ONS MANIFEST
Prikkeldraad
V
D
Naar Vrijwilligen Arbeidsdienst
Niet te veel be
loofd?
Leve de vrijheid!
ALKMAARS MARTELAREN
KINDEREN VERGIFTIGD
Fiere taal van een
leider
Negentig huizen
vernield
DINSDAG 17 OCTOBER
De plaats waar zij stierven
DE NAAIMACHINEZWENDEL
Cassatieberoepen verworpen
Casino in den winter gesloten
Felle brand te Batavia
Voor de jongere werkloozen
Polemiek beëindigd
r
te
ZIEKENFONDSLEDEN
t
Katholicisme boven
'fascisme
EE?V VLIEGEND
LUXE-HOTEL
De kwestie dr. M. van der Goes van
Naters contra H. G. M. Hermans
concessionarissen logen
en mr. Goldschmidt’s
berekening
langrijk deel onzer volkenvertegenwoordi
ging vereenigde op een weliswaar niet
nieuw, maar door zijn belichting en uitwer
king toch vernieuwd program.
In plaats van milligrammen wer
den grammen phosphor door
den levertraan gemengd
DE STRAPERLO-INRICHTING
TEZANDVOORT
Academische examens
Verpleegster radeloos
Verloop van het aantal
e
Lutine-
straft
3
28 pCt.
14 pCt.
28 pCt.
Totaal 100 pCt.
van
te (taan.
wordt thans nader-onderzocht.
in
(„Volkskrant”)
▼an
Vooruit!
Nederland wacht op Katholieke politieke
actie en demonstratie.
Nederland wacht op verjongend katho
liek enthousiasme.
Deze klaroenstoot mag niet ver-galmen!
Iwerk. De
jen moe-
Wat een respect voor de vrijheid
anderen!
En nu zult u de socialisten eens steen en been
hooren klagen als de rollen eenmaal omgekeerd
raken en hun met méér recht de vrijheid
ontnomen wordt, waarmede zij maar kwaad
stichten.
bed.
zou
BATAVIA, 1« Oct. (Aneta).
In het centrum van de stad brand
den 90 huizen af, waardoor 1000
personen, waaronder vele Batak-
kers, dakloos zijn.
Het brand-hulp-fonds deelde rijst
uit en zorgde voor de voorloopige
huisvesting der slachtoffers.
EN.
K>k»
icn,
des
I
Met dit manifest
Of het het volgend seizoen zal worden her
opend, hangt natuurlijk nauw samen met de
beslissing, die de Justitie over het Straperlo zal
nemen en of, in verband hiermede, hgt volgend
jaar nog nieuwe spelvergunningen zullen wor
den gegeven. De directie meende dat de on
zekerheid. die hieromtrent heerscht, haar niet
veroorloofde groote kosten aan de winterinrlch-
ting van het voormalige Kurhaus ten laste te
leggen. O. m. moest een centrale verwarming
worden aangelegd.
„De antl-fasclstische demonstraties in geheel
Vlaanderen en te Brussel hebben de geüni
formeerde dlnasos van de straat doen verdwij
nen. Te Brussel belegert een dichte menigte
nog steeds het dlnaso-huls. In den loop van
den nacht waagden vijf fascisten zich op straat,
maar zij moesten een goed heenkomen zoeken
in een naburig politiebureau, waar zij op hun
verzoek den geheelen nacht werden vastge
houden.
Te Yperen bestormden werkloozen het lokaal
der Vlaamsche fascisten. Zij verwijderden de
fascistische opschriften en stelden er anti
fascistische voor in de plaats. De politie ont
zette het gebouw."
Ondergeteekenden verklaren, dat het citaat
uit de encycliek „Rerum Novarum,” voorkomen
de In de brochure „Van Rerum Novarum tot
Quadragesimo Anno,” geschreven door den eer
sten onderteekenaar en uitgegeven door het
Nederl. Verbond van Vakvereenlgingen, bij ver
gelijking met den oorspronkelüken Latjjnschen
tekst dier Encycliek, onjuist is en dus tot ver
keerde conclusies aanleiding kan geven.
De tweede ondergeteekende verklaart, dat
hem is gebleken, dat de eerste ondergeteekende
dit citaat zij het onvolledig ontleende aan
een vertaling der Encycliek .Rerum Novarum,"
jaren geleden uitgegeven door het destijds be
staande R. K. Vakbureau.
