D
van
Medische Kroniek
Vlaggenincident
Handelsverdragen
Goede Week
HONIG'S GROENTESOEP 6 borden
20 ets.
voor
De Oberammergauer passiespelers
Verbunt
ZATERDAG 24 MAART 1934
EEN1GE HOOFDROL-VERTOLKERS
Geschil bijgelegd
IDEEËN
Vatte Committie van den Econo-
mitchen Raad ingetteld
Het contact met het
als
(Joannes)
bedrijfsleven
Vrij van stempelen
BETONWEG NAAR IJMU1DEN
TEERVOGELS TE ZANDVOORT
Katholieke filmactiviteit
In hun dagelijksche doen
Benoemingen by de Kruisheeren
Nieuwe studiën over
tuberculose
DE BRUG OVER HET
HOLLANDSCH DIEP
ftf
Ir
‘h-
Voor Nederlandtch dundoek wat
op het contulaat van Letland
geen plaatt
vrrv.rrrm
Nieuwe opdrachten aan Jan Hin
Hubert Mayr, de nieuwe
vertolker van de Petrue-rol
Werhlooxen en fewerkgettelden
mogen deelnemen aan de
begrafenitplechtighed en
Miswqnen, Cods lampolie, f
K.rk.kuMopdkssb^
■W. 348, Tilburg. C*."*”'1"»
Aanbesteding van negen pylers
van twee landhoogten
nog
na datum
het
de
(Van onzen bijzonderen correspondent)
Oberammergau. IS Maart, 1934
A. L
deae
TH. H. SCHLXCHTTNG
Naar wü vernemen zal de nieuwe betonweg
van de Hembrug langs de Fordfabriek en door
den IJpolder naar de Veteer pont begin Juli
as. gereed komen.
;uur van
tweede
een
volgende. Op
worden, dat
ten achtte de geneesheer-directeur dr. Bronk-
borst het gewenscht. dat geen groepen meer
werden toegelaten. Om de velen die In het
werk van Herwonnen Levenskracht belangstel
len en gaarne met het nieuwe sanatorium ken
nis willen maken daartoe toch In de gelegen
heid te stellen, is besloten een film te doen
maken.
Nadere gegevens zullen binnen een dag of
veertien aan de plaatselijke comités van Her
wonnen Levenskracht worden verstrekt, doch
we kunnen thans reeds mededeelen. dat het
in de bedoeling ligt om de nieuwe film In de
volgende winter in de afdeelingen te doen
loopen.
De film zal In September gereed zijn.
1934
Na-
Op voordracht van den Minister van Econo
mische Zaken is ingesteld een Vaste Commis
sie van den Economlschen Raad voor de Han
delsverdragen.
Wie in 1934 da beroemde Passie
spelen te Oberammergau wil be
zoeken en tevens van 'n prachtige
Beiersche reis wenscht te genieten,
melde zich ten spoedigste asm bij
bet bureau van dit blad: Afdeeling
Reis Oberammergau.
Met het oog op verzoeken, welke hem van
verschillende zijden bereikten, om leden van
werkloozenkassen, die uitkeerlng uit hun kas
ontvangen, gesteunden en te werk gestelden b|j
de werkverschaffing, op Dinsdag as. in de ge
legenheid te stellen, zoo sü dit wenechen. aan
eenlge plechtigheid op dien dag deel te nemen^
deelt de Minister van Sociale Zaken mede, dat
er zijnerzijds geen bezwaar bestaat, dat op 27
Maart as. aan de bedoelde personen vrijstelling
van stempelen wordt gegeven en dat op de
werkverschaffing dien dag niet wordt gewerkt
Zoo de werkverschaffingen worden stopgezet,
kan het gewone loon voor dien dag woeden
doorbetaald en kan dit aan het Rijk op de ge
wone wijze voor subsidie in rekening worden
gebracht.
In verband met den korten tijd, welke nog
rest vóór as. Dinsdag, zullen, naar wij ver
nemen, door den Minister geen nadere rnede-
deellngen meer aan de gemeentebesturen wor
den verstrekt.
Op desbetreffende vragen van het Kamerlid
KORTENHORST heeft Minister VERSCHUUR
geantwoord, dat dé opgeheven commissie voor
de herziening der handelsverdragen zal worden
vervangen niet door een commissie uit den
Bconomlschen Raad, maar door een vaste com
missie van dien Raad, als bedoeld In art. S
van de Wet op den Economlschen Raad 1932.
In deze commissie zullen naast een viertal
leden uit den Raad, acht leden worden be
noemd buiten de leden van den Raad (Intus-
schen reeds geschied, zie boven. Red.).
