ONS BLAD
Algemeene ontroering
bij geheel de natie
en
rouw
Koningin Emma’s afsterven
Geen défilé
Rouwzitting Tweede Kamer
r
i
ij
Het
heden
Zij is heengegaan zonder eigenlijken
doodsstrijd, zonder groote benauwd
heid, zonder pijn
Schrijven van het
Episcopaat
I
Dinsdag a.s. bijzetting te Delft
Prinses Juliana
zeer bedroefd
nieuws van
NA 43 JAAR
DE BAROMETER
sL 1
1
wa uw
Jt
NIGDE KATHOLIEKE PERS
VER
ZEVEN EN TWINTIGSTE JAARGANG No. 136
(Van
Bijzetting te Delft
Ontroerend afscheid
Een eerewachtalt vroeger
In het sterfhui*
Haar laatste oogenblikken
moeder ging heen”
„Zij had de natie lief”
Fransche deelneming
ROUJf IN LANDS HOOFDSTAD
a
i
Ü-J
1
Geen audiëntie
Af gelast
H..
De drukte voor het Polei* Lange Voorhout te Den Haag,
overlijden van H. M. de Koningin Moeder
Rouwbeklag der Unie van
Zuid-Afrika
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN
1UIIIIUI/4///ZM0KMS
Zeer onder den
indruk
Oostenryksche Regeering
condoleert
JOH. LAUWERS
PAYGLOP 3
ALKMAAR
Brillen en pince-nez
A
ADVERTENTIEPRIJZEN
Per lossen regel 20c., ingez. med. 40c
p. regel; idem op pag- één 55cp. regel
Bij contract sterk verlaagde prijzen
Voor de kleine annonces Omroepers
zie de rubriek - Telefoonnummer 433
WOENSDAG 21 MAART 1934
„Treffelijke gade, wy* bestuurster,
trouwe Moeder en Groot-
Journaliaten betuigen
deelneming
AUerwege hangt de vlag halfstok. Sen ober zicht van de Kolver straat in
Amsterdam,
Mededeeling aan de Kamer
na het bekend worden van het
des
nam
en
het
▼an
meer
de
en
een edele en dierbare vrouw.
veel
Staking by de Chevroletfabrieken in Amerika.
O
!1
gadering
760
I
Ernstige overstroomingen in de residentie Chert-
bon (N.-I.).
I. 2e
I. 2e
De minister van Staat, commissaris der Ko
ningin in de provincie Zuid-Holland, jhr. mr.
dr. van Kamebeek, zal In verband met het over
lijden van H. M. de Konlngin-Moeder. geen
audidntie verleenen op Donderdag 33 Maart as.
De plechtigheden op den dag der begrafenis van
H. M. de Koningin-Moeder sullen door de radio
worden uitgexonden.
Moord te Boven-Hardinxveld bedreven in een
vlaag van godsdienstwaanzin.
Aan andere R K. bladen wordt dringend ver
zocht dit schrijven over te nemen.
i kL
loter
30—
Het Is meer dan 43 jaar geleden, dat bij de
Tweede Kamer een droeve tijding binnenkwam,
als die haar heden bereikte.
het publiek, het onvermoeide, geduldig altijd
maar wachtende publiek.
Het is, of de Hagenaren Koningin Emma ook
In haar dood niet alleen willen laten, of zy een
afspraak hebben gemaakt en er prijs op stellen
om elkander af te lossen, zoodat geen oogen-
bllk, noch 's morgens, noch ’s middags, noch
"•avonds het volk ontbreekt bij haar sterfhuis.
Koningin Emma heeft geleefd, koningin Emma
heeft geleden, koningin Emma is gestorven tus-
schen het haar dierbare Nederlandsche volk. En
was het wellicht geen toeval, dat haar paleis
•De burgerij heeft een eerewacht betrokken.
Zy doet dit spontaan en als vanaelfsprekend.
Ook nu, ook juist nu in haar dood mag de
lieve Vorstinne niet alleen zijn. Zooals vroe
ger altijd belangstellenden samen groepten,
wanneer Koningin Emma In haar équipage
of open auto het paleis verliet, belangstel
lenden, die met een vriendelijken groet van
hun sympathie wilden getuigen, aoo wil men
pok nu niet ontbreken, nu het kleine grijze
paleis met het vergulde balcon en de ver
gulde lantaarns is geworden «en kostbars
Naar wy vernemen is in verbaad met het
overlijden van H. M. de Konlngin-Moeder, het
bezoek van den minister van Blnnenlandsche
Zaken, aan Zeeland, uitgesteld.
