Karl May
het Derde Rijk
m
PER VLIEGMACHINE DE WERELD ROND
Sïrf v&fiaal uan den dag
KWIEK EN VIEF
RECORD
DE VILLA SHATTERHAND
TE RADEBEUL
Het Geheim van
het open Raam
Om het
kind
LUCHTFEESTw—v
DINSDAG 10 JULI 1934
Sympathieën van Hitler
Zeer Oude Genever van Bootz
Studentenleven
In J6e en 17» eetrw
Gorcumi martelaren
In dm volksmond
n
(Wordt vervolgd)
PER
LITER
Fl. 3.60
Nieuw goudgebied in
Rusland
Zeer logisch in de lucht!
Het feest wordt teer frappant
verlucht
aal gek ge-
gaoetfO met
Detective-verhaal dooi
ANTHONIE GILBERT
PittigVol aroma
vrij-
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN,
Z»»r groot» vorzamoling van voor
worpen, di» aan de reizen van
dm echryver herinneren
.Verder heeft m ook goeegd. dat m nog eor-
Examen voor radiozend-amateur
Academische examen*
ESCHIEDEN UITERUJK DRIE MAAL VIER EN TWINTIG UUR NA HET ONGEVAL
A
I
innerlijke
Hllllllft
van
r
i
J. LAMMERT8E U.
Amsterdam-Ooct.
Hl
Juist wilde Ik ml) op weg begeven naar ome
niet
Daar gaan slch droevige trekken afteekenen
aMBBBaK=mKDw»mresnMaz3cmMc=zsenBamK=m=*=HMM
I
I
dat oen aanvallende buffel rich niet omkeert,
maar als dol voortetormt tot hij rijn kinnen
terugkrljgt of ergens met den kop tegen te
pletter loopt I
vroegere
vele
i
i
1
t
I
i
i
i
van
Door het ritselen van de bladeren was de
•tier op mij opmerkzaam gemaakt en met een
woedend gebrul maakte hij zich tot den aan
val gereed.
Ik had geen tijd meer om mijn geweer In
gereedheid te brengen Ik wierp het opelj In
Zr komt een groote luchtvaartdag
Op 't Soesterberg-terrein,
Wat met dtt warme zomerweer
Wel luchtigjes tal zijn-
Het elagen van zoo'n luchtvaartdag
Gaat tonder vloek of tucht,
Want reeds bij voorbaat hangt dtt
hier
verlies van *n
damn vinger
had-
buur*
ge-
„Ze
legde
MARTIN BZRDKN
(Nadruk verboden)
kampplaats, toen ik een heele kudde buffels
zag naderen Voor de beesten bij my waren had
Ik nog juist tijd In een boom te klimmen on
nauwelyk had ik den eersten tak bereikt,
toen de buffels met hun dikke hulden langs
den boom schoven
de planten en drukte mij zoover mogeljjk weg.
Het was mijn redding. Het beest stoof langs
me heen en bonkte met s'n breede lichaam
tegen het mijne
Mijn been waa alleen leelfjk geschaafd, maar
t gevaar was tenminste voorbij, want Ik wikt,
Met lucht-acrobatiek
Voor n opzienbarend en daarbij
Halsreikend vlieg-publiek!
De luchtvaart wordt gedemonstreerd,
tn dit geeft bovendien
Ons zeer subliem de werk’ltjkhcid
Van ’t luchtkasteel te tienl
De toekomst hangt toch in de lucht,
Maar dit keer zeer concreet,
Want vliegmachien en luchtigheid
Zijn immers up-to-date?
Wat eens tot luchtbespiegeling
tn sprookje werd herleid,
Beschouwt men thans niet meer
aldus,
Jillf obofiné^ a^ereSm ramamST'row**f3000.- wUm'ra^^£uE><anns«i.
LBIDEN Oandldaato-ezamen wis- en natuur
kunde. letter A. de beeren A. F. van Dorp on
O M. Weetermann idem lettor F. mej. wege-
rir en de heer O F Wilmink Doctoraal-examen
rechten, moj R B Hooit <u Xddeklnge en de
beer O. F. van Merk
ig daarop-
rïgenomén
Iging voor
tweestrijd
I MM
vooral geen mogalUBe huur-
TerwUl n nog aarsekto, om
Ds Russen hebben in bot KasakstangeMed
groote hoeveelheden goud gevonden Een expe
ditie is thans onderweg om deze streek nauw
keurig te onderzoeken Reeds tn 1*17 kwam bU
de Kerenski - regeert ng een aanvraag binnen van
Engetochen. die verlof wilden hebben In het
Kaaakatangebtod naar goud te zoeken.
twee kwaad-
der zwijgende
tuigden, er n*Lar van Mtoe Ferris
la achtergebleven? Ze ie werkelijk neer mek. ziet
u, en m drong er «oo op aan. Het ie oen
kwestie van een minuut."
