Katholieken in- West-Friesland
I
o
Prikkeldraad
I.
Vooruitgang
Het Int. Euch. Congres te Buenos Aires
Cadeaustelsel
GROEIENDE BELANG
STELLING
WOENSDAG 10 JANUARI
HET MAIKOW'SKI-PROCES
In- en uitvoer over
December
Solutie-vat ontploft
Nederland en Bulgarije
RUNDVLEESCH IN BUK
SCHOLEN GESLOTEN
EERSTE KAMER
Oostenrijks saneering
Baars contra Mussert
OMZETBELASTING
PATER MAXIMUS O.M. CAP. f
A
Alle bisschoppen der
wereld uitgenoodigd
DE TEELTBEPERK1NQ VAN
HET RUNDVEE
DE „CERES” ZAKT NOG
DIEPER WEG
LichaKi
r
Toegezegd
Spreektijd beperkt
dan
95
kun-
en
het
clearing-
18842
DEN HAAG, 7 Jan. 1934
der
Een openbaar debat?
De
Controle op de naleving
wln-
Oostenryksche leening
Kansen tot lichten ongunstig
gemeenten
Lector der philosophic te Udenhout
lelijke Opvoeding
Door autobus doodgereden
tot leden van genoemd college:
Buurtverkeer UtrechtNaarden
Naar de missie
telden,
procent
Inwoners,
58152
43.64
Oostenrijk als aan de andere landen,, die ga
rant blijven dat rijn Frankrijk, België, Italië
en Groot-Brittannië zou doen weten, dat dit
de laatste maal Is, dat Nederland zich finan
cieel voqr Oostenrijk Interesseert.
Z. H. trc. Mgr. Santiago Copello,
Aartsbisschop vgn Buenos-Aires
De openbare aanklager in het Maikowski-proces houdt zijn requisitoir tegen de
S3 communisten, beschuldigd van den overval op een S.A.-leider. Op den voor-
grond eenige bekdaagden.
de
10
de
De twintig-Jarige Jan van Rooy uit Hoens-
broek. die Zondagnamiddag met een spilnter-
nieuwen Chevrolet-vrachtauto tegen een boom
botste en In aorgwekkenden toestand werd over
gebracht naar het ziekenhuis te Maastricht, is
in den loop van Maandag tot bewustzijn geko
men. Er ia eenige verbetering In zijn toestand
Ingetreden.
De eerw. broeder Gabriel Mok veld te Delft
Ml Vrijdag 13 Januari weder naar aUn 1~
post to Trinidad vertrekken.
Het voor den Waterweg te Hoek van Holland
den sterken golfslag nog dieper weggezonken.
periode.
van
ge
it waal!
1920
wat
Blokker,
Groote
dienstige
Z. H. Exc. Mgr. Copello verzoekt
den H. Vader een legaat te
willen zenden
De Crisis Rundveecentrale maakt bekend, dat
ook na het Inwerking treden van de Omzetbe
lasting de verkoop van rundvleesch in blik dient
te geschieden tegen een prijs van 35 c. per kilo-
gram-blik.
In dezen prijs Is de Omzetbelasting derhalve
inbegrepen.
De heer J A. Baars heeft namens den Raad
van Toezicht van den Algemeenen Nederland-
schen Fascistenbond. d.d. 8 Januari 1934, den
volgenden brief gezonden i an Ir. A. A. Mussert,
den leider van den N.8B.:
PADANG, 9 Jan (Aneta) Het Blnnenlandsch
Bestuur sloot de Permlacholen én eenige an
dere particuliere scholen te Fort de Kock, die
onder leiding staan van Mochtar Loefthl, we
gens bat uitademen van een antl-Westerschen
geest, die gevaar voor de openbare rust oplevert.
Op één misvatting omtrent de wet worde hier
reeds gewezen. De meenlng schijnt nJ. te be
staan, dat een vóór 1 Januari 1934 met een fa
brikant gesloten koopovereenkomst tot gevolg
heeft, dat geen omzetbelasting verschuldigd is,
ook al wordt het gekochte na dien datum ge
leverd. Deze opvatting Is onjuist, omdat de wet
de belastingschuld verbindt aan de levering.
Over vóór 1 Januari 1934 van fabrikanten ge
kochte, zelfs aan hen betaalde, goederen, welke
op of na 1 Januari 1934 worden geleverd, moet
derhalve omzetbelasting worden betaald.
