In het land der Kaja Kaja I betreurd ’s ZUID NIEUW GUINEA Jeugd en schoonheid Miss Kaja-kaja Een inkomiten-over- schot van 6 millioen Onbekende bergtop Pater Geurtjens M.S.C. vertelt Een wijwatervat van 7900 Pond Een anem-ha, een Heer der Schepping yan menscheneters hebben onze missionarissen menschen gemaakt DE OUDE INCA’S langstelling groote ontdekkingen ki te Ken Rmalscha szpedRIs naar Tadjikistan «n het Pamir-hoogland heelt een lot dusver on bekenden bergtop ven «OM meter hoogte ont dekt. strüd Iedere Jacht - «el die het watl-plant kauwd en kleine nap>a hebb^ i hen voldoende om hén het rijk der droomen. 1 licu* Maar dit ie wederom een enkele episode en «oo >dn er veie te lezen In het Interessante boek van een missionaris die jarenlang gelegenheid had om aanteekeningen te maken over het leven der Kaja Kaja s. dat wel veel van het onae ver schilt, maar er toch ook weer merkwaardige overeenkomsten mee heeft ben ziel. niet altijd ver plicht gevoeld hun leven lang voor de uitverkore nen te zorgen ZIJ meen, den, door bij het afster ven van de liefde de vrouw te veretooten. ge noeg te hebben gedaan om een andere vrouw te nemen Dat ia nu veel veranderd, alweer dank den missionarissen, die van het plaatselijk bestuur reeds groote hulp ontvingen. Thans komt het vaak voor, dat de missionaris als huwe lijksmakelaar moet op treden. Zoo vertelt ter Geurtjens van ontluikende liefde niet vlotten wilde Toen Columbus Amerika had ontdekt, kon geen Europeaan vermoeden, dal hu In Peru de Inca's en in Mexico de eeuwenoude Azteken sou ontmoeten Het tot dan toe onbekende wereld deel werd bewoond door volkeren, die een cul tuur van eeuwen en eeuwen achter den rug hadden een cultuur ouder dan de Europeeache Sindsdien heeft men onvermoeid geyoracht naar nieuwe verborgenheden en nog deser da gen Is een Nederlandsen geleerde, dr V. d Siren in het vaderland teruggekeerd na een langdurig verbluf in het land der oude Inca's. Vier honderd Jear geleden was het de tijd der Thans leven we in de eeuw der kleinere ontdek kingen. die dan ook «on der strüd en bloedvergie ten plaat* vinden sea. die zoolang het biggetje heeft vertroe teld tot het varken wigrd Is nu dc aangewezen bedriegster die het dier in den waan moet brengen dat liet mee mag feesten er die het tot «üt^ndergang moet verschalken ZU houdt hem het etenstrogje voor, waarin «ritte klappernoten «roeden gebrokkeld en sist haar bekende vriendeluke geluidjes het swUn in de oor en De. veelvraat vliegt erin, niet we tend. dat hl) zün dood tegemoet treedt, want naweluks heeft «Un bek het bakje bereikt, of een feestelijk uitgedoste springt naar voren eirslaat met een even feeateluken knuppel het varken op den kop Het valt versuft neer, spar telt nog even na. maar krijgt geen tijd meer om op te springen, daar d« heele familie zich met knuppels op hem stort om hem af te maken Dan smeert de vrou» ach in met leem, zoo als wu boven ismen, ei gaat treuren. De smul partij die daarop volgt wordt door de mannei volbracht die behalv het rwUnenvleesch oo nog de noodige borrel achter de kleien slaa en er geen beswaar te gen schijnen te hebber dat deae borrels niet, anders «un dan sappen die jonge meisjes uit de hebben ge daarn% in gespuwd Het bedwelmt 1 te doen aanlanden in ket rjjk van den alcoho- De twee, die slch bovenaan en In het mid den bevinden, «un beschrijvingen der afgebeel- oe laf e roe Ion in Hexameters Deae «Un ontleend aan een gedicht van Caeliua Beduliua, een ar tist uit de Vijfde eeuw. Het derde inschrift bestaat uit vrome wen- schen aan het adres van keiser Otto Er wordt hom oen lang leven toegedacht. WaarechUnlUk bedoelt men Otto III, die in MO werd geboren en in 1003 stierf De Bltula te ongeveer M c M hoog De Prwiugeeeche rukabegrootlng voor het Jaar 