ONS BLAD
Roemenië
s
Er kwam een vogel gevlogen!
Radio-Record
Prijsvraag
De „Post jager
Loonsverlaging ten
Vaticane
Premier vermoord
I
I
N.V. Radium, Tilburg
1
II
Het nieuws van heden
Wraak der Ijzeren
Garde
Spanje
31
en
HET NEST
Argentinië
opstand
j
DE BAROMETER
Minister-President Doeca op het station
van Sinaja door een student
doodgeschoten
TERUG IN
vereenigde katholieke pers
is
in
I
- J
NATIONAAL PARK IN BERLIJN
Wasscherij-Ververij S. KROM N.v.
De aanslag
99
Politie beheerscht den
Zesduizend K.M. in 20 aren
toestand
I
t-
De Dollar-stabilisatie
Hedenavond te Batavia?
3
Wetten zijn goedkooper
dan scholen
De Wet op de religieuze congre-
- gaties kan voorloopig niet
worden doorgevoerd
Van groote beteekenis
voor onze luchtvaart
Het Berlijnsche Lunapark in vogelvluchtdat na grondige herziening tot Nationaal
park zal worden ingericht
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWINTIG BLADZIJDEN
Op de postkantoren begint de stroom van
Bieuwjaarswenschen reeds binnen te komen
personen
m Buenos Aire* «elf zün alle pogingen mte-
ZATERDAG 30 DECEMBER 1933
ZEVEN EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 70
Het NOORD-HOLLANDSCHL
DAGBLAD zal op Nieuwjaar»-
dag NIET verschijnen^
DE DIRECTIE
JOH. LAUWERS
PAYGLOP 3
ALKMAAR
Donkere-kamer-Lampen
fz-
f 2.85
Groote beroering in
Boeklest
Doeca, de vermoorde ministerpresident van
Roemenië
Het Ween
1500 schitterende prijzen, w.o.:
Bureaux-ministre. Boeken
kasten. Clubfauteuils. Horloges
enz., enz.
Vraagt inlichtingen bijUwen
Radjo-handelaar.
Aanhangers van Irrigoyen deden
in Argentinië een bloedige
greep naar de macht
De bevestiging van het vier dagen
record op den terugreis was
een dubbel zware opgave
voor de wakkere be
manning
Door vier kogels in het hoofd ge
troffen was premier Doeca
op slag dood
Per kwartaal voor Alkmaar
Voor buiten Alkmaar Z03
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
Crisis Zetmeel Beschikking vsstgesteML
van
O O
een
0.*'
ERS.
3
van een aan-
3ER.
onse
i
HET MODERNSTE BEDRIJF
ven.
rd.).
en
rd>
iiiimiiiiiiimmimiimimiimiiiiiiiiiiiiimiiiiiwiiininmm
n
L
van
mo-
te. zooate gemeld, Vrijdag-
L
en
It
vuur
jyALKMAAR
BUENOS AIRES. 29 Dec. (Reuter). Te
Santa Fe trachtten benden aanhangers van
ex-president Irrigoyen de onder-prefectuur
van marine te bestormen, doch deze aanval
werd afgeslagen, evenals aanvallen op de
brandweer-kazernes en polltlebureaux.
Een groot aantal personen zijn by deze
gevechten gewond.
Volgens de laatste berichten te de orde
hier hersteld.
V
Contingenteering
verlengd.
n
re
tl.
Op uitdrukkelijk verlangen van koning Carol
werd het Ujk van den Minister-President naar
het koninklijk paleis van Slnaja overgebracht.
De Minister van Eeredlenst. Angelescoe. werd
als oudste lid van het kabinet telegrafisch naar
Slnaja ontboden.
Men neemt aan dat hü belast zal worden
met de vorming van een nieuw ministerie.
Minister-President Doeca van Roemenië dood
geschoten.
Naar stabilisatie van den dollar!
Poging tot opstand in Argentinië onderdrukt.