J. H. O. JANSEN,
Aartsbisschop van Utrecht
P. A. W. HOPMANS,
Bisschop van Breda
A. F. DIEPEN,
Bisschop van ’s-Hertogenbosch
J. D. J. AENGENENT,
Bisschop van Haarlem
Dr. J. H. G. LEMMENS,
Bisschop van Roermond
Stand op Woensdag 9 aw vjsu: 741
Vorigs stand: 741
jtaal
1470
kal-
'Kg48:
-0.60
88—
per
*tig;
ttig;
Pok-
var-
geie
reen
1—38
ttig;
'lllg;
kilo,
jnen
Na deze met bewogen stem uitgesproken en
door de leden der Kamer staande aangehoor
de rede, heeft de Kamer besloten, het K. B. met
een adres van rouwbeklag te beantwoorden en
is zij in de afdeelingen gegaan, om een Com
missie van redactie voor dit adres te benoe
men.
Zoo is er iets ontroerends gekomen in dit
wachten en wachten van altijd nieuwe men-
schen, een wachten zonder nieuwsgierig opdrin
gen. zonder luidruchtige conversatie of vervelen
de gebaren, een wachten, dat iets plechtigs heeft
gekregen, iets ontzegbaar schoons, een wachten,
dat is geworden tot een symbool van de trouw
en toegenegenheid.
In allen eenvoud maakt de statige huizlnge
M vooral een grootschen indruk. Wij naderen
de stoep en betreden het sterfhuis. In de hall
•tjn bladen papier op een ronden tafel neer
gelegd, waarop de belangstellenden hun namen
schrijven.
In den ochtend
minder, het hoesten
de geneesheer
De reden, waarom Dr. Colyn. als leider van
de regeering, niet geantwoord heeft op de rede
van President Ruys de Beerenbrouck schijnt
te liggen in de omstandigheid, dat allereerst
de Koningin van antwoord dienen moet.
De regeering van de Unie van Zuid-Afrika
heeft haar gezant te 's-Oravenhage opdracht
gegeven om. namens de Unie Regeering. haar
innige deelneming over het ontzettende verlies
van H. M. de Koningin, zoowel als van het volk
van Nederland aan H. M. over te brengen.
toch eigenlijk niets weg heeft van een paleis,
maar er zoo doodgewoon staat Ingebouwd tus-
schen de burgerhuizen.
afzetting
houden
De 30e Maart 1934, de dag, die een „dies ater"
is geworden in de geschiedenis van Nederland
er. Oranje, spoedt weder ten einde. De Voorhout
biedt het beeld der laatste avonden en nachten.
Het schijnsel der booglampen licht wederom
over het voorplein van het paleis en teeken'.
scherp, soms even wiegend, schaduwen over as
phalt en grind. De soldaten staan onbeweeglijk,
politie-agenten survellleeren langs de haag van
stle-
elen
eten
le
als
tot
’Hik,
:ren.
late
en
fzen
voer
lerd.
Izen
ndel
•len,
lerd.
□del
voer
260
De Aartsbisschop en de Bisschoppen van
Nederland aan de hun toevertrouwde
geestelijkheid en geloovigen.
Zaligheid in den Heer.
Koningin Wilhelmina toont zich ook in dit
uur de sterke vrouw die zich beheerscht, die
zich als in zich zelve terug trekt, die haar
leed alleen wil dragen. Maar geheel haar
wezen gaat gebukt onder den zwaren slag. ZU
had een groote toegewijde vereering voor haar
Moeder, die haar zoo zielkundig tot de groote
taak van regeerster opvoedde.
Op 35 November 1890 las de voorzitter, Jhr
Beelaerts van Blokland de koninklijke bood
schap voor, waarin de thans gestorven Konin-
gin-weduwe aan de Staten-Generaal kennis
gaf van het overlijden van Haar Gemaal, Ko
ning Willem III.
Van Bondspresident Miklas heeft H. M. de
Koningin het navolgend telegram ontvangen.
