VLOTTER LEVEN
Medische kroniek
Trein ontspoord te
Hilversum
HONIG'S BOUILLONBLOKJES thans 6 voor IOcL
DE BOM OP „DE ZEVEN
PROVINCIËN"
ZATERDAG 11 AUGUGSTUS 1934
IDEEËN
Voeding van kinderen
Auto tegen een boom
Een inzittende gedood
Groothandel «prijzen
STAKING TE HENGELO
PATER G. LAMBRECHTS t
F
UIT DE STAATSCOURANT
Io«n-
■ctie
De betrokken officier-vlieger heeft
de bom geworpen met het
doel om te treffen
Moeilijkheden bq werk
verschaffing
Geen persoonlijke onge
lukken
De voedingsmiddelen worden
duurder
Het spoorwegverkeer tusschen
Amsterdam en Amersfoort
gestremd
Het muitend schip als
vijand beschouwd
I
TH. H. SCHLICHTTNG.
120 arbeiders, die werken by de gemeente
lijke werkverschaffing aan den Boekelosche-
weg bij de petroleumhaven te Hengelo, sljn in
staking gegaan. De oorzaak is. dat de arbeldets
de uitbetaalde loonen te laag achten
verwachtte niet voor middernacht de
lijn vrU te hebben.
De met de leiding wan dit vliegtuig
hela «te officier deelde bij het bo
venbedoelde onder soek mede, dat
hii de door hem geworpen bom,
welke het muitende schip heeft ge
troffen, niet als waarschuwingsbom
heeft bedoeld, doch dat hjj haar
wierp met het doel om te treffen.
niet
ver-
Nadat hij toch de leiding op rich had geno
men, aldus verklaarde hij. begon hij, rich af
te vragen, of er geen tegenspraak bestond tusl
schen de inlichtingen, die hij In het hotel had
ontvangen, en de latere order, dat „De Zeven
Provlndta" als vijand beschouwd moest wor
den. Immers, soo redeneerde hij. bij een aan-*
val op een vijand werpt men geen waarschu-
wlngsbommen. Tijd tot rustig overwegen was
er niet. Hij moest sljn hulprun maken, de radio
communicatie onderhouden met den comman
dant van net eskader, met het vliegtuig, dat
een noodlanding had gemaakt au met de T-
Het Centraal Bureau voor de Statistiek deelt
betreffende de indexcijfers van groothandels-
prjjzen mede, dat de in Februari weer begon
nen, verdere daling van het algemeen Index
cijfer der groothandelsprljsen In Juli tot staan
gekomen en in eenige stijging (plm. pCt.)
omgeslagen Is. Deze stijgende beweging is toe
te schrijven aan de verhooging van de prijzen
in de groep voedingsmiddelen (plm. 1% pCt).
In de verslagmaand kwamen belangrijke
prijsfluctuaties voor; opgeloopen waren vooral
de prijzen van kalfsvleesch (16 pCt rijst (10)4
pCt), melk (9% pCt), kaas (8 pCt.) en mals
(7 pCt), terwijl hooi, tarwe groene erwten, var-
kensvleesch, aardappelen en zemelen gemid
deld 3%5J4 pCt. hooger geprijsd werden dan
de vorige maand. Daarentegen kwamen prijs
dalingen van 810 pCt. voor bij suiker (ac
cijnsverlaging!) en peper. Ook koffie, haver
en lamsvleesch werden wat goedkooper.
Intusschen hield de dalende tendenz voor de
groep .Jndi.strieele grondstoffen” aan. Van de
20 noteerlngen ondergingen er echter slechts 8
een wijziging. Terpentijn, lijnolie en paarde-
hulden daalden 8 A 8 pCt. in prijs, hout, leder
en hars 3% pCt. Daarentegen steeg de prijs
van zilver (plm. S% pCt.) en die van katoen
(plm. 4 pCt.)
f *410 tekort, de steun
“oeten bedragen!
öehler nu het heele vraagstuk In een note-
ZeUs met 19,— pu week leeft een seetn
Vrijdagmiddag om drie uur is een auto tus
schen De Olnkel en Ede tegen een boom ge
reden.
Behalve den bestuurder waren in den auto
vier personen geseten.
De 30-jarige mej. De Graaf werd bij de bot
sing op slag gedood. Haar stoffelijk overschot
is naar het lijkenhuisje te Ede vervoerd.
De overigen werden niet gewond en kwamen
met den schrik vrij. De auto werd gedeeltelijk
beschadigd.
Wanneer, betoogt de eerw. schrijver verder,
de RK. Staatspartij den moed niet heeft om
de Regeerlng te dwingen tot radicale maatre
gelen, dan ware bet beter dat zij opstapte en
ging!
