Napoleon op St. Helena
u&fiaal van den day
PER VLIEGMACHINE DE WERELD ROND
I
D
DE PAASCHOS
HISTORISCH TOONEEL-
SPEL
FORT-MYSTERY
EEN TIP-TOP "TIP"!
"Vorige week voor zaken In
Engeland geweest. Ik nsmr
Epsom, nster do paardenrenneh.
En In het restaurant dlrsct zoo'n
tfp-top kerst naar me toe. Tip,
•Ir?” vroeg hij. Top, zei ik,
geef mij een tip.
Alle abonné’s
ZATERDAG 24 MAART 1934
De inbraak bij
Josuah Bounderby
Na den Boeren-ocr'og
Een duur kopje thee
O
Amerika' en Europa
De onveiligste stad van
Europa
door
Katharina en Robert Pinkerton
,Jn het drama zyn de groote
mannen meer echt dan
in de historie”
200.000 werken over
den Corsicaan
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIE MAAL VIER EN TWINTIG UUR NA HET ONGEVAL
9 ti\a Jf I
I
6
MARTIN BERDEN
(Nadruk verboden)
iiiiiiiiiiimimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiHiiiiiiiiiiiii
Dat
een echte inbreker.**
tWurdt vervolgd)
Toen van der Hoop per vliegmachine een
Holland-Indië-vlucht wou gaan maken, stond
ik vol vreugde te kijken, want soon tochtje sou
mU ook wel lijken. Men zou dan later In de
boeken niet tevergeefs mtfn naam gaan zoeken,
maar dan zou men direct zien staan: Bok Bols
de groote luchtvaartheld.
Toen Ik drie jaar was. heb Ik de buurt In
rep en roer gebracht. Ik ben toen de straat op
gegaan. maar liet mU bijtijds weer pakken. Ben
oude juffrouw, die mij zag, liet mij door de
politie halen. Mijn moeder haalde mij weer te
rug en zei, dat ze mij vreeselijk dom vond.
Het schoolgaan beviel mjf niet erg, veel liever
ging ik de stad in. En, *t is misschien wel niet
zoo mooi, maar ik verslond Gullivers reizen.
Ook ging ik vaak naar de haven en huilde vele
tranen als een boot zoo heerlijk door de golven
schoot.
In het ultge-
geen blaadje
leerd om u te toonen. dat ik d» rol
|ker kan vervullen, precies zóó als die
1 het elscht In dat nieuwe stuk van u.
...nenkort laat instudeeren. Ik bletA me
*t Was niet duur, een halve
ahilllng. Of Ik gewonnen heb?
Man, Ik heb hoelemaal niet
gewed I Oööó, die tip?
waa 'n TIP van BOOTZI
Niet te zoet, niet te straf,
net goedl
BOOTZ
Een zakenman uit Nelson, Nieuw Zeeland, die
lust had om te zwemmen, vertrok met zijn
wekelljksche ontvangsten ten bedrage van meer
dan f750naar zijn zomerhuisje aan zee
Hij had geen tijd gehad het geld naar de
bank te brengen en borg het in het fornuis
wat hem. onder de gegeven omstandigheid de
beste plaats leek. Tijdens zijn afwezigheid
kwamen eenlge familieleden In het huisje Niet
op de hoogte van de aanwezigheid van den ver
borgen schat, maakten zij het fornuis aan om
thee te zetten.
Toen de eigenaar voldoende van zijn zwem
men had genoten en naar zijn huisje terugge
keerd was. bemerkte hij tot zijn groeten schrik,
dat zijn geld tot asch was vergaan. Er restten
hem slechts twee zilveren geldstukken, die on
beschadigd waren gebleven. De kostbare thee
sal den hartochtelijken zwemmer slecht heb
ben gesmaakt.
gehoord en Ik
■Mystery, zooals
het thans heet bereid mij van die legende en
haar gevolgen te bedienen, ofschoon het langen
t|jd geduurd heeft voor Ik een zeer eenvoudige
verklaring vond voor den dood dier Indianen.
De rotsen die het ..Meer aan het Doodenkamp**
omringen, bevatten sommige mineralen of schei
kundige stoffen die. bij verhitting worden opge-
loet en vergiften zijn; snoodst die jager? zich
geheel onwetend hebben verelftlorl
Barcelona kan er op bogen de onveiligste
stad van Europa te zijn. De aanslagen zijn er
legio; gewapende benden, waartegen de politie
machteloos schijnt, vallen nu eens een maga
zijn dan een bank aan of dringen bij particu
lieren binnen en rooven alles wat van hun
gading Is. Deze ongure elementen zijn steeds
welgewapend met revolvers, met handgranaten
en bommen en zien er, als het noodig is, vol
strekt geen bezwaar in van hun wapenen ge
bruik te maken.
Om zich tegen deze „plstoleros” te kunnen
verdedigen, hebben de groote winkels en de
banken zich in staat van verdediging gebracht.
