ONS BLAD I 1 Verandering in v. d. Lubbe’s houding Het nieuws van heden De Heilige Stoel Berlijn en I HIJ KIJKT BELANGSTEL- LEND ROND Henderson dreigt DE BAROMETER Poolsche aanval op Genève JOH. LAU WERS PATGLOP 3 ALKMAAR Brillen-étui’s, luxe en eenvoudige I VEREEN IG DE KATHOLIEKE PERS fi VÓÓR DEN SPRONG NAAR AFRIKA he v. d. Lubbe o o EEN REUZEN FAKKEL Roemeenscbe kabinet af getreden Duca formateur De Lindberghs in Spanje Tegen oorlogsgeruchten l Weenen onder bewaking VROUWEN AAN HET BEWIND Parachute-cluba i Parijs-Dakar vice versa Ontwapeningspolitiek in Engeland De wederinvoering der doodstraf De overwintering op Nova-Zembla Galg opgericht op binnenplein der gevangenia te Weenen Militaire opvoeding in Rusland Pamfletverspreider doodgeschoten Senaationeele berichten, op den voet gevolgd door démenti’a Polena toeatand bij de herdenking der 15-jarige onafhanke lijkheid DINSDAG 14 NOVEMBER 1933 ZEVEN EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 34 DIT NUMMER BESTAAT UIT TIEN BLADZIJDEN BUREAUX: HOF 6. ALKMAAR Telefoon Administratie 433, Redactie 633 ABONNEMENTSPRIJS Per kwartaal voor Alkmaar Voor buiten Alkmaar f 2.85 M«> geïllustreerd Zondagsblad f 0 60 hooger Dagblad uitgegeven door de N.V. Drukkerij De Spaarnestad - Haarlem De Senaat bealuit den leider der C.P.H. Lou de Viaaer te hooren Een concentratiekamp te Danzig 24-jarige Senorita Elena Azcuy is haar vader, die vermoord werd, als burgemeester van Consoacion el Norte opgevolgd Verklaringen van MacDonald in het Lagerhuia ADVERTENTIEPRIJZEN Per lossen regel 20c., ingez. med. 40c. p. regel; idem op pag een 55c.p. regel Bij contract .sterk verlaagde prijzen Voor de kleine annonces Omroepers zie de rubriek Telefoonnummer 433 Herinneringen aan Bar ent az Laatste procesweek te Berlijn r NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD lter* erdj Het R|jluda<br*ndproces. Roemeenscbe kabinet afgetreden. Lino- men Tal van artikelen recontivfffenteerd Voorbreidingen van het Fransche vliegtuig eskader vlucht A Iri ka voor naar soms Dimltrof (United Pres») ge- IC ge- den brand alleen ge- r. 1 i De Stand op Dinsdag 9 sar vin.; 751 Vorigs stand: 741 In Tinerton geraakte een oliebron in brand. Het vuur was tot mijlen ver in den omtrek te zien n ir W(J vragen de Duitschers, om niet op het einde te komen, maar thans. Wij willen dat WARSCHAU, 13 Nov. In verband met het 15-jarig bestaan der Poolsche onafhankelijkheid deed minister Beek In een radiorede een aanval op den Volkenbond. De bond was een onvol doenden Instrument voor Internationale samen werking: bj) een afwegen van vóór en tegen was de balans voor Polen zeer ongunstig. Noch tans zal Polen den Volkenbond blijven gebrui ken tot het een beter instrupient is geworden. Sedert Versailles is men niet in staat geweest den toestand in het Oosten te regelen Daarom moest Polen allianties aangaan met Frankrijk en Roemenië en ook nadere vriendschap sluiten met Rusland. De zitting wordt daarna tot Dinsdag daagd. PARIJS, 13 Nov. (Reuter) Het vliegtuig „Emeraude” heeft de reis ParijsDakarParijs volbracht. De afstand van 11.0C0 kilometer werd In 3% dag afgelegd. Het vliegtuig had vijf man bemanning en zeven passagiers. Duitschland zijn eigen vertegenwoordiger is. De Engelsche regeering stelt zich ten doel, om de regeeringen van Europa en den Volkenbond in staat te stellen, in Europa den vrede te ves tigen. s Memorie van Antwoord aan de Tweede Kamer over de JasUtie- en de PootbegrooUng. Het Vatlcaan en Duitschland. Senaationeele be richten tegengesproken. De ..Christiaan Hnyghens” op de thuisreis van Indie, heeft een etmaal vertraging Afstempeling van kapitaal b(j de Ned. Beam fabriek te Krommenie shter t al- met niet dat dit sns n.” Naar een telegram, uit Leningrad meldt sjjn op Nuva-Zembla resten gevonden van het kamp dat de Nederiandsche Poolreiziger Willem Ba rents* Ujdens zijn overwintering op dit eiland in hei jaar 1597 had opgeslagen. het wil sche Uil- gen och ge- de de ver. het i 1 ler- of Uke -er- ar- i of sd n t. 9. dat Mi met feta ven, iten t in ver- :hU de >rk bo eten leer >ra- ook jwd ?cks urd ug- an- lien na- de ik be- ge nikt. ZOO Wij De wederinvoering van de doodstraf in Oosten rijk; een galg opgericht. Op Nova Zembla zijn resten gevonden van het winterkamp van Willem Barents». LONDEN, 13 Nov (Reuter). In het Lagerhuis las de Labourafgevaardigde Cripps een bericht voor van den Oeneefschen correspondent van de „Daily Herald”. Hierin verKlaard Henderson: Ik heb niet besloten af te treden als voorzitter der ontwapenings-conferentie. De huidige toe stand is echter in het geheel niet bevredigend en. wanneer er geen verandering in wordt ge bracht, kan ik geen voorzitter blijven. United Press verneemt nog te Genève. dat Hendenon vooral ontevreden is omdat de re geeringen te weinig belangstelling toonen voor de ontwapenlngs-conforentle. Op de jongste zitting van het bureau was geen enkele minister aanwezig, doch waren de regeeringen slechts vertegenwoordigd door ambtenaren van minde ren rang. De verschijningen ia België. Het schrijven van het Episcopaal. De voortgezette bondsvergadering van de R.K. bedienden Henderson niet langer voorzitter der ontwape ningsconferentie. BOEKAREST. 13 Nov. (V.D.) Zondagmiddag om 12 uur beeft ministerpresident Vajda den koning het ontslag van het kabinet aangeboden. Duca werd onmiddellijk met de vorming van een nieuw kabinet belast. HU heeft echter de aanvaarding van de opdracht tot Maandag voorbehouden Hij verklaarde, dat hU de mede werking zou trachten te verkrUgen van Goga, den leider van de natlonale-agrarlsche partij en van Georges Bratianoe, den leider van de dissidente liberale partU. MOSKOU. 13 Nov. (Reuter). Omtrent de ont dekking van overblUfselen van de hut, welke de Hollander Willem Barentsz in 1597 op Nova Zembla bouwde, wordt nog liet volgende gemeld. De overblijfselen werden gevonden door een expeditie onder leiding van Miloradovitsj. Deze verklaarde aan een vertegenwoordiger van het Tass-agentschap, dat de fundamenten der hut gevonden zUn op een 22 M. hooge vlakte; de hut was 8 M lang bU 5 M. breed. Nabij de hut vond men de overblUfselen van een groot vat. dat Barentsz en zijn metgezellen waarschijnlijk als badkuip gebruikten. Terzelfder plaatse werden scherven gevonden van vaatwerk, alsmede schoeisel, bestaande uit houten zooien en tamelUk breede leeren riemen. BU de zee ontdekte men enkele overblijfselen van een boot en een ijzeren harpoen met een goed bewaard gebleven steel. Alle gevonden voorwerpen zUn overgebracht naar het Pool- instltuut te Leningrad. De Poolvorscher Plnegulne vermoedt dat het graf van Barentsz niet ver van de hut ver wijderd kan liggen. Het Poolinstituut zal zijn onderzoekingen in dit gebied het volgend jaar voortzetten. WEENEN. 13 Nov. (Reuter) Bi verband met het wederinvoeren van de doodstraf in Oösten- rijk is op de binnenplaats van de hoofdgevan genis alhier een galg opgericht. Sedert 1908 heeft op deze plaats geen terecht stelling meer plaats gehad, daar in dat jaar keizer Franz Josef weigerde nog verdere dood vonnissen te onderteekenen. De regeering heeft medegedeeld, dat misdaden waarop de doodstraf staat door den krUgsraad in Weenen zullen worden berecht, teneinde den loop van het proces te bespoedigen. Een helper van den vroegeren keizerlijken beul is benoemd tot beul der republiek. WEENEN. 