Mengelberg
het Stadion
Tarief-machtiging aanvaard
I
„Nu gaat de Heer voorbij
ty
in
BEELDEND BIDDEN....
NOVUM VOOR ONS LAND
GEEN,, VECHTTARIEVEN”
c”
I
aS
DONDERDAG 19 APRIL 1934
Grandioze zangkunst
i
Het
Gas- en waterleiding
De voorbereiding
Het bedoelen
Geen persoonlijke ongelukken
KATHOLIEKE TECHNICI
TWEEDE KAMER
Wyziging Spoorwegwet
«u
BILJARTEN
meer en meer
de industrie
De uitbeelding
EERSTE KAMER
Z.H. Exc. Mgr. Aenge-
nent tegenwoordig
tfDe Graal bedoelt een religieus
opponeeren in tegenwoordig
heid van heel de wereld”
Roode interpellaties
toegestaan
De loonsverlaging in de
Zaanstreek
Een los- en laadbrug
losgeraakt
Indische begrooting
goedgekeurd
De meeningen inzake de handels
politiek naderen elkander
Commissie inzake de vervaardi
ging van buizen
Overleg met Ryksbemiddelaar
zonder resultaat
Phenomenaai concert door de
Wiener Sanger knaben onder
leiding van dr. Georg
Gruber
Puigvert (Spanje) winnaar,
Sengers vierde
WERELDKAMPIOENSCHAP
DRIE BANDEN
Stadion dirigeeren
„Machtig en schoon
klankeffect**
Kanaalver breeding
Waardeer Uw gezondheid tijdig!
Neem de kleine zorgen, die 1 noodlg zUn om
gezond te zUn en gezond te blUven. tijdig In
acht! Zorg, bijvoorbeeld, ook voor een geregelden
stoelgang! Gebruik ISTIZIN-TABLETTEN, die
prompt werken, zonder den darm of de nieren
te schaden.
Het program
„Kruiskoor’*- der Graal uit „Nu gaat de Heer voorbij”
Hulde aan Minister Verschuur
De meester van *t Amsterdamsche
Door heel het land
Concertgebouw zal in de hoofd
stad een muziekfeest in het
(Ingezonden Mededeeling)
i
4
0M
katholieke
het
M
DEN HAAG, II April 1934
I-
Achtete ronde
r
de
kort
Ir. BONGAUT8
o.
■I
4
4
7
2
S
2
S
3
11
a
r
OMl
0.48*
leen met den mond verklankten, maar met heel
hwn weven beeldend smeekten.
50
26
Zonder
heeft de
I
r’
i
De RUksbemiddelaar Mr. 8. de Vries Czn.
heeft Woensdag, in verband met de areigende
moeilijkheden in de Zaanstreek, eerst een be
spreking gehad met de arbeidersorganisaties en
daarna met de werkgevers.
Uit deze besprekingen bleek, dat een oplos
sing niet kon worden bereikt, zoodat geen ge
zamenlijke bespreking is gehouden.
Dr. KORTENHORST beeft bU 4e behan
deling der artikelen ztjne pogingen, om uit
breiding te geven aan de door de Regeering
gevraagde bevoegdheden, sten stranden.
Unshelm i Dultschland)
Prather (Ver. Staten)
Mlro (Spanje)
Aeberhard (Zwitserland)
Puigvert (Spanje)
Albert (Frankrijk)
50
50
4
4
I serie muil
en vtjlstem-
tkrWO; 4
Ml; 4 Ao-
(Dultach-
(Ver. Sta-
moyenne
0.32*
0.3*8
0M1
0333
il
4
t
I
I
I
r
r
Hoe schoon waren die witte handen in smee-
klng onder de blanke gelaten.
Aan elke alinea van den boetepsalm werd een
eigen duiding gegeven.
En kunst werd hier gebed.
In de bewegingskunst der reien, in den sang
der koren, in het verhaal der „verhalende stem”
ging voor onzen geest het leven en lijden van
den Gekruisten voorbij om tot den Paaschjubel
te komen.
Tijdens een hevlgen storm geraakte Woens
dagmiddag een verplaatsbare los- en laadbrug,
die op rails loopt, van de Steenfabriek Hooge-
waard te Heerewaarden, plotseling los. Het ge-
vkarte reed tegen een hooimijt en sloeg ver
volgens over den kop. Het bovenste! van de
brug kwam tegen een dak*van een huis dat op
de fabriek staat, terecht. Het dak werd hier
door beschadigd Persoonlijke ongelukken had
den hierbij echter niet plaats.
De brug. die voor een groot deel vernield Is,
liep belangrijke materieele schade op.