Voorts verklaart de tweede ondergeteekende,
dat de goede trouw van dr. Van der Goes van
Naters buiten geding is en door hem niet In
twijfel getrokken wordt.
Belde “ondergeteekenden beschouwen hiermee
de tusschen hen over het bovenstaande
voerde polemiek als beëindigd.
Heerlen, 10 October 1933.
Dr. M. VAN DER GOES VAN NATERS.
's-Oravenhage, 10 October 1933.
H. O. M. HERMANS.
De directie van het theater Tuschinski deelt
mede, dat het Casino te Zandvoort tot den
laatsten van deze maand zal blijven geopend.
Gedurende de wintermaanden zullen belang
rijke vernieuwingen In het Casino worden
aangebracht.
Met welk recht?
Dat is niet volkomen duidelijk voor wie de
heeren In het binnen- en buitenland de laatste
jaren In hun doen en laten zoon beetje heb
ben gadegeslagen: het vrijheidsideaal bleek
immers bijna steeds en soms zelfs uitsluitend
gehuldigd en gekoesterd te worden, wanneer
zulks voor de heeren zelf voordeellg was; voor
den tegenstander kwam het er veelal minder
op aan, of hij van vrijheid genieten en profi
teered kon.
- Hoe hebben de heeren in Weenen de Katho
lieken niet jarenlang geringeloord! In den
eersten tijd na de revolutie Is het daar voor
gekomen, dat socialisten bij de kerken postten
om toe te zien, welke werkman, welke bakker
en welke slager daar binnen ging: de boos
doener kwam dan zonder pardon op den bon en
het brood werd hem uit den mond gestooten.
Een voorbeeld uit duizenden, dat ons zoo
Juist te binnen valt, omdat een Oostenrijker
er ons dezer dagen nog eens aan herinnerde.
*t Is telkens weer voor zichzelf, dat de socia
listen de vrijheid opeischen; als de socialisten
het in hun macht hebben, laten zjj hun tegen
standers geen schijntje van vrijheid.
Het ligt niet op onzen weg, het internationaal
fascistendom In bescherming te nemen (het wil
ons vóórkomen, dat men daarom ook niet
vréégt!), maar de manier, waarop de
socialisten overal, waar ze durven en kunnen,
tegen de fascisten en nationaal-socialisten op
treden, is weer zuiver.... socialistisch.
Blijkbaar met groote voldoening maakt „Het
Volk” er melding van, dat de Belgische fascisten
„geen kans” krijgen:
Een droevig gevalv an phosphorvergiftiging
heeft zich Zaterdag j.l. in het gezin van de J.
wonende de La Rei weg te ’s Gravenhage voor
gedaan. Op dokters voorschrift moesten de kin
deren en den heer van de J. levertraan met
phosphor Innemen. De levertraan werd in een
apothekerswlnkel gekocht, doch een familielid,
die als verpleegster werkzaam Is. beloofde voor
de phosphor te zullen zorgen, welke zij bij een
chemlcaliëngroothandel te 's Gravenhage in
haar kwaliteit van verpleegster bestelde.
BU Teulings’ Uitgeversmaatschappij te ’s-Her.
togenboech is verschenen Collectanea Francis
cans Neerlandica III-3 ,J3e Plaats der Marte
ling en Begrafenis van Alkmaars Martelaren"
door P. Noordeloos, Gemeente-Secretaris van
Grootebroek (N.H.).
Aan de hand van verschillende kaarten en1,
beschouwingen bepaalt de heer Noordeloos de
plaats der martéling en de plaats der begrafe
nis van de Alkmaarsche Geloofshelden uit 1572^
Teneinde tot dit resultaat te komen, bestu
deert de schrijver eerst de topografie van Enk-
hulzen, zooals die door verschillende plaats-
kundigen der 16e en 17e eeuw op kaart werd
gebracht. Niet minder den 21 platte-gronden
werden tot dit doel geraadpleegd. Daarna ver
haalt hij zeer beknopt het bekende lijdens
proces der Franciscanen, die voor hun geloof te
Alkmaar het leven gaven. Zij werden, zoo
men weet, gevonnist door den afvalligen pries
ter Gerrit van Berkenrode, die hen ter dood
veroordeelde omdat zjj uitdrukkelijk beleden, te
gelooven in de werkelijke tegenwoordigheid van
Christus in de geconsacreerde Hostie, en om
dat zjj weigerden, die belijdenis te herroepen.
