r
op
tei
VOi
dei
bai
int
gel
An
Ha
I
Al
Tweede klassers
DOSS I-ALW. FORWARD 2-4
Z.P.C. I—THE VICTORY I 3—1
KINHEIM—A.F.C. 5—0
Brabants hoofdstad
WILSKRACHT II—V.V.A I 3—6
V.V.AHERCULES 2—3
Een schoolboek over Den Bosch
ZWEMMEN
NIEUW WERELDRECORD
BLAUW WIT—EDO 3—1
PAARDENSPORT
COURES OP DUINDIGT
O.V.V.O.—D.W.S. 2—3
KEGELEN
STEDENWEDSTRIJD
SPARTAAN—BLOEMENDAAL
Genève sedert 1530
K.N. V. B.
Tweede klassers
gt.
A.D.O.—VITESSE
H.R.C.—ALC. VICTRIX 1—3
VELOX—B.F.C. 3—1
Z.V.V.—W.F.C. 6—0
's-HertoÈenboschDe koebel van de Kathedra le Basiliek
GEEL-WITI—SANTPOORT II
an
T.O.G.—D.O.S. O-U
Voorsprong van Haarlem op
Amsterdam
ZEEBURGIA-WEST-FRISIA 2-1
MAANDAG 16 OCTOBER
D.H.V.B.-UITSLAGEN
WIEL
i RIJDERS I
Uw Ma
Afdeellng Noord
a
3—6
53
ge-
Oemeentewapen van Bakel.
17
een
dreef
O)
erg
kreeg
voorkwam voorloopig doelpunten.
J. L.
8=
de
7^
waar-
was
het V. V. A.-doel.
succes. Ook V. V.
^ÊL>backs te bren-
conditie zijn,
■ijen voor W.
waar-
t te-
I
kei
ckt
nie
vrii
dui
ser
in
een
dui
dru
van
E
nig,
pur
selc
en
onb
Dai
erb
hol<
ven
en
décl
blljl
Mei
mei
was
het
tooi
Hike
aan
mar
Voo
had
allei
de i
rien
plan
gerd
acht
bede
rend
boos
merl
die i
had
op
geef
moe.
Oi
kend
Cas;
lijke
vern
macl
en
druk
sprei
ver
sprei
mees
stelll
nom.
zend
zag
en l
nige
He
was
houd
by i
kreet
man,
kwar
tUdlf
bet
voelt
Quar
zijn
acht,
gen
zette
gezel
nasti
met
de e<
Mr.
deed
alles
van.
To
«lag.
Euro
waar
den
wacb
op d
laten
Het i
door
Dei
en v<
■ten
aan i
over
is eei
gezin
Dei
•chen
juffrt
den 1
Van
•Ju
het c
verin:
Ik
op ve
er ee
wachi
ken te
Als vanouds heeft Velox van de Bussum
mers een zeer sterken tegenstand ondervon
den en in de tweede helft, toen de stand 21
was, zag t er naar uit, dat een gelijk spel lang
niet tot de ononmogeiykheden behoorde, waar
door de geel-zwarten het eerste punt zouden
verliezen. Er kwam nog bil, dat Velox speelde
met een invaller voor den middenvoor Llth,
hoewel juist deze t was. die tegen het einde
met een kopbal de overwinning tot een feit
maakte. Na een eenlgszlns weifelend begin
werd het al spoedig een zeer vlugge strijd, en
na korten tijd wist Hettinga een goeden voor
zet al koppende te benutten en aan de gast-
heeren de leiding te geven. Deze voorsprong
werd vergroot, toen Velox een penalty kreeg
H. R. C.
en
Niettegenstaande A.F.C. in het veld zeker niet
de mindere was van Kinheim, kreeg zij een
flinke nederlaag te pikken. Het verschil tusschen
beide elftallen was hoofdzakelük het verschil in
keepers. Bij Kinheim stond Bruyven een uiterst
betrouwbaar partijtje te keepen en hield er een
groot aantal zeer moeilijke schoten uit. Bij A FC.
daai en tegen was keeper Dorlas allerminst be
trouwbaar. Michel Sr. profiteerde hiervan reeds
spoedig; toen hij een bal liet vaHen schoot ny
in het verlaten doel; even later maakte hy een
nog grooteren blunder toen hy een bal. we«xe
achter had gegaan, hield en weer liet vallen. Ook
nu schoot Michel Sr. in het verlaten doel, 20.
A.F.C J let in het veld soms keurig werk zyn;
vooral de spil Nesker was buitengewoon op
dreef. Voor het doel waren ze echter niet echter
niet vlug genoeg om Druyven te passeeren. De
aanvallen van Kinheim waren ncel wat gevaar
lijker. Teen dan ook de linkerwing er van door
was en een goede voorzet volgde, kogelde Mi
chel Jr. Ineens onhoudbaar in, 30. Met dezen
stand brak de rust aan.
Na de rust was Kinheim het meest aanvallend,
doch A.F.C. gaf zich nog niet gewonnen. De
Klnhelm-achterhoede liet zich echter niet pes-
seeren. De aanvallen van de Velsenaren waren
heel wat gevaariyker. Het duurde toch nog 20
minuten voordat Kinheim zyn voorsprong ver
grootte. By een aanval op het AF-.C.-doel volgde
een schermutseling. Een back wilde wegtrappen
doch Oroeneveld zette zyn been er voor, zoodat
de bal in het A.F.C.-doel verdween, 40.
