ONS BLAD
voor
Dr. Sack bepleit vrijspraak
Torgier
I
Het nieuws van heden
Brandstichting te
Moskou?
Kabinet-Lerroux
gevormd
f
DE BAROMETER
I
Wasscherij S. KROM N.V.
„ZIJN ONSCHULD VOOR
MIJ BEWEZEN**
JOH. LAUWERS
l
MIGDE KATHOLIEKE PERS
MAANDAG 18 DECEMBER 1933
VER
aangestoken?
e!«
'P.
Officieele tegenspraak
Tor gier schuldig of niet?
g-
lis
It!
Slotwoord van Tor gier
DE VAT1C4ANSCHE BASILIEK IN LICHTGLOED
afdrukken
a a
Slotverklaringen van de
beklaagden
Amerikaansch schip
in vlammen
De katholieke partyen hebben
haar steun toegezegd
Telefoon 1523 (3 lijnen)
Wij behandelen Uw wasch, helder, vlug
en net minimum slijtage
20 cent per K.G.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
f z—
Het O.M. handhaaft zyn eischen
tegen Torgier en van
der Lubbe
PAYGLOP 3
ALKMAAR
Ontwikkelen en
W. M. H. PELS ZOON
Koorstraat 49-51 - Telef. 207
ADVERTENTIEPRIJZEN
Per lossen regel 20c., ingez. med. 40c.
p. regel; idem op pag. één 55cp. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek Telefoonnummer 433
Hoofdgebouw van de Gnoe van
binnen volkomen verwoest.
Door functionarissen
ffs de totstandkoming van een nieuwe lichtinstallatie in de Vaticaansche basiliek,
feiten duizenden gloeilampjes het Godshuis ’s nachts in een lichtgloed, welke een
prachtig en aan blik oplevert
DE EISCHEN IN HET PROCES TE LEIPZIG
^3^
ZEVEN EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 63
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
HU
niet
dediger.
s
dat
Stand op Maandag 1 rnr njn.: 765
Vorige «tand: 765
1
r
l!
De procureur* generaal heeft gezegd, dat
men niet heeft kunnen nagaan, waarheen
de andere daders verdwenen zijn. Daaruit
concludeer ik, dat men du de deelneming
van andere niet gevonden daders niet ge
heel kan uitsluiten. Maar dan kan men ook
niet zeggen: ..Omdat er geen anderen ge
vonden zijn, moet men Torgier veroordeden”
Torgier besluit met de verzekering, dat
hy met de brandstichting niet het minste
heeft te maken, dat h(j van der Lubbe voor
het eerst heeft gezien op den dag na den
brand, dat hy volkomen onschuldig is en
om vrijspraak verzoekt.
LEIPZIG, 1# Dec. Ontnlddeliyk na de ope
ning der zitting van het Ryksgerechtshof ver
leent de president het woord aan den Ber-
Ujnschen advocaat dr. Sack tot het houden van
■jjn pleidooi voor Torgier.
daarom niet zeggen, dat hij de communistische
partjj verdedigt.
ROME. 1# Dec. Naar uit Veneitë wordt ge
meld. schijnen eenlge zeilschepen uit de haven
Chionnago bij de stormen der laatste dagen te
zUn vergaan. Zekerheid bestaat betreffende het
vergaan van een schip, waarbij slechts een man
van de bemanning van vijf koppen gered is.
Het 25-jarig bestaan der Nationale Commissie
tot bestrijding van het Alcoholisme.
HALIFAX, 16 Dec. (V D.) Van het Ameri-
kaansche schip ..Ellant Marshall", dat heden
voor de kust van Nieuw-Schotland In vlammen
is opgegaan, Is de geheele bemanning van 20
koppen over boord gesprongen kort voordat de
gasolinetanks ontploften. Een Deensch schip
kon acht man. onder wie den kapitein, redden.
