Rolducs sociale studieweek
Tegen machines
P. Willekens S.J.
De winkelsluitingswet gewijzigd
EEN CRISISMAATREGEL
HONIG'S BOUILLONBLOKJES thans 6 voor IOcL
I
WOENSDAG 8 AUGUSTUS 1934
NATIONALE BEDEVAART NAAR DOKKUM
KERK EN POLITIEK
Geen concurrentie met
het buitenland
Het Vastenmandement
Rede prof. Barge
’1
Oneerlijke advocaat
Acht maanden etraf voor onrecht
matig toeëigenen van gelden
O.S.P.’er» in ongenade
echappdyke individuen”
Oude zakkenroller voor
den rechter
Een internationale reputatie
van
en
TOESTAND OPGEHELDERD
Zangconcours Genève
I
aaar
Belangrijke rede van prof. dr.
J. B. Kor» O\ P.
Sigarenfabrikanten in Limburg
houden liever hun arbeiden
aan het werk
Toepassing in handen
der gemeenten
Benoemd tot Apostolisch Vicario
van Batavia
Het AUerheiligtte in de processie van de IXe Nationale
St. Bonifacius-bedevaart naar Dokkum
Kerk en politiek
OnmlddellMk. krachtens zUn politiek k*nk-
De voornaamste bepalingen van
de nieuwe regeling
DE „REGENMAKER” WEER
IN ACTIE
In dit laatste vooral mogen wU ons niet laten
temmen door de voorzlchtlgheldstnaniakken die
wachten srtl.en tot het vanzelf komt WU moe
ten bedenken, dat de voorzichtigheid een deugd
is van het handelen, niet van het niet-handelen.
Op specifiek staatkundig terrein vervolgens
moeten wU streven naar een sterker gezag dat
krachtig optreden durft tegen demagogie-op-
steatekosten tegen versnippering In revolution-
nalre partijtjes. En ook hier moet de corpora
tieve gedachte worden doorgevoerd
,^taat en opvoeding”
„Onbetrouwbare en onkameraad-
I
is
dit
4»
>r-
blijf
nek
Tenslotte 1» dan deze wetswijziging door de
Eerste en Tweede Kamer aangenomen.
Om dit alles te verwezenlUken heeft de Paul
ons opgeroepen tot katholieke actie ieeken-
apoetolaat zuiver In hierarchisch verband
sóó dat de priester niet meer dan de assistent
Ike uitvoerder van het
ricallsme doch een lee-
gemissen den
dingen te zien
•^1
In zijn résumé en In zUn rondvraag ver
klaarde Prof. Kors nog eens uitdrukkelijk, dat
de kansel niet de plaats is, waar over de poli
tiek gesproken moet worden, tenzij in de aller
uiterste noodzakelijkheid.
In een krachtig applaus werd de dank aan
Prof Kors voor deze, slechte op enkele notities
uitgesproken buitengewoon heldere rede, ver
tolkt.
De slotvergadering was gevrijd aan een rede
van Prof. Dr. J. A. Barge over „Het laatste
Vastenmandement en de Katholieke mentali
teit".
meenten zijn waar het overgroote deel de Zon-
dagssluitlng hoog waardeert en geen uitbrei
ding daarvan op prijs stelt. De door de Re
geering gevonden oplossing, waardoor met de
belangen zoowel van voor- als tegenstanders
sal worden rekening gehouden, lijkt ons Inder
daad de meest bevredigende.
ZU staan thans voor de keuze, ofwel deze
machines aan te schaffen, met het gevolg, dat
er in de sigarenindustrie een geweldige werk
loosheid sal ontstaan, of wel te trachten een
algemeen verbod tot het gebruik dezer ma
chines te verkrijgen, teneinde aldus de siga
renproductie voort te zetten en de werkgelegen
heid voor alle arbeiders in deze Industrie te
behouden.
^sarti-
genheld
achter-
n oor-
itenge-
rg ge
ile raad
idiglng
De Tegelsche sigarenfabrikanten hebben een
request gezonden aan den Minister van Eco
nomische Zaken, waarin wordt opgemerkt, dat
sU staan voor bet critleke oogenbllk. waarop
volledige sigarenmachines In de sigarenindustrie
hun Intrede gaan doen en dat zelfs ntechlnea,
welke in Dultechland verboden tön. in ons land
voor goedkoops prijzen op de markt worden
gebracht.
