De Sovjet legt z’n troeven open H I arrestatie Zware ongelukken De Rijksdagbrand gereconstrueerd Sprak Thaler de waarheid? Van der Lubbe’s Het nieuws van heden DE BAROMETER NIET K00PEN, MAAR NEMEN JOH. LAU WERS PAYGLOP 3 ALKMAAR Babyweegschalen te huur VRIJDAG 13 OCTOBER 1933 Wie speelt er valsch? Nieuw gifgas ontdekt Eenheid in Zuid-Afrika Door Franache profeaaoren Muiterij in het leger Ex-keizerin Zita in Boedapest Tal het Rykadaggebouw Enorme belangstelling DE ORDETEEKENEN VAN NAPOLEON Een audiëntie naar voormalig ceremonieel Treedt minister Hijmans af? Naar een oorlog in het verre Oosten? DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN Staat van beleg te Bangkok Een lidmaatschapskaart ontdekte hij niet Rualand en Mandajoekwo zenden troepen De wachtmeeater Poeachel, die hem in hechtenia nam, ala getuige Hjj zou opgevolgd worden door Jaapar Het Weern,|ui||||||||||,u|i<i>u>iiniiiiiiiiiiiiiiii van dooden by ongelukken in verachillende deelen der wereld ADVERTENTIEPRIJZEN Per lossen regel 20c., ingez. med. 40c. p. regel; idem op pag. één 55c.p. regel Bij contract sterk verlaagde prijzen Voor de kleine annonces Omroepers VEREEN IG DE KATHOLIEKE PERS f öllllllUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIHIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIItK Politie-beambte begeeft zich met een brandenden fakkel door Ex-keizerin Zita HET ERNSTIG VLIEG-ONGEVAL BIJ LIENDEN WNTO ZEVEN EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 10 o De af- een pauze on- bezoek. Hoogste barometerstand: 7704 te La Co lin*. Laagste barometerstand: 7374 te Vardö. Stand op Vrijdag 1 uur n.m_: 761 Vorige stand 797A BERLIJN. 12 Oct. Hedenavond te 20 uur heeft de eerste gerechteUJke plaatsopneming Inzake het proces betreffende den brand in het Rijks dagge bouw plaats gehad, die door meer plaats opnemingen in de eerstvolgende dagen zal wor den gevolgd. Vandaag ging het er om, de waarde avond. Slechts een gaskandelaber geeft nog een zwak licht. Het autodrama te Roosendaal voor het Arn- hemsche Gerechtshof. Reuter). UlterlUk ite in Slams hoofd- it van beleg was af* PARIJS. 13 Oct. (Reuter) De ..Petit Jour nal” verneemt uit Clermont-Ferrand, dat twee professoren aldaar, de heeren Bert en Dorier. toevallig bij onderzoekingen naar parfums een nieuw gifgas hebben ontdekt, dat veel schade- lijker is als de tot nu toe bekende. De samenstelling is en blijft evenwel geheim i zal slechts In geval van oorlog worden ge- Verwachttng: Zwakke tot matigen. Wes telijke lot Zuid-Westelijken wind, half tot zwaar bewolkt, weinig of geen regen, iets zachter. BERLIJN, 13 Oct. Hedenochtend is het pro ces inzake den brand In den Rijksdag hervat. Dlmltrof mag ook -heden de zitting niet bU- wonen. De voorzitter deelt mede, dat het onderzoek ter plaatse gisteravond veel heeft bijgedragen tot verduidelijking van de getulgen-verklarin- gen. Te Gelsenkirchen (Westfalen) Is een 45-ja rige vrouw en een 14-jarige jongen, die weder rechtelijk op een mijn steenkolen zochten, door omlaagrollende steenmassa's bedolven en dood. NOORD-HOLL ANDSCH DAGBLAD vast te stellen van de verklaring van den getuige Thaler, letterzetter, die met groote zekerheid on der eede heeft verklaard, dat hij heeft gezien, hoe twee personen door het vernielde venster van het restauratievertrek in het Rjjksdagge- bouw zijn binnengeklommen. pas niet opengemaakt. de pas nog een BRUSSEL, 13 Oct. (V. D Naar In politieke kringen verluidt, heeft de Belgische minister van Bultenlandsche Zaken Hijmans het plan, binnenkort af te treden. Als zijn opvolger wordt Jasper genoemd. onder- HU had geen