Ook zijn tweede amendement, dat het vecht-
tarief” bracht, slaagde niet. Het werd na be
strijding door den Minister ingetrokken.
deze
nam.
ware
Sengers (Nederland)
Davin (Frankrijk)
Zaman (België)
Prather (Ver. Staten)
Aeberhard (Zwitserland)
Unshelm (Dultschland)
Sengers (Nederland)
Mlro (Spanje)
Puigvert (Spanje)
Davln (Frankrijk)
Totaal klassement:
Davln (Frankrijk);
pnt.
50
44
50
29
50
4*
50
43
50
26
0.4*6
0.4*8
0 003
0.613
0.7*1
0380
Ke
lk
ae-
14*
r
I
en
H. Ingen-
i
•a
vat
b-
rtf
0.704
0.704
(draw)
0.736
0.428
Het Is overigens merkwaardig en Dr Kor-
^nhorst weet daar altijd aeer ooltjke oouierkln-
Rfrn «ver te plaatsen hoe meer en n eer de
meeningen op bet gebied van de hatyielspall-
Aan de „ongenoemde" vrouwen die regie en
voorbereiding van „Nu gaat de Heer voorbij”
hebben geleid, paaaen hulde en dank.
Mogen zij eens hare zoo bijzondere gavgn van
inzicht en leiding, van organisatie en stuwing,
van bezieling en volharden, van reglekunst en
rhythmtoche beelden kunnen geven aan een
katholiek kunstwerk voor de gemeenschap.
L. v. d. B.
Zonder hoofdelljke stemming heeft de Kamer
ook aanvaard de onteigening, noodlg voor de
verbreedlng Van het kanaal door Zuld-Beve-
land en voor de verhooglng van de spoorbrug
over dat kanaal bij Vlake.
Negende rende
60
42
„WU willen optreden temidden van het pu
bliek als het kloppend hart van katholiek be
wustzijn en het publiek omvormen tot één ge
meenschap. vuu geen toeschouwers en geen
spelers als zoodanig meer bestaan, maar allen
omvat worden in één kunnen en in één be
leven in gemeenschappelijk bewustzijn.
amphitheater der oude
wordt
l ge-
De bewindsman legde er opnieuw den nadruk
op, dat de Regeering het fiscaal karakter van
het tarief wenacht te handhaven en dat zij dit
zelfs langs den voorgestelden weg niet in een
protectlor.istisch sou kunnen ontzetten. Daar
voor sou de gewone methode van een open
lijke wijziging der Tariefwet gevolgd moeten
worden.
Zijn amendement mede onderteekend door
den heer HERMANS dat de Regeering de
macht tot wijziging van het tarief wilde geven
„teneinde de werkgelegenheid In Nederland
sche bedrijven te behouden en te verruimen-,
stiet af op 's Ministers standvastig vasthouden
aan het criterium, dat er voor het hanteeren
van bat nieuwe wapen abnormale kunstmatige
maatregelen van bet buitenland moeten zijn.
En bU de verwerping met 5* tegen 17 «temmen
zag Dr. Kortenhoiat zich ook door een dee»
zijner fractlegenooten verlaten. Het waren me
juffrouw Meyer en de heeren GoaeUng. nngea».
Fleskens Surlng. Teullngs. Aslberse en de pre
sident En het feit, dat Mr. Arte van de Ka
tholieke Volkspartij. Mr. Vervoom, de platte-
hnder. en Mr. Westerman, de hersteller der na
tie, zich raast jiem stelden, kon Dr. Kortenhoiat
in de verste verte niet redde*.
dek elkander naderen, al wil dan de overzijde
dat nog maar steeds niet ten volle erkennen.
Schreef niet een aartsvrUhandelaar als de
sociaal-democraat Vliegen in zijn laa’ste ge
schrift reeds zóó radicaal over zoo groot moge-
Hjke reaerveering van de Nederlandsche markt
voor het Nederlandsche product, dst Dr. Kor
tenhorst heden in Ironie een waarschuwend
..piano” hooren deed?
schaal geïmporteerd wordt, zoodra een wets
voorstel tot tariefwijziging aanhangig wordt
gemaakt, terwijl artikel 2 enkel en alleen be
oogt. tariefwljzigingen te verwezenlijken zoodra
onderhandellngen met het buitenland die plot
seling gewenacht doen zijn of wanneer binnen-
landsche bedrijven tengevolge van maatregelen
van het buitenland (van Regeeringen of van
Kartels) met den ondergang bedreigd worden.
Op een vraag van den heer SchUthuis ver
klaarde de bewindsman, dat hjj er bij zijn
ambtgenoot van Bultenlandscha Zaken nog eens
op aangedrongen heeft, opnieuw bij de Fransche
en Belgische regeeringen stappen te doen tot
afschaffing van de kunstmatige bevoordeellng
der Belgische havens.
