ONS BLAD Een procesdag vol spanning f 'l 8 RADIO RECORD iin ^jïïi 1 Het nieuws van heden Staat van beleg te Jaffa Boodschap van den Duce PORTUGEESCH LEGER ONBETROUWBAAR? DE BAROMETER STELLIGE VERKLARING VAN TORGLER 1 JOH. LAUWERS PAYGLOP 3 ALKMAAR Breukbanden, enkele en dubbele g ZATERDAG 28 OCTOBER 1933 BERICHT DE TREINRAMP IN FRANKRIJK schijnen. DE DIRECTIE gang est! ONTVANGLAMPEN VANAF F 2.50 Dooden en gewonden Luitenant vermoord N.V. Gloeilampenfabriek Scherpe protesten uit Engeland Een Duitsche kalender KERKARCHITECTUUR IIIIIIH Het nieuwe Fransche kabinet 3 November voor de Kamer Mgr. De ontwapenirigsonder-' handelingen Dollfuss* strijd tegen de Nazi’s Panter beschuldigd van hoogverraad Maar getuige Kroyer houdt vol Alle Latynsche namen door Ger- maansche vervangen Politie genoodzaakt op de demon- streerende Arabieren te achieten Huiszoeking bij verzekering»- maat ac happy DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN ng- late N.V. Ned. Verzek.-Maatschappij St. Willibrordus Utrecht, Catharijnesingel 48 Hoofdinspectie Amsterdam Adm. de Ruijterw. 242. Tel. 82797 KaDitail- en Volksvtrztktrisg W oensdag, feestdag van Aller heiligen, zal het NOORD-HOL- LANDSCH DAGBLAD NIET ver- ra> 1 Het Weeriiinnniiiiiiiiiimiiiiiiiimiiiiiiiiiiiminig „Nooit heb ik met v. d. Lubbe of Popof door deze geloopen” Orsenigo bij den H. Vader VEREENIGDE KATHOLIEKE PERS ZEVEN EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 23 „Angriff** valt Geoffrey Knox aan Groot aantal militairen gearres teerd by een opstand te Braganza „Radiiu Voorzitter der intern, commissie voor het Saargebied Aan de zwarthemden van heel Italië 760 JU Geen nacht- 88 E- Popof elkander de Twee MET O iminc 4SK tam erte" Dom éerde I 1 ed te Ofschoon hier gaan. en <1 was het land in het (United Press) te op dezen et ie LISSABON, 27 Oct. (Eigen bericht). De minister van Buitenlandsche Zaken deelde hedenavond mede, dat eenlge soldaten van het regiment Infanterie te Braganza een oproer hebben verwekt, en een luitenant, zekeren Evangelista Rodnguez, hebben ver moord. Over deh metgezeljvan Torgler bü de tweede te niets definitiefs zeggen. ei at LD BERLIJN, 27 Oct. In de namlddagzitting legde verdachte Popof nog de volgende ver klaring af: I eigenlijk maar weinig van die van Daladier. 18 radicaal socialisten vormen er de kern van. Links van hen staan De Monzle en onder staatssecretaris Bodié. zoomede twee onafhan- keljjken (Paul Boncour en Prot). rechts van hen staan 2 leden van de gauche (Delcale en Laurent Eynac), 1 links onafhankelijke (Ouy le Chambre). Het nieuwe kabinet bestaat uit 3 journalis ten. 10 advocaten, vier hoogleeraren, vier amb. tenaren, drie artsen, een ingenieur en een eco noom Vrijdag zijn reeds eenlge ministers geïnstal leerd. Maandag of Dinsdag zal een kabinets raad worden gehouden. HartungJanuari HornungFebruari LenzingMaart OstermondApril WonnemondMei BrachetJuni HeuertJuli ErntlngAugustus ScheidingSeptember OllbhardOctober NebelungNovember FelmondDecember De uitvoering der bedrijfsrudenwet; commissie van advies ingesteld. Staat van beleg te Jaffa. Engelsch journalist door de Duitsche regeering beschuldigd van hoogverraad en spionnage. De politieke voorman in Midden-Java Soerjopra- noto aangehouden. Bezwaren der Tweede Kamer tegen het wets ontwerp tot vermindering van de ultkeering uit het Gemeentefonds. Besprekingen te ’s G ra ven h age over het Ne_ derlandsch-Duilache