De inzending van dit artikel heeft blijkens
de toelichting de bedoeling ook ons te verma
nen, dat wij de revolutie in de hand werken,
wanneer wij op een lager levenspeil aandringen.
at de economische vraagstukken van ou-
I J sen tijd beslag hebben gelegd op het
.1—denken van iedereen, daarvan z|jn wy al
lang overtuigd. Mochten wjj daaraan ook maar
eöügzzins getwijfeld hebben, dan zou de reactie
op onze vóórlaatste beschouwing getiteld: „De
weg terug” ons deze waarheid wel heel sterk
hebben Ingehamerd.
Sommige lezers zenden ons artikelen die rij
indertijd al over dit onderwerp hebben geschre
ven, maar vergeefs hier en daar ter publicatie
hebben aangeboden; anderen laten ons kennis
maken met uitvoerige voorstellen, welke zij ont
worpen hebben om de crisis op te lossen. Zou
den wij alles afdrukken wat onze briefschrij
vers gaarne ouder de oogen onzer lezers zagen
gebracht, dan zouden wij aan een geheele krant
niet genoeg hebben.
Wij meenen daarom te mogen volstaan met
al het gezondene aandachtig te lezen en In ons
op te nemen en onzerzijds nog eens te rea-
geeren op hetgeen na deze lezing bjj ons bezon
ken blijkt te zijn. De gemaakte opmerkingen
meenen wij dan In drie groepen te kunnen ver
deden: le die, welke met onze beschouwingen
parallel loopen en ze alleen nog wat aanvullen
en versterken. Met alle waardecring meenen wij
deze verder ter zijde te mogen leggen; 2e een
aantal lezers, die zich tot één passus in ons
artikel hebben bepaald, nrn. die waarin wij
betoogden, dat er ondanks de geweldige werk
loosheid toch nog werkgevers waren, die niet
bet voor hen geschikte personeel kunnen vin
den. Deae mededeeling heeft ons een aantal sol
licitaties bezorgd, -welke natuurlijk aan het ver
keerde adres werden gericht. Dit neemt niet
weg, dat wU eenige er van naar bepaalde adres
sen hebben doorgezonden, ornaat de Inhoud op
meer dan middelmatige talenten weea Voor bet
overige willen wjj er nogmaals op wijzen, dat er
inderdaad geen tegenstrijdigheid tusschen deze
twee door ons geconstateerde verschijnselen be
hoeft te bestaan: eenerzyds groote werkloosheid,
anderzijds vergeefs zoeken naar een bepaald
soort werkkrachten. Immers de economische cri
sis e nde moordende concurrentie stellen aan de
ondernemers heel bijzondere eiacben; en nu is
het niet onverklaarbaar, dat het achter ons lig
gende verleden niet die krachten geschoold
heeft, welke voor dezen heel bijzonderen tijd
noodig zijn.
Op de derde en voornaamste plaats komen de
opmerkingen van ben, die het niet met ons eens
zijn en waarin wij weer twee soorten onder
scheiden: hen, die meenen, dat w|j ten onrechte
van een lager loonpeil heil verwachten en hen
dis ons vragen: boe kunt gjj van versobering
en lager loonpeil een vlotter leven verwachten?
Deae twee begrippen sluiten elkaar toch uit?
De eerstgenoemden ontzien zich niet ons bit
tere verwijten te doen. Men vraagt ons, of wij
soms tot het Japansche peil willen afzakken en
of dat soms christelijke raadgevingen zijn. Eén
geachte briefschrijver sendt ons een uitknipsel
uit bet nummer van 1 Augustus van het mooie
weekblad der paters Capucynen „Christus Ko-
nlng”, waarin pater Henricus een felle verma
ning tot de RX. Staatspartij beeft gericht. De
schrijver komt daartoe op deze overwegingen:
Voor velen in ons land is reeds (in U Neder
landsen cultuur-milieu) het noodzakelijke le-
vensminlmum niet meer aanwezig.
Wie honger en gebr.k lijdt, raakt voor rede
niet langer vatbaar, grijpt naar averechtsche
middelen.
Komt 'n stevig groot deel van *n volk terecht
bij de categorie honger- en gebrekiydere”, dan
gaat, met geweld, de boel over den kop, tenzij
’n wjjs en radicaal Bestuur, nog bijtijds en met
juisten, zekeren greep, de economische bakens
verzet
BIJ heel wat lui in Nederland (en t getal
groeit gaandeweg aan) hokt al 'n volslagen wan-
hoopsstenunlng dankbaar veld voor Communls-
me-saaiers). Van-huls-ult godsdienstige kerels
zelfs hoort men kankeren: ..schoot men ons
maar kapot, dan waren we de rotzooi uit!” Men
kan, laf. oogen en ooren sluiten voor zooiets;
maar.... daar houdt het verrottingsproces niet
mee op.
We kuieren dus regelmatig den kant van
„revoluties” uit. Die zijn, in ons land, wel te
kraken, meen je?.... Over vijf jaar óók nog?
En is dAt het standpunt, wat 'n Regie
ring in te nemen heeft: hoe traal ik revoluties
fUn?.... Of moet de gedachte niet veeleer "n
obsessie worden: hoe krijg ik weer 'n althans
normaal-welvarend volk?