De Minister van Sociale en van Economische
Zaken hebben Ingesteld een commissie inzake
de vervaardiging van buizen voor gas- en
waterleiding in Nederland.
Van
om v(
WU vernemen, dat de vUftlende Bondsver
gadering van den Ned. R. K. Bond van Tech
nici ,.St Bemulphus" gehouden wordt op 21
en 23 April as te Enschede in café-restau-
rant ..Concordia”.
Dit In afwijking van een vorig bericht, dat
deze vergadering te 's-Hertog en bosch zou wor
den gehouden.
De Bond viert tevens zijn derde lustrum,
vuroci er 's Zaterdags avonds gelegenheid is
het Bestuur te compllmenteeren.
Tn bUzUn van HH. H.H. Excellenties Mgr.
Aeagenent en Mgr. van Velzen, van Mgr Tas-
kin en Mgr. van Noort. sugg den hoogeerw. pa
ter Caminada. moedejgMHRuérlte. verschillen
de Graalleidsters en schare belang
stellenden. die heel deiTlioofdstedelijken Stads
schouwburg vulde, is gisteravond door „de
Graal” roet medewerking der St Josephsge-
sellen -Na gaat de Heer voorbU” opgevoerd.
Mgr. Aengenent was door een juichende zaal
begroet en de aeereerw. directeur Vollaerts eer
de in een toespraak vanaf het tooneel Haar
lems Kerkvorst, die de jeugd gesteund aan-
gemoedigd en gecritlseerd heeft, maar dan met
een vadeHUke critiek, die niet doodt doch
levend maakt. Spr. dankte den leider door de
genade Gods, den opziener der zielen, aan
wien hö namens allen trouw beloofde voor bet
gebeele leven om aller willen oen te zetten In
één katholieke beleving, één katholieks daad!
Trouw blijven wf) den Blsscbop. In wien wU
de Kerk zien, ons aller Moeder;, trouw omdat
Mgr. de door God gestelde leider is der jeugd,
en wU over hem heen zien den Christus, den
Verwinnaar der duisternis.
Niet onderbroken door hinderlijke pausen,
die de gedachte verstrooien is deze Graalver-
toonlng opgevoerd. En «U werd mtasebten
kwasteinnig meest verantwoorde Graalvertes
nmg der laatste jaren.
over te brengen en het bezoek aan dH concert
zoo groot te maken. dat bet Stadion te klein
blijkt te zijn voor de belangstellenden.
De heer Jhg. Mr. Dr. A. Röell, voorzitter van
het bestuur van het Concertgebouw. Jhr Hugo
Loudon, Voorzitter van het bestuur van het
ResldenUe-Orkest. Dr W. de Vlugt. Burge mees.’
ter van Amsterdam en Jhr. L. H. N. Bosch*
Ridder van Rosenthal, Burgemeester van *<l
Gravenhage. hebben zich bereid verklaard als
Eere-Presldenten op te treden.
Vrder bestaat bet Eere-Comltd uit een groot
aantal personen uit heel bet land.
Het programma kan eerst definitief worden
opgemaakt, nadat Dr. W Mengelberg in het
vaderland zal zijn teruggekeerd. ZooaJs te be
grijpen is. geschiedt de samenstelling van een
programma in laatste instantie door den diri
gent.
Het Initiatief Comité Amsterdam is er na
tuurlijk zich volkomen van bewust, dat het
slechte een steentje probeert bU te dragen tot
verlichting van de flnancleele nooden der belde
instellingen. Het wil met deze acte slechte de
noodzakelijkheid accentueeren. dat aan beide or
kesten de behulpaame band moeten worden ge
boden.
Hoewel wU volkomen vertrouwen dat door het
Stadion-Concert een mooie recette ter beschik
king kan worden gesteld ten bate van belde
muziekinstellingen, willen wjj toch niet nalaten
er reeds thans op te wUzen. dat de mooiste
steun aan deze orkesten zal zUn, dat velen
zich op zullen geven voor de wlnter-abonne-
menteconcerten.
Wat bedoelden de Graalleidsters met dit
nieuwe, dat geen eigenlUk .jzpel". geen spreek
koor, maar een symboliseerend a-naturalls-
tlsch geestelijk beelden In woord, behaams-
plastlek en zang vu der Psaachgedachte’
De Graalletding had mU van te voren verzocht
een korte uiteenzetting te willen aanhooren van
opeet en bedoelen
.JHet moderne tooneel zooals het zich sinds
den renaissance ontwikkeld heeft, is gericht
op het verstandelUke schouwen in schouwbur
gen. Hier spreekt uitsluitend het intellectueele
vermogen het apartstaande individu aan. zUn
ontwikkeling omvat de weerspiegeling van een
gebeuren, dat ter beoordeeling aan het individu
voorgehouden wordt.
