Rolduc’s sociale studieweek
aan
Verbindende kracht ondernemers-
overeenkomsten
Klokkenspel
de zee
ii
DE MEENING VAN DE
TWEEDE KAMER
KATHOLIEKE WERELD-
BESCHOUWING
DINSDAG 7 AUGUSTUS 1934
Moderne afgoden
Nationale Bedevaart
naar Dokkum
Sluiting van fabrieken
Staat, ras en natie
Wat wil deze week?
Ned. Schroefbouten-
fabriek
r
Een crisismaatregel?
i
KATHOLIEKE FEESTDAGEN
Arbeidsregeling brood bakkerijen
Moordende concurrentie
Hat sociale element
t
Examen Hoojduitech M. O. A.
Examen Njjverheidwnderwiji
4
Drie maal daags zal
men *t hooren
Betreurd wordt dat de Regeering
zich beperkt tot dit betrekke
lijk enge gebied
Misvattingen over het gebod:
,Jk ben de Heer uw God”
Al gemeen economische
werking
Ernstige moeilijkheden bij Lim
burgsche industriebedryven
„Volksstaat"
Toepassing ontwerp
Prijsver hooging
Apostelen zyn
Regeeringssteun zou tweeledig
kunnen zijn
Feestelijke ontvangst van den
Aartsbisschop te Leeuwarden
Het Monument voor het Reddings-
wezen te Den Helder krijgt
een carillon
Jk ben de Heer uw God”
De plechtigheden van Maandag
o
een
sal
sprak
in
verbindend
Lm
r»
aan
In
De gevaren, die uit het hedendaagache na
tionalisme voortvloeien, zUn vele en groots.
▼arsebsaan Ie teet veerteepig nrtit dsr
Ti*li Kamer ever bat wetaentwerp VerbM-
dende Kracht vaa enderneaeersovereeakasswtea.
Ontleend ie daaraan:
Door verachlllende leden werd openstelling
VMI i yh foepalijigen V*D
■et eerste gebed richt sich tegen het
Mw vaa geddeigke ettribwten. bot toe
kennen vaa obsolete waarde aaa dingen,
die belten God staan.
De leden, die hiervoren een nadere aanslui
ting aan on aanvulling van de bedrijfsradenwet
hadden bepleit, wenen erop, dat op deee wUse
ook de vek vereent gingen op het nu nader te
regelen aeer belangrijke bed rijf «ge bied op pas
sende WUse souden worden ingeschakeld.
De hier aan *t woord zijnde leden meenden te
kunnen zeggen, dat het ontwerp het Cesarisme
huldigt en in groots mate de rechtszekerheid
aan tast.
Waaneer die God IsraM altverfceor. gaat
kst dan aan. dat hij. die dit eerste gebed
wsaoeht te eaderbouden, bot oude ve*
k«Wwwt om zijn bloed altera beteMfdo
■eed, dat deer de aderen van Christas
te de Moedermaagd heeft gevloeid? Dat hg
•te vete veracht, dat eoeveei genade esst-
rtag? Meen! Ook de ruines vaa een heiHg-
vragen entsag!
werp voor hen onaannemelijk was. Zoodra deze
bevoegdheid er zal zijn, zulten tal loosen zich
tot de regeering wenden om verbindendverkla
ring van hun afspraken te verkrijgen
staatsbelang verdedigen, tegen den groeten
den invloed van het parlement op de uit
voerende macht, tegen het in allerlei vor
men zich manilesteerende Internationa
lisme.
Op het stationsplein was het
drukte van belang geworden.
Vete leden begroetten de indiening van dit
wetsontwerp met voldoening. Algemeen wordt
in het bedrijfsleven gestreefd naar bindende
regelingen, daar bet niet aangaat, eenersijds te
klagen over de moordende concurrentie van het
buitenland, terwijl men elkander anderzijds in
het binnenland een niet minder moordende con
currentie aandoet. In verschillende takken van
bedrijf levert men tegen prijzen, die de belang
rijk verlaagde productiekosten niet dekken Niet
alleen lijden vete ondernemers daardoor verltea,
maar ook heele groepen van arbeiders werken
dientengevolge voor aeer lage loonen Particu
liere pogingen om in den toestand verbetering
te brengen, leverden een gering resultaat op.
Maar ook wanneer dergelUke ondemsmeraover-
eenkosnsten door samenwerking tot stand ko
men. behoort ds overheid daarin te kunnen In
grijpen teneinde te kunnen waken voor de be
langen van de zwakkere ondernemerz. de arbei
den en de consumenten. Terecht wordt dan
ook in hst ontwerp do mogelijkheid geopend,
dat dergelUke overeenkomsten door de overheid
onverbindend worden verklaard.
Verschillende leden stonden sooal niet alwtj-
send. dan toch ntet tonder huivering tegenover
dit ontwerp.
