wezen. De mensch los van God Is een
armzalige fictie.
Toch doet helaas de groote massa, alsof ze
Biet God niets te maken heeft.
Het moet echter een fatale mislukking zjjn
en blijven als de mensch zich iioogt los te ma
ken van God.
Er is geen grooter dwaling geweest dan die,
welke de vermindering der menschelijke per
soonlijkheid aandeed en den mensch als den
van God vrijen mensch predikte. De straf
Voor die dwaling is geweldig geweest.
Het individualisme is de groote oorzaak van
onze ellende.
Het programma voor den Zondag was niet
zoo uitgebreid, zoodat dien dag alleen nog aan
het woord kwam mr. M M. G. Th. DE KORT uit
Bussum, die zich tot taak had gesteld te spreken
over
Over^dit onderwerp sprak de Weleerw. pater
Dr. G. Vrij moed OFM. uit Delft, die betoogde,
dat het liberalisme zich zelf overleefd heeft
zonder de persoonlijkheid van den mensch te
redden. De bestaande organisaties alleen hebben
de persoonlijkheid van den mensch ook niet
veilig kunnen stellen. De klassestrijd werd ge
predikt, een strijd waarover een Christen slechts
De organisaties zijn van meening, dat de
geldende normen voor de geldelijke tegemoet
komingen bezwaarlijk geacht kunnen worden
aan de hier beredeneerde eischen te voldoen.
Naar haar meening zouden de nonnen min
stens op de volgende bedragen moeten worden
gesteld:
A: voor gezinshoofden, die niet meer kunnen'
werken, op 20 gulden;
B: voor gezinshoofden, die wel in staat zijn
arbeid te verrichten, op 15 gulden, en
C: voor weduwen op 12 gulden,
met dien verstande, dat aan de categorieën
B en C zou moeten worden toegestaan de op
brengst van hun werkzaamheden te behouden
zonder korting op de geldelijke tegemoetkoming,
zoolang het totaalbedrag hunner inkomsten
niet het peil van hun vroeger Inkomen heeft
bereikt.
Dit laatste achten de organisaties in de hoog
ste mate gewenscht, om den prikkel tot het
ter hand nemen van nieuwe werkzaamheden
te laten bestaan.
Op grondslag der bovenvermelde motiveering
zijn de organisaties eveneens van meening, dat
een beperking der geldelijke tegemoetkoming
tot termijnen van 3 of 5 jaar, als neergelegd
in artikel 13, lid 2 der wet, niet redelijk kan
worden geacht en dat het recht op geldelijke
tegemoetkoming behouden dient te blijven, als
een door een belanghebbende nieuw bedrijf ot
aanvaarde nieuwe betrekking buiten zijn schuld
op een mislukking blijkt uit te loopen.
Tenslotte meenen de organisaties er op te
moeten aandringen, dat ook voor kinderen
boven de 14 jaar, die in normale omstandig
heden wel In hun onderhoud kunnen voorzien,
een geldelijke tegemoetkoming in overeen
stemming met de werkelijke kosten van het
levensonderhoud voor deze kinderen
toegekend voor zoover deze
volg van de afsluiting
zijn zelf In hun levens
De organisaties ver:
den meesten aandranglde inwilliging van deze
lel mogelijk te willen be-
jfging. dat alleen op deze
ssing zal kunnen worden
doet aan de bevolklngs-
t de afsluiting der Zuider-
De derde inleider was Maandag het Tweede
Kamerlid HENRI HERMANS, die sprak over
In de middagvergadering sprak als laatste
Rector Bots uit Amsterdam, die met
ook niet het zwaartepunt doen zijn; dit wil
spr. leggen in: de vorming van het hart.
Het initiatief voor de kernvorming moet ge
nomen worden door den plaatselijken Geeste-.
lijken Adviseur. Dez^ kernvorming pest in het
raam der organisatie De arbeid van de kern
moet gericht zijn op de sociaje groepsgenooten.
De vorming van de kern moet voorafgegaan
worden door de vorming van de leden zelf. Voor
alles moet dat zijn een Godsdienstig-zedelijke
vorming, waaraan nog veel te weinig gedaan
algei
katholicisme tegen geen
afwijzend te staan.
Zoowel bjj het fascisme in Italië als bjj hét
Nationaal-Socialisme In Dultschland is de
juiste verhouding van Individu tot staat zoek.