Acht andere opvarenden bereikten het land in
volkomen ultgeputten toestand. Drie menschen
zijn verdronken en zeven personen worden ver
mist. De Canadeesche regeering heeft schepen
uitgezonden om een onderzoek in te stellen.
Wijziging der Winkelsluitingswet.
Wijziging van de Spoorwegwet.
A. de Vries alt Dronrjjp wint den FTieschen Elf
stedentocht.
COGNAC
ADVOCAAT
FIJNE LIKEUREN
BORDEAUX
R. en W. PORT
2.50
i «o
2.15
0.95
1-05
President Bünger sluit te zitting, na zijn ont
stemming te hebben weergegeven over de ver
slaggeving aangaande het proces in bulten-
landscbe bladen.
f 2 85
beklaagdenbank tijdens het requisitoir van den procureur-generaal. In het midden
Tanef. Links (in ambtscostuum) dr.
Teichert, de verdediger der Bulgaren, en tweede van rechts dr. Sack, de verdediger
van Torgier
LEIPZIG, 16 Dec. (V.D.) De
president Dr. Buenger heeft aan het
einde vsn de zitting van heden
medegedeeld, dat de uitspraak in
het Rüksdagbrandproces zal plaats
hebben op Zaterdag 23 December,
des morgens te 9 uur.
De verdediger wendde zich tenslotte tot de
rechters en zeide: Denkt aan de woorden van
minister-president Göring In dit proces. Toen
Torgier zijn onschuld betuigde heeft Göring
hem geantwoord: ..Ik neem kennis van deze
verklaring, maar het is de taak van het ge
rechtshof na te gaan of zij juist is.” Hiermede
heeft de minister-president te kennen gegeven,
dat hij het oordeel vol vertrouwen in uw han
den legt. Niemand anders dan onze leider heeft
gezegd: ..Moge God ons er voor behoeden dat
een Duitscher betrokken Is bij deze misdaad.”
VD, meldt nog: Van de dertien leden van het
kabinet hadden zes zitting In de afgetreden
regeering. Negen ministers zijn lid van de ra
dicale partij, drie vertegenwoordigen burger
lijke democratische groepen en Mn Is rechts.
Deze regeering is .een uitgesproken minder-
heidsregeerlng. waaraan de „Accion Popular"
en de Agrariërs hun welwillenden steun heb
ben toegezegd. De minister van binnenlandsche
zaken zal, daar hij geen afgevaardigde Is, war
den vervangen, zoodra de alarmtoestand wordt
opgeheven.
De oplossing der regeerlngscrisis heeft geen
verrassing gebracht; het verloop is geweest,
zooals het voorspeld was.
Deze brave sukkel, zoo zou de verdediger
bijna willen zeggen, moest hier blijven, heeft
zich in zijn onnoozelheid bjj de politie aan
gemeld en stond voor zijn denkbeelden. Wat
deze man in die maanden heeft doorge
maakt. zal tot loutering dienen.
De
Torgier (die aanteekeningen maakt) en
RE VAL, 18 Dec. Op de Oortzee en de Fin-
sche Golf woedt een zeer hevige storm. Bij de
Alans-ellanden zijn twee stoomschepen vergaan,
waarby elf zeelieden om het leven zijn gekomen
Op het Petpus-meer In Oost-Estland zijn op
een ijsschots 20 vlsschers met zeven paarden
af gedreven. Over hun tot is niets bekend.
per tl. vanaf
per fl. vanaf
I per fl. vanaf
per fl. vanaf
per fl. vanaf
..KWALITEIT WINT ALTIJD” 1
Met dezen wensch zal ik niet be
sluiten, maar ik kan zeggen: Aan de
hand van dit minutieuze tot in de
kleinste détails scrupuleus geleide
getuigenverhoor staat het goddank
voor mij vast, dat deze Duitscher
Torgier niet betrokken is bij dezen
Rijksdagbrand. Deze mijn inner
lijke overtuiging geeft mij voor U
het recht en ik ben mij daarbij be
wust van mijn verantwoordelijkheid
te zeggen: Spreekt den verdachte
Torgier vrij.”
