ONS BLAD
Rondom ’t Stavisky-schandaal
Onderhoud met Dr. G
nr
M
Het nieuws van heden
DE KERK IN HET DERDE RIJK
Na de aardbeving
Indië
NOG MEER ARRESTATIES
ALGEMEEN NUT VOOR
EIGENBAAT
WATERSNOOD IN CHINA
De Rijksdag bijeen
in
PROCES VAN MÜNCHEN
DE BAROMETER
Scheepsramp in
China
VEREEN1GDE KATHOLIEKE PERS
nergena mee
Twee schoten in villa
Nat.-Soc. export-artikel?
Op Dinsdag 30 Januari
Minstens 175 slachtoffers
Een taxateur gearreateerd
RIDDERS DER ORDE „PO UR LE MERITE” TE BERLIJN
Pekingache dagbladen bedreigd
Explosie te Voelklingen
Predikant mishandeld
Godsdienstonderricht
in den Elzas
Microscopen
Het aantal dooden minder groot
dan aanuankelyk geraamd
werd: rond 2500
Verwoestingen in stad
en platteland
Vergeef ach proteat tegen inge
voerde wijzigingen
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN
Poe-ji*s keizerkroning
uitgesteld
Kan na de verdwijning der docu
menten het proces wel ge
voerd worden?
B
IM
buiten'nH
te zijn, en
»-
20
Ut.
Redevoeringen van miniater Frank
en van den Aartsbisschop
van Bamberg
„Vieux Logi®”?
JOH. LAUWERS
PAYGLOP 3
ALKMAAR
Kompacten en
Duitschland stelt belang in Ooaten
rijk, maar bemoeit zich verder
ggB A
tn-
lipt,
op
uw-
aan
ADVERTENTIEPRIJZEN
Per lossen regel 20c., ingez. med. 40c
p. regel; idem op pag. één 55cp. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzeru-
Voor de kleine annonces.Omroepers
zie de rubriek Telefoonnummer 433
VRIJDAG 26 JANUARI 1934
F’
F
3
i
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
ZEVEN EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 92
Geen Inkrimping van den suikerbietenatennT
het Anoatolant der
O O
EN
1
5
Minister Frank besloot:
V
r
Stand Visdag aar v*t 7M
Variga Maad; 7M.
Thans blijken echter de twee eerste dee
len van het dossier verdwenen te zyn. Men
vreest dat t op die manier «eer bezwaarlijk
in
ongelukkig
onbekenden
binnen
PEKING. 25 Jan. (Reuter). De troonsbestij
ging van Poe-jl, den regent van Mandsjoekwo,
die zooals men weet tot keizer zal worden ge
kroond is van 1 Maart tot IS Maart uitgesteld.
VOELKLINGEN. 25 Jan. (DNB). Hedenoch
tend te 10 uur heeft in de edelstaalfabriek al
hier een ontploffing plaats gehad, waardoor het
gebouw geheel werd vernield.
Een deel van de werklieden werd onder de
pulnhoopen begraven.
Een arbeider werd dood geborgen, acht werk
lieden werden zwaar gewond.
Een opzichter ligt nog onder het puin.
De oorzaak van de ontploffing Is niet be
kend.
Studiebijeenkomsten van
Hereeniging te Nijmegen.
De kerkstrijd in Duitschland gemeenschappelijk
optreden van katholieken en protestanten T
Minstens 175 dooden bjj een scheepsramp in
China.
Duizenden menschen zouden zjjn omgekomen
bij de overstrooming In China.
Rijksdag tegen 30 Jan. bijeengeroepen.
Rondom het schandaal Stavisky.
te
te
n
t
e
t
De .JJberté” stelt vandaag de vraag of
in de villa te Chamonix, waar Stavisky het le
ven liet, niet twee schoten zijn gelost, vanwelke
het tweede het signaal zou zijn geweest voor de
voor de villa wachtende medewerkers van den
commissaris van politie, die als eerste de sterf
kamer binnentrad. De ..Liberté" beweert voorts
dat de gearresteerde medewerker van Stavisky.
Voif, zfjn heer en meester by de politie heeft
aangeklaagd.
