H
Medische kroniek
Plichten van Staat
en onderdaan
Bezuinigingen op onze weermacht
TRAGISCH AUTO ONGELUK
BIJ DE HEMBRUG
II
HET ZENDERVRAAGSTUK
|l
DE COMMISSIE-IDENBURG
ZATERDAG 28 OCTOBER
LEEKEPREEKEN
HET CONSISTORIE IN HET VATICAAN
ver-
HET CRISIS-BOTERMERK
Bijeenkomst op Brakkenstein
begrooting
Samenstelling der delegaties
I
Rede pastoor Beukering
Ambtenaar en Overheid
Audiëntie
Uit de textielindustrie
Naar een gezamenlijke
exploitatie
Voorloopig verslag der Tweede
Kamer over de Defensie-
De aanbouw bij de
marine
De Koningin-Moeder in
óns land terug
De besprekingen in de
residentie
Twee inzittenden
dronken
Voor- en nazorg voor
krankzinnigen
Minister de Wilde is het met de
bestaande zendertoestanden
niet eens
Het R. K. Overheidspersoneel
vraagt een nadere verklaring
Gesloten personen-auto in het
Noord zeekanaal gereden
DISTRIBUTIE VAN FRUIT EN
GROENTEN
1.1
Een R.K. Kostersdag te
Nijmegen
Via Arnhem naar Het Loo
in
I
en consumenten, waarbij
producenten
secretariaat van de coöperatie ..Beider
Hierover
HOMO SAPIENS
zich dan
£an
van
TH. H. SCHLICHTING.
bericht
oor-
De vorige week hield Z. H. Paus Pius XI een consistorie. Hierboven een overzicht van
de plechtigheid. De H. Vader op den troon, omgeven door het H. College van Kardinalen
De Centrale Bond van Ned. Verbruiks-coö
peraties heeft te ’s-Gravenhage cpgericht de
eerste rayon-coöperatie voor de distributie van
groenten en fruit.
een doeltreffende regeling op dit gebied oi.
mogelük zullen maken.
Je patiënt moet
plaatst worden.
Ft den weg ge-
■I
geheelen dag bezetten, maar vooral op de Zon
en feestdagen den geheelen persoon vragen.
De crisiszuivelcentrale maakt bekend, dat voor
de week van 29 October tot 4 November de prijs
van het crlsisbotermerk op 90 cent per KG en
die van de vervoervergunntng voor buitenland-
sche boter op f 1.per K.O. is vastgesteld.
Z. H. Exc. de Bisschop van Haarlem zal de
volgende week géén audiëntie verleenen.
Het bestuur der R. K. Centrale van Burger
lijk Overheidspersoneel. Donderdag in verga
dering bijeen, besloot, naar aanleiding van het
besluit van den Ministerraad, dat de ambtenaar
zich zal hebben te onthouden van elke open
bare actie tegen de overheid en haar beleid,
aan den voorzitter van den Raad van Ministers
een schrijven te richten, inhoudend het verzoek
een nadere verklaring omtrent de heteekenta
van genoemde beslissing te mogen ontvangen,
aangezien volgens het oordeel van het bestuur
zich verschillende vragen voordoen betreffende
de Interpretatie van deze regeeringsbeslissing.
belastingheffing, het
van rechtvaardigheid
hoeft weinig betoog, dat
moderne Staten heel
Verschenen is het Voorloopig Verslag der
Tweede Kamer over hoofdstuk Vin der Rljks-
begrootirij 1934 (Departement van Defensie).
H. M. de Koningin-Moeder is gistermorgen
van haar verblijf In Zwitserland hier te lande
teruggezeerd. Aan den internationalen trein, die
pLm. half tien te Arnhem arriveert, was een
koninklijk salonrljtuig gekoppeld, dat H. M. op
het Arnhemsche station verliet, om over te stap
pen in haar hof-auto. die op het perron gereed
stond en waarmede zü zich naar Het Loo begaf
H. M. zal daar eenige dagen vertoeven, alvorens
weder voor den komenden winter het paleis
aan het Lange Voorhout te ’s-Gravenhage te
betrekken.
Bij dil
rol. Dar!
drukken
al aan W
zinnlgen
jaar. Daarbij komt dan nog de zorg voor de
zwakzinnigen, voor de verpleegden in Paviljoen
IV en Valerlusklinlek, voor de achterlijke kin
deren; en dan komt men tezamen op een be
drag van ongeveer 4 mlllloen Amsterdam be
taalt de verpleging voor 3500 krankzinnigen,
die ieder ongeveer 800 per jaar kosten. De
belangen van de schatkist en van de verpleeg
den vallen hier gedeeltelijk samen. Immers in
dien het mogelUk Is, een verpleegde eerder te
ontslaan, wat men bij het bestaan van een goe
de nazorg nog al eens kan doen, is dit meest
al voor den verpleegde aangenaam en voor de
gemeenschap goedkooper. Want hoe gced ook
de verpleging In de gestichten moge zijn, het
verblijf aldaar wordt door niemand begeerd.