In dit verband dringen adressanten nog
maals aan op zooveel mogelijke werkverruiming
te Volendam, met medewerking van den Rijks-
dienst.
Echter, zoolang ook met den besten wil hun
nerzijds door de belanghebbenden geen nieuwe
bestaansbronnen zijn kunnen worden gevon
den, dient het bedrag der geldelijke tegemoet
koming voldoende te zjjn om de belanghebben
den behoorlijk in hun staat en stand te laten
leven en mogen zij niet met wat min of meer
een aalmoes zou mogen heeten worden be
giftigd.
Waarschijnlijk tengevolge van kortsluiting is
gisternacht de woning van den bloemist Tas te
Aalsmeer-Oost tot den grond toe afgebrand.
Het gezin, bestaande uit man, vrouw en
zeven kinderen, kon zich slechts met groote
moeite redden, daar bijna allen op den zolder
sliepen en de trap reeds geheel in brand stond,
toen een der kinderen wakker werd. Een der
oudste meisjes sprong uit het zolderraam. Zij
kwam behouden op den grond terecht. Hierna
volgden de anderen langs denzelfden weg. De
twee jongste kinderen werden door een der
oudste meisjes opgevangen. Gelukkig konden
allen die boven slie[>en zich op deze wijze
redden.
De brandweer uit Aalsmeer stond machteloos.
Het geheele huls brandde dan ook af. De schade
dat de visschersbevolking bij voorkeur in de
vlsscherij haar brood zal kunnen blijven ver
dienen, leeft in de visschersbevolking van Vo
lendam de vurige wensch, dat het vlsschen
binnen den afsluitdijk zoo lang mogelijk alge
meen zal worden toegestaan, doch dat tegelij
kertijd het gaan visschen bulten den afsluit
dijk vanwege den Rijksdienst zoo krachtig mo
gelijk ook financieel zal worden bevorderd.
De georganiseerde eendenhouders te Volen
dam zijn van meening, dat zij, tengevolge van
de afsluiting, nu zij niet meer over het zuider-
zeenest als voeding voor hun eenden kunnen
beschikken, meer schade hebben ondervonden
dan officieel wordt aangenomen.
Zij meenen, dat de officieele berekening was
gebaseerd op het gebruik van de te IJmulden
aangevoerde puf. welke echter veel duurder ts
dan het ^erstjjds te Volendam aangevoerde en
door de eendenhouders gebezigde nest.
Bovendien moet hun schade worden bereken*
grondslag van het aantal eenden, dat zij
;Öds bezaten, doch niet op grondslag van
het aantal dieren, waartoe zjj momenteel hun
bedrijf hebben moeten inkrimpen.
Volendam als zoodanig mist op het oogen
blik een vertegenwoordiger in de Generale
Deze spreker wees op de groote grondwaar
heid, dat het levensdoel van alle menschen
en van ieder afzonderlijk is God te verheer
lijken. Wil er in de maatschappelijke orde iets
nieuws komen en iedereen wil vandaag .Jets
nieuws” dan zal dat nieuwe, om goed te
zijn, toch nooit met deze grondwet in tegen
spraak mogen zijn.
De wetten van God zijn geen beperking van
de menschelijke vrijheid. Integendeel zij vor
men voor den mensch een practisch hulpmid
del bU het bereiken van zjjn levensdoel. In het
bereiken van dat dqel bestaat er een gemeen
schap in Christus, hetgeen niet wegneemt, dat
we leder onze persoonlijke verhouding tot God
hebben.
Dit Js een der onvervreemdbare rechten van
den mensch, waaraan geen enkele staatsvorm
raken mag.
Geheel aansluitend aan deze inleiding, was
de rede, die prot. P. J. M HESKES van War
mond Zondagochtend heeft gehouden over
Zaterdagmiddag heeft de voorzitter van den
Ned. R.K. Volksbond, de heer v. d. Akker,
deze zoo belangrijke dagen voor de plaatselijke
leiders der katholieke arbeidersbeweging ge
opend met een korte rede, waarin hij wees op
de groote belangrijkheid van het te behandelen
onderwerp.
