den Rijksdag
De brand
Nationaal-Socialisme in Japan
ONS BLAD
lil
ft
ft!
i
ft#
In het uitzicht van 12 November
Het nieuws van heden
De ontwapenings
conferentie
in
F
lil
T
H
i'il
"J
ih
DRIE UITSPRAKEN
SPRAK TORGLER MET
V. D. LUBBE?
I
DE STAATSGREEP 1932
'I!
DE BAROMETER
JOH. LAU WERS
PAVCLOr 3
ALKMAAR
Kompassen en Microscopen
y
DONDERDAG 26 OCTOBER 1933
ZEVEN EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 21
CROOTE BELANGSTELLING VOOR HITLER’S REDE
o o
IN DE BERG-EN-DAL-BAAN
•rd
Erkenning van goede
trouw
Roosevelt moet de
kamer houden
Houding der boeren en
soldaten
Sarraut confereert met de
partijleiders
Bureau stelt voor de bijeenkomst
der hoofd commissie te verda-
gen tot 4 December
Druk van Engeland en
Frankrijk
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
ft w
De Fransche kabinets
crisis
I
Japan wil een nationale regeering
met gematigde fascistische
beginselen"
„Torgler was nerveus”
Verklaringen van het nat. soc.
Ryksdaglid en gewezen
communist Karwahne
ADVERTENTIEPRIJZEN
Per lossen regel 20 c., ingez. med. 40 c.
p. regel; idem op pag één 55c.p. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek Telefoonnummer 433
r
VEREENIGDE katholieke pers
NOORO-HOLLANDSCH DAGBLAD
La val. Openbare Werken; Pietrt.
ia
teren
den
ij
actnede
9
i
(Nadruk verboden)
Stand o» Donderdag aar VJB.; 74g
Vorige stand 1t»
Bij het bezoek van kindyen uit de
provincie aan den Weenschen Prater,
maakte de Oostenrijksche vice-kanse-
Ber Fey met hen een tocht in de berg-
pn-dal-baan
Dinsdag in den vroegen middag stond reeds een groote menigte voor het Ber-
lijnsche Sportpalast, om er des avonds te kunnen luisteren naar de rede van
Rijkskanselier Adolf Hitler
De roulette draait ook niet meer te Zandvoort
'en Maastricht.
Rapport inzake de mogelijkheden van samen
voeging van theoretische scholing en practische
werkzaamheid voor jongere werkloosen.
De Tweede Kamer over de zedenverwildering-
Het bureau zal Donderdagavond of Vrijdag
ochtend nog eens bijeenkomen om het verdere
werkprogram definitief vast te stellen.
In de volgende weken zal het bureau waar
schijnlijk nog enkele malen bijeen komen.
De Eerste Kamer keurde s.ha. de Omzetbe
lasting goed.
Vooiloopig verslag der Tweede Kamer over de
Rjjksbegrooting van Buitenlandscbe Zaken.
Maatregelen tegen den smokkelhandel
rogge.
De Kon. Ned. Zoutindustrie laat een fabriek
In Hengelo bouwen.
R. K. Melkhandelaren bespreken de
zulvel-aangelegenheden.
Mgr. M. Brans O. M. Cap. naar Rome vertrok
ken.
een
de
'Verkle-
aan te-
Ook een volksstemming in Oostenrijk.
Ontwapeningsconferentie tot 4 December ver
daagd T
De zaak tegen den accountant R. H. in boo
ger beroep voor het Haagsche Hofde ver
dediger mr. Stomps legt zijn taak neer.
De organisatie van den graanstean opgedra
gen aan de Stichting Nederlandsche Graan-
centralc en de Stichting Nederlandsche Meel
centrale.
Katz bijzonder radicaal was, gaf getuige
ontkennend antwoord.
Katz was een der leiders, die de voogdij van
Moskou van de hand wezen. Toen bleek, dat
Katz andere plannen had, moest hij het veld
ruimen.
BU het parool: ,Los van Moskou' was als
tweede gekomen: „Los van bet internationale
jodendom".
Op de vraag van Torgler, ot Karwahne op
Onderwijs;
Begrooting.