Uit den aard der zaak is het er eentonig, en er
zijn zcovele patiënten, waaraan men niets doen
kan dan verplegen, maar die voor de behandeling
niet meer toegankelijk zijn. Jaren geleden heeft
een bezoeker de behandeling In een gesticht
als volgt beschreven: ..De patiënten liepen in
den tuin, de zusters schrobden den vloer.- de
hoofdzuster vulde lijsten In en de dekters zaten
op het laboratorium." Het is heel aardig ge
zegd. maar ik zou er mijn naam niet gaarne
onder zetten. Maar wel is het waar, dat het
voor vele patiënten beter en aangenamer is,
wanneet ze vroeger ontslagen kunnen worden.
Ook in Amsterdam wil men nu deze voor-
en nazorg goed organlseeren. Er is 20.000
voor uitgetrokken op de Begrooting. en twee
psychiaters zullen daaraan hun diensten ver
leenen. Het komt alles aan op de samenwerking
tusschen den Geneesk. Dienst, de Psychiatri
sche klinieken te Amsterdam, den Maatschappe-
HJken Steun, de gestichten en de 'particuliere
vereenigingen. De afdeellng voor- en nazorg
van den Geneeskundigen Dienst zal natuurlijk
het middenpunt vormen. Daar zal men nauw
keurig verzamelen alle gegevens over de pa
tiënten. zoodat de geheele ziektegeschiedenis
van den patiënt, als het ncodlg is, kan worden
doorgegeven aan de kliniek, het gesticht of de
particuliere vereenlglng. Dit zijn In hoofdzaak
de confessloneele vereenigingen, omdat het na
tuurlijk zeer wenscheljjk is. dat de patiënten
steun en bemoediging ontvangen van hen, In wie
zij het meest vertrouwen stellen. De bezoekers
zullen dan de patiënten geregeld bezoeken, rap
porten opmaken en die maatregelen voorstellen,
die In het belang van den verpleegde zijn. De
katholieke vereenlglng, die wel uit het Wlt-Gele
Kruis gevormd zal moeten worden, is neg niet
gereed. Een behoorlijke tegemoetkoming van de
gemeente is hier natuurlijk alleszins billijk. Wij
vertrouwen, dat dit belangrijke en heilzame
werk spoedig tot stand moge komen.
De fabriek van de N.V. tot Expl. van Anker-
ilt’s Katoenfabrielen te Deventer is weder
en het
ver-
con-
is er in dien geest nog wel meer ge
daan. Rotterdam heeft reeds sedert 7 jaren
een dergelijken dienst vcor de nazorg. Daar ko
men dus alle berichten In van de gestichts-
«rtsen over de patiënten, daar worden zij dade-
HJk- na hun ontslag „cpgevangen”; en omdat
die dienst in verband staat met den Genees
kundigen Dienst en met Maatschappelijke
Steun, kan men daar allerlei maatregelen ne
men.
Behalve de nazorg is er ook de voorzorg.
Ook dit is een punt van groot belang. Helaas
komt het neg wel voor, dat een patiëpt eerst
dan deskundig behandeld wordt, als het ei
genlijk al te laat is. Wanneer er een begijn is
van een melancholie, een depressie of vcxlral
een schizophrenic, is het van groot belang, er
vreeg bij te zijn.
X alles spelen de financiën een groote
kosten van de krankzinnigenverpleging i
vrij zwaar op de gemeenschap. Alleen s
lerplegingskosten voor armlastige krank-
i betaalt Amsterdam 3 mlllloen per
Gisteravond om acht minuten over negen
kwam een luxe auto met het nummer G. Z
6479, bestuurd door dr. van der Sluis met als
inzittenden het echtpaar Sieben uit Bakkum
(N.-H.l, uit de richting Zaandam voor de pont
aan de Hembrug.
De pont lag op dat moment echter aan de
overzijde, waardoor aan de zijde van het ka.
naai, waar de auto aankwam, het waarschu-
wingssein „stop” brandde.
De bestuurder van den auto schijnt dit ech
ter niet te hebben begrepen en In plaats van
stil te houden reed de auto langzaam door in
de richting van het kanaal. Een paar oogge
tuigen trachtten nog door schreeuwen den
chauffeur opmerkzaam te maken en zoo het
onheil te voorkomen, maar men heeft dit niet
meer gehoord, zoodat de auto pardoes in het
Noordzeekanaal terechtkwam, dat daar ter
plaatse bijna vier meter diep is. De auto ver
dween onder de oppervlakte. Dr. van der Sluis
heeft nog kans gezien een portier te openen en
wist zoodoende aan den dood te ontsnappen.