Naar menscheljjk inzicht staan we thans 1A
een tijdperk der ineenstorting van een we
reldorde. De mensch meend^, in z’n groot
heidswaan van de volmaakte techniek, het we-
reldgebeuren te kunnen leiden alleen met eco
nomische berekeningen en technisch vernuft.
Doch menschen zjjn geen machines en een
samenleving zonder liefde is geejz«oonplaats
meer voor menschen.
In de maatschappij is de mensch doel en
middelpunt. Willen wjj de van haar eigenlijke
doel los gerukte maatschappij gaan hervormen,
dan moet de groote beteekenls en de juiste
plaats die den mensch daarin toekomt,
duidelijk voor oogen staan.
Als eerste inleider sprak dien middag pas
toor W. NOLET uit, Amsterdam over
Maar bovendien en vooral dient voor de be
paling der belanghebbenden in den zin der wet
het jaar 1918 toen tot afsluiting dej Zuider
zee werd besloten te worden vervangen door
het jaar 1925, toen de Zuiderzeesteunwet werd
aangenomen.
Naar de meening der Volendamsche organi
saties is het teruggrijpen op 1918 feitelijk vol
komen onjuist en dient de Zuiderzeesteunwet
van den toestand in 1925 uit te gaan.
In 1918 stelde de wet in algemeenen zin maat
regelen ter tegemoetkoming wegens de schade
door de afsluiting in uitzicht.
Van 1918 tot 1924 leefde men zonder iets
meer of iets anders te wetetV
Toen in 1925 de Zuiderzeesteunwet werd
vastgesteld, bleek deze op den toestand in
1918 terug te grijpen.
Echter, wat hadden de bij de Zulderaeevte-
scherij betrokkenen tusschen 1918 en 1925
anders kunnen doen dan voortgaan met de uit
oefening van hun oude bedrijf?
Zij werden op generlei wijze bij het zoeken
naar nieuwe bestaansmogelijkheid geholpen;
zij konden feltelijk niet anders dap blijven bij
hun bestaand bedrijf.
Als een bijzondere onbillijkheid wordt het
gevoeld, dat een 40-tal Volendamsche vlsschers.
die na 1918 hun botter hebben overgenomen,
niet voor vergoeding wegens waardeverminde
ring in aanmerking komen.
In de tweede plaats meenen de organisaties
te moeten aandringen op belangrijke verhoo-
ging van de normen voor de geldelijke tege
moetkomingen ingevolge art. 13 der wet.
Het vinden van geheel nieuwe bestaansbron
nen gaat vooral in dezen tijd en voor een
bevolking als die van de Zuiderzeeplaatsen,
welke eeuwen lang slechts in één i bepaalde
richting was georiënteerd in de practijk met
buitengewone moeilijkheden gepaard.
Spr. gaf een juiste uiteenzetting van de
grippen „massa" en „gemeenschap".
In de georganiseerde massa verliest
mensch zjjn waardigheid. De massa-mensch is
het tegendeel van den socialen mensch, hjj
gelijkt meer op den gesociallseerden mensch.
Voor het sociale ontbreekt hem de vrijheid.
Innerlijk en diterlijk.
persoonlijkheid. Hij draagt zijn bezit* en zijn
waarde in de eerste
plaats in zich zelf. Hij
zou ook voor zichzelf
alleen kunnen bestaan.
De moderne dwalin
gen, het moderne hei
dendom, zijn een
kweekbodem van den
massa-mensch. Geen
gemeenschap is moge
lijk zonder de bezie
ling van het christen
dom.
De massa-mensch is
overigens geen ver
schijnsel van den hul
digen tijd alleen-
’Thans hebben we te maken met een massa
verschijnsel: het proletariaat, waarvan zekere
partijen profijt willen trekken.
Tegen het pCTSooniykheidsldeaal van het
christendom wordt in Rusland gecultiveerd een
mensch, die collectief leeft en denkt, gevoelt
en streeft. Elk overblijfsel van persoonlijk
leven moet verdwijnen. Economie is de hoofd-
zaak-
Tegenover deze heldensche, materialistische
wereld, kon het christendom niet de sterkste
reactie worden. De sterkste reactie was het fas
cisme. welks leiders een beweging deden ont
staan, welke het tegendeel was van democratie.
Dit systeem brengt onderdrukking van rechten
en vrijheden, en wat de leer van het fascisme
bedenkt als persoonljjkheidscultuur, is reeds
aanstonds ontaard in de oude dwaling van het
individualisme.