«Zoo maar by een vreemde dame binnen
breken? Mijnheer, dat heb ik nog nooit op
oen viool hooren spelen. Waar slot u mijn huls
toch voor asm?"
„Misschien sou u aoo vriéndelijk willen gijn,
met ons mee te komen Als u de saak hebt
l, aal de dame er niet zooveel bezwaar
ibben"
Maar als.realiteit!
Doch ’t vreemde van dit luchtfeest is,
Dat 't lucht tot titel draagt.
Maar komt men veilig op den grónd.
Dón heet het feest geslaagd!
zooveel mogeUJk af te luisteren wat Egerton
te vertellen had, ging de bel opnieuw. „Ik
ben geen minuut weg, hoor," zei zo boel haas
tig, „Ik kan aoo met de menechen ópschie
ten...."
Toen se de kamer verlaten had, trad Egerton
snel naar de deur, draalde den sleutel om. on
bleef er toen mot zijn rug tegen staan.
„Wat Is hij van plan. hV Ie toch reen
fllmartist?" vroeg Mies Trefusls aan Beaumont,
zal binnen oen oogenblik terug zijn,"
Egerton uit. Jk poef er de voorkeur
aan. de naak tusschen ons te houden Mlee
Ferris, Ik heb u enkele dingen te vragen
Er volgde een oogenbllk van een verplet
terende en zeepannen stilte
„Mies Ferris....” stotterde Beaumont, ale eea
verdwaasde
Egerton nam niet de minste notitie van hem
en ging tamelijk afgemeten verder
„Ik voel er niets voor om de politie in deae
eaak te mengen, maar ik moet u toch vertellen
dat sy u natuurlijk spoedig genoeir rullen
komen opaoeken Burgoyne bijvoorbeeld heeft
er rijn half fortuin voor over om de hand op
u te leggen."
Mies Trsfueta. die zteh inmiddels van den
onverhoedschen aanval had hersteld, merkte
tamelijk vervelend op:
„Ik weet niet, waar hy hot over heeft. Ik heb
nooit geweten, dat Ik tn een hub van krank
zinnigen terecht sou komen, toon Ik deee
kamer huurde,"
(Korte taboua van bet voorafgaande
Blr Meetor Ascher gaat door voor een ver
weeg veraamslaar ras BOMbarr boeken
In Marlin Ot Hugh waar hg op stln bul
ten woont, toeft M seat atoomiioeve mot
U)n mcbtlr Paula Parkaton dis UI bet
rebelss vortoofg «ras oost dsa isirmrte
van «Ir Hector Arthur Newnham Dom
een handlangeter komt Aaonsr in bot be
vit vaa eaukostbaar werk, dat uit <to bi
bliotheek van Burgoyns Is gastotor
tasbar reist naar Frankrijk om aaa aantal
boeken te vsrkoopea. oaserelso
poyns en don totterkundlpo Ba
oen luguber hotelletje te Pal
Aacbar aan vermoord Omtrent--
tast m«e la bot duister Waareenunlgk
to Ascher reeds la dan trein vormoard
on la «Un boskenkoffor door tomend dto
eten voer beaa «Utaat naar bol botaf ver
voerd Het fustltloel ondersoek wordt ea
tote deer den detecMvo Lsetraaaa)
▼eroodeiwtel. dat m eono h
worden was en ene Mhteme
een tafetmae"
„Maar dat heeft ee toch niet gedaan, hd?"
Mompelde Egerton.
to ones „Omroeper". Eiken avond weer opnieuw
spreekt hij in 7S.000 gezinnen, waar hjj steeds
sen trouw gehoor vindt. Zaken-Omroepers M
ct. per regel. Particuliere Omroepers 30 et. per
regel. Betrekkingen (gevraagd en aangeboden»
10 ct. per regel.
amelljk algemeen bekend la, dat Dultsch-
lands Führer een groot vereerder H van
Wagners kunst. Wij weten niet of dese
kennis bijdraagt tot begrip van zijn persoon
lijkheid en hoogstderselver verschijning in de
Duitsche en Europeesche geschiedenis Denge
nen, die zich echter Interesseeren voor de meer
vreedzame en gemoedeiyke trekken van gewel
dige persoonlijkheden, ook al dragen deze niet
bU tot begrip van de overige trekken, zy be
kend gemaakt, dat de Führer niet slechts teel
smaak vindt In de kunst van Richard Wagner,
maar ook In de reisavonturen van Karl May. de
welke In tegenstelling b.v. met den „ongejude-
ten Ariër” Thomas Mann, zeer persona grata
ie in het Derde Rijk. De Führer heeft Kar!