.Maar ons streven aldus de leidster die
mU haar grondgedachte ontwikkelde ons
streven gaat in tegenovergestelde richting WU
soeken voor onze katholieke levensbeschouwing
een vrU. een zelfstandig beeld, zooveel mogelUk
los van eenzUdtge Grteksche of humanistische
rezmlssance-invloeden.
„Het doel van ons spelen is niet uitsluitend
gericht op het schouwen en het verstandelUke.
maar op het beleven der katholieke waarheid.
Ons doel richt zich vooral op den wil en op de
vorming van het leven van den wil WU be
doelen geewMns bet vorstandeitjk inzicht uit
te sluiten, maar beoogen een harmonische ge
meenschappelijke beeldlng in *n harmomschen
mensch te geven.
Hulp aan
Wat de Regeering thans vraagt, heeft In ar
tikel 1 ten doel, ocmoodlge verhezen voor de
schatkist te voorkomen, doordat op groote
hoofdelijke stemming
Tweede Kamer aan
Regeering de gisteren door ons
samengevatte bevoegdheden
ten opzichte van het tarief gegeven,
nadat Minister OUD nog eens in
een als naar gewoonte zeer helder
betoog eene paraphrase gegeven
had op wat de Regeering reeds in
haar Memorie van Antwoord had
geschreven.
Den Haag. 18 April
De Eerste Kamer keurde behalve een groot
aantal niet besproken voorstellen van
meer ondergeschikten aard de Indische en de
Surinaamache begrooting goed. In verband met
onze aanwezigheid in de Tweede Kamer kun
nen wU niet uitweiden over hetgeen bU de In
dische beg looting door den sociaal-democraat
MR. MENDELS, den katholieken senator MR
JANSSEN, den chrtstelUk-historiachen profes
sor DE 8AVORNIN LOHMAN, den liberaal
MR FOCK en de vrUzinnlg-democraten MR
SLINGENBERG en PROF. VAN EMBDEN
werd te berde gebracht.
DR. COLIJN heeft met zUn gebruikelijke
volledigheid de verschillende sprekers beant
woord. Nieuws school er in de debatten der
senatoren overigens niet. Of het moesten zUn
de uitingen van sympathie met den door ziekte
aan «Un verdlenstelUken arbeid ontrukten mi
nister Verschuur.
Met dit ontelgenlngsontwerp waren de aan
gelegenheden, die op de agenda minister Kalft
regardeerden, nog niet uitgeput. OnmiddellUk
had de bewindsman verschillende leden aan te
hooren, die de wijzigingen niet bewonderen
konden, welke In de Spoorwegwet en de Locaal-
spoorweg- en Tramwegwet worden aangebracht,
om het railverkeer te bevrUden van diverse zUn
tarievenpolitiek ongunstig beïnvloedende voor
schriften. Zoo zullen de spoorwegen, waar hun
dit wenschelük voorkomt. voortaan zoowel
reizigers als goederen mogen veroeren tegen een
lagere vracht dan die In de openlUk aangekon-
dlgde tarieven Is opgenomen. Voorts bevatte het
ontwerp een wUzlglng van de regeling der
naasting van spoorwegen in dien zin. dat
voortaan op grooter schaal dan totnogtoe mo
gelUk was. bU naasting niet de aanlegkosten
worden terugbetaald, maar een prUs. welke is
afgeleid uit de zuivere inkomsten van den te
naasten spoorweg over de laatste jaren.
Morgen zal erover gestemd worden. Want de
vergadering eindigde weder op een uur. waarop
vrUwel geen Kamerleden meer aanwezig waren.
Zelfs waren alle leden van de Vaste Commissie
voor Openbare Werken. Verkeen- en Water
staatsaangelegenheden reeds naar huis gegaan
De beide soclaal-democratische interpellaties
zUn toegtstaan, die van den heer Vliegen over
het uitleiden van de te Laren bijeengekomen
Duitse he llnksch-radicalen zonder eenlge op
merking. die van den heer Kupers niet dan
na een kort debat tusschen Dr. BIEREMA, den
leider der liberalen, en Ir. ALBARDA, die den
bU het begin der vergadering afwezigen aan
vrager der interpellatie verving.