Evenmin als dit met betrekking tot de vroe
gere commissie het geval was, zullen in de nieuw
in te stellen commissie vertegenwoordigen van
organisaties als zoodanig zitting hebben.
S'
Voor zoover bet contact met het georgani
seerde bedrijfsleven niet in de nieuwe commis
sie zelf aanwezig zal zjjn. zal hierin op de
wtjze. all bedoeld in het vijfde Ud van art. 9
van de Wet op den Economlschen Raad, n.l
door het aitnoodigen van deskundigen In de
vergaderingen der commissie, kunnen worden
voorzien.
koopman
Ludwig Ruts (gestorven in 1937), heeft ook in
1934 weer de schoone en vereerende rol van Gods
Moeder. Maria gekregen Men mag verwachten,
gezien haar ernstige opvattingen, dat zij
nog mooier zal uitbeelden dan In 1930.
Als Magdalena werd Klara Mayr gekoeen
In 1930 was zij soliste bij de „Schutzgeteter" In
het Passie koor, waar haar prachtige stem voor
al algemeen opviel bij het .HrautUed". Toen
reeds was zij plaatsvervangster der Magdalena-
rol. Haar vader te Ouldo Mayr, de bekende Ju
das van 1932—1930.
Zoo zouden wij rol voor rol kunnen beschou
wen en wü zouden altijd weer deselfde of over
eenkomende namen vinden, namen van families,
die sedert geslachten en eeuwen Inwoners van
Ammergau zijn en daardoor de liefde tot hun
heilig spel en de kunst In hun bloed nebben. De
kinderen, reeds de kindertjes, die nog niet eens
op school gaan, zien hun vaders en grootva
ders in hun rollen, leeren dese gelijk met hen
en repeteeren deze in kinderlijk spel, tot sü
zelf vastgroeiden in den ernst en den geest van I nog niet ultg<ïümtari~
bet Pasriedorp Oberammergau
Tot leden van dese commissie zijn benoemd
de heeren: O. J. Blink te Wassenaar; Gottfr.
H Crone te Amsterdam; W. A. Engelbrecht te
Rotterdam; mr dr. W F. J Froweln te Heer
len; dr. E. Heldring te Amsterdam; prof. H.
A. Kaag, te Tilburg; prof. dr. O. Minderhoud
te Wagenlngen; Alb. Spanjaard te 'sOraven-
hage; mr. M. F. L. Steenberghe. te Ooirle; mr.
L. J. A. Trip, te Amsterdam; Ch. J. I. M. Wel
ter te ’s Oravenhage; C. J. Ph. Zaalberg te
's Oravenhage; tot voorzitter dr. E. Heldring te
Amsterdam; tot secretaris dr. P. Lieftlnck te
's Oravenhage.
met alle 900900 medespelen, maar wij beper
ken ons tot een klein getal, tot een deel der
hoofdrollen.
Alois Lang speelt nu voor de tweede maal de
Chrlstusroi. HU is van beroep beeldhouwer
Veel mooi werk, madonna’s, kribben, prachtig
gesneden of gebeeldhouwde kasten, is uit zijn
atelier in alle deelen der wereld gegaan In
1923 was hU de vurige Nathanaël. ZUn vader
Wilhelm Lang, die 1994 in den Hoogen Raad zit.
was in 1910, 1923 en 1930 Nicodemus. De familie
Lang kwam na 1 jaar 1700 naar Oberammer
gau.
Ook Anton Lang, de speler van de Chrtstusrol
uit de jaren 1900, 1910 en 1933, de spreker van
den proloog van 1930 en 1934 stamt uit dese fa
milie. HU ia een verre neef van Alois Lang. ZUn
huls „Dahelm" Is in heel de wereld bekend. Be
f
Hoek. O. Aengenent.
Th. Scheerder, W. Boogaarts en A. Kooyman
Voor Congo: Paters B. Dijkman, O. Jansen.
W. Kersten, J Branje, Ph. Wal dram en A.
Creemers. benevens Broeder L Wouters
Voor Minnesota en Nebraska (U.S.A.): Pa
tera O. de Venster en J. v. d. Bosch.
Verder worden er nog besprekingen gevoerd
•ver het aanvaarden eener nieuwe missie in
Brazilië en werden voorlooplg voor deze missie
aangewezen; patera J. Verkuylen, J. Verkade
en J. v. Bree.
Begin April vertrekt de Eerw. Broeder W.
Tleken voor de tweede maal naar de n ieeie in
Naar wü vernemen heeft)
..Herwonnen Levenskracht"''
maal opdracht aan Jan Hln gè|VFn tot het
vervaardigen van een film. Nadat de eerste
film, eveneens door Jan Hin gemaakt, honder
den malen haar taak heeft volbracht, achtte
men een tweede film noodzakelUk. Hin zal deze
film in nauwe samenwerking met Kees Stroo-
band vervaardigen.