Onmlddellijk begaven zich eenige personen,
die zich in de nabijheid bevonden, in een roei
boot naar de plaats des onhells. Het mocht hun
echter niet meer gelukken de belde andere In
zittenden. den heer en mevr. S. te bevrijden.
Door een beambte van de Artlllerie-Inrlchtlngen
werd onmlddellijk de politie te Zaandam en
van het bureau Spaarndammerstraat te Am
sterdam gewaarschuwd, welke laatste de Am_
sterdamsche brandweer alarmeerde, die on.
middellijk met een kraanwagen uitrukte. De
iuto werd toen op het droge gebracht. Kunst
matige ademhaling bij den heer en mevr. S
mocht niet meer baten. Belde slachtoffers zijn
door den G. G. D. naar het Wilhelmina Gast
huis overgebracht.
De bestuurder, dr. van der Sluis is er vrijwel
zonder letsel afgekomen. HU had eenige schram
men en beenwonden opgeloopen en k<M^oa-ln
het gemeente.ziekenhuls te Zaandam te zUn
verbonden naar zUn woonplaats terugkeeren.
Daar het Amsterdamsen grondgebied betreft
is de auto door de Amsterdamsche politie, die
onder leiding van commissaris Thumann aan
wezig was, voor onderzoek in beslag genomen.
Naar wü uit zekere bron verne
men wijdt Minister de Wilde ern
stige aandacht aan het zender-
vraagstuk. De leiders der omroep-
vereenigingen zijn dezer dagen door
hem ontvangen en vonden gelegen
heid den Minister hun bevindingen
over de tegenwoordige regeling en
hun verlangen voor een mogelijke
verandering kenbaar te maken.
Binnenkort zal door de regee-
ring beraadslaagd worden, tot een
gezamenlijke exploitatie der zenders
te komen. De wijze, waarop dit ge
schieden zal is nog niet zeker, maar
zonder twijfel zal bij de te nemen
besluiten vast staan, dat de zend
tijden niet veranderd worden.
daan zijn plicht van gehoorzaamheid en
bied tegenover het wel
hoorljjk vervullen Ifan,
Staat te verwachten.
Heeft de burger als individu zün verplich
tingen tegenover de overheid, ook de gemeen
schap zelf, de Staat, heeft zware plichten, die
niet minder verwaarloosd zuh. De Staat
moet openlijk God erkennen! Het
bewUs daarvoor Is niet moeilijk te leveren. Elk
schepsel voelt van nature en zUn verstand zegt
het hem, dat de mensch, die uit Gods hand is
voortgekomen en weer tot zUn Schepper terug
keert, aan dienzelfden Schepper vereertng
schuldig Is. Maar wanneer die plicht tot gods
dienst voor ieder afzonderlUk geldt, dan bindt
hij evenzeer de verzameling der menschen, de
gemeenschap. Want ook de maatschappij Is
afhankelUk van God: zü is door Hem ontstaan,
blUft slechts door ZUn wil In stand en Is voor
haar bloei en welvaart van Hem afhankelUk.
De plicht om God te dienen geldt dus voor de
gemeenschap evengoed als voor het individu.
De wUze waarop 'die plicht vervuld wordt kan
echter niet dezelfde zUn. De mensch vindt In
het beleven van zUn godsdienst de aangewezen
manier om zich van zün verplichtingen tegen
over zUn Schepper te kwUten: hü kan bidden,
de geboden onderhouden, godsdienstoefeningen
bUwonen Voor den Staat is het nakomen van
dien plicht niet zoo eenvoudig. In het openlUk
optreden van zün. vertegenwoordigers, de over
heidspersonen en in zUn wetgeving, zal hü op
de eerste plaats ook de geboden dienen te on
derhouden en voor de naleving daarvan door
de onderdanen zorg moeten dragen.
Zeer In h?t bUzonder komen hierbU In aan-
heid. die eens de trots was der Nederlandsche
staatkunde.
Verscheidene leden vestigden voorts de aan
dacht op de bU velen levende gedachte, dal
onder de beroeps- en verlofsofficieren zich een
aantal aanhangers van het fascisme bevindt.
Gaarne zouden zü vernemen, of den Minister
hiervan Iets bekend Is, en indien de genoemde
gedachte in overeenstemming met de werke-
Ujkheld Is, welke maatregelen hü
voorstelt in dat opzicht te nemen.
Enkele leden achtten het gewenscht, dat de
Minister zUn medewerking zal verleenen ^an
het mogelUk maken van een verlaging van het
peil van het Ijsselmeer. ZU vroegen, welke de
bezwaren zUn, die totdusver vanwege het de
partement van Defensie tegen een zoodanige
verlaging zUn opgeworpen.
Met voldoening hadden vele leden gecon
stateerd, dat voor den aanbouw bü de Marine
een aanzienlUk hooger bedrag dan ten vorigen
jare geraamd is geworden.