De korte spanne tijds van een klein Jaar
slechts scheldt ons nog van het 32e Intem
Euch. Congres te Buenos Aires. Het uitvoerend
Comité werkt met koorteachtlgen ijver aan de
voorbereiding daarvan en zijne werkzaamheid
vindt machtigen weerklank In de geestdriftige
toewijding van het Argentjjnsche volk en zijne
steeds groeiende belangstelling in het groot-
sche eucharistische gebeuren van dit Jaar.
Voortdurend ontvangt het Comité vanuit alle
landen van Europa. Amerika en zelfs Australië
aanvragen om Inlichtingen, wel een bewijs,
dat de komende gebeurtenissen In geheel de
wereld hun lichtende schaduwen vooruitwerpen.
Z H Exc de Aartsbisschop van Buenos Aires,
Mgr Santiago Luis Copello. heeft een schrij
ven
van
hen
aan
zijn
van
Saksisch en
van
on t werp- verdrag
lokten geen debat uit.
Blijkens mededeeling van het Centraal Bureau
voor de Statistiek bedroeg de waarde van den
Nederlandschen Invoer (zonder goud en zilver)
over December 1933 106 mlllloen <v_m. 109
mlllioen).
De waarde van den uitvoer beliep over Dec.
ƒ52 mlllioen (vjn. ƒ63 mlllioen).
Het percentage van den invoer, gedekt door
uitvoer, bedroeg over Dec. 48.6 (v.m. 58.0).
De Invoer van goud en zilver over Dec. be
liep ƒ2.823.591 en de uitvoer f 25 263 618.
Eerste Kamer keurt garantie voor
Oostenrijkse he leening goed
Deze monteur, de 21-jarige J. G„ wonende
aan de Laakkade. was bezig met het lasschen
van een ledig ijzeren vat, waarin solutie ge
borgen was geweest, doch waarvan de benzlne-
of benzoldampen nog niet voldoende waren ver
wijderd. Een van de patroons had hem er nog
op attent gemaakt, dat slechts één dop van het
vat was geopend; de monteur meende even
wel, dat het vat voldoende gelucht was. Toen
G. met de steekvlam zijn lascharbeld verrichtte,
explodeerde het vat evenwel met zoodanige he
vigheid, dat nagenoeg alle ruiten van de werk
plaats sprongen, terwijl de vlammen de werk
bank en de kleedlng van G. aantastten, die
zeer ontsteld wegliep.
Bjj de trap ontmoette hij den anderen pa
troon, den heer P. J Wlllers, die hem onmld-
dellijk een jas over het hoofd wierp, waardoor
de vlammen werden gedoofd. Voorts alarmeer
de de heer W de brandweer, die met de mo-
torspuit van het bureau Rbss’ijkscheweg dade
lijk ter plaatse was. terwijl G. per auto van
den G. G. D. naar bet ziekenhuis werd ver
voerd.
De brand had betrekkelijk weinig te bette
kenen. de werkbank met omgeving werden
door het vuur beschadigd, doch dit was spoe
dig gebluscht. De brand- en explosleschade
wordt door verzekering gedekt.
G.’s toestand is redelijk.
Deze toezegging heeft Minister de Graeff
gedaan. Overigens heeft de bewindsman nog
eens zijn vertrouwen in de saneering van Oos
tenrijk uitgesproken.
Men bericht ons uit Sofia, dat volgens offi
cieels statistieken, welke zijn bijgewerkt tot
einde November, de Bulgaarsche uitvoer naar
Nederland 26 646.000 levas bedroeg, terwijl de
Nederlandsche Invoer In Bulgarije 88430.000
levas beliep, tegenover verleden Jaar van den-
zelfden tijd 68.957 000 en 123.376.000 levas.
De vermindering wordt veroorzaakt door het
clearing-systeem. dat door andere landen In
den handel wordt toegepast en nog niet voor
de Bulgaarsch-Nederlandsche handelsrelatiea.
Te Sofia verluidt, dat de Nederlandsche re-
geering eveneens van plan is een
conventie te sluiten met Bulgarije.
De Crlsls-rundveecentrale maakt bekend, dat
het In haar voornemen ligt binnen korten tijd
over te gaan tot het afnemen van vrouwelyke
nuchtere kalveren.
Deze afname houdt verband met de doorvoe
ring van het teeltregellngsplan. hetwelk ten
doel heeft het totaal aantal over te houden kal
veren te beperken.
Nader zal worden bekend gemaakt op welk
tijdstip de levering zal kunnen beginnen en te
gen welke prijzen de afname zal geschieden.