Het tournooi te Barcelona om het wereld
kampioenschap drie banden voor amateurs ia
geëindigd met de overwinning van den Span
jaard Puigvert, die, ongeslagen door zUn tegen
standers. er in geslaagd is niet minder dan vier
wereldrecords op zUn naam te brengen
De laatste resultaten waren:
In het kader van de Amsterdamsche Zomer
feesten zal op 2 Juni des avonds, een Stadion-
Concert worden georganiseerd in het Amster
damsche Stadion onder de auspiciën van het
„Initiatief Comité Amsterdam" met belange-
'°°ze medewerking van het Concertgebouw, en
Residentle-Orkest, het Toonkunstkoor. de Kon.
Nederl. Oratorium Vereeniging, de Kon. Chr.
Oratorium Vereeniging, en de R K Oratorium
Vereeniging. het geheel onder leiding van Dr
Willem Mengelberg. De recette zal geheel ter
beschikking worden gesteld van de besturen
van belde orkesten, die deze bedragen zullen
aanwenden voor het doel dat hun het meest
noodzakelUk voorkomt,
4
3
4
3
1 Puigvert (Spanje); 2
3 Albert <T
Sengers (Nederland); 6 Mlro (8<
berhard Zwitserland)7 UnstM
land); Zaman (B«l*i*); 9 Pra*
ten).
De Coupe de Nations werd Zg
FrankrUk volgens het volgeiAe
1 FrankrUk 5 pnt. (3 plus 3); 2 Spanje 4
PlaataelUke propaganda-comité’s zUn In voor
bereiding te Haarlem. Leiden, Den Haag. Delft.
Rotterdam. *lkmaar. Zaandam, Edam. Hoorn,
B^ssum, Hilversum. Utrecht. Amersfoort en
Baam Deze commissies worden zoodanig sa
mengesteld. dat ook de omliggende gemeenten
intensief in de propaganda worden betrokken.
Een beroep op de verschillende studenten
organisaties in de Universiteitssteden is gedaan.
Het een en ander geeft ons vertrouwen dat
deze unieke muziekmanifestatie, die een no
vum voor ons land Is, een groot succes zal wor
den. Het enthousiasme van het Initiatief Comité
Amsterdam en van het uitvoerend comité is zeer
groot. ZU willen alles in het werk stellen om
deze geestdrift op het Nederlandsche publiek
Diverse commissies van voorbereiding zijn In
volle actie en de persconferentie van hedenmor
gen Is het eerste beroep, dat via de pers op
het Nederlandsche publiek gedaan wordt.
De Commissie van Advies voor samenstelling
van het programma bestaat uit de reeds ge
noemde vertegenwoordigers der besturen van
het Concertgebouw- en Residentie-Orkest, als
mede uit Mej. H. Rahusen. Presidente van de
MU- tot Bevordering der Toonkunst, en de hee
ren A. H. de Groot, Onder-Voorzltter van de
Kon. Oratorium Ver., W. de Jong Wzn., Pen
ningmeester van de Kon. Chr. Oratorium Ver. en
H. van den Eerenbeemt. Voorzitter van de R K
Oratorium Ver.
Met de leiding van de Propaganda-Commissie^
heeft de heer A. J. G. Strengholt zich belast.
Zitting In deze commissie hebben voorts de hee
ren B. van VlUmen, Jo Spier. Joh. Luger, Mr.
H Sc hol te en J. A. Josephus Jltta, vertegen
woordigers van het „Initiatief Comité Amster
dam” alsmede de heeren N. R. Klein. Mr. J.
8 Baron van Harlnxma thoe Slooten, H. van
den Eerenbeemt, W. A. van Leer en Dr. J. M.
KUaer.
De technische commissie is samengesteld uit
den heer Prof. Dr. A. D. Fokker, architect J. F.
van Erven Dorens. Dr. Rudolf Mengelberg. Mr.
J. 8. Baron van Harlnxma thoe Slooten, J. J.
van den Berg, Directeur van het Stadion en C.
Bakker, chef van de Verkeerspolitie.
Een financieele commissie is in wording, ter-
wUl als algemeen leider de heer J. A Josephus
Jltta optreedt, kantooradres: Koninginneweg 20
Amsterdam Z tel 20691 tot 1 Mei. daarna Kei
zersgracht 224 Amsterdam C„ tel. 44800. met als
plaatsvervangend leider architect J. F. van Er
ven Dorens en als secretaresse Mej. Helena C
MeUer.
schuine vertikale vlakken moeten worden aan
gebracht, zg. klankborden. Prof. Fokker's opi
nie is, dat op de aangegeven wUze een zeer
machtig en schoon klankeffect zal kunnen
worden verkregen Het grasgazon zal daarbU
als resonans dienst doen.
