ONS BLAD
Katholicisme
Oostenrijk
Het nieuw^ yan heden
de
H
eischen
Franz Ferdinand
Oostenrijk
van
D
1
1
Hitler’s
Lerroux voor
Cortes
POLITIEK IS WERK DER
LEEKEN
Duitschland en het
Vaticaan
DE BAROMETER
WOENSDAG 20 DECEMBER 1933
VEREEN!GDE KATHOLIEKE PERS
DIMITROF EISCHT
Het Weeri
Wordt Poe Yi keizer?
Voor Moeder en Kind
TORGLER SPREEKT
De 1OOO Mark-veror-
dening
Raad voor den buiten!.
handel
Staatshoofd van Tibet
overleden
7Oe GEDENKDAG VAN
ZIJN GEBOORTE
HET LEIPZIGER PROCES
Het drama in Surrey
Overal tróuw aan de
bisschoppen
Hervorming van het
Hoogerhuis
Sterke persoonlijkheid
en staatsman
Gil Robles zegt zijn
steun toe
Enquête-commissie
weer te Londen bijeen
De Lindberghs weer
thuis
De Fransche pers
ertegen
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
Staking bif P.T.T. in
Griekenland
ER WORDT DRUKKER
GETROUWD
JOH. LAUWERS
PAYGLOP 3
ALKMAAR
Brillen-étui’s, luxe en eenvoudige
I.™*.
Frankrijks tekort aan
dienstplichtigen
ADVERTENTIEPRIJZEN
Per lossen regel 20c., ingez. med. 40c.
p. regel; idem op pag een 55 g p. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek - Telefoonnummer 433
ZEVEN EN TWINTIGSTE JAARGANG No 63
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
Tuyn
in.
te
Nederlandse he
Nog ateeds moeilijkheden
Romelnsche
correspondent seint
(United Press)
oor-
salarisvermindering
Wetsontwerp ingediend
advocaat
niet
>t tien
Het feest der Italiaansche moeders
te Rome
De voorzitter der voormalige Rijksdag fractie
legt zyn slotverklaring af in het Rijksdag-
proces-
Verzoek van Oostenrijkse he
hotelhouders
De Bulgaarsche beklaagde Dimitrof in het
Rijksdagproces eischt schadevergoeding en
rrijspraak, omdat zijn onschuld vaststaat.
PARIJS. 30 Dec. (Reuter) De bladen wij
den groote belangstelling aan de nota, welke
de Fransche ambassadeur te Berlijn. Francois
Poncet. gisteren aan zUn regeerlng deed toe
komen. en waarin hU de volgende gedetailleerde
uiteenzetting geelt van de Dultsche eischen:
BERLIJN, 19 Dec. (VD.), Van begin Augustus
tot einde October werden In 51 groote steden
in het geheel 30.000 of 33,6 pet. meer huwelijken
gesloten dan in de overeenkomstige maanden
verleden jaar (80.500 tegenover 60.800).
igen.
I 88.
antanf
I laten
Ik
armen
In nog
dat bet land
door aldus te
dan
Nog steeds moeilijkheden b(j de uitvoering van
het Dultsche concordaat.
Voorstel In den Haagschen Raad tot ontslag
aan de huwende ambtenares.
O
Mgr. Kras door de
Rome gehuldigd.
Stand op Woensdag 1 uur aan.: 768
Vorige stand: 767
van Torgler, dr. 4. Sack, houdt
zijn pleidooi.
'Eerw.
1 wat
*>r de
IRen;
)r: X.
j. a.
1. H.
f S.
»n R.
NEW YORK, 19 Deo. Op het vliegveld van
New York is Dinsdagavond om 7 uur 50 A.T
het echtpaar Lindbergh gearriveerd. De familie
heeft sinds haar vertrek meer dan 47.000 K.M
af gelegd.
De moeder van Lindbergh was met haar klein
zoontje John bij de daling tegenwoordig.
Dinsdag voor de eerste maal te
Berlijn bijeengekomen
VERWACHTING:
uit Noordelijke richtingen,
hall of Ucht bewolkt,
neerslag,
tot lichten dooi.
leider
thocrl
hoven
erple-
1 1,
imaar
Am-
rdam
laam
rdam
voort
d. o.
i. w.
rdam
I. M.
L U
f Ifc
Haag
Wer-
Wer-
LHASSA. 19 Dec. (Reuter). Eerst thana U
bekend geworden, dat eergisteren, de Dalai
Lama, het staatshoofd van Tibet, in den leef
tijd van 60 jaar Is overleden.