Verscheidene andere leden zagen thans hun
reeds jaren vaststaande meening. dat Neder
land zich niet de weelde van een gevechtsvloot
kan veroorloven, ten volle bevestigd. Naar hun
overtuiging bestaat er bU de leiding ook te veel
neiging tot het aanhouden van oud materiaal.
Van de 76 vaartuigen zUn er minstens 23. welke
voor de defensie geen waarde meer hebben
Van deze zUn er slechts enkele nog als oefen-
schlp bruikbaar. Het aanhouden van al deze
oude schepen vergt groote uitgaven voor on-
derheid en herstelling. Ook zUn zU doorgaans
duur in exploitatie.
Enkele leden spraken de hoop uit, dat thans
spoedig een regeling zal worden tot stand ge
bracht Inzake de verdeellng van de kosten
tusschen Nederland en Ned.-Indlë.
Opgemerkt werd, dat het proces betreffende
de multerU op „De Zeven Provinciën” wel
zeer lang duurt.
Enkele leden vroegen In dit verband, waarom
geen amnestie was toegepast, aangezien toch
reëds vele slachtoffers zUn gevallen. Het voor
arrest op het eiland Onrust achtten deze leden
een poodelooze verzwaring van de straf. Dat
de verdachten niet in de gelegenheid werden
gesteld, hun eigen verdedigers te kiezen,
deelden zU onjuist.
Wat dit laatste betreft, werd van andere
zUde opgemerkt, dat de toegevoegde militaire
verdedigers juist blUk hebben gegeven van
groote objectiviteit.
Sommige leden meenden, dat het aanbeve
ling verdient, jeugdige werkloozen aan te moe
digen tot dienstneming In het leger
aantal vrUwllllgers. dat men op die wUze
krUgt. in mindering te brengen van het
tlngent.
Andere leden achtten dit denkbeeld practtech
onuitvoerbaar.
Verscheidene leden, die vooropstelden, dat
zU principieel niet afwUzend staan tegen het
treffen van maatregelen ter bescherming van
de burgerlUke bevolking tegen aanvallen uit de
lucht, vreesden dat de kosten van zoodanige
maatregelen dermate hoog zullen zijn, nat ri
|op volle capaciteit gaan werken.
De oorzaak van het tragisch ongeval Is moei
lijk'na te gaan. De verlichting van den oprit
was goed. Volgens ooggetuigen reed de dokter
met een matige snelheid, wat ook hieruit af te
leiden valt, dat de auto betrekkelljk zeer dicht
bU den kant lag. Waarschijnlijk was het uitzicht
belemmerd door de hevige regenvlagen. De
dokter, die zelf door het inslaan van een der
ruiten uit den auto was gekropen, werd uit het
water gehaald door een militaire politie en een
voorbijganger. De belde verongelukten waren
ongeveer 43 jaar oud.
grooting als een voorlooplge. waarin verschil
lende wijzigingen zullen plaats hebben, als de
genoemde Commissie haar rapport zal hebben
uitgebracht.
Naar de meening van verscheidene leden
kunnen, afgezien van wat de Commlssie-Iden -
burg zal rapporteeren, reeds nu tal van maat
regelen worden aangewezen, welke tot bespa
ring voeren. Zoo is het jaarlijksch contingent
veel te groot. Ook volgens het rapport-Welter
kan met een veel kleinere lichting worden vol
staan. Vermindering van het aantal divisies tot
drie is zeer wel mogelijk. Alle administratieve
werkzaamheden zouden aan onder-offlcleren
kunnen worden opgedragen. De herhalingsoefe
ningen kunnen aanzienlijk worden ingekrom
pen. Het bestaande beroepsfiersoneel kan nog
voor een groot deel door reserve-personeel
worden vervangen. Het aantal officieren is.
vooral wat de opper- en hoofdofficieren be
treft, veel te groot.
Intusschen werd algemeen de wensch uitge
sproken, dat de Minister de Kamer zal inlich
ten omtrent werken Inzake de richting, waarin
de voorgenomen bezuiniging zal zijn te zoeken
welke de Regeering aan de Commtesie-Iden-
burg mocht hebben gegeven.
Verscheidene leden gaven opnieuw als hun
meening te kennen, dat voor ons land van
bewapening geen heil te verwachten is.
Verscheidene leden gaven uiting aan hun
misnoegen over de maatregelen, door den Mi
nister van .Defensie genomen ten opzichte van
het lidmaatschap van de S. D. A. P., van orga
nisaties. aangesloten bij het N. V. V. en van de
marinebonden. Zij zagen daarin een ontoelaat
bare inbreuk op het recht van veteenlging en
een afkeurénswaardlge aantasting van de vrjj-
v v T tt moet men dcen met iemand, die pas
\A/ genezen ontslagen is uit een krankzln-
nlgengestlcht? Alleen reeds het woord
..genezen” doet iemand al vragend ópkijken.
