Ar
Roemenië
Premier vermoord
s
Er kwam een vogel gevlogen!
Radio-Record
Prijsvraag
N.V. Radium, Tilburg
Loonsverlaging ten
Vaticane
De „Postjager”
Het nieuws van heden
Spanje
en
m
31
Minister-President Doeca op het station
pan Sinaja door een student
doodgeschoten
Argentinië
opstand
I
iV
Wraak der Ijzeren
Garde
HET NEST
is
f
DE BAROMETER
„PELIKAAN” TERUG IN
F*
nt!
AD
433
29 Dec.
Van
voor
Wasscherij-Ververij S.KROM N.V.
HET MODERNSTE BEDRIJF
De aanslag
Zesduizend K. M. in 20 uren
De Dollar-stabilisatie
Hedenavond te Batavia
oote beteekenis
nze luchtvaart
dig I
srde
lenl
Groote beroering in
Boekarest
Doeca, de vermoorde ministerpresident van
Roemenië
Wetten zijn goedkooper
dan scholen
De Wet op de religieuze congre
gatie» kan voorloopig niet
worden doorgevoerd
Het BerRjnsche Lunapark in vogelvluchtdat na grondige herziening tot Nationaal
park zal worden ingericht
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWINTIG BLADZIJDEN
ZATERDAG 30 DECEMBER 1933
ZEVEN EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 70
Het NOORD-HOLLANDSCH
DACBLAD zal op Nieuwjaar»-
dag NIET verschijnen.
DE DIRECTIE
JOH. LAUWERS
PAYGLOP 3
ALKMAAR
Donkere-kamer-Lampen
AD
Het WeeriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiimiiiiimiHWHfc
Aanhanger» van Irrigoyen deden
in Argentinië een bloedige
greep naar de macht
De beveetiging van het vier dagen
record op de terugrei» wat
een dubbel zware opgave
voor de wakkere be
manning
1500 schitterende prijzen. w.o.:
Bureaux-minist re. Boeken
kasten. Clubfauteuils. Horloges
enz., enz.
Vraagt inlichtingen bij Uwen
Radio-handelaar.
Door vier kogel» in het hoofd ge
troffen wa» premier Doeca
op »lag dood
ADVERTENTIEPRIJZEN
Per lossen regel 20c., ingez. med. 40c.
p. regel; idem op pag één 55 a p. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek - Telefoonnummer 433
Op de postkantoren begint de stroom van
Rteuwjaarswenschen reeds binnen te komen
Politie beheerscht den
toestand
VEREEN1GDE KATHOLIEKE PERS
Dagblad uitgegeven door de
N.V. Drukkerij De Spaarnestad - Haarlem
BOEKAREST, 29 Dec. (Reuter).
Minister-President Doeca is bedenavond
om 10 uur 20 op het station van Sinaja
het slachtoffer geworden
slag.
personen
Aires self zijn alle pogingen mls-
NATIONAAL PARK IN BERLIJN
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
▼aa
O
van een aan-
onze
nen houden.
en
vai
I
en
vuur
In
t
f
nille en
Nleuw-
genoote
jdewlnd,
vrlen-
Nleuw-
BU een stormloop op het commissariaat
van El Ortondo door een groep radicalen,
werd een der aanvallers gedood. De mani
festanten overmeesterde Bellavlsta. Alberdi.
Carcarana. Sangeronlmo en Sanadaromes.
maar politie en troepen wisten deze plaat
sen later weer te heroveren.
ndanks haar veel geringere snelheid er In
laagde het etmaal-gemlddelde van de „Zilver-
neeuw" te evenaren en met bewonderenswaar-
ilg doorzettingsvermogen te handhaven tot het
inde toe. Honderd uren lagen er tusschen het
Minister-President Doeca van Roemenië dood
geschoten
Naar stabilisatie van den dollar?
Poging tot opstand in Argentinië onderdrnkt.
Aftreden van Mgr. d'Herblgny als voorzitter van
„Pro Russia"?
an
Haag.
1 g*-
i de
dant
be-
mo-
I
BUENOS AIRES, 29 Dec. (Reuter). Te
Santa Pe trachtten benden aanhangers van
ex-presldent Irrigoyen de onder-prefectuur
van marine te bestormen, doch deze aanval
werd afgeslagen, evenals aanvallen op de
brandweer-kazernes en polltlebureaux.
Een groot aantal personen zijn bij deze
gevechten gewond.
Volgens de laatste berichten is de orde
hier hersteld.
paniek. De aanvallers vluchtten langs de rails.
Agenten zetten hen na. Voortdurend schoten
de aanvallers en verwondden nog een agent.