Dr. Sack verklaarde "t van geen nut te be
schouwen In te gaan op getuigenverklaringen
als die van den misdadiger Lebermann en den
psychopaath Grothe en op het complex bewe
ringen van KAmpfer. Kempner, Singer en
Kunzack. Met name Kunzack heeft het onder
zoek naar zijn hoedanigheden als getuige niet
kunnen doorstaan. -
ROSTOCK. 16 Öec. (V. D) In den nacht van
Donderdag op Vrijdag is een Hamburgsch mo-
torzeilschlp gestrand. Kapitein en stuurman zijn
gered. Van den scheepsjongen en een matroos
ontbreekt ieder spoor.
Polltie-schandeal te BrusseL Opzienbarende ar
restaties wegens benzine-corruptle.
Mgr. Cl. van der Pas O.Carau Apostolisch Pre
fect van Malang, overleden.
De hoogeerw. pater W. Cobben benoemden*
Apostolisch- Vicaris van Finland
Kabinet-Lerroux gevormd. De katholieke par
tijen hebben hun steun toegezegd.
Het pleidooi van dr. Sack voor Torgier.
vraagt vrijspraak.
GPoe-gebouw te Moskou zou op 3 December JJ.
door functionarissen in brand zijn gestoken.
Het communistische leger in Zuid-Klangsl zou
door Tsjang Kai-sjek verslagen zijn: 5000
rooden gedood.
Het zilveren jubileum van Z. K. H. Prins Hen
drik als voorzlUer van het Ned. Roede Kruis.
BUREAUX: HOF 6, ALKMAAR
VtWoon Administratie 433, Redactie 633
ABONNEMENTSPRIJS.
Per kwartaal voor Alkmaar
Voor buiten Alkmaar t z
Met geïllustreerd Zondagsblad f 0.60 hooger
Dagblad uitgegeven door de
N.V. Drukkerij De Spaarnested - Haarlem
WARSCHAU, 16 Dec. (Reuter) Volgens
hier ontvangen, doch nog niet officieel be
vestigde berichten, heeft in Moskou een
brandcatastrophe plaats gehad, waardoor t
inwendige van het groote Opoe-gebouw vol
komen verwoest is. Talrijke personen, die
in de kelders van het gebouw waren opge
sloten, zouden bij dezen brand om het leven
gekomen zijn.
De brand sou reeds op 3 December heb
ben plaatsgehad, doch dé bizondcrheden zijn
zorgvuldig geheim gehouden en pubLcaUee
er over waren verboden.
MADRID, 16 Dec. (Reuter) De leider (ter
radicate parti). Lerroux, die opdracht heeft ge
kregen een zuiver republikeinse!) kabinet op
de basis zijner eigen party te vormen, heeft
het volgende ministerie samengesteld:
Bultenlandsche Zaken: Pita Romero.
Oorlog: Martinez Barrios.
MarineRocha.
Justitie: Alvarez Valdes.
Binnenlandsche Zaken: Rico Avello
FinanciënLara.
Arbeid: Estabella.
Onderwys: Pareja Yenenes.
Publieke Werken: Del Rio.
Landbouw: Cirllo del Rio.
Verkeer: José Mana Cid.
Handel en Industrie: Samper.
zwakke wind uit Westeiyke richtingen,
nevelig tot zwaar bewolkt, weinig of
geen neerslag; lichte dool tot tempera
tuur om het vriespunt. In het Zuiden
zwakke Zuidelijke tot Oosteiyken wind,
nevelig tot half bewolkt, weinig of geen
neerslag, lichte tot matige vorst.
Hoogste stand: 771.3 te Croydon.
Laagste stand: 746.3 te Jan Mayen.