Want Inderdaad, totaal genezen beheeft men
niet te zijn, om ontslagen te worden, maar de
patiënt behoeft slechts zooveel beter te zijn,
dat hij weer zonder gevaar onder de men-
schen kan komen. Immers, de allervoornaamste
reden van opname In een <<»ikzlnnlgenge-
stlcht te nog altijd de gevaarlijkheid voor zich
zelf en voor anderen.
De patiënt verlaat dan het krankzinnigen
gesticht, zeer verheugd eindelijk dat oord te
kunnen verlaten, maar van den anderen kant
angstig, voor wat er nu gebeuren zal, of de
genezing zal aanhouden, of er werk voor hem
of haar zal zijn te vinden. De patiënt vraagt
zich af. hoe de oude omgeving hem of haar
zal ontvangen, en of men daar wel eenlg begrip
zal hebben voor de moeilijkheden.
In heel veel gevallen werd en wordt de
patiënt verder aan zichzelf overgelaten. De
gestlchtsartsen hadden in t algemeen toch al
niet zoo heel veel contact met den huisarts,
en de huisarts zelf heeft ook vaak den patiënt
maar enkele malen gezien, voordat deze in een
gesticht moest werden opgenomen De patiënt
te dus wel zeer aan zich zelf overgelaten.
De gestlchtsartsen begrepen, dat het zóó toch
eigenlijk niet goed was. De patiënt moest verder
in contact blijven met dengene. die hem of haar
behandeld had. In Duitschland is men er het
eerst mee begonnen, en men ontdekte al heel
spoedig, dat dit in een instelling was. waar men
eigenlijk niet buiten kan. Want wat valt er
onder de nazorg? Juist die dingen, die voor den
patiënt van vitaal belang zijn:
in een passende omgeving g<
sociale moeilijkheden moeten
rulmd worden, bevenal moet er iemand zijn, aan
wien de patiënt zjjn hart kan uitstorten.
Hier in Nederland te de nazorg het eerst in
gesteld door Dr. Pameüer, vroeger gestichts-
dlrecteur. thans inspecteur bij het staatstoe
zicht °P het Krankzinnigenwezen. Daarna zijn
er twee gestichten begonnen met een z.g. ..bui
tendienst’. de gestichten Apeldoornsche Bosch
en de Willem Amtsz-stichting. De ..buiten
dienst” bestond dan daarin, dat een der genees-
heeren buiten het gesticht op bepaalde tijden
zitting hield om met de vroegere verpleegden
Vele leden achten geen reden aanwezig, over
deze begrooting met de Regeering uitvoerig van
gedachten te wisselen, zootejjg niet bekend te,
welke maatregelen de -Saimnlssie-Idenburg zal
ontwerpen en wat de Regeering daarna zal
voorstellen, ten einde de als noodzakelijk voor
opgestelde bezuiniging van 12 mlllloen gulden
te bereiken. Zij beschouwden deze geheele be-
Aangezien het op 27 April 1933 afgesloten
Nedmlandsch-Dultsche douuneverdrag op 31
December a.s. afloopt, te het noodzakelijk ge
worden, onderhandelIngen te voeren over de
regeling van de ecopomteche betrekkingen tus
schen Nederland en Duitschland na genoemd
tijdstip. De onderhandelingen zijn Vrijdag in
Den Haag geopend. Zij worden van Nederland
sche zijde gevoerd door een delegatie onder
leiding van dr. Hlrschfeld. dlrecteur-generaal
van Handel en Nijverheid en van Duitsche zijde
door een dbircatie onder leiding van dr. Koeh
ler, „Ministenpldlrektor lm Reichsmlnteterium
für Ern&hrung und Landwirtschaft”.
In verband met het bovenstaande
vernemen wjj verder, dat de Nederlandsche
delegatie als volgt te samengesteld: dr. Hlrsch
feld. voorzitter. Ir. Bonthuis, Ir. Joustra, dr.
Nederbragt. dr. Posthuma. mr. Rles, mr.
Schaepman. mr. Steenberghe, de heer Valstar
en dr. Van der Waals.
De Duitsche delegatie bestaat, behalve uit
den voorzitter, dr. Koehler, uit dr. Benzler. dr.
Flach, dr. Walter en dr. Wucher.
Gelijktijdig te te Naaldwijk opgericht een pro-
ducenten-coöperatle van tuinders. De raycn-
coöperatie draagt den naam van .Beider Be
lang” U. A. Leden zjjn een aantal verbruiks
coöperaties benevens genoemde producenten
coöperatie.
Het bestuur en de raad van commissarissen
is parltatlsch samengesteld uit vertegenwoordi
gers van de georganiseerde tuinders en de ver
brui ks-coöperatles.
De georganiseerde tuinders leveren hun pro
ducten aan de verbruiks-coöperatie ..Bei
der Belang" die in verschillende tot het rayon
behoorende steden, waar verbruiks-coöperaties
bestaan, deze producten onder haar leden zal
dtetribueeren.