Aftreden van Mgr. d’Herbigny ais tooi sitter van
.Pro Russia”!
tjken
reikt
door
1 die
rten,
tees-
>der-
n in
ud).
len-
Het Kamerlid dr. CosUneacoe, die hem
vergeselde, werd gewond.
De dader van den aanslag werd «ogen
blikkelijk gearresteerd. Zün verhoor heeft
tot ep dit eogenbHk nog niets opgeieverd.
daar t!. weigert da hem gestelde vragen te
beantweerden
De wet tot voorziening in het bestuur der ge
meente Bcerta reeds afgekondigd.
Verdragen met Duitschland bekrachtigd.
verschillende* artikelen
l Je-
En
iden.
(jken
«e-
ge-
■^IHIIHIMHIl^llHnilllllNlllllllllinjMllllilUIIIIIIIIIIIIIWIIIIWnUMHMmHtmMmHmH!^
wan-
Jven,
da-
sder-
die
jker-
ierg-
n; J.
faar-
Pz..
held zijn weg zocht en vond van stad tot stad,
van land tot land, onder de felle tropenzon, in
de zoele nachten, door de wolkensluiers van het
Westen. De radio bracht de daverende nulde,
die het wakkere viermanschap bü zijn aan
komst in Indlë te beurt viel, getrouw over, de
radio liet ook het Moederland meeleven met het
uitgeleide, dat men de dappere mannen bij het
aanvaarden van de terugreis deed. Zoo sprong
de vonk van de geestdrift over en weer, het
Rijk in Europa, het Rijk in Azië voelden zich
niet langer gescheiden door werelden en we
reldzeeën. Er kwam een vogel gevlogen, de
vrleskoude lucht van Holland nog in de stalen
slagpennen. Er kwam een vogel gevlogen, de
diepe geur van den verzadigden tropengrond nog
in de metalen longen. En die vogel vloog heen
en weer in nauwelijks acht dagen!
BUENOS AIRES. 29 Dec. In Rosario
hebben de radicalen een poging gedaan, om
revolutie te maken. Bij de onderdrukking
van de onlusten zijn twintig personen ge
dood en velen gewond. Later trachtte een
menigte het kantoor van de haven
administratie binnen te dringen, doch de
bereden politie kon dit beletten en arres
teerde zestig personen.
Zelden te er den jongsten tijd met een lucht-
vaartprestatie zoo innig mee geleefd ate in deze
dagen met de vlucht van de wondere Fokker-
machine. Men kan gerust zeggen, dat alles wat
in Nederland van vliegen notie had. zich inte
resseerde voor de verrichtingen van de zoo
plotseling beroemde .Pelikaan De bekende lijn
over de globe, krte-kras over drie continenten,
die het groote publiek al niet meer zei dan het
kaartje voor in het spoorboekje, werd weer met
nieuwsgierige belangstelling gevolgd. Met be
wondering en ontzag mat men in de verbeelding
die eindeloosheid van duizenden en duizenden
kilometers door het wereldluchtrulm: bet vlieg
tuig een klein stipje, dat met folUooee aeksr-
MADRID, 29 Dec. (Reuter). De Raad van
Ministers machtigde heden den minister
van Onderwijs den Cortes voor te stellen
art. 31 der wet op de religieuze congregaties
voorloopig nog niet toe te passen. Dit artikel
zegt, als bekend, dat het onderwijs moet
overgedragen worden van de religieuze con
gregaties aan leeken-onderwijzers en -onder
wijzeressen en wel met Ingang van 1 October
1933 voor het lager onderwijs en met Ingang
van 1 Januari 1934 voor het hooger onder
wijs. Lerroux. de voorzitter van den Minis
terraad, verklaarde dat voorloopig nog niet
valt vast te stellen wanneer artikel 31 in
werking treden kan.