Zij hebben maatregelen genomen, die tot dus
ver alléén in Chicago werden toegepast. Niet
Het reizen zat mij in het bloed. Toen ik acht
maanden was maakte ik al een reis uit de
wieg naar den grond. Mijn moeder, die erg
schrok, besloot mij voortaan vast te binden,
want anders zou het vast nog wel eens
gebeuren.
c herinner mij niet uit welke krant JE3 De
bate” bet overachreef, maar een of andere
Par Use hc journalist moet midden in oe hui
dige periode van politieke en financieele troe
belen de verzuchting geslaakt hebben: „De
beeren. die thans aan de regeerlng zijn, mogen
blij wezen, dat er niet een of andere kleine
Corslcaan werkloos rondlooptI”
Napoleon is in onzen tijd, welke niet ophoudt
om den sterken man te vragen, in de mode.
Maar heeft oe wereld hem sinds hij honderd-
en-dertien jaren geleden stierf, eigenlijk wel
een oogenblik lang kunnen vergeten?
„Vanaf Las Cases ..Mémorial de 8ainte-Hé-
lène” tot aan de boeken der bedenotagache
schrijvers van het „Institut Napoléon" te Parijs
zijn er ongeveer tweemaal honderd-dulzend
verschillende werken over Napoleon geschre
ven.”
Aldus de aanhef der inleiding van „Napoleon
op St Helena'historisch toon eels pel door Jan
Vujjsterz. üitg. Boekerij ..Oud Brabant" Olster-
wUk. En Vuijsters gaat voort:
„Waarom ceze onafzienbare literatuur met
nog meer bladzijden uitgebreid?.... Al die
schrjjvera, voor- of tegenstanden, volgen Na
poleon t liefst op den Thabo r van zijn glorie
om hun lezers te verzadigen met den glans, die
afstraalt van den roem zijner geniale daden.
Weinigen onder hen volgen Napoleon naar zijn
ballingsoord Sint Helena. succes alleen
boeit.... Nog zeldzamer zijn de schrijvers, die.
aan bet slot hunner beschouwingen over alt
zeldzaam wondere leven, den mooisten glans
geven: den glans van t christelijk geloof waar
heen ten slotte de tegenspoed Napoleon terug
voerde
In tussehen gaf ons Vuijsters niet, zooals zijn
inleiding misschien zou doen vermoecen, een
verslagen, wanhoplgen Napoleon, die van zijn
wilskracht, zijn idealen en de rest van zijn
leven afstand heeft gedaan om zich in ootmoed
en geduld voor te bereiden op zijn dood Inte
gendeel werken de wat aftandsche figuren van
Bertrand, Montholon. Las Cases en Gourgaud,
alsook de armoede van Longwood, er toe mee
om de figuur van Napoleon een luister bij te
zetten, dien minstens op bet tooneel de
Tuilerieën waarschijnlijk niet hadden kunnen
geven.
Vuijsters bewijst de waarheid van dit woord
van Napoleon: ..In het drama zijn de groote
mannen meer echt dan In de historie" Waar
mee natuurlijk niet gezegd is. dat de schrijver
ten onrechte hoopt, dat een ander woord van
zijn held op zijn stuk van toepassing moge zijn:
JQ a dit ta verité".
Wij schrijven hier een tooneel over uit het
eerste bedrijf. De Engelsche gouverneur Hudson
Lowe verschijnt in Longwood.
Hudson Lowe: Generaal Bonaparte Na
poleon: Generaal Bonaparte? De laatste
maal, dat ik van hem hoorde, was bij den slag
der Pyramlden HL. Generaal! Een onaan
gename plicht voert mi) tot u. Ik moet een pijn
lijke aangelegenheid met u bespreken Mijn re-
gee.-lng heeft uw jaarlijksch Inkomen vastee-
steid op 12.000. Om dit bedrag niet te over
schrijden zal het gebiedend noodig zijn, uw
uitgaven belangrijk in te krimpen. Ik deed u
mijn Instructies hieromtrent toekomen en
wensch thans gaarne te vernemen, hoe v hier
over denkt. N Hoe ik hierover denk? Hoe
durft ge de onbeschaamdheid zoo ver drijven,
dat ge het waagt, mij over dergelijke ordinaire
zaken te komen spreken? H. L. Mijnheer. Ik
betwijfel of dit de Juiste toon is tegenover
iemand, wiens positie gij blijk geeft niet vol
doende te kennen. N. Parbleu! Vanwaar sou
ik u kennen? Ik heb u op geen enkel slagveld
gezien. Ik ken de namen van al de Engelsche
generaals, die zich onderscheiden hebben, maar
van u heb ik nooit als zoodanig hooren t pee ken.
GU waart enkel goed voor t aanwerven van
Coralcaansche zoovers en bandieten. HL
(toont heftige verontwaardiging.) N. Ik, die
de wereld heb geregeerd, weet welk soort men-
schen men voor dergelHke posten gebruikt Het
ztfn alleen eerlooeen. die ze aannemen <En t
hoofd van H L. afwendend en zich richtend
tot Malcolm.) Begrijpt u. Sir Malcolm, det btj
(wijzend op H. L.) zoo kleinzielig is geweest,
een boek, voor mij bestemd, achter te houden,
omdat de opdracht van den auteur mijn naam
vermeldde als .‘.keizer"? (En H L. flxeerend
Ik ben keizer Napoleon, mijnheer keizer Napo
leon. verstaat gij goed? Beleedigend en dwaas
ia het mij anders te noemen. Engeland zal niet
meer bestaan en nog zal men spreken o»er kei
zer Napoleon! H. L. Ik vervul slechts mt’n
plicht N. Ontneem mij zooveel gij wilt Ont
houd mij zelfs t noodzakelllkste Daarginds is
het kamp van het dappere 53ste Ik zal er mij
melden en aeggen: de oudste soldaat van Euro
pa vraagt mee te eten uit uw ketel en niemand
zal weigeren het rantsoen met hem te deelen.