Voorlooplg wordt door een aantal juristen
onderzocht of het mogeiyk is het proces te
voeren, terwijl twee-derde van het dossier ont
breekt. Achten de juristen zulks mogeiyk dan
is een uitspraak van de rechtbank noodlg om
dit besluit te bekrachtigen. Het is niet Buiten
gesloten dat hier tenslotte het Hof van Cassa
tie beslissen moet.
De steden, waar de grootste materieele schade
is aangericht, zyn gelegen in Noord-Bihar, waar
cp zijn minst de helft van bet aantal steenen
hulzen is verwoest. In de stad Monghyr werd
het ziekenhuis vernield en gingen honderden
menschenlevens verloren, toen de bazar ineen
stortte. In Moezaffarpoer zijn omstreeks drte-
„Vijandlgheid tegenover het vaderland Is
iets dat onder de geestelijkheid niet kan en
niet mag voorkomen. De nieuwe staatsvorm
is een feit, nadat het volk er zich voor beeft
uitgesproken. Ook de Kerk heeft den nieu
wen staatsvorm in Duitschland erkend. De
Katholieke Geestelijkheid zal niet alleen uit
verstandelijke overwegingen haar krachten
en haar wil om n.ee te werken aan den
opbouw van het nieuwe Rijk wijden, zij doet
dit op de eerste plaats omdat de leer der
Kerk haar daartoe verplicht.*
Mussolini aldus de journalist heeft eens
gezegd: „Fascisme is geen exportartikel” (geldt
dit ook voor het nat.-soc?)
S(^|
De nieuwe fabriek van betonnen heipalen zal te
Zwfjndrecht worden gebouwd.
ara»
rordt
t op-
aan
ezet.
laad
ider-
ipjes
het
itikt.
t
I
r
SJANGHAI, 25 Jan. (Reuter). De overstroo
ming in de provincies Honan en Tsjili neemt
steeds grooter vormen aan. Volgens nog niet
bevestigde berichten moeten duizenden men
schen om het leven rijn gekomen en gebeele
dorpen zjjn weggespoeld.
ir
j.
Li
n
te
als
n
n
at
et
d-
!n
•n
Ut
a.
in
Het Is bekend hoe het in de afgeloopen we
ken niet voor het eerst was dat de Fransche
politie zich met Stavisky bemoeide. Zijn dos
sier dat in het Parysch paleis van justitie by-
gehouden en bewaard wordt althans diende
bewaard te worden loopt vanaf 1928.
Dit dossier bestaat uit drie deelen waarvan
alleen het laatste betrekking heeft op ae re
cente geschiedenis van den avonturier en zyn
practyken.
LONDEN, 25 Jan. Volgens de thans ter
beschikking staande gegevens omtrent de
aardbeving in Brltsch-Indlë op 18 Januari,
zijn de verliezen aan menschenlevens, of
schoon toch nog groot, veel kleiner dan
gevreesd werd, n.l. niet veel meer dan 2500.
Dit in verhouding tot de buitengewoon
groote schade, die aan huizen, eigendommen
en oogsten is aangericht, lage cUfer, wordt
verklaard door de omstandigheid, fat de
aardbeving plaats had, toen het meeiendeel
der bevolking buitenshuis was.
Een schandaal in een schandaal. Het is moei
lijk een andere benaming te geven aan het feit
dat een goed deel der documenten van het dos-
sler-Stavisky verdwenen is. Weliswaar heeft
men aanvankeiyk beweerd dat er slechts hoog
stens vyftig stukken zoek waren en dat die
waarschijnlijk verzonden waren naar politie
bureaus tn mlnisterieele departementen waar
van ze, na onderzoek, automatisch zouden te-
rugkeeren, doch thans bestaat er absolute ze
kerheid dat een twaalf honderd en misschien
zelfs wel vyftien-honderd documenten verdwe
nen zjjn. Aangezien niemand in staat is ook
maar te vermoeden waar ae gebleven zijn, wordt
er weer een keer te meer een schril licht ge
worpen op toestanden welke er by de Fransche
Justitie schijnen te heerschen.
PARIJS, 25 Jan. (Reuter). Hedenochtend te
half tien hebben Hease en Beineux in het Pare
de Prince op het pistool geduelleerd.
Zonder resultaat werden vier schoten gelost.
De tegenstanders hebben zich niet verzoend.