Op grond van ds gevaren, welke de toepas
sing van de te geven bevoegdheden met zich
brengt, verklaarden deee leden meer te gevoe
len voor een ingrijpen in elk concreet geval bU
H f i A1O
Benige anders leden gingen verder en ver-
Verscheidene leden, die zich met de strek
king van dit wetsontwerp konden vereenlgen.
betreurden het, dat de regeering zich beperkt
tot het betrekkelijk enge gebied van de verbin
dende kracht van ondememersovereenkomsten
Indien de bevoegdheden van den Bedrtlfsraad
zouden worden uitgebeeld met wat thans voor
ondernemers wordt voorgesteld, sou een veel be
tas geheel zijn verkregen.
met Leo Xin. dat het doel van den Staat ligt
in het welzijn dergenen. die geregeerd worden
Ds gemeenschap mag daarom de rechten van
de autonome persoonlijkheid ook niet breken.
Doet si) dat. dan werpt zij den mensch letter
lijk in slavernij want al wat zijn doel niet
in zichzelf heeft is. wat dat betreft, slaaf. Dat
verwerpen wfl Met het oog gericht op Ood als
middelpunt, waardeeren wij in den mensch de
eigen persoonlijkheid, en in die waardeering ligt
onse gemeente hapsmoraal. onze burgerdeugd.
Na een ruime pauze, waarin het diner werd
gebruikt, sprak PROP DR P TIMMERS 8 J.
uit Maastricht over ..Volksstaat, Partijenstaat
en Corporatieve Staat".
Het monument, dat 15 Meter hoog wordt, te
ontworpen door den architect P. Kramer te
Amsterdam.
Adviseurs bij den aankoop en de plaatsing
van het carillon zijn Meester J. Vincent, beiaar
dier van het Koninklijk Paleis te Amsterdam
en de heer Joh. Zwaan, beiaardier van den 8t.
Jacobs to ren te *s Oravenhage.
Op alle groote en kleine stations van Limburg
■tappen groepen in hun Zondagsche pak met
Cleine koffertjes in da hand den trein in.
Iedere tram uit Heerlen brengt nieuwe cur-
dsten. die pratend het voorplein opkomen, in
Ie ruime kloostergangen elkander herkennen,
ilkander begroeten en hun plaats zoeken in de
daapsalen en aan de koffietafel. Dr. Pools loopt
rveral tusschendoor. heeft voor leder een woord
m voor velen een handdruk Gezellig wandelt
Ulee langs en door elkaar Pater Jacobs confe
reert met Joe Maenen Naast prof v. d. Hcyden
■leekt de witte habijt van zjjn collega prof Kor-
tf. De architect Joa. Cuypers loopt in geeprvk
net dr. Moller Pater Colsen wuift naar zijn
lotmens in uniform. In donkergrijs colbert ver-
Khtfnt Pater Heuckermann. de Duiteche Jezuïet.
Kilte valt, waar hij voorbijgaat.
Tot opeens:
Midden in al deze beweeglijkheid de groote
tel het begin van de eerste vergadering aan-
kondlgt Allen verzamelen zich in de aula, waar
tr Pools den hamer zwaait, dien hij naar zijn
eigen zeggen voor drie dagen heeft over
genomen van Rolduc's directeur. Mgr. V. d. Veune.
Hg spreekt een openingswoord.
Tegenover den volksstaat ligt de partijenstaat
Men verstaat daaronder een staatsvorm, waar
in het volk invloed uitoefent op de vorming
van den staatswil en daarmede kan zich het
katholicisme vereenlgen. Hecht men er de on
gunstige beteekenls aan: Staat door politieke
partijen overheerscht en geëxploiteerd voor eigen
belang, dan bedenke men weer, dat dese mis
standen niet voortvloeien uit het wezen der de
mocratie. doch uit de llberaal-lndlviduallstlache
opvatting van het gemeenschapsleven
De -corporatieve staat", zooals Quadragesima
Anno dien verdedigt, kan de oorzaken van der»
misstanden in den parttjenstaat veroorzaak,
door het llberaal-lndlvlduallime wegnemen.
Tijdens deze rede kwamen de vicaris-gene ras)
van het Bisdom en de nieuwe president van het
Grootseminarie te Roermond. Mgr dr. Bau-
duln en prof dr Peron. de bijeenkomst bijwonen.
Rolduc. 5 Aug. 1934
Met al de monumentale gratie van een oude
tbdjj ontvangt Rolduc voor de tiende maal de
pieten van dr. Poels: enkele honderden ont
wikkelde arbeiders, waarbij zich enkele tiental
len pi lastri", burgemeesters, studenten, vereeni-
pipp-functlonarisaen en journalisten aan
boten.