Wilskracht wint den toss en verkiest tegen
wind in te spelen. Direct ontwikkelde zich een
snel op en neer gaande stryd met geiyke kan
sen. By een der V. V. A.-aanvallen maakt de
W.-spil hands in het beruchte gebied en uit
de toegestane penalty neemt V. V. A. de lei
ding <01). Niet lang daarna echter weet Spie-
kerman met een scherp schot de partyen op
geiyken voet te brengen (11). Het biyft een
aantrekkeiyke stryd en beurtelings verkeeren
de beide doelen in gevaar. Dan echter volgt
»er voor Wilskracht een inzlnkingsperiode. waar
van V. V. A. handig profiteert, want uit een
free kick weet zy de leiding te nemen.
Vlak daarop is te laat uitloopen van den W.-
keeper oorzaak van het derde doelpunt <131.
Wilskracht valt heftig aan. doch heeft geen
succes, mede door weinig geluk by het schie
ten. daar paal en lat den V. V. A.-keeper eenige
malen te hulp komen. V. V. A. weet voor rust
nog den stand op 14 te brengen uit een
fraaien voorzet van rechts.
Direct na thee weet W. den achterstand te
verkleinen als de V. V. A.-keeper een schot van
den W.-r.-binnen laat glippen (24). Aange-
moedigd door dit'succes gooit W. er een schepje
op en belaagt eenigen tij
voorloopig echter nog zort
A weet het niet verder fl
gen, die in die periode ii
Vry onverwacht weet dan J. Vei
Je scoren en brengt den stand op 3—4. Dan be
gint V. V. A; het gevaar in te Zien', wat voor
haar aanleiding is het spel geheel in handen
te nemen en door twee mooie doelpunten van
resp. Kaar r. en l.-buiten, den stand op 36 te
brengen. Met dezen stand komt ook het einde
van een prettigen wedstryd. die voor V. V. A.
een volkomen verdiende overwinning opleverde.
buitengewoon laks,
eenmaal Heemskerk
eindstand 74 wordt.
Het is den Zebra’s wederom gelukt te win
nen. al ging het ditmaal dan ook niet zoo ge-
makkeiyk. Wel hadden zy met rust reeds een
voorsprong van 1 punt, maar kort voor de her
vatting deed E. D. O. dezen te niet.
Toen ging het er dus om en dank zy een
bal uit een vrijen schop, die van een E. D. O.-er
van richting veranderde, kwam BL-Wit vry
fortuiniyk voor de tweede maal aan de leiding.
Toch was deze hernieuwde voorsprong nog
geenszins voldoende en het had een haartje
gescheeld of de Haarlemmers hadden nog een
gelyk spel, hetgeen zy zouden verdiend heb
ben, of misschien zelfs wel een overwinning
uit de wacht gehaald.
Er waren tenminste het laatste kwartier kan
sen te over. BI. Wit benutte een ervan echter
beter en dus kwam de uitslag met 31 voor de
Zebra’s.
Bovendien is het geluk ook niet op hunjiand.
Na een kwartier neemt de thuisclub het spel
weer in handen en volgen nog vier doelpunten,
respectieveiyk van Van Dyk, Van Marie, Storm -
zand en Van Marie (8—0).
Z. V. V. heeft daardoor bewezen van de beide
Zaansche 2e klas clubs de sterkste te zyn, al
hebben zy wel meer gekregen, dan waarop zy
naar verhouding recht hadden.
Z. V. V. begint met den wind in het voordeel
en slaagt er in in deze periode de leiding te
nemen door een schot van G. van Dyk, welken
voorsprong v. Marie weet te vergrooten door
een keurigen kopbal uit een voorzet van v. Dyk
(2—0).
Na de rust schynt het of de blaadjes omge-
Inplaats van den heer N. de Groot, die op 1
appèl ontbrak, heeft de heer Gaspari dezen
wedstryd tot tevredenheid gelefd. Nadat de eer
ste snelle Forward-aanvallen zyn afgeslagen,
9 blyft X spel eenigen tyd op het middenved.
waarna de «thuisclub geleidelyk aan meer in
den aanval komt. Juist als in deze periode een
goal voor Doss verwacht wordt, doelpunten de
gasten door C. Hart, uit een snellen aanval
tengevolge van een misverstand in de achter
hoede. De Dossers trachten het verloren terrein
te heriwinnen en dwingen de bezoekrs geruimen
tyd tot eén defensieve houding. Forward heeft
In deze periode het geluk aan hare zyde als
meerdere malen den bal, onbereikbaar voor den
keeper, juist langs den verkerden kant van den
paal gaat. Na twintig minuten ontstaat o.i. een
dubieus handsgeval in ’t strafschopgebied by
Forward. De oegewezen elfmeterschop wordt on
houdbaar door Brouweer ingeschoten. D.O.S.S.
blyft sterker, maar het binnentrio ziet geen kans
de resolute defensie der gasten te passeeren.
Kort voor de rust zien de gaste nen hunner
doortastend snelle uitvallen na fraai spel met
een keurig doelpunt van C. Hart beloond. Na
de thee geruimen tyd hetzelfde spelbeeld
D.OSS. houdt het spel te klein, terwyi de gas
ten met succes het spel open houden. Niette
genstaande D.O.S.S. in het veld het meest aan
vallend is, vergroot Forward de voorsprong, we
derom door een verkeerd bgrypen in de D.OS.S.-
defensie. Forward heeft nu het beste van X
spel, maar thans is het DOSS. dat door een
hard schot van Obee den achterstand verkleint.