Alle motieven zijn aanwezig om te gelooven, dat,
deze rechtspraak plaats vond op de plek, waar
in 1572 het stadhuis stond. Immers nergens an
ders kon een geldig vonnis worden uitgesproken.
Het tegenwoordige stadhuis van Enkhulzen
dateert van 1686. Het oude stond aan de Oost
zijde der Breestraat. Tegenover dat gedeelte der
Breestraat moet de martelplaate liggen, want
de peters werden opgehangen „tegenover het
stadhuis.” Dis is vóór het Noordelijk kwart van
het huidige stadhuis, en dus niet zooals ge
dacht werd op de plaats waar thans de
„Wilhelmina-linde” staat, daar die plaats in
de 16e eeuw bebouwd was.
De heer Noordeloos besluit, dat de lichamen
der martelaren zijn neergeworpen in een daar
toe gegraven kuil In het hoogere deel van het
Mullem of „visschers mollem” te Enkhulzen.
een open plaats, zoo genoemd naar het mulle
zand. De begrafenis zou geschied zijn door de’
beulen of hun handlangers, zeker niet door
katholieken. Onaanvaardbaar acht schr. de
stelling, dat de lichamen kort daarna door
katholieken zouden opgegraven en veroverd
zijn. Daarvan zou n.l. een herinnering zijn over
gebleven.
Doordat het „Mullem" later werd ingedijkt
bij de stad, zeggen Opmeer en latere auteurs,
dat de lichamen rusten op een onbekende (nJ.
niet nauwkeurig, aanwijsbare) plaats.
De zeer gedetailleerde studie van den heer
Noordeloos is uitstekend verlucht met een tien
tal afbeeldingen en topografische kaarten.
Deze Vrijwillige Arbeidsdienst, aldus Prae-
ses van Galen, vereenige zonder pressie of
dwang jongere werkloozen in kampen. Zij
krijgen flinken kost en eenvoudige werkklee-
ding, verder een bedrag van b.v. 5 per
week, de helft contant, de helft op een
spaarbankboekje. Men vertrekke naar het
kamp des Maandagsmorgens en keere ’s Za
terdagsmiddags weer naar huls. Het ver
voer moet kosteloos zijn. Doordat elk
weekend in den hulselljken kring wordt
doorgebracht blijft het gezinsverband be
houden. De werkprojecten moeten niet te
ver worden gezocht, men blijve zooveel mo
gelijk in eigen nabije omgeving.
De eenlge kans van slagen echter Is dat
de moreele leiding In handen komt van de
jeugdorganisaties. Deze moeten de eigen
sfeer scheppen, waarin de werklooze jonge
man zich thuis voelt, deze zullen ook de
stuwkracht vormen.
Deze bestelling werd telefonisch opgegeven en
daarbij heeft zich een vergissing voorgedaan
en is een aantal grammen in stede van het
voorgeschreven aantal milligrammen afgele
verd. Deze hoeveelheid werd door den levertraan
gemengd en daardoor werd den kinderen een
duizendvoudige dosis phosphor toegediend. Het
spreekt vanzelf dat een dergelijke noodlottige
vergissing niet ronder gevolgen kon blijven.
De beide kinderen werden In zorgwekkenden
toestand naar het Ziekenhuis aan den Zuidwal
gebracht. Daar Is het 4 -jarig zoontje aan de
gevolgen overleden. Het tweede kind is eveneens
ernstig ziek, maar men hoopt, dat dit, een
2-jarig jongentje, tn het leven gehouden kan
worden.
De politie stelt een onderzoek In, in hoeverre
hier van schuld sprake is. Daartoe is het lijkje
in beslag genomen.
Wel staat echter vast, dat van kwaadwillig
heid geen sprake Is. De verpleegster,’ door wier
bemiddeling de phosphor is besteld, is radeloos
en verkeert in overspannen toestand. In hoeverre'"
de telefonische bestelling niet goed verstaan Is,
- soclaal-demokraten paradeeren nog
I maar steeds gaarne als de paladijnen
der onvolprezen vrijheid.
De Hooge Raad heeft gisteren verworpen
de cassatieberoepen van A. M. en J. H. V.,
die resp. wegens uitlokking van verduiste
ring en heling door het Gerechtshof te
•S-Gravenhage in de Leidsche Naalmachlne-
zaak veroordeeld zijn resp. tot negen en
zes maanden gevangenisstraf.
ooral het fascisme vond sympathie.