WASHINGTON. 39 Dec. (Reuter). Uit be
voegde bron wordt medegedeeld, dat de
netalre doeleinden der regeering zjjn:
In de eerste plaats voortdurend meer aan
biedingen van de zijde der regeering om goud
aan te koopen.
In de tweede plaats verkrijging van toe
stemming van het Congres om beslag te leggen
op een hoeveelheid goud by de Federal Reserve
Banken, die overeenkomt met de winst, die
het gevolg te van de devaluatie der valuta.
In de derde plaats het Initiatief nemen voor
stabilisatie op Internationaal monetair gebied.
Volgens goed geïnformeerde kringen te
een stabilisatie op goudbaste voorzien op
ongeveer 4134 dollars per ounce goud. het
geen overeenkomt met een devaluatie van
M POL
I
Het Studlecomlté Snelpost Nederland-Indlë
deelt ons mede:
De „Postjager"
avond te 6 30 uur G.M.T. uit Allahabad ver
trokken.
Wanneer de tocht in hetzelfde tempo wordt
voortgezet ate sedert bet vertrek uit Athene
het geval te geweest, te het mogelijk, dat de
„Postjager" hedenavond te Batavia aankrent.
Rekenende voor de vlucht van Amsterdam
naar Athene met een etmaal, zou de tocht van
Amsterdam naar Batavia volbracht zjjn binnen
vier etmalen met vrij lange rustpoosen in ver-
schillend© plBStsen op de route.
Bü een stormloop op het commissariaat
van El Ortondo door een groep radicalen,
werd een der aanvallers gedood. De mani
festanten overmeesterde Bellavista. Alberdl.
Carcarana, Sangeronimo en Sanadaromez.
maar politie en troepen wisten deze plaat
sen later weer te heroveren.
Verwachting:
Zwakke tot matigen Oostelijke tot Noord-
oostelljken wind, nevelig tot zwaarbewolkt,
weinig of geen neerslag, temperatuur om
het vriespunt tot lichte vorst.
Verdere vooruitzichten: langzaam toe
nemende vorst.
Zon op 8.12 - onder 3.53 - Licht op 433
31 December V. M.
De dader van den aanslag is de student
Nicolai Constantinescoe. Hü wierp ook nog
een handgranaat welke ontplofte en den
burgemeester van Boekarest. Costinescoe,
verwondde.
De moordenaar schijnt niet alleen geweest
te zijn, maar helpers gehad te hebben.
Volgens een mededeellng der Kanselarü
van den Minister-President, was hü Ud van
de door de regeering ontbonden Ijzeren
Garde.
Stand op Zaterdag 1 uur nat: 751
Vorige stand 148.
Hadden de wakkere vliegers Smirnoff en
Boer met deae recordvlucht het bewijs ge
leverd. wat er uit de Indlë-machine*, al
dan niet van het nieuwste type, gehaald
kon werden, de opgave waa nu zooveel te
zwaarder, om op de terugreis deae prestatie
te bevestigen en daarmee aan te toonen, dat
het geen toevallige gelukkige omstandig
heden waren, die dit wonderbaariyke resul
taat hadden mogeljjk gemaakt Dut hun ook
dit gelukt te, zal van de allergrootste be-
teekente kunnen zijn veer de ontwikkeling
onzer luchtvaart in nabije en verre toekomst.
■et jaar 1933 te voor sas land ep waardige
wijze besloten door de prestatie van het
Indlë-vliegtuig de „Pelikaan” en sfjn wak
kere bemanning, welke het record van de
heenvlucht AmsterdamBatavia heeft be
vestigd door oko de terugreis in een ver
bluffend tempo binnen den zelfden tijd af
te leggen. Dinsdagmiddag of volgens..
Jav*-t(jd reeds Woensdagmorgen startte
de wondervogel van het vliegveld Tjiutan,
uitgeleide gedaan door een geestdriftige
menigte, en In den vroegen schemer van den
winterschen namiddag verscheen hij heden
boven de nevelige vlakten van het Holland-
sche land.