De hoop op een gunstgi resulaa herleef nu by
de roodwitten maar Forward weet zich 10 mi
nuten voor tyd, door een vierden treffer van
C. Hart, definitief «veilig te stellen.
De Alkmaarders hebben in den regel in Den
Helder weinig succes kunnen boeken, maar het
is hun nu toch gelukt een 31 overwinning op
de Heldersche Racers te behalen. Er stona
een stevige wind en voor de rust hadden de
H. R. C.-ers het voordeel daarvan. Gesteund
door den wind waren zy meerendeels in den
aanval, maar de Alcmaija achterhoede verde
digde stug, zoodat succes uitbleef.»
Al waren de aanvallen van Alcmaria niet
zoo talryk, zy waren gevaariyk en een dezer
aanvallen had succes, 01.
Geducht kwamen de Racers nu opzetten en
ter, de linkervleugel plaatste den bal
rechts. Burgers zag deze kans direct.
achterstand geprikkeld tot nog grooter activi
teit, en eer de rust aanbrak, hadden zy door
den rechtsbinnen den achterstand verminderd
tot 3—1. Vol goeden moed werd de tweede helft
door de B. F. C.-ers Ingezet, waarby hun
enthousiasme de meerdere technische vaardig
heid van Velox te niet deed. De aanvallen en
gevaariyke momenten voor belde doelen wis
selden zich snel af en langen tyd spande het
er ten zeerste, daar men met reden den geiyk-
maker kon verwachten. Eenige minuten voor
het einde slaagde de invaller-middenvoor er in,
met een goeden kopbal den stand op 31 te
brengen. Wel deden de gasten nog een paar
fanatieke pogingen, om den Velox-doelman te
verschalken, maar het gelukte niet. De eind
stand werd 31, waardoor de geel-zwarten
zich aan den kop van de ranglijst hebben
handhaafd.
De Deensche zwemster Else Jacobsen heeft
onder offlcleele contróle een nieuw wereldrecord
op haar naam gebracht op de 200 yard school
slag in den tyd van 2 min. 495 sec. Het oude
record bedroeg 2 min. 50.4 sec. Tweede werd de
Zweedsche zwemster Isberg in 2 min. 57 sec.
Een destyds door mej. Isberg gemaakte tijd v.
2 mln. 49 9 sec. kon niet als record worden er
kend.
Res. 3e klasse
E Gez. Vier
RKAV 3 100
WA 3Wllskr. 3 31
F St. Mart. 2
n de October-aflevering van „Het Schild”
schrijft J. Lammertse Lz. een kort, zeer
zaakryk, opstel met de titelvraag .Hoe werd
Genève gereformeerd?” Hy geeft daarby het
volgende historische beeld van de stad sedert
1530, die als het ware pasklaar was voor het
optreden van Calvyn.
„De geschiedenis der stad is kort, maar be-
teekenisvol. Julius Caesar (100-44 v. Chr.) ken
de haar al als een kolonie van de Keltische
Allobrogen. Hy maakte er een Romelnsche ne
derzetting van. Bourgondië beschouwde haar
daarna als zyn bezit en sedert 1232 was het
een Duitsche ryksstad. Doch Savoye was er ook
nog en reeds vanaf pijn. 1400 wilde het graag
het mooie Genève in zyn bezit hebben. In 1530
eindeiyk waagt de graaf van Savoye de stad
te belegeren. Dat is hem niet meegevallen.
Er ontstond in de stad een antl-Savoyaan-
sche beweging en die manifesteerde zich in een
stryd tegen den bisschop, Pierre de la Beaume,
die zich met den hertog van Savoye verbonden
had. De opzet, de grond van Önève’s stryd
tegen den bisschop is dus een politieke. Willem
Farel en Peter Vlret begeesterden die actie.
Toen de graaf van Savoye zich om de stad
légerde met zyn mannen, bemerkte hy, dat de
burgers der stad zich met de Freiburgers en
Berners verbonden hadden. Dat deed hem de
zaak verloren schynen.
De Raad van Genève nam eigenaardige be
sluiten om den bisschop te treffen- üit dien
hoofde werd afgekondigd, „dat geheel Genèvft
„naar den Woorde Gods” zou leven; de bis
schop werd verbannen (daar was het allereerst
om te doen), doch in het geheim werd de H.
Mis evengoed opgedragen.
Ds. J. H. Landwehr, de bekende gereformeer
de kerkhistoricus, erkenderonduit: „Reforma
tie beteekende voor de Geneefsche burgery al
lereerst en allermeest: vryheld tot losbandig
heid” (Chr. Ene. I, 407; breeder: J. Lammertse
Lz.: „Calvyn en Calvinisme”, dl. I, 2 d.). De
„reformatie” was hier in principe en in praxi
revolutie. De protestantsche historicus dr. R.
Stabelln meent dan ook zeer terecht, dat deze
WA 4 9—0
Zwal. 3The
Vlet. 3 4—3
GOr. Zw. 3—
Wllskr. 4 4—3
Des 2Gez.
Vier 3 21
SVP 2—St.