VrUwel tegelUkertUd ontving Jan Hln een
uitnoodlglng uit Parüs om twee drie kleine
films te vervaardigen voor de Ecce-fllm. Bin
nen een tweetal weken zal Hln naar Parijs
vertrekken, waar hU ongeveer een half jaar zal
verblijven.
-y—e voornaamste waarheden In onze kennis
I van de tuberculose staan niet meer zoo
vast als vóór twintig jaren. Toen immers
scheen het alsof bü deze ziekte aan de drie
beroemde postulaten van Koch was voldaan,
en daarmee bewezen was. dat de tuberculcee
enkel en alleen door de tuberkelbacil, en ook
steeds door die bacil werd veroorzaakt. Wat
zün de postulaten van Koch? Robert Koch, de
ontdekker van de tuberkelbacil, en in t alge
meen groot kenner der infectieziekten, heeft
i gezegd, dat aan drie elscKen of postulaten moet
voldaan zün. voordat men met recht verklaren
kan. dat een bepaalde bacil de oorzaak is van
bepaalde ziekte. Deze drie elschen zijn de
de eerste plaats moet vastgesteld
die bepaalde bacil, dus b.v. de
typhusbacll steeds aanwezig is, wanneer er een
geval van typhus is. Ten tweede, dat men al
tijd, wanneer er typhus is, ook de typhusbacil-
len vindt. En ten derde, dat men met de
typhusbacll ook de typhus kan veroorzaken.
BU de tuberculose was aan deze elschen vrij
wel voldaan; hoe meer men onderzocht, hoe
meer men de tuberkelbacillen vond de *0"
ders aan die ziekte; bovendien bleek het hoe
langer zoo meer, dat. wanneer bU lemapd. in
het sputum of in de urine t.b.c.-b^lï n ge
vonden worden, er werkeUjk ook eeA^fubercu-
leua Hjden aanwezig was. Ten laatste, het ge-
lukte steeds, althans bü de daarvoor gevoeUge
proefdieren, de tuberculose te veroorzaken door
de tbc bacillen In het lichaam van dit dier
te brengen. Alles scheen dus op een vaste basis
te berusten.
Toch bleven er vooreerst nog allerlei
moetlUke vraagstukken te verklaren, vooral
omtrent de manier, waarop de infectie plaats
had. Van dén anderen kant wist men, dat de
infectie-ziekten ook wel veroorzaakt worden
door andere organismen dan bacillen. Speciaal
wist men, dat sommige ziekten veroorzaakt
worden door een zoogenaamd flltreerbaar virus
(virus beteekent een levend gtf>. -
Doch thans weet men wel volkomen zeker,
dat er nog veel kleinere levende wezens be
staan. en oese zün zoo klein, dat zü door de
poriën van de filters heengaan, zoodat bü fil
tratie de bacillen achterblüven, maar In de
doorgepersce vloeistof eventueel een levend ver
gif aanwezig, dat dan een flltreerbaar virus
genoemd wordt, of ook wel een ultraftltfeerbaar
virus, omdat een dergelük filter, wegens zijn
groote dichtheid een ultrafilter genoemd wordt;
en ten laatste noemt men zulk een vergif dan
meestal kortaf een ultravirus.
Van zulk een ultravirus kent men nu reeds
verschillende soorten; er zün verschillende
ziekten, waarvan bekend te dat zü door zulk
een ultravirus worden veroorzaakt. Maar er
zün nog andere dingen bekend geworden. Er
is n.l. ontdekt, dat sommige bacillen niet steeds
voortleven in denzelfden baclldat is stok jesvorm.
maar dat zü ook soms verder leven in knop
vorm; deze knopjes zün veel kleiner dan de
bacillen, zü worden meestal sporen (dj zaden»
genoemd, en kunnen later weer uitgroeien to*
volledige oacillen. Al deze ervaringen met deze
kleine levens wezens hebben er toe geleld, da*
sommige onderzoekers zich gingen afvragen,
of dit ook niet bü tuberkelbacillen het geval
sou kunnen zün.