Geen nachtarbeid voor bakken; de iwrroe Kamer aanvaardde de Wijziging der Arbeids wet. KAAPSTAD, 12 Oct. <V D.) Generaal Smuts en Hertzog hebben beiden te Bloemfontein rede voeringen uitgesproken in verband met de fusie hunner partijen. Aan het eind van belde In het blzonder hebben de getuigen, deals in afwijking Met hun vroegere verklarin gen, niet kunnen volhouden, dat meer dan een persoon door het venster naar binnen geklommen Is en ook, dat meer dan een per soon met een fakkel door de beneden .ver dieping heeft geloopen. Ook werd vaster- steld, dat deze persoon niet noodzakelijk een fakkel gehad moet hebben. 643, onder 5.10. Licht 19 October Nieuwe Maan. Bij Unquera (Noord-Spanje) is een auto op een onbewaakten overweg door een trein ge grepen. De zes Inzittenden werden gedood. Bij werkzaamheden aan den dijk van een bergrivier nabij Bergamo (Noord-Itallë) stort ten zes arbeiders van groote hoogte omlaag; vier hunner verdronken. et spannende spel tusschen Sovjet- Rusland en Japan, waarvan het bezit van den Oost-Chineeschen Spoorweg de wending genomen. Prac'.lsch is het bezit van dezen spoorweg, die voor Sovjet-Rusland zoo wel uit economisch als uit strategisch oogpunt belangrUker is dan voor Japan, omdat Sovjet- Rusland behalve deze directe verbindingslijn met Wladlwostok. alleen maar de veel langere en een omweg makende trans-Siberische spoor lijn heeft, terwijl Japan, alias Mandsjoe-kwo. over verschillende parallel-lijnen beschikt, reeds in handen der Japanners. Rechtens echter nog niet. Het is dus eigenlijk het bezitsrecht en niet zoozeer het bezit zelve, dat Sovjet-Rusland ,bjj de vastgeloopen onderhandelingen te Tokio (nogeljjken prijs heeft trach ten te verkoopen. Tijdens deze onderhandelin gen hebben zich tal van wrijvingen voorgedaan tusschen de Russische en de Mandsjoekwo'scbe autoriteiten, welke gezamen'ljk het beheer over den spoorweg voeren Wij herinneren slechts aan de wederzljdsche Inbeslagnemingen van rollend materieel en de daarop gevolgde nota- wlssellngen. aan de arrestatie van verschillende Sovjet-ambtenaren en het stopzetten van het vervoer aan de grens van Mandsjoekwo. Rus land beweerde, dat deze conflicten op aanstich ten van Japan werden geprovoceerd om daar door den vraagprijs voor den spoorweg te druk ken. Japan wees echter alle verantwoordelijkheid voor de maatregelen, door de autoriteiten van Mandjoekwo genomen, categorisch van de hand, zich beroepend op de fictie, dat deze als vol- Opperwachtmeester Buwert geeft vervolgens aan. hoe hij op het voorlaatste venster heeft geschoten, waar de fakkeldrager was blijven stilstaan. Dan wordt de oprit weder ontruimd en met een stopwatch worden de -tijden vast gesteld. die de van verschillende zijden komen de voertuigen noodig hadden. De fotografen zijn daarbij voortdurend In actie en leggen met bllksemlichtopnamen de verschillende momen ten vast. Daarna begeven de aanwezigen zich naar portaal 2 in de Simsonstrasse. Ook de verdach ten worden daarheen geleid. Getuige inge nieur Boguhn loopt als op den bewusten avond langs het huls en beschrijft de gestalte van den forschgebouwden man en In welke richting hjj is weggejjld In de richting van de Sleges- sAule. Daarna Is de plaatsopneming van heden ge ëindigd. De verdachten worden In drie geslo ten gevangeniswagens, die In de Simsonstrasse gereed staan, naar de gevangenis teruggebracht. De president van den senaat. Dr. BUnger, zal zoo mogelijk reeds In de zitting ;van Vrij dag een uiteenzetting geven van de resultaten dezer gerechtelijke plaatsopneming. Heet dorp Nieborow (Polen) is door brand geheel verwoest. 