'1
ver-
ver-
katholiek ook den plicht op den redelijken Invloed
van de Kark op de wereld te helpen bevestigen
en versterken, door deelname aan haar aposto
laat. De katholieke politicus moet daarom niet
op de eeipte plaats een gladde tong hebben,
„het lekker kunnen zeggen," doch onderlegd
zijn in den godsdienst, de zedenleer en de
wetenschap der politiek.
Wanneer wjj In ons land, protestantsch
en heidensch voor een groot deel, onze
beginselen willen doorvoeren, en het eenige
middel daartoe is macht door eenheid, dan
moeten wij die eenheid handhaven. Men
kan aanmerken, dat de R.K. Staatspartij
dingen niet ter hand heeft genomen of ver
waarloosde, dan vrage men zich af wat er
sou zijn, wanneer wjj geen R.K Staatspartij
gehad hadden.
Naar svp vernemen heeft Z. H. de
Paus tot Apostolisch Vicaris
Batavia benoemd den Hoogcerw.
pater P. Willekena SJ.
WU moeten met kracht nastreven: op sodaal-
economisch gebied, het uitroeien van het klas-
senstftjdbeginsel, het wegbanen van de moor
dende vftje concurrentie, het ónmogelijk maken
van de economische dictatuur van het kapitaal
over de massa en positief: de ordening door
de bedrijfschappen.
De verhouding tusschen de Kerk als heils
instituut en de politiek kan nu geen andere
zijn dan deze: de normen voor het politieke
leven moeten gevraagd worden aan de eenige.
die onfeilbaar de waarheid kan leeren. Deze con
clusie, aldus Plus X, lijkt voor sommigen hard,
doch onontkoombaar Het is de plicht van de
Kerk de leer van het Evangelie ook aan de
politiek voor te houden. Geen staatsmacht kan
haar dat beletten. Haar eenig antwoord aan
politici, die dat trachten, kan geen ander zijn
dan „non poasumus", wjj kunnen niet anders I
De Paus heeft ons geroepen tot den bouw
van een christelijke samenleving. Dit doel
ligt achter den einder, doch het Is onze
taak, met het schip der R. K. Staatspartij
daarheen te stevenen.
Rolduc, 7 Aug. 1934
De laatste In de ft) van sprekers van den
Maandag was Pater J. Colsen O. M. uit Nuth,
die de „NoodzakelUke radicale hervormingen in
de structuur der samenleving" uiteenzette.
Radicale hervorming, sóó, als wU die voor
slaan. mag nooit beginnen met een neerhsüen
van al het bestaande, met het gelijkmaken van
aHes aan den grond Neen: wjj willen evolutie,
aansluiten bij, voortbouwen en ombouwen van
het bestaande Doch dit ombouwen moet radi
caal zijn zóó radicaal als de encycliek Qudra-
geslmo Anno dat wil.
Hedenmorgen heeft voor de Utrechtache recht
bank terecht gestaan een zeventig jarige man.
woonachtig te Hoeckelberg In België, zich noe
mende handelsvertegenwoordlger. wegens dief
stal van een portefeuille met inhoud.
Verdachte, die bekend staat als een Interna
tionale zakkenroller, had op 30 Juni van dit jaar
te Utrecht op het Vredenburg Iemand zijn por
tefeuille ontstolen.
BU zjjn arrestatie bleek, dat verdachte twee
overjassen aan had en behalve een hoed ook
een pet bij zich had. blijkbaar om snel van ge
daante te kunnen verwisselen.
Verdachte beweerde, dat hjj de portefeuille
van de straat had opgeraapt, maar na het hoo-
ren van een ooggetuige, elschte de oficler van
justitie, jhr. mr Twiss Quarles van Ufford. een
gevangenisstraf van een Jaar en zes maanden,
met aftrek van preventief.
dan
wijziging der winkelslui
tingswet tot stand gekomen. Het onder-
de Tweede Kamer, dienden het liberale Kamer
lid dr. Vos en de Katholieke afgevaardigde mr.
Teullngs amendementen In, welke tot strek
king hadden een verruiming van de verkoopge-
legenheld op Zondag. Het liberale amendement
beoogde een blijvende verruiming van den Zon-
dagsverkoop voor verschillende consumptiewa-
ren tot uren. Aanneming van dit amendement
zou zeker beteekenen aantasting van een der
grondslagen van de winkelsluitingswet. Daar
voor was de Kamer dan ook niet te vinden, en
het amendement werd verworpen met groote
meerderheid.