Het is wenaebelijk dat van de zijde der vee
houders een voldoend aantal dezer kalveren ge
leverd wordt, opdat ook ten aanzien van de leve
ring van vrouwelijke nuchtere kalveren dwin
gende maatregelen achterwege kunnen blijven.
De aangiftekaarten voor levering van vee aan
de Crisls-Rundveecentrale zullen vanaf het
oogenbllk der Instelling van de districts-com
missies van de Gewestelijke Rundveecentrales
verkrijgbaar gesteld worden bij de secretarissen
van de dlstrictscommlstes
Tevens blijven zij verkrijgbaar bij de plaat-
selijke zaakvoerders der Nederlandsche Varkens-
centrale, zooals zulks tot dusver het geval was
De Eerste Kamer heeft eveneens zonder
hoofdelijke stemming een voorstel van President
de Vos van Steenwijk aanvaard om den spreek
tijd bu de Algemeene Beschouwingen over de
Rjjksbegrooting te rantsoeneeren. De katholieke
en de soclaal-democratische fractie zullen In
eerste instantie 1 3,4 uur en bij de replieken
3/4 uur krijgen, de overige fracties respectie
velijk IK uur en een 1/2 uur. Dit streven om
in dezen tijd van daden het woord in te per
ken. is niet anders dan toe te juichen. Vooral
van de Ministers werd In het voorjaar, als we
kenlang de belde Kamers tegelijk vergaderen,
wel eens te veel gevergd.
kanten zoo noodig Inlichtingen verstrekken
over de wet en haar ultvoeringsvoorschriften.
aan alle aartsbisschoppen en bisschoppen
geheel de wereld gericht, waarmede hij
m het bijzonder uitnoodlgt tot deelname
het Congres. Tegelijkertijd heeft de pre
sident van het Permanent Comité voor de In
ternationale Eucharistische Congressen. Mgr
Th. L. Heylen, Bisschop van Namen, gelijk het
gebruikelijk ia. een afzonderlijke ultnoodlglng
er aan toegevoegd
De Commissie van Vervoer, onderafdeellng
van het Uitvoerend Comité, is reeds zoover
gevorderd, dat het met reden verwachten mag.
hare werkzaamheden met volledig succes be
kroond te zien. Op haar Initiatief heeft de re-
geering een decreet uitgevaardigd tot onthef
fing van consulaire rechten voor de deelne
mers. hetgeen de reis goedkooper maakt en de
organisatie van pelgrimstochten vergemakke
lijkt.
Naar vernomen wordt maken sommige
keilers er bezwaar tegen om aan fabrikanten
leveranciers de door dezen aan hen in rekening
gebrachte omzetbelasting te betalen.
In verband hiermede wordt er aan herinnerd
dat de omzetbelastlngwet 1 Januari 1934 tn wer
king is getreden en dat de fabrikanten bij leve
ring aan andere fabrikanten en aan groot- en
kleinhlndelaren de door hen betaalde belasting
op de factuur afzonderlijk in rekening moeten
brengen. (Bij leveringen aan anderen dan fabri
kanten, groot- en kleinhandelaren, kunnen de
fabrikanten de omzetbelasting afzonderlijk in
rekening brengen).
Het ligt in de bedoeling binnenkort een aan
vang te maken met de contróle op de naleving
van de omzetbelastlngwet. De ambtenaren die
brengen. (BU leveringen aan anderen dan fabri-
Minder in- en uitvoer
Auto tegen een boom
Ingaands Zondag 14 Januari a a. Ml bet
buurtverkeerbaanvak Utrecht—Hilversum, wor
den uitgebreid tot Naarden-Buaaum.
In de audiëntie, welke Z.H. de Paus aan Z.H.
Exc. den Aartsbisschop van Buenos Aires. Mgr.
Copello verleende in de maand Maart van ver
leden Jaar, heeft Z.H.Exc. den Paus verzocht
bU gelegenheid van het Int. Euch Congres een
Legaat te willen afvaardigen, om de grootsche
plechtigheden te leiden. ZUne Heiligheid gaf
met de grootste welwillendheid ZUne toestem
ming. Thans heeft Mgr. Copello schrlftelUk
een verzoek bU Z.H. Ingediend, dat het Z.H.
moge behagen, een Legaat naar het Congres
te willen zenden, om daaraan grooteren luister
bU te zetten.