Het is nu al weer 34 jaar geleden, dat da
Franschman Fontés de onderzoekingen hier
over begon. HU nam een vloeistof, die vol met
tuberkelbacillen was. perste deze door een fil
ter, en ging dan met de gefiltreerde vloeistof,
het nitraat, Oulneeache biggetjes Inspuiten. Eij
wat zag hü toen gebeuren? Er ontstond bij
dese diertjes een büzonder, een ongewoon soort-
tuberculose. Sedert dien tüd is het aantal on
derzoekingen hiervoor legio geworden, immers
het ging er om. een dieper inzicht te krijgen
in de belangrijkste volksziekte, die in Europa
heerscht. Men deed de proeven op twee ma
nieren: eenerzüds met zg. culturen van bsucil-
len, waarbij dus niets anders dan bacillen aan
wezig zün. andersüds met organen, die tuber
culeus ziek waren. Dese werden dan fünge-
maakt, gefiltreerd, en het nitraat werd ge
bruikt. om daarmee de proefdieren ziek te ma
ken. Wanneer men nu hiermee een Oulneeecb
biggetje, een cavia. Inspuit, en het dier wordt
dan nog op een bepaalde manier nabehandeld,
dan en dat is nu zeer belangrük open
baart zich bü het dier een eigenaardig soort
tuberculose, en wat nog merkwaardiger is, men
vindt dan in het proefdier toch weer tuberkel
bacillen. die er niet ingébracht waren. En desa
tuberkelbacillen zün verschillend, van de ge
wone menschelüke bacillen, maar zü gelüken
op die, welke bü de vogels voorkomen. Men
kan echter wel. door die bacillen weer in te
spuiten bü andere proefdieren, deze bacillen
veranderen in die tuberkelbacillen, die bü den
mensch voorkomen. Als dat nu waar is. zou er
een geheel nieuw licht opgaan over de geheels
tuberculose. Ten eerste over de kwestie, of de
tuberculose aangeboren ta. Tot dusverre is men
immers vrü algemeen van oordeel, dat dit büna
nooit het geval is. En git blükt ook wel uit de
practük. In Frankrijk heeft men n.L een bij
zonder soort tuberculosebestrijding, die daar
in bestaat, dat men de zuigelingen van tuber
culeuze moeders zoo spoedig mogelük uit hur
ouderhuis verwüdert, totdat óf de t bc in he*
Ouderlijk huls genezen is of de kinderen oue
genoeg zün. om zonder gevaar weer naar huls
gebracht te kunnen worden. Welnu. Indian de
tuberculose aangeboren ware, dan zouden dese
uit hun milieu verwüderde kinderen even vast
aan t.b.c. ziek moeten worden, sla de kinderen,
die in hun besmette milieu gelaten worden
Maar het oeuvre Orancher, aooals deae wijze
van t.b.c.-bestrijding naar haren insteller ge
noemd la, succesvol gebleken Niet 1 pct. van
de 4000 kinderen, die tusschen 1907 en thans
te Parijs uit het ouderlük huls tüdelük ver-
wüderd zün. is aan tuberculose gaan lüden.
terwül er anders wel 80 pct. Van de kinderen.
besmet Het spreekt vanzelf dat dese en derge-
lüke ervaringen een enormen steun geven asm
de stelling, dat de t.b.c. niet aangeboren ia.
Nochtans hebben vele moderne onderzoeken
zich door deze toch soo sterke argumenten niet
laten weerhouden, met hun studies voort to
gaan, en daaraan hunne consequenties vast te
maken.
Zü worden echter door sommigen, T1* door
prof. Flu uit Leiden, krachtig bestreden. Pro*.
Plu aegt. dat men nooit geheel seker Is. of er
toch niet bü het ftltreeren een paar berillen
door de filterkaars heen geslipt sUn, en soodra
dat bet geval ia. kan hot natuurlijk geen won
der heeten. Indien de proefdieren tuberculeus
worden na inspuiting met het nitraat.
Op het eerste gericht lükt deze bestrijding
buitengewoon sterk. En toch Is sü het niet. De
Nederlander dr. F. van Delnae, die werkzaam
la aan het Instituut Pasteur, en veel onder
zoekingen op dit gebied heeft gedaan, merkt
terecht op. dat. wanneer een marmotje door
werkelijke tuberkelbacillen wordt geïnfecteerd,
de plaste van een infectie aeer spoedig door een
karakteristieke wonde, een zg. chancre, wordt
aangedaan. Juist sooals ook b.v. een brand
wond onmiskenbaar te. Op die wüsa kan men
toch nagaan, of de riekte der proefdieren ver
oorzaakt wordt door bacillen dan wel door bet
nog geheimzinnig flltreerbaar virus. En tan
tweede te het toch iets heel merkwaardigs, dat
uit dat Utreerbaar virus eerst oen abnormal»
soort berillen en pas later menschelüke bacil
len voorkomen. Dat kan toch niet verklaard
worden, indien alles door de .gewone»' tuber
kelbacillen werd veroorzaakt De strijd ia dus
In gebouw Zuid-Holland aan de Keizersgracht
te Amsterdam te bet consulaat van Letland ge
vestigd. Toen de treurige mare van het overlüden
van H. M. de Konlngin-Moeder in de hoofdstad
bekend werd, stak de consul van Letland, de heer
van Monsjou. onmlddellük de Letlandsche vlag
uit. Toen de eigenaar van het perceel waarin
een groot aantal kantoren te gevestigd de heer
Nord Thomson, de Hollandsche vlag wilde hü-
schen. vond hü de vlaggestok bezet. De heer van
Monsjou toonde zich niet bereid de vlag van het
tend, dat hü vertegenwoordigt, In te balen of te
verplaatsen.