May zelfs In zijn slaapkamer op het landhuis
bij Berchtesgaden. De „verzamelde werken"
natuuriyk.
Aldus kwam mevrouw May, de weduwe van
den grooten avonturenschrljver, te weten uit
de mond van Hitler zelf tijdens sen ontmoeting
te Bayreuth.
En vanzelfsprekend kwam de persman het
te weten uit den mond van mevr, de weduwe
Mey self, toen hl) haar aan den vooravond van
haar zeventigsten verjazrdag. 4 Juli jX Inter
viewde.
De weduwe van Karl May heeft In navol
ging van haar echtgenoot zoo juist era reis
om de wereld gemaakt van 4^ meand en hoeft
nu weer haar Intrek genomen op de Villa Shat
terhand te Radebeul by Dresden, welke era
bedevaartoord van de zeer groote Karl-May-
gemeente, zooals de vanhulsult zeker protes-
tantsche persman het ultdrukt. Is geworden.
In Dultschland heeft het getal der oplagen,
welke de boeken van den schryver beleefden,
reeds lang de 8 mlllioen overschreden.
Het echynt dat onder de paedagogen
hot Derde Rijk een verwoede stryd heeft
woed, of met name zijn old Hhar tarhand wel
aan de jeugd ten voorbeeld kan worden ge
steld. Biyk^aar is de stryd beslist In dl on sin.
dat by motto werd aangenomen, dat Old Bhat-
terhand zich als een richtiger Oerman in
de wouden van Noord-Amerika had gedragen.
Feit is dat de bond van nationaal-sodalistische
leeraren Old Bhatterhand en een reeks andere
werken van Karl May onder de goede leugd-
a boeken heeft opgenomen. Karl May hoeft thana
den zegen van de Germanenbeweglng
In de villa Old Shatterhand stelde Karl May
zijn phantasioèn op schrift. Mevrouw May zelf
leidt de bezoekers rond. De wanden van hal,
trappenhuis en kamers zijn behangen met
wapens uit alle luchtstreken, met jachttro-
peeen, lasso's en vredospypen.
Op photographleCn slot men Karl May op
reis, o», temidden van oen groep Tuscarora-
Indlanen.
De bibliotheek bevat grammatlka s van In-
diaaneche tdloma's. van het Klswahill, Maletoch
Arabisch, Chineeech en Turkech. Bovendien
veel salabeechry vingen en veel over mystiek en
occultisme.
Op Dinsdag SI Juli as. «n soo noodl
volgende dagen, sal «samen Worden a
voor bet verkrijgen van een sendmachtl
raflio-emsteur of een verklaring van bevoeedbsid
voor bet bedienen van oen amateursender
Het ezamen aal gehouden worden te a-Oraven-
naga en te is uur aanvangen.
ZIJ. die aan dit examen weiuchen deel te nemen,
moeten hun verzoek om een send vergunning ean
den tnlnlater van Binnen landache Zaken, of om
een verklaring van bevoegdheid ean den dlrecteur-
generaal der PTT. richten, ulteriyk ZO JuU as.
schillende papieren in de kamer heeft
gelaten, die voor haar erg veel waan
den Hebt u ondertuaechon al oen ntoud
ster gevonden?"
„Den volgenden dag was de kamer al ver
huurd. In myn huls staan de kamers niet lang
leeg, dat heb ik tegen mUnheer al gezegd. Het
ia een dame, dto van buiten komt en een
rustig verbiyf in Londen «ril hebben."
Egerton scheen even na te donken.
Ja sU boven?"
Je ae to op haar kamer.*
'ItZou sU er veel beswaar tegen hebben.
Indien wij even rondkeken, on ons duo over-
e kinderen van mej. Brouwers hebben op
I J sekeren noodlotttgen Woensdagmiddag
een ruit Ingegooid by de naaste buur
vrouw: mej. Oyzels. Ingegootd Is nu eigenlijk
het woord niet. ES- werd met een bal gespeeld,
er werd geschopt onder luidruchtige vrooiyk-
held, tot opeens.een rinkelend geraas.
