FASCISME? Prikkeldraad I ROODE *STER &^end da fëe&tef I w 1 I i Ter orienteering Alleen Waarom duurder vleesch at -1« IS IF K 'I hebben 100°/© genot voor hun 13 cent. R l r” VRIJDAG 27 OCTOBER Beeldspraak Adellijk huwelijk Standpunt van den boer Staking geëindigd L Geen politieke actie op den weg H. K. H. Prinaea Juliana bruida- meiaje by haar vroegere hofdame Minister Kalff verricht de plechtigheid ONDERHANDELINGEN MET DUITSCHLAND OPENING VERKEERSBRUG OVER DE WAAL By den wegenaanleg in de Haarlemmermeer NIEMEIJER’s DE STEUN-AFFAIRE TE ASSENDELFT il Mgr. Dr. G. C. v. NOORT Alle tabak wan 13 cent ia niet 't zelfde. Alle tabak wan 13 cent is niet wan Nismeijsrl Daar letten de fijnproevers juist zoo scherp op. Zii weten, dat Niemeijer's Roode Ster hun voor 13 cent meer aan smaak en geur geeft, dan welk ander merk ook! Daar gaat het ook voor U om. U wilt 100*/« rookgenot voor Uw 13 cent hebben. Dan is er maar één merk voor U, n.L 9 i berust Dr. O. VAN NOORT. ds. was op een voorwaarde door een dief gesteld. een ten. ia een vraag waarop ik geenszins met i willen macht vernietigen? En dót doen feitelijk katholie ken, die mee helpen om een fascistischen staat op te bouwen, waarin Immers alle geordende volksinvloed is uitgesloten. Gisterochtend is ten stadhulze te Den Haag het huwelijk voltrokken tusschen Jonk vrouwe E. baronesse van Hardenbroek, vroeger Hof dame van Prinses Juliana en jonkheer mr. L. R. J. ridder Van Rappard. burgemeester van Zoelen. De huwelijksinzegening vond te twaalf uur plaats In de Groote Kerk. De stoet was als volgt Ingedeeld: mr. A. G. A ridder van Rappard, baronesse van Hardenbroek van Hardenbroek, baron van Hardenbroek van Hardenbroek, mevrouw van Rappard—von Maubeuge, jonkheer mr. W F. Röell, mevrouw Kneppelhout-v. Rappard, Jkhr. J. A Röell, mevr. Visserv. Rappard, de heer De plechtige opening der nieuwe verkeers- brug over de Waal bU Zalt-Bommel op 18 No vember u. aal, naar men ons bericht, geschie den door den Minister van Waterstaat. i J vg „Wat men tot duaver betaalde, waren af braak pry zen” Vergunning geweigerd aan een afdeeling der N. S. B. Men deelt ons mede, dat de kring IJmuiden van de N. 8. B. aan den burgemeester van Velsen heeft verzocht om eiken Zaterdagnamid dag na half drie op den openbaren weg (in hoofdzaak langs het strand) te mogen mar- cheeren met het weerbaarheldscorpa van on-» geveer vijftig man met voorop een of meer tam bours. De burgemeester heeft deze vergunning ge weigerd op grond van het navolgende: Een van de N. 8. B. uitgaande oefening draagt ontegenzeglijk een propagandistisch en demonstratief karakter. Aangezien de burge meester het standpunt inneemt, dat de open bare weg en de straat in het algemeen niet de plaats is om te getuigen voor staatkundige over wegingen. welke ook. zijn s. 1. verzoeken als hier bedoeld, niet voor inwilliging vatbaar. Slechts bij hooge uitzondering, bjj voor be paalde staatkundige partijen of richtingen zeer belangrijke gebeurtenissen of z.g. hoogtijdagen zal de burgemeester overwegen van dezen alge- meenen regel af te wijken. Naar wij uit welingelichte bron vernemen, is de staking bjj den aanleg van den weg Am sterdamSassenhelm in de gemeente Haar lemmermeer geëindigd, doordat partijen nader tot elkander gekomen zijn. Maandag a.1. zal het werk hervat worden. In het begin van de volgende week wdrdt, naar de „Telegraaf” vermeldt, een Dultsche ambtelUke commissie in Den Haag verwacht, ten einde de verdere besprekingen te voeren over de scrips en de daarmee «amenhangende vraagstukken. Nadat wjj in ons eerste artikel