De heer Nord Thomson, dagvaarde den heer
Van Monsjou In kort geding voor den President
der Arr. Rechtbank te Amsterdam; hü elschte
daarbü dat de President sou bevelen, dat de Let-
tendsche vlag zou verdwünen om plaats te
maken voor de Nedertendsche.
Voor den heer Nord Thomson trad op mr. 8a-
lomonson, voor den heer Van Monsjou mr
Crone.
Het woord was eerst aan mr. Salomonson om
de dagvaarding toe te lichten.
Toen de heer Nord Thomson boorde, dat H. M
de Konlngin-Moeder was overleden, voelde h(j
behoefte van zün natlonalen rouw te getuigen. De
Nedertendsche vlag kon hü echter niet hüschen.
daar aan den stok reeds de Letlandsche vlag
wapperde De heer Thomson bood voor de Let-
tendsche vlag een andere plaats aan. doch hier
op ging de heer Monsjou. de Consul niet In.
De heer Crone, optredende voor den Lettend-
schen Consul, voerde aan, dat de heer Nord
Thomson het niet had gewaagd de Letlandsche
vlag neer te halen. De heer van Monsjou. de
consul beeft de vlag qualltate qua uitgestoken.
Pres.: _Als de heer Thomson haar neer bad
gehaald sou de Volkenbond er nog bü te pas
zün gekomen.
PI. vervolgde met er nogmaals op te wüzen.
dat de heer van Monsjou had gehandeld In op
dracht van de Letlandsche republiek, de Pre
sident te dus in dese zaak onbevoegd.
In de dagvaarding wordt gesteld, dat de heer
Nord Thomson eigenaar s van het perceel
en van den vlaggestok. Het bewuste gebouw te
internationaal de etecher de heer Nord Thom
son, Is zelf Consul van Perrië geweest en toen
hing daar de Perzische vlag uit.
Gedurende de laatste vüf jaren heeft van t
gebouw Zuid-Holland de Letlandsche vlag ge
waaid ter gelegenheid van Letlandsche en Hol-
tendsche feestdagen. De Nedertendsche vlag
werd dan niet opgehangen. Nooit te daartegen
geopponeerd, tot bet moment, dat een zoon van
den burgemeester In hetzelfde gebouw kantoor
lokalen betrok als deelgenoot van een daar ge
vestigde firma. De heer de Vlugt Jr. wilde van
het gebouw ook de nationale driekleur doen
wapperen.
De Letlandsche republiek heeft ten teeken
van rouw, de Letlandsche vlag uitgestoken. Het
te In bet belang van gedaagde, dat de Lettend-
sche vlag van het gebouw blüft waaien, de re
publiek Lettend heeft dit Jil zün consul be
volen.
Er te voorgesteld, de Letlandsche vlag een
étage booger uit te steken, doch pl. weet niet, of
dit niet in tegenspraak te met de voorschriften
en internationale gebruiken.
Pl. concludeerde tot onbevoegdheid, subs, af-
wüziglng van de vordering.
Bü repliek handhaafde mr Salomonson zün
elsch. hü bood aan het Incident bü te leggen,
door een tweede vlaggestok te doen plaatsen,
aoodat beide vlaggen een plaats aan den gevel
krügen. PL drong aan op een spoedige beslis
sing.
Da President maakte daarna nog de volgende
opmerkingen:
„U hebt gevreesd diplomatieke moeilükhe-
den uit te lokken en daarom hebt U zelf de vlag
niet néergehaald. maar nu vraagt U mü een
vonnis. De diplomatieke moeilükheden zullen
mü niet beletten recht te doen Vroeger, her
inner Ik me. het was in den tüd. dat consuls
nog een heel huis bewoonden, was het gewoon
te, dat Consuls twéé vlaggen uitstaken: één
van het land dat sü vertegenwoordigde en de
Hollandsche vlag.
Zou het geen oplossing zün. om de Neder
tendsche vlag een verdieping booger uit te
steken".
Het kiezen van dezen vorm houdt verband
met het karakter van den Economlschen Raad.
Deae Raad te een college, samengesteld uit
deskundigen en niet uit vertegenwoordigers van
organisaties.