Waarom?
Omdat ’t nog iets te beloven scheen,
omdat het een zeker succes had in het bui
tenland, omdat het zich frlsch en krachtig
voordeed, omdat het zoo veronderstelde
men tenminste handelend zou optreden,
tenminste daden zou stellen:
daden tegen de uitwassen der demokra-
tie, tegen de ondermijning van het gezag,
tegen de nationale lamlendigheid, tegen de
bestendiging van een gang van zaken, waar
over feitelijk niemand tevreden was.
Vele Katholieken begonnen sympathie te
gevoelen voor een of ander fascisme en niet
weinigen gaven daar reeds openlijk uiting
aan.
Verondersteld moet worden, dat dezulken
over het algemeen niet de mlnst-actleve
staatsburgers zich weinig rekenschap
gegeven hebben van de consequentie hun
ner sympathieën, hunner uitingen.
Immers, het kan nimmer tot het ideaal
Van een waren Katholiek bejiooren, dat de
staatsalmacht erkend wordt en dat het ge
zag van den Staat principieel dus gesteld
Wordt boven het gezag van God.
Wij zeggen: principieel; indepraktljk
Immers zou een fascistische staat zeer
christelijk kunnen zijn; het hangt er maar
van af, hoe de heerscher van het oogenblik
het fascistische princiep zou meenen
moeten interpreteeren en uitvoeren.
Wij, Katholieken, moeten in onze verant
woordelijkheid voor het behoud van het
koddelijk gezag op aarde echter het zekere
voor het onzekere nemen en dus.... ons
zelf blijven, onzen eigen weg gaan.
Wat de fascisten zeggen te weten, dat
Weten wij beter; wat de fascisten zeggen
te kuhnen, dat kunnen wij beter; wat
de fascisten zeggen te zullen doen, dat
«uilen wij beter doen.
Wij beschikken over een overtuiging.
Welke wortelt in het allerdiepste van een
menschenziel, daar, waar de mensch zich
tenvolle verantwoordelijk voelt voor God en
het tijdelijke tegen het eeuwige afmeet; wij
beschikken over encyclieken, waarin over
oorsprong en bevoegdheid van het gezag,
over wezen en inrichting van den Staat,,
over de taak van den Staat en betrekking
tot de maatschappelijke orde, enz. enz. de
éénig-ware waarheden verkondigd zijn, zóó
&Ls zjj nog nooit tevoren verkondigd wer
den.
En het beste, dat de fascisten in hun
Verschillende programs opnamen, ontleen
den tij juist aan ónze ..instructies”.
Wil men óns dan wat leeren? Wil men
tas lelden?
Wat er verkeerd is in onzen regeerings-
vorm, dat willen ook wij doen verdwijnen:
•Jnet wijze beperking” moet de samenwer
king tusschen Overheid en volk plaats heb
ben, maar de „gezonde volksinvloed” mag
Te Glendale, Calif omit,
is een nieuw metalen
passagiersvliegtuig in
dienst gesteld, dat een
tot dusver ongekend
comfort en luxe biedt.
De beide 700 P.K. sterke
motoren bewegen dit
vliegende luxe-hotel
niet enorme snelheid
voort
De Nederlandsche Maatschappij tot bevor
dering van de geneeskunst heeft de aandacht
van den minister van sociale zaken gevestigd
op het feit, dat als gevolg van de crisis vele
ziekenfondspatiënten zijn afgedaald tot arm
lastige patiënten en daardoor het fonds heb
ben moeten verlaten, wat ondanks het feit,
dat vele meergegoeden tot de fondsen toetre
den, omdat ze door de crisis zjjn gaan behooren
tot de minder-gegoeden. tot een daling van
het aantal ziekenfondsleden heeft geleld, die
op vele plaatsen groote afmetingen heeft aan
genomen. De minister van sociale zaken heeft
de maatschappij voornoemd doen weten, dat
hU m dit verband overweegt of er njjddWkn
of mogelijkheden zjjn om den teruggang
het aantal ziekenfondsleden te stuiten.
menschen, inwonend thuis of bij familie,
ontvangen geen steun!
