Rolduc s sociale studieweek
aan
Verbindende kracht ondernemers-
overeenkomsten
Klokkenspel
de zee
I
DE MEENING VAN DE
TWEEDE KAMER
KATHOLIEKE WERELD
BESCHOUWING
DINSDAG 7 AUGUSTUS 1934
Hl
F
Moderne afgoden
Nationale Bedevaart
naar Dokkum
Sluiting van fabrieken
Wat wil deze week?
Ned. Schroefbouten-
fabriek
Een crisismaatregel?
KATHOLIEKE FEESTDAGEN
Arbeidsregeling broodbakkerijen
Moordend» concurrentie
Het sociale element
F,Tarnen Hoogduitech M. O. A.
Examen Nijverheidsonderwijs
Drie maal daags zal
men ’t hooren
Regeeringssteun zou tweeledig
kunnen zyn
Misvattingen over het gebod:
,Jk ben de Heer uw God"
Betreurd wordt dat de Regeering
zich beperkt tot dit betrekke-
lyk enge gebied
Algemeen economische
werking
Toepassing ontwerp
- -
Ernstige moeilijkheden by Lim-
bstrgsche industriebedryven
Prysver hooging
„Volksstaat"
Staat, ras en natie
Enkeling en geheel
Apostelen zyn
^k ben de Heer uw God"
Feestelijke ontvangst van den
Aartsbisschop te Leeuwarden
Het Monument voor het Reddings-
wezen te Den Helder krygt
een carillon
De plechtigheden van Maandag
zal
in
groeit het
verbindend
Door verschillende leden werd openstelling
mevrouw X Mlebeto
heer R van Kamn
vr ee 1 ml cand
Het eerste gebod richt rich tegen het
«even van goddelijke attributen, het toe
kennen van obsolete waarde aan dingen.
buiten God staan.
De hier aan t woord zijnde leden meenden te
kunnen zeggen, dat het ontwerp het Cesarlsme
huldigt en In groote mate de rechtszekerheid
aan tut.
De leden, die hlervoren een nadere aanslui
ting aan en aanvulling van de bedryfsradenwet
hadden bepleit, wezen erop, dat op deae wijze
ook de vakvereenlgtngen op het nu nader te
repelen zeer belangrijke bedryfsgebled op pas
sende wijze zouden worden Ingeschakeld.
Het monument, dat 15 Meter hoog wordt, is
ontworpen door den architect P. Kramer te
Amsterdam
Adviseurs by den aankoop en de plaatsing
van het carillon zijn Meester J. Vincent, belaar-
dier van het Koninklijk Paleis te Amsterdam
en de heer Joh. Zwaan, beiaardier van den 8t.
Jacobstoren te 's Oravenhage.
wm het ras in
in bat fascisme Idolen, waar men een glans
van onfeilbaarheid van wil zien afstralen.
Verscheidene leden, die zich met de strek
king van dit wetsontwerp konden vereenigen,
betreurden het. dat de regeering zich beperkt
tot het betrekkelijk enge gebied van de verbin
dende kracht van ondernemersovereenkomsten.
Indien de bevoegdheden van den Bedrijfsraad
souden worden uitgebreid met wat thans voor
ondernemers wordt voorgesteld, sou een veel be
ter geheel zün verkregen.
werp voor hen onaannemelijk vu Zoodra deze
bevoegdheid er zal zijn, zullen talloosen zich
tot de regeering wenden om verbindendverkla
ring van hun afspraken te verkrijgen.
De gevaren, die uit het hedendaagsche na
tionalisme voortvloeien, zijn vele en groote.
staatsbelang verdedigen, tegen den groeten
den Invloed van het parlement op de uit
voerende macht, tegen het In allerlei vor
men zich manlfesteerende Internationa
lisme.
Tegenover den volksstaat ligt de partijenstaat.
Men verstaat daaronder een staatsvorm, waar
in het volk invloed uitoefent op de vorming
van den staatswll en daarmede kan zich het
katholicisme vereenigen. Hecht men er de on
gunstige beteekenls aan: Staat door politieke
partijen overheerscht en geëxploiteerd voor eigen
belang, dan bedenke men weer, dat deze mis
standen niet voortvloeien uit het wezen der de
mocratie. doch uit de llberaal-lndlvldualistische
opvatting van het gemeenschapsleven
De „corporatieve staat", zooals Quadragesima
Anno dien verdedigt, kan de oorzaken van deze
misstanden in den partijenstaat veroorzaak;
door het liberaal-indivlduallsme wegnemen.
Tijdens deze rede kwamen de vicaris-generasl
van het Bisdom en de nieuwe president van het
Oroot-Semlnarie te Roermond. Mgr dr. Bau-
duln en prof, dr Feron, de bijeenkomst bijwonen.
met Leo XIII. dat het doel van den Staat ligt
in het welzijn dergenen. die geregeerd worden.