Douaneverdrag. RM. nket- itatle. Auto b(j de Hembrug te water gereden, inzittenden verdronken. leder- (reide Hotel vanaf toon- riugs- West- i Na tonde aarde n e n cte e- arresteerd tiviteiL Besprekingen met Minister De Wilde over hei zendervraagstuknaar een gezamenlijke exploi tatie. Stand op Zaterdag uur v-m73* Vorige Stand t rasse LEEB warm Bier- mime BUREAUX HOF *6. ALKMAaI Telefoon Administratie 433, Redactie 633 ABONNEMENTSPRIJS, per kwartaal voor Alkmaar f 2. Voer buiten Alkmaar f 2 85 Met geïllustreerd Zondagsblad f 0 60 hooger Dagblad uitgegeven door de NV Drukkerij De Spaarnestad Haarlem Nog een interessante foto van de ontzettende treinramp bij Evreux, waar de sneltrein Cherbourg—Parijs ontspoorde. Gisterer heeft te Evreux voor de slacht offers, die bij dit ongeluk zijn omgekomen, de plechtige uitvaart plaats gehad De Rijksdagemployé Mevr. Baumgart, die als volgende getuige gehoord wordt, kwam tegen 4 uur ’s middags de garderobe bin nen, en heeft daar in een telefooncel een gesprek gevoerd. Door het raampje in de deur van de cel heeft zij gezien dat Torgler van een dame afscheid nam en plaats nam op de leeren sofa, waar hij een gesprek met den afgevaardigde Dr. Neubauer had. ROME. 27 Oct. Z. H. de Paus zal Zondag zx den te Berlijn geaccredlteerden Nuntius Mgr, Orsenigo in audiëntie ontvangen. hij verkil ben gezk voor nel het hooi moet bul te zien. uitgesloten is. BERLIJN. 27 Oct. (Reuter). De ..Angriff” doet een scherpen aanval op Geoffrey Knox, den Engelschen voorzitter der Internationale commissie voor het Saargebied. Knox wordt door het blad beschuldigd van partijdigheid en hem wordt verweten, dat hjj anti-Duitsche marxisten en Separati'ten zou aanmoedigen om van bet Saargebied hun bol werk te maken. ROME, 27 Oct. (V. D.) Op den Twaalfden Verjaardag van den marsch naar Rome, zal Mussolini de volgende boodschap richten tot de Zwarthemden van geheel Italië: „Het jaar XI sluit met een imposant actief aan daden en gebeurtenissen. U hebt het dag na dag beleefd, een er van, de eskadervlucht van de Tiende verjaring be tee kende de verheerlijking der revolutie aan den hemel en over den tweemaal overgestoken Ocaan. De wereld der doctrines tegen welke in Maart 1919 het fascisme zich verhief, wijkt terug en capituleert overal. In Italië ligt zij thans in het verre verleden en is zelfs de eenvoudige her innering er aan verdwenen. Zwarthemden Wij gaan het twaalfde jaar te gemoet met brandenden ijver van geestdrift en met beslister plannen dan ooit. Direct aan het begin van jaar XII zal de revolutie een stap voorwaarts doen, waarin zij nieuwe instellingen zal scheppen om de krachten van het bedrijfs leven te dlsclplineeren en aan te passen aan de nationale behoeften. Wij schrijden voorwaarts, stap voor stap, naar Romelnsche zede en geven de wereld het in de geschiedenis eenige voor beeld van een opbouwende revolutie, welke voortduurt, zich ontwikkelt en als dagelijksche schepping van den geest en den wil van de wreld eindigt. Kenden Torgler en niet? GENÈVE, 27 Oct. (Reuter) De voorzitter van de ontwapeningsconferentie, Henderson, is, naar uit een communiqué blijkt, van plan, de oorspronkelijk op 9 Nov. vastgestelde zitting van het bureau te doen houden op 3 Nov., het geen in verband zou staan met de besprekingen, welke heden tusschen Henderson, Norman Davis en den secretaris-generaal, Avenol, heb ben plaats gehad. waarop Üj hun haar droegen, als door hun