Bij velen van hen verslijten de kleeren,
het ondergoed, de schoenen. In de gezin
nen, waaruit zij komen, is het al rekenen
en puzzelen hoe met de luttele inkomsten
rond te komen. Daar voelen die groote, op
gegroeide kerels, die toch eigenlijk het geld
moesten binnen brengen, zich te veel. En
toch moeten ze thuis hun handen ophou
den voor alles! Geen trammetje kunnen zij
zelf bekostigen, geen duit zakgeld hebben
zjj, om zich zelfs maar de toch niet over
weldigende luxe van een doosje sigaretten
te verschaffen en dat weken, maanden, ja
ren achtereen. Men voelt, hoe met al de les
sen en cursussen, met alles wat er gedaan
wordt om hun geest en moreel op peil te
houden, deze leegte niet wordt aangevuld,
dat er toch een stemming komt van bitter
heid en wanhoop, en daarom wordt steeds
klemmender hun vraag: verschaf ons werk,
dl geeft het nog zoo weinig. Er moeten toch
middelen te vinden zijn om ons nuttigen
arbeid te doen verrichten, zonder den nor
maal werkenden daarmee concurrentie aan
te doen. Alleen op die manier kunnen wij
ons het allernoodzakelijkste verschaffen
dat ons op de gewone wijze niet kan wor
den gegeven.
Hoewel deze kwestie officieel nog niet
ter tafel is geweest, zoekt de regeering, met
open oog voor den nood dezer jongeren,
naar een oplossing. Zij wil deze vinden in
het doen uitvoeren van nuttige projecten,
die niet zooals b.v. de bruggenbouw,
direct op het program stonden. Zij denkt
b.v. aan den aanleg van een weg Amster
damUtrecht, van een grooten weg langs
de Noordzeekust. Ook de vakorganisaties,
die tot dusver plannen In deze richting te
genhielden. staan nu achter die denkbeel
den, welke practisch beteekenen: Invoering
van een vrijwilligen arbeidsdienst voor de
jongere werkloozen.
Wij hebben ons over deze belangrijke aan
gelegenheid gewend tot Praeses Th. J. van
Galen, onder wlen de werkloozenzorg der
St. Jozefsgezellen ressorteert. Wij vonden
in hem het kon niet anders een vurig
voorstander van deze, hem reeds bekende
plannen, waarvoor hij de volgende richt
lijnen uitstippelde.
T”Xe voordeelen van dit kampleven, van
Idlt werken in de gave natuur, zijn
groot. De jonge menschen worden los
gemaakt uit een decadente sfeer, los ge
maakt van conventie en gemakzucht, zij
Iqpren te leven in eenvoud, In vrijwillig aan
vaarde discipline, den arbeid niet langer
te zien uit een oogpunt van winstbejag,
maar als een plicht tegenover de gemeen
schap. Ook het besef, dat men iets positiefs
onderhanden heeft, Is goed. De arbeid
wordt weer het middelpunt van het leven.
Tenslotte ontlast men ook de reeds zoo be
narde gezinnen.
Kunnen wij ons aan het Duitsche voor
beeld spiegelen?
De organisatie in Dultschland is puik.
Reeds jaren hebben er de Gezellen hun
eigen ..Lagers”. De nieuwe regeering stuwt
en steunt dit werk op krachtige wijze. Het
Is een heerlijk schouwspel In de groote
Duitsche steden des morgens deze „vrijwjl-
Hge arbeiders” zingende te zien opmarchee-
ren, de spade over den schouder, op weg
naar hun werk.
Het leven in de Duitsche kampen is als
volgt Ingedeeld: zes uur op, een half uur
voor wasschen, aankleeden. opruimen, gym
nastiek, (voor de katholieken) H. Mis, ont
bijt, arbeid tot half twee, middagmaal,
sport, avondmaal, cultureele avondbijeen-
komst, tijdig (uiterlijk 10 uur) naar
Ook voor onze toekomstige kampen
deze dagorde aan te bevelen zijn.
Is het werk b.v. wegenaanleg niet te een
zijdig?
Bij een project als wegenaanleg Is er werk
voor alle groepen. Timmerlieden bouwen de maatschappelijk leven wordt omgezet.
ot de groote problemen waarvoor on
ze samenleving door crisis en werk-
loosheid is gesteld, behoort het feit,
dat duizenden en duizenden jongemenschen
geen plaats meer kunnen vinden aan het
arbeidsfront. Dit maanden, soms jarenlang
„zonder" zijn, dit leegloopen doel- en moe
deloos, bedreigt het jonge geslacht met de
ernstigste moreele en physieke Inzinking.
