St. Sylvester D n De Wijzen uit het Oosten t Wenschen i W, Voorspellingen 1 IL WIE WAREN ZIJ? Redders van een tempel ND Vaarwel 1933! En een hartelijk welkom tot het nieuwe jaar. Dat je het slechte voorbeeld maar niet mag volgen! Lach je? of is het een grijnslach Toekomst FOLKLORE DRIEKONINGEN Op het feest Folklore op het feest van desen heiligen Paus Aanoieding der geschenken (Geertgen tot Sint Jan») Legenden over hun aantal, hun rang en hun nationaliteit CM. RU )P 7 van Driekoningen (Com. TroostJ SR <XK>Cm»CmX8X^ A mat. >rt* naar goa naar unbürg. Gent ta H terdam inti naar uloaund CD» adviezen. 15» 0.9» 1939. i imatsvs. imatava. r ons r ons Nederland vraa<t welvaart weer Rusland vraagt den Lieven Heer. t Is gebruik op NleuWjs^rsdag Dat men heel wat wenschen mag Toch kregen Win geen enkel Jaar Zooveel wenschen bu elkaar. Ieder volk en leder land Vraagt een helpende hand. Wie de wereld overziet Kent het eind der wenschen niet. Amerika vraagt vliegensvlug Een gezonden dollar terug. Ieder volk de verdiende regeerlng lederen zondaar een bekeertng. Daklooaen een goede woon Kortingen, als 't kan. een troon. irmo. apels. tr Cadiz, te Para- Santos. van Las r ons r ons stuk ing ter ms der hei 't Schoone land van de Spanjolen Vraagt om minder rooversholen. Den Japanners wat meer land Den Chinees wat minder brand. En vooral wat meer verstand Den Mongool, den Thlbetaan Die met Bovjet-Rusland gaan, Den Semiet een pled k terre Sommige chrlst'nen minder air. Jverpool. 38 Dec. m-CJ lijk 0.75 il IJ» akt era nze En het allerverste Oosten Zou Ik graag met vrede troosten. Havre. Be la wan. mden. istobal. isaux. urg ec. Ouae- ntdi srt, tot het eid kea reo van den Invloeden en een te be- Chris- lam burg, ftgona. it werpen, tan sa. Hamburg stuk I en Maar als Ik op dezen dag Aan de lezers zeggen mag Wat Ik t Helst gebeuren zag Wel. dan zou ik willen vragen Dat vandaag in alle dagen Iedereen tot aan zijn dood Zorgen kan voor t daagUJkach brood. Dit 's de laatste wenach van 't jaar Hierbij laat ik het dan maar Toen de zalige Helena, die vrome vorstin, het kruis van ons heil had gevonden, sierde zij de heilige plaatsen met voorstellingen, die door een leder werden vereerd. Te Bethlehem liet zu den grooten tempel bouwen ter eere van de Moe- der van God, en aan den Oostkant tegen den buitenmuur een mozaïek aanbrengen, die de ge boorte van Christus weergaf, waarbll de Moeder Gods het levenbrengend kind tegen haar hart 1 drukt, en de wijzen het aanbidden. Terwijl de goddelooze Perzen alle steden van het Romeln- sche rijk van Syrië verwoestten, Jeruzalem in 1 brand staken, en den Patriarch Zacharias ge- vangen namen, zagen zij bU hun aankomst te 1 Bethlehem met grooie verbazing de afbeelding 1 der Perzische Wijzen, astronomen, hun landge- nooten. Uit diepen eerbied voor hun voorvaders 1 hen vereerend. alsof zu nog in leven waren, spaarden zij den tempel. De tempel nu bestaat nog op dezen dag. Aldus luidt het authentieke verhaal van deze merkwaardige geschiedenis, die dus niet te ver wijzen is naar het rijk der fabelen, maar die geregistreerde geschiedenis ta. e terugblik over het afgeloopen Jaar en de wenschen voor het komende jaar, heb ben in vroegere tijden aanleiding gege ven tot het doen van „voorspellingen”, die voor namelijk in de oude almanakken werden gepu bliceerd. We zullen aan deze voorspellingen niet veel waarde hechten en dit deden ook onze voorouders niet. In hun argeloosheid meenden vele menschen weliswaar, dat er een kern van waarachtigheid inzat, maar dit hebben we te beschouwen als een uitvloeisel van hun geloot In de voorzienigheid, een geloof, dat de voor zienigheid met grootere zorgen belastte dan men redelijkerwijs van de hemelsche bemoeiingen zou mogen verwachten. Zoo was dus een volks geloof in alle oprechtheid en naïveteit ontstaan uit het zuiverste geloof. De .sterrenkijkers’', die een paar eeuwen ge leden