Onder leiding van den Eerw Pater Fernan
dez Peres Acosta 8. J.. werd eene afdeellng
van de Paraguaysche Inwoners hier ter stede
opgericht, die zich tot taak heeft gesteld, pro
paganda te maken, om zooveel mogelUk landge-
nooten het Congres te doen bUwonen. Gezien
de vriendschappelUke betrekkingen tusechen de
twee naburige landen verwacht men van deze
propaganda de beste resultaten.
Het Uitvoerend Comité heeft een brochuurtje
uitgegeven met eene uiteenzetting van den
oorsprong, het doel en de plechtigheden van
de Internationals Eucharistische Congressen,
om in binnen- en in buitenland verspreid te
worden. De eerste uitgave had eene oplaag van
een half mlllioen exemplaren
Ook heeft het Comité In een prachtig boek
deel de Beknopte Geschiedenis van alle Inter
nationale Eucharistische Congressen het licht
doen zien Dit werk, geschreven door E.P. H.
Alla 88 8la ten zeerste geschikt, om de ge-
loovlgen in te lichten over bedoelde Congres
sen en geestdrift op te wekken voor het aan
staand Congres.
Verder verschUnen regelmatig rondzendbrie
ven, Informatle-blaadjes voor de pers enz., die
de kennis over de Eucharistische Congressen
bevorderen.
Vanuit Chili, Brazilië. Uruguay. Paraguay.
Spanje. Holland. Roemenië. Canada, Vereenig-
de Staten en de PhlllpUnen heeft het Uitvoe
rend Comité aankondigingen ontvangen over
de organisatie van pelgrimstochten naar het
Eucharistisch Congres van Buenos Aires Van
uit andere landen heeft men om nauwkeurige
inlichtingen gevraagd, om pelgrimstochten te
kunnen voorbereiden.
Verschillende Aartsbisschoppen en Bisschop
pen hebben reeds officieel hunne komst aan-
gekondlgd Reeds nu is het te voorzien, dal
het aantal bisschoppen, die het Congres zul
len bUwonen. groot zal zUn. BU die aankondi
gingen roemen de bisschoppen eenstemmig de
katholiciteit van het ArgentUnsche volk, die
bUaonder zal uitblinken bU den triomf, welke
het aan Jezus in bet Allerheiligst Sacrament
voorbereidt.
Maandagavond omstreeks half zeven Is de
ongeveer 55-Jarige echtgenoote van den heer
J van Ruiven toen «U te Wateringen uit de
autobus staande aan de Sammesbrug, stapte,
door een juist passeerenden vrachtauto gegre
pen en ernstig gewond
De vrouw Is naar het ziekenhuis te Den
Haag vervoerd. ZU bleek bU aankomst reeds
te zUn overleden.
..BU dezen noodig Ik u uit tot een openbaar
debat over het onderwerp: „Principieels ver
schilpunten tusschen NS B. en A.NFB
Daar het voor de toekomst van het Neder
landsche volk van het hoogste belang is klaar
en duidelUk ons beider beginselen naar voren
te brengen en het absoluut noodzakelük Is den
nog niet Fascistisch georiënteerden Nederlander
voor de zuivere en eerlUke keuze te stellen:
..NSB. of A.N.F.B.?”, lUkt mU een openbare
gedachtenwisseling over het bovengenoemde
onderwerp van buitengewoon groot gewicht.
Ik verzoek u daarom beleefd doch dringend.
Iemand uit uwe beweging aan te wUzen. die
met een door mU aan te wUzen persoon uit
onzen bond overleg zal plegen over tUd. plaats
en voorwaarden, waarop een dergelUke debat-
avond zou kunnen plaats vinden."
In het Capucljnerklooster te Udenhout Is
Maandagmorgen overmleden de hoogeerw. Pa
ter Maximus. Lector der phllosophle. Pater
Maximus werd geboren te Asten 23 Mei 1861.
Na zUn studiereis gemaakt te hebben op het
SeraphUnsch Seminarie der Paters CapucUnen
te Langeweg trad hU 4 October 1899 In de Orde
der CapucUnen Den 23 December 1906 werd hU
priester gewUd Na voleinding rijner studies
werd hij benoemd tot Lector der phllosophle,
welk ambt hu nog steeds bekleedde In Sep
tember 1932 vierde hU onder algemeene belang
stelling het zeldzaam jubllé van zUn vUf en
twintig jarig Lectoraat. Tevens wUdde P. Ma
ximus zich met grooten Uver aan de zielzorg
Een hevige hartaandoenlng, welke zich sedert
eenigen tUd openbaarde, dwong hem sedert
eenige weken tot rusten. Op oudejaarsavond
werden hem de laatste H H. Sacramenten toe
gediend.