Mart. 3 22
H Santp. 4
TYBB 3 63
8JC 3—Cone. 2 45
HBC 4BSM 2 09
I TYBB 4
Foreh. 2 10
4e klasse
BOda 1—St.
Pancr. 2 71
NVA 2—NEA 3
C RWT> 2
Lelden 3 21
D WF 1TYBB 5 40
DBS 3Cone. 3 1—0
Res 4e klasse
H Does 3The
Unity 3 33
WA 5ZPC 2 -
De Meer 4
SVO 2 22
I RKAV 4Doss 4 13
Wllskr. 5
St. Pancr. 3 63
St. Mart 4
Const. 3
K Zwal. 4ZPC 3 11
Gez. Vier 4
Oda 2 3
L Geel Wit 4
V. Nispen 3 33
Vog.zang 3
TYBB 6 42
Afdeellng Zuid
le klasse
E DHL 2—Exc. 2 32
Z. P. C. verschynt met 2 invallers, terwyi
Victory 1 Invaller heeft. Deze wedstryd heeft
een zeer spannend verloop gehad. ZP.C. trapt
af maar Victory neemt direct den bal over en
bestookt de Z.P.C. achterhoede met zeer snelle
open aanvallen. ZPC. weet echter doelpunten
te voorkomen. Na een half uur spelen weet
Z.P.C. den keeper van Victory uit het doel te
lokken en de rechtsbinnen scoort met een mooi
schot. 10.
Daarna is Victory weer aan het woord, maar
de Z.P.C.-keeper, die vandaag een zeer goeden
dag had, weet alle balen uit zyn doel te houden.
Rust: 10.
Na de rust heeft Z.P.C. wind mee. De eerste
aanvallen zyn voor Victory, daarna gaat het
spel weer geiyk op. Na 20 minuten weet Victory
echter op een fortuinlyke wyze gclyk te maken
11. Z.P.C. laat het er niet by zitten en weet
10 minuten daarna weer te scoren door den
midvoor, die een voorzet van links Ineens in
trapt. 21. HetzelfcV spelletje herhaalt hy
even daarna weer en het is 31, waarby het
blyft.
De eerste 10 minuten waren voor de Utrech«
tenaren. welke een goed sluitend spel te zjen
gaven. Het duurde echter nog 10 minuten
voordat Schreuder kans zag D. O. S. met
goed schot de leiding te geven (01).
De thuisclub begon toen beter te spelen en
ondernam verscheidene goede aanvallen, doch
de afwerking liet te wenschen over. Boven
dien bleken de D. O. S.-backs zeer goed op
dreef te zyn. Nog voor de rust vergrootte
D. O. S. uit een der vele aanvallen door du
Mortier den voorsprong (02). Met dezen
stand brak de rust aan.
Ook na de rust bleven de Utrechtenaren
den teon aangeven. Hun spel was technisch
beter dan van de Amsterdammers.
De weinige aanvallen van T. O. G. hadden
over het geheel genomen niet veel te betee-
kenen. D. O. S. bleef steeds in de meerderheid
en met een prachtschot brachtSchreuder
den stand op 0—3. Even later werd het 04,
waarna het D. O. 8.-overwicht steeds groo
ter werd. De keeper der Amsterdammers wist
door subliem «werk een déb&cle voor T. O. G.
te voorkomen.
Met een 40-nederlaag vooè' de thuisclub
kwam tenslotte het einde.
Zondag werd te Haarlem de stedenwedstryd
AmsterdamHaarlem gehouden. De uitslag
luij#5*
Haarlem 5711 hout, Amsterdam 5488 hout.
Haarlem staat dus met 223 hout voor.
De retumwedstryd wordt Zondag 29 October
te Amsterdam in het Kegelhuis aan de Wees-
perzyde gehouden.
De stryd werd nu byzonder spannend, met
goed spel van beide zyden. Er deden zich voor
belde doelen nog vele scoringskansen voor,
doch deze werden niet benut en met 21 voor
Spartaan kwam het einde.
De uitslagen van de op Duindigt gehouden
courses zyn?
Quo Vadisprys (Pryzendravery der 1ste klasse
over 2060 M.
1. Nelly Duffy, eig. W. de Jong; 2. Rabenhaupt
R. v. Leeuwen.
Tiende aanmoedigingsprys (Pryzendravery 3e
en 4e klasse over 2040 M.)
1. Xaisine Scott, eig. mevr. wed. J. Oosting;
2. Volei, B. F. v. d. Burg.
Military Prys (Ren op de vlakke baan over
1800 M
1. All, eig. en ber. res. lult. D. Slem Jr.; 2.
Tracy, eig. H. C. Lintvelt (res. Lt. G. L. Kapper);
3. Petit Due, eig. en ber. lult. G. F. Immink.
Zeventiende Heerxüdersprys (Handicap 1ste
klasse over 2700 M.)
1. Fanfare, eig. gebr. A. W. Knynenburg; 2.
Oberamtmann, A. Marcus.
QuintesMnceprys (Handicap-heat 2e en 3e kL
over 1700 M.)
1. Vaz ‘Dias, eig. C. F. Ockhorst; 2. Sara,
v. d. Knoop.
Spartaan heeft op Bloemendaal een ver-
dlensteiyke 21-overwlnnlng behaald. Het
spel van Bloemendaal was iets beter, doch
Spartaan speelde enthousiaster en was voor
doel gevaariyker.