72 gebouwen zijn volkomen verbrand. BOEDAPEST, 12 Oct. (V. D.) Ex-keizertn lts Is gisteren alhier uit Rome aangekomen. I haar hotel heeft zij een deputatie van mo- irchisten onder leiding van hertog Hohenberg BUREAUX. HOF 6, ALKMAAR Telefoon Administratie 433, Redactie 633 ABONNEMENTSPRIJS Per kwartaal voor Alkmaar f 2. Voor buiten Alkmaar f 2.85 M«t geïllustreerd Zondagsblad f 0.60 hooger Dagblad uitgegeven door de N.V. Drukkerij De Spaarnestad - Haarlem Van der Lubbe Is intusschen op zijn plaats zoo Ineengedoken, dat zijn hoofd tusschen zijn knieën rust. Bij een explosie in een vuurwerkfabriek bij Madras Britsch-Indië) werden zes personen op slag gedood en acht anderen ernstig ge wond. Het fabrieksgebouw stortte in. Tien per sonen worden nog vermist. Is de veronderstelling, dat zij zich aan de zijde van Sovjet-Rusland zouden scharen, niet be paald vermetel. Het is waarschijnlijk ook op grond van deze overwegingen, dat Rusland thans den durf heeft gehad een aantal zware troeven op tafel open te leggen In den vorm van geheime en vertrouwelijke Japansche documen ten. waaruit blijken zou, dat Japan op slink- sche wijze den Oost-Chineeschen spoorweg, dien Mandsjoekwo niet koopen wil, te nemen Het heeft daardoor zijn Japanschen tegenspeler woedend gemaakt, en de gespannen verhouding angstwekkend opgevoerd De regeering te Tokio inzet Is. heeft dezer dagen een verontrustende* beweert thans, dat deze troeven valsch zijn, en eischt. dat zij zullen worden teruggenomen en dat Sovjet-Rusland zijn excuses zal aanbieden. Het ziet er niet naar uit. dat Moskou daartoe veel lust zal gevoelen. Valsch of niet valsch. in leder geval wordt er In het Verre Oosten zoowel van Japansche als van Russische zijde gevaarlijk hoog gespeeld. De waarschuwing van den hoofdredacteur der Italiaansche „Tribune", Forges Davanzati. welke wij gisteren memoreer de. vindt In de feiten rechtvaardiging. In de Pacific hangt het storaueln uit: „Weest op üw hoede”. I Geen rentedragend voorschot aan 4* N.V. Thermo-Chemische Fabrieken te Bergum. vergaderingen werd een opmerkelijke, bijna -eensluidende motie aangenomen, waarin tot uiting gebracht werd, dat de aanhankelijkheid Jegens het land voorging bij die aan de partij Smuts veroordeelde in zijn redevoering de vor ming van een „rassenblok”. Hertzog liet for meel het leiderschap van de nationalistische partij varen, zeggende dat hij zich beschouwd als vrij van betrekkingen of plichten jegens de partij. Beiae sprekers werden uitbundig toe gejuicht. CHARBIN, 13 Oct. (Reuter) Passagiers van den trans-Slberischen spoorweg berichten, dat zij om de 45 minuten Russische troepen naar het Oosten passeerden en dat de troepen van Mandsjoekwo zich In de nabijheid van Challar concentreeren. Het zakenleven te Charbln ligt volkomen stil Bankiers en zakenlieden wachten op een be slissing, hoe een einde zal komen asm de hui dige onzekerheid. De hier gevestigde Bovjet-Russlsche Consul- Oeneraal heeft voor de vijfde maal zonder succes bij het ministerie rul bultenlandsche zaken de vrijlating geëischt van de Sovjet-Rus- sische spoorwegbeambten. Een politle-beambte klimt door het onder stuk van het linker venster in het restauratie vertrek naar binnen, eerst zonder fakkel. De man - Is voor alle betrokkenen zeer duidelijk zichtbaar. Dan wordt een fakkel aangestoken. De beambte klimt dan met den fakkel door het raam. Getuige Ploeter slaat dit gade van zijn plaats beneden aan dën oprit, evenals op den avond van den brand, terwijl getuige Tha ler op den oprit staat. Naast Thaler staat opperwachtmeester Buwert. De belde laatste getuigen geven