als ant woord op de vraag „Waarom duurder vleesch9" het standpunt der slagersorganl- satles Inzake de kunstmatige inkrimping van den veestapel hebben uiteengezet, geven wij thans het woord aan den boer. De heer W. A. C. Meekel, Bultenveldert, voorzitter van den R. K. Bond van Melk veehouders. wien wij zijn meening vroegen over de Jongste regeeringsmaatregelen, welke een verhooging der vleeschprijzen tot gevolg hebben, zeide ons o.m.: Een verhooging der prijzen, als thans heeft plaats gehad, was onvermijdelijk. Wat men tot dusver voor het vleesch betaalde, waren afbraakprjjzen. Er werd eenvoudig mee gespot. We hebben toch gekend, dat men voor 4 pond vleesch en 1 pond vet 1 betaalde. Heeft men dan niet begrepen dat zoolets ging ten koste van de armoe en nood van den boerenstand, dat de eene bur ger op deze wijze den ander op at? Ongetwijfeld zal door de prijsverhooglng het vleeschverbruik iets verminderen, maar deze teruggang zal van weinig beteekenis zijn. De geringe afname van hun omzet is d eeenige crisislast, welken de slagers van den toestand ondervinden, daar hun dls- tributie-verdlensten over het algemeen het- n een te 's- Hertogenbosch voor de Evange lische Maatschappij gehouden rede heeft een Leldsch Hervormd predikant dr. J. Riemens oa beweerd, dat Rome den kostelUken nardus van het evengelle verwerpt, „wanneer die niet in de pauselijk goedgekeurde vaas wordt be waard.” Het Protestantisme daarentegen voegde hU hieraan toe vraagt niet naar de vaas, maar naar den nardus. En verder verzekerde hij, dat de protestanten „niet steunen op een Instituut, dat op aarde breken kan. maar op de beloften van het Evan gelie van Christus, die eeuwig zijn en absoluut betrouwbaar" Het is niet de eerste maal, dat een dergelijke tegenstelling tusschen het protestantisme en de Katholieke Kerk wordt gemaakt, al pleegt er een zekere variatie in de beeldspraak te zijn. Die van den Leldschen predikant is voor zijn eigen betoog al zeer ongelukkig, omdat zij on willekeurig doet denken aan de bonte verschei denheid van vazen, waarin de protestantsche geloofsleer is vervat, of liever gesplitst. Wanneer iets het protestantisme kenmerkt, dan is het Juist deze verscheidenheid en daar naast de hevigheid, waarmee over den inhoud en de echtheid der eigen vaas tegenover die van andere, ook van mln of meer verwante be lijdenissen wordt getwist. Dat was reeds bij d^p aanvang der Hervor ming het geval. En het is nog zoo. De heer Riemens zal verstandig doen een ander beeld te kiezen voor zijn polemische verhande lingen tegen Rome. En nóg verstandiger, wanneer hl) eens beden ken wil, hoeveel er van den kostelUken nardus van het evangelie zou verloren zUn gegaan in dien het niet door Paus en Kerk ongerept en onverminderd was bewaard. Kneppelhout, mevrouw von Wrangel, W. L. F. Met bons voor Niemeijer's be kende kwali- teits-cadeoux. O'GT' ROODE STEtt-rookera ...ft Vi 1 lil* t. W(/ vragen de bijzondere aandacht van onze lezers voor nevenstaand hoogst actueel artikel, waarin de Hoogeerw. heer Mgr. Dr. G. C. van Noort, Deken van Amsterdam, het vraagstuk van het fascisme aan een bespreking onderwerpt m. Een derde vraag: Is misschien voor ons Vaderland in de tegenwoordige omstan digheden een fascistisch Regiem verkies lijk boven een, waar geordende volksinvloed gewaarborgd Is? Er is reden voor die vraag; Immers wat op zich en In abstracto niet volstrekt ver werpelijk, maar minder verkieslijk is, kan In concrete omstandigheden, tljdeUjk en plaatselijk, toch de voorkeur verdienen. Wij ontkennen geenszins, dat het parle mentaire