Pas toen ze hun laatste patronen hadden ver
schoten, kon een agent de aanvallers arrestee-
ren. Een groote menigte had aan de vervolging
deelgenomen en wilde de misdadigers lynchen.
De minister-president was ineengestort. De
dokter kon nog alleen den dood constateeren.
De hoofdaanvaller is 36 jaar oud. Oorzaak van
het attentaat zou zijn, dat de studenten op
Doeca vertoornd waren, wijl hij -vrijmetselaar
zou zijn geweest. Zooals reeds gemeld, is de
aanslagpleger lid van de ontbonden „Ijzeren
Gordel”.
Doeca was reeds herhaaldelljk minister en
een groot bevorderaar der Kleine Entente. HU
was een gematigd man en trad op voor de
rechten der minderheden In Roemenië, die een
aantal hebben van circa vier mlllloen. Dit was
niet naar den zin der chauvinistische studenten.
Na den dood van Bratlanou werd hij de leider
der Hbernie partij.
De moord op den minister-president beeft
in de stad Boekarest een groote opwinding ten
gevolge gehad. Nog In den loop van den nacht
verwacht men dat de regeerlng maatregelen
nemen zal. Geruchten over de afkondiging van
den staat van beleg worden tot heden door
de feiten geloochenstraft.
De te Boekarest verblUvende gezanten heb
ben hun deelneming betuigd. De leiders der
oppositie hebben gecondoleerd, zoowel by de
liberale partij als bij de weduwe van minister
president Doeca.
held zUn weg zocht en vond van stad tot stad,
van land tot land, onder de felle tropenzon. In
de zoele nachten, door de wolkensluiers van het
Westen. De radio bracht de daverende nulde,
die het wakkere viermanschap bij zijn aan
komst in Indlë te beurt viel, getrouw over de
radio liet ook het Moederland meeleven met het
uitgeleide, dat men de dappere mannen bU het
aanvaarden van de terugreis deed.-Zoo sprong
de vonk van de geestdrift over en weer, bet
Rijk In Europa, het Rijk In Azië voelden zich
niet langer gescheiden door werelden en we
reldzeeën. Er kwam een vogel gevlogen, de
vrleskoude lucht van Holland nog in de stalen
slagpennen. Er kwam een vogel gevlogen, de
diepe geur van den verzadigden tropengrond nog
in de metalen longen. En die vogel vloog heen
en weer in nauwelijks acht dagen I
MADRID, 29 Dec. (Reuter). De Raad van
Ministers machtigde beden den minister
van Onderwijs den Cortes voor te stellen
art. 31 der wet op de religieuze congregaties
voorloopig nog niet toe te passen. Dit artikel
zegt, als bekend, dat bet onderwijs moet
overgedragen worden van de religieuze con
gregaties aan leeken-onderwjjzers en -onder
wijzeressen en wel met Ingang van 1 October
1933 voor het lager onderwUs en met ingang
van 1 Januari 1934 voor het booger onder
wijs. Lerroux. de voorzitter van den Minis
terraad. verklaarde dat voorloopig nog niet
valt vast te stellen wanneer artikel 31 in
werking treden kan.
Zelden is er den jongsten tijd met een lucht-
vaartprestatle zoo innig mee geleefd als in deze
dagen met de vlucht van de wondere Fokker-
Is. zooals gemeld, Vrljdaj machine. Men kan gerust zeggen, dat alles wat
Op uitdrukkelijk verlangen van konlng Carol
■werd het UJk van den Minister-President naar
het koninklijk paleis van Sinaja overgebracht.
De Minister van Eeredlenst. Angelescoe. werd
als oudste Ud van het kabinet telegrafisch naar
Sinaja ontboden.
Men neemt aan dat hU belast zal worden
met de vorming van een nieuw ministerie.
stand op Zaterdag 1 uur njaus ?n
Vorigs stand 746.
Het Kamerlid dr. Costinescoe, die hem
vergezelde, werd gewond.
De dader van deii aanslag werd oogen-
blikkelUk gearresteerd- Zijn verhoor heeft
tot o» dit oeasabük aog nioto oMotaverd.
daar hij weigert do hem gestelde vragen te
brentwomfam
resseerde voor de verrichtingen van de zoo
plotseling beroemde „Pelikaan". De bekende lijn
over de globe, krls-kras over drie continenten,
die bet groote publiek al niet meer zei dan het
kaartje voor In het spoorboekje, werd weer met
nieuwsgierige belangstelling gevolgd. Met be
wondering en ontzag mat men In de verbeelding
die eindeloosheid van duizenden en duizenden
kilometers door bet wereldluchtruim: bet vlieg
tuig een klein stipje, dat met XelUoose aeker-
Onze Rom. correspondent seint ons (Ld. 29
Dec.:
De heer O. Bosman van Oudkarspel Uberl-
aansch Gezant bij den H. Stoel, werd neden
door Z. H. Paus Plus XI In bijzondere audiëntie
ontvangen.