DKN HAAG Geslaagd: Akte N IT J O Oelder-
mana - - -
Vier dingen, zegt hU. wtl de studte-btyeen-
fcomat van deze groote familie bereiken:
ZU wil vooreerst in het licht stellen, dat de
katholieke wereldbeschouwing wel degelijk een
oplossing biedt voor deze crisis en dat juist zij.
dis baar loslieten, die zichzelf off den troon van
Ood plaatsten, door die handelwijze de crisis
van deze wereld hebben veroorzaakt.
Dan wil zij den mensch een perspectief
openen, niet in den vorm van een kwakzalven-
vufjarenplan maar in den vorm van een licht
punt, waaraan in dezen tijd van duisternis
een smachtende behoefte bestaat
ZU wil vervolgens den geest van apostotaat
uitdragen Het vertrouwen wekken, dat nog bij
zooveien. priesters, heiligen zelfs ontbreekt, het
vertrouwen, dat Europa kan bekeerd worden,
dat de kans daartoe zelfs nooit zoo gunstig
was als thans.
Tenslotte wil zU haar deelnemers ervan door
dringen. dat alleen eendrachtige samenwerking
onder leiding van een gezag, dat tan voile de
koninklijke waarde van de menachelQke vrijheid
eerbiedigt. het vervullen van onzen plicht als
katholieken in deze maatschappij mogelijk
maakt.
Prof mr B J. J. VAN DE HEYDEN. rector
magnificus der NUmeegsche universitelt, sprak
vervolgens over de katholieke wereldbeschou
wing.
Het besluit, om in het Monument voor het
Reddlngwesen een carillon te hangen. valt zeer
toe te juichen. Geen schooner symboliek la
denkbaar dan de oer-Nederlandse he klokmuzlek
als altijd-durende herinnering aan onze belden
der zee.
Ten einde de beteekenls van het wetoontwero
en de opvattingen van de regeering ten aanzien
van bedingen en afspraken tusschen onderne
mers nader te leeren kennen, souden sommige
leden nog gaarne antwoord ontvangen op een
drietal vragen, nJ.:
ROLDUC, Augustus.
Aan tafel gisteravond deelde dr. Poels. on
der enthousiaste toejuichingen, mede, dat de
blsschop van Roermond. Z. H. Exc. Mgr. Dr.
Lemmens, den praatavond sou bijwonen die
om 9 uur werd gehouden. Ook mr. Bteenberghe
woonde hem bij.
1. indien de regeering van oordeel is. dat be-
loonlng voor het tevergeefs ontwerpen en uit
werken van project en berekeningen redelijk Is
en dat daarvoor een vorm te vinden la. welke
niet in strijd komt met het algemeen belang,
zou sU dan ook een beding tusschen onderne
mers toelaten, waarbij buitenstaanders bedreigd
worden met belemmering van hun bedrijfsuit
oefening door het doen onthouden of duurder
laten betalen van grondstoffen, hulpfabrikaten
en dergelUke maalrogeleni
Geeft dit wetsontwerp ook ds bevoegdheid
aan den minister om in het algemeen belang
in te grUpen In de overeenkomsten en afspra
ken tusschen ondernemers, welke een buiten-
wetteiUke bedrijfsorganisatie met Overheidssanc-
tte bergen, zooals b.v. ds sg. corporalis in 0»
Nsrterlsndsrhs Isartudustris*
Verschlltende leden vreesden, dat dit ontwerp,
wet geworden, de positie van de kleinhandelaren
in t gedrang zal brengen Mocht de vrees, dat
dit ontwerp tot prUsverhooglng en verstoring
van 1 bedrijfsleven aanleiding zal geven, gegrond
blUken. dan sal de breede schare van hen. die
in eenigerlei vorm als dlstrlbuanten of In eenlg
ambacht aan het productieproces deelnemen,
benadeeld worden Daarom drongen deze leden
er op aan. dat de wet ook de noodlge voorzie
ningen sal bevatten voor de toepassing op het
kleinbedrijf.
Over de vraag, of dit ontwerp als een crisis
maatregel is te beschouwen, heerachte verschil
van gevoelen. Ben aantal leden was van mea
ning. dat het een eerste uiting is van de gewU-
zigde mentaliteit van het Nederlandsche volk,
waarbij de individualistische gedachte plaats
maakt voor de organische.
Andere leden zagen in dit wetsontwerp aller
minst een welbewuste poging om te geraken tot
een werkelUk organlschen opbouw van het be
drijfsleven ZU beschouwden dit ontwerp in
tegendeel als een crisismaatregel, die uit zUn
aard van tUdelUken duur behoort te zUn. ZU
drongen aan op het stellen van een termUn
van J of 4 jaren.
Het carillon In het monument zal zich drie
maal per dag mechanisch doen hooren: *smor
gens om acht uur een zeemansliedje, *s middags
twaalf uur het Wilhelmus en *s avonds ses uur
wederom een zeemansliedje. Het carillon
ook van een handklavler worden voorzien.
de wereldangzt veer de nieuwe daemenen.
niet deren. Dan sten wU alles gedragen,
ntet deer onbekende krachten, maar door
>den Benen en Eenigen God.