De Minister acht het gewenscht bü de samen
stelling der vaste commlsslën hetzelfde begin
sel In acht te nemen.
Het land, waar de gebraden vogels in den
mond vliegen zal nooit ontdekt worden. Toch
beleven we aan de kust van Zandvoort dlngep,
die ons doen denken aan de vogels, die zoo
maar voor t grijpen zün. De laatste dagen zün
daar vele vogels gegrepen door de Inwoners,
vooral de jongeren, iets, dat men in de geschie
denis nog niet heeft gekend en waarvan de ver
doorgevoerde mechanlseerlng wel de grootste
oorzaak te. De gamalenvlsachers gaan tegen
woordig n.l met ^notor "bootjes op de vangst
uit en dr afgewerkte stookolie wordt overboord
geworpM. Dit laatste nu te noodlottig geworden
voor de kustvogete. De teerachtig* massa drijft
op het water en vormt plekken. Het schijnen
vooral de duikende vogels, waarvan we noemen
alken, koeten, futen en een enkele zee-eend te
zün, die door die ollevlakken worden misleid,
met gevolg, dat vele van genoemde dieren met
een teerlaag worden „bekleed". De belemme
ring In hun beweging Is hierdoor zoo groot, dat
de arme dieren door de golven op het strand
worden gespoeld, waarna de beesten trachten
een goed heenkomen te zoeken en dlkwüte on
derweg sterven. De bekende zeemeeuwen heb
ben hiervan geen laat, omdat zü niet geheel
onder water duiken. Om aan deae gevaren voor
de zeevogels een radicaal einde te maken, dient
men te waken tegen het In zee werpen van de
afgewerkte stookolie De vereenlging „Dieren
bescherming" betaalt voor lederen aangebrach-
ten vogel, indien levensbehoud n>t te uitgeslo
ten, 10 cent.
Rechte Hugo Rutz (Caiphae) en tweede van linke Willi Bierling
koorzangere te Oberammergau
zün zoon Kart, vervaardigt. Zün vader te de
thans 88-jarige Rochus Lang. Deze werkte reeds
tn 1850 als kind mede aan de spelen. Hü was
In 1900 Herodes. De grootvader van Rochus,
Frans, Paul Lang, speelde in 1980 en 1870
HerodesroL
Peter Rendl, de .Petrus” van 1930 en
(1890 en 1000 was hü Johannes. In 1933
thanaël) te ook heele geslachten door met het
Passiespel verbonden. Zün vader Thomas Rendl
was In 1980 en 1870 Joseph van Artmathea, 1880
en 1890 Pllatus, 1900 Petrus. Zün grootvader
was 1820 Nathanaël, 1830 en 1840 Joseph van
Artmathea Ook hü Is van beroep een fün-voe-
lend beeldhouwer Helaas is Peter Rendl, de
discrete vertolker van den „Petrus", discreet
in uitdrukking en woord, juist op t moment,
dat Ik dese regels schrijf, plotseling gestorven.
Zün opvolger te Hubert Mayr. die In 1923 zich
onder de scharen en 1930 als Jacobus de Jongere
zich onder de Apostelen bevond. De familie
Mayr woont sedert meer dan 100 jaar te Ober
ammergau. In dit speeljaar spelen leden der fa
milie Mayr de rollen van Petrus, Magdalena.
Herodes. Nicodemus en van den Engel uit den
Hof van Olüven.
De huisschilder Hans Zwlnk te .Judas” In
zekeren zin heeft hü het talent voor deze rol als
het ware geërfd. Zün vader heeft de rol vah Ju
das drie maal (van 1190 tot 1910) aeer fünrin-
nlg gespeeld. Zün zuster was In 1930 Maria.
Zün grootvader Matthëus Zwlnk was voor 1830
en diens grootvader in 1830 en 1840 Petrus
Deae laatste, Jacob Zwlnk. was een zoon van
den .Xuftmaler” (openluchtschilder) Frans
Zwlnk, die bekend te geworden door de oude
fresco's aan huizen In Oberammergau, Oer-
mtech-Partenklrchen en Mittenwald en door ve
le freeoo's in kerken. De familie Zwlnk heeft
reeds medegewerkt bü het Passiespel van 1834
De .Johannea” van 1994, Wllll Bierling, te
weer een beeldhouwer. Ln het jaar 1990 was
hü de dienaar van Pllatua, Claudius.
BU de repetities heeft hü bewezen, ook ande
re moetlüke rollen te kunnen spelen. Zün broe
der Alfred was In 1010 Johannes In 1930 Joseph
van Arlmathea en ook thans zal hü üe laatste
rol spelen
De Hoogwaardigste Heer W. A. van Dtnter
Magister Generaal van de Orde van het H
Kruis, heeft de volgende Kruisheeren aange
wezen voor de missie
Voor Java: Patere J.