Zon op 8.68, onder 3.46. - Licht
MOSKOU, 17 Dec. Van officieele Russi
sche zijde wordt verklaard, dat de uit Poolsche
bron afkomstige berichten aangaande een
brand en een explosie in het gebouw der O-Poe
te Moskou van lederen grond ontbloot zyn.
Verder wordt tegengesproken het bericht van
het Letlandse!) Telegraaf Agentschap, volgens
welke de G.P.Oe 8500 terroristen zou hebben
gearresteerd, die brandstichtingen en dynamlet-
aanslagen zouden hebben gepleegd.
De verdenking, dat Torgier in zyn tasch
brandmateriaal naar den Ryksdag heeft ge
bracht is in weerwil van een grondige bewijs
voering geenszins bewezen.
De procureur-generaal heeft de stelling ge
formuleerd, dat men. daar Torgier niet heeft
kunnen aantoonen hoe hy op den dag van den
brand den tyd tusschen 7 uur en kwart voor 9
heeft doorgebracht, moet aannemen, dat hy in
dien tyd heeft gewerkt aan de voorbereiding
van den brand.
In verband hiermee overhandigt de verdediger
het hof een tydtabel. waarop nauwkeurig is
opgeteekend. wat er in dien tyd volgens ver
klaringen van verdachte en volpens mededee-
lingen der verschillende getuigen in den Ryks
dag in Torgler’s omgeving is gebeurd. Daardoor
wordt nauwkeurig aangetoond, dat Torgier in
t kritieke tydsbestek volstrekt niet in staat
is geweest zich te bemoeien met de voorberei
ding van de brandstichting in de zittingszaal.
De verdediger schildert dan Torgler’s gedra-
dingen na Let verlaten van den Ryksdag en
zegt, dat iemand, die net de zware misdaad zou
Torgier. die daarna aan het woord komt,
zegt- Ik dank myn verdediger. Wat betreft den
eisch die tegen mjj is uitgebracht, verklaar Ik:
Als in de wereldgeschiedenis nog nooit een
dergelyke eisch tegen een volkomen onschul
dige is gedaan, dan 13 dit het eerste geval Ik
en my van alles onbewust geweest. De 27ste
Februari was voor my een dag zooals ieder
andere, waarop ik in het Ryksdaggebouw was
om te werken. Ik was even verrast als ieder
ander toen my het nieuws werd gebracht. Ik
heb deze waanzinnige daad noch goedgekeurd,
noch gewild. Als Ik maar iets van de plannen
had geweten, dan zou ik hemel en aarde hebben
bewogen, om deze te verhinderen, omdat ik
wist, dat een dergelyke daad een geweldige
slag tegen de KPD zou zyn Ik beken, dat -ik
met geestdrift heb gestreden voor het levens
belang der arbeiders en ambtenaren. In den
Ryksdag heb ik my schrap gezet tegen Ver
sailles en het Youngplan en gevochten voor
verbetering van de levensomstandigheden der
arbeiders. Dat heeft my echter gemaakt tot
een nuchter werkeiykheldspolltlcus. die niets
te maken heeft met revolutlonnalre romantiek.
die er toe zou kunnen leiden, dat men gelooft
met het in brand steken van een gebouw het
sein tot een opstand te geven Ook de com
munistische party heeft met dergelyke revolu-
tlonnaire politiek niets te maken.
Niemand heeft gedacht aan het overnemen
van de macht door de K. P. D- in Januari en
Februari, omdat alle voorwaarden daarvoor
ontbraken
hebben begaan van de brandstichting, stellig
niet in zulk een langzaam tempo met de zieke-
hJke secretaresse naar Aschinger zou zijn ge
gaan om daar rustig en met goeden eetlust een
flink avondmaal te nuttigen. Ook Torgler’s ver
klaring, dat hy reeds tegen half negen den
Ryksdag heeft verlaten, schynt te kloppen.
Dr. Sack richt zich thans tegen de grief, dat
Torgier zich wilde verbergen, toen hy ’s nachts
niet naar Karlshorst terugreed, maar ging sla
pen in de woning van den partysecretaris
KUhne.