„Met diepe droefheid vernam ik de tijding
van het overlijden van H. M. de Koningin-
Moeder. In verband met het groote verlies,
dab Uwe Majesteit en Uwe Koninklijke Familie
heeft getroffen, voel ik mij gedrongen U mijn
Innige deelneming te betuigen.”
Bondskanselier Dollfuss heeft aan minister
president dr. Colijn een telegram gezonden,
waarin hij de deelneming van de Oostenryksche
regeering uitspreekt.
t t
y
NOORD-HOLLANDSCH DAGBLAD
r
I.
Haar laatste oogenblikken moeten, volgens
«ie verklaringen van den particulieren secretaris,
C- 8. Slxma baron va.1 Heemstra, en van den
behandelenden geneesheer, dr. de Jongh. uiterst
kalm en vredig zijn geweest. Zij is heengegaan
zonder eigenlijken doodsstrijd, zonder groote
benauwdheid, zonder pijn.
Reeds Maandagavond had de dokter hoe
ernstig hij ook den toestand inzag toch nog
een weinig hoop. Een injectie was de hooge
lijdster toegediend en de nacht verstreek kalm.
H. M. de Koningin en Prinses Juliana waren
in het Paleis van de Konlngin-Moeder gebleven
en voor haar waren rustbedden Ingericht. Zij
hadden rich ter ruste begeven met het bevel
haar onmlddellijk te roepen, wanneer de toe
stand erger zou worden.
baar hand over
klopte al flauwer en
einde scheen naby.
De Koningin-Moeder is overleden.
Na de verontrustende berichten der laat
ste dagen over de ernstige ongesteldheid
van Hare Majesteit de Koningin-Moeder -
op wier behoud de liefde van ieder recht
geaard Nederlander zoo gaarne bleef he
pen brengt Ons de vroege morgen de
treurige tijding, welke Ons met ontroering
vervult, dat de dood een einde gemaakt
heeft aan dit kostbare en gezegende leven.
Dankbaar herdenken Wij de heerlijke ga
ven, welke de goede God Ons in dexe waar
dige Vorstin heeft geschonken, wier veel
zijdige gaven van geest en hart voor een
ieder hebben geschitterd, zoo dikwijls Zij
zich in Haar leven, zoo rijk aan verdien
sten, geplaatst zag voor een nieuwe taak,
welke Zij telkens opnieuw met niet te even
aren zorg heeft vervuld.
In diepen rouw gedompeld staan Wij
thans aan haar sterfbed en van dese ko
ninklijke doode gaan Onze gedachten het
eerst uit naar Onze geëerbiedigde Lands
vorst! n en de leden van haar Koninklijk
Huis, die het smartelijkst door dezen dood
worden getroffen. Wij troosten Ons met de
gedachte, dat Haar werken Haar volgen en
W|j bidden, dat de goede God Haar om
Haar werken reeds moge hebben beloond.
Wij wekken onze geestelijkheid en geloovi
gen op zich met Ons in gebed te vereenigen
voor Haar eeuwige rust en ter verkrijging
van Gods kracht en troost voor de zwaar
beproefde Koninklijke Familie.
Te dien einde bepalen Wij, dat tot op den
dag der bijzetting van ’t stoffelijk overschot
na iedere H. Mis door priester en geloovi
gen gesamenlijk vijf Onze Vaders en vijf
Weesgegroeten zullen worden gebeden.
Gegeven te Utrecht, den listen Maart 1934.
BUREAUX: HOF 6, ALKMAAR
Ttlafoon Administratie 433, Redactie 633
ABONNEMENTSPRIJS,
Per kwartaal voor Alkmaar f 2.
Voor buiten Alkmaar f 2.85
fM Boïllustroord Zondagsblad f0.60 hooger
Dagblad uitgegeven door da
N-V. Drukkerij Da Spaarnestad - Haarlem
Dat zy niet leefde In het paleis in een ge
heimzinnige verborgenheid, maar dat men haar
altoos kon zien en groeten in haar hoekje voor
het venster, waar haar vriendelijk oud gezicht
zoo moederlijk zacht, met dien glans van teedere
majesteit en gedekt door het tule weduwenkapje
een heel vertrouwde verschijning was?
Nu zijn voor datzelfde raam de gordijnen strak
gesloten. Nimmer meer zal dit dierbare gelaat
van achter het vensterglas uitzien over de Voor
hout.