Het amendement van mr. Teullngs ging veel
minder ver. Uitdrukkelijk werd bU de indie
ning voorop gesteld, dat de Zondagsrustbevor-
dering een der hoofdpijlers is der Winkelslui
tingswet, wsarop geen Inbreuk behoort te wor
den gemaakt. De huidige toestand waarin het
winkelbedrijf allerwege verkeert, maakt het ge
oorloofd en noodzakelijk de grens der uitson
deringen, welke de wet zelve thans reeds kent,
eenigermate te verleggen. Het amendement Teu
llngs bedoelt alleen tjjdelUk voor enkele be
paalde mlddenstandsbedrtjven eenige verlich
ting te brengen door meerderen Zondagsverkoop
Het amendement werd door de Kamer aange
nomen. Aanstonds daarna Is op verzoek van
Minister Ooljjn de verdere behandeling van
het ontwerp geschorst, aangezien de Regee
ring zich over den toestand wenschte te be
raden. Een oogenbllk dreigde een conflict te
ontstaan tusschen Regeering en Volksvertegen
woordiging. Gelukkig, vooral in deze Omstan
digheden, is het niet aoover gekomen. Naar het
oordeel der Regeering sou door het amende
ment Teullngs mogelijk te ver kunnen worden
gegaan in die gemeenten, waar de overgroote
meerderheid principieel tegen verruiming ge
kant la.
Naar hun meening sou een dergelljk verbod
tot het bezigen van machines In de sigaren
industrie zeer goed te verwezenlijken zijn.
De sigarenindustrie maakt, wat bet aanwen
den van machines betreft, een groote uitson
dering op alle andere takken van Industrie,
en wel omdat deze machines zich nog in een
beginstadium van ontwikkeling bevinden en
nog niet geperfectlonneerd zijn en daar
naast de sigarenindustrie niet te lijden beeft
onder concurrentie met bet buitenland, waar
'Immers in de meeste landen de sigarenlnvoer
zoo boog belast la, dat er nimmer van eemgen
uitvoer van beteekenls van Nederland naar die
landen sprake kan zijn, temeer niet, daar in
vele landen de rookartikelen staatsmonopolie
zijn.
De Haagsche rechtbank heeft mr. T. A. W.,
die terecht heeft gestaan, omdat hij zich ten
nadeele van een koopman uit Voorburg en van
een landbouwer resp f 500 en f 2800 onrecht
matig heeft toegeëigend, voorgevende dal deze
gelden noodzakelijk waren voor een door hem
te voeren civiele procedure, wegens verduiste
ring In de uitoefening van zijn beroep tot acht
maanden gevangenisstraf veroordeeld.
Dr. Poels sprak na dit alles nog een hartelijk
slotwoord, waarin hij meedeelde, dat binnen
een maand na deze week het verslagboek zal
verschijnen, waaruit de adviseurs, de Credo
Pugno-mannen, de praatavonden rijkelijk stol
voor overweging zullen putten.
Dr van Oils leidde de gasten nog rond door
Rolduc. Langzaam verlieten allen de oude abdij.
Tot het volgend jaar.
BATAVIA. 7 Aug. (Aneta) De voorzitters
van de Nederlandsche en Japansche bandels-
delegatles hebben een bespreking gehouden,
welk onderhoud heeft geleld tot verheldering
van de situatie.
De voorzitter van de Japanache delegatie, de
heer Nagaoka, heeft zijn condoleantie betuigt
bij het overlijden van Ir. Wellensteln, in leven
onder-voorzitter der Nederlandsche delegatie.
Onder de katholieken zijn er nog velen, die
fn>*r niet willen begrijpen welk verband er
en moet bestaan tusschen Kerk en po
litiek. velen, door wie de leasen van 19 eeuwen
niet worden begrepen.
Om een nauwkeurige verhouding af te ba
senen tusschen belde grootheden Is het noodlg
beider begrip te bepalen.
De wetenschap der politiek is de kennis van
?en «Mn doel en de middelen, waarover
hij beschikt om dat doel te bereiken. De poll-
“•ke kunst is de toepassing van de wetenschap
Oer politiek op de omstandigheden Belden zijn
kwzchlllend. Niet ieder socioloog Is een goed
politicus.