nauwkeurig aan, hoe zij het lichtschijnsel nebben gevolgd. De fakkeldrager heeft zich Intusschen naar de gelljkstraatsche verdieping begeven. Door de melkglasruiten ziet men duidelijk het schijnsel van den fakkel, die zich door de benedenvertrekken beweegt. ex-kelzerin verleende audiëntie aan 75 :histlsche aristocraten, die haar In de Ie van hun rang werden voorgesteld vol- het strenge ceremonieel van bet voorma- Weensche Habsburgsche hof. *'P Als rederAoor het bezoek van ex-keizerin Zlta in Rome wordt het Heilig Jaar genoemd. De ngdurtge gedachtenwlssellng met Mussolini i het bezoek aan het Italiaansche koningspaar jst echter ook op een politieke beteekenls van Het onderzoek van gisteravond had overigens slechts ten doel, hen die moeten oordeelen, eenlgszins op de hoogte te stellen van de plaatselijke verhoudingen en belichting. komen zelfstandige en onafhankelijke instantie uitsluitend op eigen gelegenheid en eigen ver antwoording handelden. Deze voorstelling van zaken maakte niet den minsten indruk op de Sovjet en zi) bleef haar protesten over het hoofd van Mandsjoekwo dat zij als een willoo- zen vazalstaat van Japan beschouwt, recht streeks richten aan het adres van de Japansche regeering te Tokio- Om die protesten wat kracht bij te zetten concentreerde zij een aan zienlijke legermacht aan de grenzen van Mandsjoekwo. Japan, dat ojj verdrag de. ver plichting op zich genomen heeft de veiligheid van de republiek Mandsjoekwo zelfs militair te waarborgen, wond zich over deze „bedreiging" ernstig op. Het werd duidelijk, dat het uit machteloosheid lankmoedige Rusland eindelijk ervoor begon te Bedanken alles over zijn kant te laten gaan, nu het zijn Westgrenzen in Europa beveiligd wist door een sluitend snoer van non- agresaiepacten. In hoeverre wij met .groot doenerij" dan wel met een wezenlijke bereidheid tot het aanvaarden van een geweldig conflict aan de zijde van Sovjet-Rusland te doen heb ben. zal de toekomst moeten leeren. weker Is. dat al heeft Sovjet-Rusland /thans de handen In Europa vrij 8e~ kregen, het zich wei tweemaal zal bedenken, alvorens een intrigeerenden Ja- panschen tegenstander Ie het gele nekvel te pakken. Een oorlog met Japan biedt Rusland weinig kansen, daar het zijn troepen langs den «énen Trans-Sioerischen spoorweg over een enorm étappe-gebied zou moeten ver voeren en fourageeren. terwijl Ja[>an met man en macht maar over de Japansche Zee behoeft te springen om in het hart van het eventueele gevechtsterrein te belanden Naast deze mlll- talr-technlsche bezwaren staan echter ook overwegingen, welke Sovjet-Rusland moed ge ven. Een eventueele oorlog in het Verre Oosten zou niet beperkt kunnen blijven tot Sovjet- Rusland eenerzijds en Japan-Mandsjoekwo anderzijds. De Vereenlgde Staten en Engeland, alsmede de andere mogendheden, die vitale be langen in het Paciflc-geb*ed hebben, zouden zich er moeilijk buiten kunnen houden, en waar hun belangen evenzeer als die van Sovjet-Rus land door het expansle-behoevende en moord dadig concurreerende Japan bedreigd worden. De bij Waterloo buitgemaakte ordeteekenen van Napoleon, die bü de verbranding der Fransche vaandels door nationalistische studenten in 1919 verdwenen, zffn door een onbekende aan ministerpresident Goering toegezonden De zootr agisch om het leven gekomen vliegers. Van links naar rechts: Jhr. A. J. M. van Coehoom van Sminia. sergeant W. C. van Hardeveld, luitenant Jhr. H. J. M. van Asch van Wijk en afrgeantmajoor A. G. Vermeulen. In de nabijheid van het Rijksdaggebouw had den zich reeds vóór 19 uur vele duizenden ver zameld, om lets van de gebeurtenissen