Heden werd een decreet gepubliceerd van den
Gouverneur der Stad van het Vatlcaan, «rech
tens hetwelk met Ingang van 1 Januari alle
salarissen van meer dan duizend Lire maan
delijks met tien procent, en van meer dan
twee-dulzend Lire met vijftien procent verlaagd
worden.
Naar verluidt heeft Mgr. d’Herblgny wegens
ziekte ontheffing gevraagd van het voorzitter
schap der Pauselijke Commissie „pro Russia".
Als zijn opvolger wordt Mgr. Cesarinl genoemd.
Het pet 1M3 is voer ons laad op waardige
wtja. besloten door de preatoUo v^n hot
Inëië-vliegtuig de „Pelikaan” en süa wak
kere bemanning, welke het record van de
heenvlucht AmsterdamBatavia heeft be
vestigd door oko de terugreis In eea ver
bluffend tempo binnen den zelfden tijd af
te leggen. Dinsdagmiddag of volgens..
Java-Ujd reeds Woensdagmorgen startte
de wondervogel van het vliegveld Tjilitan,
■itgelelde gedaan door een geestdriftige
menigte, en In den vroegen schemer van den
winterschen namiddag verscheen bU heden
boven de nevelige vlakten van het Holland-
sche land.
Uit Rosario wordt gemeld, dat in
verband met de reeds gemelde on
lusten hier ter plaatse, meer dan 80
personen zijn gearresteerd. Een
groep' aanhangers van Irrigoyen
trachtte hier nog een politiebureau
te bestormen, door eerst vanuit een
vrachtauto met bommen te werpen,
vervolgens door het te bestor
men, doch de bezetting van het
bureau wist door krachtig geweer-
den aanval af te slaan. 20
werden hierbij gedood.
De dader van den aanslag te de student
Nicolai Constantinescoe. HU wierp ook nog
een handgranaat welke ontplofte en den
burgemeester van Boekarest. Costinescoe,
verwondde.
De moordenaar schijnt niet alleen geweest
te zUn. maar helpers gehad te hebben.
Volgens een mededeellng der KanselarU
van den Minister-President, was hU Ud van
de door de regeerlng ontbonden Ijzeren
Garde.
Hadden de wakkere vliegers Smirnoff en
Boer met deae recordvlucht het bewijs ge
leverd, wat er uit de Indlë-machines, al
dan niet van het nieuwste type, gehaald
kon worden, de opgave was nu zooveel te
zwaarder, om op de terugreis dese prestatie
te bevestigen en daarmee aan te toonen, dat
het geen toevallige gelukkige omstandig
heden waren, die dit wonderbaarlijke resul
taat hadden mogeljjk gemaakt. Dat hun ook
dit gelukt is, zal van de allergrootste be
teekenis kunnen zjjn voor de ontwikkeling
onzer luchtvaart In nabije en verre toekomst
Verwachting:
Zwakke tot matigen Oostelijke tot Noord-
oostciyken wind, nevelig tot zwaarbewolkt
weinig of geen neerslag, temperatuur om
het vriespunt tot lichte vorst
Verdere vooruitzichten: Langzaam toe
nemende vorst
Zon op 8.12 - onder 3.53 - Licht op 433
31 December V. M
^ïllllllllllllllllllllllllllHIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIt||||||||||||||||HinMl
WASHINGTON. 29 Dec. (Reuter). Uit
voegde bron wordt medegedeeld, dat de
netalre doeleinden der regeerlng zijn:
In de eerste plaats voortdurend meer aan
biedingen van de zijde der regeerlng om goud
aan te koopen.
In de tweede plaats verkrijging van toe
stemming van het Congres om beslag te leggen
op een hoeveelheid goud bij de Federal Reserve
Banken, die overeenkomt met de winst die
het gevolg Is van de devaluatie der valuta.
In de derde plaats het initiatief nemen voor
stabilisatie op Internationaal monetair gebied.