Ten vervolge op de beantwoording van vra
gen van bet aoc.-dem. Tweede Kamerlid Al
bania in verband met de aan de officieren van
het esquadrille vliegtuigen, hetwelk tegen „De
Zeven Provinciën” optrad, gegeven opdracht
in sake het werpen van bommen op dat schip,
beeft Minister Deckers o. m. bet volgende me
degedeeld:
De commandant van het esquadrille vlieg
tuigen, dat tegen „De Zeven Provinciën" op
trad, ontving sljn instructies van den comman
dant van het tijdelijk vliegkamp te Oosthaven.
Hadden bedoelde berichten dezen laatsten
commandant op het oog, dan sou de vraag of
de voorstelling, in die berichten gegeven, waar
is, ontkennend moeten worden beantwoord.
De commandant van het vliegkamp heeft
wel degelijk de order gegeven om, na de som
matie. eerst een waarschuwingsbom voor den
boeg te werpen.
Dit antwoord sou echter aan onvolledigheid
lijden.
Derhalve laat de Minister hier den juisten
gang van zaken volgen.
Zoodra in de Indische pers mededeellngen
verschenen, die aanleiding gaven tot twijfel aan
de eerst gegeven voorstelling, beeft de Minister
nadere inlichtingen in Indlë Ingewonnen.
Zulks geschiedde door een telegram van den
chef van den marinestaf in Nederland aan den
chef van den marinestaf te Batavia.
Om even na zeven uur is Vrijdag
avond op den spoorwegovergang
aan den Hooge Laarderweg te Hil
versum een rangeerende personen
trein uit de rails geloopen. Er had
den geen persoonlijke ongelukken
plaats, doch de trein ligt scheef
over het emplacement, zoodat het
verkeer in de richting naar Bussum
en Amsterdam gestremd is.
De trein uit Amersfoort, die om zeven minu
ten over zeven te Hilversum aan kwam, is om
twee minuten voor half acht met zijn passagiers
over Utrecht naar Amsterdam vertrokken. Ook
de D-treln uit Berlijn had veel vertraging.
De treinen, die van Amsterdam naar Amers
foort en verder gaan, zijn bij Bussum terugge
keerd naar de hoofdstad.
Met man en macht Is men begonnen de lijnen
weer vrij te maken.
Als gevolg van de ontsporing van twee spoor-
wegrij tuigen omstreeks 7 uur bjj het station
Hilversum, waardoor de hoofdlijnen naar Hil
versum werden versperd, heeft het treinverkeer
van Amsterdam naar het Gooi belangrijke stag
natie ondervonden.
Treinen die onderweg waren, bestemd voor
een verdere plaats dan Bussum, keerden Mar
Amsterdam terug. Van Amsterdam uit konden
reizigers, bestemd voor Bussum, hun bestemming
langs den gewonen weg bereiken. Zjj die verder
dan Hilversum moesten zijn, werden met treinen
gedirigeerd vla Utrecht naar Amersfoort.
Het spreekt van zelf, dat heel wat reizigers
hierdoor waren gedupeerd en veel later hun
bestemming bereikten dan ze gedacht hadden.
groep van crie vliegtuigen, waartoe hU behoor
de. Bovendien zou een ouder officier nog met
een vierde vliegtuig vóórvliegen. De kans, dat
eerstgenoemde de uitvoerder van de opdracht
zou worden, was dus zeer gering.
Het groepsvllegtuig van de drie evenbedoelde
vliegtuigen viel uit. daar de motoren vóór den
start afsloegen. Aan het tweede vliegtuig werd
met de armen geseind: „opdracht overnemen".
Dit sein werd ook door het derde vliegtuig op
gevangen. Toen voorts bleek, dat ook het
tweede vliegtuig niet kon starten, heeft het
derde de opdracht, om het vóórvllegend vlieg
tuig rendez vous te geven bij Vlakke Hoek,
overgenomet». Vervolgens moest dit vóórvlle
gend vliegtuig een noodlanding maken en de
officier van het eenige nog tot optreden in
staat zijnde vliegtuig van de aangewezen groep
heeft toen terecht de uitvoering der actie op
zich genomen.
De Ned. persfotograaf, die voor het ,}Uaa gsch, Persbureau" naar Tannenberg ging,
wist daar ondanks verbod door de SJL- en SJ.-cordons door te dringen, weshalve
hij in arrest werd gesteld Na zijn vrijlating te Berlijn
In het Redemptoristenklooster te 's Her-
tcgenbosch is vrjj plotseling overleden in den
leeftijd van ruim 67 Jaar de zeereerw. pater G.
Lambrechts C. s. s. R. De overledene leed aan
een vrij ernstige hartkwaal.
Pater Lambrechts werd geboren te Beek bij
Prlncenhage op den 18en Mei 1867. Den 29sten
September 1886 legde hij de H. Geloften af in
de Congregatie van den Allerhelligsten Verlos
ser. Den 7 October 1891 werd hjj priester ge
wijd.