■w -w y ie ln dese tüden te Oberammerga-i komt
en nooit Iets zou hebben gehoord van
dit dorp en zün Passiespelen, sou al
heel gauw denken, dat hü plotseling verplaatst
was In een geheel vreemde wereld of ln lang
vervlogen tüden sou zün teruggezet.
Merkwaardig rien de menschen er uit, die
hü overal tegenkomt; de kinderen, die op de
hoeken der straten spelen, de jongens, die la
waaimakend uit school komen, de „Herrgott-
schnltzer” (houtsnijders van Crucifixen en HelH-
gen-atatuen), die tn hun lage werkplaatsen druk
aan X werk zün aan hun houtsnübanken. de
winkeliers, die achter hun toonbanken staan, de
boeren, die op hun akkers en velden en de am
bachtslui. die thuis arbeiden, de arbeiders, die
op straat of in de boaschen bezig zün. want zü
allen dragen lang, golvend haar, dat ln weelde
rige krullen of ln lange sprieten, naar gelang
moeder natuur het schiep, op de schouders af-
valt. De mannen hebben bovendien kolossale
baarden. En onder de meisje» vindt men geen
„Bublkopf.
Wie Oberammergau kent, te niet verwonderd.
Hü weet, dat dit de passiespelers van 1934 sfln
Ja. ze zien er eigenaardig genoeg uit. als vreem
delingen. al vóór ze ln het spel de dracht
dragen van het Oosten. Maar het te nu aanmaal
oeroude zede en gewoonte uit oude tüden, dat
baard en haar echt moeten ün, en geean sur
rogaat. geen JCreata.”
Iedere speler staat ln een bijzondere relatie
tot het Passiespel sn meestal is <taw relate» ta-
gelük aan stuk Oberammergauschs famine- ot
dorpageschledente. Wjj aoudsn deae bewering
kunnen bewüaen stuk voor stuk ln betrekking roeq* U zün ceramiek, welke hü, geholpen door
I 'Mr. Salomonson: „Over „diplomatieke moei
lijkheden” heb ik slechts schertsend gesproken,
ik heb den heer Nord Thomson alleen afgera
den zelf recht te doen."
Pres.: Heeren, dit is toch eigenlük geen
kwestie van recht, maar moet toch onderling
worden geregeld; te er nu geen kans om de zaak
ln den minne te schikken?
De heeren zouden er nog eens over denken,
doch voor alle zekerheid bepaalde de President
zün vonnis op hedenochtend 10 uur.
Na afloop van het kort geding te het incident
echter door de partüen bü onderlinge regeling
geschikt. Een tweede vlaggestok zal naast dien
waaraan de Letlandsche vlag wappert worden
bevestigd voor de Nederiandsche vlag, welke
reeds hedenochtend van den gevel zal hangen.
e Goede Week met haar Goeden Vrijdag
geeft ons weer ha^^^dheld.
Herinnering vani^M^enverraad van
een koningskroning met dSft^n, van bloedige
geesellng. van een Godsmoord en toch een
Goede Week; DE Goede Week.
Het lüden doet pün en het lüden benauwt en
wie lüdt aegt, dat het hem niet goed gaat en
toch heet Jezus’ lijdensweek de Goede Week.
De goedheid van het lüden; hoe te het mo
gelük, dat het scherpe, wrange lüden iets heb
ben kan van het gulle, van bet zoete van de
goedheid. Het lükt tegenspraak, twee elkander
opheffende begrippen: waar lüden te wükt de
goedheid en waar de goedheid heerscht zou het
lüden m°eten verdwünen.
Zoo zou het geweest zün, ware Gods eerste
scheppingsplan niet verstoord geworden. De
Schepper wilde den dood niet, God gaf aan
vankelijk in het werk Züner handen geen plaats
aan het lüden, de oneindig goede God wilde
slechts zün een levende bron van overstroo-
mende goedheid, het was Zün vermaak aan bet
eind van elke scheppingsdaad te rien. dat alles
goed was. En Zün goedheid gaf juist aan den
mensch. die het had kunnen waardeeren, de
edelste gaven van een begrijpend verstand en
een deel selfs van Gods eigene goede vrüheld
En met het verstand, dat begrijpen kon en met
den vrjjen wil, die werken kon, zou de mensch
het goed hebben, zoo goed als het ln een ge
schapen orde goed kan zün. Groote goedheid
van God, het menschelük geluk volkomen te
hebben gemaakt door eigen verdiensten, eigen
verantwoordelijkheid In het menschelük levens
proces ln te schakelen.