De gemeenschap mag daarom de rechten van
de autonome persoonlijkheid ook niet breken.
Doet zij dat, dan werpt zij den mensch letter
lijk in slavernij want al wat zijn doel niet
in zichzelf heeft is. wat dat betreft, slaaf. Dat
verwerpen wy. Met het oog gericht op God als
middelpunt, waardeeren wij in den mensch de
eigen persoonlijkheid, en in die waardeering ligt
onze gemeenschapsmoraal, onze burgerdeugd.
Na een ruime pauze, waarin het diner werd
gebruikt, sprak PROP. DR. F. TIMMERS S. J.
uit Maastricht over „Volksstaat. Partijenstaat
en Corporatieve Staat".
deiyke
stand, waarin de in de duisternissen van
heldendom met al zijn zonden, ondeugden
Buitengewoon dankbaar was het applaus voor
deze rede.
Na het beantwoorden van enkele vragen en
na een korte pauze werd in de oude kapel
waar schilderingen van eeuwen her op de knie
lende mannen neerzagen, een kort lof gehou
den waaronder een predicatie door den Weleerw.
heer P. Wolfs, aalmoezenier van sociale wer
ken te Roermond, die aanspoorde tot gebed om
de broederliefde te herstellen In deze wereld.
Ten einde de beteekenls van het wetsontwerp
en de opvattingen van de regeering ten aanzien
van bedingen en afspraken tusschen onderne
mers nader te leeren kennen, zouden sommige
leden nog gaarne antwoord ontvangen op een
drietal vragen, n.l.:
Akte MIV J C Gelder-
J. W. Oostendorp. Den
Akte
Wanneer die God Israël uitwerkeer, gaat
het dan aan. dat htj. die dit eerste gebed
wenseht te onderkenden, het oude volk
bespuwt om sfjn bloed alleen hetzelfde
Meed, dat door do aderen van Christus
en de Moedermaagd heeft gevloeM? Dat hg
een volk veracht, dat sesveel genade ont
ving? Neen! Ook de ruïnes van een beiUg-
dem vragen ontzag!
Op alle groote en kleine stations van Limburg
stappen groepen in hun Zondagsche pak met
kleine koffertjes In de hand den trein in.
Iedere tram uit Heerlen brengt nieuwe cur
sisten, die pratend het voorplein opkomen, In
de ruime kloostergangen elkander herkennen,
elkander begroeten en hun plaats zoeken In de
slaapzalen en aan de koffietafel. Dr. Poels loopt
overal tusschendoor. beeft voor leder een woord
en voor velen een handdruk. Gezellig wandelt
alles langs en door elkaar. Pater Jacobs confe
reert met Jos Maenen. Naast prof. v. d. Heyden
steekt de witte habijt van zijn collega prof. Kors
af. De architect Job. Cuypers loopt in gesprek
met dr. Moller. Pater Colsen wuift naar zijn
jongens In uniform. In donkergrijs colbert ver
schijnt Pater Heuckermann, de Duitsche Jezuïet.
Stilte valt, waar hij voorbijgaat.
Tot opeens:
Midden In al deze beweeglijkheid de groote
bel bet begin van de eerste vergadering aan-
kondigt. Allen verzamelen zich In de aula, waar
dr. Poels den hamer zwaait, dien hij naar zijn
eigen zeggen voor drie dagen heeft over
genomen van Rolducdirecteur. Mgr. v. d. Venne.
HU spreekt een openingswoord.
Als grief tegen het ontwerp werd o m. aange
voerd, dat het de bedryfs-samenwerklng In de
eerste en voornaamste plaats ziet als een sa
menwerking van indlvidueele ondernemers en
eerst in de tweede plaats als een samenwerking
in organisatorisch verband. Deze leden achtten
het dringend noodlg. dat bepaalde besluiten van
organisaties verbindend kunnen worden ver
klaard ook wanneer deze besluiten verplichtin
gen inhouden, wijzigen of doen te niet gaan
tusschen die vereenlgtngen en haar leden.
DEK HAAG. Oeslaa
mans. Schevenlnssn.
Haag. Akte N I L. J Jansen. Wagonlngen.
N IJ. Stel. Bxioo sb K. Venoma. Veeudam.
Het besluit, om In het Monument voor het
Reddingwezen een carillon te hangen, valt zeer
toe te juichen. Geen schooner symboliek is
denkbaar dan de oer-Nederlandsche klokmuzlek
als altyd-durende herinnering aan onze helden
der zee.
Het carillon In het monument zal zich drie
maal per dag mechanisch doen hooren’s mor
gens om acht uur een zeemansliedje, ’s middags
twaalf uur het Wilhelmus en 's avonds zes uur
wederom een zeemansliedje. Het carillon
ook van een handklavier worden voorzien.
