De muiterij op
vloot
De Ministercrisis
Pauze
het Onnes-proces
Een berg
werk wacht
van
onze
Volkstuintjes
in
t
GETUIGENVERHOOR
TEN EINDE
HET SALARIS VRAA GSTUK
1
WOENSDAG 18 APRIL 1934
Katholieke economisten
Nerveuze luitenant
Een uitvalsplan
Na 28 zittingen
„Stap dan maar uit”!
In hooger beroep
TWEEDE KAMER
I
Prof. Raaymakers S.J.
Manoeuvreeren met
het tarief
Opkomst van katholieken gering
Geen conferentie ge
houden
De N.SJB.-vergadering
te Haarlem
De houding van de jongere offi
cieren werd tydens de vaart
agressiever
VERKLARINGEN VAN
BEKLAAGDEN
Invoerrechten op korten
termijn
Men acht het waarschynlyk, dat
Welter in het Kabinet
wordt opgenomen
Mogen in verband met de teelt-
beperking niet grooter zyn
dan drie are per gezin
Uit de lucht gegrepen bericht van
het „Volk” over zyn heengaan
Mr. Joekes bepleit opnieuw een
heffing, die alle vry gezel
len zou treffen
Officieren aan den wal
Toekomstige landbouwers toetsen hun theoretische kennis
aan de practijk
Verhooging examengelden
Onbruikbare wapens
Salarisverlaging
De zitting is geschorst tot volgende
week Dinsdag. Dan zal mr.
van Dulleman requi
sitoir nemen
ONDERRICHT IN DEN LANDBOUW
eerst
HU
en
J. G. Suring
Den Haag. 17 April 1934
van
DR. KORTENHORST
A*n de verklaring omtrent een mogelUke mo-
'i
Het Is de indruk van beklaagde dat de mui
ters de communicatie met den wal wilden ver
hinderen, weshalve hU na het strUken van de
vlet op het laatste moment besloot self mede
te gaan, daar hU gewapend was en de roeiers
kon dwingen naar den wal te gaan.
van
for-
dringen tot de „Zeven Provinciën”, vermoedelUk
tot de brug en de machinekamer, kan nog wor
den toegevoegd, dat bezetting van de machine
kamer mogelUk was, evenals het onklaar maken
van de hoofdmachines.
wisselen
die
de
met
den
Het „Volk" bevatte Dinsdagavond het „bijzon
dere bericht”, dat prof. mr. dr. Charles Raay
makers S. J. hoogleeraar In de economie aan
de R. K. Unlversitelt te Nijmegen als zoodanig
sou aftreden bU den aanvang van het komen
de studiejaar en dat als sUn opvolger sou zUn
aangezocht dr. H. Brüning, oud-rijkskanselier
van Duitschland.
>1
n»
Dit verhoor toont aan dat de gedachten
beklaagde waren geconcentreerd op het
ceeren van het herstel van de communicatie
met den wal, daar de bemanning. In ae sloepen
de orders niet opvolgde, zoodat het herstel van
de communicatie met den wal het belangrijk
ste was' ten einde tegen de muiters te kunnen
optreden. Beklaagde gaf order een vlet te strij
ken. HU zei tot den luitenant ter zee der eerste
klasse F. aan boord te blUven, daar hU de
Na voorlezing van dit verhoor wordt het mo
notoon verloop van de zitting voor het
onderbroken, als de luitenant ter zee der derde
klasse M. het woord vraagt en pertinent ver
klaart nooit door den luitenant ter zee Van
Boven te zUn uitgenoodigd tot een conferentie
ter bespreking van de houding der officieren
Evenmin heeft de heer Van Boven ooit zUn
meenlng gevraagd. Dit wordt toegevoegd aan
de voorgelezen verklaring.
nlerse. die door den eersten officier van wal
naar boord was gezonden, doch beklaagde vatte
de. mededeeling als een mop op, daar anders de
oxideren immers zelf naar boord zouden zUn
'gekomen.
Daarop volgde de waarschuwing van den heer
Van Boven In de hut van beklaagde, dat de
bemanning aan de geweerrekken morrelde.
Het feit, dat het laden van de pistolen zoo
lang duurde maakte beklaagde zeer opgewon
den
WU kunnen «Ut bericht dat met le-
vensbUsonderheden en een photo van dr.
Brüning opgewerkt tot een sensstle-
b rok je op de vóórpagina prijkt na infor
matie ter daartoe meest bevoegder plaatse
als volkomen uit de lucht gegrepen tegen
spreken.
oudste was. HU zond geen luitenant ter zee
der derde klasse naar den wal, daar niemand
In de buurt was en spoed verelscht werd, ter
wijl hU het herstel van de communicatie met
wilde toevertrouwen aan minderen.