Deze combinatie zou op ongeveer 300 stem
men kunnen rekenen.
n zijn rede op den leldersdag der nationaal-
soclalisten heeft Rijkskanselier Hitler ge
zegd: „Het groote werk der verzoening in
ons volk, begonnen door het nationaal-socialls-
me, moet thans bekroond worden. Ook onze
vroegere binnen landsche politieke tegenstanders
zouden wij tegemoet komen en de hand reiken,
wanneer zij bewijzen op te willen komen voor
de Duitsche eer en den Duitschen vredeswil.”
Denzelfden dag vulde Kardinaal Bertram van
Breslau deze woorden aan in een verklaring,
waarin hij o. a. schreef: ..Nog een andere, zeer
ernstige en drukkende zorg kwelt vele duizen
den trouwe katholieken: de zorg nJ. om hen,
die in den vroegeren parljj-staat die leiders
volgden, die uit godsdienstig plichtsgevoel den
geestelijken strijd trachtten aan te binden te
gen Marxisme en bolsjewisme in vormen, wel
ke zich aanpasten bij den vroegeren staat.
Deze mannen, die het welzijn van volk en
Staat, van godsdienst en Kerk naar hun beste
vermogen en in plichtbewuste gehoorzaamheid
aan de bestaande overheid hebben trachten te
dienen en te bevorderen, zijn ook heden bereid
den nieuwen Staat en den wil des volks op
recht en trouw te dienen en in eerlijke samen
werking met de bestaande regeering hun kracht
en kunde beschikbaar te stellen voor het ge
meenschappelijke reddingswerk.” De derde uit
spraak. welke in dit verband van bijzondere
beteekenls is, heeft Dr. Goebbels gedaan in zijn
groote rede in het „Sportpalast". „Nadat wjj
in de laatste acht maanden de btnnenlandiw.be
betreffende zegels op
Engeland werd vertegenwoordigd door Eden,
Frankrijk door Massigll en de Vereenigde Sta
ten door Norman Davis.
By de langdurige besprekingen is overeen
stemming bereikt op de volgende twee punten:
1 De hoofdcommissie wordt verdaagd tot 4
December:
3 Het bureau krijgt van de hoofdcommissie
opdracht in den tusschentyd een nieuwen
tekst voor te bereiden, welke dan aan de
hoofdcommissie op 4 December ter behande
ling zal worden voorgelegd.
Ministerieel schrijven
dlenststukken.
vijanden hebben verslagen,” aldus zei hy. „moe
ten wij nu ook ruim en groothartig zijn en hun
die ons in deze maanden hebben leeren kennen
en hoogachten, verzoenend de hand toesteken.”
Met deze uitspraken voor oogen. mag men er
van verzekerd zijn, dat de 12e November niet
alleen een demonstratie naar buiten, maar ook
een groote verzoendag voor het binnenland
worden zal. Waar de wil tot waardering van
de eerlijke vroegere tegenstanders, die met
zuiver geweten en oprechte overtuiging de
vorige regeerlngen hebben gediend en thans het
nieuwe wettige gezag in Duitschland met ge
lijke trouw aanvaarden, zoo nadrukkelijk
wordt uitgesproken, moet een weg zjjn om
tot een wezenlijke innerlijke verzoening
te komen. Overwinnaars, die ook de plicht- en
eergetrouwe overwonnenen blijvend willen dis-
crimineeren en als tweede-rangs menschen be
handelen. begaan een ernstige fout en groote
onrechtvaardigheid. De natlonaal-sociallstische
machthebbers in Duitschland kunnen, gezien
hun buitenlandscbe politiek, niet anders dan
de eersten zijn om dit volmondig te erkennen.
PARIJS, 25 Oct. (Reuter.) Uit Washington
wordt, genheid, dat president Roosevelt aan een
lichte verkoudheid lijdt, welke hem dwingt de
kamer te houden.
onschadelijk worden gemaakt, volgens de
ideeën van Inoyé. In het najaar van 1931 waren
alle voorbereidingen reeds getroffen, maar om
onbekende redenen kwam het plan nog niet tot
uitvoering. In bet voorjaar van 1933 begonnen
Inoyé en zijne volgelingen iedereen te vermoor
den, die op de zwarte lijst stond. Junnosuke. de
Minister van Financiën en de Directeur der
Japansche Bank vielen weldra als slachtoffers.