Onze Rom. correspondent seint ons d-d. 29
Dec.:
De heer C. Boeman van OudkarspeL Llberl-
aansch Gezant bü den H. Stoel, werd neden
door Z. H. Paus Pius XI in büzondere audiëntie
ontvangen.
Hfden werd een decreet gepubliceerd van den
Gouverneur der Stad van het Vatlcaan. Krach
tens hetwelk met ingang van 1 Januari alle
salarissen van meer dan duizend Lire maan
delijks met tien procent, en van meer dan
twee-duizend Lire met vüftien procent verlaagd
worden.
Naar verluidt heeft Mgr. dUerblgny wegens
ziekte ontheffing gevraagd van het voorzitter
schap der Pauselüke Commissie ..pro Russia".
Ate zün opvolger wordt Mgr. Cesarinl genoemd.
Uit Rosario wordt gemeld, dat in
verband met de reeds gemelde on
lusten hier ter plaatse, meer dan 80
pfrtonen zijn gearresteerd. Een
groep aanhangers van Irrigoyen
trachtte hier nog een politiebureau
te bestormen, door eerst vanuit een
vrachtauto met bommen te werpen,
vervolgens door bet te bestor
men, doch de besetting vai\ het
bureau wist door krachtig geweer-
den aanval af te slaan. 20
werden hierbij gedood.
BUREAUX: HOF 6, ALKMAAR
Telefoon Administratie 433, Redactie 633
ABONNEMENTSPRIJS
Mat geïllustreerd Zondagsblad f 0.60 hooger
Dagblad uitgegeven door de
N.V. Drukkerij De Spaamestad - Haarlem
ADVERTENTIEPRIJZEN
Per lossen regel 20c, ingez. med. 40c
p. regel; idem op pag- één 55c p. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek - Telefoonnummer 433
paniek. De aanvallers vluchtten langs de rails.
Agenten zetten hen na. Voortdurend schoten
de aanvallers en verwondden nog een agent.
Pas toen ze hun laatste patronen hadden ver
schoten, kon een agent de aanvallers arrestee-
ren. Een groote menigte had aan de vervolging
deelgenomen en wilde de misdadigers lynchen.
De minister-president was ineengestort. De
dokter kon nog alleen den dood constateeren.
De hoofdaanvaller te 36 jaar oud. Oorzaak van
het attentaat zou zün, dat de studenten op
Doeca vertoornd waren, wyi hü vrümetselaar
zou zün geweest. Zooate reeds gemeld, te de
aanslagpleger lid van de ontbonden „Ijzeren
Gordel".
Doeca was reeds herhaaldelük minister en
een groot bevorderaar der Kleine Entente. Hü
was een gematigd man en trad op voor de
rechten der minderheden in Roemenië, die een
aantal hebben van circa vier mlllloen. Dit was
niet naar den zin der chauvinistische studenten.
Na den dood van Bratlanou werd hü de leider
der liberale partü.
De moord op den minister-president beeft
In de stad Boekarest een groote opwinding ten
gevolge gehad. Nog in den loop van den nacht
verwacht men dat de regeering maatregelen
nemen zal. Geruchten over de afkondiging van
den staat van beleg worden tot heden door
de feiten geloochenstraft.
De te Boekarest verblüvende gezanten heb
ben hun deelneming betuigd. De leiders der
oppositie hebben gecondoleerd, zoowel bü de
liberale partü als bü de weduwe van minister
president Doeca.