Men heeft daarom de handen Ineen gesla
gen en er is In betrekkelijk korten tijd,
vooral in de groote steden, voor deze jon
gere werkloozen zeer veel geschied. Bij <Ie
Katholieken is deze zorg In handen van de
St. Josephs Gezellen, die een uitstekende
organisatie hebben opgebouwd en verder
werken de verschillende groepen Protes-
tantsch, neutraal, socialistisch elk In ei
gen kring. De overheid subsidieert, elders
ook organiseert en leidt zij Zelf.
Deze jongere-werkloozenzorg, in het
slechtste geval een bezig houden, wat ont
spanning en afleiding, in het beste geval,
zooals in de goed geoutilleerde centra als
Amsterdam, Rotterdam enz. een degelijk
opgezet plan met uitgebreide roosters van
vak- en ontwikkelingscursussen, is een
mooi en werkelijk grootsch stuk werk, dat
ontzaglijk veel kwaad heeft voorkomen.
Duizenden jongere werkloozen zijn den le
diggang ontvlucht, zoeken zich te bekwa
men In hun vak, nieuwe beroepsvaardig
heid te verkrijgen, zich te ontwikkelen. Men
mocht veronderstellen, dat, in afwachting
van normale tijden, hier een oplossing was
gevonden.
Wie echter zijn oor te luisteren legt en
weet wat er onder die jongens omgaat,
heeft reeds lang begrepen, dat met deze
zorg op den duur de werklooze jeugd niet
gebaat is. Want hoe gaarne en met hoeveel
ijver zij ook de kans tot ontwikkeling van
hun kennis en vaardigheid aangrijpen, hoe
zeer zjj ook waardeeren alles wat voor hen
wordt gedaan, zij hebben tenslotte slechts
dezen wensch: werk, werk voor de gemeen
schap, werk, dat hun. zij het nog zoo ge
ringe, onafhankelijkheid geeft.
Men moet toch niet vergeten: deze jonge
Naar aanleiding van de mededeeling van mr.
H. S. Goldschmidt over de verdeeling van de
Lutine-schatten, schrijven concessionarissen,
de N.V. Stoombootmaatschappij „Texel” te
Texel en de N.V. Scheepvaart G. Doeksen
Zn. te Terschelling om. het volgende:
Volgens den schrijver zouden wij, bij gunstig
resultaat ihet den toren, te tarnen hebben
moeten ultkeeren:
AMSTERDAM. Candidaatsexamen in de
Handelswetenschappen de heer J. van der Kolk;
doet. ex. Handelswetenschappen de heer J. H.
Th. Schipper.
niet geheel verdwijnen; er moet blijven
„een goed geordende medezeggenschap”
en „een openbare behandeling der openbare
zaak": de burgers mogen niet worden tot
slaven van een overheid, die zonder verant
woording te geven van haar besluiten en
haar daden de volledige overgave vraagt
van het individu; wij willen degenen, die
thans ijveren voor eenlg fascistisch bewind,
hun nood wel eens hooren klagen, wanneer
zij eenmaal door het door henzelf aan de
regeering gebracht bewind tot in de klein
ste ie vensklelnighedengeringeloord
worden!
Welke mensch, die niet tegen zichzelf in
bescherming genomen moet worden, laat
zich gewillig, ja, opzettelijk, in boeien
slaan?
Ieder fascisme, waarop het Katholicisme
geen correctieven toepast, wil God in de
staatkunde verdrijven naar het tweede plan,
dreigt het gezag tot een caricatuur daar
van een gezag zonder basis te maken
en bezorgt de persoonlijke, menschwaar
dige vrijheid een smadelijk einde.
Uit de ons volgens deze verdeeling toeko
mende 28 pCt. (respectievelijk uit ons eigen
vermogen) hebben wij materieel, personeel, enz.
te bekostigen. Voorts is het ons plan (zulks
Ingevolge eene vroegere door ons onverplicht
gedane toezegging) daaruit een uitkeering te
doen aan Lutinecontracthoudera 1929.
In het optelsommetje van mr. Goldschmidt
behooren dus de twaalf en dertig procent niet
keeten, die verder door de schilders worden
verzorgd, llchtleidingen dienen gelegd, koks
bereiden de maaltijden en zoo is er nog
veel meer.