De ossen houden mode-show,
Precies alt ieder jaar.
Doch slanke lijn is niet gewild,
De mode vraagt hier: zwaar!
De schoonheidskoning van het rui.
Behaalt slechts zijn brevet
Als hij voldoen kan aan den eisch
Van kilogrammen vet!
De os, die uitmunt, mag er zijn!
Want hoe u ‘t ook belicht.
Hij blijkt dan toch in elk geval
Een beestje van gewicht!
Men maakt een foto van het die:
Men plaatst die in de krant
En een medaille stelt men zelfs
Den eigenaar ter hand!
Vervolgens stelt men hem ten t
Voor 't etalage-raam,
De dikste deelen uitgebeend,
Terwille van zijn faam.
De lof der ijdelheid, ook hie
Laat hem ten slotte los-
De slachtbank is het einde van
Den prijsbekroonden os!
"j.i a—
gebeurd to In den tijd der oude North-Weat-
Company.
De gebouwen waren gelegen verschillende
mijlen van het meer en den eersten nacht, na
laat afgereisd te zijn, kampeerde de lagere b«
een klein meertje in de nabijheid Weken later
werd het kamp door hun eigen volk aangetrof
fen; alle Jongere waren gestorven Het Dooden
kamp wordt die plaats sindsdien genoemd.
Er waren geen sporen van geweld doch
men vond een berkensobon-ketel. waarin heete
steenen waren geworpen. Zooals u weet ia dit de
primitieve kookmethode Graatreeten toonden
aan. dat men vtooh bad gegeten. En zoo ont
stond de legende dat de een of andere sterke
geest vergramd was geworden door hun besluit
om de Hudson’s Bay Company den rug toe
te keeren en hij om hen te straffen de vtoch in
het meer had vergiftigd. Slnadlen hebben de
Indianen geen vlsch meer uit dit meer gegeten.
Ik had van deze legende
kwam naar Round Lake Fort-1
tstseessekeeseensksiissezesee ssaaesetese ewass egatasg
doen. Neen, één klein olofje.... en Je gaat uit
als een nachtkaars. Doode menschen kunnen
geen kwaad meer doen
De andere zakte als verlamd op z*n knieën en
Lastlngs drukte de revolver stevig teven het
hooee voorhoofd, luist tuaachen de witte, bor
steltje wenkbrauwen.
„Doe Ie oogen dicht,” zei hij. „*t Is zóó ge
beurd. Ben je klaar?"
De oudere man stotterde Iets onverstaanbaars.
Terwijl hij nog trachtte te snreken, trok Las
tlngs eensklans z’n revolver weg en rukte de
cache-nez van z’n hals en de pet van z’n hoofd,
lachend nam hU z’n masker af en gllm’achte
den ander welwillend toe in het angstig ver
wrongen gezicht.
..Peter Lastlngs mijnheer, tsn u te dienen."
zei hij en boog. Toonee’sneler van beroepver
geef me. Een kleine practlsche demonstratie,
mllnheer dat ik de rol van inbreker kan ver
vullen. Ik b'ed u m’n excuses aan Tk heb het
wel ver gedreven maar als men zich toelegt op
realistische uitbeelding, moet men wel tot het
uiterste gaan! Ik heb poolt het voorrecht gehad
met u in kennis te komen, mijnheer U en Ik
waren volstoven vreemdelingen voor elkaar. Ik.
een onbemiddeld acteur: u. de zoo succesvoUs
directeur en tooneetachritver. Ik heb dit alles
geënscenee:
van inherit
eene setnè
dat u bmr
nu rechtstreeks aan bij den man. die de ziel
is der geheele tooneelwereld. aan u mlinheer.
Denkt u, dat ik de bewuste rol in „Sloten en
sleutels" waard ben? Heb Ik me niet aardig in
de Inbrekersmentalltelt Ingewerkt?”
..Drommels.” zei de oudere man. z’n voor
hoofd afvegend, „er zit pit In Jou. Tastings
Acteeren? Je kunt het."
Hjj lachte zachtjes, toen hij de leege kamers
van de revolver Inspecteerde, die de ander hem
voorhield en reikte naar een karaf port, die
boven op het bureau stond.
Hij vulde twee glazen. Drink. 1U jonge dui
vel, avontuurlijke schavuit, de drommel hale
Je! Mooi zoo. Binnen 24 uur heb Je een brief
van me. Nog een glas? Neen? Misschien heel
verstandig van je. Al lang in 1 vak?”
De oude man luisterde met belangstelling.
Na 10 minuten wisselde hij een handdruk
met den pseudo-inbreker en lachte weer ge
amuseerd.