stelsel, ook In ons Vaderland, In een staat van verwording verkeeA, dat het partijwezen misschien wel omdat het totaal ongeregeld is gelaten, bovenmatig is uit gegroeid, dat de volksvertegenwoordiging eenerzijds, door het ontbreken van parle mentaire meerderheldsvormlng, den volks invloed niet tot voldoende gelding kan doen komen, anderzijds door velen barer leden voortdurend gedreven wordt op een ter rein, dat niet het hare maar dat der Re- geerlng is, en zoodoende het regeeren uiter mate belemmert. Wjj ontkennen ook niet, dat de Overheid, hetzij uit eigen wil, hetzij noodgedrongen, veel te slap is geweest in het beteugelen van uitwassen der vrijheid op allerlei ge bied. Derhalve wij erkennen, dat hervorming en saneering van ons staatkundig leven noodzakeljlk en urgent is. Ook wij verlan gen een krachtig gezag, dat de handen méér vrij heeft dan tot heden ten onzent het geval is. Maar eene Regeerlng, die de handen méér vrij heeft dan tot heden, be hoeft toch nog niet te zijn een Regeerlng, die de handen zoo volop vrU heeft, dat zij alles, wat haar mishaagt, kapot kan slaan, zonder dat wettelljk verzet mogelijk is. Daarom blijft de vraag: of men verstan diger doet tot saneering van ons staatsle ven aan te sturen op het gezond maken van den volksinvloed en mede daardoor, op het verstevigen van het gezag, of wel aan te sturen op een fascistisch Regiem, dX op een Regiem, waarbij alle geordende volksinvloed is uitgesloten. Immers In dit laatste ligt het eigen karakter van het fas cisme, onverschillig onder welken naam het zich aandient. Wie dat wil is fascist, en wie dit niet wil kan zeer vele dingen na streven die het fascisme óók wil, maar hij is geen fascist. En nu meen ik: lo. Dat een fascistische Staatsregeling, Juist omdat zij gezonden volksinvloed uit- slult, allerminst past bij ons Nederlandsche volkskarakter. 2o. Dat een fascistisch Regiem in de te genwoordige omstandigheden ons vermoe delijk wel zou bevrijden van een menigte uitwassen of excessen der vrijheid, maar dat het ons tevens grootendeels zou beroo- ven van het rechtmatig gebruik onzer vrij heden. Om slechts enkele dingen te noe men: noch In Rusland, noch In Italië, noch in Dultschland bestaat een vrije pers, ook bezadigde, zakelijke kritiek op regeerings maatregelen Is er niet geoorloofd, het pro- pageeren van meenlngen, dikwijls zelfs het publlceeren van feiten, die de Regeerlng on gevallig zijn, wordt op dien grond alleen onmogelijk gemaakt. Vrije verkiezingen zijn in geen dier landen moge lijk. Welk rechtge aard Nederlander verlangt voor ons Vader land zulke toestanden? Welk rechtgeaard Nederlander wenscht, dat beteugeling van bandeloosheid, die hoognoodlg Is, plaats grljpe op een wijze, die tegelijk het recht matig gebruik der vrijheid in strakke ban den verstikt? 3o. Dat speciaal voor ons Katholieke Ne derlanders een fascistische Staat niet ge- wenscbt is. WIJ leven In een gemengd land en vormen een minderheid. Indien Neder land een fascistische Staat werd, zou het ongeveer absolute staatsgezag wel niet zooals in Italië het geval is gelegd worden In Katholieke handen. We zouden dat niet mogen elschenl Gaarne toegegeven. Maar feit zou toch hoogstwaarschijnlijk wel zijn, dat het niet kwam in de handen van de bes ten der onzen. En iedfcr weet, dat er óók van daag aan den dag In ons Nederland elemen ten genoeg zijn, die de positie der Katholieke Kerk In ons Vaderland en de vrijheid, die wij genieten, met leede oogen aanzien. Ik bedoel daarmee niet te inslnueeren. dat ons van een dadelijk een Spanje t- volksinvloed. En het ligt óók