SOERABAJA, 17 April (Aneta) Hedenmor
gen werd de zitting van den ZeekrUgsraad voort
gezet.
De zitting begon met de voorlezing van de
verhooren van beklaagden.
De heer F. deelde aan den officier-commissa
ris mede, dat de commandant en de eerste of
ficier van „De Zeven Provinciën” zonder iets te
zeggen naar den wal waren gegaan.
Beklaagde ontving het bericht omtrent de
muiterU-plannen van den luitenant ter zee Rey-
8OERABAJA, 17 April. (Aneta.) BU de voort
zetting van de behandeling door den Zee-
krijgsraad van de zaak tegen 16 officieren van
de „De Zeven Provinciën”, werd voorlezing ge
daan van het verhoor van den beklaagde den
luitenant ter zee der tweede klasse E. M. H.
De stemming In de rechtszaal is dusdanig
Verveeld, dat een verklaring van een kleer
maker, die zich uit angst in het closet opsloot,
niet de minste hilariteit wekte, doch een glim
lach verschUnt op veler gezicht als de verdere
voorlezing aan het licht brengt dat de kleer
maker Broere niet bereid was om aan oe mui
terij deel te nemen, weshalve de leider der
muiter»» opmerkte: „Nou kameraad, stap dan
maar af”, waarmede bedoeld werd dat hij
buiten boord moest stappen, waarop Broere,
het portret van zUn moeder en van rijn zoon
(rijpend, zich achterultloopend verwUderde.
Men schrijft ons uit Den Haag:
Na het onverwachte aftreden van Minister
Verschuur worden vele gissingen gemaakt over
den persoon zUn opvolger. Algemeen is men
van oordeel, dat den president formateur In de
aanvulling van deze vacature geen gemakkelUke
taak is weggelegd.
Met den grootst mogeUjken spoed moet hU
den meest bekwamen man kiezen, zonder de
politieke schakeerlng van den Ministerraad te
veranderen. De heengaande katholiek moet door
een katholiek worden vervangen-
Rechtstreeks den heer Verschuur vervangen
door een katholiek economist, schUnt wel op
groote moellUkheden te stuiten. Men noemt in
de wandelgangen den naam van een onzer
hoogleeraren, doch de politieke, vooral de flnan-
tleel-politleke richting van het kabinet be
schouwt men als een overwegend beswaar tegen
diens Ministerschap.
Ook wordt gesproken over een op den voor-
grond-tredend economist in de kamerfractie;
het min of meer agressieve karakter van be
doelden zou echter zoozeer in tegenstelling staan
tot het voorzichtige beleid van den afgetreden
Minister, dat omwille van de continuïteit in het
regeeringsbeleid zUn ministerschap evenmin ge-
wenscht zou zUn.
Meer waarschUnlUk lUkt het thans men
neemt dit In de kamerkrlngen, gelUk bericht,
ook algemeen aan dat de minister-president
ColUn de portefeuille van den heer Verschuur
zal ovememen en voor Koloniën een anderen
bewindsman zal zoeken.
Dit zou dan een katholiek moeten zUn
Men neemt aan, dat de keuze In dit geval
waarschUnlUk zal vallen op den heer Welter,
die reeds eerder Minister van Koloniën was In
een kabinet van minister CoUjn.
Intusschen blUven dat alle gissingen. Ook in
het gunstigste geval zal het nog wel enkele da
gen duren, voordat eenlge zekerheid omtrent
de oplossing van deze ministercrisis kan worden
verkregen.
wetsvoorstel betreffende het tarief bU de
Staten-Generaal aanhangig is. kunnen voor
komen, «lat de voorgenomen maatregel gedeel-
telUk zUn effect mist, doordat tUdens de be
handeling In de Staten-Generaal nog groote
invoeren plaats hebben. Op de tweede plaats
moet zU op eigen gelegenheid (onder de latere
goedkeuring van de Staten Oeneraal) Invoer
rechten kunnen heffen, afschaffen, verlagen of
verhoogen, „ten einde het ten gronde gaan van
Nederlandsche bedrijven door hun bestaan be
dreigende bultenlandsche maatregelen te voor
komen of ten einde met het buitenland ge
maakte tariefafspraken onmlddellUk van kracht
te doei) zUn.” In deze woorden heeft de Re
geering bU Nota van WUzlglng de mogelijk
heid van tariefpolitiek bij KonlnklUk Besluit
nadrukkelUk tot twee gevallen beperkt, toen
bU de schriftelUke behandeling van het ont
werp uit den ouden vrijhandelshoek der Kamer
groote bezwaren rezen tegen de aanvankelUk
gevraagde veel ruimere bevoegdheid.