Spartaan probeerde een nieuwen midvoor,
Vermeulen, die goed voldaan heeft.
Vóór de rust waren beide ploegen om beur
ten aanvallend, waarby de doelverdedigers
goed werk verrichtten.
Dit was een zeer slechte wedstryd.
by Hercules tenslotte nog de gelukkige
door met een kleine overwinning huiswaarts
te kunnen keeren. Er werd zeer slecht ge
plaatst, terwyi het verband in beide ploegen
totaal zoek was. Uit een strafschop wegens
hands, nam V. V. A. de leiding (10). De
stryd bleef tot de rust vrywel gelyk opgaan,
zonder dat beide ploegen echter meer kans za
gen te doelpunten.
Na de rust speelde Hercules beter. Ryn-
berk maakte spoedig gelyk, waarna W. Bui
tenweg spoedig daarop Hercules de leiding
gaf (1—2).
V. V. A. slaagde er in door v. Ravenswaay
uit een vryen schop gelyk te maken (22).
De stryd om de leiding bracht nog eenige
spanning. Hercules had hierby het beste van
het spel, doch het duurde nog geruimen tyd
voordat W. Buitenweg zyn club met een goed
schot de leiding wist te geven. Dit geschiedde
kort voor het einde uit een voorzet van v. Wyhe
(23). Hierna kwam het einde.
Den Bosch een welvarende stad in Ryks-Ne-
derland en wy kunnen niet verklaren, hoe zy
dit werd, als wy niet duidelyk uitleggen, hos
lyke beteekenls. Nu krygt men den indruk, als
of de gansche verovering door Frederik Hen-
zlch na het strategische feit van 1629 de po-
geschledenis ontwlk-
Ten agpschouwe van een talrijk publiek speel
de A.D.O. gisteren te Heemskerk haar eerste
competitie-wedstryd in de I. V. C. B. Vitesse
had een invaller voor haer midvoor. Na den af
trap biykt, dat de zenuwen beide partyen par
ten spelen. Eerst als Heldeman Vitesse met een
mooi schot ,0e leiding "keeft komt de spanning
er een beetje In. Niet lang hierna weet de
A-D.O.-linksbulten na een schermutseling met
de keeper de partyen weer op geiyken veet te
brengen. By de nu nog volgende aanvallen vgn
A.D O is Beentjg» de rechtsback van Vitesse een
geweldig struikelblok.
Na de rust krygt men eerst een op en neer-
gaanden stryd te zien. Uit een corner voor
het A.D.O.-doel mist de bal via de borst van
Beentjes, de back in eigen doel (1—2). Als
hierna in een aanval van Vitesse Kloes onge
lukkig konrt te vallen, heeft v. d. Berg de bal
voor het inschieten, 13.
Haar nsam getrouw zit A. D. O echter niet
by de pakken neer, terwyi Vitesse het op ver
dediging aanlegt, komt A.D.O. sterk in het of
fensief. Aanval op’ aanval wordtn op het vy-
andelyk doel ondernomen en eindeiyk weet
Beentjes de achterstand te verkleinen, 23.
A.D.O. geeft nu zyn mooiste spel van den
wedstryd te zien. Zelfs als de scheidsrechter
een pinalty hands voor het Vitesse deel niet
Biet, worden zy niet ontmoedigd. Als nog 3 mi
nuten te spelen zyn onderneemt A.D.O een
aanval, die eindelyk het gewenschte resultaat
geeft en de stand 3—3 wprdt, waarmede het
einde komt. De wedstryd werd in de beste har
monie gespeeld, dank zy de uitstekende leiding
van scheidsrechter Grey mans
Na circa een half uur nam Spartaan de lei
ding, toen Vermeulen uit een voorzet van v. d.
Heuvel onberispeiyk scoorde. 10. Spartaan
was daarna sterker, doch de vele kansen ble
ven door onzirt^r schieten alle onbenut. Kort
vóró de rust moest F. Ohm wegens een bles
sure worden vervangen. Rust 16.
Na de rust was Bloemendaal geruimen tyd
sterk in het offensief. Eenige malen kwam de
paal de thuisclub te hulp, doch eindelyk
maakte v. Gelder voor Bloemendaal gelyk.
11. Bloemendaal had niet lang plelzler hier
van, want even later hernam Spartaan door
Verifieulen weer de leiding. 21.
e serie „Het Leven der Historie”, die
1 werd ingeluid met het aardige boekje
van L. Rogier over1 Rotterdam, hier
aangekondigd in de rubriek „Tyd en Tij” gaf
thans als tweede deeltje een bevatteiyk ge
schrift van den HelmondsJien archivaris Jac.
J. M Heeren over de .Stad en de Meyery van
s Hertogenboach." Ook in dit werkje werd de
belangstelling voor de strategische geschiedenis
op den achtergrond geschoven, terwyi een
ruime aandacht is gegund aan de cultuur
historie. en wel zeer in het byzonder aan de
geschiedenis van den katholieken godsdienst,
het eerst door Sint Willebrord in de Meyery
verkondigd. Terwyl wy dus weinig hooren over
Frederik Hendrik, die Den Bosch in 1629 ver
overde en daarmede het feit stelde, waardoor
Brabants hoofdstad tot heden toe in alle leer
boekjes der „Vaderlandsche Geschiedenis" een
vaste plaats had. geeft Jac. Heeren ampele
mededeelingen over Bisschop Sonnlus, over de
mystieke Maria Margaretha van Oorschot, over
het H Sacrament van Mirakel te Boxtel, over
het H. Bloed te Boxmeer, en over de genade
oorden van O. L. Vrouw, die zoo talryk zyn in
de streek rond 's Hertogenboach (denk aan de
Zoete Moeder van Den Bosch, aan Handel, aan
Meerveldhoven, aan Aarle. aan Ommel. aan
Uden, aan Elshout, waar mlrakelbeelden wor
den vereerd).