De hoofdbesturen van de Algemeene,
Roomsch-Katholieke en Christelijke gezellen
bonden in het bakkersbedrijf, hebbeh zich met
een tweede request tegen het wetsontwerp van
Minister Stotemaker de Bruine tot de Tweede
Kamer gewend.
In dit Adres handhaven dj bonden de bezwa
ren, die zjj in hun eerste adres, dat in Januari
IJ verzonden werd, hebben ontvouwd en verzoe
ken zjj de Kamer, dat wetsontwerp niet aan te
nemen subsidiair het wetsontwerp zoodanig te
Wijzigen, dat de vroegere aanvangstijd slechts
naar plaatselijke omstandigheden wordt toege
staan en niet dan nadat Zijne Excellentie de
Minister van Sociale Zaken de vakvereenlgln-
gen zoowel van werkgevers als van arbeiders in
het broodbakkersbedrijf zal hebben gehoord.
Aan peter dr D. BEAUFORT O. F. M
was hierna de taak te spreken over
Bij het gecoquetteer in ons land, waar
zoo lang gestreden is voor vrijheid, ook in
onze kringen met den sterken man, mogen
zij zich wel eens bedenken op welke be
ginselen die sterkte steunt en waar zjj
heendrjjft. Het zijn sterke beenen, die de
alleenheerschappij kunnen dragen. Wjj ka
tholieken willen in ons vaderland daarom
een gezonden volksinvloed, wij willen een
staatkundige democratie en passen voor
dictatuur en tyrannie
Wij kunnen Instemmen met den roep
om een sterk gezag, mits het de natuurlijke
rechten en de persoonljjkheidswaarden
waarborgt, gecontroleerd door een deskun
dige onpartijdige volksvertegenwoordiging.
en Fransch blad bracht dezer dagen een
hoogst merkwaardig bericht:
In w dorpje Devidas Nizampur in de
omgeving van Bombay moet een stokoud in-
landsch vrouwtje ontdekt zijn, dat weer echte,
nieuwe tanden gekregen heeft!
De vrouw zou thans 102 jaar zijn en haar
vorige tanden allemaal gemist hebben, toen zij
90 jaar was geworden.
Nadat zij de tien kruisjes had gehaald, te
klaarblijkelijk haar tweede jeugd begonnen: zij
kreeg weer last van haar tandjes, net als hon
derd jaar voordien. De een na den ander zijn
de tanden weer verschenen, zoodat zij thans
over een volledig, gaaf gebit beschikt.
Een studiecommissie van Engelsche artsen
is kort geleden naar het dorp gereisd om liet
oudje eens „aan den tand te voelen”.
Hoe is het nu mogelijk, dat dit verhaal ons
terstond te binnen schoot, toen wjj vanmorgen
het verslag lazen van een vergadering, welke
de Bond van Jonge Liberalen te Amsterdam
hield „als inzet van de wintercampagne", en
waar een der sprekers, Ds. Luchies, hervormd
predikant te Valthennonde, een rede hield met
als motto.... „Liberalisme juist nu!”
Alsof het liberalisme in dezen ongekend-be-
langrijken en gevaarlijken tjjd bij machte zou
zijn, de wereld te redden, het liberalisme, dat
politiek en cultureel al tientallen jaren lang
dood is en thans ook de laatste doodsklok-
klan^en hoort luiden over zijn ekonomisch
restant. *-
Ekonomisch heeft het liberalisme zich dank
zij het egoïsme van den mensch nog lang
kunnen handhaven, doch thans is ook daaraan
een roemloos einde gekomen:
het systeem blijkt mislukt over de heele linie;
de feiten, die nu eindelijk ook zelfs door libe
ralen erkend worden, demonstreeren het dui
delijk en onloochenbaar.
Héél het liberalisme heeft hiermede afge
daan.
En nu zou Ds. Luchies ons willen wijs maken,
dat „Liberalisme juist nu!” ons zou
kunnen redden.