P°*> »»n de politiek is de verwezenlijking van
net staatsdoel De staat onderscheidt zich van
•s andere gemeenschappen doordat hjj geen
•Pëoiale doeleinden nastreeft, doch zoo unlver-
9»ai mogelljk blijft in zijn doelstelling. HM
•«teft alles na wat de menachelljke natuur
yy 1,1 *®nig opzicht vervolmaken kan. Zijn
^•rksaamheld strekt zich dus uit over het
waar°P mensch zich ootwlk-
s een lange lijdensgeschiedenis is
eindelijk een
1 t
llng afwijkend standpunt tusschen enkele ka
binetsleden ten aanzien van dit onderwerp en
de ziekte, gevolgd door aftreding, van Minister
Verschuur, die voor zijn heengaan een tweetal
herzienlngsontwerpen leen verrulmlngaontwerp
en een ontwerp tot technische herziening* bij
de Staten Generaal had aanhangig gemaakt,
hebben de totstandkoming dezer wijziging aan
merkelijk vertraagd Zooals men zich herinne
ren zal, was de Minister van Economische Za
ken ad interim om prlnclpieele redenen niet
voor behandeling van het ingediende s.g
rulmingsonlwerp te vinden. Een minder
kwlkkelUk debat In de Kamer Is daarvan het
gevolg geweest. Aanvankelijk toch was ver
klaard, dat het geheele kabinet met het voor
stel van Minister Verschuur tot tUdelUke ver
ruiming van den Zondagsverkoop voor enkele
oonsumptlebedftjven accoord ging, terwijl na
aanvaarding van zMn interimaat Minister ColUn
verklaarde niet genegen te zijn dit ontwerp te
verdedigen. Het liberale kamerlid dr. Vos, die
reeds eerder een herziening der wet. welke een
aanzlenlUke verruiming van den Zondagsver
koop beoogde, had aanhangig gemaakt, bracht
dit ontwerp in de Tweede Kamer wederom ter
tafel. ZMn voorstel, dat van verstrekkenden
aard was, kon in de Kamer op verre na geen
meerderheid vinden.
Nadat Minister Coltjn het ontwerp tot tech-
niflChA henlenlnff bad bil
In het laatste nummer van „De Fakkel" deelt
het bestuur van de OJS.P. mee. dat de partM-
secretarls en redacteur De Kadt en het lid van
hot bestuur Bal. Tas zjjn geschorst, terwijl het
P B -lid Henk de Boer zijn functie heeft neer
gelegd
In de toelichting op dit in een vergadering
van 30 Juli genomen besluit worden de belde
geschorste functionarissen als onbetrouwbare
en onkameraadschappelUke individuen voor
gesteld met wie de partij in een weldra te hou
den „conferentie" de banden wel voor goed
sal doorsnijden.
p 13 en 13 Augustus aa. wordt te Genève
f 1 een Internationaal Concours gehouden
voor muziek- en zangvereenlglngen,
waaraan ook sal worden deelgenomen door de
zangvereen'glng ,jBt. Pancratlus" te Heerlen en
wel In de eerste afdeeling, eerste klasse. In deze
klasse zijn Canada, Frankrijk, Engeland, ItalM
en Nederland vocaal vertegenwoordigd. De wed
•trljd omvat solfëge-zlngen, klasseringen en
eere-zlngen. Door J»t. Pancratlus" worden de
beide koorwerken „Totenvolk" van den Zwtt-
serschen componist Pr. Hegar en „Gebed voor
den Tempel" van den Nederlandscbon compo
nist Fred. J. Roeske uitgevoerd.
De generale repetitie zal worden gehouden
op Donderdag Augustus aa. in den Etude
schouwburg te Heerlen. Op deae repetitie aal
de vereenlging de wedstrUdnummerz ten gehoo-
re brengen, terwijl ook eenige leden der veree-
nlglng, die aan den sohsten-wedetftjd zullen
deelnemen, de door hen gekozen nummen zul
len zingen.
nen alleen voor den verkoop van die
Zondags zes achtereenvolgende uren i
zMn Daarnaast is voor winkels In tab
kelen en voor slijter Oen een verkoopgeM
op Zondag toelaatbaar gedurende vief
eenvoigende uren. Deze openstelling Iran win
kels voor den verkoop van vorengenomnde con-
sumptlewaren gedurende zes en vier airen des
Zondags kan alleen gelden. Indien enl voorzoo-
ver de gemeenteraad beeft verklaard J
deel te zMn. dat de tegenwoordige I
wone omstandigheden daartoe aanlell
ven. Deze verklaring moet de gemd
afleggen binnen twee maanden na aflg
der wijzigingswet Is binnen dien tijd
niet voldaan dan zal van deze bevr
geen gebruik meer kunnen worden gerrihakt.