Volgens goed geïnformeerde kringen Is
een stabilisatie op goudbasis voorzien op
ongeveer 4134 dollars per ounce goud. het
geen overeenkomt met een devaluatie van
M pCt
Omtrent deze kwestie berichtte ons
Spaansche correspondent het volgende:
Zooals men weet sullen met Ingang van 1
Januari as. kloosterlingen In de lagere scholen
geen les meer mogen geven. Op <u»n datum
moet het onderwijs geheel In handen van lee-
ken-onderwljzers en -onderwUzeressen zUn. Het
ziet er evenwel niet naar uit, dat het zoo zijn
zal. Als de nieuwe regeerlng de uitvoering der
betreffende wetsbepalingen niet opschort wat
dus thans geschied ts. Red. zal het nog prac-
tisch onmogelUk zUn aan de elschen der wet te
voldoen. De regeerlng der republiek heeft name-
lUk vergeten Intijds voor voldoende scholen en
onderwUzers te zorgen.
Zoo heeft de gemeenteraad van Murcla zich
genoodzaakt gezien tot het besluit te komen dat
het de gemeente niet mogelUk is aan de be
treffende wetsbepalingen op tijd te voldoen. Op
dit oogenbllk genieten 532 Jongens. 826 meis
jes en 433 kleinere kinderen onderwUs In de
scholen, die door religieuzen worden gehouden.
Om deze leerlingen alle op behoorlijke wijze
onderdak te brengen zouden 34 nieuwe scholen
gebouwd moeten worden. Daar het volkomen on
mogelUk is in de bestaande scholen of op an
dere wUze plaats voor zooveel nieuwe leerlingen
te vinden en dezen ook niet zonder onderwijs
kunnen blUven. zal Murcla zich niet aan de be
palingen van de wet op de Congregaties kun-
lukt, aangezien de politie alle leiders kon
arresteeren voor z|j hun plannen konden uit
voeren.
Op verscheidene plaatsen van het land zijn
de telefoon-HJ nen doorgeaneden.
BOEKAREST, 29 Dec. (Reuter) De minister
president Doeca stond In begeleiding van den
minister van Financiën van den chef van het
Protocool, van den afgevaardigde Costinescoe en
twee rechercheurs op het station.
Drie misdadigers wachtten den premier op.
Een sloop naderbij en schoot hem driemaal in
het achterhoofd. Een der aanvallers wierp een
donderbus onder het publiek, waardoor de
gedachte werd gewekt, dat er een handgranaat
was geworpen. Er ontstond een geweldige
Het Studlecomltë Snelpost Nederland-Ind
deelt ons mede:
De „Postjager”
avond te 630 uur GM.T. uit Allahabad ve In Nederland van vliegen notie had. zich inte-
trokken.
Wanneer de tocht In hetzelfde tempo wor
voortgezet als sedert het vertrek uit Athe
het geval Is geweest, Is het mogelUk. dat
„Postjager” hedenavond te Batavia aankor
Rekenende voor de vlucht van Amsterdi
naar Athene met een etmaal, sou de tocht v
Amsterdam naar Batavia volbracht zijn binr
vier etmalen met vrij lange rustpoozen In v
schillende plaatsen op de route.
Nog Is het geen veertien dagen geleden, dat
oj dien vroegen Maandagmorgen de motor van
d! veelbelovende „Zilvermeeuw”, die voor een
sielle vlucht op het platform van Schiphol
sartklaar stond, haperde en geheel onverwachts
<2 „Pelikaan” uit het veilige nest werd losge
lden, om de taak van de zooveel snellere
r.achlne over te nemen, zoo goed en kwaad
is het ging.
Toen volgden er dagen van verrassing
panning. Het Hollandsche hart klopte sneller,
sen uur na uur de berichten bevestigden, wat
BUENOS /ilRES. 29 Dec. In Rosario
hebben de radicalen een poging gedaan, om
revolutie te maken. BV de onderdrukking
van de onlusten zUn twintig personen ge
dood en velen gewond. Later trachtte een
menigte het kantoor van de haven
administratie binnen te dringen, doch de
bereden politie kon dit beletten en arres
teerde zestig personen.
Crisis Zetmeel Beschikking vastgesteld.
De wet tot voorziening In het bestuur der ge
meente Beert* reeds afgekondigd. 1
Verdragen met Dnltachland bekrachtigd.
Contingenteering van verschillende artikelen
verlengd.