Ook vergete men niet, dat er een zeer
groote groep blijft, die géén beroepsvaardig
heid bezit. En verder de jonge boeren en
jonge landarbeiders, die eiken winter werk
loos rondslenteren. Zij zullen er op hun
plaats zijn. Wat tenslotte de handels- en
kantoorbedienden betreft, hun zal het vol
strekt niet schaden, wanneer zij eens met
frisschen geest en lichaam kunnen arbeiden
in de vrije natuur.
Bestaat er geen gevaar, dat deze vrijwil
lige arbeidsdienst het karakter krijgt van
de bestaande werkverschaffing?
Daartoe zijn de verschillen te groot. Bij
werkverschaffing is dwang, de arbeidsdienst
is vrijwillig. De werkverschaffing brengt
goed- en kwaadwillenden bijeen, de arbeids
dienst wordt gebouwd uitsluitend op hen.
die goed willen; kankeraars en opruiers
dienen radicaal geweerd. Zij, die in de
werkverschaffing zijn geplaatst, weten, dat
zjj toch hun steun zouden krijgen, ook ai
bleven zij thuis. Verder staan de jonge men
schen in den vrijwilligen Arbeidsdienst on
bevangen tegenover het loonvraagstuk en
zijn zij niet gebonden aan een gezin.
Hoe is uw meening over het „Practisch
Werken”, dat reeds in dezen geest in het
Vondelpark te Amsterdam wordt toegepast?
In het Vondelpark is deze kardinale fout
gemaakt, dat men naast technische leiding
zich is gaan bemoeien met jeui"
godsdienstige en cultureéïe bela
ten in handen blijven der jeugdorganisaties.
Het zou goed wezen, vervolgde Praeses van
Galen, wanneer in de kampen ook de intel-
lectueele jongeren werden betrokken, om
zoo het contact tusschen hen en de arbei
dersjeugd te bevorderen. Zij moeten méé
leven, samen optrekken. Veel kunnen zij
van elkaar leeren. De klassen, die nog altijd
maar van elkaar gescheiden worden gehou
den, moeten bijeen gebracht, om samen te
bouwen aan een nieuwe gemeenschap. Er
zal ook geen „baas” meer zijn, maar een
leider, die in dienende liefde zijn taak ver
vult en het vertrouwen heeft.
Zóó kunnen de werkkampen aan het
jonge geslacht een groote taak vervullen.
Laat de regeering dit werk ruim opvatten,
maar in een geest van eenvoud, laat zij. de
juiste menschen weten te kiezen. Het be
hoeft niet ineens massaal te worden opge
zet, maar het zal groeien in een richting,
waarin misschien wel ooit ons geheele
Lutinecontracten 1929 (belang 110.000) en
privé-relaties (belang 40.000) 30 pCt.
Aah. duikers en personeel, enz10 pCt.
(Aan den heer Beckers 28 pCt.
Aan „Lutine”-aandeelen 1933 14 pCt.
Totaal 82 pCt
terwijl wij van Lloyd's ontvingen 70 pCt.
zoodat meer beloofd was dan te ont-
vangen 12 pCt.
Volgens ons program 1933 daarentegen moest
de verdeeling als volgt geschieden:
Krachtens het door concessionarissen met
Lloyds gesloten contract voornoemd zal 70 pCt.
van de bruto opbrengst aan concessionarissen
worden betaald, zoodat Lloyls behoudt 30 pCt.
De concessionarissen staan aan den
heer Frans Beckers af A
Verder staan de concessionarissen
aan houders van aandeelen af
Zoodat voor de bergingstnaatscl^ap-
pijen overblijft het restant of
-j-^en manifest als een klaroenstoot.
H Een klaroenstoot, welke duizenden
J—/en duizenden in den lande zal doen
ontwaken uit den lethargischen slaap,
waarin politieke onverschilligheid of moe
deloosheid hen deed verzinken. een kla
roenstoot, welke dwingt tot luisteren, tot
zandachtig luisteren naar de fiere en over
tuigende taal van den voorzitter der R. K.
Staatspartij, den heer O. Gosellng, die zich
hierin openbaart als een leider in den bes
ten zin van het woord.
