HET PANAMA-SCHANDAAL
F 77.645.
z
VILWIXE
v&fiaal uan den dag
H
15 ets.
HONIG'S VERMICELLISOEP 6 borden
voor
DE KLEINE ANNIE LIJDT SCHIPBREUK
HET KAPERSNEST
GRATIS ONGEVALLEN-VERZEKERING
De arbeid van de
Lesseps
Pappie vindt z’n tong terug
i
ZATERDAG 3 FEBRUARI
G
"MAN KIJK NIET
ZOO SIP! DRINK
LIEVER EEN TIP!”
De psychologie der
kleine spaarders
ABONNÉ'S GELDENDE
INGEVOLGE
DE
VOOR
ONZE
f 25.-
WAARMEDE
THANS
EEN
VAN
TOTAAL
BEDRAG
VERZEKERDE ABONNÉ'S
AAN
ONZE
UITCEKEERD
IS
DIRECTIE VEREEN. KATHOLIEKE PERS
A
7
i
l
Koffie in voormalig
Duitsch Oost-Afrika
Een missie-congres te
Lissabon
Kath. vereenigingen in
Engeland
I,
L
ROMAN VAN
JOSEPH CONRAD
KEERDEN WIJ UIT AAN ONZE ABONNÉ'S
UTRECHT
Een kwestie
-
„De Gouden Pijl” te koop
gw*
£en pa» verschenen boek van
dr. Bruna Weil over „Panama”
staat thans in het mid
delpunt der belang
stelling
1
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIE MAAL VIER EN TWINTIG UUR NA HET ONGEVAL
J.,Roskam, Alkmaar. f 50.— 1
P. Appel, Oudcarspel f205.— g
B. Ferner, Alkmaar f 20.— 1
H. J. Smit, Amsterdam
I
van zakendoen I
2
I
c
BOOTZ
MARTIN BERDEN
'Nadruk verboden)
een
XtaoUt
0
O
dat Ik die
1
Ik
Wordt vervolgd.
f
1
1
1
1
Maar dollars van papier!
Doch eenmaal zonder gouden kern
Sn stuurloos, viel hij diep,
Zoodat hij overal ter beurs
Een waren chaos schiep.
Toen kwam 't berouw, hij keerde
frug
De beroemde raoe-auto, waarmede sir Henry
Segrave het wereldrecord vestigde, en die „de
gouden pijl" heet, slaat thans verlaten en vuil
in een Londensche garage, en is voor lederen
prijs te bekomen.
i
t
i
i
i
Deser dagen werd te Lissabon het eerste Na
tionaal Congres gehouden ter bevordering van
de missleactle onder de Portugeezen.
De openingsplechtigheid vond plaats in de
kerk der H H. Martelaren en werd verricht door
Kardinaal Emanuele Cerejaira, Patriarch van
Lissabon. Het congres werd gesteld onder de
bijzondere bescherming van de H. Theresia van
het Kindje Jezus en was georganiseerd door het
Genootschap tot Voortplanting des Geloofs.
J
1
1
ZIEKENHUIS EN PENSION
Broeders „ST JOANNES DE DEO*
Opname van mannelijke patiënten
van alle gezindten en leeftijd.
hij
hoe
de zaken
ëWIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIII
I
IIUNUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII1H
WKILEVEK VERE08FCENTUIE KV. IOTTEMM
wumuDJS VERLORENZOON
iiiinnmmiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiH
^iitiiiitiiiiitiitiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiitfiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii^
slechte bui, dan moest de jongeman het
gelden, zoodat hij
bijna geen raad
wist.
vroeg
Smith
„Kan ik niet zeggen,” antwoordde hy weer.
„Zijn gezicht waa zwart gemaakt.**
.Sprak hjj niet erg door den neus op
Nieuw-Schotlandsche-manler?"
,4a, dat deed hy," gaf Sadler langzaam toe.