-w -r y e hebben het rapport van den
NUverheidsraad over het cadeaustel-
sel gelezen alsmede aeven-en-dertig
verslagen van diverse Kamers van Koophandel,
eenige tientallen brochures en niet te tellen
dagblad- en vaktUdschriftartikeien over dit ge
heel eenige verschUnsel in het leven der volke
ren. Men kan het ons dus piet euvel duiden
als wU er niets meer van begrijpen.
Wjj hebben geen houvast meer.
Wat door de voorstanders als een dukdalvige
paal boven water is gezet, wordt door de tegen
standers radicaal ondersteboven gevaren.
Een der pro-menschen voerde aam dat het
niet opgaat, in een land, waar Sinterklaas en
zUn knecht zóó hoog worden aangeslagen, fel
te vechten tegen het cadeau-stelsel, dat door
den grooten kindervriend werd uitgevonden.
Een contra-persoon wierp hiertegen op, dat het
belangeloos uitdeden van geschenken
niets met het cadeau stelsel te maken heeft,
waarop een derde weer aankwam met de op
merking. dat „belangeloos" zeer betrekkelük is
en dat in géén land als het onze het vlsschers-
trucje een kabeljauw met een uitgeworpen
schelvischje te bemachtigen zóó „erg" be
kend is.
U voelt, zoo komt men niet door de kwestie
heen.
WU hebben er toen Uilenspiegel eens op na
geslagen en daar gelezen, dat alleen degene
die het k r U 81, van het geven r U k wordt.
Maar, als men dan weer leest, hoe de beoefe
naars van het cadeau-stelsel beschuldigd wor
den van het feit, dat zU hun klanten de cadeaux
laten betaten. dan wordt men onwillekeurig
mistroostig en komt de neiging op, alles te
laten waaien, gedachtig het spreekwoord: de
wereld wil bedrogen worden!
Het is evenwel duidelUk, dat de wetgever
met die moedeloosheid geen rekening kan hou
den. Die mag voor geen enkele moellUkheid
terugdeinzen, als het om het heil van de natie
gaat en dat doet hU trouwens niet. De
Nederlandsche wetgever leeft pas op, wanneer
er moeilUkheden In zicht zUn. En als ze bU
ongeluk niet aanwezig blUken. dan maakt hU
ze zelf, door de wetten samen te stellen *n een
taal, die niemand verstaat.
Zoo zal er In de Ingewikkelde verwikkeling
van het cadeau-stetoel wis en zeker een oplos
sing worden gevonden.
Wanneer wU alles nog eens goed bekijken,
gelooven wU. dat het cadeaustelsel het op het
eind moet verliezen. Het geeft. eerlUk gezegd,
teveel wanorde in een geordenden staat. Het
strijdt tegen een geregelde levenswU®. wan
neer Iemand, die om een Uswafeltje uitgaat,
met een servies terugkomt; en dat een ander,
die alleen een parapluis noodig heeft, half
wordt gedwongen een heel pond koffie mee
te nemen.
Het Is bovendien oneerlUke concurrentie,
wanneer een drankhandel aan zUn klanten
wel huishoudelUke voorwerpen mag preaentee-
ren en een galanteriezaak dit niet kan doen
met alcoholica.... wpl z# geen vergunning
heeft.
Dan is er nog wat, dat men noemt de geeste-
lUke besmetting: Het moet tenminste al zijn
vóórgekomen, dat op een politiebureau Iedere
vUfde arrestant een klap met den gummistok
kreeg!
Dit alles bijeen nemend, achten wU het toch
maar beter, dat het cadeau-stelsel, evenals
Straperlo en N.8.B., wordt verboden....
Jhr. v. Gitters (A. R) opperde eenig be
zwaar tegen de goedkeuring van het Oosten-
rUksche protocol, waarbü Nederland voor 1
procent 3 mlllloen schilling garant bluft
voor een nieuwe OostenrUksche leening.