MINISTER DE WILDE zegde dit toe.
Er zal een circulaire van het Departement
uitgaan, opdat in die gevallen de wedoe-
regellng aan het verhoogde pensloenverhaal
worde aangepast. De bewindsman heeft
trouwens, naar hU heden verklaarde, al
herhaaldelUk ongemotiveerde en te ver
gaande salarisverlagingen tegengehouden.
HU is een vUand zoowel van te groote royali
teit als van te groote schrielheid.
We komen overigens morgen aan de hand
van Minister Oud's antwoord nader op dit ont
werp terug. Behalve Dr. Kortenhorst voerden
het woord de vrijzinnig democraat SCHILT-
HUIS, die zoo grenzenloos optimistisch was, de
cüfers van onzen industrleelen export dusdanig
te Interpyeteeren,, dat diArvoor het manoeu
vreeren met het tarief eigenlUk niet noodig is,
de sociaal-democraat Dr. VAN DER WAER-
DEN, die jammerde, dat de bevoegdheden, wel
ke de Regeering vraagt, wel héél groot zUn, en
de liberaal Dr. BIEREMA, die tegenover Dr.
Kortenhorst rulterlUk zUn verlies erkende en
nu maar hoopt, dat ooit nog eens de aan zUn
liberaal hart zoo dierbare vrije handel zal te-
rugkeeren. Misschien komen degenen, die al-
tUd zoo hardnekkig zich versetten tegen wat de
Regeering thans eigenlUk voornemens is, nog
wel eens tot de ontdekking, dat voor den Ne-
derlandschen handel juist op die wUze meer
vrijheid kan worden geschapen dan hü genoot,
toen we nog lUdelUk over ons heen lieten gaan
al wat het buitenland ons maar geliefde aan
te doen.
De tjjd van 11 uur tot 1.15 werd een goede
*üd geacht voor de overrompeling van de mui
ters door de officieren en onderofflcleten met
klewang en karabUn. Dezen daagden echter
niet op.
Vrij laat in den middag is de Kamer nog
begonnen aan het ontwerp, waarbU de uitvoe
rende macht de bevoegdheid krijgt, zelfstandig
Invoerrechten In te stellen, af te schaffen, te
verhoogen of te verlagen. De Regeering acht
deze bevoegdheid om twee redenen noodzake-
UJk. Op de eerste plaats moet zU, zoodra een
SOERABAJA, 17 April (Aneta). Nadere in-
van de verklaring van den getuige-des-
kundige. den luitenant ter zee der eerste klas
se Jhr. H. A .van Foreest, bevestigt hetgeen
daaromtrent gisteren werd geseind.
WaarschUnlUk Is het de laatste dag van het
getulgenvei hoor In de zaak Onnes van NUen-
rode. De belangstelling Is weer vrij groot.
He Is de acht- en twintigste zitting
maar het einde is nu tenmiste zichtbaar.
De kwestie, waarover Zaterdag lang en breed
Is gedebatteerd wordt weer naar voren ge
bracht. Verdachte Onnes zou via zUn accoun
tant zestien jaar geleden aan zUn boekhouder
opdracht hebben gegeven In de boeken te
knoeien. Er zou Inkt over een boeking moeten
worden geworpen en na wegradeeren zou dan
een ander cUfer moeten worden Ingevuld.
Uit het door ons gegeven verslag van de ver
gadering der N. S. B. te Haarlem, waar de heer
graaf D*Ansembourg gesproken heeft, sou men
den Indruk hebben kunnen krUgen, dat deze
vergadering door *n vrij groot aantal kath. leeken
bezocht geweest is ondanks den bisschoppeltj-
ken wensch. dat de katholieken deze bijeen
komst niet zouden bU wonen.
Tot ons genoegen kunnen wjj thans echter
mededeelen. dat volgens een Ingesteld onder
soek slechts zeer weinig en dan nog lang
niet allen volledig praktlseerende katholie
ken In de vergadering aanwezig geweest blijken
te zUn.
Het strekt den katholieken Haarlemmers tot
eere, dat zjj enkele uitsonderingen daarge
laten den blsschoppclijken wenzch zoo trouw
zUn nagekcxnen.