„Maar dat kan iedereen doen als hjj wil. Het
Is net zoo gemakkeljjk als....
Naast mU fluisterde de cipier; .Snoer hem
den mond; t wordt tijd.”
Ik zelde: „Was het niet een veel ouder man?
Zag hij er niet uit tusschen de veertig en de
vijftig?”
Hoe ziet u er dan uit?** vroeg de stuur
man,
iiiniii!
„Ik ben vier en twintig,” antwoordde ik.
„Ik kan het, u bewijzen.”
.Nu, u lijkt veertig, of ouder” antwoordde
hjj onverschillig. „En hij ook.”
Zijn koele, onverschillige toon overstelpte me
als een slag van een geweldige golf; zoo vol
komen werd het mij duidelijk dat ik alle ken-
teekenen van Jeugd had afgelegd. Het was, of
er Iets werd toegevoegd aan de ontzaglijke
massa water tusschen my en Serapnma; een
groot, groot aantal jaren.
Plotseling drong zich de overtuiging aan mij
op, dat de heele zaak, het lange, moeizame
verhoor, de verklaringen der getuigen, de
schijn van eerlijk spel, gedreven werd in een
geest van spotternij, als bloote formaliteit; dat
de rechter en de adjuncten hoegenaamd geen
belang in het geding stelden. Het was een
vooraf geveld vonnis.
Ik was als verdoofd. De een na den ander
kwam tegen mij getuigen. Ik verweerde mij zoo
goed ik kon, maar ik zag, dat ik niet vorderde.
„Het getuigenverhoor is gesloten, edelacht
bare heeren,” en door heel de zaal ontstond
een geroezemoes van stemmen.
De oude lord Stowell tegenover mij beefde
*n beetje, keek naar het venster, en zelde:
„Beschuldigde, onze procesvorm slaat toe
dat ge, als ge nog iets wenscht te zeggen, nu
de jury toespreekt. Als u een advocaat zoudt
hebben, zou die daarna kunnen pleiter, en uw
getuigen, zoo ge die hebt, ondervragen
Het werd langzaam heel donker In de zaal.
Ik begon mijn geschiedenis te vertellen; het
VM alles aoo eenvoudig, goo duidelijk. Ik zag
'laar *f ouderlijke huis
En vroeg weer om zijn plaatsje in
De goud gevulde kluis.
Haar toch brengt zijn losbandigheid
?en droevig incident:
Vermagerd is hij van een riks
Pot honderd vijftig cent....
De dollar baadde in het goud,
De waarde was zijn kracht.
En dit gaf aan Amerika
Die uitgebreide macht.
Toen.... het verloop van deze munt
Is toch wel heel gewoon
En doet je denken aan *t verhaal
Van den verloren zoon.
Hij raakte in gezelschap van
Inflatie-vrienden en
Werd luid geprezen en gevleid,
Doch wie dat deed was „men".
Hij maakte zich los van het goud
En raakte aan den zwier.
Men sprak al vlug niet meer van
goud,
Een der meest bloeiende vereenigingen in En
geland is de CJMS., de Katholieke Jonge
Mannenvereenlging. Buiten enkele andere clubs
en organisaties oefent deze Jonge Mannenveree-
niging een grooten invloed uit op da geheele
jeugd, zoowel katholiek als niet-kathpliek
Volgens de jongste statistieken was het aan
tal leden op het einde van het vorige jaar tot
23.679 gestegen, die verdeeld zijn over 73 af
titelingen.
Na het Algemeen Congres, dat met Aischen
van hetta’orige jaar in Birmingham werd ge-
houden^Tijn 25 nieuwe afdeelingen opgericht.
Iedere afdeellng staat onder toezicht van een
Diocesanen Raad. Van de verschillende dioce
sen telt het bisdom Liverpool het grootste aan
tal leden (9765).