1(33-33 wUst een mkomatenoverachot aan van aes millioen guldens in Nederlandsch geld Portugal en sl)n kotonlkn «Un er in geslaagd ook voor het aanstaande financieels jaar een begroeting op te stallen dis in evensrichl te of een aanmerkelük surplus aanwUet. Na de niet buster sue irevolle kolonisatie van t Noorden van Zuld-Ame- rtka door de Spanjaar den. trokken naar het beroemde goudland Peru Dese naam. die eigenlijk Biru was werd het eerst vernomen in 1522 door een troep avonturiers, die van Panama uit naar het Zuiden afzakten en spoedig daarna kwamen in Panama berichten bin nen over een geweldig rijk. dat vrijwel bet ge- heele Westen van Zuld- Amerlka omvatte, vanaf de see tof aan het Oos- telUk deel van het An- des-gebergte De uitge breidheid van het rijk was ontstaan door talrijke oorlogen Vier duizend meter boven den seespie- lag een hoogvlakte, het nudoelpunt van ruk was In deze vlakte lag het beroemde meer van Titicaca Daar zetelde de macht der In- •a’s. die bestuurd werden door .den machtigen ko- ning.” bijgenaamd den ..Zoon van de Zon.als een God vereerd H|j was priester opperbevelhebber van het leger en al- leenheeraeher over het geheele land. Na «Un dood werd de Inca gebalsemd en zun U)k werd op een gouden stoel in den tempel geplaatst De Inca's aanbaden de sterren en de zon en geloofden in een leven hiernamaals Door dit geloof werden dan ook hun begrafenlsgebrul- ken geïnspireerd De lijken werden tn het graf geplaatst met de knieën opgetrokken tot aan dr kin en daarna met bonte kleeren bedekt Alle voorwerpen die de overledene tydens «Un leven had gebruikt, kreeg hü mee in het graf Men gaf hiermede te kennen, dat hij dese voorwerpen ook tn het andere leven zou willen gebruiken Toen men in latere jaren deze gra ven opende, leverden de voorwerpen, die bü de lUken gevonden werden, een achat van gege vens over het dageluksch leven der Inca's In tegenstelling met de Azteken, die Dank zu den steun van de ..National Art Col lection Fund die de helft van den prijs be taalde was het ..Victoria en Alben Museum" te Londen in de gelegenheid een schat te ver werven. die thans het kostbaarste stuk in haar verzamelingen uitmaakt Het Is de «-( Baai- lewsky Bltula" van ivoor, die zich tevoren tn de hermitage te Leningrad bevond Bltula's noemt men een soort vaatwerk, dat met em mers is te vergelüken en dat uit de 10de of 11de eeuw afkomstig Is ZU bestaan utt ivoor en «eerden «vaarschunlUk gebruikt voor wU- water Deae vaten s»n een groote zeldzaamheid, in het geheel kent men er maar vier of vyf Het bewuste exemplaar la «regens zun schoon heid en kunstzinnigheid beroemd Het te aan allo kanten versierd mag prachtig snUwerk. voorstellende het leven van Jezus De taf er ve len. die «ich aan den bovenrand bevinden ton nen den Heiland terwul hü de voeten «Uner jongeren waacht, de scène van het verraad. Ju das bU de ontvangst der dertig zilverlingen de Kruisiging de restitutie van het bloedgeld en den zelfmoord van Judas, benevens de soldaten die bet graf bewaken De reeks beelden aan den onderkant bevat de volgende vereeuwlglngsn Maria aan het graf Jezus verachunlng voor de vrouwen en «Un ontmoeting met den onge loovlgen Thomas Voorts treft men op het voorwerp drie Inscripties aan op door den aanvoerder op «taanden voet te willen bekeeren Toen deze niet op dien üver inging werd dit als een beleedlglng uitgelegd, met het treurig gevolg, dat de Spanjaarden een bloedbad aanrichtten en den hoofdman Ata- hualpa gevangen namen Slechts een goudvoor raad ter wasude van millioen dukaten kon hem vrUkoopen. maar toen de som bUeenge- bracht wa«. «rilde Pizarro den gevaarlüken aanvoerder nog met laten gaan HU zette een proces tegen hem in elkaar en beschuldigde hem ox zun broer te hebben willen vermoor