Dit plan is met groote sympathie begroet
door de besturen van beide muziekinstellingen
en uit het Concertgebouwbestuur hebben de
heeren G H. de Marez Oyens, Mr. J 8. Baron
van Harlnxma Thoe Slooten en Dr. Rudolf
Mengelberg zich bereid verklaard om tezamen
met den heer Mr L. G. van Praag, secretaris
van het bestuur van hej Residentie-orkest, zit
ting te nemen In het Werk-Comtté. dat dit
concert voorbereidt.
Directie en Commissarissen van het Stadion
hebben op zeer loyale wijze eveneens hun me
dewerking toegezegd. ter^^A^de Directie der
Spoorwegen bericht is trtnnl^^Komen. dat alle
mogelUke faciliteiten verlee^a zullen worden
om een eventueel massa-vervoer van belang
stellenden op goedkoope wUze naar Amsterdam
mogelUk te maken.
Wat de akoustische verzorging van het con
cert betreft is het Comité zoo gelukkig geweest,
het advies In te wifinen van Prof. Dr. A. d’
Fokker, autoriteit op het gebied van de akous-
tlek. Prof. Fokker heeft zUn meenlng als volgt
geformuleerd. De beste plaats voor de opstel
ling van de vereenlgde orkesten en koren is
bovenste gedeelte van de Eere-Tribune.
waarbU dan de achterwimd en het dak door
nieuwe aan te brengen houten vlakken moeten
'worden afgeschuind, opdat de terugkaatsing op
deze vlakken het geluld tn de goede richting
over het Stadion verspreidt. TerzUde zouden ook
Aan deze commissie zUn de volgende vraag
punten voorgelegdlo. In hoeverre verdient
het aanbeveling, dat van Regeertngswege de
oprichting van een fabriek, die zich zal bezig
houden met de vervaardiging van buizen voor
gas- en waterleiding, wordt bevorderd? 2o. Wel
ke materialen moeten het meest geschikt wor
den geacht voor vervaardiging In Nederland?
3o. Op welke wUze zou eventueel de onder lo
bedoelde bevordering kunnen plaats vinden?
Tot leden der commissie zUn benoemd Ir. J.
L. M Asselbergs, hoofdinspecteur van den ar
beid te Breda; prof. F. K. Th. van Iterson,
directeur der Staatsmijnen in Limburg, te
Heerlen; den directeur van de N V. Waterlei
ding MaatschappU ..OverUssel"; den directeur
van het RUksbureau voor Drinkwatervoor
ziening; den referendaris bU het Departement
van Economische Zaken G. J. Teppema: den
vertegenwoordiger van het Staatsstudlebureau
der KoninklUke Nederlandsche Hoogovens
Staalfabrieken, te IJmuiden, ir.
bouaz.
Benoemd tot secretaris der commissie Is de
directeur van het RUksbureau voor Drink
watervoorziening. v
Van de uitvoering is groote wijding uitge
gaan Ze werd een beeldend bidden. Van „spel”
in den gewonen zin mocht niet gesproken
worden, noch van „tafereelen" die Iets te ma
ken hadden met de vroegere „levende beelden"
De te*st was ditmaal, evenals bU het eerste
Spreekkoor In het Stadion, saamgesteld uit be
slaande andere teksten. Het meest was geput
Uit Jtxodus", het 8t. Jansevangelie, en bet
Hooglied. Ellen Russe zegde den toelichtenden
tekst, wil men het „verhaal" telkens sfgewis
seld door koren en reien, die verzinnebeel
dingen gaven uit het leven des Heeren. Er was
4us niet In den gewonen zin des woord» een
«•pel”, er was een compositie van ander wqrk.
Die compositie diende om de Paaschgedachte
Uit te aeggen en te boetseeren in schoonheid.
Dit Is geschied Het hoogtepunt van den wer-
kelUk schoonen en ook meermalen tot katho-
bek bewustzUn ontroerenden avond was voor
“'ll het „Miserere" de Boetedans.
De moderne danskunst heeft het eng be-
trensde begrip van dans uit vroegere jaren,
toen darts alléén was gezelschapaplelzler. ver
ruimd tot rhythmlach ultlUnen van begrippen
boor het lichaam. Zoo Is men er toe gekomen
*an bewegingskunst te spreken, die den ritu-
•elen dans b.v. van de Sacramentedansen uit
®P<n je nadert. In dien zin kan men ook bU dit
•be* van dansen spreken, al zou men naar sen
‘nder woord willen zoeken bU dit rhythmlach
heelden door het lichaam van het InnerlUk
Belegebed.