zich aan die voorspellingen waagden, wis ten u precies te vertellen, wat u in de eerstvol gende maanden te wachten stond, en geen ster veling, die zich ergerde aan het feit, dat de uitspraak van den een lijnrecht in tegenspraak was met de meenlng van den ander, die toch ook in de sterren gekeken had. Zoo nauw nam men het dus niet. Het waren voornamelijk de maanden, die op hun kwalitei ten onderzocht werden. Zoo noemden sommige sterrenkijkers de maand Januari de bouwmaand bij uitstek, een meenlng, die onze hedendaagsche architecten en aannemers met afgrijzen sou vervullen, al was het alleen omdat geen maand zooveel kans op vriesweer geeft als juist Janu ari. Maar de voorspellers bedoelden dan ook eigenlijk iets anders en wel dit: een huis, ge bouwd in Januari, dus temidden van de strub belingen met vorst en hard weer, garandeert een gelukkig leven voor hen, die het bewonen. Ook omtrent Christus zelf zijn vele volksver halen gedicht. Er bestaan talrijke legenden van profanen aard natuurlijk: waarin Chris tus de rol vervult van een volkskonlng. In de Duitsche literatuur wordt Hij zelfs een Duitsche volkskonlng genoemd en soms ook wel een krijgsheld, stammend uit een oud adellijk Dultach geslacht. En zoo dicht de volksfantasie maar verder. Rekening houdend met de snelheid waarmede de drie Wijzen naar Bethlehem waren gekomen, concludeerde men eenvoudig, dat zij het snelste vervoermiddel ter hulp hadden ge roepen. Dit vervoermiddel was de dromedaris en daarom te dit snelle woestijndler steeds een trouwe gezel der Wijzen op alle afbeeldingen, die van hen bestaan. In dit alles kan men echter een verklaring vinden van de buitengewone populariteit, die de drie Wijzen genieten en in den loop der eeuwen steeds hebben genoten. In de Middeleeuwen b.V, werden op Driekoningen of daaromtrent spelen opgevoerd in de kerken, welke groote belang stelling trokken en daaruit ontstonden weer allerlei volksgebruiken als b.v. het kiezen van een konlng op dien dag en het uitdeelen van koek om de vorstelijke vrijgevigheid te demon- streeren. Deze koningskeuze had plaats zoowel in de mlddeleeuwache gilden al» in de mlddel- eeuwsche huisgezinnen en van de vrijgevigheid des konlng werd vervracht, dat men voldoende eten en drinken (jeneveg met suiker of wijn) zou krijgen. Deze vrijgevigheid strekte zich' zelfs uit tot kleedlngssukken. kleur, die mirre offerde. Hoewel het Evangelie nergens spreekt van een „zwarten” Konlng, ge looft het volk nochtans, dat een der wijzen een zwarte was, hetgeen moge lijk doch niet zeker is. Evenmin weet men met zekerheid, hoeveel wij zen naar Bethlehem gekomen zijn. De H. Chry sostom us spreekt van slerrekundigen uit Perzle en het land der Meden en de profeet Isalas. sprekend over de vlakten van Palestina, voor spelt, dat een menigte kameelen en dromeda rissen uit Madlan en Epha het land zullen be dekken en velen zullen opgaan om den Mes sias te aanbidden. David spreekt van Konlngen uit Arabië en Saba. Latere Kerkvaders hebben vermoed, dat de wijzen kwamen uit Perzle en Chadea of Mesopotamlë, doch dit zijn ver onderstellingen, en zekerheid hebben we niet. Wei is het verhaal merkwaardig omtrent de Perzen, die in de zevende eeuw na Christus' Constantinopel veroverden en op den tempel, door de H. Helena gebouwd, met groote verba zing mozaïeken ontwaarden, waarin zij zich zelf terug zagen. Het waren wijzen, die in gebogen houding stonden en een kind op den moeder schoot gezeten, aanbaden. De Perzen, die aan vankelijk bet voornemen hadden den tempel te verwoesten, lieten hun plannen varen en zoo werden de ..Drie Konlngen” de redders van den tempel, want een beeltenis van Perzische wijzen op een gebouw, zelfs een christelijken tempel, was een absolute beveiliging tegen aanvallen van Perzische zijde. Toen de wijzen dan naar hun land terugge keerd waren, bewaarden zij de herinnering aan Bethlehem hun leven tang