Voorts sal de Raad bedoelde verklaring nis*
eerder kunnen afleggen, dan nadat de belang
hebbenden uit het betrokken bedrijf of bedrij
ven rijn gehoord Het oorspronkelijk ontwerp
sprak in plaats van belanghebbenden over het
hooren der winkeliers Deze wijziging te een ge
volg van het amendement van het kamerlid
Drop. De Regeering heeft zich daartegen met
klem verzet. Immera wie men hier onder „be
langhebbenden" heeft te verstaan, is erg duis
ter. Bedoeld waren door den voorsteller de per
soneelsorganisaties. Het oordeel van belang
hebbenden beteekent voor den gemeenteraad
In geen enkel opzicht een bindend advies. Dit
doet wel e?nlgsslns vreemd aan. Ook een hoo-
gere macht heeft daarop geen invloed. We mo
gen evenwel vertrouwen, dat de Raad zich btf
zijn besluit geheel zal laten lelden door de
wenschen van de betrokken middenstanders.
Teneinde te voorkomen, dat In gemeenten,
waar de crisisomstandigheden door den Raad
worden erkend een al te uitgebeelde openstel
ling op Zondag sou plaats vinden, welke mo-
gelUk sou worden, aangezien de wet nu reeds
plaatselUke afwUklngen kent, bepaalt de wet,
dat in zoo-.lanig geval de gewone afwMklngen
niet sullen gelden. Bovendien mogen onder de
ze omstandigheden ten aanzien van sigaren
winkels en slijterijen, door de Kroon goedge
keurde verordeningen, welke afwUklngen van
de wetsbepalingen bevatten, aan deze bedrijven
voor den Zondag geen meerdere verkoopgele-
genheid geven dan twee uren. Maximaal kun
nen algarenwlnkete en aiyterUen alzoo ses uren
van den Zondag geopend zijn.
wu durven de hoop kaastsvm. dat van de
mogeiukheld welke de wet In desen crtetetUd
opent, om een ultgebreldere Zondagsverkoop-
gelegenheld in het leven te roepen, met beaou-
nenhtid gebruik sal worden gemaakt.
ZU. voor wie deze brief een nadrukkelijke
bevestiging van eigen Inzicht te, mogen be
denken, dat het van anderen, geloofsge-
nooten, een groot offer heeft gevraagd.
Verre daarom van op de borst te slaan en
te zeggen: dat hebben de bisschoppen nu
eens flink gedaan, moeten zM. wier inzicht
het juiste was, den Irentechen weg bewan
delen. den weg naar het offer voor anderen
effenen en niet moellljker maken.
Voor hen, die aan den opbouw der R. K
StaatepertU werkten, valt het moellUk te be
grijpen, dat deze opbouw niet gewaardeerd werd
doch te begrupen U het wel, wanneer men zich
afvraagt of er geen overwaarde aan de partij
te toegekend, of de eigen cultuur tusschen Kerk
en StaatspartU niet wordt doodgedrukt, men
bedenke bjj dit alles ook, dat dlkwUls kleine er-
giensch verhinderen de groote
Zal men later van ons kunnen
getuigen, dat wfj het Instrument, waarmee de
katholieken den schoolstrijd, den strijd om
sociale- en huwelijkswetgeving voerden, daar
heen hebben gericht, waar het zich beter dar.
vroeger kon ontplooien?
Een verbod tot het aanwenden van machines
verdient de voorkeur boven een te beffen be
lasting, omdat een dergelUke heffing het kwaad
niet uitroeit, en een verbod voor een algemeens
practlsche uitvoering en toepassing veel een
voudiger te, en bovenal omdat men nog slechts
in enkele sigarenbedftjven met deze machines
is beginnen te werken.
Adressanten verzoeken daarom met allen
aandrang op dit crltleke maar tevens gunstige
oogenbllk soo spoedig mogelljk maatregelen te
treffen tot het verbieden van het gebruik van
aUe volledige sigarenmachines in de stgarei
industrie.
De Westlandsche brandweren s|jn Maanrtaq-
avond plotseling opgeroepen voor een heel bij
sonderen dienst, nl. om regen te maken
Op verzoek van den heer Veraart rukten om
streeks zes uur de brandweren van Meeziend
De Her. NaaldwUk. Monster. Poeldijk, Honee-
lersduk en 's-Gravensande uit, cm water in de
lucht te spuiten.
In ieder van deee gemeenten werd tot acht
uur op volle capaciteit gewerkt.
BegrtjpelUkerwüze trok deze ongewone ar
beid van de diverse brandweren ruime belan*-
s telling.
Pater WUlekene werd den zeeden December
1881 te Reusel geboren, waar zMn vader bet
ambt van burgemeester bekleedde. HU maakte
sUn humaniora te Turnhout in BelgMI, en trad
in 1900 in de Sociëteit van Jesus, waarna hu
zUn verdere priesterstudiën voltooide.