gang, eenige gelijkenis met Van der Lubbe «ouden toonen. De procureur-generaal spreekt den wensch uit, dat dit verzoek niet zal worden toegestaan. De Senaat zal er in de middagpauze over be slissen Inmiddels heeft Dimitrof weer het woord ge vraagd. om den getuige verschillende vragen te stellen, waarbij het weer tot conflicten met den President komt, die niet wil toestaan dat Dimitrof vragen stelt over de illegale actie der Oostenrijksche Natlonaal-Socialisten, die met het proces niets te maken heeft. Als Dimitrof beweert dat ook de Oostenrijksche Nationaal- Socialislen kranten en manifesten in het bui tenland laten drukken en naar Oostenrijk NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD BERLIJN, 27 Oct. (Reuter). De Westfaalsche boerenbond heeft een kalender uitgegeven, waarin alle Latünsche namen zijn verdwenen en welke alleen woorden bevat, van zuiver Germaansche afleiding. De namen der maanden luiden kalender als volgt: GENèVE, 27 Oct, (V. D.) De Engelsche onder staatssecretaris van Buitenlandsche Zaken. Eden, is vandaag naar Londen teruggekeerd. Van Amerikaansche gyde wordt er op ge wezen dat thans directe besprekingen tusschen de groote mogenheden onvermijdelijk zijn ge worden. De Japanschc ambassadeur Sato heeft verklaard, dat de Japansche regeering zich haar definitief standpunt moet voorbehouden tot de tekst van een Ontwapenlngsverdrag haar bekend zal zijn. Ik verklaar, dat ik nooit in den Rijksdag ben geweest, dat ik nimmer met een Duitschen Rijksdagafgevaardigde heb gesproken, ook niet met Torgler. Ik heb ook nooit een hoed of een jas bezeten, zooals getuige die beschrijft. Dimitrof wijst er op. dat getuige eerst na acht maanden over zijn verdenking heeft ge smokkelen. roept getuige Kroyer opgewonden: ■Dat heeft toch met dit proces niets uit staande.” De president verzoekt Kroyer zich niet op te winden en waarschuwt Dimitrof nogmaals slechts vragen te stellen, waarvan hij zelf over tuigd is. dat zij bij het proces hooren, omdat hem anders het vragenrecht zal worden ont nomen. Verdere vragen van Dimitrof over de illegale actie der Oostenrijksche -Nationaal- Socia listen worden dan ook door den voorzitter afgewezen. Nader wordt gemeld, dat volgens officleele opgave er 11 dooden gevallen zijn, waaronder 1 politle-agent; 20 betoogers en 2 polltle-agen- ten zijn ernstig gewond. Men gelooft, dat het totaal aantal dooden M zal bedragen. Op het oogenbllk is het rustig. WEENEN, 27 Oct. (VB.). De politie heeft bij de directie der verzekeringsmaatschappij Jahus onverwachts een huiszoeking verricht, welke den geheelen ochtend heeft geduurd. Veertien employé's, p.w. twee vrouwen, zijn ge- wegens nationaal-socialistische ac- Daarvoor moet hem thans gelegenheid worden gegeven. Buiten aanwezigheid van pers en publiek wordt een onderzoek in loco ingesteld, waarbij Popof zijn zwarte jas aantrekt. Naar vernomen wordt heeft getuige Denschel bij dit onderzoek verklaard, dat hij niet kan zeggen, dat Popof de man was. die destijds bl) Torgler zat. De persoon is volgens zijn herinne ring kleiner geweest. Verder bleek, dat Den- schel's waarneming van een afstand van on geveer 9 meter is geschied. De zitting wordt daarna verdaag* tot Za terdag. J EHUZ ALEM, 27 Oct. Niettegenstaande het door den Hoogen Commissaris uitge vaardigde verbod heeft Vrijdag de aange- kondigde massabetooging der Arabieren te Jaffa, welke gericht is tegen de immi gratie van Joden in