Deze wyze van geschiedbeschouwing is on-
getwyfeld toe te juichen wanneer zy nlW al
te eenzydig wordt beoefend. De verovering van
Den Bosch door Frederik Hendrik is nu een
maal een datum van beslissende beteekenls,
zooals de schryver zelf toegeeft op blz- 73. Hy
voegt er alleen by: „Deze gebeurtenis sleepte
een lange reeks van rampen na voor het ty-
deiyk en geesteiyk welzyn van dit gewest”. De
opmerking is geheel juist, doch liever ware het
ons, wanneer wat breeder uiteengezet werd,
hoe Brabant tot generaliteitsland werd. Het
leven van den moedigen pastoor Gerard Ja
cobs is voor de Jeugd van groot belang, wy
betwyfelen het niet, maar het sou juist nog
meer contour krygen, wanneer de schryver niet
zoo opzettelyk de ouderwetsche historische me
thode had verwaarloosd en ons wat meer had
verteld over de belegering van Den Bosch, de
elndeiyke inname, het karakter van den ver
overaar. de voorwaarden der overgave, en de
ontwikkeling der godsdienstige en staatkun
dige verhoudingen na 1629. Weliswaar is uit
de losse hoofdstukken te Maluiten, welk een
belang de overgang naar de Staten gehad heeft,
maar wy missen twee voorname dingen: ten
eerste de voorgeschiedenis van dien overgang
en ten tweede een uiteenzetting van de eigen-
drik gezien moet worden als een betreurens-
waardlg incident, en aisof de schryver liever
Den Bosch by België had Ingedeeld gezien.
Want zonder Frederik Hendrik <zou Noord Bra
bant een grondgebied van Spanje, later van
Oostenryk. later van Frankryk en daarna van
België zyn geweest.
wy betreuren de scheuring der Nederlan
den evenzeer als Jac. Heeren maar als wy dit
duidelyk maken aan de jeugd, houden wy re
kening met den historischen groei, die nu een
maal verantwoord dient te worden. Thans is
litieke en economische
kelde.
Door dit gebrek is het boekje van J. Heeren
eigeniyk meer een bundeltje mooie schetsen
geworden dan een strikt-genomen historisch
betoog voor de jeugd. Juist wyi het boekje zoo
mooi is, vinden wy het jammer en wyzen wy
op deze fout. Temeer, omdat de serie, waarvan
dit werkje deel uitmaakt, veel belooft, wyzen
wy op het gevaar dat gelegen is in een al te
nadrukkelijke reactie op de vroegere onder-
wys-methode. Laat men inderdaad de cultuur
geschiedenis naar voren halen niemand zal het
harteiyker toejuichen dan wy. Doch laat meM
zich houden aan het schema der politieke ge-
schiedschrüving, dan hanohaaft men lichter
de eenheid en de continuïteit, die onmisbaar
zyn in een geordend geschiedwerk.
En als men eenmaal cultuurgeschiedenis
schryft, zooals Jac. Heeren het waariyk zeer
verdiensteiyk deed, laat men dan ook oppas
sen. dat het niet al te uitsluitend kerkgeschie
denis wordt. Er was b.v. in het werkje over Den
Bosch alle aanleiding om iets te zeggen over
den bouwheer der Sint Jan, over de beeldhou
wers en schilders van 's Hertogenboach, en toch
zeker over Hieronymus Bocch. Verdienstelyke
stadgenooten zyn de kunster aars toch minstens,
en hun werk weerspiegelt het zuiverst de cul
tuur. zelfs de godsdienstige cultuur.
Men ziet, dat wy nogal wat opmerkingen ma
ken by dit schoolboek, dat ons Inderdaad iets
te eenzydig toeschynt. wy doen het echter in
het belang der geheele serie die wy met vreug
de begroeten. Het katholiek onderwys is met
deze moderne en smaakryke opvatting van de
vaderlandsche geschiedenis ten zeerste gebaat.
Vooral in de steden relf. dle bet onderwerp der
verschillende boekjes uitmaken, zal men er
veel goed *>ee kunnen doen Als wy waarschu
wen tegen een zekere Roomsche eenzydlgheid.
willen wy daarmee vooral n'et zeggen, dat men
de feiten uit het religieuze leven verwaarloozen
moet! Het godsdienstig verleden is juist veel
te onbekend, omdat doorgaans aan de bestudee-
ring hiervan slechts tyd wordt besteed door
volwassen liefhebbers en vakmenschen. Het is
goed, dat hierin een gunstige wending kwam.