Aan het einde der bUeenkomst nam Mgr.
Lemmens het woord om tusschen al de groote,
hier gestelde problemen dat van den Gods
dienst. van het Leekenapostolaat te stellen
Het Katholicisme moet de wereld weer vero
veren De Kerk kan dat door haar leden. Wan
neer zU bereikt, dat de menschen weer gaan
■ns het Evangelie, dan zUn de maat-
:e problemen opgelost
Anders leden betoogden, dat hoewel de orde
ning van het bedrUfsleven in de toekomst tot
de taak der bedrUfsraden sal behooren. deer-
van thans nog geen sprake tem sUn. Dese loden
sagen liever vastgelegd, dat behalve de Econo
mische Raad ook sullen worden gehoord de
NUverheldaraad. de Mlddenstandsraad en ver
tegenwoordigen van do belangrijkste vakoen-
traien der werknemers.
Als grief tegen het ontwerp werd om. aange
voerd. dat het de bedrtjfz-samenwerklng In de
eerste en voornaamste plaats ziet als een sa
menwerking van indlvldueele ondernemers en
eerst In de tweede plaats ais een samenwerking
in organisatorisch verband Dese leden achtten
bet dringend noodig. dat bepaalde besluiten van
organisaties verbindend kunnen worden ver
klaard ook wanneer dese besluiten verplichtin
gen inhouden. wU«lgen of doen te niet gaan
tusschen die vereeniglngen en haar leden.
De Llmburgscbe IndustriebedrUven hebben de
laatste maanden met ernstige n.oeilljkheden te
kampen. Hier schUnt bet hoogtepunt ven de
crisis nog steeds niet bereik*, te zUn. In de af-
geloopen week heeft weer een steenfabriek te
Belfeld haar poorten moeten sluiten, waardoor
ongeveer veertig arbeiders werkloos werden.
Thans zal te Blerick een nieuwe fabriek gesloten
moeten worden, n 1. de Limburgsche draadwerk
en draadvlechtwerk-fabriek. Door het sluiten
van dese fabriek zUn ongeveer 150 arbeiders en
kantoorpersoneel gedupeerd. Het personeel in
vasten dienst werd Zaterdagavond bet ontslag
per 1 September medegedeeld.
In een onderhoud met de directie deelde men
ons mede, dat de opbrengst van de producten
op de wereldmarkt zoo gering is. en dat de ex
port-quota tegenover de blnnenlandsche quota
zoo groot is. dat zij de verliezen, die bU de ex-
portleveringen geleden worden, niet meer dra
gen kan De directeur -eigenaar, da heer Reusler,
een Duitscher, heeft seeds geruimen tijd gele-
leden de hulp der regeering Ingeroepen, vooral
In verband met zijn arbeiders, die voor het
grootste gedeelte van Nederlandsche nationali
teit zijn De regeering heeft echter nog niet
Ingegrepen, zoodat de sluiting der fabrieken een
onafwendbare noodzaak sa! zijn.
Het verkoopkantoor voor droadproducten, dat
te Rotterdam is gelegen, en dat een onderdeel
vamt van het bekende Iweco-syndlcaat te Brus
sel. heeft naar het schijnt bfj haar verdeeüng
der blnnenlandsche orders te weinig werk voor
deze ecnlgste Limburgsche draadwerkfabriek.
Toen wn conferentie met het syndicaat geen re
sultaat «pleverde, heeft de directie zich ander
maal tot de regeering gewend, echter tot dus
verre nog zonder resultaat
De totale staat
Onder de zonbeschenen blaren van de hoo
rnen in het rustige Bosch van Rolduc zitten
de deelnemers aan den tienden cursus amphl-
theatersgew|jse op banken te luisteren naar
den tweeden spreker van vandaag PROF, DR
F. A. WEVE O. P die In zijn witte Domini
canenhabijt staat te spreken over ,J> totale
staat en het totaliteitsbeginsel". Minister
Bteenberghe is Inmiddels mee komen luisteren.
Naar aanleiding van het bericht, dat de Ned.
Schoefboutenfabriek te Helmond gedurende de
komende drie maanden pogingen sal aanwen
den om steun voor hare industrie, deelde de
directie ons mede, dat dese steun tweeledig sou
kunnen zijn.
De regeering sou kunnen overgaan tot eon-
tlngenteering. waardoor de moordende concur
rentie met het buitenland sou verminderen,
terwijl men daarnaast een exportpremle sou
kunnen geven.
De directie sal pogingen aanwenden, om desa
maatregelen ingevoerd te krijgen, waardoor
haar Industrie wederom loonend zou kunnen
worden Als deze maatregelen niet worden in
gevoerd. bestaat er groot gevaar, dat de loonen
niet kunnen worden gehandhaafd.