Aanvankelijk in het Juvenaat te Roermond,
later in bet noviciaat te 's Hertogenbosch,
wijdde pater Lambrechts zich aan de vorming
van de jeugdige priester-studenten. Voorts
leidde hU vele retraites voor zusters en priester-
recollectles.
De plechtige uitvaart en begrafenis zal ge
schieden Maandag te kwart voor negen in de
Redemptoristenkerk te s Hertogenbosch.
Omtrent de treinontsporing bij Hilversum
vernemen wU nog het volgende:
Het ongeval is ontstaan doordat de wlssel-
wachter B„ die reeds meer dan twintig dienst
jaren heeft, per ongeluk een verkeerde
handle overhaaMe. De trein reed met een snel
heid van ongeveer 5 KM.. aan welk feit bet te
danken is dat slechts twee wagons uit de rails
liepen over een afstand van twintig meter.
Er bevonden zich geen passagiers in den
trein. Van de twee ontspoorde wagons werden
eenige gegoten Ijzeren stukken afgerukt en de
treeplanken beschadigd.
Het oprulmingswerk werd onmlddellljk door
een groote ploeg arbeiders onder leiding van
Ons antwoord op al de verwijten, vermanin
gen en opmerkingen der briefschrijvers van de
derde categorie is dit: er heerscht tusschen ons
een groot misverstand! Wjj willen allen het
zelfde, njn. soo spoedig mogelijk weer een op
gewekt, arbeidzaam en welvarend volk. Daarom
is onze raad: maak het leven vlot en goed
koop, veel vlotter en daarom veel goedkooper
dan het nu Is; en ook ondanks de wereldcrisis
kullen wjj dan in Nederland nog vrjj gelukkig
kunnen leven.
De groote denkfout bU duizenden, helaas ook
t>U vele volksleiders is, dat men zich blind
•taart op de hoogte van het geldloon. Een onzer
lezers zendt ons twee staatjes met een budget
*»n een werkloos gezin, bestaande enkel uit
“tan en vrouw. Het echtpaar ontvangt aan
•taun 10.60 per week. De twee staatjes wijzen
®et onontkoombare kracht van cjjferargumen-
*en uit, dat voor een minimaal bestaan In een
troote stad 12.73 noodig is. waarbij dan nog
taor allernoodzakelijkste kleedlng, seboen-
«paratle en onderhoud van het huishouden,
t 6J0 per week komt.
■r valt mets tegen in te brengen; wie de op-
•onunlng ziet, zegt: 1 te alles aan den heel
lagen kant gehouden. Zulk een gesin van twee
“tanschen komt dus bij zijn steungeld per week
1 *80 tekort, de steun zou dus 19.— per week
vliegtuigen; hij moest uit zijn hoofd het som-
matletelegram opstellen waarin hl) volkomen
te geslaagd en door overgang in andere golf
lengte verbinding zoeken met bet muitende
schip. HIJ rwam tenslotte tot de conclusie, dat
hij aan de laatst verkregen opdracht tot hef
beschouwen van Jie Zeven Provinciën” als
vijandelijk schip den voorrang moest geven en
dus het werpen van een waarschuwingsbom
achterwege moest laten.
Toen door het muitende schip aan de som
matie geen gevolg werd gegeven, heeft hl), ja-
gersgewjjs richtend, een bom geworpen. Hjj
koos zijn richtpunt 10 M. voor den boeg, met
de bedoeling om het schip ter hoogte van de
brug te treffen.
Gelijk reeds 16 Mei 1934 in antwoord op de
vragen van den heer Albarda werd gezegd, be
helsde het rapport van den commandant van
het bommen werpend vliegtuig de volgende
mededeeling:
„Ten 0918 wordt een bom van M kg gewor
pen, richtpunt ongeveer 10 M. vóór den boeg
Zpn."
Daaruit is door den commandant der zee
macht in Nederlandach-Indlë afgeleid, dat do
geworpen bom als waarschuwingsbom was be
doeld. Op grond van de van deze autoriteit ont
vangen inlichtingen heeft ook de Minister in
de stellige overtuiging geleefd, dat zulks bet
geval te geweest.
Op den morgen van 10 Februari 1933 heeft,
sooals reeds werd vermeld, de commandant
van het tijdelijk vliegkamp te Oosthaven, op
de wjjse, als bepaald in het Koninklijk Besluit
van 21 April 1922, Staatsblad no. 207, aan alle
deelnemers aan de actie bekend gemaakt, dat
zij door het militair gesag tot deelneming aan
bedoelde actie waren aangewesen en dat „de
personen tegenover wie het geweld der wapenen
wordt of kan worden aangewend, worden ge
lijkgesteld met den vijand."