Chautemps heeft voor de agendacommissie
der Kamer opnieuw met nadruk verklaaru. dat
hy tegen het voorstel van Ybamegamay tot *t
benoemen van een parlementaire enquéte-com-
mlssle is, want het aannemen van het voorstel
zou een demonstratie van wantrouwen in de
regeering beteekenen en het aftreden van het
kabinet ten gevolge hebben. Hoogstens wil hy
accoord gaan met het socialistische voors'el tot
instelling van een eeregerecht, dat als perma
nent Instituut zich echter niet alleen met de
Stavisky-affaire maar met alle gevallen, waar-
by afgevaardigden betrokken zyn. zou hebben
bezig te houden.
Men verwacht, dat de bespreking in de Ka
mer niet voor as. Dinsdag zullen plaats hebben.
In de Kamer protesteerde de rechtsgeoriën
teerde afgevaardigde Martn heden tegen mis
bruiken by de verleenlng van het legioen van
Eer.
Deze onderscheiding mag de rechtspleging
niet vertragen, zooals dat geschied is in een
recente schandaal-affaire» aldus spreker.
De minister van Justitie was het met Marin
eens en deelde mede, dat de regeering een wets
ontwerp heeft ingediend dat voorziet in een
bekorting der buitengewone rechtspleging voor
honderd menschenlevens verloren gegaan, ter
wijl op twee na alle steenen huizen vernield
zijn.
Buiten de steden is de vernieling van hulzen
veel geringer geweest. De meest zichtbare tee
ltenen van de aardbeving zyn daar vernielde
en verdwenen wegen, overstroomde velden en
groote scheuren in den grond, waaruit modder,
zand en water een siykachtig bezinksel over
velden en oogsten hebben uitgespreid. Wegen,
spoorwegen en bruggen zyn zoodanig getroffen,
dat de gewone verbindingen over een groot ge
deelte van de geteisterde streek onmogeiyk zijn
geworden. De ernstigste bedreiging voor de lan
delijke bevolking, die op sommige plaatsen de
ongewone dichtheid van ruim 900 per vierkante
myi bereikt, wordt gevormd door de aan den
landbouw toegebrachte schade, inclusief de ver
woesting der suikerfabrieken. Bovendien zyn tal
van bronnen onbruikbaar geworden en is het
probleem van de verzorging van zuiver drink
water in steden en dorpen uiterst acuut. De
ramp heeft alle standen getroffen. De stede
lingen hebben hun hulzen en bezittingen ver
loren, de landbouwende bevolking haar oogst
en haar markten. Een zeer groot steunfonds zal
daarom noodlg zyn....
Het nat.-soc. heeft een geheel nieuwen eco-
nomischen vorm geschapen, waarop de tot dus
verre bestaande maatstaven ..liberalistisch",
„kapitalistisch” of hun tegendeel niet kun
nen worden toegepast. De nat.-soc. economische
hervorming wordt door tweeërlei gekenmerkt:
door het Fuehrerprincipe, dat in zekeren zin
de organisatorische zijde regelt, en door de
grondstelling .Algemeen belang voor elgenbe.
lang,* die het ideëele „Leitmotiv” bevat. Maar
ook het Fuehrerprincipe is Ideëel verankerd,
vooraoover n 1. een verantwoordeiykheid van de
leiden tegenover de boven hen geplaatste In
stances en ook een verantwoordelykheld van
den boogsten „Fuehrer” tegenover het Duit-
sche volk en de geschiedenis bestaat.
Het aantal dooden In BritacluIndH officieel als
niet veel meer dan 2500 opgegeven.
De te Antwerpen vermiste Duitacbe matroos
zou zich te Rotterdam bevinden-
BAMBERG, 25 Jan. (DJi.B.) Mgr. dr. von
Hauck hield voor de Dekenen en Pastoors van
het Aartsbisdom Bamberg een rede waarin hij,
volgens het „Bamberger Volksblatt,” onder meer
het volgende ze 1de:
Ook de katholieke priesters aldus minister
Frank zyn vellicht om van 's morgens vrolg
tot 's avonds laat uitsluitend de dienaren te
zyn van deze nieuwe volksgemeenschap.