De winsten van het bedrijf zullen voor de
eene helft den verbruiks-coöperaties, vcor de
andere helft den leden der producenten-coö-
peratie van tuinders ten goede komen.
Bij de oprichting van de coöperatie „Beider
Belang” heeft de bedcellng voorgezeten den
verbruikers dagelijks van versche groenten van
uitstekende kwaliteit tegen concurreerenden prijs
te voorzien en den tuinders een meer loonen-
den prijs voor hun producten te geven.
Het betreft hier dus een samenwerking tus
schen
beider belangen Ineenvloeien.
Het
Belang" is gevestigd te ’s-Gravenhage, Swee-
Unckplein 47.
Hierna was het woord aan den Zeereerw
spreker, pastoor Beukering uit Haarlem.
Allereerst wees Z.Eerw op het doel van deze
Kostersdagen n m dat allen zich weer eens op
nieuw Indenken de waardigheid en verheven
heid. die naast de verplichtingen het mooie
ambt van koster' met zich brengen.
Allereerst behandelde Z E. het kosterschap
in zijn hoogwaardige bediening.
Spr. schetste den Custor als de bewaarder
van het Heiligdom, ging de uitbreiding der be
dieningen welke In den loop der jaren gescha
pen waren na. en wees vooral op het stichtende
voorbeeld dat van den koster op allen uit moet
gaan.
Z Eerw. releveerde de vroegere wijding die,
gedaan door den BI'schop, bjj de aanvaarding
van het ambt gedaan werd en hoopte dat In
den loop der tijden deze kosterwijdlng opnieuw
naar voren zal komen-
Ook op het dragen der toga, geen nieuwig
heid, legde spreker allen nadruk.
Dan schetste Z.E. het kostersambt als een
moeilijke bediening, waarin Vooral naar voren
gebracht werd de werkzaamheden, die vaak den
merklng de heiliging van Gods naam en de
Zondagsheiliging, de bestrijding der openbare
zedeloosheid en verder in de strafwetten, het
burgerlijk recht, de sociale wetgeving en de
belastingheffing, het betrachten van de wetten
en naastenliefde. Het be-
i aan dit alles In onze
wat ontbreekt. En wan-
neer wij de etechen nagaan, die Leo XIII in dit
i verband aan de staten stelt, dan ontwaren we
zelfs een huiveringwekkend tekort. De verlich
te Paus schreef in zijn Immortale Dei. dat de
staten zich niet zonder groote schuld mogen
gedragen alsof God niet bestond, noch de zorg
voor den godsdienst als hun geheel vreemd en
als tot niets dienstig van zich af werpen, noch
een godsdienst aannemen naar verkiezing. En
hü vervolgt dan letterlijk: „maar zü moeten bij
de Godsvereering dat gebruik en die wijze vol
gen, waarop God overeenkomstig Zijn aanwij
zing .vil vereerd worden. Heilig moet dus voor
de overheden de naam van God zijn; en tot
haar voornaamste plichten moet gerekend wor
den den godsdienst met dankbaarheid aan te
nemen, met welwillendheid te beschermen, met
het gezag en de kracht der wetten te beveili
gen en niets vast te stellen of te verordenen,
wat met haar bloei in strijd te.” De groote Paus
bewjjst dit dan verder met een klemmend be
toog over de tijdelijkheid van dit leven, dat tot
's menschen eeuwige bestemming moet voeren,
zoodat de staat tot zware plicht heeft in dit
vergankeiyke leven aan zjjn burgers zooveel mo
gelijk steun te verleenen om hun einddoel te
bereiken. Ja. zelfs ging Leo XIII zoo ver een
geheel hoofdstuk van zijn beroemde encycliek
te wijden aan deze gedachte, dat, waar een
maal de plicht om God te eeren voor den Staat
onafwijsbaar te, het niet hetzelfde te, welken
vorm van godsdienst hü aanneemt. HU te ver
plicht de eenig ware kerk, dus de katholieke
kerk en wel deze uitsluitend te erkennen!
Hoe ver staan hier theorie en practük van
elkaar! De landen waar de katholieke gods
dienst staatsgodsdienst was gebleven, zün In
de revoluties van de vorige en deze eeuw gelei-
delük aan in aantal afgenomen. En helaas
moet gezegd worden, dat daar, waar de mo
gelijkheid nog was om het ideaal van den ka
tholieken staat volkomen uit te leven, er door
vorsten en staatslieden maar bitter weinig naar
gestreefd werd. De zoogenaamde katholieke
landen waren allerminst een voorbeeld voor de
andere! Practtech voldoet nergens ter wereld
eenige staat aan die eischen, welke aan een
christelük bewind gesteld moeten worden Het
is niet moeilijk te bewijzen, dat een groot deel
van de tegenwoordige maatschappelijke ellende,
van de onrust en de wrüvlngen in onze samen
leving aan dit ontbreken van chrtstelüke be
ginselen in de staatkunde ’moet worden toege
schreven. Van het ideaal van een zuiver katho
lieken staat staan wü zoover af, dat daarover
practtech zelfs niet te praten te. Het eenig be
reikbare te een staatkunde, waarin althans de
algemeen chrtstelüke beginselen tot baste van.
wetgeving worden genomen. En hoeveel wordt
ook dan nog daarbü door „de politiek” vertroe
beld!