te kunnen zien. De afzetting Is echter buitengewoon streng. De rondom het gebouw opgestelde polltlecor- dons maken het onmogelijk, het gebouw te na deren. Talrijke polltie-agenten foullleeren de genen, die, voorzien van een bewijs, de afslui ting mogen passeeren. De Hermann Goerlng- straat Is voor het verkeer afgesloten. Hier kun nen alleen de leden van den Senaat en degenen, die onmiddellijk bij het proces betrokken zijn, passeeren. Hier worden ook de verdachten In het gebouw gebracht. De Könlgsplatz voor den Rijksdag wordt slechts door enkele lampen ver licht. Kort nadat op het bordes de eerste getui gen zjjn aangekomen, arriveerden precies te 8 uur ook degenen, die onmlddellljk bU het pro ces betrokken zijn: de rechters onder leiding van den president dr. BUnger, de beide ver tegenwoordigers van het openbaar ministerie, de deskundigen, de verdedigers en de tolken, verder de gedagvaarde ooggetuigen Floeter en Thaler, de echtparen Kuhl en Freudenberg, opperwachtmeester Buwert. wachtmeester Poescbel en getuige Boguhn. Tegelijkertijd wor den uit het Rijksdaggebouw ook onder politie bewaking de verdachten naar bulten gebracht: Van der Lubbe, Torgler, Popof en Tanef. Di- mitrof, die zooals bekend tot nader order van de behandeling is uitgesloten, blijft In de ge vangenis. De eigenlijke plaatsopneming begint er mede, dat men zich begeeft naar het einde van den rechtschen oprit aan de Simsonstrasse, waar bij de verdachten worden meegevoerd. Intusschen Is voor het Rijksdaggebouw zoo wel als In het gebouw dezelfde verlichting als op den avond van den brand aangebracnt. De verdachten staan thans aan het beneden einde van den oprit In een rij naast elkaar, bewaakt door twee polltie-agenten. Torgler, Popof en Tanof volgen met belangstelling de gebeurtenissen, terwijl het hoofd van Van der Lubbe zooals gewoonlijk diep op zijn borst is gezonken. De getuige Floeter neemt dan de plaats In. waar hij het Inklimmen van den brandstichter heeft gezien en toont, hoe hij opperwachtmeester Buwert «ijn mededeellng deed. Dan slaat Buwert denzelfden weg in, die hij op den avond van den brand heeft ge nomen. Ook getuige Thaler wijst den weg. die hij In de Simsonstrasse, de hoek omslaande, beeft genomen. De groote booglamp, die den Koenigsplatz verlicht, wordt dan gedoofd om de verlichting gelijk te maken aan die van den bewusten De verdediger van de Bulgaren stelt vervol gens namens Taneff een aantal vragen, welke de voorzitter aan een nauwkeurig onderzoek zal onderwerpen. Hierna wordt nogmaals po- Utie-lultenant Lateit gehoord. Een van de des kundigen stelt hem een aantal vragen over*zUn opmerkingen inzake rook, aard van de gordij nen enz. Dan wordt politle-wachtmeester Losigkelt gehoord, die tezamen met luitenant Lateit het gebouw betrad Deze weet zich te herinneren, dat Lateit onmlddellljk het bevel tot groot- alarm heeft gegeven. Getuige heeft ook een oogenbllk In de groote zaal gekeken Achter den stoel van den voorzitter laaide een hooge vlam op. evenals links van de stenografen-tafel. Ver der brandde er niets. Toen hjj uit de zaal ging, kwam hij de brandweerlieden tegen, die de gor dijnen naar beneden rukten. Op dit oogenbllk riep hoofd-inspecteur Scranowitz hun toe: Kom mee. Ik geloof, dat er beneden nog meer loopen Getuige vatte dit zoo op, dat Scranowitz be doelde, dat beneden nog meer brandstichters waren. Hij ging mee, doch niemand werd ge vonden. De voorzitter vraagt dan of getuige ergens brandbaar materiaal heeft gezien of lappen In brandbare vloeistoffen gedrenkt. Getuige antwoordt ontkennend. Procureur-generaal: Heeft getuige In het ge bouw of bij de afzetting voor het gebouw nog S.8.