voor de hand, zooals trouwens, gelijk gezegd, de fascis tische praktijk overvloedig bewijst. dat een absolute staatsmacht In hooge mate t gevaar meebrengt, dat de Staat zich zal gaan beschouwen en gedragen als de bron van alle recht, m.a.w. dat hij noch voor het huisgezin noch voor de Kerk zelfstan dige, van hem onafhankelijke rechten zal willen erkennen. Iedereen erkent, dat het staatsgezag op zijn terrein onafhankelijk mag en moet zijn van „kerkelljke over heden", maar geen katholiek kan de stel ling aanvaarden, dat de Kerk voor haar eigen gebied afhankelijk Is van den Staat, of dat zij geen andere rechten zou hebben, dan de Staat haar toekent. En wat voor de Kerk geldt, geldt ook voor het huisgezin. De zeer reëele gevaren, waarop we hier wijzen, verklaren en rechtvaardigen ten volle het feit, dat het Dultsche Episcopaat, lang het fascistisch Regiem daar nog niet gevestigd was, zich met kracht en klem verzet heeft tegen de pogingen dergenen, die zulk een Regiem trachtten te vestigen. Het Is geenszins Inconsequent, zich te weer te stellen tegen een gevaarlijk Regiem, dat men tracht te vestigen, en later datzelfde Regiem, als het eenmaal gevestigd is, te erkennen en te prijzen om het goede, dat het uitwerkt of belooft. een luchthartige ontkenning zou durven antwoorden. En als dat eventueel zou ge beuren, nadat we zelf door het overboord werpen van allen geordenden volksinvloed zouden hebben meegeholpen, om alle wette lijke middelen tot verzet uit handen te ge ven, zouden we dan niet achteraf ons bit ter beklagen over zooveel onbezonnenheid? Onze Nederlandsche Bisschoppen spoor den nog dit jaar de Katholieken aan, ook in het staatkundige de eenheid te bewa ren. Niet omdat zij door middel der Ka tholieke Staatspartij willen heerschen over den Staat, niet omdat zij In eenlge zuiver staatkundige quaestie zelf de beslissing In handen willen houden, maar omdat zij zich verplicht rekenen te „waken over datgene, hetwelk niet zonder groote geestelijke schade zou kunnen verloren gaan.” Daarom, zeggen zij, „verzoeken wij aller dringendst, bestaart uwe eenheidDe bittere ernst der tijden vraagt ons drin gend onze gelederen aaneengesloten te houden, om.... gezamenlijk op te trekken voor de hooge geestelijke goederen, die op het spel staan” (Mandement 1 Febr. 1933). Durft iemand verzekeren, dat die „hooge geestelijke goederen" niet meer of in min dere mate op het spel gouden staan, indien Nederland een fascistische staat werd! Het tegendeel lijkt mij waarschijnlijker. In elk geval zou ik het roekeloos vinden, de wet- telijke wapenen tot verdediging, die we hebben, moedwillig weg te werpen. Maar Dultschland is ook een zeer ge mengde staat, de Katholieken vormen er een zwakker minderheid dan bij ons, en toch heeft het fascistische Dultschland met den H. Stoel een concordaat gesloten, dat aan de katholieke Kerk een behoorlijke vrij heid waarborgt. Zou een fascistisch Ne derland tot zoo iets ook niet bereid zijn? Misschien wél, maar niemand onzer weet het. Bovendien al waarborgt het pasge sloten concordaat aan de Dultsche katho lieken een behoorlijke vrijheid. Ik zou toch niet gaarne ónze vrijheid en ónze positie met die der Dultsche katholieken willen omruilen. Eindelijk een concordaat sluiten is een zaak van belang, maar een concor daat op den duur loyaal uitvoeren is voor de praktijk des levens van nog veel groo- ter belang. Hebben de Dultsche katholie ken, beroofd als zij zijn van allen georden den staatkundigen invloed, een waarborg, dat het eerlijke concordaat ook op den duur eerlijk zal worden uitgevoerd? Als