Iedere partijgenoot moest minstens één tegen
stander uit den weg ruimen; na den val der
voornaamste vijanden zou in Tokio de dictatuur
der Nationaal-Soclallstische Party worden uit
geroepen terwyi de staat van beleg zou worden
afgekondigd.
Den 13den Mei hechtten de afgevaardigden
der afdeelingen hunne goedkeuring aan het vol
gende program: 1. De hoofdmacht zal de direc
te actie beginnen om half zeven in den morgen
van 15 Mei; 3. Een afzonderlijke groep zal om
7 uur de spoorwegstations, de gasfabriek en de
electrische centrale bezetten; 3. Het gros van het
party-leger wordt verdeeld in 4 groepen. De
eerste groep bezet de ambtswoning van den Mi
nister-President, de tweede groep bezet het
Ministerie van het Keizeriyk Huls; de derde
groep bezet het lokaal van de politieke partij
Seiyukai en de vierde groep de Mltsublshi-
Bank. Vervolgens doen de eerste drie groepen
een aanval op de kazerne van de stedelijke po
litie; groep 4 doet een aanval op de kazerne der
burgerwacht.
Om half zeven werd de Minister-president
Inukal vermoord. Om 7 uur kwamen de natio
naal socialistische groepen in actie. Precies op
den aangegeven tyd werden bommen geworpen
op de stations, en begon de terreur in de ge-
heele stad. Maar de aanval .werd weldra af-,
geslagen; de natlonaal-sociallsten waren te
klein in aantal om den stryd tegen de burger
wacht te kunnen volhouden.
De boeren werden naar de gevangenissen
overgebracht en de militairen in een oud fort
opgeborgen. Thans eerst vyftien maanden later
heeft de Opperste Krygsraad hun vonnissen
uitgesproken.
Thans beschouwt iedereen hun daad als een
uitweg van al te groote vaderlandsliefde, of als
een vergissing die helaas het leven heeft gekost
aan een groot aantal personen. Ongeveer de ge-
heele pers dringt thans aan op een nationale
Regeering, steunende op een partygroepeering
met „gematigde” fascistische beginselen.
I
Het Japansche Nationaal-soclalisme is niet
ultgdacht door een enkel man. Dr. Shumei Cha-
wa, de president van de Rokushl (nationalisti
sche party) heeft voora veel aanhangers onder
de militairen. Na het incident van Mandsjoerye
in 1931 heeft hy zyn actie verdubbeld en dui
zenden aanhangers gewonnen onder de mili
tairen en de boeren.
Rozaburo Tachibana heeft weer andere eischen
op zyn program. Hy wil een maatschappy
stichten, die gebaseerd is op den landbouw,
met uitsluiting van de industrie. Hy maakt
voornamelyk propaganda onder de jonge boe
ren.
Ikkl Klta een der meest gelezen moderne
schryvers, predikt de gewelddadige revolutie. Al
leen door een staatsgreep zal volgens hem het
Nationaal-Socialisme gelegenheid krygen om de
macht in handen te nemen.
Akira Inouyé. de meest strydlustlge partyiei-
der, wil de nationale reconstructie grondvesten
op boeddhistische beginselen. Hy is de leider van
de „Ketsumédan” (de broederschap van het
bloed) Er gaat een onweerstaanbare Invloed uit
van dezen man, zyn ideeën werden thans aan
vaard door tal van officieren van leger en
vloot.
Toen de verschillende groepen in een groote
„concentratie” waren ondergebracht werd een
gemeenschappeiyk programma opgesteld, dat
grootendeels een samenvatting is van de leuzen
der eerste Duitsche socialisten met al bun
zucht naar centralisatie en bureaucratie De
Japansche Nationaal-Socialisten doen voor hun
ne Europeesche collega's niet onder in radica
lisme. „Wy offeren met blydschap ons leven
voor het volk”, „de nationale beweging naar het
Vaderlandsche Herstel is het werk van solda
ten en boeren”; „al wat zich tegen onze Va
derlandsche en monarchistische beweging durft
verzetten, wordt vernietigd", dat waren de leu
zen, die opgang maakten.