Vooral voor een katholieke “treek als de Meyery
4s de godsdienst-geschiedenls in den ruimsten
zlh onmisbaar. In dit opzicht heeft Jac. Heeren
uitstekend werk gedaan. Het is dan ook niet
alleen voor de scholen, dat wy zyn boekje aan
bevelen. Menig volwassene zal een achterstand
inhalen, wanneer hy kennis neemt van den in
houd.
wy reproduceeren hierby een merkwaardig
heid: het gemeentewapen van het dorpje Bakel
in de Meyery, voorstellend Sint Willibrord
met een rozenkrans, hei» verzaoedeiyk door de
naïeve volksverbeelding in de hand gegeven.
Jac. Heeren zegt ervan- „Wel geloof ik vast,
dat die Heilige heel veel van Onze Lieve
Vrouw gehouden heeft, maar dat hy veel ro
zenhoedjes gebeden heeft, betwyfel ik sterk.
Want het was eerst drie ?euwen na St. Wil-
llbrord s dood, dat de H. Dominions den Rozen
krans van de H Maagd ontving.
Het is niet louter toeval, dat die herinne
ringen aan den grooten Apostel van Nederland
in deze provincie liggen. Want lange jaren
heeft hy hier geleefd en gewerkt. Het staat
historisch vast, dat St. Wi .ibrord of St. Wil
bert. zooals hy hier altyd genoemd wordt, ty-
dens zyn vele missiereizen hier vertoefd heeft.
Omstreeks Paschen van het jaar 711 was hy te
Oss. Daar ontving Hy van een ryk man eenige
goederen ten behooeve van zyn kerk. Willibror-
dus gaf die by zyn dood aan de Abdy van
Echternach. In hetzelfde jaar kreeg hy zoo
ook enkele bezittingen te Alphen, een dorpje
ten Zuiden van Tilburg.
Er wordt verhaald, dat 8t- Wtllibrordus op
het kleine kasteel te Deun» op bezoek kwam
by Pepyn van Herstal, den 'Fr-nkischen hof
meier. die aldaar eenigen tyd ziek lag.
Van het naby gelegen dorp Bakel zou hy toen
pastoor geweest zyn.'*
Res. le klasse
A Volend. 2De
Meer 2 133
Onze Gez. 3
Vit. 2 2—a
Res. 3e klasse
B Ado 3SDE 2 3O
Res. 4e klasse
G Vitesse 4USV 4 61
Afdeellng Centrum
le klasse
B India 1—NVA 1
ZPC 1—The
Victory 1 31
St. Louis 1
Const. 1 25
C Cone. 1DSS 1 31
HBC 2BSM 1 35
2e klasse
C Or. Zw. 1—Gez.
Vier 1 14
PVCB 1—
Diemen 1 40
St. Pancr. 1St.
Martlnus 1 16
Res. 2e klasse
C RKAV 2Doss 2 1--3
D TYBB 2G.-W.2 44
Llsse 2SJC 2 10
DSS 2Santp. 3 35
3e klasse
D Dos 2RWD 1 61
Het was een snel gespeelde wedstryd, w;
by het spel van West Frisia echter danig
leurstelde. De middenlinle vergat haar steu
nende taak geheel, waardoor de Woorhoede te
veel op zichzelf was aangewezen. Ook liet het.
ploegverband te wenschen over.
Zeeburgia daarentegen speelde een zeer goe
den wedstryd. Het team vormde thans een
mooi geheel. De voorhoede was voor doel ge
vaariyk. terwyi de middenlinle zoowel verde
digend als aanvallend, goed werk leverde.
De backs waren trapvast en ook de dftelver-
dedlger deed zyn werk naar behooren.
De Enkhulzenaren ondernamen de eerste
aanvallen, doch spoedig kwam Zeeburgia er
beter in en door ’n fout van den Enkhuizer
keeper kon Boekhoven zyn club de leiding ge
ven (10). Tot de rust bleef de stryd met
wisselende kansen gelyk opgaan, doch verde
re doelpunten bleven uit. Rust 10.
Na de rust weer een felle stryd. De Enkhui-
zenaren werken hard voor den gelykmaker.
maar ook Zeeburgia liet zich niet onbetuigd
en door fraai werk van Daalman werd de
stand'll0.
Dapper hield West Frisia vol en het was
zymni, die met een zeer hard schot den ach
terstand verkleinde (21).
In den resteerenden tyd werd er fanatiek ge
streden. maar verandering in den stand kwam
er niet meer, zoodat het einde kwam met
21 voor Zeeburgia, een uitslag, waarmede
vooral D. W. 8. zeer ingenomen zal zyn.
In een slecht gespeelden wedstrijd heeft Sant
poort op ’t Sportpark een stevigs nederlaag ge
leden. Direct neemt G. W. het spel in handen,
maar de geboden kansen worden voorloopig niet
benut.
Santpoort heeft X eerst succes als Heems
kerk een bal verkeert beoordeelt en deze in het
doel verdwynt.
Het spel gaat dan eenigen tyd gelyk op, zon
der dat de doelverdedigers veel moeilyks te ver
werken krygen.
Een kwartier voor rust weet de G.-W.-mid-
voor op verdienstelyke wyze de partyen op ge-
lyken voet te brengen. 11.
Direct daarop krygt de G.-W.-ilnksbinnen
het teder toegespeeld. plaatst scherp naar den
rechterhoek, zoodat vry voortgezet kan worden,
Welken voKrzet Vemooy kalm in een doelpunt
weet om te zetten.
Met 21 in 't voordeel van G.-W. breekt de
pauze aan.