In Schotland zijn 67 afdeelingen. In dit land
is zij met de Schotsche Katholieke Verkenner»
de grootste Katholieke Jeugdbeweging.
op goeden voet met Miss Amelie. De heer
Howard ontving hem en Smith gaarne, toen hjj
ontdekt had dat de knappe millionnair zich
voor zijn dochter scheen te interesseeren. Hjj
deelde het gewoonljjk dan zóó in, dat hy en
Smith onder het genot van een fijne sigaar
over alles en nog wat babbelden, terwijl Button
geheel aan de genade van Amelie overgeleverd
was. Nu eens moest hij haar op de piano bege
leiden, dan weer een wandeling maken. Rooken
vond Miss Amelie afschuwelijk en ze dronk al
leen maar thee met hët gevolg dat Button het
zelfde moest doen. Had de jongedame een
oct-
Elken dag
aan
ver j
gevor-
derd waren, doch
had het
(Korts inbond -an het vooratgaande: Kemp,
een Engefacbman uit Kent wijkt met Carlo»
Rleao uit naar Jamaica, rebolpen door den
venootde van ettn zuster Veronica Etalpn
Elooksby. Hier komt bit In kennis met den
rechter O'Brien en met Don Ramon, die
Kemp willen overbalen dienst te nemen Ml
■eeroovera. die Rlo Medio als basis hebben
Kemp vlucht, maar wordt later weer door
de zeeroover» gevangen genomen en naar
Rlo Medio gebracht, waar bil gastvrü
ontvangen wordt door Don Balthasar
Hier leidt men hem aan het sterfbed van
Carlo» Het cepeupel elecht de uitlevering
van Kemp en doet als Carlo» luist gestor
ven is. een aanval op het huis, waarbll Don
Balthasar door een Kogel wordt getroffen
en stervend ineen zakt. Als tijdens do be-
grafenlsplech tlgbeden de aandacht afgeleid
fa vlucht Kemp met Don Balthasar*» doch
ter Serafine en wordt opgenomen op bet En-
gefacb» «chip JJon." D» Engelsche Koop
vaarder wordt echter achtervolgd en Kemp
In banden van O'Brien. Deze komt om door
Kemp aan land gaat, valt hll echter weer
verlaat met Serafine en Castro tydelUK bet
de handen van een slulpmoorde-.aar en Kemp
wordt van verechlUendo misdrijven beechul-
aigd, weggevoerd met een Engefach oorioga-
TE OAAMEffAL. V/W DOO&,
D/E L UM/IEEb f JA, Z OOP HAA Z?.
alles daar voor me.... en toch wist ik, dat t
nutteloos was.
Ik herinnerde my in myn cel mezelf te
hebben voorgehouden, dat ik kalm moest zijn;
heel klaar en helder in het begin.
„Op dien en dien dag landde ik te Kingston,
om volontair te worden op de plantage Van
myn zwager, Sir Ralph Rooksby van Horton
Priory in Kent."
Ik was heel koel; Ik was helder....
Naderhand werden de kaarsen aangestoken
op den lessenaar der rechters en het hof kreeg
een heel ander aanzien. Overal waren diepe
schaduwen; en het verlichte gezicht van lord
Stowell leek norscher, minder vriendeliik. ouder
en minder vatbaar voor een straaltje sym
pathie.
Beneden leunden de by het geding betrokken
advocaten met gevouwen armen achterover met
de houding van mannen, die by het dmhakken
van een zwaren boom even rusten. De advoca
ten, die enkel als toehoorders aanwezig waren,
keken my van tyd tot tyd aan.
Intuaschen vertelde ik myn levensgeschiede
nis, hoe ik tegen wil en dank in aanraking
was gekomen met zeeroovers, maar dat was
toch geen kwaad.
„Sommigen van u hebben in betrekking ge
staan met falsarissen, maar dat maakt u toch
geen falsaris?”
Ik geraakte in vuur en vond de woorden
vertelde de geschiedenis voor dat jonge
meisje voor me.