Th tegenstelling met de heenreis, toen via
Singapore werd gevlogen, vond de terugreis over
Medan plaat* en pas te Rangoon kwam de
„Pelikaan” weer op de oude route. Al dadelük
ontwikkeld* de „Pelikaan’, die 460 KG. post
meevoerde, weer het verrassende tempo, dat
ook de heenvlucht had gekenmerkt. De eerste
etappe naar Medan verliep vlot, evenals de
tweede tot Rangoon, waar de wielen Woensdag
10.30 (G.T.) den grond raakten, om te 1120
(G.T.) weer Iqs te komen. Toen begon echter
de tegenslag. Op het traject RangoonAkyab
kreeg het vliegtuig met zwaar weer te kampen
en over den afstand van 500 K.M. werd drie
uur langer gedaan dan verwacht was. Maar
de dappere Pelikanen lieten zich niet ontmoe
digen. Op het volgend traject ging er een extra
schepje op. Donderdagochtend 2.46 (A.T.) landde
het toestel te Allahabad en om 3.20 (A.T.) xat
men al weer In de lucht. Alles verliep naar
wensch: Jodhpur werd gepasseerd. Donderdag
middag om 5.10 (P.T.) landde men te Karachi,
vanwaar te 6.10 (P.T.) werd verder gevlogen.
Smirnoffs telegrafisch rapport aan zün directie
te Amsterdam luidde toen: .Motoren nagezien,
alles goed In orde,” maar uit DJask kwam weer
het sombere nieuws: „Zware tegenwind” Dat
de krachtige Noord-Westelüke winden, die in
dezen tüd van het Jaar over Irak en de Perzische
golf waaien, den vliegers parten speelden, bleek
al spoedig uit het feit, dat zü, in plaats van uit
DJask ineens naar Bagdad te vliegen. Vrijdag
ochtend 5.30 ,(A.T.) te Basra landden, waar zü
telegrafisch mededeelden, dat de tegenwind nog
onverminderd aanhield. Toch moest het verloren
terrein herwonnen worden en de onvermoeibare
bemanning stelde zich voor de taak om nog
Vrüdag laat In den avond, vla Cairo, Athene
te bereiken. Toen dit gelukte stond een tüdlge
landing op Schiphol vast.
Toen de aankomst van de „Pelikaan" binnen
den verwachten tüd op Schiphol zekerheid was
geworden, maakte men zich In de Amsterdam-
sche luchthaven op tot een grootsche ontvangst.
Vóór het hoofdgebouw was een podium opge
richt. bestemd voor huldiging der wakkere
luchtvaarder* onmlddellük na hun aankomst.
Reeds uren en uren tevoren heerschte ër op en
om het vliegveld een groote drukte. Luidsprekers
werden opgesteld, om het gesproken woord naar
alle zijden verstaanbaar te maken, ook schün-
werpers stonden gereed voor "t geval de duister
nis den vliegers vóór mocht wezen Het voor het
publiek gereserveerde gedeelte stroomde gelet-
delük vol..De autobussen van Poelgeest reden
uren achtereen In vüf minutendienst af en aan
en nog t^l van andere vervoermiddelen leverden
hun aandeel om een duizendkoppige menigte
naar het vliegveld te brengen. Omvangrijke
politiemaatregelen waren getroffen om de orde
te handhaven.
BOEKAREST, 29 Dec. (Reuter) De minister
president Doeca stond in begeleiding van den
minister van Financiën van den chef van het
Protocool, van den afgevaardigde Costinescoe en
twee rechercheurs op het station.
Drie misdadigers wachtten den premier op.
Een sloop naderbü en sehoot hem driemaal In
het achterhoofd. Een der aanvallers wierp een
donderbus onder het publiek, waardoor de
gedachte werd gewekt, dat er een handgranaat
was geworpen. Er ontstond een geweldige
Omtrent deze kwestie berichtte ons
Spaansche corr«‘«par>'’*nt het volgende:
Zooate men weet zullen met ingang van 1
Januari zs. kloosterlingen in de lagere scholen
geen les meer mogen geven. Op dien datum
moet het onderwijs geheel In handen van 1**-
ken-onderwüzers en -onderwüzeressen zün. Het
ziet er evenwel niet naar uit, dat het zoo zün
zaL Ate de nieuwe regeering de uitvoering der
betreffende 'wetsbepalingen niet opschort wat
dus thans geschied is. Red. zal het nog prac-
tlsch onmogelük zün aan de eischen der wet te
voldoen. De regeering der republiek heeft name-
lük vergeten intüds voor voldoende scholen en
onderwüzers te zorgen.