De Dalai Lama wordt, volgens de Boeddhis
tische opvatting beschouwd als de zich steeds
weer tncarneerende Boeddha. De thans ont
slapene werd in het jaar 1893 door de geeste
lijkheid gekozen.
,JDe schoten van Serajewo troffen
niet alleen zyn hart, maar het
hart van Europa, van
heel de wereld”
ROME, 19 Dec. (Reuter) Ter gelegenheid
van den Dag voor Moeder en Kind, werden er
heden twee en negentig vrouwen aan Mussolini
voorgesteld. die allen moeder gijn van ten
minste elf levende kinderen. Elk dezer vrou
wen vertegenwoordigende een der twee en
negentig provincies van Italië. Gemiddeld had
den de afgevaardigde moeders veertien kinde
ren. De vertegenwoordigster der provincie
Napels heeft zelfs negentien kinderen in leven.
De moeders waren te Rome de gasten van het
Nationale Werk voor Moederschap en Kinder
zeeg. een der fundamenteele instellingen der
fascistische regeerlng. Een groote manifestatie
voor de lotta demograflca den door Musso
lini Ingestelden .strijd voor het geboortecijfer"
zal nog voor Kerstmis plaats hebben
FARNHAM (Surrey), 19 Dec. (Reuter). De
jury heeft uitgemaakt, dat dr. Bakker, die een
pensionhoudster, haar dochter en zichzelf ge
dood heeft, in een vlaag van waanzin beeft
gehandeld.
Een leger van 300.000 man met korten
diensttijd; het recht om zonder beperking
alle defensieve wapenen te bezitten, welke
te Genève als zoodanig ztjn vastgesteld.
hannarSm van eontrMe op de aeml-ml-
Utaira organisaties ia Duitschland, op veer
waarde, dat dese contróle zich ook uitstrekt
tot de semi-militaire organisaties in andere
landen.
Duitschland is bereid met zUn nabuur-
staten non-agressiepacten te sluiten voor
den tijd van 10 Jaar.
Het eischt teruggave van het Saargebied.
doch laat de Saarmijnen tot 1935 in het be
zit van Frankrijk.
S Hoogste stand: 776.4 te Scilly.
Laagste stand: 744.7 te Isafjord.
J Zon op 8.69. onder 3.47. Ucht
op 4.17. 33 December Eerste Kwartier.
Zwakke winden
nevelig tot
weinig of geen
temperatuur om het vriespunt
MADRID, 19 Dec. (V.D.). Minister-president
Lerroux heeft Dinsdag In de Spaansche Kamer
de regeeringsverklaring afgelegd. Het hoofd
doel van zijn regeerlng Is het herstel van den
socialen vrede en de achting voor de wet. Er
moet een einde komen aan de voortdurende
opstanden. Het openbare crediet moet verbe
terd worden door de aanvattlng van openbare
werken, door de uitbreiding van het spoor
wegnet. den bouw van hydraulische Installaties
terwijl voorts een hervorming van den land
bouw moet worden ter hand genomen. Ten
aanzien van de gewapende macht zelde de
premier, dat in leger en vloot een andere geest
Ingang moet vinden, evenzoo moeten de ver
schillende klassen van het volk nader tot el
kander worden gebracht. In de godsdienst
kwestie moet gewetensvrijheid worden gewaar
borgd. Overigens zal de regeerlng het leeken-
•tandpunt handhaven, zoomede de tot nu toe
op sociaal gebied getroffen maatregelen. De
republiek zal worden geconsolideerd doordat
alle Spanjaarden nader tot de republiek zullen
worden gebracht. Onder zekbre voorwaarden
moet gestreefd worden naar amnestie. De Ka
mer zal dit evenwel moeten voorstellen.
De leider der volksactle. Gil Robles, ver
klaarde dat Zijn partij de regeerlng zal steu
nen. omdat de tijd nog niet Is geboren voor
een uitgesproken regeerlng drt- partijen van
de rechterzijde. De politiek van vervolging
moet worden uitgeschakeld. ArbeldsvrUheld. een
amnestiewet, zoomede een wet ter bescherming
van werkloozen zullen worden Ingediend.