Na rust waren de doelpunten zeer goedkoop.
G.-W. voerde den stand geleidelyk op tot 41 en
Indien de G. W. halflinie haar taak goed had
begrepen, dan zouden zeker veel meer doelpun
ten het resultaat geweest zyn. Santpoort weet
dan den achterstand tot 43 in te loopen. maar
daarna is G.-W. voortdurend aan X woord. Een
gcherpe voorzet van links wordt door een Sant-
poort-speler in eigen doel gewerkt. Bosse scoort
dan het zesde doelpunt, terwyi uit een straf
schop den stand tot 73 wordt opgevoerd.
G.-W. vindt X dan welletjes en speelt verder
Santpoort weet dan nog
te passeeren, zoodat de
infolge des polltischen Verfreiungskampfes. den
die Bürgerschaft selt Jahren mlt der Hllfe von
Bern gegen ihren Bischof und das mit dle-
sem verbündete Savoyen geführt hatte (in
„Realenc. f. prot. Theol. u- K.”, III, 660).
Maar Willem Farel en Peter Vlret werden
door hun werk overgroeid. Wie wind zaait, zal
storm oogsten, zy konden binnen korten tyd
het volk niet meer baas. Het volk hield
In X geheel niet voor oogen dat het einddoel
der beweging de instltueering eener Gerefor
meerde Kerk moest zyn. Daar dacht het volk
niet aan. En de leiders eigeniyk ook niet. Het
negatieve werk, het afbreken eener bestaande
orde, het verjagen van den bisschop paste
precies in de lyn van de verdediging tegen
Savoye. Maar het positieve, wat het eigeniyke
bestanddeel van een reformatie zyn moet, had
niemands aandacht. Alles verliep in een los
bandige bende, in een complete revolutie.
We kunnen ons Farel's vrees voorstellen,
waarmede hy op 5 Augustus 1536 by Calvyn
kwam, tydens diens voorgenomen èéndaagsch
verbiyf in de stad. Farel wilde den 27-jarigen
jongeling dwingen in de stad te blyven om de
gemoederen tot rust te brengen.
„Calvyn weigerde. Hy achtte zich te jong,
te schuchter ook en hy verlangde heftig zyn
studies te kunnen voortzetten.” Hy was slechts
27 jaar en Farel 47. .Maar de oudere had een
voor jongeren byzondere imponeerende stem,
een stem, geheel overeenkomstig met het ka
rakter en werk van den sprekr. En hy beval
Calvyn met deze stem (mit der Donnerstimme,
zegt Stabelln, a.w m. 660)Gy spreekt over
uw studies en rust; welnu ik verklaar u. als
gy in zoo grooten nood der Kerk uw hulp ons
onthoudt, en uzelf meer dan Jezus Christus
zoekt, God uw studies en rust vervloeken zal!
Calvyn blééfLater verklaarde hy„Door
nameloozen schrik bevangen, liet ik myn voor
genomen reis varen” .Voorrede o. d. Psalmen,
1547).
Calvyn blééf.... tot 23 April 1538. Hy zou
reformeeren. Maar de eigeniyke reformatoren
van Genève waren het zwaard en het gezag
van Bern, bet patriotisme en de vrijheidszin!”
Een zeer spannend begin had dezen wedstrijd
want nauwelyks was de bal aan het rollen, of
de O. V. V. O.’ers maakten zich er van mees
naar
zette
zuiver voor en gaf Jonas een prachtige gele
genheid om> in te koppen. Het spel was toen
nog geen vyf minuten aan den gang, en dit
spoedige succes deed het enthousiasme by de
O. V. V. O.-aanhangers vanzelfsprekend
toenemen.
Niettemin kreeg trots den tegenslag D.
W. 8. eenige meerderheid, doch het uitstekende
werken van den linksback Neland en keeper
Houtkamp
doch de druk op het doel van de gastheeren
was hevig en toen er twintig minuten gespeeld
was zette Stricker mooi voor en Slok werkte
met een mooien kopbal den gelykmaker in X
net 11.
O. V. V. O. werd nu geheel teruggedrongen
en moest met alle macht verdedigen. Toch ble
ven hun sporadische uitvallen gevaariyk en als
Huntelaar een bal wegstompt, komt deze by
Grooten terecht en gaf deze zyn club weer de
leiding. 21.
Na de rust was het weer D. W. 8. dat voor
een verrassing zorgde, door reeds drie minuten
na den aftrap gelyk te maken. 22.
Veel krachtverschil was er nu niet meer te
constateeren, doch het betere combinatiespel
van D. W. 8. deed van die zyde nog Iets ver
wachten. Als er nog tien minuten te spelen zyn
kan keeper Houtkamp het leer niet voldoende
wegwerken en Melchers doelpunt voor de twee
de maal, zoodat het einde kwam met 23.
spoedig slaagden zy er in den stand gelyk te
maken, 11. Nog voor de rust echter slaagden
de Alkmaarders er in de leiding te hernemen,
1—2.
Byna dadeiyk na de hervatting wist Alcmaria
den voorsprong te vergrooten tot 13.
Ondanks de heftige pogingen van
om te doelpunten slaagde zy daarin niet
wonnen de Alkmaarders met 13.
keerd zyn. De Wormerveerders zyn nu in de
meerderheid, doch proflteeren daar niet van.