Palestina, plaats gehad. Torgler betuigt nadrukkeljjk v. d. Lubbe en Popof nlet^op of vóór den dag van den Rjjks- dagbrand te hebben ontmoet Togler: Na het verhoor van de getui gen Karwahne. Frey en Kroyer sou ik willen verklaren en ik leg er den na druk op, dat dit de zuivere waarheid is dat ik nooit, ook niet den 27sten Februari 1933, met een man, van der Lubbe genaamd, of met beklaagde van der Lubbe zelf hier door deze gang ben gegaan. Ik heb ook nooit met van der Lubbe gesproken vóór den 28sten Fe bruari *s ochtends elf uur. Evenmin heb ik met een man, Popof genaamd, in de voorhal geseten. Ik heb Popof eerst bij de instructie leeren kennen. Deze, mijne verklaring is de zuivere en volledige waarheid. sproken. Op de foto's, die hem werden voorge legd, heeft h(j Popof niet herkend. De president: Verdachte Dimitrof doelt er blijkbaar op, dat U wellicht door beïnvloeding tot uw verklaring van heden is gekomen. Getuige Denschel: Ik sta niet onder iemands Invloed en niemand heeft mü gezegd, dat ik zoo moet getuigen. Als Dimitrof weer een opmerking maakt, die de president brutaal vindt, ontneemt hij hem het woord. Er ontstaat dan een meenlngsverschll tus schen dr. Sack en den Oberrelchsanwalt president grijpt ten slotte in en zegt: getuige heeft verklaard zich zijn oordeel voor te be houden, tot hij gelegenheid heeft gehad in de betrokken zaal, de gebeurtenissen nog eens te zien, zooals zij zich destijds hebben afgespeeld. President: „U kunt, zooals U vroeger gezegd hebt. Dr. Neubauer niet met Popof hebben verwisseld?” Getuige Baumgart: .Heen Voor mij is ver wisseling uitgesloten. Dr. Neubauer heeft bijv, zeer dichte wenkbrauwen en zijn heele gelaats uitdrukking is anders. Hij heeft ook dieper lig gende oogen dan Popof. Voor zoover ik mij her inner had Dr. Neubauer een donkeren hoed op en een donkere jas aan.” Hierna werd gepauzeerd voor de middagpauze. stand meester te zijn. In het district Jaffa is de staat van beleg afgekondigd. BERLIJN. 27 Oct. Als eerste getuige in het proces inzake de brandstichting in den Rijksdag wordt heden gehoord een zekere Kroyer uit t-mr in Oostenrijk, die te tarnen met het nat.-soc RÜksdaglid Karwahne op den dag van de brand stichting in het Rüksdaggebouw is geweest. Ook «frt Torgler met van der Lubbe te heb- 'n en houdt dit vol als van der Lubbe i wordt geleid. Van der Lubbe weigert I op te heffen, zoodat getuige zich diep gen om van der Lubbe in het gezicht -verklaart, dat een vergissing BERLIJN, 27 Oct. Na de pauze deelt de voorzitter mede, dat de door dr. Sack voorge stelde getuigen zullen worden gehoord. Het voormalige communistische Rljksdaglid Neubauer, die door twee Schupo-beambten wordt voorgeleid, verklaart vervolgens, zich niet met beslistheid te kunnen herinneren, in den middag van 27 Februari samen met Torgler op de sofa in de anti-chambre van de begrootings- zaal te hebben gezeten. Het was wel hoogstwaar schijnlijk. Op de vraag of hjj Karwahne. Frey en Kroyer had zien langsloopen en Torgler toen had hooren zeggen: „Waarom staren die ons zoo aan?" verklaarde getuige zich dit niet te her inneren. Dr. Parisius wijst er op dat het feit, dat Neu bauer eerst in September voor het eerst een ver hoor was afgenomen, te verklaren is doordat ge tuige zich, met gebruikmaking van valsche pa pieren, maandenlang verborgen had gehouden. Dr. Sack vraagt, of getuige het mogelljk acht, dat men den communistischen student Perl