D« nieuwe RVktweg IJtelmondeZw^ndrecht werd officieel door Ir. M le Coequino
de Buesy geopend. Link» de burgemeetter van IJtelmonde; daarnaast de vier
vertegenwoordiger» van den AMWD. hiernaast: Ir. le Cotguino.
Wij kunnen daarom niet met bet moderne
nationalisme meegaan en ons slechte aaneen
sluiten tegen hen, die ons straks met hun
dubbele moraal zullen trachten te veAiletigen.
Enkele vragen, oa. van dr. Moller, beant
woordde spr. bondig.
DEN HAAG Oeelaagd
te 's-Oravenhage en de
Amsterdam AfgewMsa I
1. Acht de regeering het olrbaar, dat Inschrj)
vers voor een bepaalde aanneming van werk
onderling overeenkomen, de aangeboden aan-
reemaom te verhoogen met een bedrag, hetwelk
na gunning van het werk aan één hunner onder
alle aannemers moet worden verdeeld? (sg.
.^past-contract**)
Enkeling en geheel
Telkens, wanneer *n groote crisis, een keer
punt der historie den mensch in nood brengt,
bezint hü zich op de natuurlijke beginselen.
Dan maakt de waarheid haar grootste kans.
In soo’n crisis leven wij thans Men ziet al
gemeen in en dat is het beste bewijs van
een groeiende reactie dat het liberalisme
met zijn prediking van het eigenbelang ah de
spil van het gemeenschapsleven, en met sUn
mechanische staatsopvatting, dat de gemeen
schap als een loutere samenstelling van los
naast elkander levende individuen beschouwt
dat dit liberalisme tot een ineenstorting heeft
geleid. En als reactie daarop soekt men weer
de organische eenheidsgedachte, de aanvaar
ding van een innerlijke verbondenheid tusschen
de menschen, de staat als geheel, ah totaliteit,
waaraan de deelen ondergeschikt zijn
Deze gedachte is volkomen christelijk, aris
totelisch -thomistisch. WU slaan de burgerdeugd
hoog aan en erkennen gaarne, dat de mensch
soms groote en zware offers heeft te brengen
voor het geheel Tot den dood toe als het
geheel in gevaar verkeert.
Doch wij erkennen daarnaast dat de mensch
niet naar zijn heele wesen op de staategemeen-
schap is gericht.
HU beeft vooreerst een bovennatuurlljk doel,
waartoe de Kerk hem moet richten. In tegen
stelling tot de idee van het fascisme, dat den
heelen mensch ook naar sUn persoonlijkheid
als middel beschouwt om een onpersoonlijk ge
dacht staatsdoel te vei wezenlijken, meenen wU
Buitengewoon dankbaar was bet applaus voor
dese rede.
Na het beantwoorden van enkele vragen en
na een korte pauze werd in de oude kapel
waar schilderingen van eeuwen her op de knie
lende mannen neerzagen, een kort lof gehou
den waaronder een predicatle door den Weleegr.
heer P Wolfs, aalmoezenier van sodaie wer
ken te Roermond, die aanspoorde tot gebed om
de broederliefde te herstellen In deze wereld
leven volgei
schappeljkt
Wanneer de cursisten zich hier op de hoogte
stellen van deze problemen, mogen zij niet ver
geten dat zij ook een offervaardige activiteit
moeten ontplooien, door allen, op wie zij in
vloed uitoefenen, te vormen tot mede-strUders
voor Christus Ik sou alten, aldus spreen
kruis in de hand willen drukken, zooals ik
het gisterenochtend deed aan de wionarisyen
van BteUl. U slaan tot kruisridders van onsen
tUd om U den moed en durf te geven, noodig
om Christus Koningschap te vestigen.
Mgr. Lemmens verliet hierna de vergadering
Voor ons Katholieken ligt het ergste
kwaad hierin, dat het godsdienst
en Kerk slechts beschermt, waar
het dit noodig heeft en ala
leelijk kind van het door haar juist
zoo bestreden individualisme, den
godsdienst tot aacristie-aangelegen-
heid verklaart, waar het niet van
zijn invloed gediend ia.
W. Oostendorp, Den
Haag: Akte N I V t. Janasn. Wsgsnlnasn: Akte
J. Stel. Bxloo *B K. Vsneaaa. ▼senrUsn Akte
B afgeloopen.
Iedere staatkundige opvatting is een poginv
om tusschen individu en gemeenschap een vaste
en duurzame ordening tot stand te brengen.
In Italië en Dultschland tracht men des
ordening in den vorm van een „volksstaat" te
verwezenlijken. De stichters van dien staat sa
gen de oorzaken van de heerschende maa*-
schappelljke misstanden in individualism-,
marxisme en democratie.