Ook handhaaft hy met klem de opvatting,
dat Torgier zich vrywllllg by de politie heeft
gemeld. Velen van zyn partygenooten. aldus
dr. Sack, hebben hem in den steek gelaten.
Menigeen heeft voor een positie gezorgd, voor
het geval het voor hen verkeerd ging. Torgier
had niets voorbereid voor een vertrek, hy be
zat geen valschen pas uit de pasvervalschings-
centrale en geen tweede woning om de politie
op een dwaalspoor te lelden.
'De hier ontvangen berichten geven de vol
gende schildering van deze catastrophe:
De brand is in het hootdgebouw van de Opoe
aan de Loebjanka in den vroegen ochtend van
den 3den December uitgebroken en kon eerst
tegen 12 uur als gebluschl worden beschouwd.
Een groöt aantal brandweerlieden nam aan
bet blusschlngswerk deel en de geheele roode
militie was gealarmeerd om het stadsdeel, waar
in hel gebouw stond, af te zetten.
Tydens het blusschlngswerk klonken uit het
binnenste van het gebouw geweerschoten. Een
aantal gevangenen zyn in de vlammen omge
komen, daar zy niet meer bevryd konden wor
den.
De brand zou verband houden met de zuive
ringsactie onder de Gpoe-functionarissen, die
door den openbaren aanklager, Akulow, was
begonnen en in verband waarmede reeds een
tiental arrestaties heeft plaatsgehad.
Het vooronderzoek van den brand heeft aan
het licht gebracht, dat de brand waarschymyk
is veroorzaakt door een aantal Gpoe-ambtena-
ren. die in het gebouw waren achtergebleven
om documenten, die hen en hun superieuren
zouden kunnen compromltteeren, te vernieti
gen.
I
i
1
I
S op 4.16. 23 December Laatste Kwartier.
^llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
De namiddagzittlng vangt aan met replieken
van de beide vertegenwoordigers van het O. M.
Dr. Parisius komt terug op het pleidooi van
Seuffert. Niets kan van der Lubbe er van red
den, wegens hoogverraad en brandstichting
met het doel om oproer te verwekken te wor
den veroordeeld. Een zoo ln-gevaariyke misda
diger, die het beeft klaargespeeld om in drie
dagen vier openbare gebouwen in brand te ste
ken. is werkeiyk alles behalve een weekhartig
en goedmoedig mensch. Een dergeiyk misda
diger verdient, voor altyd onschadeiyk te wor
den gemaakt en uit de menschelyke samen
leving te worden verwyderd.
Van der Lubbe wilde gevierd worden als po
litiek held en bevrijder van de arbeidersklasse.
Het is hem niet alleen te doen geweest om een
protest. Aan den brand zou zich hebben moe
ten aansluiten de opstand van het proletariaat.
Juridisch is er geen sprake van voorbereiding
tot hoogverraad, maar van hoogverraad self.
Zeer zeker, van der Lubbe is een slachtoffer
geweest van die elementen, die niet alleen by
ons, maar ook elders aan het werk zyn ge
weest om de staatkundige orde te ondermynen
en te verwoesten.
De procureur-generaal dr. Werner, verklaart
Iet verloop der zaken heeft hier getoond,
Torgier met al zyn meddeellngen geen en
kele onwaarheid heeft verteld. De voornaamste
brvi. van gevaren by politieke sensatie-proces-
sen is de wederzljdsche suggestie der getuigen,
die wy hier op de meest verschillende onschul
dige en gevaariyke psychologische wyze heb
ben leeren kennen en die steeds weer valsche
indrukken doen ontstaan.”