Een ruit kapot! Onder angstige stilte werd
het spel gestaakt, bange klnderoogen keken
onthutst naar de aangerichte vernieling
Nu was mej. OUzels er het rnensch niet
naar, gezien haar rustige bezadigdheid, haar
schommelende, omvangrijke corpulentie, om
zich door zoo'n enkel nietig voorvalletje als era
kapotte ruit direct uit haar evenwicht te laten
slaan.
Maar toen zij in haar massale dikte, handen
op de heupen, tn de deur kwam staan en in de
beteuterde rakkers de kinderen van haar buur
vrouw tnej. Brouwers herkende, veranderde dat.
U moet weten dat zy géén kinderen had en
mej. Brouwers wèl: zy geen witte hortensia In
een koperen pot voor de opengeschoven gor
dijnen kon zetten, en haar buurvrouw wel; dat
zy geen nieuwen mantel en hoed kon koopen,
wegens de geringe verdiensten van haar man
en „die opschepster” naast haar wel.
Al die voordeelen aan den eenen kant en al
dat gemis aan den anderen kant doen lang
zaam in een afgunstig vrouwenhart een stille
ergernis en een opgekropten nijd groeien, een
nyd die op bepaalde tijden te hoog stygt en
dus tot uiting dwingt.
Alzoo gebeurde het.
„Snotpleken, dat Je daar staat! Gooi by Je
moeder de ruiten in. Trap daar een bal door
het huls been, kale herrie-makers!"
De kinderen zwegen. Ze hadden graag hun
bal terug, dan konden ze op een andere plaats
weer verder spelen.
Een deur werd opengerukt en een lange, ma
gere vrouw, met scherpen neus en dunne ar
men kwam te voorschijn, zy kruiste haar ar
men over de borst en zei:
..Als je wat te zeggen hebt, zeg het mij dan.
maar scheldt m'n kinderen niet uit."
„Zoo, zoo; hare hoogheid mevrouw Brouwers
Houd Je snotapen maar binnen, dan kunnen ze
thuis de rommel verreneweeren
..Rommel, rommel? Daar kun Je naar küken
met je kale boel. Kom kinderen, laat dat
rnensch staan; ga mee naar Mnnen."
En terwyi mej GlJzels een vloed van woor
den stroomen liet, roodst hakr lippen trilden
en haar dikke hoofd akeltg bleek werd, trokken
de kinderen Brouwers als schuwe hondjes naar
binnen, gevolgd door de wrekende gerechtig
heid. die de deur zwygend dichtsloot.
Sindsdien is er een kloof gevallen tusachen
mej. Brouwers en mej. GlJzels. een kloof die
wellicht nooit meer overbrugd zal worden.
„Ik haat dat rnensch." zegt mej. Brouwers
tegen haar andere buurvrouw. Zoon jaloerseh
rnensch kan je niet tot. vriend houden."
U>e?" wyst mej. Gyzels met oogen en hoofd
in de richting barer vijandin, telkens als zij
met iemand in gesprek komt, „dié? Een on
nut I Verprult alles In huis en laat haar kinde
ren voor galg en strop opgroeien."
De buurvrouwen groeten elkander niet meer
als se toevallig samen aan de voordeur zyn;
tiaar oogen kijken star langs elkander heen;
ze gaan elkaar zwygend voor by, de eene in
haar nieuwen mantel en met haar nieuwen
hoed, de andere In haar ouden mantel en haar
ouden hoed.
IMar is na dien grievenden woordenstroom
op den noodlottlgen Woensdagmiddag een hevi
ge stilte gekomen tusschen de
sprekende vrouwen; de stilte
vyandachap.
zal. Ik zal in teder geval even naar boven
gaan."
„Hoe heet die dame?" vroeg gRerton, toen
het drietal de trap opging
„Miss Trefusls Zy was vroeger verpleegster
In oen hospitaal. Wat die metojse allemaal te
zien krygen
Met deae gehetmsizmlge «roerden was m
Juist aan do bewuste kamer gekomen op do
tweede verdtoping en se klopte. Een levendige,
opgewekte stem riep: „Binnen" en Mrs Pope
draalde de kruk om
Miss Trefusls was een flinke vrouw, die een
oosluum droeg, dat werkeiyk aangenaam
afstak by de oeR enltoneeto dingen, waar
mee de Engelsche vrouw slch toetakelt. Ze was
verre van mager ra droeg een tn het oog
loopendo verhevenheid op haar hoofd die selfs
door een neophtet voer een pruik sou worden
versleten In haar oorsn droog se ontaettend
groote ringen mot gekleurde steenen en een
ketting mot valachs parols lag driemaal om
haar hals gewikkeld en viel byns tot op haar
knleCn. waardoor het Mearro effect van haar
ktoedlng nog meer uitkwam De lichte stjden
teoueen staken In gUmmendo lakschoenen en
se droeg oen grooten bril van rood schildpad.