De Minister van Binnenlandsche Zaken heeit
aan de gemeentebesturen een circulaire gericht
Inzake volkstuintjes.
Daarin zegt de Minister, dat zUn ambtgenoot
van Economische Zaken, in verband met de
teeltbeperklng van tuinbouwgewasaen, het vol
gende onder zUn aandacht heeft gebracht:
Verschillende gemeentebesturen stellen gron
den, welke voor stadsuitbreiding bestemd zUn,
maar als bouwterrein niet onmlddellUk noodig
zUn, beschikbaar voor zg. volkstuintjes. Voor-
zoover deze een beperkte oppervlakte, b.v. drie
are, niet te boven gaan bestaat daartegen niet
het minste bezwaar, aangezien deze tulnarbeid
voor de betrokken personen in den regel ar
beiders een aangename bezigheid Is, terwUl
zU tevens op die wjjze In hun behoeften aan
aardappelen en groenten de laatste dikwUls
ook voor Inmaak kunnen voorzien. Sommige
gemeenten zUn in dat opzicht wat vrijgeviger,
door in het bUzonder ten behoeve van werkloo-
zen betrekkelUk groote perceelen beschikbaar te
stellen. Dit opent de mogelUkheid. dat den tuin
ders concurrentie, wellicht zelfs déloyale concur
rentie wordt aangedaan, en kan oorzaak zUn,
dat het doel der noodzakelUk geachte teeltbe
perklng van tuinbouwgewasaen niet wordt be
reikt. Immers, Indien deze volkstuintjes zoo
groot worden, dat de opbrengst grooter is dan
voor eigen gebruik, wordt het overtollige op de
markt gebracht. In verband met het boven
staande verzoekt de Minister den gemeentebe
sturen, de uitgifte van gronden voor volkstuin
tjes te beperken tot drie are per gezin.
Getuige De Koning (die ook voor het hekje
te geroepen)Ik heb over die zaak toch juri
disch advies Ingewonnen en er een tientje voor
betaald I
Mr. Muller Massls: Die jurist, die dat advies
gegeven zou hebben, is dood.
Verd. Onnes (tot get. Hoogeweg): Was Ik
niet steeds zeer bang voor mUn naam, deed ik
niet steeds alles om dezen onbevlekt te hou
den?
Getuige Hoogeweg: OngetwUfeld. U was een
optimist, maar eerlUkl
Verd.: Hebt u ooit Iets slechts van me ge
hoord?
Getuige: Nooit.
Verd:. Hebt u me er ooit op betrapt, dat ik
zaken deed, die niet door den beugel konden?
Getuige: Neen, onze controle was zeer scherp
en er is nooit iets verkeerd naar voren geko
men.
Getuige De Koning (tot get. Hoogeweg)
Hebt u den Indruk gekregen, dat Ik een praat
jesmaker en onbetrouwbaar was.
Getuige Hoogeweg: Ik heb u altüd gezien
als Iemand, die de menschen niet recht In 1
gezicht keek en er was In uw boekhouding dik
wijls achterstand.
Dan wordt getuige WUnstroom binnengeroe
pen. HU is van 1903 af bU Onnes In dienst ge
weest.
Met getuige worden verschillende aangele
genheden betreffende de zaken van verd. On
nes besproken. Volgens getuige was de aard van
Onnes’ zaken zeer fatsoenlUk, alles ging zeer
correct toe. verd. was zeer bang zUn goeden
ns^m te verliezen. HU wilde vooral niet voor
speculant doorgaan. Eens heeft hU aangedron
gen op het Instellen van een eereraad.
Het getuigenverhoor Is hiermede officieel ten
einde.
Verdachte Onnes verzoekt het woord,
zegt, dat de Officier tUdens de zitting eens
heeft gezegd, hem te kUk te zullen stellen. Hier
van Is echter zeer weinig overgebleven, door de
verklaringen van de getuigen 4 décharge.
Nogmaals zegt verd. dat het beter ware ge
weest indien hU den koninklUken weg had be
wandeld en cnmiddellUk naar de politie was ge
gaan toen Koning met zUn chantage kwam.
Hierna wordt de zitting geschorst tot Dinsdag
morgen 24 April tien uur. Dan zal de Officier
van Justitie mr. van Dullemen zUn requisitoir
houden. De pleidooien zullen dan worden voort
gezet.
BATAVIA. 17 April. (Aneta.) Het Hoog Mi
litair Gerechtshof beëindigde het vernoor van
de vUfde groep der muiters van de „De Zeven
Provinciën"
De verdediger verzocht een reeks van getui
gen décharge te hooren.