den. hetgeen inderdaad waar was. Atahualpa, dc koningszoon, werd ter dood veroordeeld. Daarna trok Pizarro naar de hoofdstad, waar hu zijn intocht hield aan de zijde van den nleuwsn Inca, die echter slechts in echUn en utt Pizarro's naam regerde Ds Spaansche aanvoerder Almagro. die met Pizarro oneemgheid had gehad, ondernam in- tusachen een moedigen en schitterenden tocht door de «roestUn Atamaca en over de Ijsbergen van den Andes HU nam Chili in zün bezit, doch kwam tenslotte volkomen uitgeput in Peru aan. Toen on tbtond er een felle strijd tusrehen hem en Pizarro, waarbij belden om het leven kwamen tot vreugde van de inboor lingen. die een ware anarchie ontketenden. Toen Karel V over deae twisten werd ingelicht, zond hu den priester Oases met volledige vol- nuuiht naar Peru Deae nam het bewind in handen en regeerde verstandig in het rijk. dat ..Nieuw Castlllè" werd genpemd De Spanjaarden stichtten nu nieuwe kolo nies. veroverden nieuwe landen, waaronder El- Dorado. doch moesten het hoofd buigen voor de strijdlustige Araucanen. die zich niet lieten onderwerpen en ook. heden nog een vrije onafhankeluke volksstam in Zuid-Amerika sUn. Deae expedities hebben alle plaats gehad on der de moeilUkste omstandigheden en al kun nen «re de practUken der Spanjaarden met •leeds bewonderen, groote wMrdeerlng moeten wc hebben voor den moed en het d<x>raet1ings- vermogen, dat zu aan den dag hebben gelegd. De geheele natuur was tegen hen. OnbeschrU- telUke hitte in de droge vlakten en ondraag lijke kou op de bergtoppen, bovendien een machtige en vijandige bevolking tegenover een betrekkelUk zwakke krugamiudit. waren hun groote tegenstanders Ook maakten zu op on aangename wuze kennis met de Amazone - rivier, 1 die een deel der Spanjaarden hulpeloos da zee 1 in spoelde Deae enorme stroom, dien «U eerst iw voor een zee aanzagen, dankte zun naam aaa de legende, dat de oevers der rivier uitslui tend door vrouwn bewoond waren geweest. Peru is daarna geworden een goudland, maar vooral een ril ver land Ook op dit oogeribllk neemt het land nog de vierde plaats in onder de «11 verproduceerende landen De ruke voor raden der edele metalen, waarvan zelfs heele gebouwen waren ópgetrokken, wekten de be- geerigheid der veroveraar» die dan ook In hun gouddorst soms tot minder edele daden hun toevlucht namen Thana sun de oudste plaatsen van het oude rijk der Inca's nog altUd geliefde terreinen voor de «retenachap. De stad Lima en de vroe gere residentie der Inca's, Cucao, hebben reeds talrijke ontdekkingen opgeleverd, die rUka I stof bieden voor de geschiedenis van een zeer het oud volk •Oome”. Wanneer we hierboven spreken van een gezond volk, dan is dat betrekkelUk be doeld. Nog sUn de Kaja Kaja's in een vrU die pen staat van ellende, maar de opleving sinds de kotnat en den jarenlangen arbeid der mia- sionariaaen is zeer groot en geeft alle hoop voor de toekomst Ken bijna bovenmenschelUke naas tenliefde ia voor dezen arbeid een eerste ver- eiachte geweest, maar die leidde er dan ook toe. dat de wilden, die zich voedden met menachen- vlaeach. die vrouwen en kinderen ah ruilobjec ten beschouwden, die de afschurvelUkste mis daden bedreven aan hen die van tooverU be schuldigd werden; die do lustmoorden de rt- tueele ontucht enz ah geoorloofd en gezegend beschouwdendat «U thans naar den toean missionaris gaan om hem hun nooden voor te leggen en hem sUn raad te vragen. Dat «U den raadsman vaak om den tuin leiden of dit al thans op de meest naïeve manier trachten te doen, is waar, maar de toean is een gewaar schuwd man en neemt deze trucs goedmoedig op. wetend dat hU met groote kinderen te doen heeft en dat hu dus voor vader moet «pelen Enkele tafereeltjes uit het leven van deze groote kinderen Kr la in de dierenwereld, die