Eensklaps zag ik tusschen het hoofd van een
ouden man met een ontzagiyken neus en een
De procureur-generaal liet zjjn stem hooren.
„Ga verder. Mr. Sadler,” zei hy. „Laat ons
de rest van het complot hooren.”
Een der juryleden begon plotseling luid te,
lachen maar kwam beschaamd, achleiyk tot
bedaren.
Sadler ging verder met de oude geschiedenis.
„Ik zag alles voor me, terwyi hy sprak;
alleen was nu de magere, gele Nichols, met
zyn glimmend gezicht aan 1 kauwen en zyn
broek aan *t ophalen, in plaats van myn Tomas
met zyn dikke vloeken en verontwaardigde ge
baren. En ook kwam voor den dag Nichols*
doellooze wreedheid,”
„Hy had twee pistolen, die hy elk tweemaal
afvuurde, terwyi wy op zyn bevel de lyzellen
heschen om met den schoener geiyk te biyven.
Tweemaal vuurde hy op de bemanning.
Een der getroffenen is later aan de wonden
gestorven.
Later was er een ander schip, een Amerl-
kaansch, op de open zee zichtbaar geworden en
de kapers waren daar toen jacht op gaan
maken....
Hy was aan het einde gekomen van zijn ver
klaring en lord Stowell maakte een beweging
met een van zyn oude handen. Het was alsof op
zyn lessenaar een gi-yze hagedis verschoof, een
weinig in myn richting.
„Nu, gevangene,” zei hy.
Ik haalde diep adem.
Een minuut lang dacht ik, dat er ten slotte
nog eenigszlns van eerlijk spel sprake was.
daar ik een fatsoenlijk, blopd, felauwpoglg jnan
dikke dame met een bruinen mantel, het bleeks
gezicht van myn vader doorgluren. Hy glim
lachte even, knikte verscheidene malen met het
hoofd, knipperde met de oogen en wuifde mU
helmelyk toe.
Het maakte my verstrooid, bracht my uit het
evenwicht; myn kalmte wae heen. Het was
alsof er Iets gebroken was. Van daarna her
inner Ik my maar heel weinig. Het Is best
mogelyk, dat ik „De Gevangene van Dhillon"
heb opgesegd. omdat myn vader my er juist
aan deed denken.
Ik scheen weer terug te zyn op Cuba.
Beneden my waren de advocaten druk aan
het praten.
De officier van justitie haalde een donker
bruinen zakdoek voor den dag en spreidde hem
langzaam uit om zyn neus te snuiten. Een wolk
van West-Indlsche reukwerken steeg er soet en
warm uit op. Het laatst had my die geur ge.-
troffen in Rlo Medio en de gewaarwording was
zoo sterk, dat ik my niet meer herinnerde,
waar ik was.
De kaarsen wierpen een geel achynael op den
lessenaar van de rechten; maar het leek mij
de lichtgloed in de cel, waar ik Nichola en
Salazar had zien schennen. Ik dacht weef
terug te zyn op Cuba.
De menschen in de rechtszaal verdwenen in
de dieper wordende schaduwen. By tyden kon
ik niet spreken. Maar telkens trachtte ik wat
verder ta gaan.
Volgens een bericht van de „East Africa” zal
de koffieproductle van de suikerplantages in de
Zuldeiyke Hooglanden, die over 1933 ruim 24
ton bedroeg, in 1934 zeker tot het tienvoudige
stygen. Voor 1935 kan er zelfs op een opbrengst
van 500 ton worden gerekend.
S f s -f on dit blad ingevolge de veraekeringsvoorwaarden tegen f Qflfifï by levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door f by een ongeval met f OCA b|j verlies van een hand 94T oy verlies van een f C/l by een breuk van
QOOBBC S ongevallen verzekerd voor een der volgende ultkeerlngen f <?(/(/(/.-verlies van beide armen, beide bsenen of belde oogen f doodeiyken afloop f «zl/»een voet ol een oog f l Aiduim ot wyavinger f OU.’been of arm
voor my had. Hy keek mij scherp aan; ik
scherp naar hem.