Beaumont keek haar verbaaad aan
„Chaumtor's goede Samaritaan." mompelde hU.
terwyi hy Egerton ean zyn mouw trok.
Eaorton schudde hom. ongemerkt aiaar teSsr,
van alch af. Beaumont kroeg den tndruk, dat
«Ijn vriend om do oen of andere reden ser-
basend prikkelbaar waa. Egerton eelt oiheen
niet* mraultn te hebben opcemerkt.
op het' magere gelaat van mej. Brouwers. Haar
oogen staan moe en zorglijk, era smartelijke
uitdrukking ligt om haar mond.
Haar oudste Jongske is ziek thuis gekomen,
schreiend van Pijn in zyn hoofd. Moeder Brou
wers waakt *s nachts by haar Ulend ventje.
Zoo de dokter zegt, Is bet hersenvllee-ont-
steklng.
Mej. Gyzels heeft het leed gelezen uit de
oogen barer buurvrouw en achterom geïnfor
meerd naar het welzijn van bet jongske. Ze
heeft de
moedigheid
had mej. Brou
wers zelf te vra-
gen:
„Hoe Is 1 er
nee?"
..Och.
t gaat
wel. 1 Wordt niet erger", zei de buurvrouw.
Daarna was er tusschen hen weer de ge
wone stilte, de afstand der inneriyke ver
wijdering.
Doch op een morgen, toen mej. GlJzels de
deur achter zich dicht trok en haar langzamen
gang naar de kerk aanvaarden wilde, ziet zy
buurvrouw Brouwers de witte valgordijnen
neerlaten in de voorkamer. Haar roode oogen
zyn betraand en haar magere handen beven.
Aarzelend treedt mej. O y ze is by haar binnen.
Talloose maten is zy hier geweest, in den
blinde weet zy er den weg.
Zy doet de kamerdeur open. Vader, moeder
en kinderen staan rond een bedje geschaard.
Daarop ligt stil gestrekt, het bleeks mondje
even geopend, een jongske. Het licht eener
wzschkaan beschynt zyn teer gezicht.
Mej. Gyzels en moeder Brouwers kyken el
kander in de betraande oogen.
ZIJ drukken elkaar de hand en bidden fluis
terend aan bet doodsbedje van bet jonge kind
De hcepita richtte haar woedenden blik op
den vreemdeling.
.Wte bent u?" vroeg ze brutaal.
„Ik ben mr. Fletech advocaat. Hy hoeft mij
gevraagd om hem te vergeselten
„Wat heeft de wol daarmee uit te staan?"
riep Mrz. Pope uit. ,JUs dto gekke suster van
u iets tegen rtiy heeft dan osg Je maar, dat
■e baar in een dwangbuis moeten sluiten, be
grepen. Ze was gewoon krankzinnig van don
eersten dag af. Ze zal wol ergens In een rtvtor
liggen Goed beschouwd, heb Ik al drie laren
geen moment rust gehad
„WIJ weten, waar ae is," zei Egerton kalm
Mogen we mlseohton even binnenkomen? WIJ
begrijpen seer good, Mrs. Pope, dat het ver
balend onaangenaam voor u moet geweest zön.
al die drukte, en dan de politie on de men-
schsn van de krant, maar Mr. Fletech Is be
sloten. u daarvoor schadeloos te steüen Als
wa de eaak goed bsschouwsn beeft u groot
geiyt, als u zegt, dat Miss Perris eigeniyk
heetomaal normaal was, «e wy be-
dankra u natuurlijk voor de buitengewone
eorgen. die u aan het arme vrouwtje hoeft
gewijd We stfn er gelukkig la geslaagd om
haar weer op het spoor te komen, maar se
is er eser slecht aan toe en blijft er maar by.
dat os een erg rijke vrouw moet rijn
.Joo da* 10 werkeiyk toto nieuws," ant
woordde MY» pope vinnig fcIk Mn u anders
«ral ssrteltoa. dat ik nooit een juweeltje Van
haar goaton heb. Waar eaten die dan? Onderin
den koten bak?"