De „Postjager"* is Vrijdagmorgen om
half 8 Greenwich tijd van Karachi ver- 'ertrek uit Amsterdam en de aankomst in de
trokken en zonder in Jodhpur te zijn ropen’ honderd uren, waarvan de stoere be-
geland. Vrijdagmiddag om half een “«^r» «ucht heeft door-
B febracht. ZU woekerde met vliegcapaciteit, dag-
Greenwichtjjd. te Allahabad aangeko- m werkverdeellng en het resultaat Is geweest
men? Het toestel vertrok weer om 6.30 top-prestatle, de reisduur van het lucht-
G. T. traject NederlandIndlë, tot dusver toch nog
Ook op dit traject heeft de „Post-altUd ongeveer zeven dagen, was teruggebracht
jager" met een snelheid van ongeveer*1 “«uwelUks vier etmalen 1
300 K.M. per uur gevlogen.
Thans blijft nog af te leggen een af
stand van ongeveer 4700 K.M. tot
Batavia, dus voor de „Postjager” onder
normale omstandigheden ongeveer 16
uur vliegen. Zooals bekend, werd Don
derdag om 2 uur des morgens Green
wichtijd van Athene vertrokken.
De afstand Athene-Allahabad
6000 K.M. werd in 20 vlieguren af ge
legd.
D> tegenstelling met de heenreis, toen via
Singapore werd gevlogen, vond de terugreis over
Medan plaats en pas te Rangoon kwam de
„Pelikaan" weer op de oude route. Al dadelijk
ontwikkelde de „Pelikaan", die 460 KG. post
meevoerde, weer het verrassende tempo, dat
ook de heenvlucht had gekenmerkt. De eerste'
etappe naar Medan verliep vlot. evenals de
tweede tot Rangoon, waar de wielen Woensdag
1030 (G.T.) den grond raakten, om te 11.20
(G.T.) weer los te komen. Toen begon echter
de tegenslag. Op het traject Rangoon—Akyab
kreeg het vliegtuig met zwaar weer te kampen
en over den afstand van 500 K.M. werd drie
uur langer gedaan dan verwacht was. Maar
de dappere Pelikanen lieten zich niet ontmoe
digen. Op het volgend traject ging er een extra
schepje op. Donderdagochtend 2.46 (A.T.) landde
het toestel te Allahabad en om 3.20 (A.T.) zat
men al weer in de lucht. Alles verliep naar
wensch: Jodhpur werd gepasseerd. Donderdag
middag om 5.10 (PT.) landde meii te Karachi,
vanwaar te 6.10 (P.T.) werd verder gevlogen.
Smirnoff's telegrafisch rapport aan zün directie
te Amsterdam luidde toen: „Motoren nagezien,
alles goed In orde," maar uit Djask kwam weer
het sombere nieuws: „Zware tegenwind" Dat
de krachtige Noord-Westelüke winden, die in
dezen tüd van het Jaar over Irak en de Perzische
golf waaien, den vliegers parten speelden, bleek
al spoedig uit het feit, dat zjj, m plaats van uit
Djask ineens naar Bagdad te vliegen, VrUdag-
ochtend 5.30 (A.T.) te Basra landden, waar zU
telegrafisch mededeelden, dat de tegenwind nog
onverminderd aanhield. Toch moest het verloren
terrein herwonnen worden en de onvermoeibare
bemanning stelde zich voor de taak om nog
Iemand had durven hopen, dat de „Pelikaan", Vrüdag laat In den avond, vla Cairo. Athene
te bereiken. Toen dit gelukte stond een tydlge
landing op Schiphol vast.
Toen de aankomst van de „Pelikaan” binnen
den verwachten tyd op Schiphol zekerheid was
geworden, maakte men zich In de Amsterdam-
sche luchthaven op tot een grootsche ontvangst.
Vóór het hoofdgebouw was een podium opge
richt, bestemd voor huldiging der wakkere
luchtvaarders onmlddelljjk na hun aankomst.
Reeds uren en uren tevoren heerschte er op en
om het vliegveld een groote drukte. Luidsprekers
werden opgesteld, om het gesproken woord naar
alle zijden verstaanbaar te maken, ook schijn
werpers stonden gereed voor 1 geval de duister
nis den vliegers vóór mocht wezen. Het voor het
publiek gereserveerde gedeelte stroomde gelei
delijk voL De autobussen van Poelgeest reden
uren achtereen In vjjf minutendienst af en aan
en nog tal van andere vervoermiddelen leverden
hun aandeel om een duizendkoppige menigte
naar het vliegveld te brengen. Omvangrijke
politiemaatregelen waren getroffen om de orde
te handhaven.
BUREAUX: HOF 6, ALKMAAR
Telefoon Administratie 433, Redactie 633
ABONNEMENTSPRIJS»
Per Itwarteel voor Alkmaar f 2,
Voor buiten Alkmaar f 2.85
Met geilluitreerd Zondagsblad f 0.60 hooger
Toen hij na een langdurige audiëntie
hg Koning Carol in den trein naar
Boekarest wilde stappen, werd hjj door
een student met vier revolverschoten in
het hoofd vermoord.
te