In 1918 ontvingt ds nieuwbenoemde viciteis
te Maastricht de H. Priesterwijding.
Belangrijke functies beeft hU In sUn orde
bekleed, waaruit blUkt welk vertrouwen ds
geestelijke overheid van den beginne af in
Pater Willekens heeft gesteld.
HU was novicenmeester te Mariëndaal, rec
tor te Maastricht en achtereenvolgens visitator
in N«j5ÜM4sch-Indlë, Voor-Jndlë, Hongarije
na uhb laatste jareü bracht pater
Willekens in het buitenland door.
In den belangrijken post, welke hem door deze
PauselUke benoeming is toevertrouwd, volgt hU
z. H. Exc. Mgr. Antonlus van Velsen op, die.
zooals men weet, om gesondheidsredenen ont
slag nam en thans In Nederland vertoeft.
bUzonder geslaagden praatavond,
T“ b2.J>'3; pater Ptouy O. P. uit Leu-
P”1 Bar’e ult beiden en prof Bassen uit
NUmegen “«»ezlg waren, en na een rustlgen
P*cht de zalen vooral rustiger dan gls-
terra - komt weer een prachtige morgen. Dat
beteekent weer vergaderen in het bosch, waar
ds acoustlek de stemmen van de sprekers
mooier doet klinken, zelfs In de entourage van
ta l^tnbtederdZkmen d<! bUUW* *Ucht<‘ten
Om negen uur begint dr. A. MOUJER uit
Tilburg met het onderwerp:
en de leek de eigi
program U geen
kenactle, waarin wjj de wereldoverwlnnende
eigenschappen van het kathol int sme meer uit
dragen, dan wU tot nu tos deden.
Ziet men de Kark als hst geheel der kerkeluke
gezagsdragers, dan moet men rekening houden
met het feit, dat de gezagsdragers, wat de Kerk
niet is, ook staatsburgers zUn, die ten volle het
recht hebben om van hun rechten als zoodanig
gebruik te maken, zich als burgers bezig te
houden met de politiek. Vooral In den democra-
tlachen staat, waar Jam en alleman meedoet aan
de politiek, gaiat het niet aan den priesters en
bisschoppen bet recht tot deelname daaraan te
ontzeggen. Waar echter de practlsche politiek
het terrein bU uitnemendheid is van de harts
tochten, daar kan het zUn dat de nadoelen van
het deelnemen der priesters de Kerk meer
schad* dan voordeel brengen. Dit geldt echter
niet van de wetenschap der politiek, wier nor
men. geput uit bet Evangelie, de priesters nooit
mogen nalaten openlijk te erkennen en zelfs
te verkondigen.
De Kerk tenslotte als gemeenschap der
geloovlgen laat den katholiek als burger vol
komen vrU In sulver politieke kwesties. ZU ver
biedt zelfs den priesters op dit terrein van hun
Invloed gebruik te maken. ZU legt echter den
De waarde van den eigen tijd wordt niet be
paald door wat eraan voorafging, doch door
wat erop volgt. Wat de toekomst brengt is ons
onbekend, doch wel is het ons mogelUk de
richtingen te bepalen In het wereldgebeuren.
Ons doel ligt achter den einder en het zal
ons zUn verschUningsvorm eerst openbaren als
wU het hebben bereikt.
Met deze gedachten voor oogen moeten wU
het Vastenmandement bezien in het licht det
Katholieke mentaliteit. Deze is iets anders dan
de sensus cathoUcus. hoewel er onder belde
begrippen veel gemeenzaams is. De sensus ca-
thollcu* is gericht op de erkenning van de Ka
tholieke waarheid; een daad dus van het ver
stand. betrekking hebbend op den geloofs
inhoud. De Katholieke mentaliteit daarentegen
is gericht op het waarlUk Katholieke handelen:
zU is een daad van den wil en heeft betrekking
op het geloofsleven en -beleven.
Er is nu niets, wat men moeiUjker loslaat dan
eigen Inzicht. Het Vastenmandement echter
waagt dit offer Krachtens zUn bestuursmacht
Immers vroeg het Episcopaat de staatkundige
eenheid te bewaren ter verdediging van bet
erfgoed der vaderen.
Verdediger was mr. Wlertnga. die In sUn
pleidooi tot vrUspraak concludeerde en onmld-
deUUke Invrijheidstelling verzocht.