„Wel Mrs. Pope," riep de verbaasde huur
ster. die ook geen onraad rook, „wat bs-
teekent dat allemaal? Brengt u dto beeren
niet in een verkeerde kamer?” Toen wendde
sy zich tot den koelen en swygzamon Egerton
en voegde daar vertrouweiyk aan toe. .Maakt
u zich maar niet ongerust hoor, sootots kan
dan besten Jongeman overkómen." zy gal bom
bemoedigend een knipoogje-
Toen set Mrs. Pops:
„Dese meneer is oen broer van de dame die
de kamer vóór u had. Ze te In een inrichting
en se heeft soon idee dat zo milUonnaire was
en hier seer belangrijke papieren heeft achter
gelaten*. Ar Fletech en zijn advocaat wilden
nu graag even kyken of ee al of niet geiyk
hoeft. Als u daar natuurlijk geen beswaar
tegen hebt. Miss Trefusls He* arm*
verbazend slek en ee zullen u niet langer
een minuut lastig vallen."
Miss Trofuato lachte, oen helderen, opgewek-
ten lach.
„Dat to In orde* Bei se. „Ik wou dit wol
een uur eerder geweten hebben. Dan hadden
■o vest geen kostbare juwoetan gevonden, dat
verzeker ik Je."
Egerton ging naar den haard.
„Welnu," oei Miss Trefusls gastvrij ..Laten
we dan eens gaan kyken. waar dto begraven
schat slch bevindt Op dat oogenbiik klonk
de teel. Mro. Pope was onmlddelWk hot üasht-
offer van oen tweeotryd tusschen haar
ntouwagterigholrt en den plet minder bevtgen
weaech, om toch
ster te verliezen.
weken lang de school in bezetting te houden,
zoodat er geen colleges gegeven konden wor
den!
Veel oproerigheden ontstonden door bet ont
staan van de collegia of conventicula natlo-
nalla, groepsvormingen van stad- en provin-
ctogenooten. Nergens werden deae collegia
door den academLachen Senaat ges. .ctlon-
neerd. maar even vroolljk bleven ze bestaan.
Ze werden ook wel „drlnckcoUegiea" of ,Auy-
pers-collegleo" genoemd. Vechtpartijen tusschen
dese groepen behoorden niet tot de seldssamhe-
den, maar waren vrijwel regel. Te Utrecht stond
l op hot lidmaatschap honderd en op een be
stuursfunotle tweehonderd gulden boete. Zon
der baat evenwel.
Eén verschynsel leeft tot op dezen dag
hoewel niet in zoo hevige mate voort; de
deposito, do ontgroening. Steeds trad men er
tegen op. maar het l*ek «rei, of do tegenkan
ting bet verschijnsel Juist nieuw leven gaf
Do bursalen, meer afhankeiyk, hadden „bU
eede ende acte" zich verbonden zich van de
ontgroenlngspractyken te onthouden. Het eind
van bet feltelyke studentenleven u de promo-
tie. De promovendus werd opgesierd met toga
en steek. Voor hy die droeg, dus vóór hy tot de
promotie toegelaten werd, moest, althans te
Franeker. de promovendus alle professoren en
ieder afzonderlek, ultnoodlgen tot het promotie-
dlner, dat later soms „de slemp genoemd werd,
vanwege de overdadige weelde.
Tenslotte waren er ook nog studenten die
studeerden
De geheele inventaris van zekeren student te
Groningen bestond uit ^ses kelckjens”. Boeken
werden niet eens aangetroffen.
De kamerhuren varieerden sterk al naar ge
lang bruintje trekken kon. Te Lelden tuaechen
twintig en honderd gulden per Jaar, te Gronin
gen gemiddeld veertig per jaar. (a. w. 37).
Zooals de kamerhuren varieerden, varieer
den ook de studenten-dellcten en de daarop
gevolgde straffen.
Uit de chronische dronkenschap vsm vele
studenten kwamen nog el eens vergrijpen voort
tegen de openbare orde. „Niet allen werden aoo
zwaar gestraft ala de Franeker student, die do
Godsdienstoefening verstoorde met den blooten
degen in de hand en tot honderd riJksdaalders
boete veroordeeld en van de academie wegge
jaagd werd. Een ander die dronken de avond
kerk inliep en de kaarsen ultbltoe, kreeg slechts
een boete van tien ducatons En een derde, die
lachende en dansende de kerk binnenkwam en
„door hard gastoot met zijn stok" verstoring
teweeg bracht, werd nog lichter gestraft, n.l.
met f M boete.... Het was wel erg, dat Jelto
Achema te Groningen in den nacht tusschen
21 en 33 October 1881 met zyn mes oen bur
ger den neus afsneed, waardoor hy veroordeeld
werd tot t 148 schadevergoeding aan den mis
vormde te betalen „behalve het meestertoon"
ra bovendien tot een boete „van 35 guldens,
ends ds kosten van syn spprehensto met
hetgene den pedell toekomt, tot 17 gul
dens”....