Een bestudeering van de verhouding tusschen
kerk en staat toont wel het beste aan hoe ver
wü In onzen tüd van den idealen staat zün
afgedwaald. Juist nu allerlei staatkundige be
ginselen opgeld doen, nu de menschheid blijk
baar met veel oude en qok veel inderdaad ver
keerde beginselen en practüken op staatkundig
gebied wil afrekenen, te het de tüd om ons om
trent die verhouding tusschen kerk en staat
heldere begrippen eigen te maken,
dus een volgende maal!
De tweede Nederlandsche Katholieke Kos-
tersdagjjbp Brakkenstein bü Nümegen gehou
den. is weder een goede daad geweest in het
plan tot verheffing van de NederL Katholieke
Kosters-
Des morgens werd een plechtige Hoogmis op
gedragen door de Weleerw. pater Boerakker
met assistentie van de Eerw. paters Kaas en
Loerakker, allen van het Klooster Brakken
stein. De Zeereerw. pater Schelstraate leidde
den volkszang, welke in de kosters goede be
oefenaars bleek te bezitten.
Onder de aanwezigen merkten wü zeer vele
Eerw. heeren Geestelüken w o. den Zeereerw.
pater Verwitet O. P. een bekende llturgist en
Bisschoppelük Inspecteur, van het Onderwijs,
de Zeereerw. pater Schelstraate. overste van
het Klooster Brakkenstein en secretaris van
het Eucharistisch Secretariaat den Zeereerw
pater Jos. Govaert, SSS oud Vicaris van
Brakkenstein. pater Vermeer O P- en den heër
Remi Schelstraete. die met den Overste en
pater Engelen van Brakkenstein den eersten
Kostersdag zoo schitterend deden slagen.
In zün openingswoord verwelkomde pater
Engelen S.S.S. allereerst den Zeerfcrw heer
pastoor Beukering, pater Verwitet en de kos
ters. die in zoo groote schare uit het geheele
land opkwamen.
Het diepe geloof, de eerlükheid en stipte ma
tigheid. gepaard gaande met een eerbied die
van binnen uit moet gaan, legde Z E. met na
druk vast.
Bü alle deze deugden past de dagelüksche H.
Communie. Ook kennis van het Kerkeltfk 'Jaar
en wat Latün te noodzakelük: spr. betreurde
het. dat in Holland nogTilet beschikt kan wor
den over een kostersschool.
In dit verband vestigde Z.Eerw. büzonder de
aandacht op het zoo rüke Kostersorgaan, dat
vooral het doel zoo duldelük aantoont.
In zün betoog wees spr. op vele foutjes uit
sleur. Ook over den smaak voor versieringen viel
hier veel te leeren.
De Weleerw. pater Engelen dankte den Z E
spreker voor deze mooie en vooral nuttige les
en hoopte dat alle kosters als sympathie deze
woorden in daden zouden omzetten.
De bedoeling van deze kostersbeweglng te
thans voldoende bekend. Spr. wees op de reeds
gevormde kringen en citeerde een schrijven van
Z. H. Exc. Mgr Aengenent die in zün goed
keuring aanspoorde zich te stellen onder de
geestelüke Vaders der kostersbeweglng. de
Paters van Brakkenstein. Spr. dankte ook
Pater Verwitet O. P. die zün medewerking niet
onthield en achter wien honderden llturgteten
met belangstelling de ontwikkeling der bewe
ging volgen.
Z Eerw. wees In een vurig betoog op de
groote liefde van het H. Sacrament. Zoo die
nende voor den levenden- God zal het
ambt licht vallen en precies gaan'als met de
hedendaagsche gelukkige armen, die ten voor
beeld zullen strekken voor allen. De dienende
liefde zaAien bezielen en sterken. Spr. besloot
met een warme aanbeveling voor propaganda
van het Kostersblad.
Een plechtig Lof met assistentie ^erd door
Pater Kaas SSS gecelebreerd, waarna een ge
zamenlijke thee het afscheid bracht tot 1934
het contact te bewaren, maatregelen in lepel
den en aldus een eventueele wederinstortlng
te voorkomen, in t algemeen hun levensgeluk
te bevorderen.