met v. d. Lubbe kan verwisselen. Getuige: Ik heb v. d. Lubbe's gezicht niet kunnen bestudeeren wegens zijn gebukte hou ding. v. d. Lubbe wordt weer voor de rechte’rta- fel geleid en heft, na verscheidene verzoeken, het hoofd een ietsje op. Neubauer: Veel overeenkomst tusschen v d. Lubbe en den student zie ik in den stand der oogen en de jukbeenderen. Het benedengedeelte der gezichten lijkt mij echter sterk af te wijken. De procureur-generaal verklaart te zullen trachten om Perl op te sporen, opdat hij als getuige kan optreden. Op een vraag van dr. Back, verklaart Neu bauer op 27 Februari met Torgler vooral te hebben gesproken over de onderhandellngen met de socialistische partij tot vorming van een eenheidsfront. De voorzitter leest fragmenten voor uit een artikel van Torgler In de ..Rote Waehler”, waarin hetheet, dat het stembiljet het fas cisme niet zou kunnen verslaan. Het artikel eindigt: „Sluit u aaneen in de bedrijven en stem pellokalen en vormt het eene strljdfront." Neubauer verklaart hierop, dat dit artikel denzelfden inhoud heeft als de oproepen der K. P. D. voor een massa-actie der arbeiders tegen de regeering in den vorm van een stil legging van alle bedrijven, waarbij echter in- dividueele terreur ten sterkste zou worden be streden. Verder verklaart Neubauer, de Bulgaarsche beklaagde nooit tevoren te hebben gezien. Dimitrof vraagt, of de R.P.D. zich begin 1933. voor den Rijksdagbrand, tot taak had gesteld een gewapenden strijd om de macht te voeren Neubauer ontkent dit' en verklaart verder, dal de heele politieke ontwikkeling afhankelijk wa< geweest van het al dan niet geluken. het breede front der massa's tegen het nationaal-soclalls- me te organiseeren. Op een vraag van dr. Sack verklaart Neu bauer, dat hem op den bewusten dag niets was opgevallen aan Torgler, die zoo mogelljk nog levendiger v.as dan anders, omdat alles vol ge ruchten was. Hierop wordt Neubauer, zonder de godsdien stige formule, beëedigd. Vervolgens worden verklaringen afgelegd door drie leden van het Rjjksdagpersoneel, die Torgler tusschen 12 en 1 uur op de sofa had den zien spreken met een heer met blond haar Zü hadden den indruk dat het een belangrijk gesprek was, dat niemand mocht hooren. Torgler verk'aart op dezen tijd met Boehme te hebben gesproken. Een der getuige. Henschel, verklaart dit echter ónmogelijk. Volgens hem zoo verklaart hij na eenig aarzelen, kon Popoi de vreemdeling zijn geweest. Neubauer was bet niet. LONDEN. 27 Oct. (Reuter). Officieel wordt bevestigd, dat de ^euresreerde Engelsche cor respondent van de .Dally Telegraph” te Mün chen. Panter, zal worden beschuldigd van hoogverraad en spionnage en evenals een Duit- scher, die met hem zou hebben samengewerkte zal moeten terecht staan voor het Rijksge- rechtshof te Leipzig. In de Brltsche pers wordt scherpe crltlek ge leverd op de arrestatie van Panter- De Britsche consul-generaal te München is nog niet bü Panter toegelaten en het protest van den Brltschen ambassadeur te Berlijn heeft ook nog geen merkbare gevolgen gehad. Gisteravond was Panter 48 uur opgesloten, zonder dat hem was toegestaan om zijn scheer- apparaat of nachttoilet te laten komen- De Engelsche journalistenkring heeft een motie aangenomen, waarin uiting wordt gege ven aan de verbazing en verontwaardiging over Panter s arrestatie en waarin wordt geprotes teerd tegen diens gevangenhouding. De motie verzoekt de Brltsche regeering onverwijld