In hun hart. Heilige verhalen weten te vertellen, dat de wijzen nog In leven waren, toen laren na den dood van Men behoeft zich intusschen niet te ver bazen over de vele legenden, die omtrent de drie konlngen in omloop zijn. Het te duidelijk, dat de volksfantasie op z’n minst de Wijzen tot konln gen verhef, al was het alleen omdat hierin wordt uitgedrukt, hoe de Christus de Konlng der Konlngen te en door de grootsten der aarde werd aanbeden. natuurlijk weer samen met het doen van voorspellingen, waar, bij men schijnt te rekenen op de tusschenkomst van den Hei lige. De heele grap bestaat hierin, dat men een lepel ge smolten lood in een emmer water gooit, waarna hel lood fantastische vormen aanneemt wegens de snelle afkoeling, uit welke vormen men de toekomst tracht te vóórspellen. Wie deze onschuldige grap wil ui'halen zal goed doen te bedenken, dat gesmolten lood, dat met water in contact gebracht wordt, soms gevaarlijk naar alle kan ten kan uitspatten. De ..voorspelling" met de ap pels is bekend. Een jong meis je dat bemint of spoedig hoopt te beminnen, wil gaarne weten, wie de uitverkorene of de min naar zijn zal. Wat doet zij? Zij snijdt een letter in eenige appels en legt deze appels on der haar hoofdkussen. Zoodra het licht uit te. grijpt zu een appel en gaat na, of zij een jongeman kent, die den naam draagt, welke begint met de gekozen letter. En wat de Sylvesterpotjes betreft, gaat men als volgt te werk. Een familielid wordt geblind doekt en moet uit enkele potjes kiezen, gevuld met zand, melk, water. Ieder van deze drie materies heeft haar eigenaardigheden en te het symbool van geluk of ongeluk. Maar inplaats van deze potjes gebruikt men ook wel andere voorwerpen, die men geblinddoekt moet zoeken. Men kan op die manier tot in het oneindige varieeren en al deze dingen, die men een ver wantschap aan bijgeloof weliswaar niet kan ontzeggen. zijn toch in den grond zoo on schuldig, dat men er moeilijk bezwaar tegen kan maken. We doen het dan ook niet, mits men maar geen waarde hecht aan die orakels en ze beschouwen wil als naïeve gezelschaps spelletjes of iets van dien aard. Maart heeft dus heel wat op zijn geweten. April lukt weer gunstiger. Dit te de maand, waarin men timmert, plant, zaait, koopt en ver koopt, terwijl de kinderen, die in Mei geboren worden, veel aanleg hebben voor teekenen en scherpainnlg zijn, doch van den anderen kant slechte betalers. Gelukkig echter het kind, dat in Juni ter wereld komt: het zal een be stendig geluk beleven. Het heeft een normaal verstand en een zeer bijzonder geheugen, licht vaardig te het abeoluut niet, rechtschapen echter des te meer. Het eenige gebrek echter dat het aankleeft, bestaat in een onbedwlngbaren lust tot boemelen. En verder vertelt de almanak ongeloofwaar digheden omtrent vogels door b.v. te beweren, dat de blinde menschen aan het roepen van den koekoek kunnen uitmaken, hoe duur de rogge dat jaar zal worden. De profeet in den vorm van een koekoek dus. Maar in den tijd der al manakken waren er toch ook menschen, die de ze koekoekmacht in twijfel trokken. Zoo lazen we ergens, dat een ernstig man zich boos ge maakt had over den koekoek-profeet. want, zoo redeneerde hij, een koekoek, die zelfs niet in staat te zijn eigen eieren utt te broeden, zal toch zeker niet knap genoeg zijn om voorspellingen te doen. Deze koekoek hoort dus thuis in de maand Juni. Juli heeft weer andere eigenschappen. In dezee maanden mag men vooral geen nieuwe kleeren aantrekken, want dan loopen zij kans zeer spoedig te verslijten en aan Augustus wor den weer Invloeden op kinderen toegeschreven. Kinderen. In deze maand geboren, worden nX goedgeefsch en zijn buitengewoon gezellig. Maar u behoeft dit alles niet te gelooven. Wij doen het ook nieten hebben deze merkwaardige bljgeloovlgheldjes alleen vertelt om eens te la ten zien.'welke vrijheden de profeten der al manakken zich