Een hand heeft by het sluiten der Winden ook
de glazen met bloeiende hyaclnthen verwijderd,
die eenvoudige, zachte kleurige bloemen achter
de vensters van een paleis. Hoeveel stille vreugde
heeft de grijze vorstinne wellicht gehad over
het groeien en botten van die bloemen, niet
wetende dat zij haar nog zouden overleven?
Thans is ook de gemalin van Koning Wil
lem III herdacht, nu zij naar een beter leven
is overgegaan. Wat zij in de laatste jarenvan
haar huwelijk met Koning Willem en later
als Koningin-Regentes en opvoedster van Ko
ningin Wilhelmina voor ons volk beteekend
heeft, heeft de huidige President der Tweede
Kamer in de hedenmiddag gehouden korte ver
in sobere bewoordingen geteekend,
nadat de griffier, Mr. Kesper, voorlezing ge
daan had van het K. B., waarin H. M. 3e Ko
ningin aan de Staten-Generaal de droeve me
dedeeling deed van het overlijden barer ge
liefde Moeder.
Jhr. Ruys de Beerenbrouck sprak ah volgt:
'17
r. 2s
kw.
kw.
Naar het Paleis aan het Noordelnde werd
getelefoneerd en spoedig verschenen prins Hen
drik en de Vorst van Waldeck, een broer van
Koningin Emma. Haar zuster zou haar niet
meer levend aantreffen. Deze kwam eerst te
10 uur aan. Spoedig verschenen prins Hendrik
en de vorst van Waldeck.
Zij namen afscheid van de doode en nu
werden de leden der hofhouding in de gelegen
heid gesteld een laatsten groet aan de zieke te
brengen.
Koningin Wilhelmina en Prinses Juliana
werden gewekt. Tegen het aanbreken van den
dageraad sag de geneesheer het doodsuur
naderen.
DEN HAAG, Dinsdagavond
Voor het paleis drongen honder
den te zanten, ondanks den regen
den middag, om het komen en
gaan te aanschouwen van al de
autoriteiten, die de condoleance-
lysten komen teekenen.
De politie heeft voor een
gezorgd, militairen
wacht.
Welk een eenvoud heerscht er rondom. Wy
hebben heugenis aan een anderen koninklijken
éeode tn bet Paleis te Brussel, enkele weken
geleden Walk een verschil, daar en hier. DAAr
eenvoud, maar praal tevens, hier in de practi
se!» woning, welke paleis beet, maar een een
voudige woning is gebleven, niets dat aan praal
doet denken I t
Wanneer men de trappen naar de boven
verdieping opgaat, draagt alles het kenmerk
van Hollandsche degelijkheid en voomaamneid,
van Hollandschen eenvoud en simpelheid. Was
dit nu bet verbiyf eener Vorstinne? En hoe
sober is de ruime sterfkamer op de boven-
Msgo.
onzen specialen redacteur)
Als slapend lag Koningin Emma
roerloos ter neder. Het lichaam
was volkomen uitgeput. Zij scheen
geen pijn te hebben en een zware
doodsstrijd bleef haar bespaard. In
tegenwoordigheid van Koningin
Wilhelmina, Prinses Juliana en den
vorst van Waldeck is zij zacht
den dood ingegaan. Tien minuten
over half 8 trad de dood in, kwart
voor 8 was alles gedaan. De ge
neesheer voelde nogmaals den pols
deze had opgehouden te kloppen.
Het hart stond stil, van de lippen
kwam geen ademtocht meer.
DINSDAG A.S. BIJZETTING VAN HET STOF
FELIJK OVERSCHOT VAN H. M. DE KONIN
GIN-MOEDER IN DE NIEUWE KERK TE
DELFT.
De R.K. Journallstenvereeniging en de Neder
landsche Journalistenkring hebben telegram
men van rouwbeklag aan H. M. de Koningin
gezonden.
was de toestand
nam af, wat
een slecht teeken
oordeelde. De zwakte nam blijk-
hand toe. De pols
flauwer, het
De Fransche minister van Buitenland-
sche Zaken Barthou, heeft den Nederland-
schen gezant te Parijs de deelneming van de
Fransche Regeering met het overlyden van
H. M. Konlngin-Moeder doen toekomen.
De commissie van redactie voor het adres van
rouwbeklag is samengesteld uit de leiders van
de voornaamste Kamerfracties. De heer Al
bania, voorzitter van de Sociaal-Democratische
fractie, maakt echter van de commissie geen
deel uit, omdat hy zich as. Donderdag op
reis moet begeven.