In 1610 werden twee theologen voor den tijd
ran twee jaren (te Franeker) verbannen, om
dat zy eenlge bultenlandscbe studenten op
straat hadden aangevallen en een van hen een
dier buitenlanders doodeiyk had gewoed. Ge
nadiger nog kwam Jacob Gilles er at in 1*04.
HIJ had met behulp van andere Franeker stu
denten onrust verwekt, vóór en In een herberg
iemand met zyn degen aangevallen en een ra-
telman, die toegeachoten «ras aan zyn been
gewond. Deze werd voor dood opgenomsn en
overleed reeds den volgenden dag. De student
eelt liep „uit verbaasdheid" to X water. HU
werd er uitgehaald en gevangen geset. Op zyn
verklaring, dat hy zeer dronken was, sprak hef
Hof hem vrij, maar veroordeelde hem tn de
koeten (Dr. Veen. Het academieleven, M)
Duellen waren niet van da lucht, want.... de
studenten warens soms zwaar gewapend. Daar
door wisten de< Leldenaars In 1(02 eene zeven
ilkthste LH «rtHioot 1 7C/1 ril s«n ongeval me* ?C/) bV verllss van «en hand f 1 OC »y verlies van sen f Cfi by aan breuk van f Aft bl
branan af belde oegsn f f doodelykan afloop f 4b OU.- aan voet of aan oog f s U. duim at wijsvinger f ÜU.'bM <A armf.VVa* a
et studentenleven van vandaag is keu
rig. vergeleken by vroeger Zelden komt
dronkenschap voor in verhouding met
twee eeuwen geleden. Duellen en vechtpartijen
met wapens zijn voorblf.
Studenten-Jool en rumoer is kinderspel tn
vergelijk by twintig deoennton terug.
„Student" komt van het Latyn studere,
d. w. z. zich met Uver op iets toe leggen. Stu
denten In dien zin waren er toch ook nog
vroeger Maar die vielen mln of meer bulten
het studentenleven, dat, alhoewel de academi
schs wetten vele en streng genoeg waren, vrij
wel ontaardde in tosbandigheld.
Die academische wetten hielden bepalingen
in, die «nj geheel niet verwachten en die elgen-
hjk by zulk een troepteven Ietwat komisch
aandoen. Te Franeker werd byv. bepaald, dat
getrouw kerkbezoek behoorde tot de verplich
tingen van den student, en om te voorkomen,
dat zulke plichten ontaardden in vermakelyk-
beden werd vascgesteld, dat men zich, in de
kerk zynde, eerbiedig te gedragen had. Het by-
wonen van begrafenissen van hoogleeraren
gold ook als een plicht zonder meer, zoodat
de^ vrees ultgeschakeld scheen, dal de studen
ten die óók nog als attracties beschouwen aou-
den. Diezelfde wetten bevatten bepalingen to
gen dronkenschap, straat-slenteren en buren
gerucht; tegen het dragen van wapenen. Win
keliers en herbergiers vooral werden gewaar
schuwd, zoftder medeweten van oudere of voog
den van de studenten, geen goederen op oro-
dlet te verstrekken Er waren veel arme stu
denten. dto als repetitoren, barbiers en wnt
niet meer, hun kostgeld en vertering verdie
nen moesten. Wanbetaling kwam ontaettend
veel voor, gevolgd door beslagleggingen. Die
beslaglegging leverde in den regel niets op.
J waren negentien in getal de martelaren
van Oorcum. de H. Nikolaas en de achttien
die met hem den marteldood stierven.
Elf behoorden tot het Gorcumsche Mlnder-
broedersklooster en Nikolaas Pieck was hun gar
diaan; twee Norbertynen. een Augustyn. en
een Dominicaan deelden hun lot, evenals vier
wereldsheeren.
Wl) allen kennen uit de geschiedenis de
woordbreuk van den aanvoerder der Geuzen, die
beloofd had allen in Gorcum vry uit te laten
gaan; de brief van den prins, bevelend de pries
ters te sparen, dto terzyde wordt gelegd
want de prins Is ver; de weergalooae wreedheid
van Lumey en de zynen.
t Is beter over de legenden te spreken
Niet lang nadat de lichamen der martelaren
In de donkere turfschuur van het
klooster Ter Rugge rustten, sproten
sneeuwwitte bloempjes uit hun graf op.