De Minister kan zich zeer goed verplaatsen
in den gedachtengang van den officier, die zich
door een geheel onvoorslenen loop van om
standigheden. plotseling gesteld sag voor de
taak het muitende schip tot overgave te bren
gen en van oordeel was, dat de order, vn het
schip als vijand te beschouwen, bet werpen van
een waarscbuiringalXMn uitsloot»
accijns werd de prijs verlaagd van twee tot selfs
vijftien cent per doosje! Waarom? Omdat te
gelijk met de accijnsverhooglng het geven van
cadeaux moest vervallen. Toevalligerwijse te dit
nu voor één artikel afdoende gebleken. Waar
om, te men geneigd te vragen, grijpt de regee
rlng niet oger heel de linie in en dan voor ar
tikelen van meer, belang dan sigaretten?
Wat wij willen en noodig achten te heel het
leven vlotter en goedkooper maken. Dit te de
eenige manier, om uit de misère te komen. En
het kan! Nederland te ondanks alles nog een
rijk land. Er is hier overvloed van levensmid
delen; óhze crisis bestaat voor een groot deel
hierin, dat er van de kostbaarste levensmidde
len, groenten en zuivelproducten, een te veel
te. Het moet dus mogelijk zijn, dat er geen ar
moede geleden wordt. Daarom: de prijzen om
laag; zoo spoedig mogelijk van kunstmatige
prijszetting en vooral van de peperdure con-
tröle af en vereenvoudiging en Inkrimping van
alle overheidsmaatregelen, die het leven stroef
en duur maken. Laten wij onszelf toch
verblinden met de Illusie, dat „de groote
mogens en inkomens” de tekorten wel kunnen
opbrengen! Ten eerste te er in die groote ver
mogens en Inkomens een danige bres gescho
ten; ten tweede worden die reeds belast op een
manier, die volgens vele moralisten ongeoor
loofd te, omdat bet geen belasting meer maar
onteigening Is; en ten derde en wel het voor
naamste, bij verdere pogingen tot belastlngver-
hooging zullen de nu nog overgeblevenen de
vele belastingvluchtellngen spoedig volgen en
het einde zou den last dragen.
Neen, daar zit de oplossing niet. WIJ moeten
algemeen naar een eenvoudiger levenspeil en
ons ontdoen van alles, wut het eigen leven
stroef maakt. Wanneer er een enquête onder
naals ers, kleermakers en tal van winkeliers In
mln of meer luxe-artlkelen zou worden gehou
den met de vraag: boe betalen uw klanten, dan
sou blijken, dat duizenden en duizenden on
danks de malaise ver boven hun stand en ten
koste van hun leveranciers leven. Een verdere
enquête zou uitwijzen, dat nog meerdere dui
zenden een huur betalen, welke boven hun
draagkracht ligt, terwijl er overvloed van hul
sen tegen lagere huur beschikbaar zijn.
Maar.... zij willen hun badkamer niet missen
en ander modern comfort, dat hun stand heet
mee te brengen, enz. enz. Door deze mentaliteit
wordt het leven stroef gehouden.
Staat, gemeenschap en individu moeten terug
naar een eenvoudiger levenspeil, dat te naar
veel lagere vaste uitgaven en geleidelijk daar
mee moeten de prijzen omlaag. Op dat lagere
levensniveau zal het leven vlotter gaan; er zal
meer geld ©verblijven, dat gemakkelijk rollen
zal. Hierdoor zal het verrtouwen terugkeeren, een
der voonaamste factoren tot vermindering der
crisis; en bjj dit grootere vertrouwen zal er
meer levendigheid in handel en industrie ko
men en de werkloosheid verminderen.
Nog eens: Nederland is een rijk land en naar
onze vaste meening is de heerschende crisis
voor een goed deel onze eigen schuld en dus
overbodig Met een krachtige hand aan het roer
van staat; met een vast plan tot saneerlng en
een ijzeren wil by de meerderheid van het volk
om zich los te werken uit de stroefheid, waar
in we bekneld zitten, te, naar onze innige over
tuiging, een vlotter leven op een iets lager ni
veau binnen niet te langen tijd bereikbaar,
LIBRA.
Benoemd tot ridder in de Oranje Nassau
Orde F. C. van Llth, burgemeester van
VegheL
een hoofdingenieur en eenige ingenieurs begon
nen. Om 8 uur 15 stond weer een wagon zoo
goed als op de rails. De tweede wordt opgevij
zeld.
Men
op 31 Mei 1934 en telegrafisch beantwoord op
5 Juni da.v. Daar dit antwoord de zaak niet
voldoende ophelderde, vroeg de Minister 7 Juni
1934 persoonlijk telegrafisch inlichtingen aan
den commandant der zeemacht in Neder-
landsch-Indlë, met verzoek, een nauwkeurig
onderzoek te doen instellen door navragen «an
betrokkenen.
Hieraan is voldaan en uit de resultaten van
het ondersoek te het volgende gebleken.