Den leden der rechteriyke macht riep de
minister toe dat de justitie zich niet mag laten
afschrikken door het '"priesterkleed. Het gaat
niet aan dat de Justitie zwicht omdat de een
of ander een ultzonderiyk beroep heeft in het
leven.*
„Iedere politicus moet er van doordron
gen zijn dat de tijd die eenmaal in Beieren
overheerachte, voorby is. De Christelijke
Kerk geniet In de hoogste mate de bescher
ming van den staat en van het Duitacbe
recht, wy zufien er echter voor waken dat
deze bescherming niet misbruikt wordt voor
aanvallen op onze Kerk en op onzen Staat."
Benoemingen by de Paters Augustijnen,
den dartienden sterrit naar
Minister Deckers over zjjn reis met de Hertog
Hendrik.”
SJANGHAI, 25 Jan. (Reuter) Op de Jang-
tseklang heeft in den nacht van 20 op 21
Januari een scheepsramp plaats gehad.
Door een ontploffing ontstemd op een klein
passagiersschip een brand, welke zich snel
ultbreidde; tenslotte zonk het schip. Min
stens 175 passagiers hebben er het leven
by ingeboet.
PARIJS 25 Jan. (Reuter). Naar het „Jour
nal” bericht, zijn de getuigen van André Hesse
ell Beinelx niét tot overeenstemming gekomen.
In den ochtend zullen belde tegenstanders
elkaar derhalve op de pistool ontmoeten.
Het duel zal piaate hebben op een particu
lier terrein.
PARIJS, 25 Jan. (Reuter). Als gevolg van
een onderzoek, dat in verband met de Stavisky-
affaire is Ingesteld op het ministerie van Han
del zün de Inspecteur-generaal voor het cre-
dietwezen op dit ministerie, de la Marche, en
een waarnemend afdeelingschef voor den disci-
plinalren raad gedaagd. Zy moeten hun functie
terstond neerleggen.
Het partybestuur der Radicale Party heeft
besloten het royement van den radicalen afge
vaardigde Bonna ure voor te stellen. Bonnaure
is by het Stavisky-schandaal betrokken en de
Kamer heeft zijn parlementaire immuniteit
reeds opgeheven.
PARIJS, 25 Jan. (Reuter). In de Kamer vorm
de hedenmiddag de kwestie van het godsdienst
onderwijs in den Elzas het onderwerp der de
batten Afgev. Rossé oefende kritiek uit op het
feit, dat de voorschriften over eventueel door
de.ouders tegen het godsdienstonderricht af te
leggen verklaringen in een rondschryven van
Juni 1933 waren gewijzigd en wel onder druk
van de Liga voor menschenrechten. Hierdoor
was het recht van den Elzas geschonden en had
Frankrijk zijn woord gebroken. Het volk van
den Elzas zag in het rondschryven een eersten
stap naar Invoering der leekenwetten en hier
tegen verzette het zich met kracht. Spr. elschte
intrekking van het rondschryven.
Namens de regeering werd hierop verklaard,
dat het rondschryven nochtans zou worden toe
gepast.
Afgev. Oberkirch ondersteunde bet betoog van
Roaaé.
Vier en dertig menschen, die op het achter
dek waren gevlucht, werdeq dopr ego Chineezch
schip gered. By hun aaiDtomst te Sjanghai ver
telden zy. dat hun schip en een lichter, welke
het op sleeptouw bond, beladen waren «net
katoen en talk en bovendien veel passagiers
aan boord hadden. De meeste passagiers en
de bemanning sprongen in het yskoude water,
waar zy weldra omkwamen.
Met verwyzing naar de recente rede van
minister ?Wagner, verzekerde de Aartsbisschop
van Bamberg dat de Katholieke Geesteiyk-
held eerllfk* en ernstig besloten is en gereed
staat om haar krachten dienstbaar te maken
aan den nieuwen staat.
Tenslotte sprak Mgr dr. von Hauck de hoop
uit dat de samenwerking tusachen Kerk en
staat steeds vertrouweliiker en harmonischer en
daardoor inniger en vruchtbaarder moge wor
den. tot heU van het volk.
BERLIJN, 25 Jan. (DJÏB.) Dinsdag, 30 Ja
nuari as. des middags te 3 uur zal de Rijksdag
byeenkomen. Als eenig punt op de agenda
staat een verklaring van de Ryksregeering.