Het verzoek werd afgewezen en de uitspraak
werd door den President, mr. v. d. Meulen. be
paald op 31 Augustus.
en ruimers verkoopgelegenhetd gedurende
H den Zondag acht de wet toelaatbaar
voor winkels, waar uitsluitend of In
hoofdzaak visch of fruit. hetzU een of meer der
navolgende waren, t.w. brood, banket, suiker
werk, chocolade, al dan niet tezamen met con-
sumpüe-Us, wordt verkocht. Dew winkels kun-
BU note van wUslglng, gecontrasigneerd
door den inmiddels opgetreden Minister Steen-
berghe Is het amendement Teullngs overgeno
men met aese restrictie, dat de daarin neerge
legde verruiming alleen toepassing aal vinden
in die gemeenten, waar de gemeenteraad, gelet
op de crisisomstandigheden, ze noodlg oordeelt.
Hiermede is bereikt, dat de verruiming van Zon
dagsverkoop geen algemeen karakter aal dra
gen. Dit verdient zeker toejuiching Men moet
toch wel bedenken, dat u aeker tal van ge-
De opvoeding in den vollen sin, dat is de
natuurlUke en de bovennatuurlUke ontwikke
ling van het kind tot zelfstandig mensch die
in staat is zUn leven op de juiste wUze te be-
k allereerst de plicht van de ouders.
Die ontwikkeling van het kind bestaat uit
de twee-eenheidde elgenlUke opvoeding en
het onderwus Het onderwijs ts het ontwikke
len van de natuurlUke geestelUke vermogens en
het meedeelen van de noodzakelUke. natuurlUke
«n bovennatuurlUke kennis De opvoeding in
engeren zin omvat de geestelUke en de licha-
melUke opvoeding De llchamelUke opvoeding
is de behoorlUke ontwikkeling van de lichame
lijke krachten en vermogens in de juiste ver
houding tot de geestelUke opvoeding Deze
geestelUke opvoeding bestaat in het ontwikke-
T*11 zedelUke krachten in den mensch,
het vormen van den wil. het richten van weten
en streven op God. zUn bovennatuurlUk doel.
d* mensch heel zijn leven in al zUn
verhoudingen richten moet op zUn eeuwig bo
vennatuurlUk doel, staat hU in al sUn levens
verrichtingen onder de rechtstreeksche of zUde-
Mngsche leiding van de Kerk, de door God
■elf aangewezen gemeenschap om het men-
schelUk leven naar zUn eeuwig doel te leiden
De opvoeding van het kind door de ouders Is
dus geheel aan de opperste leiding van de Kerk
onderworpen.
De Kerk heeft zeggenschap over het heele
•ebied van de menachelUke opvoeding in de
meest uitgebeelde beteekenls.
De Staat heeft zonder twUfel zelf belang bU
da opvoeding en het onderwUs van zUn toe
komstige zelfstandige burgers, omdat ook het
heil van den Staat afhangt van de geestelUke
en rtoffeluke welvaart van zUn leden.
In het algemeen sUn de ouders niet in staat
net onderwUs tot natuurlUke kennis en de 11-
ehamelUke opvoeding van hun kinderen be-
hoorlUk zelf te verzorgen, gezien de hooge
■lachen die aan den mensch gesteld worden
▼oor de behartiging van sUn tijdelUke belan
ken. Daarom heeft de Staat, aan wlen van na
ture de opperste leiding van het algemeen tU-
delUk welzUn is toevertrouwd, het recht en de
plicht voor dit deel van onderwUs en opvoe
ding. de noodzakelUke en genoegzame hulp te
«even, in alles wat sUn burgers later noodlg
hebben om penoonlUk en zelfstandig hun tU-
delUke welvaart te kunnen verzorgen.
Staat heeft niet het recht de Kerk van
•enig onderdeel van de opvoeding uit te sluiten
Na een korte pauze sprak prof. dr. J. B
<OHS O. p. over:
de priesters
zuiver
Dat beteekent niet, dat de priesters zich
moeten bezig houden met zuiver politieke
vraagstukken. Integendeel. Leo XIII heeft ult-
drukkelUk verklaard, dat zU dit niet moeten
doen.
Doch er zUn zedelUke vraagstukken in het
staatsbeleid, en daarmee kan. mag en moet
de Kerk zich bezighouden. Ook met een direct
verbod kan zU een indirect gevaar voor geloof
of zeden in een neutrale vakorganisatie of
fascistische Jeugdbeweging bUvoorbeeld be
zweren.
n hoofdzaak zUn daarmede tot stand ge
bracht een aantel technische verbeterin
gen. welke aan de hand van de twee-jarige
praktUk der wettelUke winkelsluiting en op
grond van een aantal rechterlUke beslissingen
noodsakelUk waren gebleken. WU achten het
niet van belang hier een opsomming te geven
van al deze wUziglngen. De voornaamste SUn
wel de hierna volgende.