.Jk zou maar terugkoeren langs den zelfden
weg dien je gekomen bent,* raadde hij. „Dw I
huif knecht mocht het eens vreemd vinden.’:
iemand te moeten uitlaten, dien hU niet bin-
nen gelaten heeft. Nu. goeden nacht. Binnen
24 uur hoor Je dus van me. Nu moet Ik gauw
deze tasch uitpakken en m'n schatten weer
wegbergen.'
De oude man scheen een Joviaal mensch te
*Un. HU schreef Lastlngs adrss in een klein
zakboekje.
Teen de Jonge acteur voorzichtig door het
raam der provtoie-kamer naar buiten was ge
komen en in den nacht verdween, vond hij. dat
die oude Bounderby een prachtstuk van *n man
was en met brandend ongeduld wachtte hjj de
komst van de postbode af.
Den volgenden morgen lag sr éen brief in s’n
bus. Hjj las:
„M'n waarde Jonge „Inbreker” De manier
waarop Je gisteravond Je rol speelde. was
uiterst realistisch. Ik was vooral ingenomen
met de wijze, waarop Je laden opende, die. naar
Ik aacht, ernstige moeilijkheden zouden opleve
ren Hetzelfde geldt van de safe. Je bent een
vlugge werker, die de waarde van den tijd kent.
Ds twee Rembrandts zijn een ware verzoeking
voor menschen van Jouw „vak”. Ik heb deze
mét de kostbaarheden die Je zoo ijverig ver-
Dezer dagen werd een zwaar gouden ring
bu den gezant van Afrika in Londen afgegeven.
HU was eenmaal het eigendom van een Boer,
die in den slag van Elandslaagte in October
1899 viel. Een Engetoch soldaat zag den ring,
trok hem den doode van den vinger en droeg
den ring tot heden.
Om welke redenen hU pas nu van het waar-
devolle stuk afstand deed. Is niet bekend; de
overhandiging geschiedde anoniem en waar-
schUnlUk is de strUder uit Afrika gestorven en
heeft zUn achtergebleven familieleden ver
plicht den ring terug te geven. Den vertegen
woordiger van Zuid-Afrika werd verzocht' de
bloedverwanten van den dooden Boer te ont
dekken.
Ook een Bijbel van groote waarde zal op
deze wijze zUn weg naar Afrika vinden.
Een Londenaar, die hem van een Engelsche
soldaat, die vroeger in Zuld-Afrlka gestreden
heeft, kocht, gaf hem aan den gezant van
Afrika met het verzoek het boek weer aan den
rechtmatigen eigenaar te doen toekomen.
De bijbel is zóó zwaar, dat hU als gewoon
pakket niet verzonden kan worden. Volgens een
schrijven op het titelblad behoort hij aan een
familie Standerston in Transvaal.
Er zijn overigens nog meer Bijbels van Boe
renfamilies, die tijdens den oorlog verloren ge
gaan waren, weer te voorschijn gekomen en
aan hun eigenaars teruggegeven.
WASHINGTON. 23 Maart (Reuter) Op
het Witte Huls werd heden als uiterste grens,
tot waartoe Amerika kan gaan nopens een
Europeeech veillgbeidsaccoord. een toetreden
genoemd tot het consultatief pact.
e vorstelUke woning van Josuah Bounder
by, den grooten man in Londensche too-
neelkrlngen. baadde in het maanlicht.
Alleen in den dienstbodenvleugel on de onder
ste verdieping glansde een geel schijnsel tus-
schen dichtgetrokken gordijnen,
strekte park was het doodstil;
bewoog. Ergens In de verte riep klaaglijk een
uil. Van een verwijderde stadstorenklok klon
ken elf slagen. Toen werd de stilte even verbro
ken door een zacht gekraak; een raam van de
provisiekamer, dat door het personeel niet ge
sloten was. werd langzaam omhoog geduwd door
behoedzame vingers. In de schaduw van het
buis heesch een vermomde gestalte zich op de
vensterbank, gleed bedaard door het raam en
stond gespannen te luisteren. Snel ademend
sloot de Indringer het raam achter zich. Over
z’n schoenen droeg hij wollen kousen. Het was
heel rustig in huls; een zacht gemompel van
stemmen kwam uit de bediendenvertrekken.
De Indrlneer grinnikte. Fn nu naar Josuah
Bounderbv. den toonecldlrecteur. acteur en too-
neelschrijver. die steeds tot laat In den nacht
in z’n studeerkamer zat. Lasting* wist het. HU
wist eveneens waar Bounderby z*n twee Rem
brandts en z*n kostbaar zilver bewaarde
Lastlngs deinsde voor niets terug, als hij een
eenmaal vastgesteld r»1an wilde uitvoeren. Hij
had zich van alle bijzonderheden op de hoogte
gesteld. Hit had een passe-oartout bij zich, een
wondersleutel. waaraan zeer weinig sloten kon
den weerstaan Lastlngs grinnikte In *t donker;
deed een smal ma’ker van zwart vilt voor
en trok z’n geruite pet goed neer. Zacht
sloop hij naar boven over de met een zach-
ten looper bedekte gang. Tegenover de deur
van Bounderby’s studeerkamer bleef hU een
oogenblik staan en haalde een automatisch»
revolver te voorschijn. Met het wapen In de op
geheven rechterhand sloot Lastlngs zorgvuldig
de deur achter zich en Hen langzaam het ruime,
rijk gemeubelde vertrek door.