Tegenover het individualisme stelden ze de
toteUteit van den Staal de opvatting van de
gemeenschap als éénheid van allen en alles door
.gelijkschakeling" van parlement, partijen eco
nomische organisatie, pers, geestelijk leven op
voeding enz. Tegenover het marxisme ontwapent
hst den klassenstrijd éénerzUds door bet ver
bieden van werkstakingen en uitsluitingen, an-
derzUds door het overbruggen der klassentegen
stellingen door een van staatswege georganiseer
de corporatieve organisatie. Ala autoritaire staat
ten slotte in tegenstelling tot de democratie
wordt alles gedaan om de uitvoerende macht
zoo sterk mogelUk te maken Scheiding van wet
gevende en uitvoerende macht vervalt Indlei
het parlement nog bestaat Is het toch afhanke
lUk van de executieve. De heele macht la in
handen van een leider, die slechte aan *t Staats
hoofd verantwoordelijk ia.
WU men het Nationalisme als tiet streven
naar het meer op den voorgrond stellen van
de nationale waarden begrijpen, dan dient men
beter dan vele modernen dit onderscheiden te
begrijpen, wat in feite veelal dooreen gestren
geld ia: Staat, ras. natie.
De staat berust öp een gemeenachappelUk
streven onder een blüvend gezag en op een
grondgebied, ras en volk worden noch door ter
ritoir. noch door gezag gekenmerkt, maar de
eerste door bloed-, de andere door cultuurge
meenschap Door bet feit, dat dese drie te on
derscheiden groepen in werkelijkheid geheel
of gedeeltelijk samenvaUen, ontstaat een drie
voudig nationalisme
Het gewestelljk nationalisme, daar waar bin
nen een bepaalde rtaatseenheid een gepaal
de groep<naUe> strijdt voor behoud of ontplooi
ing van haar geaatslUke waarden. Dit nationa
lisme Is goed, wanneer het zich naar binnen
richt en wanneer bet den Staat met wettelyke
middelen er toe tracht te brengen s|jn geeste
lijke waarden te beschermen.
Ben groot-nationalisme, dat nauwere geeste-
luke banden zoekt tusschen de dragers der na
tionale beschaving ia vaeschlllznde staten, ia
eveneens te billUken.
Een staats-nationalisme dat den Blaat ver
eenzelvigt met de beschaving «groepen en den
hongeren bloei er van beschouwt als een eigen
hoogere roeping, is goed, soolang het niet leidt
tot self-overschatting en minachting van an-
derer beschaving Wordt het intern tot chau
vinisme en extern tot Imperialisme, dan is het
een afachuwelUke, dulvelache dwaling.
■en tweede misverstand bestaat in de mee-
■tng. dat afgoderij niet meer voorkomt in on
es» tUd. Niets is minder waar dan dat Want
eertoont onse tUd niet riJkelük bet verschijn-
•el dat de mensch. sooale eens de gevallen
engelen, en sUn eigen stamvader onder Invloed
Mn die engelen, sich self God waant?
■oe onbegriJpelUk het ook is. de geezteage-
■ehledenls leert telkens opnieuw, dat redenee-
Hng den mensch niet meer vat. wanneer hij
eenmaal door het fanatisme van een afgoderij
is beesten. Binds do Fransche revolutie be-
heerscht hem de aanbidding der abeteacUe, hot
••■•naar staren op één kern van waarheid, die
WB alle andere waarheden wordt los gemaakt
DM ie goweeot do idee der vrUhoid. die van de
"d* en dat is thans dis van ds ooDseUvitott in
■«•land, die van ds ongelUkheid in ItalM. dis
bet ras in Duitochland. die van den staat
hot fascisme Idolen, waar men een glans
Mn enfellbaarheld van wil sten afstralen.
Tan deee praatavonden beeft dr. Poels het
geheim Allerlei menschen laat hl) er spreken,
hooggepiaat.-ten en eenvoudlgen. ouden en Jon
gen uit alle kringen van de maatschappij En
intusachen wordt er gekeuveld om de tafeltjes
bU een glas bier of met een pijp in den mond,
worden gedachten gewisseld en kennismakin
gen vernieuwd of aangeknoopt.
Om 13 uur eerst, na den zegen van Mgr.
Lemmens. trokken ellen naar de kapel voor
het avondgebed en vervolgens naar de slaap
zaal.
Stralend hangt vandaag de morgen over het
land tot in de verte die zoover wij zien kun
nen uit het raam van onze chambret. door de
nevelige contouren van heuvels en mijnschach
ten wordt begrensd.
Mgr. Lemmens droeg om half acht de com-
munlteltsmls op in de oude, groote Romaan-
sche kapel.
En toen sprak prof dr. Beb. Tromp SJ.,
hoogleeraar aan de PauselUke Gregoriaansche
Universitelt te Rome, in de eerste ochtend
vergadering over .Nationalisme".
collectieve arbeidsovereenkomsten
te verklaren
In het Monument voor het Red-
dingswezen. dat te den Helder
wordt opgericht en waarvan onlangs
de aanbesteding heeft plaats gehad,
za! een carillon van 24 tot 30 kleine
klokken worden opgehangen.