- of S.A -lieden gezien? Getuige: Neen, Ijt heb geen 8.S.- of S.A.-lle- den gezien. Ik bei» tot elf uur daar gebleven. Ala volgende getuige wordt poUtie-wacht- meester Poechel gehoord, die tezamen met wachtmeester Buwert patrouilledienst bij den Rijksdag had. Deze deelt mede, dat Buwert hem naar portaal V zond. De portier zeide. dat men alarm moest maken. Voorzitter: Heeft hij dan de brandschel getrokken? Getuige: Dat weet ik niet. De portier liep achter mU om, zag dan de brandende vensters en liep terstond weer terug Toen hoorde men reeds het naderen der brandweer. Getuige heeft geen brandmateriaal gezien. Zon op op 5.40. BANGKOK, 12 Oct. (Reuter). Twee regimen ten zijn aan het muiten geslagen en hebben zich meester gemaakt van het vliegveld Don Muang. De staat van beleg Is afgekondlgd. De troepen van de provincie hebben schoten ge wisseld met de troepen, die In de hoofastad gelegerd liggen. De koninklijke familie is op het oogenbllk te Huahin. In Bangkok is alles rustig. -< BANGKOK. 13 Oct. heerschte vanmorgen kak stad, waar gisteren de sta gekondigd wegens een nieuwe revolutlonnlre actie. Alle noodig geachte maatregelen zjjn getrof fen, vooral tot bescherming van het leven en de bezittingen der buitenlanders. Prins Bovara- dej, lid van de koninklijke familie, zou zijn op- marsch naar Bangkok met een troep muitende soldaten voortsetten. Het is moeilijk, bijzonder heden over de actie te vekrjjgen, daar de ver bindingen gestagneerd zijn en een censuur is ingesteld. De arestatle van v. d. Lubbe beschrijft de getuige Poechel als volgt: Ik had mijn pistool reeds te voren klaar gemaakt, om te kunnen schieten. Bjj de deur naar de wandelgang stiet ik op v. d. Lubbe. Toen hij me zag, bleef hjj verschrikt staan en zette een stap terug. Ik riep: „Handen hoog", waaraan v. d. Lubbe ter stond voldeed. Ik onderzocht zijn broekzakken, doch vond slechts een gewoon zakmes, een portemonnale en een pas Voorzitter: Heeft u toen Iets gezegd’ Getuige: Neen. Ik heb hem ook niet vraagd, doch hem slechts onderzocht L, slechts een broek aan, verder niets ook hemd. HU was nat van zweet. ZUn haren hin gen hem In het gezicht. Toen ik hem weg leidde en naar de politiepost Brandenburger Tor bracht, vertoonde zijn gezicht een onver schillige uitdrukking. Torgler: Hebt u gezien, dat Lateit de deur naar de plenaire zaal open heeft gemaakt? Getuige: Ik weet niet, wie de deur open maakte. Zelf heb ik het niet gedaan De deur stond wUd open. Torgler: Toen u uit de zUgang in de ple naire zaal kwam, bespreurde u daar toen een merkbare tocht? Getuige: Neen.' Torgler: Heeft u behalve de pas iets op v d Lubbe gevonden, wat men als een bewijs van lidmaatschap zou kunnen beschouwen? Getuige: Neen. Ik heb alleen de pas gevon den. Ik heb echter niet in de broekzakken ge grepen. doch ze slechte afgetast I?riSKU8<He‘ k“n dus *tfn. dat hU in de broekzak een of ander samengevou wen strooibiljet had? Voorzitter: U hebt de i Is het buitengesloten, dat In biljet heeft gezeten? Getuige knikt toestemmend. Hierop wordt de zitting door derbroken. Ex-keiserin Zita In Boedapest Treedt de Belgische minister van BaitenL ken Hymans af? Staat van beleg te Bangkok. De bezuiniging op de keurinvadlensten voor waren; mededeelingen van minister Slotemaker in de Tweede Kamer. De Radio-prfjsvraag van het N. C. C-, wel kome versterking der kas De toepassing der Zuiderseeateunwet wekt verbittering. Belangrijke vermindering der werkloosheid b(J de K. S. W. te NtfverdaL

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1933 | | pagina 13