.Handen omhoog!” snauwde hij. „Vlug wat!"
De tengere man aehter het enorme mahonie
houten bureau, die er uitzag als een schuchter
kamergeleerde, stak de banden op. Ze rezen
langzaam boven zijn hoofd HU keerde zich om
op s’n draaistoel, znodat hij den onverwachten
bezoeker In *t gezicht keek en trok vragend
z’n wenkbrauwen op.
„Mag ik vragen.” vroeg hU minzaam, „waar-
dat zware
vrachtje aftrek?
Ik denk er niet
aan. Even één
«chot. Bounder
by. Je zult het
niet hooren en t
zal geen pijn
alleen zijn In deze gebouwen de nieuwste al
armtoestellen aangebracht. Men Is veel verder
gegaan. De banken hebben geblindeerde toon
banken doen aanbrengen In den vorm van
amphitheaters, waarin schietgaten zijn uitge
spaard, opdat de employés, die alle gewapend
zUn. zich tegen „plstoleros” zullen kunnerf ver
dedigen, zender zelf onmiddellijk gevaar te
loopen te worden gedood. Deze toonbanken,
die te Chicago reeds in gebruik zijn, vormen
het laatste woord op verdedlgingsgebied. Iedere
beambte kan door een druk op een knop alle
deuren en vensters van het gebouw tegelUk
sluiten. Vóór het gebouw weerklinken tegelij
kertijd een aantal alarmschellen, die in staat
zijn ieder straatlawaai te overstemmen.
Dezer dagen ontstond op de Plaza de Cata
lunya, het groote plein aan het einde der
Rambtos, een ware paniek. Men dacht aan
een overval, toen, bij onderzoek, bleek, dat de
leiding van de bank slechts een proef met de
nieuwe veillgheldslnstallatie nam.
De tram- en autobusmaatschappij heeft bij aan Ik het genoegen dank
zeventien maatschappijen haar rijtuigen tegen
de gevaren van brand en „opblazing” doen
verzekeren. De onderneming betaalt een hooge
premie; de gebeurtenissen der laatste maan
den hebben dan ook wel getoond, dat het
risico voor de verzekeringsmaatschappijen niet
gering is.
Ten slotte heeft het bewind* van de Gene-
ralldad alle agenten tegen de gevolgen van
aanvallen laten verzekeren. De politie is even
min in staat voor zichzelf veiligheid te schep
pen als voor de Barceloneezen, die hun ver
trouwen in de handhavers der orde reeds lang
kwijt zijn.
Maar genoeg. Val me niet meer lastig Kom
niet meer onder mUn oogen dan alleen wan
neer ge de acte van mijn doodvonnis komt be-
teekenen. Dan zullen alle deuren wijd voor u
openstaan I
Vuijsters’ tooneelspel bestaat uit vier bedrij
ven De Rots, De Adelaar, Ten doode gewond
en Het brekende oog naar de zon cn een
tafereel tussehen het derde en het vierde be
drijf: Een sterfplaats zoekend. De eerste twee
bedrijven handelen kort na Napoleon’s aan
komst op St. Helena, het derde speelt vijf jaren
tater, het vierde den 5 Mei 1821, den dag van
Napoleon's dood.
De schrijver volgt de nieuwere opvatting der
Napoleon-flguur en beschouwt „dit wonder van
verstand en energie minder als oorlogsman,
dan als staatsman, organisator, schepper van
vreedzame werken” HU laat in bet eerste be
drijf zün held uitroepen:
Altijd vrede? Dat had Ik bereikt als te Wa
terloo de elementen mU niet hadden gedwars
boomd. Daar, te Waterloo, had het eindpunt
gestaan achter mUn oorlogen. Daar was mijn
„Heilige Alliantie” begonnen; de Vereenlging
der Staten van Europa. Eén wet. één «erechts-
hof, één munt, maat en gewicht. Geen grenzen
meer en tolmuren. Slechts enkele jaren en ik
had Europa van gedaante doen veranderen
Frankrijk een roman van schoonheid, t Oude
Rome. Herculanum en Pompei van onder hun
putnen herrijzend. Parijs, de door zUn pracht en
luister verblindende hoofdstad der wereld Wat
al perspectieven van arbeid en welvaart! Ik ben
van het ras der Caesars, van hen die stichten.
En gesticht had Ik de ..Pax Romans bet pro
bleem van den honderdjarigen vrede opgelost.
Maar neen. Napoleon was bU de koningen maar
een oorlogsdwaas. een tiran! De vredescuif In
zUn Uzeren vuist? En toch! Eens zullen de fei
ten mü In het gelijk stellen. Geen heil voor het
in zUn staten en staatjes verkankerend Europa
dan: een bond der Volken! De dag sal komen,
dat de geschledschrUver zUn spUt betuigen sal.
dat mijn eerzucht ook hier niet tot veile ont
plooiing komen kon.