In onsen tijd groeit hst nationalisme
bepaaldelijk als een reactie van verschil
lende staten en gemeenschappen door
verachlllende factoren, als reactie bUv.
tegen het liberale individualisme tegen
den soclallstlschen klassenstrijd. te
gen de partijen die groepe-. in plaats van
De minister van Sociale Zaken heeft ten
aanzien van broodbakkerijen in alle gemeenten
des RUks. waarin ter viering van de R.K. feest
dagen van Maria Hemelvaart en Allerheiligen
rasp, op Woensdag 15 Augustus en op Donderdag
1 November geen arbeid wordt verricht, toe
gestaan. dat door hoofden at bestuurders en
door bakkersgezellen op Dinsdag 14 Augustus
sn op Woensdag 31 October bakkersarbetd mag
worden verricht tusschen 4 sn 5 uur voorm.
of indien op Zaterdag cm 3 uur voonn. mat den
bakksrsarbeld mag worden aangevangen, tus
schen 3 en 3 uur voorin. Op genoemds dagen
mag gedurende twee uren vóór het tijdstip,
waarop alsdan de bakkersarbetd zal mogen
aanvangen, arbeid, hestaande in het gereed
maken van deeg on ovena, worden verricht.
Door bakkersgezellen mag op Dinsdag 14
Aug. en op Woensdag 31 Oct. gedurende tan
hoogste tien uren gearbeid worden. tensU sen
kennisgeving tUdlg Is Ingeaonden aan bet
districtshoofd dar Arbeidsinspectie, in walk
geval ds werktijd tan hoogste dertien uren mag
bedragen.
Tben God op den 8insU met groot vertoon
Mn majesteit ZUn geboden gaf, legde HU den
vollen nadruk op den aanhef van ZUn grond
wet voor het menschelUk geslacht. „Ik. Jahweh,
ben uw Ood. de Benige.** Hierop toch berust
ds verbindendheid van alle andere geboden.
Dte kennisgeving op den Btnal, boe Indruk-
wekkend ook gegeven, was seker geen nieuw
•pel met den wereldangst van den mensch. die
de tegen hem strijdende krachten vreesde als
daemonen -- met den angst sooals het kind dien
kent en eerst langsaam in den loop van zijn
ontwikkeling overwint Op den Btnal sprak geen
mysterieuze godheid, die naar wreede willekeur
dm mensch bestierde, doch sen God. die ZUn
•chepeel rekenschap gaf van zUn bedoelingen,
<he ZQn wtl kenbaar maakte en den mensch
staat stelde zich door het onderhouden van
ds geboden, over alles been te bevrijden van
den diertUken angst, die eeuwen later nog den
Romeinen belette ten strUde te trekken als de
maan scheen of de uilen krasten!
Jk, Jaweh, ben uw God, de Benige.**
■en dubbel misverstand heerscht onder ons.
Katholieken over dit woord. Men vat het voor
eerst op alsof er slechts de verplichting tot ge
loof aan Ood in wordt uitgesproken en ziet
daarbu over *t hoofd, dat in zUn terminologie de
godloochenaru. als volslagen absurditeit zelfs
niet verondersteld wordt; Neen: dit gebod
verplicht niet tot een vaag geloof alleen, het
•lacht de erkenning van een bepaalden God
DeseUde. die Israél uitvoerde en ultverkoor.
die Israél ZUn geboden gaf, die rechten sal.
•n die sich selfs een naam gaf. ^Jahweh”.
Zondag aan den vooravond van de nationale
plein voor de 8t Bonlfacluskerk te Leeuwarden
Gezellen naar Dokkum. zUn te Leeuwarden de
feestelijkheden begonnen.
Kort voor seven uur Zondagavond is Z. H
Exc Mgr. J. Jansen. Aartsbisschop van Utrecht,
vanuit Dokkum. waar Z. H De des morgens de
gerestaureerde Broederschaps- of parochiekerk
geconsacreerd had in gezelschap van H H. Exc
Mgr L. Hugo, Aartsbisschop van Malnz en Mgr.
O. Brandsma Apost. Vicaris van Klsurnu op het
plein voor de 8t Boni facluakerk te Leeuwarden
aangekomen Daar werden de bisschoppen ver
welkomd door de katholieke jeugdorganisaties en
door de gemengde kerkkoren der 8t Bonlfacius-
en 8t Domlnlcusparochles die o m de meerstem
mige hymne „Ecce Sacerdos Magnus" uitvoer
de. In de tot die organisaties zangers en de tal
rijke aanwezigen gerichte dankbetuiging spoorde
Z. H. Exc. Mgr. Jansen de jeugdige personen
krachtig aan. God steeds ten zeerste dankbaar
te zUn. omdat zU in ons vaderland, in tegenstel
ling met verschillende andere landen, door Hem
gezegend zijn met de vrijheid, zich te organises-
ren onder leiding van hun voortdurend op het
behartigen van hun geestelijk en stoffelijk wel-
zUn bedacht zUnde bisschoppen en priesters.