men geen wettelijke verweermiddelen meer heeft, is men wel genoodzaakt zich te verlaten op de eerlijkheid van menschen, wier beginselen van de onze zeer veel ver schillen. Maar is het daarom wijs en voor zichtig zelf mee te helpen, om de wettelijke verweermiddelen, die men nog heeft, te niet te inslnueeren. dat fascistisch Regiem zoo maar vervolging k la Mexico of te wachten zou staan. Geenszins; zelfde zullen blijven. maar’of we toch niet vrU spoedig een stuk van onze vrijheid en een deel van onze moeizaam verkregen rechten zouden inboe groente- en veeteelt buitengewoon zwaar getroffen. Wij zijn van ouds een exportee- rend land en het boerenbedrijf heeft zich ten onzent ontwikkeld tot een fabriekma tige hoogte. Nu sluit het buitenland zijn grenzen, bevordert den eigen landbouw, en wij zitten met een overproductie, een te veel aan alles, waar wij geen raad meer mee weten. Zoo is er te veel vleesch, veel te veel zuivel. De btnnenlandsche markt is overvoerd. de producten vinden hun weg tegen erger dan afbraakprljzen. prijzen, die den geheelen Nederlandschen boerenstand aan den rand van den afgrond brengen. Voortdurend hebben de drie centrale land- bouw-organisaties bij de regeerlng op hulp- verleenlng aangedrongen en wij zijn dank baar, dat de regeerlng nu sinds een jaar poogt ons uit den chaos op te heffen. Deze dankbaarheid beteekent intusschen niet, dat wij voldaan zouden zijn. We moeten echter niet vergeten, dat wij op een keer punt staan in de geschiedenis, dat het wel licht nog jaren kan duren alvorens het evenwicht in het landbouwbedrijf is her steld en een loonende productie weer mo gelijk zal blijken. De boerenstand is ziek, doodziek en alleen drastische maatregelen kunnen redding brengen. „Uitzieken" van den toestand is ónmogelijk. De boer is al te veel bloed kwijt om dat proces te overleven. Het ligt niet in de bedoeling de koeien, die ter Inkrimping van den veestapel den boeren worden afgekocht ineens op de markt te gooien. Dan zouden wjj inderdaad in den beruchten cirkelgang zijn beland. Door het systeem van „Invriezen” wordt dit voorkomen. Wenscheljjk ware het, dat nu ook de Invoer van buitenlandse!) bevroren vleesch werd beperkt of stopgezet. Tenslotte is het te hopen, dat de inkrim ping een vrijwillig karakter kan blijven dragen. Daarnaast Is echter een teelverbod dringend noodlg. Wordt dit niet uitgevaar digd, dan zijn alle maatregelen doelloos en is het slagersstandpunt uitzieken het eenig juiste. Maar dit zou dan toch ook het allerlaatste zijn. I. Is zulk een staatsvorm uiteraard in strijd met de katholieke beginselen, is hij In zijn weien veroordeelenswaardig? Neen. De katholieke beginselen en de handhavers dier beginselen, het Kerkeljjk Gezag, veroordeelen geen enkelen staats vorm op zich zelf en om zich zelven. De Kerk erkent, dat ieder volk het recht heeft, met rechtvaardige middelen, te streven naar een staats- of regeeringsvorm. die het voor zich het beste acht, dus ook naar eene Regeerlng met absolute of bijna absolute macht. Kan zulk een staatsvorm voor een volk goed en heilzaam zijn? Ja. Het hangt er maar van af, door welken geest zulk een staatsvorm bezield wordt, of praktisch: in welke handen zulk een absolute macht gelegd wordt. Als de absolute macht berust bij een klei ne groep mannen, die goede staatkundige beginselen huldigen en deze met bekwaam heid en onkreukbare eerlijkheid doorvoeren, kan zulk een absolute ontzaglijk veel goeds doen. Maar indien‘die absolute macht bij mannen, wier beginselen niet goed zijn, of wien het aan bekwaamheid of onkreuk