En In het tweede bedrijf:
GU wilt weten. Heeren, welke schatten Na
poleon bezit? Inderdaad, deze zijn onmeteUjk,
maar ze liggen open en bloot voor de gansche
wereld. Ziehier De prachtige dokken van Ant
werpen en VHssingen. Duinkerken en Cher
bourg. De mooie wegen van Antwerpen naar
Amsterdam, van Malnz naar Metz, van Bor
deaux naar Bayonne: de passen, welke de Alpen
In vier lichtingen openen, de RomeinscJie bouw
werken In stoutheid overtreffend Hier alleen
reeds vindt ge 800 millioen francs. De hrug van
Jena. Austerlitz Fëvre. Tours De kanalen, die
de zeeën rond Europa met elkaar vermnden.
de waterwerken te ParUs. de tallooze verfraaiin
gen en werken van kunst In alle landen Sui
kerfabrieken. ontelbare spin- en weverijen.
Paardenfokker U Schapenteelt. Akkerbouw.
Zletdaar weer een schat van vele milllarden.
Dat zUn monumenten, die allen laster te schan-
Bedoelt u....? begon hij, doch voleindigde
zijn sin niet.
Heeft u me nooit gewantrouwd? liet se er
dadelUk op volgen.
HU schudde slechts zUn hoofd, want hU moest
sUn geest aanpasaen aan een begrip, dat hU op
zUn minst als iets miraculeus beschouwde.
Ik moet u eerst een geschiedenis vertellen
m'n eigen geschiedenis, soodat u allee zult be
grijpen antwoordde ze. Ik heb dit te voren nooit
aan iemand verteld.
Ze ging zitten en viel met de deur in huis,
vlug pratend, alsof de woorden een last waren,
waarvan ze zich wilde bevrijden.
Herbert Morley en Ik trouwden vier en
twintig Jaar geleden, aldus begon ze haar ver
haal. HU was nog een jongen toen hu reeds m
betrekking was bU de Hudson’s Bay Campany en
bU zUn familie Ik ging met hem mee naar
bracht zUn eersten verloftUd door in Engeland.
Canada Ik was ongeveer zoo oud als Evelyn,
toen ze hier aankwam. Ik vond het Noorden een
wonder mooi land. Ik werd aangegrenen door de
romantiek van den pelshandel door het schll-
derachtlge van het land en zün volk Ik hield
van dat alles en Ik voelde nft gelukkig.
Herbert had de leiding van een goeden
post Het eerste jaar had hU succes Er was geen
tegenstand. HU was een loyaal, enthousiast be
ambte van de maatschappU.
Ook hU werd aangegrepen door de romantiek
van het Noorden. Beitten waren we aeer geluk
kig.
Ik interesseerde me büzonder voor de jagers en
hun gesinnen Gedurende Jaren werkte Ik onder
hen, altUd hoopvol, altUd eerlUk en altUd ver
langend hen te helpen. U kent de Indianen en
dus weet u ook hoe gering m’n beloonlng was
voor m’n arbeid, en hoe weinig ik tot stand
bracht.
In den loop van het derde jaar daagde een
vrjjhandelaar op. HU bemachtigde het leeuwen
aandeel der neteen. Den zomer daarop werd
Herbert uitgezonden naar een anderen post
Daar gebeurde hetzelfde. De oppositie bemach
tigde zelfs meer dan haar aandeel Eerst ver
bitterde het mU. Herbert was m’n afgod. HU
was voor mU de pelshandelaar, de beambte van
Hudson’s Bay Company. Dat hu niet slaagde
was alleen te danken aan tegenspoed. Daar was
ik zeker van.
Opnieuw werd hu overgeplaatst en weer op
nieuw het jaar daarop. Wanneer hU de post over
nam verminderden de pelslnkoopen. HU werkte
wel flink en deed goed zUn best: daar lag het
niet aan. Doch eerst toen wU een vierde maal
werden overgeplaatst, moest ik wel tnzlen, wat
van dit alles de retfen was. Ik zag toen dulde-
lUk In, dat Herbert geen pels-handelaar was:
dat hu de Indianen niet begreep, en evenmin
wist wat handeldrUven was. HU was eenvoudig
een loyale. Uverige kerel, doch God vergeve
m’n uitdrukking geheel niet Iemand die voor
sUn taak berekend was. En thans ta hU reeds
meer dan dertig Jaren in den handel.
Dertig Jaren! riep Bruce uit. Bedoelt u
dan....
Wacht, zei mevrouw Morley. Het te beter
voor me, dat Ik m'n verhaal voltooi. Dan suit u
alles begrijpen
Haar oogen stonden vol tranen, en net duurde
een paar minuten voor zU verder ging; en Bruce
de maken. En de geschiedenis is daar om te ba-
wUaen, dat dit alles tot stand kwam tUdena
oorlogen en zender eenlge leenlng.
Als gezegd was het bovenal Vuijsters* doel
„dit zeldzaam wondere leven den mooisten
glans te geven: den glans van t christelijk ge
loof. waarheen ten slotte de tegenspoed Napo
leon terugvoerde”. De auteur is hierin geslaagd.
ZUn held houdt geen lange preeken en barst
ook niet uit in dramatische gebeden, maar zUn
geest is van het begin tot het einde van bet
godsgeloof doordrongen. De Napoleon van
Vuijsters te en blijft de keizer, die Gourgaud
het zwUgen oplegt met den uitval: „Ik behoor
tot hen. die geen kameraden kennen” Maar
van een der historische figuren rondom hem
te hü niet alleen de kameraad, doch ten slotte
de zoon die tot sUn vader spreekt. Deze figuur
draagt den naam van kapelaan Vignall.