Deze gedachte Is volkomen christelijk, aris-
totelisch-thomistlsch. Wij slaan de burgerdeugd
hoog aan en erkennen gaarne, dat de mensch
soms groote en zware offers heeft te brengen
voor bet geheel. Tot den dood toe als het
geheel in gevaar verkeert.
Doch wU erkennen daarnaast dat de mensch
niet naar zijn heele wesen op de staatagemeen-
achap la gericht.
HU heeft vooreerst een bovennatuurlijk doel,
waartoe de Kerk hem moet richten. In tegen
stelling tot de Idee van het fascisme, dat den
heelen mensch ook naar zijn persoonlijkheid
als middel beschouwt om een onpersoonlijk ge
dacht staatsdoel te verwezenlijken, meenen wij
Verschillende leden vreesden, dat dit ontwerp,
wet geworden, de positie van de kleinhandelaren
in t gedrang zal brengen. Mocht de vrees, dat
dit ontwerp tot prljsverhooglng en verstoring
van *t bedrijfsleven aanleiding zal geven, gegrond
blijken, dan zal de breede schare van-ben, die
In eenlgerlei vorm als dlstribuanten of tn eenlg
ambacht aan het productieproces deelnemen,
benadeeld worden. Daarom drongen deze leden
er op aan, dat de wet ook de noodlge voorzie
ningen zal bevatten voor de toepassing op het
kleinbedrijf.
Over de vraag, of dit ontwerp als een crisis
maatregel is te beschouwen, heerschte verschil
van gevoelen. Den aantal leden was van mea
ning, dat het een eerste uiting is van de gewU-
rigde mentaliteit van het Nederlandsche volk,
waarbij de individualistische gedachte plaats
maakt voor de organische.
Andere leden zagen In dit wetsontwerp aller
minst een welbewuste poging om te geraken tot
een werkelijk organlschen opbouw van het be
drijfsleven. zy beschouwden dit ontwerp in
tegendeel als een crisismaatregel, die uit sUn
aard van tydelUken duur behoort te zijn. ZU
drongen aan op het stellen van een termijn
van 3 of 4 jaren.
1. Acht de regeering het oirbaar, dat inschry
vers voor een bepaalde aanneming van werk
onderling overeenkomen, de aangeboden aan-
reemaom te verhoogen met een bedrag, hetwelk
na gunning van het werk aan één hunner onder
alle aannemers moet worden verdeeld? (s.g.
„opnet-contract”).
3. Indien de regeering van oordeel ia, dat be-
loonlng voor het tevergeefs ontwerpen en uit
werken van project en berekeningen redelijk te
en dat daarvoor een vorm te vinden te, welke
niet in strijd komt met het algemeen belang,
sou sU dan ook een beding tusschen onderne
mers toelaten, waarbij buitenstaanders bedreigd
worden met belemmering van hun bedrijfsuit
oefening door het doen onthouden of duurder
laten betalen van grondstoffen, hulpfabrikaten
en dergelijke maatregelen?
Geeft dit wetsontwerp ook de bevoegdheid
aan den minister om In het algemeen belang
in te grijpen in de overeenkomaten en afspra
ken tusschen ondernemers, welke een buiten-
wettelüke bedrijfsorganisatie met Overheidssanc-
tle bergen, zooals b.v. do sg. corporatie in de
de wereldangst voor de nieuwe daemonen,
niet deren. Dan zien wtj ahea gedragen,
niet door onbekende krachten, maar door
den Eenen en Eenigen God.
Ben tweede misverstand bestaat in de mee-
nlng. dat afgoderij niet meer voorkomt In on
sen tUd. Niets te minder waar dan dat. Want
vertoont onze tjjd niet rijkeiyk het verachyn-
eel, dat de mensch, zooals eens de gevallen
engelen, en zUn eigen stamvader onder invloed
van die engelen, zich zelf God waant?
De Llmburgsche Industriebedryven hebben de
laatste maanden met ernstige n.neiiykheden te
kampen Hier schijnt bet hoogtepunt van de
crisis nog steeds niet bereikt te zijn. In de af-
geloopen week heeft weer een steenfabriek te
Belfeld haa- poorten moeten sluiten, waardoor
ongeveer veertig arbeiders werkloos werden.
Thans zal te Blertck een nieuwe fabriek gesloten
moeten worden, n 1. de Llmburgsche draadwerk
en draadvlechtwerk-fabrlek Door het sluiten
van deze fabriek zijn ongeveer 150 arbeiders en
kantoorpersoneel gedupeerd. Het personeel in
vasten dienst werd Zaterdagavond het ontslag
per 1 September medegedeeld.