De actie zou uitgaan van de boeren en sol
daten, de volgelingen van Okada en Tachiba
na De Staatsgreep zou uitgevoerd worden vol
gens de beginselen van Kita en allen, die het
geluk der natie in den weg stonden, zouden
G4knge kreeg een zoodanige zit
plaats, dat by van der Lubbe vijf
minuten lang kon zien zonder op te
vallen. Toen‘werd hij weer naar
buiten geroepen en verklaarde on
middellijk, dat deze arrestant de
zelfde was, dien hij met Torgler in
den Rijksdag had gezien.
President: „U^hebt toen niet den
minsten twijfel gehad?”
Karwahne: „Neen, ik was vol
komen zeker van mijn zaak. Ver
gissing was uitgesloten. Dat was
mijn innerlijke overtuiging en is bet
nog.
Een proteutvergadering der georganiseerde
slagers te Utrecht tegen de regeeringsmaat-
regelen.
De treinramp In Frankrijk. Thans 35 doodeu.
Schietpartij bij universiteitsgebouw te Warschau
ooals men weet, zal 13 November geheel
het Duitsche volk opgeroepen worden om
door Ryksdagverklezingen en volksstem
ming heel de wereld ervan te overtuigen, dat
Hitler wezeniyk de consequente uitvoerder is
van den nieuwen volkswil en zyn krachtige
buiteniandsche politiek de algemeene en volle
dige goedkeuring wegdraagt van gansch de
Duitsche natie. Officieel en plechtig zal het
Duitsche volk met een eensgezind .Ja” moeten
antwoorden op de vraag of het Duitschlands
uittreden uit den Volkenbond en de ontwape
ningsconferentie biliykt als een noodzakeiyken
stap om te bewyzen, dat het nu elndeiyk na
ruim 14 jaren van vernedering uit moet zyn met
een zyn nationale eer te na komende interna
tionale discriminatie. Het Ujdt niet de minste
twyfel. dat onder de huidige omstandigheden
en verhoudingen het Duitsche volk in overwel
digende meerderheid aan Hitler’s oproep ge
hoor zal geven en zich zal uitspreken overeen
komstig diens wensch. De komende Ryksdag
verklezingen en de volksstemming zullen dan
ook in feite niets anders zyn dan een nieuwe
massale demonstratie van de Duitsche eenheid
in de onafzienbare reeks, welke sinds de „na
tionale revolutie” is begonnen en waarschynlyk
tot in lengte van dagen zal worden voortgezet.
Frankrijk, dat voor de zooveelste maal weer
eens de dupe is geworden van beschamend kort
zichtig politiek party-egoïsme en tengevolge
van het verraad der socialisten aan Daladler
een democratisch zeer droevig figuur beeft ge
maakt, zal met leede oogen moeten aanzien, hoe
het nationale verantwoordelykheidsbeset by
zjjn buren sterker leeft dan in het eigen huls,
dat toch het oficleele geboortehuis is van het
woord en het begrip: „chauvinisme”. Opdat de
13e November voor de Duitsche regeering
zoo volledig mogelyk succes worde, hebb/
nationaal-socialistische leiders een zg
singscampagne ingezet, die by gebrel
genstand den weg naar het hart des volks by
voorbaat vry moet vinden. Opmerkelijk ia hoe
daarby aangestuurd wordt op een openlijke ver
zoening van de innerlijk mogelyk nog bestaan
ds tegenstellingen. In verband hiermee verdie
nen een drietal uitspraken, die als zuiver afge
stelde kamraderen in elkander grijpen, byaon-
der vermelding.
Tot de verdaging der conferentie tot 4 De
cember is besloten op voorstel van de verte
genwoordigers van Engeland en Frankrijk-
De Zwitsersche bondsraad Motta had een
verdaging der conferentie voor onbepaalden
tyd een catastrophe genoemd.
De hoofdcommissie zal de besluiten van he
den zonder beraadslaging ratlficeeren en dan
uiteengaan tot 4 December.
Het bureau kwam voorts tot overeenstemming
over de volgende formule:
1 Het bureau zal het oui^e plan van Mac
Donald omwerken in den geest der recente En
ge Ische voorstellen;
3 De intusschen tusschen de vertegenwoor
digers der verschillende mogendheden gevoer
de directe besprekingen zullen worden vast
gelegd.