Alsof het besje weer nieuwe tartdjes gekregen
had en alsof die nieuwe tandjes het bewijs
waren van een nieuwe jeugd 1
een onderwerp, dat, zooals spreker zeide, C7
deze studiedagen bijzonder op zijn plaats is-
Na duidelijk te hebben uiteengezet, wat de
staat te en welk doel hij moet nastreven, ver
volgde spr. Thans bestaat er groot gevaar dat
de staat gaat misdoen tegen de subsidiaire
werkzaamheid; de burgers noch de gezinnen mo
gen geheel opgaan In den staat, wat de indi
viduen door eigen Initiatief kunnen tot stand
brengen en wat kleinere instellingen (organen)
kunnen doen, mag niet aan hoogere lichamen
worden overgedragen.
Mits aan de eischen van rechtvaardigheid en
.algen^en helang voldaan wordt, behoeft het
enkelen staatsvorm
De Weleerw. pater C. van Gestel O. P. uit
Leuven wees er op, hoe de reactie tegen de
miskenning van de menschenwaarde uitbreekt,
niet slechts binnen het Christendom, maar ook
daarbuiten en wel in eer markante verschijnse
len als b.v. Jeugdbeweging religieus socialisme.
Spr. geeft voorts een ^beschouwing over het
socialisme, dat volgens Marx komen moest en
groeien moest in de kapitalistische orde. Het
uitblijven van de voorspelde socialistische toe
komst heeft echter de geesten verslapt en ge
leid tot het steeds meer instellen van de socia
listische daad.
Door de krachten van den persoon te misken
nen en den mensch Slechts te beschouwen als
een element in het productieproces, heeft het
socialisme de diepste bronnen van energie en
levensvernieuwing dicht gestopt.
Het huidige socialisme moet daarvoor boeten
en zijn edelste geesten roepen om herstel van
de waardigheid van den mensch, om de vor
ming en de krachten van de persoonlijkheid.
Spr. doelt op de z.g. cultuur- en religieus-socia-
llsten. Uitvoerig gaat spr. deze beweging na.
waarbij hjj bjj de verschillende hoofdfiguren
even stilstaat.
Het gevaarlijke van deze bewegingen te, dat
het den weg om tot ons te komen verlengt; zij
die deze beweging volgen, zijn als de verloren
zoon, die pas tot het vaderhuis terugkeert, als
hij niets meer bezit en verhongert.
Bijzondere aandacht schenkt spr. voorts aan
de jeugdbeweging der socialisten; zoolang het
Mandsme overheerschend was in het socialis
me. had het geen of weinig belangstelling voor
de jeugd en het onderwijs; tenzij in eng-partij-
politieken zin. Thans is dit anders en hebben
de socialisten de noodzakelijkheid der persoon
lijkheidsvorming ingzien; niet zagen zij de sou-
vereine waarde van den persoon, die aan de ge
meenschap wordt geofferd of wien hoogstens
een zekere zelfstandige waarde kan beloofd
worden in de toekomstige sociale gemeenschap.
Nergens vinden we in hun jeugdbeweging een
bewuste behoefte aan of aansluiting bij Gods
dienstige waarde.
Daartegenover staat de katholieke Jeugdbe
weging. gedragen door een machtig Msftlisme
en geleid en gediend door een scherpe werke
lijkheidszin
De RK Middenstandsverefeijlglng te Volen
dam, de R K Visschersbond „St. Petrus” de
R. K. Vereenlging van Vischhandelaren, de
RK. Vereenlging van Vischvfenters en de R-K
Eendenhoudersvereeniging „St. Antonius” te
Volendam hebben aan den Minister van Water
staat eén adres gezonden Inzake uitvoering en
wijziging der Zuiderzeesteunregeling.
Nu de afsluiting der Zuiderzee een feit ge
worden is en de gevolgen dier afsluiting voor
de vlsschers en overige bedrijfs- en bevolkings
groepen in de Zuiderzeeplaatsen zich in hun
volle breedte gaan doen gevoelen, achtten de or
ganisaties zich verplicht nogmaals met den
meesten ernst en klem een beroep te doen op
den Minister in verband met de onvoldoende
werking en regeling der Zuiderzeesteunwet en
der daarbij behoorende besluiten.
Reeds door een soepeler en minder bekrom
pen uitvoering der bestaande regelingen zou
den de rechtmatige belangen der geschade
groepen beduidend zijn gediend.
De tegemoetkomingen voor onderwijs en op
leiding zouden op ruimer grondslag dienen te
worden vastgesteld, evenals de weduwenbepa
ling soepeler zou dienen te worden toegepast.