In een onderhoud met de directie deelde men
ons mede, dat de opbrengst van de producten
op de wereldmarkt zoo gering is. en dat de ex
port-quota tegenover de blnnenlandsche quota
zoo groot Is, dat zy de verliezen, dl» bU de ex-
portleveringen geleden worden, niet meer dra
gen kan. De dlrecteur-elgenaar. de heer Reusler,
een Duitscher, heeft reeds gerulmen rijd gele-
leden de hulp der regeering ingeroepen, vooral
in verband met zUn arbeiders, die voor het
grootste gedeelte van Nederlandsche nationali
teit zijn. De regeering heeft echter, nog niet
ingegrepen, zoodst de sluiting der fabrieken een
onafwendbare noodzaak zal zijn.
Het verkoopkantoor voor draadproducten, dat
te Rotterdam la gelegen, en dat een onderdeel
vormt van het bekende Iweco-syndlcaat te Brus
sel, heeft naar het schijnt bU haar verdeeling
der blnnenlandsche orders te weinig werk voor
deae eenlgste Llmburgsche draad werk fabriek.
Toen etn conferentie met het syndicaat geen re
sultaat pleverde, heeft de directie zich ander
maal tot de regeering gewend, echter tot dus
verre nog zonder resultaat.
Andere leden betoogden, dat hoewel de orde
ning van het bedrijfsleven in de toekomst tot
ds taak der bedrUfsraden aal beboeren, daar
van thans nog geen sprake kan «Un Deze leden
zagen liever vastgelefcd, dat behalve de Econo
mische Raad ook sullen worden gehoord de
NUverheidsraad. de Mlddenstandsraad en ver
tegenwoordigers van da beiangrUkste vakcan-
tralen der werknemers.
Verschenen Is het voorloopig verslag der
Tweede Kamer ever het wetsontwerp Verbin
dende Kracht van iu Iiwtimierseveesenksmtern
Ontleend is daaraan:
Voor ons Katholieken ligt het ergste
kwaad hierin, dat het godsdienst
en Kerk slechts beschermt, waar
het dit noodig heeft en als een
leelijk kind van het door haar juist
zoo bestreden individualisme, den
godsdienst tot sacristie-aangelegen-
heid verklaart, waar het niet van
zijn invloed gediend is.
De totale staat
Onder de zonbeschenen blaren van de hoo
rnen in het rustige Bosch van Rolduc zitten
de deelnemers aan den tienden cursus amphl-
IheatersgewUze op banken te luisteren naar
den tweeden spreker van vandaag PROF. DR
F. A. WEVE O. P.. die In zijn witte Dominl-
canenhabyt staat te spreken over ,JJe totale
staat en het totaliteitsbeginsel". Minister
Steenberghe is Inmiddels mee komen luisteren.
Rolduc, 5 Aug. 1934
Met al de monumentale gratie van een oude
abdij ontvangt Rolduc voor de tiende maal de
gasten vim dr. Poels: enkele honderden ont
wikkelde arbeiders, waarbU zich enkele tiental
len priesters, burgemeesters, studenten, vereenl-
gings-functionarissen en Journalisten aan
sloten.
Telkens, wanneer *n groote crisis, een keer
punt der historie den mensch in nood brengt,
bezint hy zich op de natuuriyke beginselen.
Dan maakt de waarheid haar grootste kans.
In zoon crisis leven wy thans Men ziet al
gemeen In en dat Is het beste bewijs van
een groeiende reactie dat het liberalisme
met zyn prediking van het eigenbelang als de
spil van het gemeenschapsleven, en met zyn
mechanische staatsopvatting, dat de gemeen
schap als een loutere samenstelling van los
naast elkander levende Individuen beschouwt
dat dit liberalisme tot een ineenstorting heeft
geleid. En als reactie daarop suekt men weer
de organische eenheidsgedachte, de aanvaar
ding van een Inneriyke verbondenheid tusschen
de menschen de staat als geheel, als totaliteit,
waaraan de deelen ondergeschikt zyn.
De nieuwe Rijksweg IJselmondeZwijndrecht werd officieel door Ir. M. Ie Cosqutno
de Bussy geopend. Links de burgemeester van IJselmonde; daarnaast de vier
vertegenwoordigers van den AJI.W.B. hiernaast: Ir. Ie Cosqutno.
Naar aanleiding van het bericht, dat de Ned.
Schoefboutenfabriek te Helmond gedurende de
komende drie maanden pogingen zal aanwen
den om steun voor hare industrie, deelde de
directie ons mede, dat deze steun tweeledig zou
kunnen zyn.
De regeering zou kunnen overgaan tot eon-
tlngenteering. waardoor de moordende concur
rentie met het buitenland zou verminderen,
terwyl men daarnaast een exportpremle sou
kunnen geven.
De directie zal pogingen aanwenden, om deae
maatregelen ingevoerd te krijgen, waardoor
haar industrie wederom loonend sou kunnen
worden. Als deze maatregelen niet worden in
gevoerd. bestaat er groot gevaar, dat de loonen
niet kunnen worden gehandhaafd.
collectieve arbeidsovereenkomsten
te verklaren.