PARIJS, 35 Oct. (V.D.) In parlementaire en
politieke kringen verwacht men, dat het Al
bert Sarraut zal gelukken een kabinet samen
te stellen, dat op een meerderheid in Kamer
en Senaat zal kunnen rekenen.
Sarraut heeft, by het verlaten van het Elys-
sée, verklaard, dat hy zich zyn definitief ant
woord heeft voorbehouden, totdat hy gecon
fereerd zal hebben met de leiders der verschil
lende groepen van Kamer en Senaat.
Vanavond zal Sarraut opnieuw naar presi
dent Lebrun gaan, om dezen zyn definitief
antwoord te geven.
FARMS, 35 Oct. (Reuter) Albert Sarraut is
belast met de vorming van een kabinet.
Hierop wordt d. Lubbe voor
de rechterstafel geleid. Hjj ontkent
den getuige te kennen of ooit te
hebben gezien.
Vervolgens wordt ook Torgler
voor de tafel geleid en nzmst v. d.
Lubbe geplaatst, waarop Karwahne
met alle beslistheid verklaart, dat er
geen twijfel bestaat aan de juistheid
zijner verklaringen.
PARIJS, 25 Oct (VX> Albert Sarraut heeft
hedenavond tegen 10 uur zyn beraadslagingen
met de politieke persooniykheden beëindigd,
zonder te hebben besloten tot een definitief aan
vaarden van de opdracht van den president der
republiek tot het vormen van een kabinet. Hy
verklaarde tegen vertegenwoordigers van de
pers, dat hy nog moest nadenken over de resul
taten van zyn onderhandelingen, alvorens hy
zyn definitief antwoord kon geven.
BUREAUX: HOF 6, ALKMAAR
T«Woon Administrafia 433, Radadi* 633
ABONNEMENTSPRIJS.
Par kwartaal voor Alkmaar f X
Voor buitan Alkmaar f 2.85
/Mat gaillustraard Zondagsblad 10.60 hoogar
Dagblad uitgagavan door da
H.V. Drukkarij Da Spaamastad - Haarlam
leidende wyze had deelgenomen aan den storm
aanval op het communistische partygebouw in
1925, weigerde deze te antwoorden, want zyn
antwoord zou zonder twyfel Duitsche menschen
overleveren aan de wraak der Derde Interna
tionale. Ook weig?rt Karwahne te antwoorden
op de vraag, pf hy In 1925 aan de burgeriyke
bladen materiaal heeft geleverd, nadat hy uit
de communistische party was gestooten.
De president wyst Karwahne op een senaats
besluit. Deze biyft eehter hardnekkig protes-
teeren tege- een verhooi door den aange
klaagde Torgler.
Als een assessor opmerkt, dat hy toch alleen
maar ja of neen behoeft te zeggen, verklaart
Karwahne, nooit voor burgeriyke bladen te heb
ben geschreven, ook had hy hun geen materi
aal geleverd.
Torgler verklaart dan by de eerste ontmoe
ting met Karwahne in den Ryksdag op 27
Februari op de sofa te hebben gezeten.
Karwahne noemt dit absoluut onjuist. Eerst
by de tweede ontmoeting zat Torgler op de
sofa.
Vervolgens schildert het nat.-soc. Ryksdag
lid Frey uit München zyn ontmoeting met
Torgler. Ook hem was de verwilderde blik van
Torgler opgevallen. Torgler's eersten begeleider
had hy niet goed bekeken; hy kon dus niet
beslist beweren, dat hel v. d. Lubbe was ge
weest. De man maakte echter den indruk, niet
in den Ryksdag thuis te behooren.
De man, die naast Torgler op de sofa zat, had
een bleek gezight en buitengewoon fonkelende
oogen. By de confrontatie had hy hem als
Pcpof herkend.
De voorzitter wyst er op, dat getuige by
zyn eerste verhoor met beslistheid v. d. Lubbe
als den eersten begeleider van Torgler had her
kend.
Getuige geeft dit toe. doch verklaarde dat
v d. Lubbe by een latere confrontatie den in
druk had gemaakt van een grooter mensch dan
Torgler’s begeleider.
Het was mogelyk, dat Van der Lubbe by de
ontmoeting met Torgler in elkaar gedoken had
geloopen, maar met zekerheid kon hy niet zeg
gen. dat v. d. Lubbe de begeleider van Torgler
was geweest.