De korporaal der mariniers Van Seis
typeert o.a. de verhouding tusschen de Euro
peanen en Inlanders. De Europeesche muiters
werden practisch gesproken bewaakt. De stem
ming tUdens den voortgang van de muiterij ver
ergerde dusdanig dat getuige bang was „een
dier kerels naar den strot te vliegen”.
Des namiddags half twe<- werd de zitting ver
daagd tot hedenmorgen.
Dat In Koeta Radja vUf uur noodig waren
om veertig man te voorzien van bruikbare
handwapenen acht getuige onaannemelUk.
De „Aldebaran” was klaar, de sloepen wa
ren gestreken, het anker was gelicht, de lichten
varen gedoofd, het schip werd gaande gehou
den om ons te ontvangen en langzU de „De
Zeven Provinciën" te varen.
De gezaghebber va de „Aldebaran" was ten
hoogste verwonderd over het feit dat niemand
opdaagde.
De verklaring eindigt met de mededeeling dat
naar het inzien van den kleermaker de offl-
rtwSn°OVerdiend VO°r den Kryfiraad ge’
Een andere bU' dit ontwerp in den breede
besproken zaak Mejuffrouw GROENEWEG
maakte zich daarover nogal druk was de
nieuwe bepaling, dat weduwenpensioen niet
wordt uitgekeerd over den tUd. gedurende welken
de weduwe in concubinaat leeft. De sociaal
democratische afgevaardigde vreesde van deze
bepaling allerlei achterklap tegen hoogst res
pectabele weduwen, die b.v. kamers verhuren,
of huishoudster zUn bU een weduwnaar.
Minister DE WILDE achtte dit gevaar over
dreven en sloeg het In leder geval lager aan
dan dat andere gevaar, dat weduwen In de
bestaande bepaling, dat zü bU hertrouwen haar
pensioen niet verder krUgen uitbetaald, aan
leiding vinden, om In concubinaat te gaan le
ven. Zooals de toestand tot nog toe was, stond
er toch eigenlUk, aldus ook de heer SMEENK,
een premie op die ongeoorloofde verhouding.
Na de pauze vangt de voorlezing aan van het
verhoor van den beklaagde den luitenant ter
zee der derde klasse R. R. van E.
Dit verhoor memoreert o. a. den uitroep van
een korporaal bU het uitbreken van het oproer:
„Waar blUft het Intellect?”
Beklaagde betreurt het gebrek aan leiding
hU acht net vanzelfsprekend dat de Jongeren
achter Van Boven stonden, die echter werd
beïnvloed door anderen terwUl bu overleg de
Jongeren weinig hadden in te brengen.
De jongeren bespraken een ultvateplan en
werkten dit uit. Dit plan verkreeg echter nim
mer een meerderheid, speciaal de officier van
den Marine Stoomvaart Dienst der tweede
klasse L. de W., de officier van den Marine
Stoomvaart Dienst der tweede klasse C M W
van B. en de officier van gezondheid der twee
de klasse H C. B. waren tegen dit plan, hoewel
zU door beklaagde werden geattenteerd op het
feit dat de sufflgheid van de schildwachten
kans op succes bood.
Beklaagde gaf lulde uiting aan zUn ergernis
over de overeenkomst met de muiters, die z. i
nimmer bindend was. Evenals de luitenant ter
zee der derde klasse M. wenscht de luitenant
ter zee der derde klasse R. van E. aanteekening
van zUn verklaring, dat hU nimmer heeft ge
confereerd -over de door de 'officieren aan te
nemen houding en slechts overleg heeft ge
pleegd over de te betrekken wachtpost.
De verklaring van den beklaagde den luite
nant ter zee der derde klasse J. A. A. van R.
behandelt voor de zooveelste maal het bekende
verhaat
De houding van de jongeren onder de offi
cieren werd tUdens de vaart langs Sumatra
agressiever Beklaagde behoorde tot hen, doch
hem was de wettelUke verplichting tot geweld
dadig optreden niet bekend.
MINISTER MARCHANT had bU de wUzlglng
en aanvulling van de NUverheldsonderwUswet
----- alleen van gedachten te wisselen met den I
verzwakking van de muiten door door te sociaal-democraat THUSSEN, die bezwaren het volle pensloenverhaal Imperatief aan
De Tweede Kamerleden, van hun Paaschreces
weder teruggekeerd op het Binnenhof. zUn
weer met verschen moed begonnen aan den
berg van werk, die hen In het zomertrimester
nog wacht.