Voorts sprak Gil Robles over een hervorming
van den landbouw, zoodat kleine boerenbedrij
ven zullen kunnen worden opgericht.
Ten slotte eiachte hij de zoo spoedig moge
lijke totstandkoming van een concordaat.
Ds regeerlng beeft besloten, ondanks den
alarmtoestand. de perscensuur In geheel
Spanje op te heffen.
AJ'HENE, 30 Dec. (Reuter) In verband
met de niet-inwilUg:ng van loonsverhooglhg is
het personeel van P. T. T. heden In staking
gegaan. De telegrafische verbindingen met het
buitenland en de telefoonverbindingen zijn ver
broken.
De regeerlng is voornemens een decreet af te
kond gen. waarbij de stakers voor den militai
ren dienst worden opgeroepen.
plotaelingen ommekeer. Het ontwerp is op deze
voorstellen gebaseerd. Hij vestigde de aandacht
op het buitenland, waar in sommige landen
oe oude ordening was vervangen door dicta
turen. In Engeland moest men zich voor der
gelijke pogingen vrijwaren. Het Is de plicht
van het Hoogerhuis zoodanige wijzigingen aan
te brengen in zijn constitutie,
hierdoor beveiligd zou zijn en
doen, zouden de leden niet verder gaan
strikt noodzakelijk is. De bedoeling van het
ontwerp Is het Huls volledige macht te geven
om te voorkomen, dat het land grondige wij
zigingen zou ondergaan. De maatregelen be
nogen het aantal zetels van het Huls te ver
minderen.
De Indiening Is goedgekeurd met 84 tegen
35 stemmen.
BERLIJN, 19 Dec. Dinsdag Is de eerste bij
eenkomst gehouden van den Raad voor den
Bultenlandschen Handel.
De Rijksminister van Economische Zaken.
Dr. Schmitt, hield een rede, waarin hij er op
wees dat de Rjjksregeering den bultenlano-
schen handel beschouwt als een belangrijk
bestanddeel van de Dultsche volkshuishouding
De belangrijkste oorzaak van den slechten
toestand In den bultenlandschen handel moet
worden gezocht In de handelspolitiek, die de
meeste landen op aarde In de afgeloopen jaren
hebben gevoerd. De wenreh de uitwerking van
de economische wereldcrisis buiten het eigen
land te ncuden. heeft vele regeeringen aan
leiding gegeven de maatregelen tot verminde
ring van den Invoer In steeds korter wordende
tusschenpoozen op elkander te laten volgen
Gebrek aan kapitaal en de veelal tegen de
Dultsche fabrikaten gerichte maatregelen var
het bulten’and hebben voor den Dultschen bul
tenlandschen handel nog een bijzonderen te
rugslag op de afzetmogelijkheden gebracht.
Er kan niet dikwijls genoeg op worden ge
wezen, dat Duitschland zijn schulden slechts
kan betalen door den uitvoer van waren en dat
ook de omvang van den bultenlandschen Im
port naar Duitschland op vérgaande wijze af
hankelijk is van de bereidheid van het buiten
land onze producten te betrekken. De Rijks
bank was gedwongen de transferquota van 1
Januari 1934 af te verlagen tot 30 pet. Deze
maatregel wijst opnieuw op het verband tus-
schen schuldbetaling en uitvoer.
Binnenkort zal een bijzondere commissie var
den raad de kwestie der deviezen behande
len.
Gedetailleerde uiteenzetting van
Francois Poncet aan de Fran
sche regeerlng
PEKING, 19 Dec. (Eigen bericht). Naar
verluidt zijn de Japanners voornemens Poe Yl,
1 Januari »s tot keizer van Mandajoekwo uit
te roepen.
PARIJS. 19 Dec. (Reuter) De Senaat
heeft met 301 tegen 58 stemmen haar vertrou
wen In de regeerlng uitgesproken, bU de be
spreking van art. 6 van het financieel wets
ontwerp Inzake de salarisvermindering der
ambtenaren.