De op grond der wet toegekende credieten
kunnen en mogen niet als gewone commercieele
credieten worden beschouwd, doch dienen zoo
ruim mogellfk dienstbaar te worden gemaakt
aan het scheppen van nieuwe bestaansmoge
lijkheid voor de uit haar arbeid verdreven be
volking.
Soepeler optreden te daarom gewenscht bij
de beoordeeling van credietaanvragen, bij de
vaststelling der voorwaarden en bij de verdere
behandeling der credieten.
Meer aandacht worde geschonken aan de
adviezen der plaatselijke commissies inzake de
uitvoering der wet.
Waar het om velerlei redenen gewenscht te,
geest van het Evangelie. Dat is de geest van
liefde, van liefde tot elkander, die ds hoogste
bloei is van persoonlijkheidscultuur Ook St.
Paulus hamert herhaaldelijk op dit aambeeld;
het is de les waar het Evangelie van vol is. St.
Paulus verwerpt alle andere cultuur, die niet is
van de liefde.
Niet de liefde voor onze organisatie alleen,
de liefde van mensch tot mensch moeten we
bezitten en beoefenen; de liefde die alles over
wint, die alles vermag.
D» cultuur van de begeerte en de cultuur van
de liefde vechten om den voorrang; de eerste is
die van liberalisme, communisme en socialisme;
de anderj is die van het Christendom. Daartus-
schen moeten we kiezen; vooral nu deze cultu
ren Ikander dreigen te verpletteren en alles wat
daar tusschen ligt ineen zullen doen storten.
Onze organisaties hebben een kracht, die de
wereld niet bezit, de liefde.
Naarmate de naastenliefde groeit, naar die
mate groeit in ons de persoonlijkheid. Door ons
te offeren voor de gemeenschap komt onze per
soonlijkheid tot bloei; wie z’n ziel verliest; zei
Christus, zal ze vinden.
met weerzin denken kan. Veel kunnen we van
het socialisme verdragen,
klassestrijd predikte en
grootste zonde.
Het socialisme heeft den klassestrijd niet ge
maakt of uitgedacht; hrt heeft dezen strijd
aanvaard, nadat hjj er reeds in feit en beginsel
was; klassestrijd ligt op den bodem van elke
liberale volkshuHtfouding. Het liberalisme is
daarom de oorzaak van den klassestrijd.
Ook onze organisaties zijn georiënteerd naar
het recht van den sterkste.
De massa-organlsatie schakelt de persoonllik-
heid uit; de macht van een organisatie is niet
te oordeelen naar ledental of contributie op
brengst. Zonder organisaties zou er van per-
sconljjkheldscultuur nog veel minder terecht
zjjn gekomen; niet zoo zeer de organisaties,
maar de leden ervan zelf hebben de per-
soonlijkheidscultuur uit het oog verloren. ZJJ
beschouwden de organisaties meer als een vei
lige kazemat dan als een uitkijktoren, van waar
uit de persoonlijkheidscultuur overzien wordt.
We moeten onze organisaties op- en ombou
wen tot lichamen, waarin de persoonlijkheid van
den arbeider meer tot haar recht komt; voorts
moeten we meer op ons zelf gaan letten.
We moeten komen tot zelfkennis en zelfbe
wustzijn, die onzen geest hooger opvoeren. Per
soonlijkheid is bewuste zelfkennis en bewuste
zelfbestemming. Onze maatschappij vraagt om
persoonlijkheden in den Christelijken fin van
het woord; de leekenapcstelen en sociale wer
kers, die zich zelf zijn, worden alleen en uitslui
tend geboren, als ze verwekt worden door den
inleider
applaus werd begroet. Spr. gaf een terugblik
over de verschillende gehouden inleidingen,
welke wezen op het gevaar, waar de mensch in
verkeert, temidden van deze wereld.
Deze lessen hebben geboeid en we zijn aan
gegrepen door den nood dezer tijden. Het 8.0.8.
van den zeeman is de noodkreet van heel de
menschheid geworden.
Daarbij komen we tot de vraag: Meester wat
moeten we doen? En het antwoord daarop zegt,
dat we edelmoedig moeten zijn en offers moeten
brengen.