Vele leden begroetten de Indiening van dit
wetsontwerp met voldoening Algemeen wordt
in het bedrijfsleven gestreefd naar bindende
regelingen, daar het niet aangaat, eenerzyds te
klagen over de moordende concurrentie van het
buitenland, terwyl men elkander anderzyds In
het binnenland een niet minder moordende con
currentie aandoet. In verschillende takken van
bedryf levert men tegen prijzen, die de belang-
ryk verlaagde productiekosten niet dekken. Niet
alleen lyden vele ondernemers daardoor verlies,
maar ook heele groepen van arbeiders werken
dientengevolge voor zeer lage loonen. Particu
liere pogingen om in den toestand verbetering
te brengen, leverden een gering resultaat op.
Maar ook wanneer dergeiyke ondernemersover
eenkomsten door samenwerking tot stand ko
men. behoort de overheid daarin te kunnen in-
grUpen teneinde te kunnen waken voor de be
langen van de zwakkere ondernemers, de arbei
ders en do consumenten. Terecht wordt dan
ook In het ontwerp de mogeiykheid geopend,
dat dergeiyke overeenkomsten door de overheid
onverbindend worden verklaard.
Verschillende leden stonden sooal niet afwy-
zend, dan toch niet zonder huivering tegenover
dit ontwerp.
Op grond van de gevaren, welke de toepas
sing van de te geven bevoegdheden met zich
brengt, verklaarden deae leden meer te gevoe
len voor een Ingrijpen in elk concreet geval by
speciale wet.
Hoe onbegrijpelUk het ook te. de geestesge
schiedenis leert telkens opnieuw, dat rodenee-
ring den mensch niet meer vat. wannter hy
eenmaal door het fanatisme van een afgoderij
te bezeten. Binds de Fransche revolutie be-
heerscht hom de aanbidding der abstractie, het
alsmaar staren op Mn kern van waarheid, die
van alle andere waarheden wordt los gemaakt.
Dat te geweest de Idee der vrijheid, die van de
rede, en dat te thans die van de collectiviteit in
Rusland, die van de ongeiykheld in Itallé. die
Duitechland, die van den staat
WU kunnen daarom niet met het moderne
nationalisme meegaan en ons slechts aaneen
sluiten tegen hen, die ons straks met hun
dubbele moraal zullen trachten te vernietigen.
Enkele vragen. o.a. van dr. Moller, beant
woordde spr. bondig.
intusschen een
deer tientallen
bussen met bedevaartgangers uit geheel Noord-
Holland hier waren aangekomen. De deelnemers
werden tot een stoet geformeerd in afwachting
van de bedevaartstrein. Toen deze was aangeko
men, sloten hieruit komende pelgrims zich by
den stoet aan en onder devoot bidden trokken de
pelgrims in openbaren bedegang door het vrien-
delyke stadje Ook werden liederen gezongen,
waarby het corps „Cantlta Tuba” van Ameland
nare medewerking verleende.
In het processiepark waren reeds talrijke pel
grims vergaderd, toen de stoet daar arriveerde
doordat hier om acht uur met de consecratie der
nieuwe kapel was begonnen, welke plechtigheid
werd verricht door Z H Exc. Mgr J. H. G
Jansen. Om tien uur ving In de kapel de plech
tige Hoogmis met Pontificale assistentie aan
Deze werd opgedragen door Deken R van den
Hengel uit Hilversum De assistentie was als
volgt: presbyter aasistens deken L. Buvé uit
Groningen, troondlakens Deken J Reuvekamp
uit Didam en Pastoor P Wits uit Harlingen di
aken Deken Stockman uit Arnhem, sub-diaken
Pastoor Bruggeman uit Zwartemeer. De lagere
functies werden verdeeld door theologanten van
het Groot Seminarie te RUaenburg.
Kapelaan B. Dooper uit Baarn hield tydens
de H. Mte de predikatie over Rom. I Vera Ut
JJe rechtvaardige leeft door het geloof".
Van 13 tot 3 uur werd den pelgrims de gele
genheid geboden om de relieken van den H Bo-
ntfaeius. welke in de Broederschapekerk worden
bewaard, te vereeren. Tevens bestond de gele
genheid, om de geheel gerestaureerde kerk te
bezichtigen.
Des middags stroomden de deelnemers aan
dezen Bonifaciusdag by uitnemendheid wederom
naar het Bonlfaclus-park, tot bywontng van het
Pontificaal Lof, dat met assistentie werd opge
dragen door Mgr G Brandsma. Z H Exc. de
Aartsbteachop hield tydens hot Lof dr predikatie.
De 8t Bonlfacius-bedevaart werd besloten met
een plechtige H Sacramentsprocessie door het
Bonlfaclus-park In dezen «toet, waaraan ook
de drie kerkvorsten en tientallen priesters en an
dere geesteiyken deelnamen, waren verschillende
groepen gevormd.