Dr. Sack noemt o.a. het geval van den kellner
Hellmer van café Bayemhof, waaruit plotse
ling een geheel complex A charge ontstond. In
het byzonder wijst hy op de tegenspraak in de
verklaringen van den getuige Grothe. Men nam
het dezen getuige niet kwaïyk, dat hy niet
altyd nauwkeurige mededeellngen kon doen,
hoewel hy zich op zyn verklaring, waartoe hl)
zich zelf genoopt had gevoeld, heeft kunnen
voorbereiden, terwyi andërzyds den beklaagde
Torgier by elke geringe tgenspraak of tegen
stelling. zonder rekening te houden met zyn
geestestoestand, die zulke tegenstellingen ver
klaarbaar maakte, hevige verwyten werden
gedaan.
De president interrumpeert dr. Back met de
vraag, of daarmee een verwijt bedoeld is tegen
de door hem. dr. Buenger, gegeven leiding van
het proces.
Dr. Sack antwoordt, dat hy niemand verwy
ten maakt, doch slechts de eigenaardigheden
en gevaren van een politiek sensatleproces wil
schetsen.
Als er slechts een geringe schakel tusschen
van der Lubbe en Torgier zou hebben bestaan,
dan zou daarvan stellig In den loop van het
proces wel gebleken zyn. Torgier heeft, aldus
df Sack, tegenover my altyd volgehouden, dat
hy Goddank als Duitscher niets te maken had
met deze misdaad.
Hierop ging dr. Sack den levensloop van zyn
cliënt na. Ik kan my voorstellen aldus be
toogde hy dat Torgier, als het hem gelukt
was een beurs te krijgen van de gemeente
school. wellicht uit sympathie voor onzen staat
zyn activiteit zou hebben geleld in de richting
van de volksbeweging, die ons thans zoozeer
bezielt. Dit bleef hem echter ontzegd. Ik kan
begrijpen, dat een Jongmensch van 1516 Jaar
verbitterd wordt als hy ’s ochtends brood moet
rondbrengen, om een paar stuivers voor vader
en moeder by te verdienen. Torgier is bet type
van een autodidact, wien het ontbreekt aan de
inneriyke ontwikkeling ter verwerking van al
wat op hem aanstormt. Op de goede plaats zou
die man voor »yn proletariaat inderdaad veel
hebben kunnen bereiken.
Ik vraag my af. zoo ging dr. Sack voort, wat
de scrupuleuze en zeer gedetailleerde bewijs
voering eigeniyk heeft aangetoond ten aanzien
van Torgler’s hoogverraderlyke actie. Ik voor
my heb geen bewys geleverd gezien.
In dit proces heeft de procureur-generaal de
aanklacht tegen de drie Bulgaren niet gehand
haafd. Hy heeft zyn eigen aanklacht-bouwsel
doen wankelen. Hy heeft daardoor een scheu
ring gebracht in de eenheid van het complex
KarwahneFreyKroyer. welke ook voor ver
dachte Torgier van belang Is.
Wy hebben moeten beleven, dat vröegere
Dultsche volksgenooten verklaarden, dat het
Ryksgerecht als onafhankeiyke plaats van
rechtspleging niet meer bestond. Duitschers in
het buitenland, die geen enkel verantwoorde
lijkheidsgevoel voor hun optreden meer hebben
én zich nog Duitschers noemen, zyn voor my
niets anders dan potentieele landverraders. Ik
wil dat hier in alle openbaarheid uitspreken.
Voortdurend zyn deze eigen volksgenooten van
vroeger er by in het buitenland tegen hun
eigen land te ageeren en met yver maakt het
vijandige buitenland van dit werk gebruik. WU
echter sullen voor ons recht strijden.