de Kaja Kaja omringt (een dier dat aooaeer de algemeene hoogachting geniet ah het varken Een Kaja Kaja. wien men sou willen verwUten. dat hU een varken h, straalt van ge noegen. «rie hem echter met aan schildpad ver- geiUkt. loopt gevaar doodelljk beschadigd worden Het varken «rordt dan ook met groote Hef. h». de opgekweekt, tot op den dag. dat de vrouw des huizes het beest naar zich toelokt om den man gelegenheid te geven met een «waren knuppel den kop van het varken te verpletteren Daarna wordt het geroosterd en opgegeten door de man nen tarwui de vrouw offlcleele rouw aanneemt en dientengevolge met leem besmeurd vóór haar but gaat «Itten treuren I* smuUera echter p«U. zen om strud het lek kere varken. De Ksja Kaja kent ook een soort wser«rolf. maar b|) ben bestaat het dier tenminste in den vorm van een leguaan, een soort reuaen.hage- dlach. die een hoogst gevaarlUke vechtjas en «Un slachtoffers vreseelUke wUm maakt HU valt «Un te. genstander aan door slch met de tendan in in den nek van dan vgand vaag te buien Daarna boort Wh «Un lange Uaerzterke -taart in den rug van het slachtoffer tot hU het hart heeft geraakt en aosns selfs, tot de staart aan de andere sude van hst lichaam utteteekt Ds vrouwen, die tn het boach gaan «verken en hun baby's meenemen hangen deae In een mandje aan een boomtak, doch vaak gebeurt het dat een leguaan naar beneden komt, den baby uit het mandje neemt en hem meesleurt naar de hooge tappen, waar hu Mn maal nuttigt Daar om wordt de leguaan vaak als weerwolf uitge- speeld voor de kinderen om hen ervan terug te houden onbewaakt hst boach in te trekken Het hutrelUk la onder de Kaja Kajas steads een moeilUk probleem geweest De mannen heb- Pa. een die HU liet daarom het meisje in kwestie bU zich en een ambtenaar komen en vroeg haar of «U een vrUer had ZU ontkende, verontwaïudtgd in het begin, verlegen daarna, om elndelUk door de mand te vallen en den naam van den geliefde te fluisteren, in de hoop overigens, dat bet een geheim zou bluven OnmiddellUk daarna werd de naam van den Jonkman luidkeels door het heele dorp af geroepen HU werd ontboden en hem werd gezegd, dat hü oud en wüs genoeg was om te trouwn Hetgeen hU toegaf Toen werd hem gesuggereerd, dat de mede-aanwezige jongedame een zeer ge. schikte vrouw voor hem sou «Un. hetgeen hu eveneen» toegaf en het «lot was dat belden ..officieel verloofd" het kantoor van den ambte naar verlieten en on- Mte middelluk bruiloft hiel den De rivieren van Zuid Guinea worden bevolkt door krokodillen die het vooral op de menschen gemunt hebben Vrijwel Iedere week worden er een of meer slachtoffers Dit «xi niet geschieden, wanneer de inboorlingen niet «oo verzot waren op het vleeech van den kroko dil. vooral het vleesch van den staart en den rog en daar zit heel wat aan ZU maken dan ook Uverlg jacht op hem liefst op het land, waar de vUznd log tn «Un bewegingen ia en dus gemakkeluker overwinnen Geven «U echter geen kans op 't land, dan most de slrüd wel in het «rater aan gebonden worden en dan zwemt de jager zelden als overwinnaar uit den Iedere krokodillenkop wordt, evenals wilde zwUnenkop bewaard en als trofee, op een lange staak gespiest nabU de hutten geplaatst De Kaja Kajas «Un achter ■eer dapper tn den strud In den vroegen mor gen glUdt hun smalle boot over de see en vaart het strand langs ..Klw'" fluistert de voorman en men stuurt in de richting van den ontdekten krokodil Ook van de landzude komen Jagers opduiken Aan het strand ligt een krokodil te slapen en als de jagers dicht genoeg genaderd «Un en het beast van alle kanten omringen laten «U een regen van puien en spiesen tn het onderlUf van het monster ploffen Het ■chroeutrt op. brullend van pün en «ril vluch ten. maar het «trt zich aan alle zijden om ringd en