Aan het einde der byeenkomst nam Mgr.
Lemmens het woord om tusschen al de groote,
hier gestelde problemen dat van den Gods
dienst, van het Leekenapostolaat te stellen.
Het Katholicisme moet de wereld weer vero
veren. De Kerk kan dat door haar leden. Wan
neer zy bereikt, dat de menschen weer gaan
leven volgens het Evangelie, dan zyn de maat-
schappeiyke problemen opgelost.
Wanneer de cursisten zich hier op de hoogte
stellen van deze problemen, mogen zy niet ver
geten dat zy ook een offervaardige activiteit
moeten ontplooien, door allen, op wie zy in
vloed uitoefenen, te vormen tot mede-strijders
voor Christus. Ik sou U allen, aldus spr.. een
kruis in de hand willen drukken, zooals Ik
het gisterenochtend deed aan de missionarissen
van Steyi. U slaan tot kruisridders van onzen
tyd om U den moed en durf te geven, noodlg
om Christus’ Koningschap te vestigen.
Mgr. Lemmens verliet hierna de vergadert ng
Toen God op den Sinai met groot vertoon
van majesteit zyn geboden gaf, legde HU den
vollen nadruk op den aanhef van zyn grond
wet voor het menscheiyk geslacht. „Ik, Jahweh,
ben uw God, de Benige." Hierop toch berust
de verblndendheid van alle andere geboden.
Die kennisgeving op den Slnaï, boe indruk
wekkend ook gegeven, was zeker geen nieuw
spel met den wereldangst van den mensch, die
de tegen hem strijdende krachten vreesde als
daemonen met den angst zooals het kind dien
kent en eerst langzaam in den loop van zyn
ontwikkeling overwint. Op den Sinai sprak geen
mysterieuze godheid, die naar wreeds srtllekeur
den mensch bestierde, doch een God, die ZUn
schepsel rekenschap gaf van zyn bedoelingen,
die ZUn wil kenbaar maakte en den mensch
in staat stelde zich door het onderhouden van
de geboden, over alles heen te bevryden van
den dierlyken angst, die eeuwen later nog den
Romeinen belette ten strijde te trekken als de
maan scheen of de uilen krasten!
Uk, Jaweh, ben uw God, de Benige."
Een dubbel misverstand heerscht onder ons.
Katholieken over dit woord. Men vat het voor
eerst op alsof er slechts de verplichting tot ge
loof asm God in wordt uitgesproken en ziet
daarby over 't hoofd, dat In zyn terminologie de
godloochenariJ. als volslagen absurditeit zelfs
niet verondersteld wordt; Neen: dit gebod
verplicht niet tot een vaag geloof alleen: het
eischt de erkenning van een bepaalde» God
Deselfde, die Israël uitvoerde en ultverkoor,
die Israël ZUn geboden gaf, die rechten zaL
en die zich zelfs een naam gaf: ..Jahweh".
Vier dingen, zegt hy, wil de studie-byeen-
komst van deze groote familie bereiken:
ZU wil vooreerst in het licht stellen, dat de
katholieke wereldbeschouwing wel degeiyk een
oplossing biedt voor deze crisis en dat juist zy.
die haar loslieten, die zichzelf op den troon van
God plaatsten, door die handelwyze de crisis
van deze wereld hebben veroorzaakt.
Dan wil zU den mensch een perspectief
openen, niet in den vorm van een kwakzalvers-
vufjarenplan maar in den vorm van een licht
punt. waaraan in dezen tyd van duisternis
een smachtende behoefte bestaat.
ZU wil vervolgens den geest van apostolaat
uitdragen Het vertrouwen wekken, dat nog by
zoowelen, priesters, heiligen zelfs ontbreekt, het
vertrouwen, dat Europa kan bekeerd worden,
dat de kans daartoe zelfs nooit zoo gunstig
was als thans.
Tenslotte wil zU haar deelnemers ervan door
dringen. dat alleen eendrachtige samenwerking
onder leiding van een gezag, dat ten volle de
konlnkiyke waarde van de menscheiyke vryheld
eerbiedigt, bet vervullen van onsen plicht als
katholieken in deze maatschappy mogelljk
maakt.
Prof. mr. X J. J. VAN DE HEYDEN. rector
magnificus der NUmeegsche unlversltelt, sprak
vervolgens over de katholieke wereldbeschou
wing.
Maandagmorgen om 8 uur werd en in alle
katholieke kerken te I^euwarden godsdienst
oefeningen gehouden Om circa 8 uur vertrok de
speciale bedevaartstrein naar Dokkum. waar
deze eenlge minuten voor negen uur arriveerde.
Op het stationsplein was het
drukte van belang geworden.
ROLDUC, 8 Augustus.