Ik zelde: „U wilt niet zweren,
man ben.... Nichola el Escoces?”
Hy keek my nadenkend in myn oogen; het
was een duel tusschen ons belden.
„Zweren niet, zelde hy. „U hadt uw ge
zicht zwart gemaakt en droeg geen baard.”
Een zachte haargroei was gedurende myn ge
vangenschap myn wangen komen bedekken.
Ik wreef er met myn hand langs en dadht,
dat hy al begonnen was bloed af te tappen.
„Ge moet niet zeggen: „U.” zelde ik.
„Ik zweer dat ik het niet geweest ben. Sprak
hy als Ik?"
„Dat kan ik niet zeggen," antwoordde
Sadler, nu eens op den eenen voet en dan op
den andere rustend.
„Had hy oogen als Ik en zooo’n neus, zoo’n
mond?”
r zyn in de laatste weken weer booze
dingen in Frankryk gebeurd en de
Pranschen, vooral de kleine spaarders,
■yn heel ontstemd. Het woord Panama duikt
overal weer op en wekt met recht ontstem
ming en ergernis van den midden-Amerikaan-
schen staat Panama, die nameiyk niets heeft
uit te staan met de gebeurtenissen, die men
als complex met het woerd Panama aanduldt
en kenschetst. Wat om het woord Panama
wordt gegroepeerd, is de ineenstorting der Pa-
namamaatschappy, die in de jaren 7080 van
de vorige eeuw begonnen was met den bouw
van het Panamakanaal. Deze dingen zyn in
vergetelheid geraakt en het tegenwoordige ge
slacht weet er nog maar weinig van. Een ver
gelijking der affaires van heden met het groote
Panama-schandaal, dat de geschiedenis is van
bet .JAenschllche. Allzumenschllche” gaat wel
niet op. maar men kan In dit verband wijzen
op de groote actualiteit van een pas versche
nen boek van een zekeren dr. Bruna Well
^Panama”.
Als goed Dultscher onderzoekt de auteur
alles wat aan bet Panama-schandaal los en
vast zit. Als goed Dultscher verdeelt hy zyn
boek In drie „erachöpfende” deelen: de groote
onderneming, het schandaal, de voltooiing. De
plannen van Ferdinand de Lesseps worden
behandeld, dan komen de opsommingen der
millioenen, die tn de onderneming werden be
legd. schilderingen van de reusachtige krach,
der onderzoekingen, der bewogen debatten In
bet Fransche parlement, der scènes voor het
gerecht, van het ingrypen van Amerika, van
bet vrijsprekende vonnis en ten slotte komt
dan het groote en algemeene zwijgen, dat
over heel den enormen zwendel werd toegedaan.
Voor onze oogen wordt een stichtingsperiode
zichtbaar, die In omvang zonder voorbeeld is
en die wy niet meer kunnen begrijpen, ook wy
niet, die toch Ivar Kreuger beleefden en zagen,
hoe gemakkeiyk toch menschen zyn te be
driegen, 41e beweren, de wetten der economie,
■van het fatsoen en van wyze voorzichtigheid
te kennen. Terwyi echter by zulke avontuur
lijke en gewetenlooze ondernemingen tenslotte
alles In rook opgaat, is by het Panama-schan-
daal het werk overgebleven, dat natuuriyk in
hoofdzaak van geheel andere zijde ten einde
werd gevoerd.
Gebleven is het kanaal en het is de waar
heid, dat dit bouwwerk wat de verkeerscijfers
betreft er veel gunsMger voerdtaat dan de
Lesseps het had berekend. De roem, dien Fer
dinand de Lesseps -had verworven met het
aanleggen van het Suezkanaal, is ook ver
bonden met het Panamakanaal. Men moet
deze twee reusachtige waterbouwwerken In ver
binding met elkander zien. Dan zal men moe
ten constateeren, dat zy geheel op het conto
moeten worden geschreven van de geweldige
scheppende energie van Ferdinand de Lesseps.