Vandaag reeds werkte men In het vlotte
tempo, dat onze Volksvertegenwoordiging sedert
jhr. Ruys de Beerenbrouck’s optreden als pre
sident siert al is dit sieraad naar önzen smaak
nu en dan wel eens wat overdadig fraai
door een bevredigend aantal wetsontwerpen
heen. En dat, terwUl aan de Installatie van den
nieuwen commles-grlffler mr. Cremers en aan
de periodieke ceremonie van het trekken der
afdeellngen In de eerste helft van den middag
nogal wat tUd heenging.
Morgen zullen aan de agenda nog wel een
tweetal Interpellaties worden toegevoegd. Want
zoowel aan den sociaal-democraat KUPERS,
die zUne interpellatie-aanvraag nopens de
steunverlaging In Twente uitbreidde tot de
voorgenomen verlaging van de werk verschaf-
flngsloonen en den steun In de vier grootste
steden des lands, als aan diens partUgenoot
VLIEGEN, die Interpelleeren wil over de uit
leiding van eenjge Dultschers, die onlangs op
last van den burgemeester van Laren plaats
had, en de daarbU gevolgde toepassing van de
Vreemdelingenwet, zal de Kamer het gevraagde
verlof wel verleenen.
Vervolgens wordt voorgelezen een memorie
van beklaagde den luitenant ter zee der eerste
klasse F., waarin wordt gpzegd, dat zjin supe
rieuren vroeger reeds als hun oordeel te ken
nen hadden gegeven, dat beklaagde een eer
lijk. braaf man was, doch nerveus, onbekwaam
en dat hU rijn ulterlUk niet mee had. hetgeen
voor beklaagdes moreel fnuikend was. In 1932
had hU persoonlijk misère gehad. Hieraan wordt
toegevoegd dat het geen wonder was dat hU
In den nacht van de muiterij radeloos was.
„Hoe kon men verwachten dat Ik zou optre
den als leider van een gewapend verzet. Ik die
ongeschikt werd bevonden voor het commando
over een kleinen mUnenveger met 25 man equi
page."
De memorie recapituleert vroegere zenuw-
stoomissen van beklaagde en deelt mede dat
hem de telegrammen van den Commandant der
Zeemacht niet bekend waren, zoodat hij „arge
loos en onwetend aan boord is achtergebleven.”
Als beklaagde het flauwste vermoeden had
gehad van hetgeen te gebeuren stond, zou hU
den eersten officier verzocht hebben hem niet
alleen te laten.
Beklaagde was de geheele reis reeds gede
primeerd en nerveus door zUn plaatsing aan
boord van de „De Zeven Provinciën". Deze
plaatsing was voor hem een harde klap, zoodat
slechts een aanleiding noodig was voer een
uitbarsting.
De memorie besluit: „Ik heb steeds mUn
best gedaan ten koste van mUn zenuwgestel,
doch nu heeft een totale instorting plaatsge
had. Ik ben nu niets meer waard.”
salarisvraagstuk
overheidsdienaren
zUn vollen omvang mo
gelUk te maken en om
onredelUke verschillen
te voorkomen. Wél be
pleitte de heer Suring,
dat de Minister in ge
vallen, waar de maat
regel In verband met
het zeer lage peil van
sommige salarissen bU lagere organen te schrij
nend zou zün, zUn Invloed zou laten gelden,
opdat die salarissen met hetzelfde bedrag,
waarmede thans gekort moet worden voor het
pensioen, zouden worden verhoogd.
BOERABAJA, 17 April (Aneta) Omtrent het
slot van de zitting van 16 April wordt nog het
Volgende medegedeeld:
Nadat was voorgelezen de verklaring van den
korporaal-machlnlst M. Dooyeweerd, heigegp.
geen nieuws opleverde, was aan de beurt het
verhoor van den seinersmaat Slendenbroek.
Hierin wordt verklaard dat controle op het
radlo-seinen alleen afdoend is. Indien onafge
broken een betrouwbaar persoon in de radio
hut aanwezig is.
Getuige deelt mede dat de luitenant ter zee
der derde klasse Baron De Vos van SteenwUk
de radio-hut binnentrad en tegen den daar
werkzamen getuige zelde: „Schel uit”. Daarna
schreef Baron De Vos van SteenwUk telegram
men voor den commandant der Zeemacht In
Ned.-Indië en den commandant der Marine
te Soerabaja, welke getuige overseinde. Deze
telegrammen bevatten het nieuws omtrent de
muiterU. HU riep te vergeefs Soerabaja en
Batavia op, waarna de telegrammen werden
verzonden op de lange golf. Voorts werd via
Scheveningen geseind. terwUl ook gepoogd
werd de „Aldebaran” op te roepen, hetgeen
mislukte.