LONDEN, 19 Dec. Lord Salisbury heeft
vanavond in het Hoogerhuis een ontwerp In-
gedlend voor de hervorming van het Hooger
huis.
Lord Salisbury verklaarde, dat de leden van
belde Hulzen een klein comité hebben gevormd
om de voorstellen In te dienen, welke beqogen
Groot-BriUannlé te verzekeren tegen een
hadden tenslotte zijn ijzeren wil, zijn Inner
lijke discipline en zelfbeheerschlng over zijn
zware kwaal gezegevierd. En zooals h(j eens
tegen zijn lichamelijke zwakte, moest vechten,
zoo moest hij ook heel zijn leven worstelen om
zijn gezinsgeluk en zUn positie ten hove. In
schier elndeloozen kamp moest hij het doorzet
ten. dat hij eindelijk de vrouw kon huwen,
die hij liefhad. Die mésalliance met de vroe
gere hofdame, gravin Chotek, heeft men hem
nooit vergeven, tot na zijn dood, tot In het
graf niet Zijn echtelijk leven was vol zonnig
geluk Het gaf hem de kracht en het weer
standsvermogen. die noodzakelijk waren bij al
de zorgen, die hij. als toekomstig heerscher, had
om het voortbestaan en gedijen der oude mo
narchie. Geen dag bleef hem ook" gespaard de
strijd om zjjn eigen persoonlijke positie in den
staat en om zijn politieke overtuiging.
De troonopvolger had al spoedig bet natio
nale probleem erkend als de levenskwestie der
dubbele Donau-monarchle. Het grondwettelijk
probleem beheerschte hem geheel en al. De
sociale kwestie trad bjj hem vrij geheel op
den achtergrond. HU beschouwde het als zUn
levenstaak, de vele uit elkander strevende vol-
keren van het Keizerrijk vast aaneen te sme
den en lederen wil tot revolutie te onderdruk
ken. Daarom was hij een doodsvijand van libe
ralisme. vrijzinnigheid en soclaal-democratie.
HU zag het grootste gevaar voor het voortbe
staan der monarchie in het streven van de
Hongaren, meer speciaal van den Magyanschen
adel naar den voorrang. Met de grootste ver
bittering vocht hU tegen het Magyarische stre
ven. de éénheid van het leger op te heffen.
Van hem stamt het-woord, dat de dynastie iede
re eeuw opnieuw gedwongen was. het land aan
de Kroon van 8t. Btephanus (Hongarije) te
veroveren Maar dit Is toch niet juist, nem te
beschuldigen van haat tegen de Magyaren en
daartegenover van overdreven liefde voor de
Slaven. Naar zUn bloed was hU Duitsch. Ooa-
tenruksch-Dultsch. Daarnaar richtte hU zich
Reeds bUkans twintig jaren rust Franz Fer
dinand in het graf. Maar om dat graf is er
geen rust gekomen en ook is de rust in Europa
nog niet weergekeerd.
De bladen vertrouwen dat de nota door de
zorgen van de Wllhelmstrasse eveneens aan
Londen en Rome zal overgebracht worden.
Deze Dultsche eischen. die juist bekend ge
worden zUn. vóór de reis van Sir John Simon
naar ParUs. brengen de zoozeer gewenschte
klaarheid In de huidige diplomatieke actie, doch
de bladen verklaren eensgezind, dat de eischen
van Duitschland onaanvaardbaar zUn.
LONDEN. 19 Dec. (Reuter). De Londen-
sche Enquête-commissie Inzake den RUksdag-
brand is vanmorgen wederom bijeengekomen
onder voorzitterschap van dr. Brantlng. Aan
wezig zün Bergery (Frankrijk), Vermeylen
België) en mevr. Bakker-Nort (Nederland)
Bergery deed voorlezing van het rapport der
sub commissie, datman Leipzig Is gezonden.
Uit het getuiglnverhoor is komen vast te
staan, dat Van der Lubbe den brand ónmoge
lijk alleen kan hebben gesticht en dat even
eens uitgesloten Is, dat de beschuldigde com
munisten aan de brandstichting hebben meege
holpen. Veeleer bestaan ernstige aanwüzlngen,
dat leden van de natlonaal-sociallstische partU
op de een of andere manier aan den brand me
deplichtig zUn.