Niemand kan natuuriyk bestryden, dat de be-
grooting van het kanaal verschillende malen
is overschreden en niemand ml beweren, dat,
wanneer men al het geld optelt, dat voor bet
kanaal is uitgegeven, men kan spreken van
rentabiliteit van 't kanaal in den elgeniyken
zin. Maar het werk staat en zal biyven voort
bestaan als bet trotsche monument van men-
scheiyk vernuft en werkkracht en als een
getuigenis van werelden omspannend verkeer.
Het Panama-schandaal werd in Frankrijk
voorloopig zóó gelikwideerd, als dat in Frankrijk
pleegt te geschieden, wanneer bet nationale
prestige op het spel staat. Wel werden eenlge
persooniykheden aan den schandpaal gezet
en ook Ferdinand de Lesseps en zyn zoon
Walter werden pljniyk getroffen. Maar later
eindigde alles met vrijspraak en de Clemen
ceau van den Panantatljd werd in 1929 onder
de eere-salvo's der Fransche armee ter aarde
besteld.
Smith had het
onderwerp: zaken nog niet durven aanroeren.
„Alles moet geleidelyk gaan," zei hy. „Draag
je leed geduldig. Je weet dat het voor een goed
doel is."
„Meneer James!’* klonk de scherpe stem van
Amelie.
De millionnair verschoot van kleur.
„Ja, Ja, ik kom al,” antwoordde hy haastig.
Het spelletje begon op zyn zenuwen te werken.
Hy at slecht, sliep onrustig en verlangde
hevig naar een oogenblik vrede. Miss Amehe
verstond uitstekend de kunst om iemand dol en
zenuwziek te maken.
Tenslotte gaf de jongeman het op.
„Smith,” zei hy gebroken. ..Dat is zoo geen
leven. Ik scheid er mee uit. t Kan kosten wat
het wil."
^Je ziet er slecht uit,” merkte de kleine
man op.
„Dat weet ik, maar ik ga er een eind aan
maken. Je denkt natuuriyk dat ik de million
nair Bulten ben. hè, maar dan vergis je je. Dt
ben heel eenvoudig de oplichter Leslie Wick
ham. Ik heb je vroeger nooit gekend en alles
wat ik deed, was slechts comedie. Ik hoop dat
je me nu zult laten arresteeren, want ik ver
lang naar de rust van een cel.”
Smith grinnikte.
„Wel, myn zoon." ze! hy vroolyk, ,Je had
dat alles niet behoeven te zeggen.. Dat je Leslie
Wickham bent, wist ik niet, maar het was me
wel duldeiyk, dat je een oplichter was. De
kwestie is, zie je, dat ik zelf James Bulton uit
Philadelphia ben. Toen ik je naam myn
naam in het hotelregister ontdekte, was ik
van plan je de deur uit te gooien, maar toen
ik zag dat je een knap gezicht had, heb ik je
maar geëxploiteerd voor mijn zaken met Ho
ward. Ik kan je feüciteeren. Juist gisteren is het
contract geteekend. Je hebt er goed Je best voor
gedaan en ik voel er niets voor om je te laten
arresteeren. Pak je boeltje en verdwyn. En myn
dank voor je correcte medewerking.”
f AB by verlle» van
f tri/.” anderen vinger
et is nu eenmaal een feit dat iemand die
zich goed weet vóór te doen, wat men
noemt: vooruit komt in de wereld. Leslie
Wickham nu, had behalve een knap gezicht en
beschaafde manieren, ook een geslepen «tel her
sens, zoodat het niet te verwonderen was dat
hy, na volkomen aan lager wal te zyn geraakt,
zyn nieuwe carrière enkel en alleen gebaseerd
had op zyn uiteriyk.