TerwUl hU seinde, zag getuige In den spie
gel korporaal Boshart de radio-hut binnen
komen. Deze haalde uit zUn achterzak een
pistool. HU sprak niet, doch vervolgde Baron
De Vos van SteenwUk door met hem mee te
draaien, zoodat laatstgenoemde gedwongen
werd de hut te verlaten. Getuige zag geen
pistool In de hand van Baron De Vos van
SteenwUk.
Voorlezing van de verklaringen van ander
radio-personeel bevestigt dit, met uitzondering
van het feit dat een gesprek zou zUn gevoerd
tusschen Baron De Vos van SteenwUk en kor
poraal Boshart, waarbU korporaal Boshart Ba
ron De Vos van SteenwUk verzocht de radio
hut te verlaten. Boshart zou volgens getuige-
verklarlngen gezegd hebben: ,J> bemanning
is de baas, het is beter het pistool in oen zak
te steken."
Korporaal Boshart hield het pistool ter hoog
te van de heup, horizontaal gericht op Baron
Oe Vos van SteenwUk.
Het ontwerp, dat voor die ambtenaren, wier
wedden krachtens de Grondwet bU de wet
geregeld moeten worden, de salarisverlaging
bracht, welke onderdeel is van het dekking.splan,
deed den leider der vrUzlnnig-democraten mr.
JOEKES, die daarin door den sociaal-demociaat
JAN TER LAAN gevolgd werd, opnieuw af-
keuren, dat voortaan het maximaal salaris der
ongehuwden 10 pet. minder bedragen zal dan
dat der andere ambtenaren.
De heer Joekes, voorstander van het betrekken
van het behoefte-element In de salarisregeling,
was van oordeel, dat daarmee thans veel te ver
gegaan werd, en pleitte opnieuw voor eene hef
fing, die alle vrijgezellen en niet slechts de
ambtenaren onder hen treffen zou. HU kon
niet aanvaarden de stelling van Minister de
Wilde, dat de regeling der salarissen nu eenmaal
de taak der Regeering Is en dat daarom het
Parlement nu maar zUn flat te geven had ook
voor de bU de wet te regelen salarissen. En
toen de bewindsman hem geen enkele toezegging
deed omtrent nadere overweging van dit punt,
stemden hU en zUn partUgenooten met de ioode
fracties tegen. Met 58 tegen 23 stemmen werd
het ontwerp aanvaard.
Langer tüd besteedde de Kamer aan de even
eens zonder hoofdelUke stemming aangenomen
wUzlglng van de Pensioenwet, welke het premle-
den verhaal met 1H pet. verhoogt. terwUl tevens
de
De accountant Hoogeweg. die Zaterdag niet
was gedagvaard, Is thans opgeroepen en komt
voor het hekje.
HU toont zich zeer verontwaardigd over de
verklaring van den boekhouder. ..Het is abso
luut uitgesloten, dat hU de opdracht tot deze
knoeierU zou hebben gegeven. In mUn carrière
als accountant is zoo iets volslagen onmoge-
Ujk”, zegt getuige. „Ik ben 50 jaar en ik heb
geen enkele aanleiding om voor Iemand m'n
oogen neer te slaan. Het Is evenmin mogelUk.
dat de opdracht in mUn tegenwoordigheid is
gegeven, steeds sta ik er op, dat een openhar
tige en eerlUke boekhouding wqrdt overgelegd.”
Officier: Dus boekhouder De Koning legt een
meineed af?
Getuige: 1 zUn praatjes, die hU misschien
ze4f gelooft
De verklaring van den gezagvoerder van de
„Aldebaran". den heer Ham, wordt voorgele
zen. Deze verklaring was nog geen der be
klaagden voorgehouden. ZU geeft een beant
woording van de gebrulkelUke vragen terzake
van de aanwezigheid van artUleristlsche hulp
en beschrijft de ontmoeting tusschen de heeren
Ham en F. aan boord van de Aide ha ran”
waar de heer F. zenuwachtig het sloependek
op en neer liep, spelend met een parabellum.