Verder zelde Bergery, dat er te Lelpelg niets
gebeurd Is, dat hun standpunt betreffende de
onschuld van Torgler kon wijzigen.
De president deelde tenslotte mede, dat mor
genmiddag de commissie haar offlcleele conclu
sie zal bekend maken.
BUREAUX: HOF 6, ALKMAAR
Telefoon Administratie 433, Redactie 633
ABONNEMENTSPRIJS
per Itweriaal voor Alkmaar f 2.
Voor buiten Alkmaar f 2 85
/viet geïllustreerd Zondagsblad f 0.60 hooger
Dagblad uitgegeven door de
NV. Drukkerij De Spaarnestad - Haarlem
Roosevelt stelt een „nationale noodraad”
Johnson's positie verzwakt.
Spionnage In Frankrijk. Mededeellngen van de
„FeUt Paritten''.
Gedetailleerde witeensetting van Hitler's elscken
door Francois Poncet..
f nquête-commisslr te Londen bijeen.
De Dalai Lama, Tibet's staatshoofd, te Lhasa
overleden.
Raad voer den bnitenL handel Dinsdag voor de
eerste maal te Berlijn bijeengekomen.
kolonie
het besluit der Bisschoppen voor zUn partij
meebrengt, toch de beteekenls er van voor de
Kerk volkomen begrijpt en waardeert. Geen
enkele politieke partU ondervindt nu in
OostenrUk van kerkelUke zUde eenige bevoor
rechting. waarmee de weg weer geëffend Is
voor een eendrachtig geloofsleven. TegelUker-
tUd zal echter de vorming van degelUke onder
legde en trouwe leekenlelders voor de toekomst
van het katholicisme In Oostenrijk van ontsag-
gelUke beteekenls zUn.
PARIJS, 19 Dec. (Reuter) De Kamer nam
heden met 449 tegen 147 stemmen een wet aan
«elke den minister van oorlog machtigt den
dienstplichtigen leeftijd met vier maanden te
verhoogen. Door dezen maatregel hoopt men
te voorzien in het gebrek aan dienstplichtigen,
dat In 1936 bUsonder groot zal zUn, vanwege
het sterk gedaalde geboortecUfex in de
logsjaren.
verbluft de heer
te Rome voor directe
het Vaticaan. Inzake
het Dultsche ooncor-
JJoor de zielzorg openen zich
thans nieuwe perspectieven
voor de toekomst”
Onze
ons:
Sinds gisteren
Dr. Butman weer
besprekingen met
de uitvoering van
daat.
De ..Osservatore Romano" publiceert ver
schillende berichten over de verontrustende
omstandigheden, die zich ten dezen aan
zien In Duitschland voordoen.
eze week op 18 December zou Aartsher-
tog-Troonopvolger Franz Ferdinand van
OostenrUk-HongarUe zeventig jaar zUn
geworden, ware In 1914 de vreeselUke moord van
Serajewo niet gepleegd, waren de schoten der
moordenaars op hem en zUn edele echtgenoote
niet zoo ontzettend raak geweest. Deze scho
ten troffen niet alleen de harten dezer men-
schen maar het hart van heel Europa, van heel
de wereld zelfs. Deze schoten waren de signa
len, zonder waarschuwing, voor den wereldoor
log. De tragische dood van Franz Ferdinand
en de gevolgen, die deze heeft gehad voor de
oude Donau-monarchle en heel de wereld zou
den reeds aanleiding genoeg zUn. om zUne per-
soonlUkheid te doen herleven, maar die per-
soonlUkheld zelve Is alleen reeds méér dan de
moeite waard, dit te doen. Sedert Joseph II is
er geen grooter verschil van meenlng over een
Habsburger geweest dan over Franz Ferdinand,
die door den een bemind werd en vereerd, door
den ander verfoeid en gehaat. Geen verschil
van meenlng bestaat er echter over zUn slaats-
manscapaclteit. zUn heerschersnatuur en men-
scbeUike grootheid. Van kindsbeen af ilekelük.
iï..