De heer van Cltters koesterde twUfel aan
de saneeringsmogelUkheden der OostenrUksche
republiek, had liever de Zwiteersche methode
van hulpverleening een aparte leening tegen
zekere contraprestaties gevolgd en wensch-
te In ieder gevl, dat de Regeering zoowel aan
Een monteur werd aan hoofd
armen gewond
Dinsdagochtend ongeveer half 12 ia de op de
eerste verdieping gelegen werkplaats van de
N. V. Metaal- en Papier waren fabriek P H. Wil-
lers en Zonen aan den RUksstraatweg 334 te
Den Haag een ontploffing geschied, die een
binnenbrand tengevolge had en waarbU een
monteur brandwonden aan hoofd en armen
bekwam.
n.l.
zoo
hoog percentage no/ met 4 j>Ct. tot ruim
94 pCt. steeg In Spanbroek, Nlbblxwoud
en Wognum was de toename niet zoo be
duidend, n.l. in Spanbroek ruim 2 pro
cent, In Nlbblxwoud en Wognunj nog niet
één procent. In de zes niet-Kath. gemeen
ten, Twlsk. Opperdoes, Midwoud. An
dUk, Abbekerk en SUbecarspel ging
eveneens het Kath. percentage overal
vooruit, ook weer met één uitzondering n.l
AndUk. Den snellen vooruitgang dezer ge
meente hebben de Katholieken niet ge
heel kunnen btjhouden. Wel steeg hun
aantal van 470 tot 622, maar het percen
tage daalde met anderhalf procent tot vijf
tien procent, in de laatste 10 Jaar ia het
echter weer stijgende. Krachtig was de
Sr
Afname van vrouwelyke nuchtere
kalveren
Het schip Is nu pl.m een meter dieper ver-
gezonken Dultsche as. „Ceres" is tengevolge van
zakt, zoodat het nu flink in het zand Ugt. Hier
door zUn de kansen om het schip te lichten nog
ongunstiger geworden en het Is dan ook niet on-
waarschUnlUk, dat de reederU er geen moeite
voor zal doen, zoodat de taak aan den RUks-
waterstaat wordt overgedragen. De twee drij
vende bokken, die Zaterdag in den Waterweg
ligplaats hadden genomen voor event, bergings
werk. zUn Maandag weer naar binnen gegaan,
zoodat er blUkbaar nog geen plannen toe MJn.
Uit veiligheid voor de scheepvaart heeft het
loodswezen een wrak-lichtboei Mj het gezonken
schip gelegd.
Eerste Kamer heeft zich hedenavond
zonder hoofdelUke stemming vereenlgd met een
drietal ontwerpen. De naturalisatie van Prof.
Dr. B. van der Waerden. zoon van het sociaal
democratisch Tweede Kamerlid, die IndertUd
nationaliteit verloor door zonder verlof
de Regeering te treden in vreemden
staatsdienst, en het toekennen,
de bevoegdheid tot toetreding tot het
betreffende mlnimumloonen
Ook heeft de Commissie eene aanvraag in
gezonden tot ontheffing van havenkosten voor
de schepen, die de pelgrims van overzee naar
Buenos Aires zullen brengen en die gedurende
het Congres tot hotel sullen dienen voor de
pelgrims.
De muziek van de hymne voor het Euch
Congres is reeds door de Jury officieel goed
gekeurd De componist is Maestro José Gil. Het
Uitvoerend Comité heeft het lied in vele exem
plaren laten drukken tot massa-verspreiding
teneinde bU de congresplechtigheden door het
volk te kunnen worden gezongen Men Is In de
kloosterscholen en op de koren der ordenshuizen
evenals bU de „Acclón cstollcs" er reeds mede
begonnen, de hymne en de liederen te repe-
teeren.
BU K. B. Is met ingang van 1 Januari 1934
eervol ontslag verleend aan:
a. prof. dr. F. J. J, BuytendUk. Groningen,
als lid en voorzitter van het Algemeen College
van advies voor de Uchameluke opvoeding;
b. P Otto. Bloemendaal ab lid en secretaris
van genoemd college met dsnkbtaulglng voor de
door hem In die hoedanigheden beweaen
diensten;
o. dr. F. s. van BouwdUk Bastiaans*.
•s-Gravenhsge; prof. R Casimir 's-Graven-
hage; dr. W P Hubert van BlUenburgh.
Bilthoven; P. W. Bcharroo, Amersfoort: J.
Warner. Zwolle; J. M. J. Korpershoek.
Rotterdam; prof. dr. B. Brouwer. Amsterdam;
A. H. Gerhard, Amsterdam; C. W. de Visser.
Bloemendaal; j. G. Suring, Maarasen. als
leden van genoemd college am dankbetuiging
aan leder voor de door hem in dis hoedanig
heid beweaen diensten;
opnieuw benoemd tot Ud en voorzitter van
genoemd college: prof, dr F. J. J. BuytendUk.