13 Nov. (W B.) Teneinde het ver bod van optocht en demonstratie ook te hand haven op den tienden verjaardag van de ambts aanvaarding van den sociallstischen burge meester van Weenen Seitz, heeft de politie uit gebreide maatregelen genomen. AUe openbare gebouwen worden streng bewaakt de politie patrouilles zUn versterkt. HSINKING (Mandsjoekwo) 13 Nov. (Reu ter). Volgens een proclamatie van den hoofd commissaris van politie zullen voortaan per sonen, schuldig aan het verspreiden van ge ruchten over een aanstaanden oorlog tusschen Sovjet-Rusland en Japan, zeer zwaar worden gestraft. Als eerste getuige wordt de inspecteur van het Rljksdaggebouw. Scranowltz. verhoord, die reeds eerder als getuige is opgetreden doch thans nog eenlge onopgehelderde kwesties moet mededee- Jen. Op de vraag van den president, of hU het mogelijk acht, dat van de sleutels van de por talen op eenlgerlel wijze afdrukken konden zijn gemaakt antwoordt hij: „Wanneer iemand zich ten doel stelt een wasafdruk te maken, dan be staat ongetwijfeld de mogelUkheid daartoe." Een volgende vraag betreft de mededeeling van vergaderingen in het RUksdaggebouw. Ge tuige deelt mede, dat vergaderingen slechts op het hoofdbureau werden gemeld, wanneer zij 's avonds gehouden werden. Hij vetelt o.a.: „Omstreeks Nieuwjaar kwam ik op de eerste verdieping voorbij kamer 9B. het communis tisch fractie-bureau, en voor de deur van 9B stond een man met een Rooden Frontstrüd- unifonn en een pet op. Ik wilde de deur open maken, doch dat lukte slechts gedeeltelijk om dat de kamer zoo vol was. Bovendien trog de man mijn arm weg en zei: „Hier komt niemand in”. Mjjn protest, dat Ik de Inspecteur van het gebouw was, was vergeefsch. Deze vergadering was niet gemeld." De procureur-generaal, dr. Werner: „In den laatsten tyd zijn immers eenlge RUksdag-em- ployé’s als onbetrouwbaar ontslagen. Bestaat de mogelijkheid, dat iemand daarvan Zondags dienst had en In dien tijd behulpzaam «as bij het nemen van wasafdrukken van de sleutels?”. Oetuige Scranowltz: „Deze mogelijkheid be staat altijd wanneer iemand omgekocht wordt In het algemeen was ons personeel zeer be trouwbaar.” Op een desbetreffende vraag van dr Werner verklaart getuige, dat eenige employe’s lid van de K. P. D. waren. Volgende getuige is de chef-redacteur van Telegraphen Union, dr. Gerlcke. De president Dr. Bunger doet mededeeling van 25 September Internationale BERLIJN, 13 Nov. (W. B.) Ingevolge de mi nisteriele beschikking, om zonder meer gebruis te maken van de vuurwapens, indien een ver spreider van onwettige pamfletten weigert zich aan de politie over te geven, heeft de politie te Dortmund gisteren een 47-jarig man doodge schoten, die communistische pamfletten uit deelde. De man was reeds 28 maal gestraft we gens inbraken en verzet tegen de openbare macht. LONDEN, 13 Nov. (Reuter.) In het Lager huis beantwoordde MacDonald een Labourafge vaardigde, die een motie van afkeuring tegen de Regeering had ingediend wegens haar ont wapeningspolitiek. MacDonald verklaarde, dat het voor de regee ring de kwestie is, een internationaal accoorn te verkrijgen. Wordt dit niet bereikt, dan zal de Engelsche regeering den plicht hebben, het de wereld duidelijk te maken, wien de schuld daarvoor