Aan tafel gisteravond deelde dr. Poels. on
der enthousiaste toejuichingen, mede, dat de
bisschop van Roermond, Z. H. Exc. Mgr. Dr.
Lemmens, den praats vond zou bU wonen die
om 9 uur werd gehouden. Ook mr. Steenberghe
woonde hem by.
In onsen tyd groeit het nationalisme
bepaaldeiyk als een reactie van verschll-
en gemeenschappen door
factoren, als reactie byv.
tegen
te-
De minister van Sociale Zaken heeft ten
aanzien van broodbakkerijen in alle gemeenten
des RUks. waarin ter viering van de RJL feest
dagen van Maria Hemelvaart en Allerheiligen
rasp, op Woensdag 15 Augustus en op Donderdag
1 November geen arbeid wordt verricht, toe
gestaan, dat door hoofden of bestuurders en
door bakkersgezellen op Dinsdag 14 Augustus
en op Woensdag 31 October bakkersarbeid mag
worden verricht tusschen 4 en 5 uur voorm.,
of tndlen op Zaterdag om 3 uur voorm. met den
bakkersarbeid mag worden aangevangen, tue-
schen 3 en 5 uur voorm. Op genoemde dagen
mag gedurende twee uren vóór het tydstlp,
waarop alsdan de bakkersarbeid aal mogen
aanvangen, arbeid, bestaande In het gereed
maken van deeg en ovens, worden verricht.
Door bakkersgezellen mag op Dinsdag 14
Aug. en op Woensdag 31 Oct. gedurende ten
hoogste tien uren gearbeid worden, tenzy een
kennisgeving tijdig is Ingezonden aan het
districtshoofd der Arbeidsinspectie, in welk
geval de werktijd ten hoogste dertien uren mag
bedragen.
In het Monument voor het Red-
dingswezen, dat te den Helder
wordt opgericht en waarvan onlangs
de aanbesteding heeft plaats gehad,
zal een carillon van 24 tot 30 kleine
klokken worden opgehangen.
Iedere staatkundige opvatting is een poginv
om tusschen individu en gemeenschap een vaste
en duurzame ordening tot stand te brengen.
In Italië en Duitschland tracht men des
ordening In den vorm van een „volksstaat” te
verwezeniyken De stichters van dien staat za
gen de oorzaken van de heerschende maat
schappelijke misstanden in individualisme,
marxisme en democratie.
Tegenover het individualisme stelden ze de
totaliteit van den Staat de opvatting van d*
gemeenschap als éénheid van allen en alles door
.geiykschakellng" van parlement, partyen. eco
nomische organisatie, pers, geestelijk leven op
voeding enz. Tegenover het marxisme ontwapent
het den klassenstrijd éénerzyds door het ver
bieden van werkstakingen en uitsluitingen, an
derzyds door het overbruggen der klassentegen
stellingen door een van staatswege georganiseer
de corporatieve organisatie. Als autoritaire staat
ten slotte in tegenstelling tot de democratie
wordt alles gedaan om de uitvoerende macht
zoo sterk mogeiyk te maken. Scheiding van wet
gevende en uitvoerende macht vervalt. Indien
het parlement nog bestaat is het toch afhanke-
iyk van de executieve. De heele macht Is in
handen van een leider, die slechts aan *t Staats
hoofd verantwoordeiyk is.
lende staten en gemeenschappen
verschillende factoren, als reactie
tegen het liberale Individualisme,
den soclallstischen klassenstrijd,
gen de partyen die groeps-, in plaats van
WU men het Nationalisme als het streven
naar het meer op den voorgrond stellen van
de nationale waarden begrijpen, dan dient men
beter dan vele modernen dit onderscheiden, te
begrijpen, wat In feite veelal dooreen gestren
geld is: Staat, ras, natie.
De staat berust op een gemeenschappeiyk
streven onder een biyvend gezag en op een
grondgebied, ras en volk worden noch door ter
ritoir, noch door gezag gekenmerkt, maar de
eerste door bloed-, de andere door cultuurge
meenschap Door het feit, dat deze drie te on
derscheiden groepen in werkelykheld geheel
of gedeeltelyk samenvallen, ontstaat een drie
voudig nationalisme.
Het gewestelyk nationalisme, daar waar bin
nen een bepaalde staatseenheid een bepaal
de groep (natie) strijdt voor behoud of ontplooi
ing van haar geezteiyke waarden. Dit nationa
lisme is goed, wanneer het zich naar binnen
richt en wanneer het den Staat met wetteiyke
middelen er toe tracht te brengen zyn geeste-
UJke waarden te beschermen.
Een groot-nationalisme, dat nauwere geeste-
lyke banden zoekt tusschen de dragen der na
tionale beschaving In verschillende staten, is
eveneens te blliyken.