Zoo heeft de gemeenteraad van Murcl* zich
genoodzaakt gezien tot het besluit te komen, dat
het de gemeente niet mogelük te aan de be
treffende wetsbepalingen op tüd te voldoen. Op
dit oogenbllk genieten 532 Jongens. 836 meis-
Jes en 433 kleinere kinderen onderwijs tn de
scholen, die door religieuzen worden gehouden.
Om deze leerlingen alle op behoorlüke wüze
onderdak te brengen zouden 34 nieuwe scholen
gebouwd moeten worden. Daar het volkomen on
mogelijk Is in de bestaande scholen of op an
dere wüze plaats voor zooveel nieuwe leerlingen
te vinden en dezen ook niet zonder onderwüs
kunnen jjlüven. zal Murcia zich niet aan de be
palingen van de wet op de Congregaties kun
nen houden.
lukt, aangezien de politie alle leiders kon
arrestee ren voor zü hun plannen konden uit
voeren,
Op verscheidene plaatsen van het land zün
de telefoon-lünen doorgesneden.
Nog te het geen veertien dagen geleden, dat
op dien vroegen Maandagmorgen de motor van
de veelbelovende „Zilvermeeuw”, die voor een
snelle vlucht op het platform van. Schiphol
startklaar stond, haperde en geheel onverwacht*
de „Pelikaan” uit het veilige nest werd losge
laten. om de taak van de zooveel snellere
machine over te nemen, zoo goed en kwaad
ate het ging.
Toen volgden er dagen van verrassing
spanning. Het Hollandsche hart klopte sneller,
toen uur na uur de berichten bevestigden, wat
niemand had durven hopen, dat de „Pelikaan”,
ondanks haar veel geringere snelheid er In
slaagde het etmaal-gemiddelde van de „Zilver
meeuw" te evenaren en met bewonderenswaar-
dlg doorzettingsvermogen te handhaven tot het
einde toe. Honderd uren lagen er tusschen het
vertrek uit Amsterdam en de aankomst In de
tropen, honderd uren, waarvan de stoere be
manning er ongeveer 75 In de lucht heeft door
gebracht. Zü woekerde met vllegcapacltelt, dag
en werkverdeellng en het resultaat te geweest
een top-prestatle, de reteduur van het lucht
traject NederlandIndlë. tot dusver toch nog
altüd ongeveer zeven dagen, was teruggebracht
tot nauwelüks vier etmalen!
BOEKAREST, 29 Dec. (Reuter).
Minister-President Doeca is hedenavond
om 10 uur 20 op het station van Sinaja
het slachtoffer geworden
slag.
Toen hjj na een langdurige audiëntie
bg Koning Carol in den trein naar
Boekarest wilde stappen, werd hü door
een student met vier revolverschoten in
het hoofd vermoord.
CHtM.WASSCHERU
De ..Postjager*’ is Vrijdagmorgen om
half 8 Greenwichtjjd van Karachi ver
trokken en zonder in Jodhpur te zün
geland. Vrijdagmiddag om half een
Greenwichtjjd, te Allahabad aangeko
men. Het toestel vertrok weer om 6.30
G. T.
Ook op dit traject heeft de „Post
jager", met een snelheid van ongeveer
300 K.M. per uur gevlogen.
Thans bljjft nog af te leggen een af
stand van ongeveer 4700 K.M. tot
Batavia, dus voor de „Postjager" onder
normale omstandigheden ongeveer 16
uur vliegen. Zooals bekend, werd Don
derdag om 2 uur des morgens Green-
wichtjjd van Athene vertrokken.
De afstand Athene-Allahabad van
6000 K.M. werd in 20 vlieguren afge
legd.