Deze „Napoleon op St. Helena" Is ook In het
Fransch verschenen. De heer G. Mauguln.
hoofdredacteur der .Revue des Etudes napo-
leonnlennes” schreef den auteur:
votre manuscrltm'a fait ta meil-
leure Impression. Voire drame est d'une haute
splrituallté. 11 contient de trés belles scènes, ap-
puyées sur une „brulterie" conune on dit
aujourd 'hui. Impressionnante."
De heer Mauguln gaf het stuk ook ter lering
aan den heer Drlault, voorzitter van het „In
stitut Napoléon”, die het gespeeld zou wlUen
zien in het „TheAtre Francais”.
.Xe drame” aldus het oordeel van den
heer Drlault „m'a beaucoup plu et ému. J’en
alme la verité htetorique et le mouvement dra-
matlque né de cette verité mëme."
trachtte in die enkele oogenbllkken verband te
leggen tussehen alles wat hU reeds gehoord had
en alles wat hU sinds zUn komst op Fort-
Mystery had zien gebeuren.
In dien tusachentUd werd Evelyn geboren,
vervolgde ze eindelijk. Ik was naar Engeland
teruggekeerd en had haar daar achtergelaten. Ik
kon haar niet hier houden; Ik mocht niets om
handen hebben, wat me zou hebben kunnen be
lemmeren In de taak die Ik op mU ging nemen
Want Ik zag duldelUk. dat Herbert thans succes
móést hebben, wilden we ten minste verder ge
lukkig kunnen leven; doch Ik moest hém vrij
waren voor de gevolgen van sUn eigen tekort
komingen. HU ging geheel op tn den pelshandel
HU geloofde dat de Hudson’s Bay Company bUna
lets goddelUks was. Wanneer hu had gefaald
zou sUn geestkracht gebroken, sou zUn leven
vernietigd zUn. Ik had getracht hem te doen
zien, waarin hU verkeerd had gehandeld, doch
hU begreep het niet. Ik moest thans zélf han
delen.
Begrijp me niet verkeerd, Bruce zei se.
terwUl ze zich naar hem overboog, alsof se een
beroep op hem wilde doen. Herbert Is een goed
echtgenoot voor me geweest, een mensch met
éen fUn besnaard gemoed, een werkelUk bemin
nenswaardig mensch Deze hoedanigheden zullen
u tUdens uw vérblUf hier wel niet sUn ontgaan.
Doch hu was g(en pelshandelaar en het zou hem
gebroken hebben sta hU dit had ontdekt Ik
moet hem dit niet laten blUken. Ik leerde gron
dig de Cree- en de OJibwatalen terwUl Hubert
na korten tud do studie daarvan opgaf Ook nu
kent hU die talen nog niet. Ik stelde ook veel
belang in het geestesleven van den Indiaan, m
zamelde en In mUn tasch pakte, meegenomen Ze
moeten maar over zee en Ik ga met se mee. Een
tweede bezoek hier zou mogelUk wel tot eenlg
resultaat kunnen leiden, maar Ik sou Je aan
raden te wachten tot Josuah Bounderby uit
Amerika terugkomt. HU is daar nu ongeveer
een week geweest en kan elk oogenblik de
terugreis aanvaarden.
Met oprechten dank.
„Twee Rembrandts op de étage hier boven."
zei Lastlngs. „En hier en daar nog een paar
kleine collecties edelsteenen en munten die Ik
vlak voor 1 weggaan kan afwerken. Ik heb die
Rembrandts in een ommezien uit de Ujsten.
Draal je nu om, hierheen! Gauw wat!”
De ander keerde zich rytar hem om. HU
scheen wat ineen gezakt in s’n dure maat-
Ueeren. z'n kaal hoofd glansde onder het elec-
trische licht. Lastlngs’ onderkaak stak boosaar
dig vooruit, z'n schouders kromden zich ato van
een roofdier vóór den sprong. Uit zUn oogen
sprak niet veel goeds.
,Jk heb nu zoowat alles, wat de moeite waard
Is," sprak hU langzaam. „Maar de Remlr.andts
zUn er nog. waaraan Je zoo gehecht bent. Die
zUn nu voor mil. Maar je zult ze niet missen,
Bounderby. Dacht je dat Ik stom genoeg zou zUn
om u h<.- «i«rm te laten maken, terwUl Ik met
-wzeeeseeeeeeaeeeeensMMttgMMtzzttietzsvtzztf**
„Leuter niet," viel Lastlngs hem ruw In de
rede .Bewaar die kletspraatjes maar voor de
planken hoor! Je hebt nu te maken met het
werkelUke leven, begrenen? Doe wat ik Je zeg.
of je zult wat anders beleven.”
„Ik ben bang dat Ik u niet heelemaal begrijp."
zei de ander koel. „U komt deze kamer binnen
en bedreigt me met een revolver. Weet u dan
niet dat we In een beschaafd land leven en
dat de straf voor zoo Iets lang niet malsch is?"