Aan den gemeenteraad zal in het vervolg
worden overgelaten te beoordeelen of er bU-
sondere plaatselUke omstandigheden aanwezig
sUn. welke afwUklng van de bepalingen der wet
noodlg maken. KonlnklUke goedkeuring van
deze afwUklngen blUft gevorderd. UitdrukkelUk
bepaalt de wet thans, dat onder de 21 dagen
door den Raad aan te wUzen. waarop de wet
telUke slultlngstUden niet zullen gelden, geen
Zondagen mogen worden begrepen. Voorts
moet het geschrift of drukwerk, dat door den
winkelier in den winkel is bevestigd, welke naar
keuze van den winkelier des Zondags enkele
uren geopend mag sUn. door of vanwege den
burgemeester zUn gewaarmerkt.
Tenslotte vervallen de thans bestaande ver
ordeningen. welke afwUklng van de wetsbepa
lingen Inhouden, of welke dagen of gedeelten
daarvan aanwUzen. waarop alle wtnkels In een
gemeente of een bepaalde groep gesloten moe
ten zUn. ul ter luk binnen zes maanden na In
werkingtreding dezer wetswUziglng.
Ds voorschriften, die deze wUziglngswet be
vat, on welke verband houden met de tegen
woordige buitengewone omstandigheden, hou
den op te gelden drie maanden na den dag.
waarop bU KoninglUk Besluit ia verklaard, dat
het verder voortbestaan niet meer noodlg la
Zoo’n beweging vormt de katholieke stands-
organlsatle door Pater Jacobs treffend: sociale
zielzorg genoemd. Algemeen doorgevoerd is zij
het eenige middel om de massa weer voor te
uchten en te bezielen om de herkerstening der
heele profane wereld offensief te bereiken Bpe-
f***1 wUdt Colsen nog uit over de ton
beweging der Credo Pugno club.
ter, moet de Staat de rechtsorde behartigen.
Daarin hebben anderen geen taak. Dat is de
eigen staatstaak.
Op andere gebieden heeft de staat slechts
een subsidiaire plicht. Die andere belangen
vallen wel onder het staatsdoel, doch eischen
niet onmiddellUk de behartiging door den staat
zelf. Andere organen hebben hier eerder een
taak: de Staat moet regelend, leidend, opwek
kend werken.
Kan de Staat die taak vervullen? In het
antwoord op deze vraag dient men voorop te
stellen, dat sinds den zondeval van Adam
noch de mensch afzonderlUk noch de mensch-
heid als geheel de volmaakte ontwikkeling van
zUn wezen kan bereiken. WU kunnen zelfs niet
erkennen, dat de mensch uit zichzelf de nor
men kan kennen, in de verwesenlUklng van
het Staatsdoel. De openbaring leert ons eerst
de hiërarchie der doeleinden, waarin de stof-
felUke goederen het laagst, de geestelUke en
zedelUke het hoogst staan.
Hoe kan de moderne mensch nu. die geen
enkel van de tien geboden meer wenscht te
onderhouden, die afgoderU pleegt, den dag dre
Heeren niet meer onderhoudt, den eigendom
niet meer Juist kan zien -en alles wat kulsch-
held en gehoorzaamheid heet vertrapt, hoe
kan die moderne mensch het juiste inzicht
hebben in het staatsleven, dat toch een sedelUk
leven is?
Hoe zal de staat, onder zUn leiding. Juiste
doeleinden stellen aan de opvoeding, het eigen
domsrecht, bet huwelUksrecht en zooveel andere
vraagstukken, waarmee de staat zich moet
bemoeien?
Bepaalt men dan het kerkbegrip, dan bedenke
men: God heeft den mensch geroepen tot een
bovenmenschelUke roeping. Met ZUn heilig-
makende genade maakt hU den mensch weer
gezond en verheft HU hem tot ZUn eigen Kind
schap zoodat er een bovennatuurlUke ver
bondenheid bestaat tusschen God zelf en den
mensch. Christus nu heeft, bU het volbrengen
van ZUn zoenoffer de Kerk opgedragen dat
genadeleven aan alle menschen en volken te
brengen en haar tot uitoefening van haar
leeraars- en herdersambt een gezag geschonken
in het priestersambt.