Een staats-nationalisme, dat den Staat ver
eenzelvigt met de beschavlngsgroepen en den
hoogeren bloei er van beschouwt als een eigen
hoogere roeping, is goed, zoolang het niet leidt
tot zelf-overschatting en minachting van an-
derer beschaving. Wordt het Intern tot chau
vinisme en extern tot imperialisme, dan is bet
een afschuweiyke, duivelsche dwaling.
Zondag aan den vooravond van de nationale
plein voor de St Bonifaciuskerk te Leeuwarden
Gezellen naar Dokkum. zyn te Leeuwarden de
feesteiykheden begonnen.
Kort voor zeven uur Zondagavond is Z. H.
Exc Mgr J. Jansen. Aartsbisschop van Utrecht,
vanuit Dokkum. waar Z. H. Exc. des morgens de
gerestaureerde Broederschaps- of parochiekerk
geconsacreerd had In gezelschap van H. H. Exc.
Mgr. L. Hugo, Aartsbisschop van Malnz en Mgr.
G. Brandsma Apost. Vicaris van Kisumu op het
plein voor de St.Boni faciuskerk te Leeuwarden
aangekomen. Daar werden do bisschoppen ver
welkomd door de katholieke jeugdorganisaties en
door de gemengde kerkkoren der Et. Boelfacius-
en 8t. Domlnlcusparochles die o.m. de meerstem
mige hymne „Ecce Saoerdos Magnus" uitvoer
de In de tot die organisaties zangers en de tal
rijke aanwezigen gerichte dankbetuiging spoorde
Z. H. Exc Mgr. Jansen de jeugdige personen
krachtig aan, God steeds ten zeerste dankbaar
te zyn. omdat zy In ons vaderland, in tegenstel
ling met verschillende andere landen, door Hem
gezegend zyn met de vrijheid, zich te organisee-
ren onder leiding van hun voortdurend op het
behartigen van hun geestelyk en stoffeiyk wel-
zUn bedacht zynde bisschoppen en priesters.
BU de komst In de St. Bonlfacius-kerk wer
den de bisschoppen verwelkomd met Pales
trina’s meerstemmige compositie: „Exsultate
Deo”.
Onder het pontificaal lof gecelebreerd door
den aartsbisschop, hield rector W. R. de Jong,
van de R K. Kweekschool te Hilversum een pre
dikatie over de gemeenschap der heiligen
llgen.
Als eerste van de twee redenen waarom wy
den H. Bonlfacius moeten vereeren, noemde spr.
den plicht van dankbaarheid. Als bewysmate-
rlaal voor die plichtsvervulling gaf spr. een dul-
bellchtlng van den diep-treurigen toe
bet
en
verdere ellende gedompelde bevolking van Fries
land voor de komst van den H. Bonlfacius op
Frleschen bodem zich bevond
Waar Bonlfacius eens het oude Germaansche
heldendom overwon, is een nieuw modern hei
dendom geboren, netwelk op zUn verwantschap
met het oude Germanendom zelfs trotsch durft
te zyn.
Weer heeft Nederland bekeering noodig: be-
keering van de talloowe ongeloovlgen. die hun
einddoel op deze aarde meenen te vinden; be
keering van de talloose andersdenkenden, die als
Emmaüsgangers langs den levensweg dolen, ter-
wUl sU als t ware wachten tot de Christus hun
verschynt.
Voorts bekeering van de halfslachtige Katho
lieken. die de beginselen van ons heilig geloof
niet laten dóórwerken tn al hun daden en stre
ven en daardoor ergenis aan andersdenkenden
geven.
Van deze praatavonden bezit dr. Poels het
geheim. Allerlei menschen laat hU er spreken,
hooggeplaatsten en eenvoudlgen, ouden en jon
gen uit alle kringen van de maatschappy. En
Intusschen wordt er gekeuveld om de tafeltjes
by een glas bier of met een pUp in den mond,
worden gedachten gewisseld en kennismakin
gen vernieuwd of aangeknoopt.
Om 13 uur eerst, na den zegen van Mgr.
Lemmens, trokken allen naar de kajiel voor
het avondgebed en vervolgens naar de slaap
zaal.
Stralend hangt vandaag de morgen over het
land tot in de verte, die zoover wU zien kun
nen uit het raam van onze chambret, door de
nevelige contouren van heuvels en mynschach-
ten wordt begrensd.
Mgr Lemmens droeg om half acht de com-
muniteitsmis op in de oude, groote Romaan-
sche kapel.
En toen sprak prof. dr. Seb. Tromp 8J„
hoogleeraar aan de Pauselyke Gregoriaansche
Unlversltelt te Rome, in de eerste ochtend
vergadering over „Nationalisme”.
DEN HAAG Geslas
te 's-Gravenhage en
AmsteMaaa. AMswMt
Geelaawd mei. U A Swemle. Botterdam BB M
LAmsterdam an H. A. van Maar
te. Haarlem. Afgoweazn 1 manL «b 1 vrouwL eand.