Dr. Back houdt zich dan bezig met de z.g. Lex-
V. d. Lubbe (de wet volgens welke brandstich
ters van openbare gebouwen tot de galg kun
nen veroordeeld worden). Over het karakter
der volmachtswet van den 24sten Maart als
voorlooplge grondwet bestaat geen twyfel. Toe
gegeven moet worden, dat de wet formeel een
grondwetteiyk karakter draagt. Andërzyds kan
er echter twyfel over bestaan. Dr. Sack legt er
dan den nadruk op, dat hy /als nationaal-socia-
list niet slechts het recht, maar ook den pllcnt
heeft de wetten critisch te onderzoeken. Hy
heeft ongeschokt vertrouwen In het Ryksge-
rechtshof, dat het den beklaagde zyn recht op
een rechtvaardig vonnis zal geven. De advo
caat zegt dan, dat hy de verdediging van
Torgier op zich genomen beeft, nadat deze hem
verklaard had, dat hy niet medeplichtig was
aan den Ryksdagbrand en dat hy uit zyn po
litieke gezindheid geen voordeel heeft willen
trekken. Al verdedigt hy Torgier, dan wil dit
dat hy het met het betoog van dr. Parlsius
geheel eens en verlangt nogmaals de dood
straf voor v. d. Lubbe.
Vervolgens richtte dr. Werner zich tegen dr.
Sack. Wanneer het Juist is dat Torgier eenlge
eren voor de daad met v. d. Lubbe op de
plaats van de misdaad samen is gezien en het
ook juist is. dat Torgier en v. d. Lubbe dit
betwisten, dan volgt hier noodzakelyk uit, dat
beiden iets samen hebben gedaan wat met den
brand samenhangt. Verder verklaarde hy de
bewysvoerlngen niet onhoudbaar te kunnen
noemen, zooals de verdediger had gedaan. Ik
twyfel er nog steeds niet in het minst aan,
nat Torgier subjectief de daad als de zyne heeft
gewild en als medeplichtige gehandeld beeft.
Dr. Seuffert wyst er op dat. wanneer v. d.
I.ubbe volgens het vermoeden van bet O. M.
nevendaders heeft gehad, hy voor de handelin
gen dezer nevendaden niet verantwoordeiyk
kan worden gesteld. Hy kant zich opnieuw
tegen een eventueelen doodstraf.
Dr. Back verklaart nogmaals, dat een ver
werping van terugwerkende kracht voor straf-
verscherpingen (hy doelde op de doodstraf)
z 1. zou bydragen om de nieuwe (nationale)
beweging rechtszekerheid te verschaffen. Ver
der biyft hy van meenlng. dat in het proces
niets is gebleken van een deelneming van
Torgier aan een hoogverraderlyke handeling.
De president vraagt hierop om de beurt aan
de verdachten, of zy zich nog eens over de
zaak willen uitspreken. Van der Lubbe ver
klaart. dat hy van het recht van het laatste
woord afziet. Hy heeft niets meer te verkla
ren.
Torgier verzoekt na de andere verdachten te
mogen spreken. Dit verzoek wordt ingewilligd.
Daarop spreekt Dimltrof. Hy begint zyn re
de. gewapend met een grooten bundel acten.
Hy verklaart, zyn revolutlonnalre eer te ver
dedigen (algemeene hilariteit). Hy zegt dat de
brand met opstand en dergelyke actie niets te
maken had Van der Lubbe noemt hy een re-
belleerenden proletariër, een gedeclasseerden
rebel, een misbruikt werktuig. Met de gehee
le zaal begint dan ook Van der Lubbe te la
chen.
Dimltrof concludeert tenslotte, dat hy moet
worden vrijgesproken, als zynde onschuldig.
Verder verlangt hy een schadevergoeding voor
den door hem verloren tyd. Als hy na ander
half uur spreken op het gebied der natuur
kunde komt en over Galilei begint te spreken,
besluit de senaat zich terug te trekken.
Popof verklaarde zich overal slechts te heb
ben ingelaten met Bulgaarsche aangelegenhe
den.
Naar Duitschland was hy gekomen om de
Bulgaarsche amnestie af te wachten. Ik ben
noch avonturier, noch provocateur. In dit pro
ces ben ik volkomen onschuldig, als hoedanig
ik verzoek te worden vrijgesproken.