begint wild in het rond te happen met zün vervaariUken bek Intuaaehon terwUl enkele Jagers voortgaan met speren te werpen gooien anderen groote natte ieemhallen naar den kop van het dier vooral naar de cogen tot die dicht gegooid zün Dan «raagt er èën zich dichterbij en brengt een vervaarluken slag met Zün kapmes toe aan den staartwortel Het beest brult oorverdoovend. maar nog een paar alagen en de ataart valt af neteeen <km dord van den vuand beteekent, want het bloed vloeit nu bu atroomen en doet de krachten van den krokodil direct afnemen Een uur later ligt «Un ataart en kun rug. van ashubben ontdaan, op een lekker vuurtje te roosteren Maar soms «rordt de strijd In net water ge voerd en dan la er meer moed en meer behen digheid noodlg om te «rinnen De jagers varen om een krokodil heen en trachten hem In ren kleine kreek te lokken, door hem betelpruimen tos te werpen Ia het dier eenmaal binnen, dan wordt de Ingang van de kreek afgesloten door kano’s waarin de jautera wachten met (««pen nen bogen en gevelde knots Zoodra de krokodil komt aanstormen om ruimer i-op te kiezen, wor den alle pijlen afgeachoten en komen alle knot sen op zün kop neer Van dit oogenbltk hangt alles af. Lukt de aanval, dan vertraagt de kro kodil zün vaart, waarna een nleu«rv vracht Pülen op hem neer komt en sla hu In de oogen getroffen wordt, ia het met hem gedaan Lukt de aanval niet, wre dan den jagers In de kano's Enkelen onder hen dienen den geweldenaar sla lunch, tot ontaettlng van alle anderen Van zulk ren dapper volk la wat te maken, meenen de missionarissen terecht en zü deden het Inderdaad Maar wie dit uitvoeriger wil ver nemen. zal goed doen kennis te maken met het boek van Pater Geurt Jena. van «lena geschrift wu hier slechts enkele momenten hebben ge memoreerd. aooels die na de lezing van zü" boek het eerst in otia geheugen opkwamen Een enkele episode uit het boek durven we echter nog wel te memoreeren. zonder gevaar te loopen teveel van den Inhoud te vertellen Er bluft immers nog genoeg te lezen over tn «en boek van den omvang als hst werk van Pater Geurtjens heeft Al Is het «rerk In den grond dlep-ernstig toch ontbreekt de geestige noot allerminst In een verhaal over het varkenafeest. dat «re hierboven met enkele «voorden aanduidden, wordt beschre ven met welk ceremonieel het verken wordt geslacht en opgegeten. Süs hst awUn mat groote aorgen is vatgMnszt yy uid Nieuw Guinea, het land der Kaja Xf KajaX is voor ons en vooral voor onae missionarissen steeds een oord geweest, dat de grootste belangstelling wekte De regen- rUke arbeid der mlsaiouariaeen onder dezen wilden volksstam te de grootste en voornaamste leden voor die belangstelling En zoo te het te verklaren, dat wü het paa dezer dagen versche nen boek van Pater H. Geurtjens MAC, die langen tUd onder de Kaja Kajak vertoefde en over zün ervaringen uitvoerig vertelt, als een welkome aanleiding beschouwen om het leven der Kaja Kaja’s in het kort aan onze terers voor te zetten. Het boek van Pater Geurtjens had een we- tenschappelük werk kunnen zün. maar dan was bet minder leesbaar getreest. bat had een plei dooi kunnen zün voor den beechavlngearbeid der mtelsonarleeen. maar dan hadden we de lectuur geen tweehonderd bladzüden kunnen volhouden wellicht. Nu te het. dank zü den ge- moedelüken soms te gemoedelüken toon, zoo wel het ren als het ander Het boek bevat talruke gegevens omtrent bet donker ras: de kinderen, de mannen, de vrou wen. de gewoonten en zeden, de vrees voor <oo- venaara booae geesten, die het leven van deze natuurmenaeben beheerachen. den gruwel der koppenanelleru enz maar stelt daartegenover het onverwoestbare optimisme van den mte- slonarte. die nooit voor te heete vuren staat en die er niet aan twufelt. of de Kaja Kaja z, die