Ten slotte werd de heer F. naar een hut geleld,
waar hem onder een voorwendsel de parabellum
werd afgenomen. Later werd de heer F onder
geleide naar den wal gebracht, naar den com
mandant van de ,X>e Zeven Provinciën".
opperde tegen de door den Minister voorgeno
men verhooging van de examengelden bU dezen
tak van onderwUs, verhooging. waartoe deze
wetswUziging den bewindman In staat moest
stellen. Het artikel, dat deze delegatie van
vaststelling der examengelden Inhield, werd
evenwel met 55 tegen 24 stemmen aanvaard,
waarna de wet zelf er zonder hoofdelUke stem
ming doorging met aanteekening, dat de heer
ThUssen en ook de drie aanwezige communisten
tegen waren.
BU het ontwerp, dat diverse vereenvoudigingen
brengt in de voorschriften nopens den burger-
lUken stand zoo worden b.v. het register van
de huwelUkstftoondlgingen en het vereischte van
twee getuigen bU geboorte aangiften afgeschaft,
terwUl bU overlUden met één aangever kan
worden volstaan heeft MINISTER VAN
SCHAIK den vrUzlnnig-democraat KOOIMAN
toegezegd, dat hU de door dezen bepleite verdere
vereenvoudigingen met zUn ambtgenoot
Binnenlandsche Zaken overwegen zal.
De heer Kooiman Is o.a. vorstander van het
op veel uitgebrelder schaal staatsgewUze In
richten van de registers, zooals dat b.v. thans
reeds geschiedt met het Dienstpllchtreglster.
lagere organen wordt opgelegd. Tegen dit laatste
richtte zich een amendement van den sociaal
democraat VAN BRAAMBEEK, dat evenwel
met 55 tegen 23 stemmen sneuvelde!
De katholieke specialist BURING
anti-revolutlonnalr SMEENK betoogden
instemming van
Minister, dat het Impe
ratieve pensloenverhaal
gewenscht is. om een
beter overzicht over het
der
In
Een bespreking van den commandant met de
officieren was naar het oordeel van getuige
overbodig en sorteerde in het geheel geen ef
fect.
Terzake van de overrompeling der muiters
had getuige het Idee, na de toezegging van
kclonel Behrens, dat men goedschiks of kwaad
schiks over een half uur aan boord van de
Zeven Provinciën” zou zUn. doch kolonel
Behrens veranderde te 11.30 van Inzicht. HU kon
geen troepen afstaan, wel wapens die ondanks
het aandringen door getuige bU den kaplteln-
•djudant Vogelsang eerst te 3.30 beschikbaar
waren. Deze wapens waren zoodanig onder vet
®at zU eerst na een grondige schoonmaak
bruikbaar waren. De kans om de „De Zeven
Provinciën” met de langszu komende „Aldeba
ran" te overrompelen was toen verkeken.
Dr. KORTENHORST, die zUn jarenlang stre
ven In de richting, welke thans wordt Ingesla
gen, meer en meer be
kroond ziet, kon die
concessie van den Mi
nister aan zUn oude
geestverwanten maar
matig waardeeren. HU
vergeleek den bewind
man niet onaardig
met den eigenaar van
een hond, die het Jam
mer vindt, dat de
staart Van het beest
moet worden afgezet
en zich nu maar sug
gereert, dat het min
der pUnlUk zUn zal,
wanneer de operatie stukje voor stukje wordt
uitgevoerd.
Beklaagde F. noch H. hebben naar aanleiding
van de voorlezing van hun verhooren Iets op
te merken of toe te voegen.
Het verhoor van den luitenant ter zee der
tweede klasse L. D. de K brengt geen nieuws
slechts den Indruk bU den heer Van Boven, dat
de orde om de pistolen te laden, niets ernstigs
was, wellicht was een of andere Inlander mata
gelap geworden.
Vervolgens wordt een aanvang gemaakt met
het voorlezen van het verhoor van den eersten
luitenant tei zee der derde klasse A. E. J. M
die memoreert het geagiteerd aan boord arrl-
veeren van den luitenant ter zee R.. met de
waarschuwende boodschap van den wal, de
scène bU ie radio-hut enz.
Er was een leider, doch van leiding heeft be
klaagde niets gemerkt, evenmin werd krijgs
raad gehouden. Wel vond een conferentie plaats
van de luitenants ter zee der derde klasse, die
tegen elk overleg waren, doch zich moesten
onderwerpen aan de regeling, getroffen door
den luitenant ter zee Van Boven, in overleg
met enkele ouderen. Voorts werd besloten dat
de luitenants ter zee der derde klasse bU een
eventueele bespreking en bloc zouden stemmen
voor een ultvalsplan.
Kort voor het einde van de muiterU was hel
verschUnen van de sleepboot .Kraus” aanlei
ding om te denken dat een loods In aantocht
was orp het muiterschlp door Straat Boenda te
loodsen.