Nu wordt Popof voor de tafel der rechters
gevoerd. Getuige Frey neemt hem scheg) op en
zegt dan: „Dat is de man. die naast Torgler
zat."
Verwisseling van persoon houdt Frey dan
voor buitengesloten, hetzy dan dat Popof een
dubbelganger heeft.
Het gerecht besluit dan in de ruimte vóór
de zaal van de begrootingscommlssie een on
derzoek ter plaatse in te stellen ter reconstruc
tie der ontmoetingen.
Na dit onderzoek werd de zitting tot Vrijdag
verdaagd..
-j—\e Japansche pers heeft opnieuw een groo-
1 te .Affaire": de Japanners lezen weer
-4—yverig hunne ochtend-, midag- en avond
bladen. Veertien officieren van het leger en de
vloot zyn voor den Krygsraad gedaagd: drie
werden ter dood veroordeeld, de elf anderen
gedegradeerd. De Japansche openbare meening
is sterk verdeeld. Duizenden Japanners hebben
den keizer reeds verzocht de ter dood veroor
deelden te willen begenadigen. Niet weinigen
hebben naar aanleiding van het vonnis ..hara
kiri" gepleegd, sommigen omdat naar hunne
meening, drie officieren onschuldig gefusilleerd
zullen worden, anderen weer omdat de elf ove
rigen er met een veel te lichte straf afkwamen
De Nationaal-Socialistische Party streeft
naar de herstelling van de Showa, (Showa be-
teekent .stralende vrede”). De restauratie om
vat het herstel van den ouden Japanschen geest
(„Jamato namashi 1 Busshlo”) alsmede bet
invoeren v*<reen exclusief staatssocialisme;
Japan moet weer een agrarisch land worden als
voorheen; om <«t doel te bereiken moet de te
genwoordige kapitalistische economie worden
vernietigd, een onverzoeniyke stryd worden
aangebonden tegen het communisme en de mid
denstand uit zyn slaafsche verdooving warden
opgewekt.
GENèVE. 25 October. (V. D.). Het bureau
der Ontwapeningsconferentie is Woensdag
middag voor de eerste maal sedert het uittreden
van Duitschland onder voorzitterschap
van Henderson in geheime zitting byeengeko-
men, om te beraadslagen over den stand van
zaken en de besluiten voor te bereiden voor
de op Donderdag te houden zitting van de
hoofdcommissie.
BERLIJN 25 Oct. De zitting van heden be
gint met het verhoor van getuige Karivahne,
nat -soc. Ryksdaglid, die op den middag voor
den Ryksdagbrand met de nat.-soclalisten Frey
en Kreuel een ontmoeting had met Torgler,
die zich in gezelschap van v.'d. Lubbe zou heb
ben bevonden.
Torgler zag er heel anders uit dan gewoon-
lyk, verklaarde getuige, hy was bleek en schrok
terstond, toen hy ons zag. zyn gewone kalmte
was verdwenen.
Later zagen de drie heeren hem nogmaals,
toen hy met een ander persoon op de bank
zat vcor de zaal der begrootingscommlssie.
Omstreeks vier uur, half vyf hadden Kar
wahne, Frey en Keuel den Ryksdag weer ver
laten.
Op de vraag van den president, waaraan hy
v. d. Lubbe had herkend, antwoordde getuige
Karwahne: „Van der Lubbe liep in tegenstel
ling met nu rechtop, hoewel zyn houding slap
was. Door zyn heele gelaatsuitdrukking kon ik
zyn herinnering niet kwyt raken. Ik ben van
geboorte Sileziër. wy hadden daar op de land
goederen altyd Poolsch-Galiclsche landarbei
ders. Ik dacht nog by myzelf, dat hy een zelfde
type had en was zelfs van meening. dat hy een
Pool was. Hy zag er opzetteiyk onverzorgd uit.
zyn haar was naar achteren gekamd. Zyn
heele uiteriyk liet daarby den Indruk achter:
een der gewone misdadlgerstypen, zooals ik die
ken. Ik had den indruk, dat hy ongeveer een
half of een heel hoofd kleiner was dan Torgler.”