De riddert der Orde ,J*tfur le Mérite" te Berlijn, hebben ter gelegenheid de
herdenking van den geboortedag van Frederik den Oroote, op het gral van den
etichter van deze hoogste Pruisische orde, een krans neergelegd
Resultaten van
Monte Carlo.
De taxateur van de Crédit Municipal de
Bayonne is gisteren gearresteerd, aangezien hy
er van beschuldigd werd Juweelen. die e*n
waarde hadden var hoogstens 39.500 francs en
die ter beleenlng moesten worden aangeboden,
te hebben getaxeerd op 1.800.000 francs. De
arrestant verklaarde, dat de hem thans voor
gelegde juweelen niet dezelfde waren als die
hy indertijd ter schatting kreeg aangeboden.
Batief
Vsgg
|Bk af-
W-er een
’bezit, ook
werkzaam
zal biyken om het proces te voeren. In
ieder geval is het onmogeiyk de verdwenen
deelen van het dossier opnieuw samen te
stellen. Deze reconstructie toch zou noodza-
keiyk den datum 1934 moeten dragen met t
gevolg dat ’n goed deel der ten laste gelegde
misdryven verjaard zouden wezen. De thans
verdwenen documenten had men voor ver
jaring weten te bewaren door bevelschrif
ten tot nader onderzoek, ordonnanties van
den rechter van Instructie, besluiten tot
opschorting van het geding en andere pro
cedures.
den
)rdt
ijez
ant
Bo-
Verscheidene Chineesche bladen te Peking
zyn met de ergste maatregelen bedreigd, wan
neer zy hun kritiek op Poe-jt niet staken. De
dagbladkantoren worden door politiemannen be
waakt.
AUGSBURG, 25 Jan. (D. N. B.) Donderdag
bracht minister Frank zijn eerste offlcleele be
zoek aan Augsburg. Voor den vertegenwoordiger
der rechteriyke macht hield hy een rede, waar
aan het volgende is ontleend:
„Alleen de staat van Adolf Hitler kan het
wagen op een onafhankelyken rechter te ver
trouwen. Intusschen is het Jammer dat de Jus
titie soms zoo hard optreden moet. In verband
hiermee herinnerde de minister aan het vonnis
dat een dag te voren uitgesproken was over
drie katholieke geesteiyken door de byzoodere
rechtbank van München.
Vraag: Beschouwt U het complex Oostenryk
als een partypolltiek verschijnsel?
Antwoord: Het nat.-soc. In Oostenryk be.
vindt zich In een periode van tegenstand, die
ook het Dultsche volk heeft moeten overwinnen
om het nat.-soc. tot ontplooiing te brengen.
Er kan geen twijfel bestaan aan het feit Mat
alleen deze gedachte in overeenstemming is met
het Oostenryksche volksbewustzijn, gezien de
i gemeenschappeiyke afstamming en de geeste-
lyke en gemoeds-richtlng van het Duitsche en
het Roeten rij ksche volk.
Het is derhalve een dwaling, ten deele echter
ook een moedwillig verkeerd begrypen. wanneer
de begrypeiyke deelneming, waarmede het Duit-
sche volk de symptomen volgt van een ont
wikkeling. die het óók zelf heeft doorgemaakt,
als een bewuste en gewilde inwerking op die
ontwikkeling wordt aangerekend. Daar wy over
den afloop van dit proces niet bezorgd behoeven
te wezen, zou een dergeiyke inwerking niet al
leen overbodig zyn, maar zy zou ook niet in
het belang van het Oostenryksche volk zyn.
Het is een byzondere eigenschap van het nat.,
soc., dat zyn kracht grooter wordt door den
tegenstand, die tenslotte wordt overwonnen.
Vraag: Wat denkt U van dé verzoening tus
achen Polen en Duitschland?