bare eerlijkheid ontbreekt, kan en zal zij onberekenbaar veel kwaad doen. Wat nu de staatkundige beginselen aan gaat: overal waar het fascistisch regiem werkelijkheid is geworden, zien wij al is het dan niet per se met het fascisme ver bonden een soort Staatsvergodingeen verbeffen van den Staat, die niet anders dan middel voor ons wezen kan, tot doel-in- zich, waaraan alles dienstbaar heeft te zijn. Ook ten onzent gaat de Nationaal-Socialis tische Beweging met volle zeilen in die richting: hoogste en laagste doelwit, b.v. bij het onderwijs en de opvoeding der Jeugd, bjj de corporatieve ordénlng der burgerij, is steeds de Staat. Zelfs de christelijke Gods dienst wordt er tot middel voor het staats doel en dus toegelaten, geprezen en ge steund. Zoover en naarmate en in den vorm, waarin de machthebbers hem als doeltref fend middel voor hun Staat zien. Na de dwaling van de verheerlijking van den vrijen mensch de dwaling der verheerlijking van den vrijen Staat. Wat de daden van het tot werkelijkheid geworden fascisme betreft: In Italië heeft het zeer veel goed, hoewel niet enkel goed gedaan. Wat het in Dultschland zal doen, dient te worden af gewacht: het streeft vele goede dingen na, maar pleegde ook reeds gruwelijk onrecht. In Rusland, want ook daar heerscht onder een anderen naam een fascistisch regiem, deed het onnoemelijk veel kwaad. Omdat een fascistisch Regiem niet uiter aard dus los van zijn practlsche ver •chijnlngs vormen slecht of verwerpelijk Is, kan de Kerk tegen het bestaan van zulk een eenmaal gevestigd Regiem niet protes- teeren. ZU heeft dat ook nooit gedaan, zelfs niet tegen het bestaan van het Sov- Jet-regiem; wél tegen bepaalde handelingen van dit Regiem, waardoor het allen gods dienst poogt uit te roeien. Om dezelfde re den kan de Kerk met een fasclstlschen Staat Concordaten sluiten en het goede, dat de Staat doet, dankbaar waardeeren en prijzen. van kon krUgen. De president merkte daarbU op dat hU niet kon begrijpen dat de burgemeester is Ingegaan De Officier van Justitie ging de heele geschie denis nog eens na en merkte daarbU op, dat net tegenwoordig geen unicum is, dat burgemeesters van verschillende plaatsen belast zijn met ae steunultkeertng ZU hebben het daarbU seer moellUk omdat het hun dlkwUls zoo lastig gemaakt wordt Het is hem echter onbegrUpelUk. dat de burgemeester voorwaarden geaccepteerd heeft, om het gestolen geld maar terug te krUgen. HU oordeelde een strenge straf voor de daders op haar plaats omdat dergelUke natu ren a 1. niet in een geordende maatschanoli thuis behoorsn. HU eischte tegen leder der verdachten Jaar gevangenisstraf. Uitspraak 9 November. IV. Wat lokt sommigen, ook onder de ka tholieken, tot de fascistische beweging? Ik geloof, alleen ontevredenheid met be staande toestanden en de hoop, dat een fascistische regeerlng de langdurige crisis zal overwlnnen, althans Veel sneller en afdoender verbetering zal brengen in de economische misère, waaronder wij allen gebukt gaan. Wat men hoopt en gaarne wil, gelooft men gemakkelUk; maar ernstige menschen dienen zich toch af te vragen: is die hoop gegrond? Waarom zou een fascistische regeerlng de crisis beter kunnen overwinnen dan *n andere? Men zegt, zU zal het algemeen be lang stellen boven het groepsbelang. Best. Maar dan toch alUjd het algemeen belang, zooals zij, de fascistische regeerlng, dat ziet. Zal zjj het objectief goed zleh, beter dan een andere regeerlng? Men zegt: de groepen of partijen van thans, mitsgaders hare leiders, dienen slechts hun partijbelang of hun eigen belang, niet het staatsbelang. Is