Tanef iegt een verklaring af van denzelf-
den Inhoud en voegt er aan toe: met typen als
van der Lubbe heeft geen Bulgaarsch commu
nist in verbinding gestaan.
Dr. Sack leidde zyn pleidooi aldus in: „Toen
ons op 27 Februari de mededeeling gewerd,
dat de Rijksdag in brand was gestoken, was
elk van ons Duitschers daarvan onder den
Indruk. Hy moest onder den indruk zyn. want
hy moest zich afvragen: Hoe ver is de geeste-
MJke verdwazing en verwarring in Duitschland
gekomen, dat het symbool der volksvertegen
woordiging niet meer veilig was voor de hand
van een misdadige-? Voor eiken politiek den
kenden volksgenoot was het door den Ryksdag
brand duideiyk geworden: De tyd Is gekomen
om eindeiyk aan deze geestelyke verwarring
een einde te maken. De wereld-historische be-
teekenis van dit proces was spoedig aan het
anti-Dultsch gezinde buitenland duideiyk. Men
heeft getracht den procureur-generaal in een
verkeerde positie te stellen en evenzoo de hooge
heeren rechters. Men heeft een stroom van
vuil over myzelf uitgegoten. Men heeft zich
niet geschaamd het voor te stellen, alsof ik een
dubbele rol speelde, alsof het niet mogelyk was
dat een behooriyk nationaal-sociallst verdedi
ger van den beklaagde Torgier kon zyn. Zoo
genaamde revolutionnalren, roode arbeidsra
den der A. E. G. te Berlyn. hebben my gezegd,
dat ik otuniddeUyk de verdediging van Torgier
diende neer te leggen. Opdat gy ziet, onder
welken druk men my tracht te zetten, lees ik
u het volgende telegram voor, dat ik thans nog
uit Parijs heb gekregen: ..Eisch van den pro
cureur-generaal tegen Torgier bewijst, dat u
met de wyze van verdediging uw cliënt aan den
aanklager en de regeering hebt verraden. Op
het laatste oogenbllk doen wy een beroep op
uw beroepseer en verlangen eindelyk. dat u
overgaat tot werkelijke verdediging.” Dit alles
kon echter niet tot stand brengen wat men
wilde bereiken, nJ. het zaaien van wantrouwen
tusschen den communistischen beklaagde
Torgier en zijn nationaal-soclallstischen ver-
Ik mag zeggen, dat my in dit proces de
mensch Torgier zeer na is gekomen. Ik ben my
de verantwoordeiykheid van wat ik hier zag
bewust, doch deze verantwoordelykheld zal Ik
tnet myn geheele persoonlykheld weten te
dragen.
Dr. Sack zet dan zyn pleidooi voort. De
vraag is, of Torgier schuldig is of niet. Dr. Sack
wil zyn verdediging steunen op zuiver straf-
rechteriyke punten en de politieke punten bul
ten beschouwing laten.
De door de aanklacht aangenomen medeplich
tigheid van Torgier is volkomen uitgesloten.
Men kan niet zeggen: Omdat Torgier op een
bepaalden tyd niet op zyn bureau was, heeft
hy op dezen tyd den brand voorbereid.
Dit zou een omkeeren van de rechtsorde zyn.
Volgens Dultsch recht moet de schuld van den
aangeklaagde bewezen worden en behoeft
de beklaagde zyn onschuld te bewyzen.
Zelfs als men de verklaringen van Karwahne
en Kroyer als waar aanneemt, dan is echter
Torgier op den 27sten met Van der Lubbe ge
zien. zy kunnen echter over alles en nog wat
gesproken Jiebben. Dit Is niet voldoende om ’n
..schuldig” uit te spreken.
Dr. Sack is ervan overtuigd, dat genoemde ge
tuigen wel de-waarheid wilden zeggen, doch dat
hier een typisch geval van persoonsverwisseling
heeft plaats gehad.
o>