Een pastoor uit Utrecht dto een plantje pluk
te, waaraan een vyttal bloempjes bloeiden, sloot
het weg in een houten doos. Toen hU bUna twee
Jaar later de doos by toeval opende, sag hy
dat bet worteltooee steeltje nu veel meer bloe
men droeg en aoo groot was geworden, dat 1
niet meer opnieuw in de doos gesloten kon wor
den.
De pastoor telde de bloemen en kon zyn
oogen niet gelooven. Hy telde nog eens en nog
eens, hot waren er negentien.
Dit is de legende van de Martelaarsbloemen,
die nog bewaard worden In de 8t. Onedele te
Brussel.
Volgens het volksgeloof, is een zware straf
opgelegd aan hen. die aan den dood der martela
ren schuldig waren
Voor eenlge jaren ploegde in het Westland
een vrouw zelfmoord en men wist tn Delft te
vertelton, dat sy de vijftiende van haar ge
slacht was. die zich te kort deed, er zullen
nu nog vier de hand aan zlchaelf moeten slaan,
eer hun zonden geboet rijnwant een hun
ner voorvaderen heeft tot de beulen der negen
tien Gorcumsche martelaren behoord.
Onder do vier wereldheeren waren de pastoor
en de kapelaan van Monster dto 'o nachts door
Geuzen uit hun pastorie waren gehaald. Toen
do bende hen door hot dorpje Terholda voerde.
dat met Monster één parochie vormde
kwamen ae oen pamr viaechers tegen en boden
hun aan hun geestelijken voor dertig stuiven
terug te koopen.
Maar de vtsachen hechtten te veel aan bet geld
en weigerden.
Binds dat uur ligt oen vloek op Terhelda, een
groot deel van bet dorp werd door de zee ver
zwolgen en vele vlascbersschepen vergingen.
In het midden der negentiende eeuw ging
maar één scheepje ter vlschvangst uit, maar
keerde altyd met schralen buit terug: vee bezat
men niet en een enkel laag en smal duin stond
nog slechts tuaechen het arme gehucht en de see
en dreigde by lederen storm te sullen beswijken.
In de omliggende dorpen bedelden de bewoners
van het eens soo ryke Terhelde
Er toefde toen ook een voorspelling onder het
volk, dat in Terhelde nimmer meer de H. Mis
sou gelezen worden; evenmin tn de Mer, «raar da
man woonde, die den Geuzen den «rag «rees
naar de pastorie.
Aan de eenvoudige schrijftafel staande,
vertelde mevr. May den Interviewer: „Mijn man
werkte veel 's nachts en hield zich daarbij
monter met behulp van zwarte koffie en droog
brood. Uit syn armoedige jeugd had hij een
voorliefde voor die eenvoudige voeding over
gehouden. De sigaren, waarvan hy zooveel In
zyn werken spreekt, mochten echter nooit ont
breken. Zijn werken rijpten In de stilte, hl)
sprak met vreemden niet over wat nog niet
klaar en In wording was."
Daar nog telkens de bewering bleef opdui
ken. dat Karl May nooit buiten Dultschland
sou syn geweest, vroeg de persman mevrouw
May naar zyn reizen.
En het antwoord was: „Zooals uit ds voor
handen riJnde paspoorten biykt, beeft mijn
man os*, een groote Orléntreia gemaakt van
ongeveer anderhalf Jaar, waarop hy tot op
Sumatra kwam, zyn laatste groote reis naar
Amerika ondernam hij met my in 1908. Wy
bezochten Colorado, Nieuw-Mexico en het
Apachengebied. Volgens wat hjj zelf vertelde
heeft hy ook In zyn jeuri veel door de wereld
gezworven. Engelsch hy altijd met een
Amerikaansch accent. «Bi Arabisch was soo
goed, dat hy in Jerusatom door zijn kennis
de taal opviel."
tegen
Mrs. Pope aoheen een oogenbiik te aarseion.
Ondanks haar hooghartige houding «rerd se
verteerd van nieuwegterigheM naar dto ge
heimzinnige papieren en EgeftonS voorstel om
hem tn de kam*r te vergezellen, besk haar
laatsten weerstand. Ben beetje mopoarend
bromde se:
..Daar zit natuurlijk niets tn. om even te
vragen maar ik kan ntot aeggen, wat ae doen
eeototoe
teer »<w
«arton. In
rye wordt
l dan dader
Mi