„Nog één woord." snerpte Lastlngs, „en Je
bent er gewet st. Geen onzin, of Ik blaas je de
hersens uit Je hoofd. Je hebt te doen met een
wanhopig man Geen tooneeltrucjes met mU
denk daar aan.”
„Mag Ik misschien opmerken." zei de ander
zacht, „dat het geluid van een schot dadelijk
de bedienden hierheen zal doen stormen? Een
koord om je hals moet geen prettig gevoel sUn.
dunkt me.”
lastlngs lachte woest.
,J)eae studeerkamer Is geluld-dicht,” zei hU
,.In elk geval heeft m’n revolver een patent-
upparaat, waardoor een schot geruischlooa
wordt. Je hoeft dus geen kunsten uit te halen.
Bounderby. Sta op, hou je handen omhoog
en ga In dien hoek staan met je gezicht naar
den muur. Als Je je beweegt of omkijkt, is 1
met je gedaan. Dichter tegen den muur en je
handen hooger!"
Lastlngs legde het wapen vlak voor de hand
op den rand van het bureau. HU wlldde al z'n
aandacht aan de laden en z’n sleutel deed z'n
werk goed. Een voor een werden ze ontsloten,
uitgetrokken en doorwoeld. Lastlngs trok met
z’n voet een leeren tasch naderbU, die In een
hoek van 1 vertrek lag Uverig vulde hU die
tasch. Toen hU met de laden klaar was, opende
hU met z'n onbetaalbaren sleutel de in den
muur Ingebouwde brandkast. Meer kostbaar
heden vërdwenen in de tasch; gouden en zil
veren voorwerpen. Ook geld, veel geld. ElndelUk
was de tasch vol.
zUn geloof, in zUn mentaliteit, in zUn bUgeloo-
vlgheden. Ik schafte me boeken aan over de
Algoqulnvolkeren en Ik maakte me grondig ver
trouwd met hun legenden en met hun geloof
Ik werkte, overwoog m’n verdere plannen, en
toen Herbert ten slotte hierheen, naar Round
Lake, ward overgeplaatst, bracht ik mUn plan
en uitvoer.
Ik had een voorgevoel, dat wanneer Her
bert hier thans geen succes zou hebben, dit voor
hem het einde zou zUn. HU was reeds zoo vaak
overgeplaatst, had steeds met soo weinig succes
gewerkt, dat de beteekenls van deze overplaat
sing hem niet kon ontgaan. Het was mUn
laatste kans.
De Indianen hier zUn uiterst primitief; ze
behooren tot de meest noordeUJke stammen dér
Ojibwa's en zUn een geïsoleerd, alleenstaand
volk, dat alleen In de korte zomerperiode Iets
van andere volkeren ziet De cultureels ontwik
keling van de zuldelUke Ojibwa's toonde groote
tekorten. TalrUke mythen waren bU dit volk In
vergetelheid geraakt. Vóór ik hier kwam leerde
ik ze allen.
Ook was het volk door en door bugeloovig
Dit was grootendeels te danken, dat meen Ik te
mogen aannemen ten minste, aan een legende,
waarvan u zeer zeker reeds zult nebben ge
hoord. De Indianen gelooven er aan en SAt beeft
Juist mün arbeid hier gemakkelUker gemaakt
dan Ik onder andere omstandigheden had mogen
hopen. De legende komt hierop neer dat op
zekeren dag een aantal Jagers besloten hun
pelsen te gaan verkoopen aan oen anderen vrtj-
op dit blad sUn Ingevolge de verzekeringsvoorwaarden tegen f bjj levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door f bU «en ongeval met f bU verlies van een hand f 1 OC oU verlies van eest f Cfi t>U een breuk van RA bU verlies van *n
ongevallen verzekerd voor een der volgende ultkeerlngen verlies van belde armen, belde beenen of belde oogen t doodelljken afloop f een voet of een oog l 1 luim of wijsvinger r ~i” _*~tllri at arm f Tl/»** anderen Ttngw
(Korte tnboud van bet voorafzaande
David Patterson Is de elsenssr ren sen
bloeienden oelehandel tn Noord-Csnsds
Zltn exoansie-vucbt vindt slechts een ntn-
derpoal. de machtige Hudson Bar Com
oanv atm grootste concurrent Oese oeaet
een oost .Por, Mveterv’ genaamd en door
Herbert Mor lev oeheerd wear Patterson
ondanks herhaalds oog I naan nooit tn ae
slaagd is vasten voet te verkrfteen Bruce
Bocbette die sen dienen baat koestert te
gen de Hudaon’a sal dan voor Patterson
trachten sen hsndetsnoet te restless tn
bet veelomstreden gebied Hl; vertrekt met
Joe Snowbird en wordt hartelllk door Mog-
lev en ettn echteenoote ontvangen Bruoe
geeft voor oelast se rlln met het doen ven
waarnemingen voor esn aardrtlkskundle
genootaohan ZUn bediende Joe Snowbird
last hem dan nlotsellns in den stack
Bruoe vreest det Morley hem heeft door-
■Isn en hem tn sen valstrik tracht te lok
ken. nasar hM blllft moedig on sUn noot
en hslrvt btj het bilhouden der boeken
waardoor bil vele interessante ollnonderhe
dan over do Hudson’s Cy. te weten komt.)
a
r
b i