omstreeks Nieuwjaar durfden veroorloven. een Kerststal is compleet zonder de drie Konlngen, die Christus aanbidden In den KJ glorievollen sterrennacht. Zjj zijn het die den Oosterschen glans in onze huiskamers bren gen en die aan de winterkou van Kerstmis den zonnebrand van bet Oosten toevoegen. Ieder kind kan de namen noemen van Melchior Balthasar en Caspar en toch zijn deze namen niet te vinden in het Evangelie, dat spreekt van „Wijzen uit het Oosten", die den nieuwen Ko- ning der Joden kwamen aanbidden en hem ge schenken kwamen brengen. Het vertelt, hoe zij i in hun slaap door een engel werden vermaand j om een anderen weg naar hun land terug ie kiezen, daar Herodes het Kind zocht te dooden Eeuwen later zou men pas hebben uitgemaakt, dat de wijzen, ten getale van drie wUren geko men en een eeroiedwaardig schrijver teekent hen als volgt: De eerste was Melchior, de Semiet, een grijs aard met langen baard, die het Kindje goud aanbood De tweede was Caspar, de Chasmlet een jonge man zonder baard, die wierook gaf en de derde was Balthasar, donker van gelaats- nafscheldeltjk ta de naam van den f iHeUlgen Sylvester verbonden aan Oude- Jaaravond. Nlet-Katholleken spreken van Bylvester-avond en denken daarbU voorname lijk aan de folkloristische beteekenis van dezen dag. waaraan Inderdaad veel folklore vast zit. Voor ons echter heeft Oude-Jaar voorname lijk waarde omdat het de dag ta voor de Be snijdenis des Heeren en de laatste dag van het Jaar. die ons alle gelegenheid geeft over onze gedragingen van het verloopen jaar na te denken en voor ons nieuwe Jaar betere plannen te maken. BU deze overwegingen kan het geen kwaad te denken aan het voorbeeldige leven van den van de maar voor na- Christus Sint Thomas in hun land kwam om er hot christendom te prediken. Sint Thomas doopte hen en toen zij gestorven waren, werd hup stoffelijk overschot van Perzlë naar Con stantinopel overgebracht, waar zij in den tem pel, hierboven geneomd. begraven werden, waar na hun beeltenis op den voorgevel werd aan gebracht. De rol, welke de ster heeft gespeeld, heeft eveneens tot talrijke veronderstellingen aanlei ding gegeven, al naar gelang men uitging van een gewoon dan wel een wonderbaarlijk na tuurverschijnsel. Maar hierin zullen wij ons dit maal niet verdiepen. Daartoe zal later nog wei eens gelegenheid bestaan. Het verhaal van de redding van den tempel is opgeteekend in de kerkvergadering van 836 te Jeruzalem en luidt letterlijk als volgt: Een andere meenlng u» den almanak was, dat de kinderen, in Januari of daaromtrent ge boren. uitgelezen talenten wa ren, echter bijzonder Ingesteld op geld verdienen, alsmede het verwerven van een eervolle po sitie. Maar Februari schijnt toch nog machtiger te zijn in het oog der profeten, want wat in Februari gezaaid werd, bleef groen tot in lengte van dagen En als het op 22 Januari niet vriest, dan zal het daarna óók niet meer vriezen. Het scheen vroeger heel gevaarlijk te zijn in Februari medtaUnan te slik ken, op stralfs van nog erger ziek te worden. Men had dus. wilde men de profeten geloo- ven, te kiezen tusschen ster ven ensterven, als het een beetje den verkeerden kant uit wilde gaan. Hoe ongevaarlUk de voor spellingen op zich zelf ook wa ren, bedenkelijker waren de de profeten ten beste gaven. Over Maart heette het. dat het van ouds in de sterren te zien was of het een goed Jaar sou worden of niet, en dit hing af van het goede of ^gchte weer op den dag van „Maria Verkondi ging”. Was het dan slecht weer, dan blééf het slecht weer gedurende het geheele Jaar; was het goed weer, dan kon men gerust zijn, want dan was goed weer het heele Jaar gegarandeerd. Dat men aan dezen dag zulke wonderlijke in vloeden toeschreef, klinkt niet zoo heel vreemd, als men weet, dat volgens de profeten van den almanak op dien dag de wereld geschapen was. Het merkwaardige is. dat op dien dag ook Adam en Eva het