treft. Groot-Brittannië staat in nfeuw contact met Frankrijk, Italië en de V. 8. tn ook met andere naties, met name de kleine Europeesche naties, voor wie bjj deze kwestie veel op het spel staat. MADRID 13 Nov. (Reuter.) De gouverne'tr van Montevedra berichtte, dat het echtpaar Lindberg op normale wijze nabij Caldelas da Puy is gedaald. In verband met dichten mist wordt de reis eenlgen tijd onderbroken. Er is geen sprake van een ongeval, zooais oorspronkelijk bericht werd. Overigens kan Engeland niet toestaan. dat het ontwapenlngswerk niet voortgaat, omdat Duitschland zich terugtrekt. In antwoord op een vraag van Lansbury, ot de regeering van plan was een Witboek te pu- bllceeren over de gebeurtenissen voorafgaande aan de zltt'ng der ontwapeningsconferentie van 14 October, zelde MacDona'd. dat de; regeering volkomen bereid is zulks te doen. Indien er txr. gevraagd wordt. De regeering is echter var. meening. dat het met het oog op de toekomstige besprekingen te Oenève beter is indien het niet gebeurt. Zij hoopt daarom dat er niet op zal worden aangedrongen. Lansbury legde zien hierbij nes.-. Sensatie verwekte vanmorgen het binnenkomen van Van der Lubbe, hi tegenstelling tot zijn bekende houding tot nog toe, houdt Van der Lubbe het hoofd rechtop en kjjkt geïnteresseerd om zich heen. De Senaat doet mededeeling van verschillende besluiten inzake het hooren van getuigen. O.a. is beslo ten den leider van de Communis tisch Party Holland, Lou de Visser, als getuige te hooren over de reden waarom Vin der Lubbe uit de C.P.H. is getreden. Van der Lubbe antwoordt verder vrijmoedig op eenige vragen van den voorzitter, zijn ant woorden spreken evenwel elkaar steeds tegen 4,' .j Ook Dimltrof richt een aantal vragen tot Van der Lubbe, die deze slechts met een enkel woord beantwoord. De redacteur van de „Völkische Beobachter” Melms verklaart: „Als chef van de berichtendienst kreeg ik naast vele andere berichten van T. U. het be richt, dat een man. Van Derling geheeten, ge arresteerd was. Wij hebben dit bericht gebruikt Het materiaal, dat wij van T. U. krijgen is zoo goed, dat wij het niet behoeven te redigeeren. WIJ kunnen het zonder meer overnemen-” Dimltrof stelt dan een aantal bewijzen voor. Waarover de Senaat later zal beraadslagen. Als volgende getuige wordt de tuinman Muel ler gehoord, die te zamen met den getuige Organitzka van der Lubbe in Februari 1932 heeft ontmoet. Getuige weet evenwel niets meer met zeker heid te zeggen Wel herkent hjj Van der Lubbe, die met opgeheven hoofd naar den rechterstoel loopt. MOSKOU, 13 Nov. (Reuter) Het nieuwste door de Sovjets aangegrepen middel, om de jeugd vertrouwd te maken met het luchtvaart- wezen. is de oprichting van parachute-zlubs, waarvan iedereen lid mag wezen, die reeds min stens een sprong met een valscherm uit een vliegmachine heeft gemaakt. De clubleden krjjgen onderricht In vliegtuig- technlek, acherpschleten en andere takken van militaire wetenschap Het club-lld. dat de mees te valscherm-sprongen heeft verricht, krijgt een onderscheiding. Tot de leden behoort ook een jong meisje, dat In twee weken driemaal een sprong gewaagd heeft. TjjdelIJke stopzetting der K. V. W.-sigaren- fabrieken. 450 arbeiders gedupeerd. Auto te water in ZwoHerkenpeleen dame ver- dromken. BERLIJN. 13 Nov. Algemeen verwacht dat de nieuwe week, waarmee het Rjjksdag- brandproces vandaag begint, de laatste proces week te Berlijn zal zijn. WARSCHAU. 