dat zoo algemeen waar? Met name: heeft men grond en reden om te zeggen: de Ka tholieke Staatspartij en hare leiders zoe ken slechts hun eigen belang? Ik geloof, dat dit laster Is. Onze tegenwoordige Re- geering en ook de Katholieke Staatspartij zoeken wel degelijk en ernstig het algemeen belang. Natuurlijk zooals zij dat zien. Maar dat zal uiteraard ook bij een fascistische regeerlng het geval zijn. En wat waarborgt U, dat deze het objectief beter en juister zal zien? Om slechts één zaak té noemen. Het ligt In de lijn der fascistische bewe ging, het economische leven rechtstreeks te doen regelen en lelden door den Staat en staats-organen, niet door vrije bedrijfs- schappen onder sanctie van de Overheid. Is dat juist gezien? Met de leer van „Qua- dragesimo Anno”, die voor Katholieken e’ leidraad behoort te wezen, Is het in lijn rechten strijd. Laten we nuchter zUn. Geen enkele af- zonderlijke regeerlng, allerminst de regee rlng van een klein land, is bij machte om de economische crisis op te heffen. Ook niet als zij de volste en meest absolute macht In handen heeft, want de crisis en de oorzaken die haar bewerkten en doen voortduren. zUn internationaal. Indien alle regeerlngen, althans de regee- rlngen der meest beteekenisvolle landen In oprechte eensgezindheid de handen in el kander sloegen om rechtvaardigheid en liefde te doen heerschen In het economi sche leven, dan zou m.L de rampzalige cri sis, wel niet bU tooverslag, maar toch be trekkelijk spoedig overwonnen zijn. Maar de regeerlng van een enkel land, in het bij zonder de regeerlng van een klein land, kan te dezen opzichte wel Iets, maar slechts betrekkelljk weinig doen. Dat is diep treu rig, maar het feit is mX onaanvechtbaar. Dultschland is een groot land, zijn regee rlng kan daardoor ook niet alles, maar toch aanzienlijk meer doen tot herstel der al- gemeene volkswelvaart. Het zou onbillijk zijn te vragen: heeft het fascistische re giem in Dultschland onder dit opzicht reeds groote resultaten bereikt, immers daartoe Is langer tijd noodlg dan enkele maanden. Maar ik mag toch wel vragen: heeft het ten dezen reeds Iets gedaan dat noemens waard is, en: laat het zich reeds aanzien, dat zij onder dit opzicht ernstige resultaten zal bereiken? Enthousiasme wekken, de menigte In hoe- rastemming brengen kan psychologische beteekenis hebben, de algemeene volkswel vaart wórdt er niet door vooruit gebracht. Alles bij elkander geloof ik, dat alle Ne derlanders, inzonderheid alle katholieke Nederlanders, als zij ultgenoodigd worden de Nationaal Socialistische Beweging te steunen, goed zullen doen zich de oude spreuk te herinneren: Bezint eer gij be gint. Voor de Haarlemsche rechtbank hebben he- denmorgen terecht gestaan de twee gebroeders V., die op 16 September IX den burgemeester van Asaendelft. den heer J. J. de Boer, in het lokaal waar zU steun wilden ontvangen, opzet telijk beleedlgd en mishandeld hebben, zooals de tenlastelegging luidde. Beklaagden waren in het stempellokaal geko men, hoewel zU wisten omdat dit hun mede gedeeld was. dat 4J niet meer voor steun in aanmerking kwamen. Er lag voor ongeveer ƒ600 aan bankpapier A. V. werd in het lokaal op nieuw medegedeeld, dat hu geen steun kon srU- gen. HU zeide toen: „Ik moet steun hebben” en gaf daarop den burgemeester een slag in het gezicht, waardoor deze bloedend onder het oog verwond werd. P V. pakte het bankpapier weg en ging er mede van door. Daarna zijn, zooals men zich nog herinneren zal. pogingen aangewend door andere steuntrekkenden, om de broeders te be wegen het geld terug te