BU de komst In de 8t. Bonlfadus-kerk wer
den de bisschoppen verwelkomd met Pales
trina's meerstemmige compositie: „Exsultate
Deo".
Onder het pontificaal lof gecelebreerd door
den aartsbisschop, hield rector W R de Jong,
van de R K Kweekschool te Hilversum een pre
dikatie over de gemeenschap der heiligen
ligen.
Ala eerste van de twee redenen waarom wfj
den H. Bonlfaclus moeten ververen, noemde spr.
den plicht van dankbaarheid. Als bewijsmate
riaal voor die plichtsvervulling gaf spr. een dul-
delUke belichting van den diep-treurigen toe
stand. waarin de in de duisternissen van het
heldendom met al zUn zonden, ondeugden en
verdere ellende gedompelde bevolking van Fries
land voor de komst van den H. Bonlfaclus op
Friese hen bodem zich bevond
Waar Bonlfaclus eens het oude Germaanache
heldendom overwon. ia een nieuw modern hel
dendom geboren, hetwelk op zijn verwantschap
met het oude Germanendom aelfs trotseh durft
te zUn.
Weer heeft Nederland bekeering noodig* be-
keerlng van de tallooee ongeloovigen. die hun
einddoel op deae aarde meenen te vinden: be
keering van de tallooae andersdenkenden, die als
Emmaüsgangers langs den levensweg dolen, ter
wijl zU als 1 ware wachten tot de Christus hun
verachUnt.
Voorts bekeering van de halfslachtige Katho
lieken. die de beginselen van ons heilig geloof
niet laten doorwerken tn al hun daden en stre
ven en daardoor ergenis aan andersdenkenden
geven.
Maandagmorgen om g uur werd en In alle
katholieke kerken te Leeuwarden godsdienst
oefeningen gehouden Om circa fiur vertrok de
speciale bedevaartstreln naar Dokkum. waar
deze eenlge minuten voor negen uur arriveerde
Intusachen een
daar tientallen
bussen met bedevaartgangers uit geheel Noord-
Holland hier waren aangekomen De deelnemers
werden tot een stoet geformeerd In afwachting
van de bedevaartstreln. Toen dese was aangeko
men. sloten hieruit komende pelgrims zich bU
den Stoet aan en onder devoot bidden trokken de
pelgrims in openbaren bedegang door het vrien
delijk» stadje Ook werden liederen geaongen
waarbij het corps „Cantlta Tuba" van Ameland
nare medewerking verleende.
In het processiepark waren reeds talrijke pel
grims vergaderd, toen de stoet daar arriveerde
doordat hier om acht uur met de consecratie der
nieuwe kapel was begonnen welke plechtigheid
werd verricht door Z H Exc. Mgr. J. H. O
Jansen Om tien uur ving in de kapel de plech
tige Hoogmis met Pontiflcsüe assistentie aan
Dese werd opgedragen door Deken R van den
Hengel uit Hilversum. De assistentie was als
volgt: presbyter asslstens deken L. Buvé alt
Groningen, troon diakens Deken J Reuvekamp
uit Dldam en Pastoor P. Wits uit Harlingen di
aken Deken Stockman uit Arnhem, sub-dlaken
Pastoor Bruggeman uit Zwartemeer. Ds lagere
functies werden verdeeld door theologanten van
het Groot Seminarie te RUsenburg
Kapelaan B. Dooper uit Baarn hield tijdens
de H. Mis de predikatie over Rom I Vers 17:
,J>s rechtvaardige leeft door het geloof**.
Van 13 tot 3 uur werd den pelgrims ds gele
genheid geboden om de relieken van den H Do-
nlfactua, welke in de Broederachapskerk worden
bewaard, te ververen. Tevens bestond de gele
genheid. om de geheel gerestaureerde kerk te
bezichtigen.
Des middags stroomden de deelnemers aan
dezen Bonifeclusdag bU uitnemendheid wederom
naar het Bonlfaclus-park, tot bUwontng van het
Pontificaal Lof, dat met assistentie werd opge
dragen door Mgr. Q. Brandsma. Z H. Exc de
Aartsbisschop hield tijdens het Lof de predikatie
De 8t Bonlfaclus-bedevaart werd be-Jotcn met
een plechtige H McramentaprocesMe door hst
Bonlfaclus-park In deaen stoet, waaraan ook
de drie kerkvorsten en tientallen priesters en an
dere geestelUken deelnamen, waren verschillende
groepen gevormd.
mevrouweB* MtaheieMdtar
beer R. van Kammen te
I vr. sn 1 aal. oand.
Bwemle. Bottardam en de
heeren
Is. Haarism. Afgawi— 1 wnl sn 1 vrouwt sand.
i 1