Door niet volledig bekende oorzaak te de
officier, die de bom heeft geworpen, volgens
eigen verklaring niet tegenwoordig geweest bij
de op 9 Februari 1933, onder leiding van den
commandant van het tijdelijk vliegkamp te
Oosthaven, gehouden bespreking naar aanlei
ding varp-tfe aan de vliegtuigen gegeven op
dracht, welke opdracht het werpen van een
waarschuwingsbom Inhield HIJ verbleef echter
met alle bij de onderneming betrokken officie
ren, waaronder de groepscommandant en de
groepswaamemer, in hetzelfde hotel.
Toen omstreeks 6 uur n.m. op 9 Februari 1933
deze officieren in het hotel waren aangekomen,
heeft de evenbedoelde officier van een collega,
met wien hij de kamer deelde, een en ander
omtrent de gehouden besprekingen vernomen.
Op last van den groepscommandant, zoo ver
klaarde hij. heeft de groepswaarnemer met hem
besproken wat er zou gebeuren indien het lei
dend vliegtuig zou uitvallen. In dat geval zou
de groepswaarnemer de leiding overnemen. Hij
herinnert zich uit dit gesprek, dat eerst een
sommatietelegram zou uitgaan en acht het
waarschijnlijk, dat toen ook te medegedeeld,
dat de eerste bom een waarschuwingsbom sou
zjjn vóór het schip. Van zijn kamergenoot had
hj) reeds omtrent een waarschuwingsbom ge
hoord, want aldus getuigt hij, op zijn ge
heugen afgaande in den loop van het gesprek
had deae officier gezegd: „één bom voor den
boeg, één op den bak en één In de pijp.”
Na hetgeen hem door den groepswaarnemer
was medegedeeld, verklaart de officier voorts
was zijn taak voor den volgenden dag hem vol
doende duidelijk.
Den volgenden morgen is Intusschen de ge
heele bemanning der vliegtuigen op den steiger
aangetreden en heeft de commandant van het
lijdelijk vliegkamp te Oosthaven bekend ge
maakt, dat na 7 uur de toestand intrad, waar
bij het muitende schip als vijand beschouwd
moest worden.
De officier, die tenslotte de bom heeft grewor-
pen. was in anciënniteit de lonuta in de
van man en vrouw in een groote stad op den
rand van het bestaansminimum
Toch te het onmogelijk om hun dat bedrag
van 19.per week uit te keeren; zij krijgen
er iets meer dan de helft van en dan nog blijkt
de steunregeling ruïneus te zijn voor de schat
kist, dat te, voor de gemeenschap. Hier hapert
dus iets, wat men niet met bet praten over
verhooging of verlaging der steungelden met
een of twee gulden; niet met bet loslaten van
den gulden van zijn goudbosis; niet met het
verminderen der staatsschuldcoupons en de hy
potheekrente met een of twee percent, kan op
lossen. Hier gaapt een kloof tusschen het be
drag noodig voor een minimum bestaan en de
onmogelijkheid om dit minimum met steun uit
openbare kassen te benaderen, een kloof, die
des te grooter wordt, naarmate het getal der
minlmumiyders, der werkloozen, de driehon
derdduizend gaat overschrijden. Wanneer men
nu bedenkt, dat dezelfde werkman, die in 1913
ongeveer 11.weekloon verdiende en thans
het drievoudige moet ontvangen om ongeveer
op hetzelfde levenspeil te staan, dan behoeft
men niet ver te zoeken, waar de schoen wringt
Wanneer de kleine man vóór deh oorlog aan
huur, belasting, verlichting, verwarming, school
geld e.d. 4.en thans 10.per week be
taalt dan zal bet hem onverschillig laten of
ge zijn loon met ƒ6.per week vermindert,
mits ge hem voor de eerstgenoemde lasten ook
maar niet meer dan 4.— laat betalen. Zie
daar nu waarom de zaak draalt. Wanneer wjj
zeggen, dat bet levenspeil omlaag moet, dan be
doelen wij, dat de veel te boog opgeschroefde
vaste lasten naar beneden moeten; dat de
werkman niet gedwongen moet worden een on
economisch hoog loon te vragen, omdat hij
over een groot deel ervan feitelijk niet vrij
kan beschikken.
Natuurlijs richt zich, wanneer wij over die
vaste lasten spreken, ons oog allereerst naar
de overheid. Zjj, de regeerlng, heeft bet voor
een belangrijk deel In de hand, het algemeen
peil naar beneden te doen sakken. Maar dan
niet alléén door salarisverlaging van ambtena
ren en beambten. Blijft het daarbij, dan kan
zulk een eenzijdige maatregel eerder kwaad dan
goed doen. De regeerlng beeft het in de hand
gehad om bijv, de wonlnghuren te drukken.