Juist in dezen tijd van groote wereldhervor-
mingen toont het socialisme, de consequentie
van het liberalisme zijn groote machteloosheid.
Met den Kleinen Dolfus zegt spr. dat het thans
gaat om de toepassing van de Christelijke be
ginselen in de maatschappij; maar met Dolfuss
doet spr. dan ook op ieder een beroep, om zijn
katholicisme waarlijk te beleven. Daarin ligt de
kern van onze persoonlijkheid. Wil men de we
reld hervormen aldus zei Tolstoi waarschu
wend dan zal men eerst z’n eigen geestelijk
leven moeten opvoeren tot ’t hoogst bereikbare.
Met Dr. Sonnenschein wijst spr. erop dat 'n or
ganisatie iets anders moet zijn dan manifestatie
naar buiten; op de eerste plaats ordening door
zieletracht. De organisatie fnoet worden opge
bouwd uit leden, die ieder voor zich strijders zijn
voor Christus.
Hoe komen we aan zulke strijders? Op deze
vraag geeft Q. A. het antwoord; daarin wordt
gezegd, dat aan de ordening van het maat
schappelijk leven de individueele ordening en
hervorming moet voorafgaan. De weg hiertoe is
de kernvorming; dit sluit in da vorming van den
geest gn de ontwikkeling van het hart. Voor
het eerstgenoemde is er gelegenheid genoeg, als
er maar gebruik Van gemaakt wordt; bij kern
vorming wil spr. de vorming van den geest dan
-
Commissie voor de uitvoering der Zuideraee-
steunwet.
De organisaties spreken den wensch uit, dat
hierin spoedig zal kunnen worden voorzien, op
dat de Generale Commissie wederom recht
streeks contact hebbe met de breede groep van
belanghebbenden bij de uitvoering der wet, die
in Volendam woonachtig is hetgeen én om
zakelijke én om moreele redenen ten zeerste
gewenscht mag heeten.
Adressanten komen dan tot de punten, waar
op naar nunne meening wijziging der bestaan
de regelingen noodzakelijk moet worden ge
acht.
In de eerste plaats bedoelen zij hier de om
schrijving der belanghebbenden in den zin der
wet.
De opsomming der bedrijven waarin bijv,
het bedrijf der garnalenpellerij is vergeten
dient h. i. te worden aangevuld met een bepa
ling, dat mede als belanghebbenden worden
beschouwd zij die het bewijs leveren, dat zjj
een hoofdbron voor hun bestaan vonden in
verband met de open Zuiderzee.
Zijn de juiste verhoudingen tusschen mensch
en machine in onzen tijd in acht genomen? al
dus vroeg spr. Wordt
de machine dieiist-
baar gemaakt aan ëen
mensch, of omgekeerd?
Kan de hedendaag-
sche rationalisatie-me
thode in overeenstem
ming gebracht worden
met de juiste verhou
ding tusschen mensch
en machine?
Theoretisch te dit
aeker mogelijk, doch
uit verschillende on
derzoekingen van de
rationalisatie is duide
lijk gebleken, dat in
vele gevallen de juiste verhouding tusschen
mensch en machine werd verloren en de eerste
Deze Inleider merkte op. dat wat het spraak
gebruik onder „economie” verstaat geenszins
identiek is met de economische wetenschap. Eco
nomie Is slechts betrekkelijk autonoom, zij staat
in een hiërarchische verhouding tot de moraal.
Een economische wetmatigheid leert ons wat in
de volkshuishouding kan of niet kan, terwijl de
wetten van de moraal zeggen of iets behoorlijk
te of niet.
Van dit standpunt uit belichtte spr. verschil
lende practische punten. Juist door de opkomst
van de economische wetenschap in een periode
waarin het liberalisme en Individualisme hoogtij
vierden, heeft déze wetenschap een liberaal ca
chet verkregen, welke haar geheel van de wer
king der moraal heeft losgemaakt.
vele gevallen de
feltelijk tot slaaf, tot aanhangsel van de laat
ste'werd gemaakt.
Wat we nu zien te' de orde der dingen op
haar kop. Practisch gaan mlllioenen menschen
in den eeredienst van de machine op.
De eenlge conclusie hieruit is, dat een op
lossing van de huidige sociale en economische
problemen anders dan op christelijken grond
slag niet denkbaar te.