Groningen;
benoemd tot loden van genoemd college:
dr. J. H O. Reys, 's-Oravenhage. voorzitter
van het KoninklUk Nederlandach Gymnasttek-
Verbond; mr A. baron Bchlmmelpennlnek van
der Oye, ■a-Oravenhage. voorzitter van het
Nederlandach Olympisch Comité Federatie voor
Uchaamsvaardlgheiddr. K. H. van Schapen,
Amsterdam; K User, Haarlem: J. Custers.
Eindhoven
Kath. vooruitgang in Abbekerk en Sljbe-
carspel. respectievelijk met bijna zeven en
ruim acht procent.
Blijkens bovenvermelde cijfers is de ge
stadige en betrekkelijk snelle vooruitgang
der Katholieken in het van ouds belang
rijke cultuurgebied, West Friesland, een
niet te ontkennen feit. De oorzaak is niet
ver te zoeken.
Het moderne heldendom, zich uitende In
leege kerken en leege wiegen, viert er hoog
tij, onder een groot deel der nlet-Katho
lieke bevolking. Vermeldenswaard is dan
ook, dat de twee eenigste landelijke ge
meenten, waar het rechtzinnig protestan
tisme van beduidende beteekenis is, n. 1.
And Ijk en Opperdoes, een behoorlijk ge
boortecijfer vertoonen van boven 25. Over
al elders, in de bolwerken van het vrijzin
nig modernisme (het sterk vertegenwoor
digde socialisme mede inbegrepen) blijft
het er beneden en daalt dikwijls tot min
der dan 20, in het ultra moderne Twlsk
zelfs tot beneden 15. Uitzondering vormen
Abbekerk en Venhuizen, waar het belang
rijk Kath. deel der bevolking snel aanwast,
terwijl het niet Kath. deel in de laatste 10
jaar zelfs absoluut achteruitging. Telt men
van de vijf gemeenten met het hoogste
percent katholieken (Wervershoof, Ob-
dam, Grootebroek, Spanbroek en Bo
venkarspel) het totaal aantal geboorten
in de jaren van 1920 tot 1930 samen en
berekent men hieruit het gemiddeld aan
tal geboorten per 1000 inwoners per jaar,
dan komt men tot 34. Doet men hetzelfde
met de vijf gemeenten met het hoogste
percentage niet Katholieken (Twisk, Op
perdoes, Wijdenes, Midwoud en Schelllnk-
hout) zoo komt men tot slechts Iets meer
Han 19.
Resumeerende, krijgt men voor geheel
West Friesland (met Inbegrip dus van „De
Streek”) de volgende cijfers.
Einde 1909 bedroeg de bevolking
zlelep, waarvan 25378 Katholiek of
pCt., einde 1920 in totaal 64465, waarvan
29459 Katholiek of 45.69 procent en ein
de 1930 in totaal 72030, waarvan Katholiek
34596 of 48.03 procent. Gaat derhalve
ontwikkeling in de thans loopende
jaar op denzelfden voet voort als in
twee voorgaande periodes, zoo zou hieruit
volgen, dat West Friesland in 1940 in
meerderheid Katholiek zou blijken te zijn.
Men schrijft ons uit West-Frlesland:
ver het algemeen geven de uitkom
sten der laatste volkstelling, in zake
het ledental der verschillende gods-
genootschappen, een gunstig
beeld van den vooruitgang der Katholie
ken in de betrokken tienjarige
Als bewijs moge slechts dienen, dat
de in deel III officieel met name
noemde Kerkelijke gezindten
in getal) de Katholieke de
ge is, wier percentage sinds
vooruitging. Onder de streken, die,
bedoelden vooruitgang betreft, sinds lang
meer dan gewone belangstelling wekken,
behoort West-Frlesland, omvattende 28
gemeenten, met circa 72000 zielen. Een
onderdeel van dit gewest is ,JJe Streek”
gelegen tusschen Hoorn en Enkhuizen,
thans reeds overwegend Katholiek en be
staande uit negen gemeenten: Schellink-
hout, Wijdenes, Venhuizen,
Zwaag, Westwoud, Hoogkarspel,
broek en Bovenkarspel.
In de twee kleine, voor meer
procent niet-Katholieke gemeenten,
Schellinkhout en Wijdenes liep het aantal
Katholieken van 57 in 1909 terug tot 53 in
1930, terwijl de totale bevolking daaren
tegen, met ongeveer 200 toenam.