Had zjj een algemeen economisch plan opge
maakt en bad zij zich niet bepaald met inci
denteel dan weer eens iets voor den landbou
wer, dan voor den tuinder, dan voor den vee
houder te óoen en daarna stuk voor stuk de
noodlijdende industrieën te bekijken; meer was
er één groot plan tot saneerlng geweest dan
had daarin geleidelijke verlaging van de wo-
ninghuren behooren te worden opgenomen,
waarbij vanzelf een druk van boven af op de
hypotheekrente was gevolgd. In dit systeem zou
eer een verlaging dan een verhooging der grond
lasten hebben gelegen want ook de huis
eigenaar moet leven! en zeker geen omzet
belasting, waardoor prijsverlaging in den
kleinhandel wordt tegengehouden.
Niets van dit alles en van veel meer is ge
beurd. Zelfs de meest voor de hand liggende
maatregelen om tot een goedkooper leven te
komen bleven achterwege. Laten wij één sterk
voorbeeld noemen. Reeds jaren wordt aange
drongen op een MittelUke regeling van bet oa-
deauxstelsel. Tal van deskundigen zyn er van
overtuigd dat, wanneer het geven van cadeaux
in den kleinhandel wordt verboden, de prijzen
zullen dalen. Daar werd over getwist. Nu ia er
een onloochenbaar bewijs. 1 Maart J.L is de ac
cijns op sigaretten van 33 1/3 op 50 ten hon
derd verhoogd. Dit had natuurlijk een even
redige verhooging van den slgarettenprijs ten
gevolge moeten hebben. Het tegendeel is ge
beurd. WU hebben voor ons liggen een hjstje
van 21 der meest bekende, populaire sigaret
tenmerken; bU 13 daarvan werden vóór 1 Maart
cadeaux gegeven en na de verhooging van den
•v -v -r elk voedsel en hoeveel men den kinderen
moet geven ik spreek hier slechts over
kinderen, ouder dan drie jaar is een
vraagstuk, dat men van twee kanten bekijken
kan. Men kan uitgaan van de ervaring, dJ. de
nationale gewoonten en men kan uitgaan van de
wetenschappelijke kennis. En nu moge het mis
schien voor velen vreemd klinken, maar het is
naar mUn vaste overtuiging toch een onomstoo-
telüke waarheid, dat de ervaring met de natio
nale gewoonten belangrifker Is dan de weten-
schappelUke kennis. Ik zeg niet dat die ervaring
nauwkeuriger of precieser is dan de wetenschaj)-
pelijke kennis, maar z*j is belangrijker, omdat dé
wetenschappelijke kennis per slot van rekening
toch nog zeer beperkt Is. Maar, zal men zeggen,
het is toch waar, dat er vaak verkeerde gewoon
ten van voeding geheeracht hebben, die groote
volksziekten hebben verwekt, en men haalt daar
bij als voorbeelden aan de scheurbuik, de Engel-
sche ziekte, de beri-beri. de pellagra, alle ziek
ten, die door gebrek aan vitaminen worden ver
oorzaakt. Naar mijn meening echter is de zaak
zóó. dat In 't algemeen de menschen hun kin
deren verkeerd gevoed hebben, niet omdat zij
meenden, het bU het rechte eind te hebben, maar
omdat zU te arm waren, om hun beter voedsel
te geven. Zoo is de pellagra, die in Noord-Italië
voorkwam, niet daaraan te wUten, dat de men
schen meenden altUd maar polenta te moeten
eten, maar omdat zU niet veel beters hadden.
De scheurbuik, die vroeger heerschte bij wal-
vlschvaarders. e.d. kwam niet daaruit voort om
dat de zeelieden de geconserveerde spijzen zoo
lekker vonden, maar omdat zij in de poolstreken
niets anders konden krijgen.
Vele groote veranderingen in spijs zijn den
menschen mln of meer opgedrongen, zooals bijv,
het eten van gepolUste rijst, waaruit (wanneer
er geen ander voedsel bUgegeven wordt) beri-
beri voortkomt. En de Engelsche ziekte heeft pas
de groote uitbreiding gekregen, toen de men
schen in de fabriekssteden werden opgehoopt, en
in sanitair zeer ongunstige toestanden kwamen
te verkeeren.
De wetenschappelijke voedingsleer Is nog niet
zoo heel oud. ZU heeft uitgemaakt dat het men-
scheiyk voedsel behoort te bestaan uit water,
eiwitten, vetten, koolhydraten, sommige zouten,
enkele metalen, en vitaminen. Nu is het b.v.
wetenschappelyk zeer interessant om te ondei-
zoeken hoeveel water iemand noodig heeft, maar
in de praktyk zorgt natuuriyk 4edereen er wel
voor, dat hU geen dorst krijgt.