Antwoord: Een verzoening tusschen Polen en
Duitschland Is de wensch van den Rykskan-
seller, waarop hy bijzonderen nadruk heeft ge
legd niet alleen in zijn redevoeringen, maar ook
in twee besprekingen met den Poolschen ge
gezant. De diplomatieke besprekingen, die op
deze basis zyn Ingeleid, hebben tot taak, de
oorzaken van de misverstanden, die hebben ge-
heeracht uit den weg te ruimen, en met een
atmosfeer van vertrouwen ook de basis voor
een goede nabuurschap te leggen. Een gemeen
schappeiyke wil tot het bereiken van dit doel
moet, ondanks het gecompliceerde karakter
van het probleem tot een goed resultaat voeren.
Vraag: In verschillende landen bestaat In
breede volkslagen het geloof aan een op komst
zynden oorlog. Gelooft U aan oorlogsgevaar In
Europa?
Antwoord: Het is een zeer betreurenswaardig
verschynsel. dat de beslissing over het lot van
een volk, de beslissing over oorlog en vrede
In de meeste landen berust by bepaalde groe
pen of personen, die den oorlog niet of slechts
gedeelteiyk uit eigen ervaring kennen. Daaruit
vloeit voort, dat de perspectieven van een oor.
log niet slechts overwogen worden met een
lichtvaardigheid, die alleen zy kunnen toonen,
die den oorlog niet practlsch hebben meege
maakt, maar dat aan deze perspectieven op
ooverantwoordeiyke wUze ook In de wereld
opinie een zoo groote speelruimte wordt gela
ten Wanneer de gedachte van den Rykskan-
seller verwerkelijkt zou worden, volgens welke
aan de oud-strjjders een bevoorrecht medebe-
schlkkingsrecht over oorlog en vrede moet
worden toegestaan, dan zou daarin de veilig
ste garantie tegen lederen oorlog te zien zijn.
Ik zie dan in het geheel geen gevaar meer voor
het uitbreken van een nieuwen oorlog in
Europa.
j- f et D. N. B. publiceert een interview
r*4 dat Minister Goebbels aan een speclalen
-*• venflaggever van de „Krakauer Ulus.
trierster Kurier” toestond en waarvan wy hier
de voornaamste passages laten volgen.
Ondervraagd naar de consequenties der na
tionale revolutie in Duitschland In oeconoml-
schen en socialen zin, aelde dr. Goebbels:
BUREAUX: HOF 6. ALKMAAR
Téhfoon Administratie 433, Redactie 633
ABONNEMENTSPRIJS»
Per kwartaal voor Alkmaar f Z—
Voor buiten Alkmaar 12.85
|Met geïllustreerd Zondagsblad 10.60 hooger
Dagblad uitgegeven door do
N.V. Drukkerij De Spaamostad - Haarlem
In het a-s. voorjaar onthulling van het Dr.
Ariéns-stand beeld te Enschedé.
Volgens -en bericht van het „Journal”
uit Bayonne, zou de gearresteerde directeur
van de verre keiingsmaatschappy „Con-
ftance", Guéptn niet slechts met Stavisky
samen hebben gewerkt, doch zelfs een der
elgeniyke initiatiefnemers by de opllch-
tlngsaffalre zijn geweest. Guépln zou op
dracht gegeven hebben te Bayonne voor
•enige mlllioenen francs valsche bonds te
laten vervaardigen, die hy by banken en
verzekeringsmaatschappijen heeft onderge
bracht Als directeur der verzekeringsmaat
schappij verdiende Guépln 800.000 francs
per Jaar. Joch maandelijks gaf hy onge
veer 120.000 francs uit.
BERLIJN. 25 Jan. (V. D.) Het conflict
de Dultsche kerken heeft tot een
incident te BerlUn geleld. Zes
drongen de woning en de werkkamer
van Dr. Jacobi, een der lelden van een groep
van opposltloneele geesteiyken, die zich verzet
ten tegen het gezag van den Rijksbisschop, Dr.
Jacobi preekt in een der voornaamste Beriyn-
sche kerken de Kalsei Wilhelm Gedéchtals-
Klrche. Hy werd door de Indringers mishandeld
en moet met lichte verwondingen het bed bou-
Iden.
In verband met het Staviskg-echandaal kwam het de laatste dagen herhaaldelijk
tot ernstige onlusten te Parijs. Hekken, banken, struiken, alles werd uit den grond
gerukt om het verkeen in de war te sturen De politie had lederen avond handen vol
werk asn da bataaura mUm» ia drtivon en da belhameU te anaateeren