*»n«TU>end «ehoan was de rhythaeteetee be
zetenheid der donkere boeterestalten dis In
*«»*e groepsplaatiek het .Miserere* niet al-
Het stof, dat dit ontwerp bü de achriftelUke
behandeling neeft doen opwaaien, was reeds
tot een minimum gereduceerd, doordat aan het
einde dier behandeling de commissie van rap
porteurs tn haar eindverslag geconcludeerd
had, „dat dit wetsontwerp, beoogende een ver
betering der bestaande verbinding, welke reeds
vóór den wereldoorlog een onderwerp van stu
die uitmaakte, en welke bU een opleving der
bedrijvigheid dringend noodlg kan worden, niet
berust op eenlge door de Regeering gedane be
lofte of aangegane verplichting, ma w. dat de
Nederlandsche souverelnlteit op de Tusschen-
wataren onaangetast gebleven is. en voorts, dat
de Kanaalverbeterlng niet een bereids richting
gevend onderdeel beoogt te vormen In het ge
heel van het vraagstuk van eventueele nieuwe
onderhandellngen betreffende herziening van
de verdragen van 1839"
Ir. BONGAERT8. die de mondelinge discussie
inleidde, lokte van den
MINISTER VAN WA
TERSTAAT eene ver
klaring uit, dat deze
conclusie volkomen juist
was En het debat over
aangelegenheid
nu zU tot haar
proporties was
teruggebracht geen
grooten omvang aan. al
kan natuurïUk Mr.
WESTERMAN niet na
laten, er nog eens aan
merking op te maken,
dat de Nederlandsche
'ertegenwoordlglng In de
Centrale RUnvaart -commissie geen scherpere
houding had aangenomen tegenover de pogin
gen dier commissie, om groote bevoegdheden
te krijgen op de RUnmonden en de tusachen-
wateren tusschen RUn en Schelde.
Over dit onderwerp is verder gesproken door
den liberaal WENDELAAR, den vrUzlnnlg-
democraat 8CHILTHUIS, den anti-revolution-
nalr WIELENGA en <U KERSTEN.
MINISTER KALFF legde er In zUn antwoord
nog eens den nadruk op. dat de verbeteringen
aap het kanaal al in 1913 noodlg werden ge
acht en dat hjj deze zaak wenschte,te behan
delen geheel los van het vraagstuk van een
eventueel aan te leggen nieuwe RUn--Schelde-
ver binding.
Iets nieuws was het deelnemen van het man
nelijk element door de medewerking der 8t.
Josephs-gezellen als koorknapen. Misschien had
men nog beter gedaan die medewerking ook uit
te breiden tot de Christusfiguur. Zoolang die
Christusfiguur alleen verzinnebeelding was kon
ook als bU de Golgothagroep. volstaan worden
met een vrouwenfiguur. Te eer omdat de woor
den, Christus In den mond gelegd, gesproken
werden door de Verhalende Stem Maar zoodra
de regie die figuur op naturalistische wUze
sprekend Invoerde, haperde er Iets; wilde men
onwillekeurig een mannesten) hooren.
Intusschen: deze opvoering is niet te beoor-
deelen naar details, noch te bespreken met
detall-critlek. Deze opvoering Is te waardeeren
als een merkwaardige nieuwe uiting van Graal-
leven, Graalbedoelen en Graaldaad.
Er zou te theoretiseeren zUn over de tooneel-
theorie der Graalleidstera, intusschen heb Ik
groote bewondering voor hare tooneeldaad.
Tooneel is gemeenschap. Zonder gemeenschap
la tooneel dood. Tooneel is cultuur. Tooneel
elscht persoon en massa. Voortgekomen uit den
eeredlenst, vraagt het zUn taak weer op te
mogen nemen In de liturgie. Zangkunst, speel
kunst, bewegingskunst, lichttechnlek en decors-
vtsle worden dan de afzonderlUke regels van
een gemeenschappelijk harmonisch gebed
een gebed op het tooneel en In de zaal tegelUk.
De Graal nadert het gemeenschapsgevoel van
het moderne kunstleven der niet-katholieke
wereld, die zich ook In een theaterzaal van
gouden tierlantijnen niet verdraagt, maar de
Graal brengt de wUdlng mee der katholieke
eeuwlgheidagedachte van het Kruis...
En de leering van deaen avond van gedeel
telijk* schoonheid en algeheele
levensbezleUng is deze overweging:
„Dat wU door wederwaardigheid moeten in
gaan In het RUk van God."
„De schouwburgen, waarin wU noodgedwon
gen nog moeten optreden, beantwoorden dus
niet aan het organisch wezen, aan het doel
en de*l: vorm van onze spelen.