Het eiwit krygt de mensch toegevoerd in ver
schillende veldvruchten, vooral erwten en txx>-
nen, ook In brood; maar of de mensch geheel
zonder dleriyke eiwitten zou kunnen leven, Is
twyfelachtig. De dleriyke eiwitten ontvangt hij
in een gewoon nationaal dieet in genoegzame
mate door melk, eieren en vleeseh. Vooral het
groeiende kind kan zeer bezwaariyk bulten deze
dleriyke eiwitten, en het moet mU van het hart,
dat de strijd, die hier en daar tegen de melk
als volksvoedsel wordt gevoerd, my onjuist voor
komt. Wat nu de maat betreft: deze Is werke-
Ujk heel moeiiyk aan te geven, zeker Is het on
verstandig aan kinderen vleeseh en eieren te ont
houden, maar de bovengrens is ook weer moei-
lyk. Een ons vleeseh en drie eieren voor een
jongen van dertien jaar bijv. Is te veeL
Vetten bevinden zich in olie (100*/»), verschil
lende groenten, vooral in planten; die dierlijke
vetten worden genuttigd in den vorm van kaas,
boter, varkens- en rundvet, reuzel Lichamelijk
werkende menschen hebben veel vet noodig.
De koolhydraten omvatten zetmeel, styfsel en
verschillende soorten suikers, waarvan riet- en
bletensuiker de meest bekende zijn. Groeiende
kinderen verslinden groote hoeveelheden daar
van en hebben In het algemeen een uitgespro
ken voorliefde voor brood. Inderdaad heeft het
kind een groote behoefte aan koolhydraten. Men
is het er echter vrij algemeen over eens, dat
koolhydraten in den vorm van zetmeel gezon
der zijn dan in den vorm van suiker, dus brood
Is beter dan zoetigheid. Het gebruik van suiker,
chocolade, koekjes, taartjes, is in vele gevallen
beslist te groot. Hierin moet maat worden ge
houden; en ook dit Is reeds lang een bestand
deel van de wysheld der huismoeders. Het zet
meel wordt ons vooral toegevoerd door aardap
pelen en brood.
Zouten ook daarmee Is het zoo gesteld, dat
er nauweiyks iemand. Indien hy zich gewoon
voedt, gevonden wordt, die te weinig zouten ont
vangt. En met de metalen is het evenzoo ge
steld. Wat wy aan metalen noodig hebben, ont
vangen wy vooral door het nuttigen van groene
groenten.
Ten laatste zijn daar de vitaminen, uiterst be
langrijke en interessante stoffeh. Ze worden ge
merkt tot letters. Vitamine A voorkomt een. be
paalde oogziekte; deze ervaring heeft men ge
durende den oorlog in Denemarken opgedaan»
ZU genas na toediening van melk, boter of le
vertraan. Dit geschiedde in het melk- en boter-
land Denemarken. Aan den export werd cooveel
verdiend, dat er voor de Denen te weinig was!
Men heeft ook gemeend dat deze vitamine voor
behoedend werkte tegen allerlei Infecties, maar
dat is niet voldoende bewezen. Deze vitamine be
vindt zich, zooals gezegd, in rijke en overvloedige
hoeveelheid os in melk, boter, levertraan.
Vitamine B, de eerste vitamine, die in zuive
ren toestand verkregen is door de onderzoekin
gen van den Nederlander B. C. P. Jansen, werkt
voorbehoedend tegen beri-beri. Maar daar deze
ziekte in Nederland nooit ontstaat, behoeven wy
daarop verder niet in te gaan.
Vitamine C beschermt tegen scheurbuk Ze
komt overvloedig voor in fruit, rauwe groenten,
en naar men zegt, vooral in citroenen, sinaasap
pels en tomatgn. Ook een weinig in melk en
aardappelen. Ze ontbreekt in vetten en meel
soorten Hoewel ze dus niet alomtegenwoordig
is. zyn er toch zooveel voedselbestanddeelen. die
haar bevatten, dat geen enkele mensch, die zich
gewoon voedt, voor gebrek aan vitamine O be
zorgd hoeft te zyn.
Vitamine D is de belangrijkste, omdat ze
beschuttend werkt tegen Engelsche ziekte. Voor
meer dan 99*/« is dit een ziekte van zuigelingen
en kleine kinderen, zoodat ook hier voor oudere
kinderen geen bUzondere voorzorgsmaatregelen
verelscht zyn. Er is een bepaalde ziekte van
zwangere vrouwen, zeldzaam voorkomend, die
eveneens door gebrek aan vitamine D heet ver
oorzaakt. Maar dit alles staat nog niet vast,
maar wel staat vast, dat niet een op de duizend
vrouwen deze ziekte krijgt en men dus het ge
woon dieet hiervoor niet aansprakelyk kan stel
len. Summa summarum: de samenstelling van
het voedsel, zooals dit onder niet al te arme
menschen gebruikeiyk is, is In *t algemeen vol
doende. In het particuliere geval hangt het er
van af. of de huismoeder onder Invloed van
slordigheid, onkunde of mode niet afwykt van
de geldende gewoonten, om de ncrmale variatie
In het voedsel aan te brengen. Deze variatie en
de geldende gewoonten zyn voor de gezondheid
der kinderen veel en veel belangritker dan alle
mogeiyke nieuwigheden, die met klinkende re
clame onder het publiek worden gepropageerd.