Och! t is eigenlijk heelemaal niet nieuw,
wat de leider van onze zich verjongende
R. K. Staatspartij in zijn manifest ont
vouwt; t zijn bekende waarheden, welke
hier verkondigd worden; geen haar-breed
wijkt de leider hoe onzeker en hoe
sterk-troebleerend de tijden ook mogen
zijn af van de principieele richtlijnen
welke de Katholieken van Nederland steeds
gevolgd hebben sinds Dr. Schaepman hen
bezielde tot eenheid rondom hun ééne
Ideaal; onze princiepen hebben zich niet
gewijzigd, nóch in de periode van het op
permachtige liberalisme, nóch in de stu
wing van het alle grondslagen ondermij
nende socialisme, nóch in den grootaten en
hevigsten wereldoorlog, welke ooit beleefd
werd en waarin een „Umwertung” van alle
geestelijke en zakelijke waarden op te mer
ken viel, nóch ook in de ontzettende
krisis, waarin de wereld nu al jaren lang
ligt te zieltogen, nóch ook bij de komst van
het fascisme over Europa tot vlak vóór,
ja, tot over onze grenzen.
De katholieke princiepen zijn dezelfde
gebleven, ook in het politiek en staatkun
dig, ook in het ekonomisch en sociaal leven,
en die princiepen waren tot op den dag van
gisteren nog even goed en even schoon, als
tij on verander lijk stééds geweest zijn.
De onvergelijkelijke verdienste van Mr.
Gosellng’s manifest bestaat echter hierin,
dat daardoor als het ware een nieuwe zon
over onze katholieke idealen is opgegaan,
dat wij er ons nü eerst weer recht bewust
van worden, hoe goed en hoe schoon onze
Idealen nu wel zijn.
Hier was veel verdoezeld, hier was veel
vergeten, en waar de R. K. Staatspartij
in de davering van allerlei vreemde en
vage, maar daardoor juist aanlokkelijke
leuzen zweeg, ja, al te lang blééf zwijgen,
wellicht uit een ietwat overmoedig besef
van innerlijke en uiterlijke kracht, daar
werd door velen het katholieke ideaal niet
meer erkend, niet meer begrepen.
Velen wendden zich onverschillig of mis
moedig van de R. K. Staatspartij af en
hielden zich afzijdig, anderen voelden
in zich een reageerende kracht en zochten
hun heil in socialisme of fascisme.
T "T 7" aarom zou één der onzen nu een
yy 200 gevaarvolle strooming volgen,
als wij zelf (inet alleen zonder ge
vaar, maar ook met veel meer kans op suc
ces) onze idealen kunnen nastreven en be
reiken?
Men leze er het krachtige manifest nog
eens op na, dair, waar het richtlijnen geeft
voor ons ekonomisch beleid, voor een nieu
wen maatschappelijken opbouw, voor steun
aan den middenstand, voor handhaving
van het gezag, voor beveiliging van de
christelijke grondslagen van ons volksleven
door een krachtige gezinspolitiek, door een
verbod van den arbeid voor nlet-kostwin-
nende vrouwen, door normen-stelling voor
steun aan werkloozen en door ,.de
krachtigste bestrijding van de openbare
zedenverwildering en van alles, wat deze
in de hand werkt”.
Ook voor het euvel der cumulatie blijkt
de leider onzer partij een open oog te heb
ben.
Vooral de handhaving van het gezag zal
aan de verjongde R. K. Staatspartij veilig
toevertrouwd zijn; met sterke hand zal in
gegrepen worden tegen „elk optreden in
woord en daad, zoo dit een aanranding be-
teekent van onze grondwettelijke instellin
gen."
Communisten mogen hierin een ernstige
waarschuwing zien.
Evenals ook de socialisten van het slag
dergenen, die zoo jubelden bij de muiterij
op „De Zeven Provinciën”.
Als de groote katholieke massa zich
schaart achter de eischen, in dit kloeke
manifest vervat, kan men er verzekerd van
zijn, dat de R. K. Staatspartij een gezag'
zal doen gelden, *t welk vriend en niet-
vriend met eerbied vervult.
Partijleider Gosellng heeft geen ijdele
taal gesproken; hij zal zijn woorden kracht
kunnen bijzetten, nü reeds.
Immers, wanneer men dit manifest leest en
her-leest, geve men er zich rekenschap van,
dat de in dit manifest genoemde voorloo
pige maatregelen, die aan het program-1933
concrete uitvoering moeten geven, de volle
instemming hebben., van de Katholieke Ka
merfractie. -*■
Met het volste vertrouwen mogen wij ons
dus scharen om een leider, die een zóó be-