Met een gerust hart teekende hy dan ook in
het gastenboek van het Imperial-hotel met den
naam James Bulton uit Philadelphia, grootste
asndeelhouder in verscheidene spoorwegtruste
en eigenaar van een fabriek van landbouwwerk
tuigen. Nadat de hotel-portier den naam ge
lezen had, boog hy driemaal zoo diep. Het Im
perial-hotel was zeer chic en zeer duur, en Ame-
rikaansche millionnalrs worden zeldzaam op het
i asteland.
Het was dus James Bulton, die zich in het
Imperial-hotel installeerde. Ongelukkig beschikte
de jonge millionnair niet over zooveel contanten
als met zyn staat overeen kwam, zoodat hy al
spoedig van allerlei kocht met zyn dureu naam
als waarborg. Niemand kreeg daardoor eenigen
argwaan. Integendeel, men eerde James Bulton
op de kostbare wyze, waarop men millionnalrs
pleegt te onthalen en het gevolg was dat de
knappe jongeman zich in een minimum van tyd
omringd zag van een schare vrienden eu be
wonderaars, die hem schynbaar uit pure ge
negenheid het leven zoo aangenaam mogelyk
wilden maken.
Dit voortreffelijke leven was ongeveer een
wiek aan den gang, toen er een kleine, gedron
gen man verscheen die naar meneer James Bul
ton vroeg.
Met eenlge geringschatting keek de portier
naar 's mans slordige kleeding, naar zyn baard
van drie dagen en zyn afgetrapte schoenen.
„Wien moet ik aandienen?” vroeg hy dan.
De korte man. die het leven als een grap
scheen op te vatten, grinnikte.
„Nou, voor myn part zeg je dat Smith uit
Chicago er is.”
De portier begaf zich naar Bulton'fa aparte-
menten zonder te kunnen verhinderen dat de
bezoeker hem op den voet volgde. Zoodra de
heer Bulton zich vertoonde, schoof Smith uit
Chicago den portier op zy en begroette den mil-
licnnair allerhartelijkst.
„Hallo, ouwe jongen," lachte hy. ,Hoe maak
je het? Reuze verrast je op het continent aan
te treffen, want ik heb je juist noodig voor een
zaakje."
De millionnair toonde begrijpelykl geen
teekenen van herkenning.
„Ik geloof niet....** begon hy, maar Smith
viel hem dadelyk in de rede.
,4e geheugen weer een beetje van streek?
Nou, dat kan geen kwaad hoor. Maar je her
innert je toch wel je vriend Joe Smith, met
wien je twee jaar geleden in Chicago de ploeg-
yzerfabriek „Simeon” hebt opgericht?”
De millionnair begon het raadzaam te achten
zich het een en ander te gaan herinneren.
„O," zei hy, „Smith? Ja, nu ben ik er. Hoe
gaat het, beste kerel?”
Het bleek den heer Smith uitstekend te gaan.
Alleen was hy bezig om een groote order te
plaatsen en daarvoor had hy de hulp van Bul
ton noodig. Het ging er om den fabrikant Ho
ward in te palmen en het eenlge succesvoUe
aanknooplngspunt zou zyn de dertig-Jarige
slecht gehumeurde en loenschende Miss Amelie
Howard te vermurwen.
„En dat moet jy voor me opknappen.” be
sloot de heer Smith. ,4y hebt er je uiteriyk
voor.”
Leslie Wlekham voelde dat hy in een vreemd
soortig avontuur rolde, dat allerminst ongevaar-
iyk was.
„Maar wat moet ik dan doen?” vroeg hij hul
peloos.
„In één woord gezegd," antwoordde Smith.
„Je zorgt er voor dat je goede vrienden wordt
met Amelie, je neemt haar mee naar partytjes.
je introduceert haar bij allerlei deftige lui en
je bemoeit je met geen enkele andere jonge
dame.”