„vechttarieven”, In het leven geroepen,
eraf onderhandellngen te beïnvloeden,
zal. aldus de Minister, geen sprake zUn. En
protectie van binnenlandsche bedrUven ligt
evenmin In de bedoeling. Alleen zullen die be
drijven met een hooger tarief geholpen woe
den, die anders door abnormale methoden vaa
het buitenland in den grond worden geboord.
Want met contingenteerlng alleen kan men dit
euvel niet tegengaan. Ook waar het nieuwe In
dustrieën betreft, zal het wapen wel eens toe
passing vinden.
Meer zou dit het
Grieken doen. Doch noodgedwongen
nu in den schouwburg van onze dagen
speeld. WU zoeken een eigen dramatischer)
vorm In eigen dramatlschen bouwvorm
„Zoo beoogen wU een Intense religieuze be
tering In den schouwburg van thans. Intus-
seben hebben we in dit spel wel degelUk gelegd
een dramatische handeling In bet lUden van
den held ligt de grootste dramatiek
J3e basis waarop we bouwen is doelmatig en
vroegere Graalspelen boden bet bewijs ervan.
We spelen niet alleen voor katholieken, doch
Voor alle richtingen. We bedoelen een religieus
opponeeren in tegenwoordigheid van heel de
wereld. W* «rillen tevens ook meebouwen aan
•en nieuwe ethica voor ons voikl”
In een schier ongeloofelUke pracht heeft de
wondere zang der Wiener SAngerknaben gister
avond voor 7 eerst te Amsterdam geklonken;
men heeft In t Concertgebouw kennis gemaakt
met een zangkunst, die wetemJ^ volmaakt is:
volmaakt In haar majesteitelUke weelde van
geluld en relnen, klaren klank, vqlmaakt In
haar enorme virtuositeit. Een groot en machtig
wonder Is dit zingen: dit simpele, vanzelfspre
kende aspect, dit architectonische meester
schap. Brillante jongensstemmenbrillant in
hun frlssche jeugd, die straalt en parelt als een
dauwdrup In de vreege ochtendzon, bril
lant in bun verrukkelUk sonore timbre. bril
lant In hun rijke coloriet. Schitterend gecul
tiveerde zangkunst: onvergelUkelUk van ensem
ble, perfect van Indivldueete bekwaamheid. Men
tracht te analyseeren en stuit dadelUk op de
alles-steunende basis: een geweldige scholing;
welk een studie moet aan dezen zang ten grond
slag liggen, welk een eindeloos Intensief ver
fijnen van détails, welk een construeeren en
reconstrueeren I
Men ving te zingen aan met
kaal bouwkunstig prachtige vi(
mlge zestiende eeuwache motetten: van Olb-
vannl Croce. Jocobus Gallus, I. Vaacus en O.
P. Palestrina: stukken, die een maximum vra
gen èn van persoonlijk én van gezamenlUk mu-
slceeren; stukken, die gegeven werden In een
stille, sobere schoonheid, een teene. reine oracht
Rustig en beheerscht gaan de stemmen hun
gang en vloeien in één tot een monument,
waarop het relief onmiskenbaar duidelijk utt-
geboetséerd is. Een grootsche ovatie dwingt tot
7 geven van een toegift na deze vier meester-
lUke prestaties, en weer ondergaat het audi
torium in steeds stijgende bewondering de
machtige ontroering van dezen sereener. zang.
Dan toont zich de wondere kunst der Wiener
SAngerknsben van geheel andere zUde: in Mo
zarts komische opera ..Bastien en Bastienne"
Drie magnifieke solisten: Harald 8an'’er als
buitengewone uitblinker. Oskar Gebauer en
Robert Folter: drie jongens, die ongeloofelUk
mooi respectievelijk het herderinnetje, haar
minnaar en den toovenaar zongen en speel
den; drie partijen, die vlekkeloos geïnter
preteerd werden En die voortreffelUk aWen In
het geheel van vroolUke. kleurrijke costumes
stUlvolle pruiken en subliem pianospel van dr.
Georg Gruber
Tot slot een groep volksliederen: één van 'n
onbekenden acteur en vier van Brahms; liede
ren waarin men nogmaals met verbs dn g de
pracht van dit zingen beluistert. Om bovendien
nog beloond te worden met drie extra's, één
met -n stralende solo (.jBchlaf eln. MAdchen.
schlaf eln") en twee luchtige, speelsche stuk
ken van Johann Strauss.
Den ..Wiener SAngerknaben” onze warme,
onverdeelde hulde, en nl^het minst ook den
emlnenten muzikalen leider dr. Georg Gruber
Men verwacht dit unieke koor terug, en dan
niet in Tl half, doch geheel bezet Concertge
bouw.