■few
Vrijheid van godsdienst gewaar
borgd, maar leekenstandpunt
blijft gehandhaafd
INNSBRUCK, 19 Dec (Reuter.) In een ver
gadering van hotel- en restaurant-eigenaars
werd besloten bU de regeerlng te verzoeken
stappen te ondernemen In Duitschland, opdat
de verplichte betaling van 1.000 mark voor
Dultachers, die naar OostenrUk willen reizen,
nog vóór Kerstmis wordt opgeheven. De voor
waarde, waaronder dit mogelUk is, zUn den
hoteliers en restauranthouders onverschillig.
Naar aanleiding hiervan schrUft de .Jtclchs-
post”. dat dit besluit In alle vaderlandsche
kringen sterken wrevel heeft veroorzaakt.
et besluit van de Oostenrijksche bis
schoppen waarbU alle geestelUken. die
in de politiek werkzaam waren, hun
mandaat tegen 15 December moeten neerleg
gen. beteekent een omwenteHiffe In net staat
kundig leven In Oostenrijk. Zoowel het gebie
dend karakter van dit besluit als de korte
tertnUn. die aan deze geestelUken werd ge
steld, springen daarbU In het oog. Het heeft
geen zin te gaan overwegen, of dit besluit ook
genomen zou zUn. als Mgr. Seipel nog leefde
Het moet zUh verklaring vinden in den huldi
gen politieken toestand.
De beslissing der Bisschoppen was noodzake-
HJk voor de zielzorg. Zoo moet «U begrepen en
gewaardeerd worden. De veranderingen, welke
in Oostenrijk plaats grepen, laten niet meel
toe dat een politicus van een bepaalde partU
de prlestertoga draagt; nkt omdat deze hem
in eer of aanzien afbreuk zou doen, maar
omodat de politicus gedwongen zou kunnen
worden beslissingen te nemen, die niet In het
belang zUn van de zielzorg. Men herinnert zien
nu, hoezeer bondskanselier Dr. Seipel na den
brand van het paleis van justitie bU het tref
fen van maatregelen door zUn geestelUke waar
digheid gehinderd werd. De Marxistische revo
lutie bad toen een Uzeren vuist tegenover rich
moeten vinden. Heel Oostenrijk riep er om
De kanselier, die op de bekeerlng der dwalen-
den bleef hopen, miskende de stem des volks,
totdat het dra weer driester wordende
Marxisme hem als den „meedoogenloozen pre
laat" bespotte en het kwaad zoodanig toenam
dat duizenden opgehltste arbeiders uit de kaho-
lleks kerk traden.
Sinds den laatsten Katholiekendag doet het
OorienrUksche Episcopaat onder leiding van
Kardinaal Dr. Innitzer alles wat mogelUk Is.
cm de wonden te heelen, waarmee net Oosten-
rjjksche katholicisme sinds de revolutie gesla
gen werd. BU dit werk mag het door niemand
gestoord worden, ook niet door den staat. BU
deze verheven taak moet het Keen regeerlng
of partU behoeven te ontzien. De tegenwoordige
regeerlng moge de kerk goed gezind zUn en de
ehristelUk-sociale partU moge zich groote
diensten verworven hebben voor de katholieke
■aak, het doel, dat de Bisschoppen zich stelden,
is zoo hoog, dat zU over dit alles heen moeter.
zien, ofschoon hun houding de betrokken per
sonen pUnlUk treffen moet.
Ongetwijfeld zal de strijd der geesten op
cultureel en politiek gebied In de toekomst
moeilljker worden, maar voor de zielzorg openen
zich nieuwe perspectieven. Bijzonder beteeke-
nis krijgen nu de cultureele organisaties der
katholieken. welke klaarblUkelUk met geen
énkele politieke partU voeling houden en er
dus niet verdacht van kunnen worden voor
politieke doeleinden te worden misbruikt. Daar
mee vallen ook scheidsmuren, die een groot
deel van het volk ontoegankelUk maakten voor
de katholieke actie. En daardoor wordt de hou
ding der Bisschoppen een zegenrijk keerpunt
fa de geschiedenis van het OostenrU ksche
katholicisme.
|<u reeds wordt aan de Bisschoppen door tal
rijke persorganen dank gebracht, ook door
bladen van de christelUke sociale partU- De
nieuwe leider der christelUke sociale partU,
minister Czermak, is zoon rellgeus-voelend
man, dat hU ondanks de moellUkheden, welke
Z. Em. Kard. Innitzer
ft