Later
eeft de overheid zware verplichtingen en
groote verantwoordelükheid, grooter al
naar mate de hoogte, waarop de gezag
drager staat, ook de onderdaan en de gemeen
schap zelf hebben hun plichten. Aan de- ver
vulling daarvan hapert heel veel; de verwaar-
loozing van deze plichten is voor een niet ge
ring 'deel oorzaak van de staatkundige woelin
gen, welke wü beleven.
Daar zün op de eerste plaats de plichten van
den staatsburger tegenover de wereldlüke over
heid. Wanneer zooals wü eerder aantoonden
de staat en het staatsgezag van goddelüken
oorsprong zün, dan „dienen de burgers de ma
jesteit van het gezag met eerbiedige en bereid
willige waardeertng te omringen."
Klinkt dit niet bijna als een spottemü
onze ooren?
Den aUerlaatsten tüd te er weer een streven
waarneembaar om het voor den eerbied ten op
zichte van het gezag op te nemen.
In de landen, waar men aan den democrati-
schen regeeringsvorm den rug toekeerde is de
vereertng voor den leider der bovendrüvende
staatkundige partü zelfs tot een büna blinde
vereertng omgeslageh. En ook in andere landen
is daarvan onmiskenbaar een weerslag te vin
den Maar hoe diep was het respect der massa
voor de overheid gezonken, vóór dat deze re
actie intrad! Het was een der ergste uitwassen
der democratie, dat straattypen uit de onder
ste lagen van het volk tot stadsrgeeerder
werden gekozen en het eene deel der burgerü
tot ergernis, het andere tot vermaak strekte.
Minder erg voor het gezagsdecorum. maar niet
minder gevaarlük voor het gezagsprestigb was
het feit, dat de stoelen der afgevaardigden in
de vertegenwoordigende lichamen steeds meer
bezet werden door volksleiders, die hun brood-
winning zochten in de politiek en die bü hun
wetgevenden arbeid hun kiezers naar de oogen
keken. Zoodoende verdween geleidelük aan het
noodzakelüke respect van den onderdaan voor
de overheid, te meer, naarmate het regeeren
een afwegen van partübelangen werd ei) meer
leek op een jacht naar bezoldigingen en pen
sioenen.
Waar bleef bü zulk een gesteltenis de over
tuiging, welke Paus Leo allen staatsburgers
trachtte in te scherpen: „wanneer zü zich er
eenmaal van doordrongen hebben, dat dege
nen. die in overheid zün gesteld, dragers” zün
van een gezag dat door God te gegeven, zullen
zü begrüpen. dat het noodzakelüke plicht van
rechtvaardigheid te. te gehoorzamen aan de
overheid en haar onderdanigheid en trouw te
beloven met een zekere mate van liefde als van
kinderen ten opzichte van hun ouders?”
Nu weten wü wel, dat ..het verachten van
het wettig gezag, wie ook de drager er
van moge zün, even ongeoorloofd te als het
weerstaan aan den wil van God." Maar het fa
tale van den democratischen regeeringsvorm
te, dat de massa, zoo moeilük het onderscheid
tusschen persoon en ambtsdrager vatten kan.
Wanneer eerr absolute monarch, een gezalfde
koning. zich misdroeg, zelfs wanneer hü of di
rect of door door hem aangestelde gouverneurs al
te strenge wetten uitvaardigde, dan nog kon
het volk bukken onder het gezag, zü het zuch
tend en geschokt in zün liefde en aanhanke-
lükheid.
Het groote voordeel van de democratie, van
den regeeringsvorm van het tot medezeggen
schap gerüpte volk was, dat het zün eigen
volksvertegenwoordigers In de wetgevende ver
gaderingen kon aanwüzen. Maar wanneer dat
voorrecht ontaardt in een streven om de po
litieke leiders te maken tot marionetten van
den volkswil, dan te er al heel spoedig geen
sprake meer van eerbied voor wettig gezag. Dit
misbruik van het kiesrecht heeft de laatste
kwarteeuw het gezag der wetgevende vergade
ringen en der gezagdragers ondergraven. Wat
kon er op deze wijze terecht komen van Pau
lus’ bevelen: „Alle ziel zü aan de hoogere.mach
ten onderdanig;” en „wie aan het gezag weer
staat, weerstaat aan Gods ordening!" De con-
stitutioneelevorst werd als staatsornament
besenouwd; de president van een republiek was
nog minder; de ministers waren stukken in een
kegelspel en de afgevaardigden in de wetgeven
de lichamen war^i da spelers. De verslagen in
de dagbladen beschreven de openbare zittin
gen strük en zet als „uitvoeringen”, als „co
medies". En aan de besluiten van zulke perso
nen en zulke colleges dankten alle openbare ge
zagdragers hun bestaan! Waar bleef op den
duur bü de massa het noodzakelüke respect
voor de overheid?
Slechts van een ordening, waarbü de onder -
eS.’
'ettig gezag vervult en be-
1, te weer een welvarende