13 Nov. (Reuter). Het op het gebied van de Vrije Stad Danzig in het fort Welchselmunde Ingerichte concentratiekamp heeft als eerste gedetineerden drie journalisten opgenomen, gearresteerd wegens hun beroep, ge daan op den Hoogen Commissaris van den Vol kenbond te Danzig. Zjj teekenden daarmee pro test aan tegen het feit, dat de Senaat van Dan zig het socialistische blad .JDanzlger Volks- stimme” en het Centrum-orgaan „Landeszel- tung" verboden had. Het fort Welchselmunde werd vroeger gebruikt als gevangenis voor officieren van het Duitsche leger. een telegram, dat de Senaat op heeft ontvangen van de z.g.n. Commissie van Onderzoek, en dat een groot aan tal onjuistheden bevat. Van het heele telegram blijft slechts het feit over, dat de „Völkische Beobachter” in zijn eerste editie na den brand gemeld heeft, dat de arrestant Van Dergen zou hebben geheeten. De president vraagt getuige, wat hjj daaromtrent kan mededeelen. Getuige Dr. Gericke: „De „Völkische Beo bachter” heeft het bericht van T.U. gebruikt en heeft eenvoudig den naam die T. U. aanvanke lijk gaf overgenomen. Ik zelf heb deze naam In het T. U. bericht gezet omdat een verslaggever, dien ik naar den brand had gestuurd mij mede deelde, dat de arrestant een Nederiandsche com munist was. die Vandergen heette. Aangezien deze schrijfwijze mij niet Hollandsen leek, maak te Ik er twee woorden van. Een half uur later deelde een tweede verslaggeven mjj mede, dat de naam van den brandstichter Van der Lubbe zou zjjn. We hebben toch gewacht tot we een offi- cieele mededeeling kregen om niet twee maal een verkeerden naam door te geven. Aangezlen de autoriteiten het echter zeer druk hadden, kre gen wij vooreerst geen officleele mededeeling. Reeds te 2.16 uur des nachts kregen wij echter uit Amsterdam een bericht van de politie al daar, met den naam Van der Lübbe, en wel met gespeld.” Torgler: Ik verzoek tot Van der Lubbe de vraag te richten, waar hU de vloeibare brand stof vandaan heeft gehaald en hoe h(j die In den Rijksdag heeft gebracht. Van der Lubbe: Ik heb ze gekocht. Daar de president vermoedt, dat Van der Lubbe de vraag niet goed heeft verstaan, wordt zij nog eens vertaald en dan antwoordt Van der Lubbe lachend: de brandstof was niet vloeibaar, het waren pakketten. De president: Met vuurmakers kunt u toch den Rijksdag niet aangestoken hebben? Van der Lubbe: Het waren toch alleen maar pakketten. De zitting wordt dan voor de middagpauze onderbroken. Onze Romelnsche correspondent telefoneert ons dd. 13 November: De Internationale persagenturen wedijveren sedert enkele weken Ir. het verspreiden van sensatloneele berichten over de betrekkingen tusschen den H. Stoel en Duitschland Protes ten, encyclieken en geweigerde audiënties zijn, volgens deze berichten aan de orde van den dag. Aan het Vatlcaan. dat gewoon is een rus tiger politiek te voeren, blijft de eentonige taak deze berichten in hetzelfde tempo als waarin ze opduiken, tegen te spreken. Ook de desbetreffende berichten, de vorige week door United Press verspreid, moeten naar wjj van de meest betrouwbare zijde vernemen, volkomen worden tegengesproken. In de ver houding tusscl?en het Vatlcaan en Duitschland is sedert de ratificatie van het concordaat geen verandering gekomen, noch hebben zich op zienbarende gebeurtenissen voorgedaan. De H Stoel heeft, zooals wjj destijds meld den, aan de Duitsche regeering haar onvoldaan heid over eenlge punten aangaande de uitvoe ring van het Concordaat te kennen gegeven en wel voornamelijk over de belemmering van de vrijheid en de werkzaamheid der katholieke vereenlgingen. De onderhandellngen daarom trent zijn nog loopende. Deze onderhandellngen geschieden langs de gewone diplomatieke wegen en van protest en encycliek is op dit oogenbllk geen sprake. Omtrent het resultaat dezer besprekingen in dezen of genen zin staat nog niets vast. De volksstemming in Duitschland zal waarschijn lijk oorzaak zijn, dat dit resultaat nog enkele dagen op zich laat wachten. BERLIJN. 