levenslicht aanschouwden en in de maand Maart zou ook Christus in den schoot van Maria ontvangen zijn. Ook had in Maart de moord van Cain op Abel plaats, en daar bleef het niet bij. want Abraham heeft ook in Maart zijn zoon Isaac willen slachtofferen. H. Sylvester, die weliswaar het laatst Heiligen des Jaars aan de beurt komt, die niettemin een der eersten is. die volging In aanmerking komt. Sint Sylvester was een voorbeeld rijken en verwenden Jongen, die de van zijn omgeving wist te neutraliseeren volkomen overwinning op zich zelf wist halen. HU leefde ten tijde der eerste tenen en zUn ouders waren rijke Patriciërs. Maar zUn moeder, die een vrome vrouw waA onderwees haar Jongen in de betrekkelijkheid der aardsche dingen en de eeuwige waarden van het geestelUk leven. De priester Cyrinus voltooide zijn opvoeding en maakte hem tot priester en sindsdien werkte Sylvester ijverig aan de vrijmaking der Kerk, die In dien tijd der martelaren hevig en bloeddorstig achter volgd werd. Het duurde dan ook niet lang of de Uvertge priester werd aangeklaagd wegens „ontrouw aan de Romeinsche góden”. Tijdens het verhoor waaraan hU onderworpen werd, verdedigde hU met vuur zUn geloof en de rech ter wond zich hierover dermate op, dat hU. aan tafel zittend, een vlschgraat Insllkte en dreigde te stikken. Sylvester echter bood hem de helpende hand, bad om zijn behoud en tot aller verbazing overkwam den rechter geen enkel onheil. De rechter liet den aangeklaagde vrU. Eenigen tUd later, na het overlijden van Paus Melchlades. werd Sylvester tot Paus ver heven. Spoedig kwam de nieuwe Paus in contact met ConstantUn den Grooten, die na zUn be roemde overwinning, die hem de gelofte van de bekeertng had Ingegeven, talmde met de uit voering van die gelofte. HU bleef een helden en tijdens een ziekte, voor welker genezing zijn dokter een bad in het bloed van jonge maagden had aanbevolen, stond hU op het punt dit medische advies op te volgen. Toen Paus Sylvestag hiervan hoorde het hU ConstantUn weten; dat hU een beter bad voor hem wist, ■het eenige bad. dat hem heil kon brengen, n.l. het H. Doopsel. ConstantUn begreep en gaf toe. Vele wonderdaden zUn over Sint Sylvester bekend. Een van de meest bekende is de vol gende. In dien tijd werd Rome geteisterd door een monster, welks bloeddorst wel eenlgszins overdreven werd, maar dat toch zooveel slacht offers maakte, dat de Romeinen niet op het Forum durfden verschUnen. waar het ondier een schuilplaats had gevonden. Men riep de hulp tn van den Paus, die onmiddellUk naar het Fo rum ging, zonder den minsten angst te toonen. ZUn gebed gaf de menigte kracht en vertrou wen en het monster werd aangevallen en ge dood. Wanneer men Sylvester een eervollen bU- naam zou willen geven, dan zou men hem den ..kerkenbouwer” kunnen noemen. TalrUke kerken liet hU oprichten en versleren, zoodat op hem van toepassing is: „HU heeft den luis ter van uw Huls bemind”. Van 314335 regeerde deze Heilige Paus over de 'Kerk, steeds het gebed aanbevelend als het groote wapen ter beveiliging der ziel en ter bestrijding van de vUanden des geloofs. HU was in waarheid de Paus van het gebed en heeft door zUn gebed herhaaldelUk de juistheid van zUn opvatting op wonderbaarlUke wUze bewe zen. Als gezegd, het verdient aanbeveling dezen vromen heilige ten voorbeeld te nemen en men kan daarvan meer nut en voldoening hebben dan van de overweging, dat aan Sylvester- avond nog andere dingen vast zitten, al be hoeven we die andere dingen allerminst te ver- waarloozen. voor zoover zU niet met Sylves ter’s voorbeeld in radicale tegenspraak zUn. Er zUn oudejaars-genoegens. die even met den naam van Sylvester samenhangen, maar verder gaat de overeenkomst ook niet en dat ta het folkloristisch leuren met de zig. Sylves terpotjes en het z.g. Sylvester-orakel. Dit hangt >- 1

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1933 | | pagina 11