stap, pen te doen om zün invrljheldsstelling te be werkstelligen. Hedenmiddag had Sir John Simon op bet ministerie van Buitenlandsche Zaken een on derhoud met den Duitschen ambassadeur Von Hoesch. waarin de arrestatie van den Engel schen journalist Panter werd besproken. ontmoeting kan gel Hü verklaart echter, dat het noch dr. Neu bauer. noch de Journalist Oehme was. Dimitrof roept getuige Kroyer toe: Ik geloof niet, dat u In den nacht van den brand verkla ringen hebt afgelegd, doch eerst later op aan sporen van anderen. De voorzitter verzoekt Dimitrof zich te mati gen. Voorzitter: U hebt de positieve verklaring van beklaagde gehoord? Kroyer: Ik bluf bü mün getuigenis. Get. Kroyer: ..Meneer de President, ik hand haaf mün verklaring." President: „Beslist?" Oet.; .Ja”. De procureur-generaal Dr. Wenner vraagt getuige, waarom hü geloofde dat Torgler en Van der Lubbe bü elkaar hoorden, toen hü hen in de antichambre ontmoette. Get. Kroyer: ,Jk moest dat wel gelooven om dat menseden, die niets met elkaar te maken hebben, wel op grooteren afstand va» elkaar loopen. dan bier het geval was. Zy liepen büna aan zü Dr. Sack verzoekt dan. twee voormalige fractlebedienden in den Rüksdag als getuige te willen dagen, omdat zü zoowel door de wijze. PARIJS, 27 Oct De nieuwe Fransche regee ring zal zich op 3 November aan de Kamer voorstellen om de regeeringsverklaring af te leggen. De minister van Financiën. Bonnet, en de minister voor de begroeting Oardey. hebben vanochtend den financleelen toestand bespro ken. Oardey. die tot dusver rapporteur was van de financieele Senaatscommissie, heeft als steeds den wil geult evenwicht te brengen in de begrootlng. Bonnet volhardt in zün houding van trouw bewaker van den franc en elscht een spoedig herstel der financiën. Een daartoe strekkend voorstel zal de Kamer worden voor gelegd. In parlementaire kringen gelooft men, dat Sarraut het evenwicht in de begrootlng stap voor stap zal herstellen. Deze methode zou hem in stagt stellen arf. 37 althans voorlooplg te laten varen. De nieuwe Fransche regeering verschilt tn Charlottenburg bouwde prof. Barding in merkwaardig söberen modernen stijl bovenstaande kerk De politie van Braganza heeft het op roer reeds onderdrukt en de opstandelin gen gearresteerd. Naar de minister verder mededeelde, het de regeering bekend, dat ook in andere plaatsen de militairen een opstand trachtten voor te bereiden. Overigens is het thans overal rustig. Ongeveer 40 militairen zün gearresteerd. Duizenden Arabieren waren reeds gister-n te Jaffa aangekomen,* om aan de betooging deel te nemen. Ondanks de door de regeering getroffen voor zorgsmaatregelen Is het tot bloedige botsingen met de politie gekomen. Na den bidstond, die gewoonlük op het mid den van den dag plaats heeft, verliet een groote menigte Arabieren in agressieve stemming de moskee en trachtte voorzien van vuurwapens, stokken en steenen het politiecordon te ver breken. Na verscheidene charges met den stok zag de politie zich gedwongen tot schieten over daar gevechten voortduren schijnt de politie thans den toe- Verwachting: Ma'ige tot krachtigen Westelijke tot NoordwesteljPren wind, betrokken tot zwaar bewo kt, regenbalen, zelfde temperatuur, verdere vooruitzich ten buiig w«er. Nachtvorstverwachting: vont. ^iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiii r-n ir-5n JMO

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1933 | | pagina 13