reeds soo goed op weg zün. zulten een glanzende toekomst tegemoet gaan Dit boek la overigens niet het renlge gear hrift van Pater Geurtjens, die immers ook de auteur te van verschillende werken over de telen der Manndinrezen en der bewoners van de Ket enenden Doch het meest volledige werk over Zuid Nteuw-Qulnsa te «rel zün Jongste boek met de onopgesmukte vertellingen over groote en kleine belevenissen «raarvan de kleine niet altUd het minst Instructief zün voor ons. die aan de verre Westerstranden teven WU vinden «rel- tewaar die «rilden maar ..vleze" individuen, al dus veronderstelt de schrijver niet ten onrechte, maar hü en «Un medebroeders en niet het minst aun groote voorganger Pater Vertenten. den ken daar anders over en ze «reten, nat ook de Kaja Kaja’s zün schepselen Gods, menschen met een kwetsbare ziet Deze stammen zün eigenlük een uitstervend volk en het te in de eerste plaats aan de mte- ttonarteeen te danken, dat het proces der ver wording zeer aanmerkelük tn zün loop werd ge stuit sinds zü van de regrertng van onae Ooet gedaan kregen dat dr meeat gevreesde ziekten, die dit volk bedreigden en decimeerden, de venerische Mekten, stelselmatig door de me dische «retenachap «roeden bestreden Met de allerbeste gevolgen' Van ren koppensneltend. verzwakt en rottend geslacht zün de Kaja Kaja* geworden tot ren (eaond en levenslustig volk, zoodat de missionarissen, die ongetwijfeld den dtech van de voorvaderen zouden hebben gesierd, thana worden aangesproken met ^Anael hetgeen zoo ongeveer gelük staat met klein nikkertje M leuke guit. Al* een kikkertje Op een Hurt huidige Mexico bewoonden, kenden de Inca's met de verschrikkelük bloeddorstige maasa- alachüngen. die bü de troonsbestüBlng of het overlijden van ren vorst plaat* hadden en waarbü menschen levend werden openge- aneden. het hart uit hun lichaam werd gerukt en als wierook verbrand, terwul het lUk aan da menigte sla «pu« werd gegeven. Bü de Azteken werden soms ter gelegenheid Mgn één plechtig heid 70.000 menschen op die gruwelüke wüze geslacht Dit wreedaardig gebruik kenden de Inca's niet sl was het menschenoffer hun niet geheel vreemd. In net algemeen waren de Peruanen zeer goed ontwikkeld, doch niettemin waren zü wel- beschouwd Haven, die written voor den Inca, den priester en den adel. Toen de Spanjaarden Peru binnenvielen, was er Ju lat een strijd ontstaan tuaachen twee stalen van een pa* overleden koning Maar ook onder de Spanjaarden heerschte twist. De ruwe Pizarro landde in 1532 in Peru, waar hü een groot en goed geoefend leger vóór zich zag. Onder deae omstandigheden durfde hü den strijd niet aan, maar noodigde den legeraan voerder tot ren bezoek uit. BU deze gelegen- famllle raaul. Van alle kanten worden gasten genoodlgd op het feest en komen van heinde en verre TalrUke brit sen. langs een omhei ning in de buitenlucht opgeslagen, dienen als legerstede voor de gas ten. Als ds feestachuur voidosnde is versierd, komen de gasten samen qm het doodknuppelen van het varken In oogenachouw te nemen Ken feestelük geval Is het. wanneer de jon gens die als het ware als pMes zün opgedlrkt. den «toet voorafgaan die het varken begelei den. dat onder feeslge- raas naar zün laatste oogenbllkken wordt ge- Z-» edert de verovering van het oudr ruk der Inca's in het midden van Zuld-Amerika Zün reeds vierhonderd Jaar verloopen en nog «teeds zun de talruke realen van ren oude cultuur een voorwerp van onderzoek voor ds historici en archeologen Peru heet thans dit uitgestrekte land, dat ren geschiedenis heeft als «reinig andere landen en waar eenmaal een beschaving heerschte die voor on*, kinderen van ren „verlichte eeuw,-’

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Noord-Hollandsch Dagblad : ons blad | 1934 | | pagina 19