geven, aan welk ver zoek zU tenslotte gevolg hebben gegeven. Van den burgemeester ontvingen zU daarna, uit diens eigen zak, eenigen steun. De burgemeester zou nog gesegd hebben: .JEerst moet het geld terug, dan kunnen jullie straks terug komen”. BU de behandeling voor de rechtbank oor deelde de president, dat een dergelUke handel- wUze van den burgemeester niet geschikt om het gezag hoog te houden. P. V. sou nog gesegd hebben, dat hu het geld alleen wilde teruggeven, als hu er »vat •j-^e „Nationaal-Sociallstische Beweging” 11 onder leiding van ir. Mussert noodigt door een op ruime schaal verspreid vlugschrift de Katholieken van Nederland uit zich bij haar aan te sluiten en haar te helpen tot het vestigen van eene „Staat kundige Eenheid", d. L van een fascistischen Staat. Er wordt in dat vlugschrift zeer veel goeds beloofd en wij hebben geen reden om te twüfelen aan de goede bedoelingen der op stellers. Maar het spreekt niet van zelf, dat menschen, die goede dingen voorspie gelen en goede bedoelingen hebben, ook den goeden weg wijzen ter bereiking hun ner idealen. Daarom lijkt mij een eenvoudige, nuch tere beschouwing zeer nuttig, Ja nood zakelijk. Wat streeft de fascistische of nationaal- socialistische beweging (want de naam doet niets ter zake) na als eerste en voornaamste middel om ons een betere toekomst te brengen? Het vestigen van een fascistischen staats vorm, of een fascistische Regeerlng. Een fascistische staatsvorm onverschillig welken naam die draagt is zakelljk een staatsvorm, waarbij de geheele of zoo goed als geheele staatsmacht berust bij één per soon of bij een kleine groep, zonder dat de burgers, indien zulk een Regeerlng eenmaal gevestigd is, op hare gestie werkelijk geor denden invloed en controle kunnen uit oefenen. Dat het de bedoeling onzer Nationaal-So- elallstlsche Beweging is eiken wettelljk ge ordenden volksinvloed uit te sluiten, wordt in het vlugschrift nergens met zooveel woorden gezegd. Maar men leest het over al tusschen de regels door en de verwijzin gen naar het fascistische Buitenland be vestigen het. n. Een tweede vraag is: Verdient een fas cistisch Regiem op zich of In abstracto be schouwd, de voorkeur boven een Regiem, waarin den burgers geordende invloed en contróle gewaarborgd is? Het staat lederen katholiek vrij daarom trent zijn eigen meening te hebben. Maar er zullen toch m.i. maar weinig menschen gevonden worden, die voor een staatkundig eenigszlns ontwikkeld volk, zóó maar, zon der meer de voorkeur geven aan een fascis tische regeerlng. Immers het ligt voor de hand, dat bjj een absolute of bijna absolute Regeerlng het gevaar voor eenzijdigheid. Willekeur en tyrannle veel grooter zal zijn •Jan bij een regiem, waar de staatsmacht getemperd en gericht wordt door gezonden De argumenten voor de maatregelen, welke de regeerlng heeft getroffen, sitten dieper dan wordt voorgegeven. Door de internationale crisis zijn landbouw, O. ridder v. Rappard, mevrouw Royaards- baronesse van Hardenbroek. Jkhr. V. Wrangel. mevrouw Röell-Baronesse Sloet van Marx- veld, R. M. ridder van Rappard, mevrouw Röell-v. Loon, mr. v. Doornlnck, mevrouw Rut gers van Rozenburg-d’Aumale baronesse van Hardenbroek. Bruidsmeisjes en bruidsjonkers waren: H. K. H. Prinses Juliana, mr. G. C. D. baron van Hardenbroek, jonkvr. C. E. Röell, mr. A. G. A ridder van Rappard Jr.. Jonkvr. A M. D. v. Rappard, mr. Wyckerheld Bisdom. Jonkvr. M. C. baronesse v. Bentinck, mr. Reuchlin. De huwelUksinzegenlng geschiedde door Molenaar.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1933 | | pagina 5