Maar de mensch heeft zün goeden rijkdom
verbrast en verspeeld door misbruik van zün
hoogste vermogens: door hoogmoed van het
verstand volgde de wil de neiging van den
boose.
Daarmee te de goedheid geschonden; daar
mee te de mensch self de schepper geworden
van het lüden. Misbruik straft zich zelf, om-
keering der orde moet wanorde worden en zoo
te het lüden een noodzakelUk deel geworden tn
het door den mensch geschonden scheppings
plan van den goeden God.
Maar ziet nu. hoe God de goedheid in Zün
werk niet geheel laat verdringen: naast veel
lüden blüft meer goed, ja zelfs God heeft de
goedheid aan het lüden verbonden.
Het lüden is goed, niet om vrille van het lü
den «elf, maar om wtlle van het louterend, het
vergevend, het evenwlchtherstellend karakter
van het lüden.
Het lüden te goed, want uit zün aard her
stelt het de verbroken orde tuaachen den
Schepper en het schepsel. Het lüden te goed,
want het handhaaft de waardigheid van den
mensch. die er het middel in heeft, het nlet-
goede. waarvoor hü zelf verantwoordelük was.
weer goed te maken Het lüden deelt in de
groote goedheid, die van den Schepper te uit
gegaan. doordat het lüden van den een den
ander kan helpen, door de sociale beteekenls
van het vele en groote lüden lu de wereld.
Moesten we In onzen tüd van stoffelüken
achteruitgang van tekort en gebrek niet méér
denken aan de goedheid van het lüden? Allen
zün in actie en alles wordt in actie gezet, om
het lüden van den tüd te verminderen en zoo
mogelük op te heffen. En dat te goed: het lü
den behoeft niet en mag niet om zich zelve
worden gesocht.
Maar evenmin mag vergeten worden
voordeel, het geestelük goed van het lüden. De
wereld zal immer een dal van tranen blüven,
omdat het leven Immer een oefentüd en be
proeving blüven zal. Vergeten we dan toch
niet vooral ln de goedheid van het Hjden de
voornaamste oplossing te vinden.
De goedheid van het lüden, waarvan Chris
tus. de met doornen gekroonde, de met gee-
Selstriemen omswachtelde. de aan het kruis
gespükerde self het hoogste en het schoonste
en het vruchtbaarste voorbeeld heeft gegeven.
Laat dat een der lessen zün van de Goede
Week met haar Goeden Vrijdag.
De rol van Caiphas speelt weer, evenals 1933
en 1930 de smid Hugo Ruts. Als tegenspeler
van Christus heeft hü na dezen de grootste
en moellükste taak. ?Un spel blüft bü alle be
zoekers ln levendige herinnering. Ook hü stamt
weer uit een familie met groote speltraditle, uit
een familie, die reeds voor 1800 In Oberammer
gau woonde, de pest en het eerste geloftespel
medemaakte. Zün vader Jacob Ruts heeft voor
de eerste maal ln 1850 aan het spel medege
werkt. Voor hem te het jubileumspeeljaar het
10e speeljaar, dat hü mede beleeft.
In vier passiespelen van 1880 tot 1910 was hü
aanvoerder van het koor. Zün dochter Mathilde
Is de vrouw van den proloogzegger en vroege-
ren Chrlstusultbeelder Anton Lang.
..Annas" te voor 1934 weer, evenals ln 1930. ^*e een tuberculeuze moeder hebben, worden
Oberlehrer a. D. Aan de „StaatUche Schule fUr
Holzschnitzeret” Anton Lechner In de jaren 1900
en 1910 was hü „Proloog’’. Zün vader Gregor
Lechner was viermaal, ran 1850 tot 1980. zün
grootvader Johann Lechner driemaal van 1830
tot 1840 Judas.
Marla Ruts, de dochter van den
Op 17 April as. zal door den RUkswaterstaat
te *z-Gravenhage worden aanbesteed het maken
van negen pülers. van twee landhoogten, van
een viaduct boven den op den zuldelüken rivter-
dük gelegen weg met bükomende werken voorde
verkeerabrug over het Hollandsch Diep, nabü
den Moerdük.
De raming bedraagt f 3.280 000.
Het geheele werk zal 830 dagen
van aanvang gereed moeten zün.
Omtrent de nieuwe film van Jan Hln voor
Herwonnen Levenskracht vernemen wü nog
het volgende:
In Februari heeft de heer Haver, toen hü
voor de radio een spreeukbeurt vervulde na
mens het bestuur van Herwonnen Levenskracht
medegedeeld, dat het niet meer mogelük te
excursies naar het nieuwe sanatorium „Berg
en Bosch” te HUthoven te doen houden.
Vorig jaar waren er acht duizend bezoeken
geweest, doch mede ln het belang der pa tien-