13 Nov. In het verdere verloop van het Rljksdagbrandproces stelde Dimltrof nog verschillende vragen aan Van der Lubbe, welke deze prompt beantwoordde, soms nog vóór de vraag beëindigd was. Dimltrof: Wie was er behalve u in de toe vlucht voor onbehuisden? Van der Lubbe: Nog iemand. Hebt u met hem gesproken? Van der Lubbe: Neen. Dimltrof: Hebt u met personeel van de toe vlucht gesproken? Van der Lubbe: Ja. Dimltrof: Bovendien ook nog met anderen? Van der Lubbe: Neen. Dimltrof: Zljt ge alleen naar Berlijn relsd, den volgenden morgen? Van der Lubbe: Neen. Dimltrof: Goddank zegt Van der Lubbe nu wat meer; misschien kunnen we nu nog een paar vragen stellen. Getuige heeft gezegd, dat Hennigsdorf bekend stond als een bolwerk der communisten. In verband daarmede vraag ik, of in Februari 1933 niet ook veel natio- naal-soclallsten in Hennigsdorf woonden? Van der Lubbe mompelt iets halfluid voor zich heen. Als de president hem vraagt, wat hij gezegd heeft, antwoord Van der Lubbe: Er waren toen al natlonaal-socialisten. Dimltrof: Hjj is dus op de hoogte. Waren er veel communisten in Hennigsdorf? Van der Lubbe: Ik heb ze niet gezien. De president: Weet u of er veel communis ten in Hennigsdorf gewoond hebben? Van der Lubbe: Neen. De president; U zei. dat er veel natlonaal- socialisten woonden; hoe wist u dat dan? Van der Lubbe: Omdat Ik ze in uniform gezien heb. Dimltrof: Naar mijn meening loopt de brug tusschen Van der Lubbe en de groote zaal van óen Rijksdag over Hennigsdorf De president:dat mag u niet zeggen, want daardoor zou de objectieve verklaring van Van der Lubbe beïnvloed kunnen worden. Dimltrof: Ik vraag verdachte Van der Lub be: Is het juist, dat het geen toeval is, dat hij op 26 Februari in Hennigsdorf heeft over nacht? De president: U mag geen suggestieve vra gen stellen en dit was er een. t)m welke reden, zoo vraagt de president verder, is u naar Hennigsdorf gegaan en waar om hebt u daar overnacht? Van der Lubbe zwijgt eerst en daarna fluis tert hij den tolk iets in, waarop deze ver taalt: Omdat ik daar zoo goed kon sjipen. (Vroolljkheid). Dimltrof: In Hennigsdorf kan men dus goed slapen. Is het juist, dat Van der Lubbe vandaar naar Berlijn is gegaan, dat op dien dag een brand in den Rijksdag is begonnen en dat hjj de brandstichting zelf heeft bjjge- woond.” President: Ik zal de vraag nog eens herha len. Van der Lubbe, hebt gij den brand sticht? Van der Lubbe: Ja. President: Dat tó de quintessence van het geheele onderzoek. Ik weiger echter, aldus zegt hij tot Dimltrof, in zekeren zin onder uw lei ding nog eens het geheele proces op te rake len. Dlmitrof: Ik vraag of het juist is, dat hij den brand niet alleen heeft gesticht. President: Hebt ge sticht. Van der Lubbe? Van der Lubbe antwoordt: Ja. President: Was er niemand bij? Van der Lubbe: Neen. President: En heeft ook niemand u tot den brand aangezet? Van der Lubbe: Neen. Als Dimltrof nog meer vragen wil stellen, verzoekt de president hem rustig te blijven. De wijze, waarop hij zyn vragen stelt, kan den verdachte beïnvloeden en is waarschijnlijk ook een opzettelijke beïnvloeding. de ^4

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1933 | | pagina 1