Doortastend als hy was, had Smith de zaak
al heel spoedig aan het rollen gebracht. De
jonge millionnair kreeg geen kans om tegen te
stribbelen en schikte zich gelaten in zyn lot.
Hy verliet al zUn vroolyke vrienden en raakte
Achter wat thans In Frankryk gebeurt en
het wereldgesprek van den dag is, staat niet
het grootsche plan der splitsing van het
Amerlkaansche continent en het scheppen van
een verkeersweg. die duizenden kilometers
bespaart. Thans gaat het om grof bedrog en
het Fransche volk elscht rechtvaardige straf
fen voor allen, die aan de bedriegerijen zich
hebben schuldig gemaakt. Het stelt zich met
recht op het standpunt, dat de groote dieven
evenzeer bestraft dienen te worden als de
kleine en het Is van meenlng, dat bet recht
en de staat schade lyden. wanneer men een
jongmensch. dat zich vergrypt aan de post-
zegelkas of een jong ambtenaar, die een
kleine verduistering pleegt, jaren lang ln het
gevang werpt, maar menschen, die millioenen
hebben weggegoocheld uit de zakken hunner
lieve naasten en waarde tydgenooten. er nog
al schappeiyk laat afkomen. Het Fransche
volk weigert om de lieden vafl Bayonne te be
schouwen als lieden, die aan de algemeene
crisis ten onder zyn gegaan en het denkt er
niet aan avonturiers te verontschuldigen, die
toomeloos graaiden in de spaarduiten der be-
scheidenen des levens.
Overal rijst telkens weer de vraag, hoe bet
mogelyk is. dat de Franschman, die toch
soiled en yverlg spaarder is, altyd weer by
allerlei avonturen er in loopt. Wy vinden in
het Panamaboek van Well daarop een voor
treffelijk en treffend antwoord-
„De psychologie der kleine spaarders en ka-
pitalistjes. waaraan de Lesseps en zyn ge-
nooten boven alles denken, is in alle landen
een byzoudere wetenschap. Maar wellicht be
staat zy nergens ln grooter contrasten dan in
Frankrijk, waar de spaarzaamheid, de drang
naar het behoud van het bestaande, naar op-
hooplng van vermogen, dat van den vader op
den zoon en den kleinzoon overgaat, spreek-
woordeiyk is. Onder alle regeeringsvormen is
de grondslag der economie altyd te vinden
geweest by de kleine bourgeoisie en de boeren.
Daar wordt iedere sou tweemaal omgedraaid.
Over het opverven van een boerderij wordt in
het gezin jarenlang breeduit beraadslaagd. Het
aanschaffen van een nieuwe machine gebeurt
slechts na allemaarstlgst overleg. De ver
nieuwing van een slaapkamer wordt van jaar
tot jaar verschoven. Maar walmeer dan plot
seling de agenten verachynen van de een of
andere financieels onderneming, die wil gaan
werken in Turkye of ver weg ln Afrika of
Azië, wanneer er kans is op een hoogere rente
Inplaats van de solide drie of vier percent,
wanneer met gloeiende woorden bet project
van een kopermyn of yan een groot kanaal of
van nieuwe spoorwegen ln Hondoeras of bet
opgraven van verborgen schatten wordt ge
schilderd, dan worden die „kleine luyden’’ wild,
dan slaat plots de stemming van gereserveerd
heid. van schrielheid en sparen ln het tegen
deel om. Dan overwint de fantasie van den
Galliër over de nuchterheid van den Romein,
eigenschappen, die in het Fransche volk con-
trasteeren- En dit rijke, verstandige en zoo
goed huishouden kunnende volk opent wyd de
handen, om het resultaat van den arbeid van
generaties vlytige menschen te doen vlieden
naar Rusland of naar Egypte, naar Panama
of de hemel weet waarheen nog meer
Heel goed gezegd. Trouwens met variaties
toe te passen ook op andere landen, niet het
minst op de „pays bas” aan de zee.