Onder de drie leden, die nog door den Voor
zitter in deze commissie zullen worden be
noemd, zal echter een sociaal-democraat zijn.
„De hoop van heel het land
werd niet vervuld. Wat gevreesd
werd, dag en nacht, is over ons ge
komen. Een zware slag treft het
vorstenhuis. Een zware slag treft
ook de natie. Treffelijke Gade,
wijs Bestuurster, in waren Koninklij
ken eenvoud trouwe Moeder,
Grootmoeder, vol van teere sorg
De boodschap van Koningin Wilhelmina tot
Haar volk, de woorden in de Eerste en
Tweede Kamer gesproken, de openiyke rouw
in den lande, spreken van algemeene ont
roering by geheel een natie.
Dinsdagmiddag had Den Haag nog niet het
rouwaspect aangenomen, dat Brussel enkele
weken geleden vertoonde. Hier waren alle
tooneelvertooningen en bioscoopvoorstellingen
alsmede muziekuitvoeringen verboden. te
Brussel vond dit te eigener beweging plaats
RouwétalAges waren des middags nog niet
aaugebracht, maar tegen den avond werden
al meer en meer étalages by Vroom en Drees-
man, by Koch ea., in rouw-étalages veranderd
met het portret van Koningin Emma in het
midden.
De begrafenis kon ozn redenen van
protocols niet meer deze week plaat
vinden.
Het stoffelijk overschot van de
Koningin-Moeder zal Dinsdag a.a in de
Nieuwe Kerk te Delft worden bjj gezet.
Het schryven, waarin de Koningin aan de
Tweede Kamer mededeeling doet van het over
lyden van Haar Moeder, luidt:
Het heeft God behaagd, onze Beminde Moe
der na een kort ziekbed tot rich te roepen.
Met diepe droefheid geven wy U daarwm ken
nis. wy zyn overtuigd dat geheel ons volk
deel neemt in de smart, die Ons en de Onzen
vervult en hiermee bevelen wy U in Godes
Heilige bescherming
voor het beminde Kleinkind zoo
zag de natie haar. Zjj had haar
lief.
Wat Zy gegeven heeft aan Ne
derland, gaf Nederland Haar
weer. Zjj schonk ons gansch haar
hart, ons volk gaf Haar het zijne.
De weemoed over dit verschei-
den wordt omgloord door den glans
der rijke gaven, die in Haar ge
schonken werden. Wy buigen het
hoofd en danken God voor wat
Hij ons bestemde”.
Vredig alsof ze sliep. Mgt de doode op het
ledikant, waarin zy gestorven is. De dood heeft
Baar jonger gemaakt. Het gelaat is wit. Het
weduwekapje dekt haar hoofd. Een eenvoudig
wit gewaad omsluit haar leden. Een onnoeme-
jyke uitdrukking van liefheid zweeft rondom
dese Doode, die zoo goed en zoo sympathiek
voor allen was. Enkele bloemen liggen op het
Sterfbed by Haar.
Aangezien H.M. de Koningin-Moeder
tjjdens haar leven den uitdrukkeljjken
wensch te kennen heeft gegeven, dat
haar begrafenis in grooten eenvoud zou
plaats vinden, heeft H.M. de Koningin,
die zelf de regeling der begrafenis in
handen heeft, bepaald, dat het karakter
van eenvoud, welke Haar Moeder tij
dens haar leven kenmerkte, ook geëer
biedigd zal worden na Haar dood.
Hoogstwaarschijnlijk zal daarom ook
worden afgezien van een défilé langs
het lyk.
es Juliana moet zeer onder den
zyn van het verlies, zy hield heel
n haar Grootmoeder. Zy had een
groote genegenheid voor Haar. De men-
scheiykheid van de Vorstin had altyd
zoo onmlddellijk tot het Konlnkiyk kind
gesproken. Zwaar wordt de Prinses door
den dood van de lieve vrouwe getroffen.
Vele harer oude speelgenooten kwamen
haar dan ook in den loop van den dag
aan het paleis aan het Noordelnde con-
ddeeren.