In het voor 65 pCt Katholieke West
woud ging eveneens het Katholiek per
centage sinds 1909 iets achteruit, van
1909 tot 1920 zelfs vrU aanzienlijk (ruim
drie procent) doch in de laatste tien Jaar
werd deze teruggang voor het grootste
deel weer ingehaald, zoodat, gezien mede
het momenteel alleszins gunstige geboor
tecijfer, 1940 een percentage belooft, het
welk dat van 1909 niet onbeduidend over
treffen zal In de overige zes gemeenten
is de vooruitgang voor de Katholieken
werkelijk schitterend. Op een toename,
in 21 Jaar tijds, van de helft der bevol
king tot bijna het twee derde deel; zoo
als in Hoogkarspel, en van nog niet het
twee derde deel tot ruim het drie vierde
deel, zooals in Bovenkarspel, zullen slechts
■eer weinig Katholieke gemeenten
nen bogen. In Blokker, Venhuizen, Hoog
karspel, Grootebroek en Bovenkarspel
nam van 1920 tot 1930 het aantal Katho
lieken zelfs meer toe, dan de geheele be
w. het nlet-Katho-
volklng toenam, m.
lieke deel ging in elk dezer vijf gemeen
ten zelfs absoluut achteruit, terwijl
aantal Katholieken van 8548 in 1920 klom
tot 10298 in 1930.
Ons bepalende tot de hoof del] fers blijkt,
dat de betrokken negen gemeenten einde
1909 in totaal 14106 inwoners
waarvan 8295 Katholiek of 58.81
en einde 1930 in totaal
waarvan 12352 Katholiek of 65.54 procent.
Terwijl dus het niet-Katholieke deel
bevolking van 5811 op 6490 kwam en der
halve in 21 jaar met slechte 679 zielen
toenam, steeg het Katholieke deel van
8295 tot 12352 en vermeerderde alzoo met
niet minder dan 4057 zielen.
Wat nu de overige 19 gemeenten betreft,
het Katholiek element is hier beduidend
zwakker vertegenwoordigd dan in „De
Streek”. De drie steden, Hoorn. Enkhuizen
en MedembUk, met 25613 inwoners, waar
van nog niet 30 pCt. Katholiek, geven hier
een doorslag. In Hoorn kwamen de Ka
tholieken, sinds 1909, van ruim 34 op 36
procent, in Enkhuizen van 13 en een half
op 15 en een half. In MedembUk, dat, naar
het zich in 1920 liet aanzien, in 1930 in
meerderheid Katholiek zou zijn, deed de
nieuwe bevolking van den Wieringermeer-
polder-blijkbaar in groote meerderheid
niet-KathoUek het KathoUek percentage
van ruim 46 procent met meer dan 4 pCt.
terug gaan, zoodat in 1930 de verhouding
bijna precies weer was als in 1909
In de overige 16 landelijke
kwamen de Katholieken van 10938 zielen
in 1909 op 14697 in 1930 en namen alzoo
met 3710 zielen toe, terwijl daarentegen de
niet-Katholieken van 11326 in 1909 op
slechts 12890 in 1930 kwamen en dus met
niet meer dan 1564 zielen vooruitgingen.
Maakten hier in 1909 de Katholieken 49
procent der bevolking uit, einde 1930
hadden zij met 53 procent de meerder
heid verworven.
In twee gemeenten, Hoogwoud en Berk
hout, ging in deze 21 jaar de meerderheid
van nlet-Katholiek naar Katholiek over,
in Berkhout weliswaar slechts op het nip
pertje (1422 inwoners KathoUek tegen
1419 nlet-Katholiek). In alle gemeenten,
die in 1909 reeds in meerderheid Katho
Uek waren Wervershoof, Spanbroek,
Obdam, Wognum, Ursum, Nibbixwoud,
Hensbroek en Opmeer ging het Katho
liek percentage vooruit, behalve in Hens
broek, waar dit percentage van bijna 58
procent in 1909 terug liep tot bijna 57 pro
cent in 1920 en zelfs tot slechts 52 procent
In 1930. ^Het kleine Opmeer spant de kroon
met een toename van meer dan 10 pro
cent, daarop volgt Ursem met ruim acht
en een half procent, dan Obdam met acht
en een half procent. Bijzondere vermel
ding verdient Wervershoof met de groot
ste toename van het aantal zielen
1029, waardoor hier het toch ’reeds