’s Avonds, toen het bericht van den Ryksdag
brand kwam, zat get. Karwahne met zyn beide
begeWders in het café „Vaterland". Aanvanke-
lyk geloofde men, in verband met de politieke
agitatie van de laatste dagen, dat het siechts
een tendenzbericht was. Toen het bericht ech
ter bevestigd werd, had get. tot Frey gezegd:
De radlcaal-socialistische afgevaardigden en
senatoren zyn Woensdagmiddag in een korte
zitting byeengekomen en hebben Sarraut bun
sympathie betuigd. Een definitief standpunt
zullen zy pas innemen, wanneer Sarraut zyn
minlsterlyst zal bekend maken. Donderdag zal
Sarraut in een bjeenkomst der radicaal-socis-
llstBche parlementsleden zyn program uiteen
zetten.
In den namiddag werd de volgende lijst van
ministers als mogelyk genoemd:
Sarraut, premier en Buiteniandsche Zaken;
Daladler, Oorlog; Bart hou, Oorlogsmarine
Dalimier, Koloniën; Bonnet, Financiën (Bud
get?); Cbautemps, Financiën; Senator Steeg.
De vraag van den procureur-generaal, of het
wellicht dr. Neubauer geweest was. die by de
tweede ontmoeting met Torgler op de sofa zat,
beantwoordt getuige ontkennend, daar hy dr.
Neubauer reeds sedert jaren kende en hem
dus had moeten herkennen.
By bet verlaten van den Ryksdag had Kar
wahne en zyn begeleiders bet gevoel gehad, dat
er iets niet in orde was. In de kamer der com
munistische fractie liepen vele personen rond,
die een zekere opgewondenheid vertoonden.
Als dr. Sack opmerkingen maakt over de uit
lating van dr. Karwahne. dat zich in de om
geving van Torgler of andere communistische
leiders misdadlgerstypen bewogen, verklaart Kar
wahne: Wanneer de communistische party eenl-
egrlel politieke maatregelen gaat organlseeren,
werden steeds menschen ergens vandaan ge
nomen, die internationale misdadigers te noe
men zijn. Get. had het overigens niet gemunt
op den persoon van Torgler.
Als Torgler den getuige eenlge vragen stelt
over ongeveer 7 jaar geleden gebeurde dingen,
die verband houden met Karwahne’» vroeger
lidmaatschap van de communistische party,
verklaart Karwahne er niet aan te denken, deze
vragen te beantwoorden. Ook de procureur-
generaal verklaart, dat de vragen niet ter zake
zijn. Desondanks verzoekt dr. Sack om een se
naatsbesluit omtrent dit punt.
Na de pauze, waarin het gerecht hierover had
beraadslaagd, werd Torgler's vraag toegelaten.
Torgler herhaalt zyn vragen. Karwahne be
vestigt, dat hy in Hannover tot de omgeving
van Katz behoorde. Op de andere vragen wil
hy geen antwoord geven.'
De voorzitter neemt de vragen over. Nu
verklaart de getuige, dat als er gesproken
werd van linksche en ultra-llnksche groepen,
dit alleen spookbeelden waren in de hersenen
der leiders. De stryd onder de communisten
in 1935 ging alleen daarom, of de Duitsche
arbeiden moesten blyven onder de voogdy-
schap van Moskou. Of links of rechts, dat was
maar een dialectische aardigheid. Het was een
terugdeinzen voor de beantwoording der
vraag, of de lui onder Moskou stonden of
niet.
Op de vraag van den voorzitter, of de groep-
Katz byzonder radicaal was. gaf getuige een
„Wy moeten direct aan het Ministerie van Bln-
nenlandsche Zaken melden wat wy gezien heb
ben, om te voorkomen, dat de daders vluch
ten, want niemand anders dan zy zyn de da
ders.”
Getuige was toen samen met Frey naar het
Ministerie van Binnenlandsche Zaken gegaan
en vandaar naar het polltiepresidium ge
stuurd. Hier waren reeds verscheidene arrestan
ten aanwezig. Karwahne werd geconfronteerd
met een man in zwarte kleeding. doch moest
toen verklaren, dat hy dezen man niet in den
Ryksdag gezien had. Later werd Karwahne on
opvallend in de kamer geleid, waar de ar
restanten verhoord werden. Van der Lubbe was
daar al, zonder bovenkleeren, doch met een
deken over de schouders geslagen.
BK
